45minutkz.files.wordpress.com€¦ · Web view · 2014-03-29Оның үстіне ОЖ windows бір мезгілде бірнеше мәсел елерді,ал msdos тек

8-с ынып №1сабақ

Сабақтың тақырыбы: Станоктың кинематикалық схемасы ж/е оны оқу. Цилиндр үлгісіндегі, конус үлгісіндегі, фасонды үлгідегі бөлшектер сызбаларын оқу. Қ/Е. (теория)

Тақырыбы: Цилиндр формалы бөлшектерді сызба түрінде көрсету

Машинатану элементтері негізіңде конструкциялык материалдарды өңдеу технологиясы

Мақсаты:Техникалық-технологиялық мәліметтер.

Міндеттері:

1. Призма формалы бөлшектердің сызбасы және долбары туралы түсінік. Оның жан-жақты (алдынан, сыртынан, оңынан, солынан) көріністері.

2. Бөлшектердің сызбасын оқу ережелері. Ағаш бөліктерін құрастыру тәсілдері (кесу, қима, ұштама, тесік арқылы).

3. Арамен кесудің тәсілдері (көлденең, ұзынынан, қиғаштап кесу).

Көрнекілік. Ағаштан және темірден жасалған дайын материалдар. Техникалық еңбек бойынша оқу кестелері. Техника қауіпсіздігін сақтау бойынша плакаттар.

Құрал-жабдықтар. Слесарлық құралдар.

Топсеруен. Ағаш және темір өндейтін шеберханалар.

І.Ұйымдастыру кезеңі

ІІ.Өткенді еске түсіру

ІІІ.Практикалық жұмыс. Бөлшектерді сызбаға қарап құрастыру. Құрастыру сызбасын оқып түсіну. Жұмысты жоспарлау. Құрастыруға керекті материалдарды дайындау. Құрастырылған бөлшектерді қолмен құм қағаз арқылы өңдеу, тегістеу, бұрандалар арқылы бекіту. Бақылау және өлшеу құралдарымен жұмыс істеу.

Призма формалы бөлшектердің сызбасы және долбары туралы түсінік. Оның жан-жақты (алдынан, сыртынан, оңынан, солынан) көріністері.

Бөлшектердің сызбасын оқу ережелері. Ағаш бөліктерін құрастыру тәсілдері (кесу, қима, ұштама, тесік арқылы).

3Арамен кесудің тәсілдері (көлденең, ұзынынан, қиғаштап кесу).

Қозғалыс берілісінің механизмі туралы түсінік. Тісті және белдікті беріліс. Бұрандалы механизм. Қол бұрғы: құрылысы, қолданылуы.

Оймалы біріктіру және олардың қолданымы. Оймалар кесу құралдары. Металдарды қиыстырып өңдеу. Металдардың механикалық қасиеттері. Өлшейтін және бақылау жасайтын құралдар. Электр шарыққа құралдарды қайрау.

Сабақты бекіту

Сұрақ-жауап әдісі

Үй тапсырмасы

Цилиндр формалы бөлшектерді сызба түрінде көрсету

8-с ынып №2сабақ

Сабақтың тақырыбы: Станоктың кинематикалық схемасы ж/е оны оқу.

Машинатану элементтері негізіңде конструкциялык материалдарды өңдеу технологиясы

Мақсаты:Техникалық-технологиялық мәліметтер.

Міндеттері:

1. Призма формалы бөлшектердің сызбасы және долбары туралы түсінік. Оның жан-жақты (алдынан, сыртынан, оңынан, солынан) көріністері.

2. Бөлшектердің сызбасын оқу ережелері. Ағаш бөліктерін құрастыру тәсілдері (кесу, қима, ұштама, тесік арқылы).

3. Арамен кесудің тәсілдері (көлденең, ұзынынан, қиғаштап кесу).

Көрнекілік. Ағаштан және темірден жасалған дайын материалдар. Техникалық еңбек бойынша оқу кестелері. Техника қауіпсіздігін сақтау бойынша плакаттар.

Құрал-жабдықтар. Слесарлық құралдар

Кинематикада кез келген нысанның қозғалысы белгілі бір денемен (санақ денесі) салыстырыла отырып зерттеледі. Қарастырылып отырған нысанның орны, санақ жүйесінің көмегімен, санақ денесі деп аталатын белгілі бір денемен салыстырмалы түрде анықталады. Санақ жүйесі зерттеу мақсатына байланысты алынады. Кинематикада нүктелер мен денелер қозғалысының берілу тәсілі және қозғалыс теңдеулері бойынша қозғалыстың Кинематикалық сипаттамалары (траектория, жылдамдық, үдеу, бұрыштық үдеу, т.б.) анықталады. Нүктенің қозғалысын сипаттау үшін табиғи, координаттық және векторлық деп аталатын үш тәсілдің бірі пайдаланылады. Табиғи (немесе траекториялық) тәсіл нүктенің таңдап алынған санақ жүйесімен салыстырғандағы траекториясы белгілі болғанда ғана қолданылады. Координаттық тәсілде нүктенің (M) санақ жүйесімен салыстырғандағы орны үш координатпен (x, y, z) анықталады, ал оның қозғалыс заңы x=f1(t), y=f2(t) және z=f3(t) түріндегі үш теңдеумен беріледі. Соңғы үш теңдеуден t-ны шығара отырып, нүктенің траекториясын табуға болады. Векторлық тәсілде нүктенің санақ жүйесімен салыстырғандағы орны санақ нүктесінен қозғалған нүктеге дейін жүргізілген r радиус-вектормен анықталады, ал қозғалыс заңы r=r(t) түріндегі векторлық теңдеумен беріледі. Қозғалған нүктенің жылдамдығы мен үдеуі оның негізгі Кинематикалық

сипаттамасы болып есептеледі. Қатты дене қозғалысының берілу тәсілі қозғалыстың түріне, ал қозғалыс теңдеуінің саны оның еркіндік дәрежесінің санына байланысты болады. Қатты дене қозғалысының қарапайым түріне, оның ілгерілемелі қозғалысы мен айналмалы қозғалысы жатады. Қлгерілей қозғалған дененің барлық нүктесі бірдей жылдамдықпен қозғалатындықтан, оның қозғалысы бір нүктенің қозғалысы тәрізді қарастырылады. Кинематикада нүктелердің не денелердің күрделі қозғалысы, яғни өзара орын ауыстыратын екі (не одан да көп) санақ жүйесімен салыстырғандағы қозғалысы (бір уақыттағы) зерттеледі. Мұндай жағдайда санақ жүйесінің бірі негізгі жүйе (кейде оны шартты түрде қозғалмайтын деп), ал онымен салыстырғанда орын ауыстыратын санақ жүйесі қозғалмалы жүйе деп аталады. Жалпы жағдайда, қозғалмалы санақ жүйесі бірнешеу болуы мүмкін. Үздіксіз орта Кинематикасында сол ортаның берілу тәсілдері табылып, деформалануының жалпы теориясы қарастырылады, сондай-ақ, ортаның үздіксіздік шартын бейнелейтін үздіксіздік теңдеуі анықталады.[2]

Сабақты қортындылау :

Бағалау:

Үйге тапсырма:

8-сабақ №3сабақ

Сабақтың тақырыбы: Токарь станогында цилиндр үлгісіндегі, конус үлгісіндегі бөлшектерді жону.

Сабақтың мақсаты: а) Ағаш өңдейтін токарь станогының құрылысы мен жұмысы. Paint графикалық редакторы іске қосуды, аспаптарымен, оның ішінде выделение /белгілеу аспабы/ жұмысымен таныстыру.

Білімділігі: Станоктың құрылысымен жұмыс үрдісін түсіндіру, «машина» ұғымын қалыптастыру. Paint графикалық редакторы іске қосуды, аспаптарымен, оның ішінде выделение /белгілеу аспабы/ жұмыс істеу.

Дамытушылығы: Станоктың бөлшектері мен сызбаларын оқып үйрену, оқушылардың іскерлігін, жұмыс ұйымдастыру дағдысын қалыптастыру. Оқушылардың ойлау қабілетін дамыту, компьютерлік сауаттылығын арттыру.

Тәрбиелігі: Компьютерлік сауаттылыққа бағыттау, техникаға қызығушылыққа тәрбиелеу.

Көрнекілігі: компьютер, проектор. Сабақ типі: Кіріктірілген сабақ

Сабақтың әдіс тәсілі: түсіндіру, практикалық жұмыс, тест, сұрақ-жауап.

Пәнаралық байланыс: технология, информатика, орыс тілі, ағылшын тілі, қазақ тілі.

ДМ1.Ұйымдастыру.

1.Оқушылармен амандасу, сабаққа қатысуын тексеру.

ДМ2. Сабақтың тақырыбын хабарлау, мақсатымен таныстыру, оқушы назарын сабаққа аудару.

Сабақтың мақсаты: Ағаш өңдеу токарь станогында жұмыс ұйымдастыру. Paint графикалық редакторы арқылыкомпьютерде практикалық жұмыс орындау.

ДМ3. Жаңа сабақ.

Машина техникалық құрылым, ол бөлшектерден тұрады және механикалық жұмыс арқылы электр энергиясына , металдар мен ақпараттар туғызады. Олар: технологиялық, транспорттық тасымал және ақпараттық- есептеуіш

машиналар болып бөлінеді. Әр машина 3 негізгі бөліктен тұрады: қозғалтқыш, беріліс механизмі, жұмыс органы.

ә) Ағаш өңдейтін токарь технологиялық машина. Ол ағашты жонып,егеу арқылы әр түрлі формаға келтіреді., айналатын денелер түріндегі бөлшектер жасалады.

б) Ағаш өңдейтін СТД-120 м үлгісіндегі токарь станогының құрылысымен танысайық, маркасы С- станок, Т-токарьлық, Д- ағаш өңдеуші 120-арақашықтық,м-жетілдірілген станок мүлгісі, платформадан, электр қозғалтқыштан, қорғағыш қаптама, тректі табан, станок негізгі бөлігі, алдыңғы қыспақ тетік, артқы қыспақ тетік, шам, патрон, ұстайтынтұтқа, мөлдір экран, түймеше тетіктен тұрады.

Ағашты бекітіп ұстау үшін шпиндельдің саптама тетігі пайдаланылады, олар шанышқы, патрон, тығырық.

Ағаш өңдейтін өткір тістер- қашаулар әртүрлі формада болады.

Практикалық жұмыс

Кинематикалық схемасын сызу./СТД-120 м станогын компьютерде құрастыру.

Ол үшін Paint графикалық редакторымен танысайық.

1.PAINT графикалық редакторы туралы түсінік

PAINT сурет салу бағдарламасы әр түрлі графикалық кескіндерді салуға,оны өңдеуге мүмкіндік береді.

Бұл бағдарламаның көмегімен қарапайым суреттен бастап, күрделі графикалық шығармаларға дейін жасауға болады.

PAINT бағдарламасында өзіміз сурет салуымызға Windows –тің басқа қолданбаларынан алмастыру буферіне көшірілген дайын суреттерді мәтінге қоюға,сондай-ақ сканердің көмегімен алынған күрделі кескіндерді енгізуге болады.

2. PAINT графикалық редакторында жұмыс істеу

PAINT графикалық редакторын іске қосу үшін, келесі әрекеттерді орындау керек.

Пуск Барлық бағдарламалар Стандартты PAINT

Осы әрекеттер орындалғаннан кейін экранға PAINT терезесі шығады.

Сурет салу кезеңдері

Құралды таңдап алу

PAINT редакторында 16 құралды пайдалануға болады. Олардың міндеттерін білу үшін,тышқанның нұсқағышын қажетті құралдың үстіне апару керек, сонда ішіне олардың міндеттеріне жазылған кішкене төртбұрыш пайда болады.

Сызықтың қалыңдығын,қылқаламның түрін немесе төртбұрыштың типін тағайындау

Құралдар тақтасының тура астыңғы жағындағы арнайы аймақта жасауға болады. Сызықтардың қалыңдығын бір нүктеден бастап,бес нүктеге дейінгі өлшемде салуға және қылқаламның,төртбұрыштың бірнеше түрлерін пайдалануға болады.

Кескіннің түсін таңдау

Сурет салатын түсті таңдау үшін,палитрадағы қажетті түстің төртбұрышына тышқан нұсқағышын орналастырып,сол жақ батырмасын шерту керек

Фонның түсін таңдау

Фонның түсін таңдау үшін,палитрадағы қажетті түске тышқан нұсқағышын орналастырып,оң жақ батырмасын шертіңдер.Бұл фонды пайдаланып объектілер жасайтын құралдармен жұмыс істегенде қажет(тік төртбұрыш,көпбұрыш,эллипс,дөңгеленген көпбұрыш)

3.PAINT графикалық редакторының құралдары

4.Редактордың командалары

Редакторда салынған суретін ойдағыдай болмаса, соңғы үш әрекет арқылы түзетуге болады.

Ол үшін Правка Отменить(орындатпау)

командасын орындау қажет.

Түзеткен қателеріңізді қайтадан қалпына келтіргіңіз келсе,

Правка- Повторить командасы арқылы тек соңғы үш әрекетті бастапқы қалпына келтіруге болады.

Суретті қалай сақтайды?

Салған суреттерді,графиктерді қажет кезінде пайдалану үшін, оны арнайы дискідегі файлда сақтаған жөн.

PAINT программасының құжатын бірінші

рет сақтап қою үшін

«Файл-сохранить как» командасын орындау керек.

Экранға «Сохранить как» диалогтық терезесі пайда болады

Енді жұмыс үстеліндегі «Станок» файлын ашып тапсырманы орындаймыз.

Оқушылар тапсырманы компьютерде орындайды.

Сабақты бекіту.

«Білім бәйгесі» ойынын ойнау.

1. Тест жұмысы

2. Жұмбақтар шешу

3. Сұрақтарға жауап.

Сабақты қорытындылау. Бағалау

Үйге тапсырма: Ағаш өңдеу токарь станогында жұмыс ұйымдастыру. Paint графикалық редакторы.

8- сынып №4сабақ

Сабақтың тақырыбы: Токарь станогында фасонды бөлшектерді жону.

Сабақтың мақсаты: а) Ағаш өңдейтін токарь станогының құрылысы мен жұмысы. Paint графикалық редакторы іске қосуды, аспаптарымен, оның ішінде выделение /белгілеу аспабы/ жұмысымен таныстыру.

Білімділігі: Станоктың құрылысымен жұмыс үрдісін түсіндіру, «машина» ұғымын қалыптастыру. Paint графикалық редакторы іске қосуды, аспаптарымен, оның ішінде выделение /белгілеу аспабы/ жұмыс істеу.

Дамытушылығы: Станоктың бөлшектері мен сызбаларын оқып үйрену, оқушылардың іскерлігін, жұмыс ұйымдастыру дағдысын қалыптастыру. Оқушылардың ойлау қабілетін дамыту, компьютерлік сауаттылығын арттыру.

Тәрбиелігі: Компьютерлік сауаттылыққа бағыттау, техникаға қызығушылыққа тәрбиелеу

Машина жасауға 70% астам өнімдер айналу денелер болып табылады. Бөлшектердің ұқсас түрлері токарь станогында өндіріледі. Өз кезегінде, станоктардың жалпы санынан алғанда әлемдік станоктың паркінде токарлық станоктардың әр түрлі типі 70% құрайды. Осыған сәйкес станоктардың басым саны токарлармен ұсынылған.

Токарь мамандығы - ертеден келе жатқан мамандық. Токарлық жұмыстар өте жауапты, ал кейде таптырмайтын болып табылады. Бұған оқытудың арнайы курсын өткен және осы мамандықты меңгерген жұмысшыларға рұқсат беріледі.

Токарлық мамандықтың бірнеше түрі ажыратылады:

токарь-бесаспап, токарлық мамандықтардың барлық түрлерін орындайды, әдетте аспапты және ремонттық қызметте жұмыс істейді

ірі корпустық детальдардың тесігін жонуға байланысты токарлыө жұмыстарды атқаратын токарь-жонғыш

көбінесе инструменталды өндірістегі токарлы-затылоктық станоктарда жұмыс істейтін токарь-затыловщигі

патоктық өндірісте жұмыс істейтін және бір нақты берілген операцияны орындайтын токарь-операционщигі

санды бағдарламаны басқару (СББ) станоктарында жұмыс істейтін токарь-оператор

Токарға жан-жақты физикалық даму, жақсы көру, есту, дамыған көз мөлшері, кеңістік қиял қажетті болады. Оған оперативтік ойлау, жақсы ақыл, шапшаң реакция, қозғалыстың дұрыс координациясы қажетті. Оның жұмысы мынадай сапаларды қажет етеді: мұқияттылық, ықыластық, салмақтық.

Сабақты қорытындылау. Бағалау



Сабақтың тақырыбы: Аспаптарға арналған материалдар. Сипаттамасы. (теория)

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға ағаш жону станогында бұйым жасаудағы еңбектің атқарлатын рөлін дамытуға жағдай жасау.

Дамытушылық: Токарьлық станокпен жұмыс істеу шеберлігін шыңдау арқылы өте күрделі емес бөлшектерді өңдетіп, бұйым жасауға қызығушылығын артыру.

Тәрбиелік: Жұмысты нақты орындап ,шығармашылықпен жұмыс жасауға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Пән аралық байланыс: Бейнелеу, Сызу, Тарих.

Сабақтың көрнектілігі: Суреттер,ағаштан жасалған бұйымдар,станок, технологиялық карта.

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру бөлімі.

2. Техникалық қауіпсіздік ережесі.

3. Жаңа тақырып.

4. Сарамандық жұмыс.

5.Орынды жинастыру.

6. Қортынды.

I -бөлім. 7. Үйге тапсырма.

1. Ағаш токарьлық станогының негізгі бөліктерін еске түсіріп қайталап шығалық.

А. Станок маркасын ата?

Б. Ненің көмегімен станок қозғалысқа түседі?

В. Дайындама ненің көмегімен бекиді?

Г. Ағаш жонатын аспап атауы?

2. Ағаш токарь станогы техника қауіпсіздік ережесімен танысамыз.

Ағаш өңдейтін токарь станогымен жұмыс кезіндегі

қауіпіздік ережелері.

1. Жаңқаның ұшқаныннан көз жарақатыннан сақтану.

2. Айналу бөліктеріне жанасудан қол жарақатынан сақтану.

3. Дайындаманы стнокқа дұрыс бекітпеуден ж/е дайындаманың сапасыздығынан дене жарақаты блуынан сақтану.

Жұмысқа дейін:

1.Жұмыс киім, көзәинекті кию.

2. Станокты тексер ( берілістің қорғаныс бөліктерін, жермен жалғануын ).

3. Дайындаманы дұрыс бекітіп,көзі, жарығы болмауын қадағалап станокқа бекіту.

4. Станокты бос айналдырып көр.

5. Кескіш тіреуіштің биіктігін дайындама центрлік сызығына дәл келіп, ара қашықтығы 2-3мм болсын.

Жұмыс істегенде:

1. Станокты қосып,толық күшімен айналғасын, жұысты баста.

2. Пышақты дайындамаға күш салмай, аздап тос.

3. Жұмыс кезінде алаңдама.

3. Адамзат мәдениетінің байлығы ішіндегі ғажайып дүниесі музыкасы болса, адамның жаны мен тәнінің жемісі- еңбек. Бүгін біз сабағымызда осы екі өнер туындысы –музыика мен еңбекті байланыстыра отырып, мағлмат аламыз.

Елімізде кең танымалы музыкалы аспаптың бірі –домбыра. Оны жасау өте қызықты әрі тартымды. Домбыраны өте құнды , мықты қайың, жаңғақ, қарағай ағаштарынан жасайды.

Ал енді «Домбыраның шығу тарихы»- атты рефератты мән беріп тыңдалық.

Біз енді домбыраның ағаш жонатын станокта жасалуын қарастырамыз.

Сарамандық жұмыс

4. Домбыра елімізге кеңнен танымалы музыка аспабы. Домбыраны бастамас бұрын оның жалпы пішімін дәптерге түсіріп көрген жөн. Бейнеде екеуі беттесіп тұруы керек,бұл жалпы формасын жасауға мүмкіндік береді.

Технологиялық картамен танысамыз. Сарамандық жұмысты орындауға кірісеміз.

Технологиялық карта.

Жұмыс мазмұны

Графикалық кескін

Құрал-саймандар

1. Домбыра жасайтын дайындаманы станокқа дайындау

Қарындаш,сызғыш,ара,сүргі.

2. Дайындаманы сызба бойынша белгілеу, жонуға дайындау.

СТД-120 станогы, кескіштер, штангенциркуль,зімпара қағазы.

3. Домбыраға қажетті дайындаманы станокқа бекіту, жону.

Ағаш жону токарь станогы, кескіш аспап түрлері.

4. Дайындаманы станокқа орналастырып, сызба бойынша домбыраны жоныу, сыртын өңдеу.

Ағаш жону станогы, кескіш сайман түрлерімен жұмыс, зімпара қағаз.

5. Домбыраны жонып, дайын болған бөлігін араның көмегімен ортасынан екіге бөліп, бөлшектерін желімдеу, бетіне өрнек сызу, Түссіз лак жағыу.

Сызғыш,ара, ағаш, шеге, бояулар, желім, қысқыш, түссіз лак.

Домбыра жасау

II-бөлім

Сарамандық жұмыс қауіпсіздік ережесі.

Жұмысқа дейін:

1. Жұмыс киімді киін ( фартук, халат).

2. Жұмысқа қажетті құрал-сайманды түгендеп, мұхият тексер.

3. Жұмыс орында құрал-саймандарыңды ережесіне сай оналастыр, артық зат тұрмасын.

Жұмыс кезінде:

1. Дайындаманы верстакқа мықтап бекіт.

2. Әр амалды өз құралымен орында.

3. Нұсқау картасымен әр амалды орында.


5. Жұмыс соңында:

1. Құрал-сайманды орындарына қой.

2. Орынды жинастыр, станокты тазала.

3. Жасаған бұйымды мұғалімге тапсыр.

6. Қортынды:

1. Біз музыка аспабы домбырамен жақын таныстық.

Станокпен жұмыс жасап үйрендік. Жұмыстың күрделі екенін түсіндік.

2. Оқшылардың жасаған жұмыстарын бағалау.

Үйге тапсырма: Өз ойымен сәнді бұйым жасау.

8- сынып№6сабақ

Сабақтың тақырыбы: Металды (термический) қыздырып өңдеу туралы мағұлымат. (теория)

Сабақтың мақсат-міндеттері:

Оқытушылық –Адамның пайда болуы туралы эволюциялық және діни

ілімдердің қалыптасып, даму тарихы және адамның даму сатысы туралы

білім беру.

Тәрбиелік –Оқушыларға бүгінгі адамзат баласы осындай қалыпқа жетуі

үшін ұзақ та қиын кезеңді басынан кешіргенін, оған еңбектің арқасында

жеткенін айта отырып еңбексүйгіштікке, ал адамның пайда болуы туралы

діни түсінікті қалыптастыра отырып оларды имандылыққа тәрбиелеу.

Дамытушылық – Адамның дамуының әр сатысындағы қол жеткізген

жетістіктерін салыстыра отырып, айырмашылығын, ортақтығын тауып, ой

қорытындылай білу қабілеттерін дамыту.

Сабақ түрі: дәстүрлі.

Оқытудың әдісі: баяндау (әңгіме, диалог).

Көрнекілік: Адамның пайда болуы туралы діни наным-сенімдерді

сипаттайтын суреттер, «Алғашқы адамдардың даму сатысы» суреті.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру сәті – бүгінгі сабақта қатысатын оқушылардың санын

тексеру, оқушылардың сабаққа назарын аударту.

ІІ. Үй жұмысын тексеру. Өткен жылдың материалын қайталау.

ІІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

А) Адамзат баласының шығуы.

Ғалымдар алғашқы адамды «епті адам» деп атайды. «Епті адам»

Африкада Кения жеріндегі Олдувай шатқалында табылған. Ол осыдан 1 млн

750 мың жыл бұрын өмір сүрген. Алғашқы адамның бірі питекантроп деп

аталады. Питекантроптың қаңқасы алғаш рет Ява аралынан 1891 жылы

табылды. Ол мөлшермен бұдан 1 млн жыл бұрын өмір сүрген. Адамзат

дамуында бұдан кейінгі сатыда синантроп тұрады. Солтүстік Қытайда

табылуына байланысты оған «қытай адамы» деген ат берілген. Синантроптар

бұдан 500-200 мың жыл бұрын өмір сүрген. Питекантроп пен Синантропты

«тік жүретін адам» деп атайды.

Көне адамның тағы бір түрі неандерталь деп аталады. Ол Германиядан

табылып 100-35 мың жыл бұрын өмір сүрген. Неандертальдақтардан кейін,

мөлшермен бұдан 40-35 мың жыл бұрын «саналы адам», яғни қазіргі адамдар

қалыптасты.

В) Алғашқы адамдардың кәсібі.

Адамдар қарапайым еңбек құралдарын пайдалануды үйренген соң,

табиғатқа тәуелділігі азая бастады. Әуелде олар баспана жасауды, тамақ пісіруді білмеді. Жеуге жарамды тамырларды қазып алды. Құстардың

жұмыртқаларын жинап қорек етті. Мұндай кәсіп терімшілік деп аталды.

Бірлесіп тамақ табу мен жабайы жануарлардан қорғану үшін топтанып жүрді.

Ертедегі адамдардың мұндай ұжымы адамдар тобыры деп аталды.

С) Алғашқы адамның қазақстандағы іздері.

Қазақстандық ғалымдардың пікірі бойынша, Сібірге алғашқы адам

Еуропадан және Азиядан қоныстанған. Қазақстан аумағына алғашқы адамдар

шамамен бұдан бір миллиондай жыл бұрын пайда болды. Мұны Жамбыл

облысының Арыстанды өзенінің бойынан және Қазақстанның оңтүстігіндегі

Қаратаудан табылған тастан жасалған сол заманның еңбек құралдары

дәлеледейді. Қазақстан аумағында өмір сүрген алғашқы адамдар

питекантроптың замандастары еді.

Д) Еңбек құралдары.

Алғашқы жасалған құралдардың ұзындығы 20 сантиметрге, салмағы 1

килограмға дейін жетті. Жануарлардың терісін тазалайтын, етін

боршалайтын тас шапқылар мен қырғыштар жасалды. Жамбыл облысынан

табылған палеолит дәуірінің бес мыңнан аса еңбек құралдарының бәрі –

қашау мен үшкір заттар. Неолитте тас өндеу неғұрлым биік деңгейге

көтерілді. Бұл кезеңде адамдар тасты жылтыратып тегістеуді үйренді, еңбек

құралдарының жаңа түрлерін – дәнүккіш, келі, балта, қайланы т.б. ойлап

тапты.

Е) Отты пайдалану және жердің сууы.

Бұдан 100 мың жыл бұрын Жет беті күрт суи бастады. Қыс ұзаққа

созылды. Қар мен мұз жаздың қысқалығынан еріп үлгермеді. Еуропа мен

Азияның солтүстігінде алып мұздық пайда болды. Ғалымдардың айтуынша,

оның қалыңдығы екі километрге жеткен. Бұдан 13 мың жыл бұрын мұздық

ери бастайды.

ІV. Жаңа тақырыпты бекіту сұрақтары.

А) Адамның еңбек құралдары қалай өзгерді?

В) Оқулықта берілген суретке қарап, адамның алғашқы еңбек

құралдары туралы әңгімеле?

С) Адамдар отты неге пайдаланған, оның қандай пайдасы болды деп

ойлайсыңдар?

V. Қорытындылау. Сонымен біз бүгін адамдардың пайда болуын,

олардың алғашқы өмірімен, олардың алғашқы еңбек құралдарымен,

тіршілігімен, жер бетін мұз басып, оның қайтадан жылынуын қарастырдық.

ІV. Үйге тапсырма. Жаңа тақырыпты қайталау

8 сынып №7сабақ

Сабақтың тақырыбы: Фасонды үлгідегі (малой величины) бөлшектер дайындау.

Сабақ мақсаты

Білімділік: Оқушыларды шалбар түрілеріне шолу жасатып, фасонына байланысты бөлшектерінің конструктивті ерекшеліктеріне тоқтап, таныстыру, үйрету

Дамытушылық: Оқушылардың шығармашылық ойлау қабілеттерін, ой – өрісін дамыту

Тәрбиелік: Болашақ мамандыққа қызығушылығын тәрбиелеу, ұлттық дәстүрге, киімге, туған халқына сүйіспеншілік сезімін тәрбиеле

Сабақ түрі: Аралас

Сабақтың әдісі: Баяндау, проблемалық әдіс, практикалық жұмыс

Сабақ көрнекілігі: Буклеттер , плакаттар,

С А Б А Қ Б А Р Ы С Ы:

I. Ұйымдастыру: рапорт, жоқ оқушыларды журналға белгілеу, сабаққа дайындығын тексеру

II. Үй тапсырмасы:

Қазіргі таңда машинажасау өндірісінде көптеген құралдар-жабдықтар кеңінен қолданылады. Мысалы, тоқарлы кескіштер бір ғана кесетін бөлігі болады, ал тартажонғыштың ондаған кесетін тістер орналасқан.

Металл кескіш кұралдар өндірістің ең негізгісіі болып табылады. Ол әртүрлі білдектердегі құралдар дайындамаларды өңдеуге қолданылады. Кесу процесінде дайындаманың керекті материал алынады.

Құралкүймешектің қолданылуынан бастап машиналық құралдар бастады. Соның нәтижесінде жоғары өндірісті білдектер қолданылып, дәлдік дәрежесі жоғары бұйымдар жасалына бастады. Машиналық өндіріске өткеннен кейін құралдық сапасын дамытып, жаңа түрлері қарқынды дами бастады.

Цилиндрлік тесіктерде кілтек бунақтарды тартажону үшін негізінде екі типті тартажонғыштар қолданылады: жазық денелі және цилиндрлік денелі тартажонғыштар. Ең үлкен тарауды бірінші типті тартажонғыштар алды. 68 а суретте қалындатылған денелі тартажонғыштын қолденең қима тісі қорсетілген, ал 68, б суретте жазық денелі тартажонғыштарда бірінші жоңқа бунақ қима бойынша. Қалындатылған денелі тартажонғыштардын беріктігі жоғары, сондықтан олар жие қолданылады, тек аз диаметрлі тесіктерде кілтек бунақтарды тартажону кезінде әр дейім қолданы

лмаймыз.

Металлкескіш білдектерде дайындамалардың өңдеу сапасы ол – аспап даярлану сапасына және қолданылатын аспаптық материал физикалық - механикалы мінездемелерінің сапасына тікелей байланысты .

V. Үй тапсырмасын беру:


Сабақтың тақырыбы: Фасонды үлгідегі ж/е әртүрлі диаметрде тесілген бұйымдар әзірлеу.

Білімділік: Оқушыларға қазақ халқының ежелден пайдаланып

келе жатқан металдар мен құймалар, олардың

қасиеттерін, тарихын, кездесетін жерлері туралы

білімін нығайту.

Дамытушылық: Қолданыстағы заттардың пайдасын,

қоғамдағы ролін терең зерттеу. Оқушыны ой

– толғанысқа үйрету.

Тәрбиелік: Өз бетімен еңбектену іскерліктерін арттыра

отырып, оқушылардың шығармашылыққа,

іздемпаздыққа, тиянақтылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: ашық сабақ

Сабақтың әдісі: Демонстрациялау әдісі

Пән аралық байланысы: физика, география, биология, тарих.

Көрнекі құралдар: реактивтер, химиялық құралдар, слайдтар.

Сабақтың жүру барысы: І Ұйымдастыру.

1. Оқушылардың сабаққа қатысын тексеру.

Үй тапсырмасын тексеру.

Темір VIII топтың қосымша топшасында орналасқан

Темір тотығу дәрежесі +2 және +3 болатын қосылыстар түзеді

Темір атомның электрондық қабаты

Fe + 26 ) ) ) )

2 8 14 2

Электрондық формуласы: 1S2 2S2 2P6 3S2 3P6 3d6 4S2

Алынуы: t

Fe2O3 + 2 Al → 2Fe + Al2O3

ІІІ.Деңгейлік тапсырмалар:

І деңгей

А) Арендердің жалпы формуласын жазыңдар.

Ә) Бензол құрамында көміртек пен сутектің массалық үлесін табыңдар.

ІІ деңгей

А) Ароматты көмірсутектердің маңызды өнімдері қандай?

Ә) 100г бензолда қанша грамм көміртек болады?

Б) Бензолдың салыстырмалы тығыздығы

а) сутек бойынша

ә) ауа бойынша

ІІІ деңгей

А) Егер шығымы 80% болса, 20 л ацетилиннен (қ.ж) қанша бензол алуға болады ?

Ә) Жанған кезде қанша грамм СО2 және Н2О түзіледі ?

а) 20 грамм бензол

ә) 20 грамм толуол

Қорытынды


Сабақтың тақырыбы: Бұйымды көркемдеп өңдеудің конструктивті ерекшілігі.(

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға ағашты көркемдеп өңдеу әдістерін меңгерту үшін әр түрлі станоктардың жұмыс атқару операцияларымен таныстыру.

Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың икемділігін, іскерлігін, шеберлігін қалыптастырып, ұқыптылыққа баулу.

Тәрбиелік мақсаты: Оқушыларға еңбек және эстетикалық тәрбие беру

Көрнекілік: пышақ , сызғыш, қала

Жоспары:

1. Ұйымдастыру кезеңі.

а) Оқушыларды түгелдеу

ә) Жұмысты ұйымдастыру

2. Өткен материалды қайталау

3. Жаңа сабақ. (ағашты көркемдеп өңдеу)

4. Сарамандық жұмыс

7. Үйге тапсырма

Сабақтың барысы

Өткен тарихымызды білмей бүгінгі күннің қадіріне жету, болашақты болжай білу өте қиын. Ата – бабамыздың жинақтаған рухани байлығының қоры ұшан – теңіз. Ата – баба жасаған бұл рухани байлықтар қазіргі таңда да өз құндылығын жойған емес. Бұлардың барлығы баршаға бірдей қазына. Сол мәдени асыл мұраларды зерттеп, танып білу, бағалай білу біздердің, кейінгі ұрпақтың абыройлы да азаматық, ұлттық парызы.

Қасиетті қазақ даласында талай ұста, зергер, құсбегі, сал – сері, тігінші, өрімші, балгер – бақсы өтті.

Өкше басар ұрпаққа әлеуметтік мұра болып қалған Түркістандағы Қожа Ахмет Яссауи, Жамбылдағы Айша бибі, Қарахан, Ұлытаудағы Алашахан, Аякөз бойындағы Қозы Көрпеш – Баян Сұлу зираттары да ертедегі

қазақтардың сәулет өнерінің асқаншебері бола білгенін дәлелдейтін тарихи айғақ. Есіктегі «Алтын адам» қаңқасы, Түркістандағы «Тайқазан» да ертедегі ата бабаларымыздың ағаш пен сүйектен, жүн мен теріден түйме түйетін, «алтынды аптап, күмісті күптеп» зергерлік әшекей заттар жасаушы, он саусағы өнерлі шеберлердің болғанын дәлелдей түсетін фактілер.

Қазақ халқының өткендегі мәдениетіне үңілсек, күнделікті тұрмыс қажетін өтейтін қолөнердің жете дамыған түрлі салалары болғандығын көреміз. Айталық, киіз басу, киіз үйге қажетті бау –басқұр, алаша, кілем, аяққап тоқу, сырмақ сыру, кесте тігу, ағаштан ойып ыдыс – аяқ, ер тоқым жасау, тері илеу, асыл тастардан сәндік бұйымдар жасату (зергерлік өнер), қара темірден тұрмыстық, шаруашылық құралдарын жасау қолөнердің тамаша туындылары болды. Бұлардың бірсыпырасы қазіргі дәуірімізде де өз маңызын жоймағаны анық.

Ағаш өңдеуде біздің қазақ халқы алдына жан салдырмайтын, ағаштан түйін түйетін халық. Қасиетті саналатын ұлттық бұйымдарымыздың жасалу технологиясы мен олардың әшекейленуі эстетикалық тұрғыдан алғанда басқа халықтардан кем түспейді.

- Ағашты өркемдеп өңдеуге қажетті ағашты дұрыс таңдау істің нәтижелі болуына септігін тигізеді. Мысалы: СТД – 120 м станогымен жұмыс жасауға қатты ағаш түрлері дұрыс. Сондықтан жасалатын бұйым түріне қарай ағаштың механикалық, физикалық жағдайларын білу керек.

Жұмысқа бұтақсыз ағаш түрлерін таңдап, қажетті өлшемін кесіп, сүргілеп, әрлеп болған соң, тегіс бетіне өрнек бейнесін көшіреді.

Өрнек дегініміз – кез – келген бұйымның сыртына түсірілетін біртұтас байланысты әшекей.

Ал ою дегеніміз – бұйымға түсірілген өрнекті пышақпен кесу арқылы өңдеу немесе бұйымды шабу кезіндегі ойып өңдеу жұмыстары.

Мөлтек ағаштан тұтас шабылатын келі – келсап, аяқ – табақ, саптыаяқ, ожау сияқты бұйымдарды жасау тәсілін жұмырлап ою дейді.

Ағаш бұйымдарын көркемдеп өңдеу мынадай шаралар арқылы жүзеге асады.

- Бұйымның негізін талаптарға сай тазалау.

- Бұйымның барлық бөліктеріне өрнекті жоспарлау, үлгісін жасау.

- Өрнектерді кесу.

- Бұйымдарды бояу, оған әр беру, лактау.

Әдебиет пен өнерде композиция деген түсінік бар. Ол жүйелеу, үйлестіру деген латын сөзі. Өнердің барлық саласында композиция өте күрделі ұғым және шығармашылық арқау.

Сергіту сәті

Сарамандық жұмыс:

Ағаш бұйымдарын көркемдеп өңдеу үшін композициялық пішін арқылы жаттығып көреміз.

Үш бұрыш тұмарша түріндегі өрнектерді тақтай бетіне салып үйренеміз. Ол үшін ойға алған мақсатымыз сәтті шығу үшін қауіпсіздік ережесін білу керек.

1. Ағашты қолмен өңдеу кезіндегі қауіпсіздік ережелері.

Жұмысқа дейін

1. Жұмыс киіміңді киін (фартук, халат)

2. Жұмысқа қажетті құрал саймандарыңды түгендеп, мұқият тексер (верстактың қысқыш қораптарын, тіреуішін т.б)

3. Жұмыс орныңды, саймандарыңды ережеге сай орналастыр.

4. Жұмыс орныңда артық ешнәрсе тұрмасын.

Жұмыс кезінде


2. Әр амалды өзіне тиісті сайманмен атқар. Саймандарың қайралған, әрі тұтқасы жарылмаған болсын.

3. Нұсқау карта бойынша әр амалдары (кесу, жону, тесу, біріктіру т. б.) өзіне тиісті құралдарды пайдаланып атқар.

4. Жұмыс орныңды әрдайым тазалап отыр.


6. Құрал – сайманың бүлінсе міндетті түрде ауыстырып ал.

Жұмыстан кейін

1. Жасап жатқан бұйымыңды, материалдарды кезекшіге немесе мұғалімге тапсыр.

2. Жұмыс орныңды ретке келтір. Қолмен сыпыруға, ауызбен үрлеуге болмайды.

3. Өзіңді ретке келтір.

4. Шеберханадан мұғалімнің рұхсатымен шық.

2. Ағаш өңдейтін токарь станогімен жұмыс кезіндегі қауіпсіздік ережелері.

Жұмыс кезіндегі қауіп түрлері:

1. Жаңқаның ұшуынан көз жарақаты;

2. Айналу бөліктеріне жанасудан қол жарақаты;

3. Дұрыс пайдаланбаудан қол жарақаты;

4. Дайындаманы станокқа дұрыс бекітпеуден немесе дайындаманың сапасыздығынан дене жарақаты болуы мүмкін, сондықтан:


1. Жұмыс киіміңді дұрыс кейін (фартук, халат)

2. Станогті тексер (қайысты берілістің қорғаныш бөліктері, жермен жалғанысты)


4. Дайындаманы мұқият тексеріп (көз, жарық т.б.) станокқа дұрыс бекіт.

5. Кескіш тіреуіштің биіктігін дайындаманың центрлік сызығына дәл келіп, ара қашықтығы 2 – 3 мм. болсын.

6. Жүзін тексер. 7. Станокті бос айналдырып тексеріп көр.

8. Көзге көзәйнек ки.


1. Кесу жұмысын станок толық күшімен айналған соң баста.

2. Пышақты (кескішті) дайындамаға күш түсірмей, аздан тос.

3. Пышақты (кескіш) тіреуішпен дайындаманың арасын қалыпты жағдайға келтіріп отыр (2 – 3 мм.)

4. Жарақат алмас үшін:

а) станокқа қатты басты еңкейтпе;

ә) станок үстінен алыс – беріс жасама;

б) өлшеу жұмыстарын станок толық тоқтаған соң орында;

в) қолыңмен тоқтатушы болма;

г) жұмыс істеп тұрған станокті тастап кетпе.


1. Жұмыс орныңды ретке келтір.

2. Станокті тазалап мұғалімге тапсыр.


Бекіту: 1.


Сабақтың тақырыбы: Металды бұрғылап тесу.

Сабақтың міндеттері:

а) білімділігі: оқушыларға бұрғылау жұмыстары жөнінде кең көлемде ұғым беру. Таль арқандарының түрлерін үйрету.

б) тәрбиелілігі: оқушыларды бұрғылау жұмыстарымен таныстыра отырып, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.

в) дамытушылығы: сызбанұсқамен жұмыс істеу барысында сөйлей білу, таль арқандарының түрлерімен таныстырып, қолданыста пайдаланылуын үйрету

Сабақтың жүру барысы: І. Ұйымдастыру бөлімі.

Оқушылармен сәлемдесу.

Оқушылардың сабаққа қатысын тексеру.

Оқушылардың құрал-жабдықтарын тексеру.

Аудитория тазалын қадағалау.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

Үйге берілген тақырып: «Таль жүйесі»

Үй тапсырмасы:

Карточкамен жұмыс арқылы 4 оқушыдан сұралады.

1) Суды жуу сұйығы ретінде пайдалану үшін З негізгі шарт болуы қажет. Ол қандай шарт?

2) Қазіргі кезде бұрғылау өндірістерінде мұнай ерітінділерінің 2 түрі қолданылады. Ол қандай?

3) Бұрғылдау ерітіндісінің бұрғылау кезіндегі негізгі функциясы нешеге бөлінеді?

Оқушылардың назарын сабаққа аударып, үйге берілген тапсырманы сұрау мақсатында «Ой шақыру» әдісін пайдалана отырып, мына сұрақтарды топқа қою.

а) Кронблок дегеніміз не? Атқаратын қызметі қандай? Мұнараның қай жерінде орналасады?

ә) Бұрғылау қондырғыларының көтеру жиынтығы дегеніміз не?

б) Бұрғылау тізбегі дегеніміз не?

в) Бұрғылау шығыры дегеніміз не?

г) Таль жүйесі дегеніміз не?

д) Мұнара дегеніміз не?

е) Оның неше түрі бар?

ж) Элеватор деп нені айтамыз?

VІ. Жаңа сабақ.

Қажеттілігі мен пайдалану жағдайларына байланысты әртүрлі конструкциялы болат арқандары дайындалады, оларды 3-топқа бөлеміз.

Бір орталық металды жүрекшелі болат сымнан жасалған таль арқандары.

Жүрекшесіз болат арқандар.

Орта бөлігінде жүрекшелері болат сымнан жасалған арқандар.

Бұрғылау қондырғыларының таль жүйелері үшін әдетте бірінші топтағы арқандарды қолданамыз.

Таль арқандарының механикалық қасиеттері бойынша жоғары сапалы және І, ІІ сапалы деп бөлінеді. Құрылысы бойынша арқандар жалғыз, екі және үш орамды болады.

а) сымдардың үзілу сипаты мен саны, соның ішінде сымдардың ұшындағы түйіспелерде үзілулердің болуы, сымдардың шоғырланған түрде үзілген жерлерінің болуы, сымдардың үзілулер санының арту қарқындылығы;

ә) ширатпа жіптің үзілуі;

б) беттік және ішкі тозу;

в) беттік және ішкі коррозия;

г) арқан диаметрінің жергілікті кемуі, соның ішінде өзегінің үзілуі;

VІ. Жаңа сабақ

Бұрғылау қондырғыларының таль жүйелері үшін әдетте бірінші топтағы арқандарды қолданамыз.

Таль арқандарының механикалық қасиеттері бойынша жоғары сапалы және І, ІІ сапалы деп бөлінеді. Құрылысы бойынша арқандар жалғыз, екі және үш орамды болады.

Арқан сымдарын дайындау үшін жоғары көміртекті болаттар 50, 55, 60, 65, 70мм, құрамында 0,5-0,8 % маргенці, 0,17-0,37% кремний, 0,12% хром, 0,12 никелі, 0,15 мыс, фосфоры 0,03-тен жоғары емес қолданылады.

Таль арқандарына қойылатын көптеген талаптар бар:

Арқан диаметрі мен шек сандары ілмекке ілінетін күштердің салмақтарын ескере отырып таңдайды.

Таль жүйесінің шкив диаметрі арқан диаметрінен жоғары болуы керек. Себебі үйкеліс кезінде арқандар шығынын азаюы ескеріледі.

Арқанның қозғалмайтын шегін барабанға бекіту керек, оның конструкциясы қайта жіберуде оның оңай жылжуын қамтамасыз етеді

а) сымдардың үзілу сипаты мен саны, соның ішінде сымдардың ұшындағы түйіспелерде үзілулердің болуы, сымдардың шоғырланған түрде үзілген жерлерінің болуы, сымдардың үзілулер санының арту қарқындылығы;

ә) ширатпа жіптің үзілуі;

б) беттік және ішкі тозу;

в) беттік және ішкі коррозия;

г) арқан диаметрінің жергілікті кемуі, соның ішінде өзегінің үзілуі;

д) арқан сымдарының көлденең қима көлемінің азаюы;

е) сымдар мен ширатпа жіптің толқындануы, себет тәрізденуі, сығылып шығуы, ширатпа жіптің жаншылуы, сынуы, шектен тыс иілулері;

ж) температуралық әсер етудің немесе электрлік доғалық разрядтың нәтижесінде болған зақымданулар;

Арқандар келесі ақаулар табылған жағдайда бұдан арғы жұмысқа жіберілмеуі тиіс.

себет тәрізді қалыпсыздану

өзекшенің сығылып шығарылуы

ширатпа жібінің сығылып шығарылуы немесе қатпарлануы

арқан диаметрінің жергілікті үлкеюі

арқан диаметрінің жергілікті кішіреюі

жаншылған бөліктер

бұралулар ,сынулар ,бүгілулер

V. Бекіту

1. Жаңа тақырыпты бекіту.

Оқушылардың түсінігін тексеру мақсатында таль жүйесінің сызбасы берілген. Сол сызба бойынша таль жүйесінің құрылысы мен қолданылуын айту.

8-сабақ №11сабақ

Сабақтың тақырыбы: Жұқа түсті темірден,қаңылтырдан сувенирлік бұйымдар дайындау.

Сабақтың мақсаты:

А) Теориялық білімдерін іс жүзінде көрсетіп, жұмысты шығармашылықпен жобалап көрсетуге ықпал ету. Жаңа дизайн талаптарына сай әсемдей білу

Ә) Оқушылардың кәсіптік бейімділігін, шығармашылық шеберлігін, еңбекке икемділігін дамыту. Тұрмысқа қажетті заман талабына сай жаңа бұйым жасау.

Б) Еңбектене білуге , тиянақтылық деңгейін көтеруге баулып, эстетикалық талғамын ұштау.

Сабақтың көрнекілігі: суреттер, сызбалар, дайын бұйымдар, қоржын, асықтар.

Құрал- жабдықтар: балға, егеу, шапқы, бұрғы, керн, тістеуік, іскенже, сызғыш, темір кесетін қайшы, қыспақ.


1.Ұйымдастыру кезеңі.

2.Өткен тақырып бойынша оқушылардың білімін тексеру.

А) Қоржындағы асықтардың нөміріне сәйкес сұрақтарға жауап беру.

Темірдің жиектерін қандай құралдармен өңдейміз және қандай қауіпсіздік ережелерін сақтау керек?

Темірді қай белдікпен тесеміз және қандай қауіпсіздік ережелерін сақтау қажет.

Киім жөнінде қауіпсіздік техника ережесін айтып беру. Қаңылтырды түзеткен кезде қандай құралдарды қолданамыз және қандай қауіпсіздік ережелерін сақтау керек.?

Ә) Тест сұрақтарына жауап беру

1. Тоқ өткізбейтін материал:

А) резеңке ә) болат б) мыс г) су

2. Тоқ өткізетін материал:

А) Пластмасса ә) Алюминий б) ағаш

в) Шыны г) Шомот қағазы

3. Қара металл:

А) жез ә) қорғасын б) алюминий

В) шойын г) мырыш

4. Түсті металл:

А) болат ә) көміртегі болат б)мыс в) темір г) шойын

Біздің оқушылардың саны өсіп келе жатыр, оны өздерің де білесіңдер. Сондықтан біз осындай білімімізбен, өнерімізбен мектеп өміріне өз үлесімізді қосып, әр сыныпқа темір ілмектер жасап берейік. Сондықтан бүгінгі жасайтын бұйымымыз жұқа темірден ілмек жасау.

IV. Технология кезеңі.

Оқушыларды көрнекіліксызбамен таныстырып, қай өлшемді қалай белгілеу керек екенін түсіндіріп, қандай құрал- жабдықтарды қолданатынымызды айтып, нұсқау картасы бойынша икемділік деңгейлеріне сәйкес топқа бөліп, кейбіреулеріне жеке жұмыс беріп, сарамандық жұмысқа дайындаламыз. Кезекші оқушыларға жұмыс киімдерін дайындамаларын және құрал- жабдықтарын таратқаннан кейін оқушыларға техникалық қауіпсіздік ережелерін ескертіп, үнемі қадағалап отыру.

V.Аяқтау кезеңі.

Оқушыларға жұмыс кезіңіндегі кемшіліктерді және нәтежелерді ескерте отырып, жұмысты аяқтаймыз. Жұмыс орнын жинап, Құрал- жабдықтарды кезекшіге тапсырамыз.

VI.Қортындылау кезеңі.

Кезекші орындаған жұмыстарын жинап әкелген соң нәтижелеріне қарай бағалау.

VII.Үй тапсырмасын тексеру:Металға байланысты шығарған ребустарын тексеру. VIII.Ұйге тапсырма.Ілгектің басқа түрін және басқаша әдістеу,қарастыру

8-сынып №12сабақ

Сабақтың тақырыбы: Металл бетін өңдеу кезінде белгі соғатын құрал







Сабақтың әдісі: ойын, тірек сызба, тест, сөзжұмбақ, түсіндіру.



2.Өткен тақырып бойынша оқушылардың білімін тексеру. А) бұрыштық ә) қадаубас б) тескіш

В) сызғыш г) циркуль

6. Қаңылтырды тегістейтін балға:

А) дөңгелек табанды балға б) Кішкене балға

Ә) Пұт балға в) шаршы табанды балға

Г) ағаш балға

7. Ара қайрайтын егеу:

А) үш қырлы егеу ә) жалпақ егеу

Б) төрт қырлы егеу в) түрлі

Г) Жұмыр егеу

8. Шеге суырғыш қышқыш:

А) Плоскогубцы ә) Құс тұмсық қышқыш б) тістеуік

В) Кемпірауыз г) ат ауыз қысқыш

9. Металл кесетін араның қайрау бұрышы қандай?

А) 30 ә) 60 б) 75 в) 90 г) 65

10. Темір жонатын белдік

А) Фрезерлеу белдігі ә) бұрғылау белдігі

Б) токарь- винтті белдігі в) сүргілеу белдігі

Г) шлиптеу белдігі

11. Металл бөлшектері мен тесіктерін өлшейтін құрал:

А) Кронциркуль ә) микрометр б) шуптер

В) штанциркуль г) Индикатор

12. Токарь винтті белдігіндегі беріліс:

А) ременді беріліс ә) фрикциялы беріліс

Б) шынжырлы беріліс в) тісті беріліс

Г) Шлиптеу белдігі

13. Металды қандай құралмен шабады?

А) қашау ә) шапқы б) балта

14. Ішкі резьбаны немен салады?

А) Метчик ә) плашка

15. Қандай металл шорт сынады?

А) Мыс ә) шойын б) алюминий

- Ал балалар технология сабағында темірді шауды, кесуді, тесуді, қосуды және басқа өңдеу техналогияларын үйренгенбіз. Енді осы үйренгенімізді іске жаратайық. Қазір қыстың суық кезеңі оқушылардың жылы сырт киімі және екінші аяқ киімдері болады.:


Сабақтың тақырыбы: Бұйымның жазық бетін безендіру-әрнеу. Ағашты көркемдеп оюға арналған құралдар.(теория)


Оқушыларға ағашты көркемдеп ою тәсілдерін меңгерту.



2. Өткен материалдарды қайталау.

А)Ағаштың қандай түрлерін білесіңдер?

Ә) Ағаш өңдеу құралдарын атап шығыңдар.

Б) Ағаштың текстурасы дегеніміз не?

В) Ағаштан бұйымдар жасайтын адамды қалай атайды?

3. Жаңа сабақ. Ағаш-табиғаттың тамаша туындысы. Ағаш көп өскен жерді халық орман, тоғай деп атаған. Тоғай ертеден адамдардың негізгі тұрақ жайы болған. Ерте заманнан-ақ адамдар ағашты тіршілігіне қажетті материал ретінде пайдаланған. Олар ағаштан аң аулауға қажетті аша таяқ, найза, қада, жебе т.б. заттар жасаған. Адам ағаш өңдеуді тез үйренген. Өйткені ағаш өңдеуге оңай көнетін материал. Пышақ, балта сияқты қарапайым құралдардың көмегімен адамдар үйлерді, көпірлерді, жел диірмендерін, қамалдар мен ыдыс-аяқтар жасаған

Қолөнердің ең көп тараған түрлерінің бірі – бұл ағашты көркемдеп, өңдеу. Ертеден-ақ көшпелі халық тұрмысына қажетті заттарды өздері жасап отырған. Ағаштан түйін түйген шеберлер атқа салатын ерді, тамақ сақтайтын кебеже, киім салатын сандық, әбдіре, киім ілетін-адалбақан, тостаған, саптаяқ, шара, отау, табақ пен тегештерді аса шеберлікпен жасаған.

Ағаштан жасалған бұйымдардың ішіндегі ең көп тараған түрлері жұпаяқ, күбі, ағаштан бүтіндей ойылған астау, келі-келсап, асадал. Бұл бұйымдарды шеберлер күмістен, сүйектен жасалған ою-өрнектермен әрлеген. Ағаш үйдің бөлшектерін ою өрнектермен әшекейлеп безендірген. Халық шеберлері жасаған осындай заттар қазір еліміздің музейлерінде сақтаулы.

Слайдтардан алған мәліметтерге сүйене отырып сабағымызды жалғастырайық.

Көркемдеп өңдеуге қажетті ағашты дұрыс таңдау істің нәтижелі болуына септігін тигізеді. Оған май қарағай, терек, үйеңкі секілді жұмсақ ағаш қажет, нәзік ойықша, үшбұрыш және басқа өрнектерді салу, әрлеу жұмыстары оңай жүргізіледі. Жұмысқа бұтақсыз жұмсақ ағаш түрін таңдап, қажетті өлшеммен кесіп, сүргілеп, әрлеп болған соң, тегіс бетіне өрнек бейнесін көшіреді.

Өрнек дегеніміз- кез келген бұйымның сыртына түсірілетін біртұтас байланысты әшекей. Ал ою дегеніміз, бұйымға түсірілген өрнекті пышақпен кесу арқылы өңдеу немесе шабу кезіндегі ойып өңдеу жұмыстары. Ою-өрнектердің бір түрі

Қазақтың ою және өрнек деген қос сөзі біріге келіп латынша орнамент деген ұғымды білдіреді. Мағынасы сәндеу, әсемдеу. Осы сәндеу, әсемдеудің бір түрі, яғни хайуанат, жан-жануар және өсімдік белгілері мен мүшелері немесе геометриялық фигуралар іспеттес элементтердің үнемі ырғақты қайталап, симметриялы орналасқан көркем өрісі мен құрылымын ою деп атаймыз.

Қорытынды.

«Үтір» (қайырма), «үшбұрыш» және «сыңар қанат» түріндегі өрнектерді тақтай бетіне салып үйренеміз, іске сәт!

Оқушыларды бағалау, жақсы жұмыстарды көрмеге алу.

Үйге тапсырма: дайындаған ою-өрнекті көркемдеп өңдеу, аяқтау және «Ағашты көркемдеп өңдеу технологиясы» тақырыбына реферат жазу


Сабақтың тақырыбы: Технологиялық өңдеу: ағаш беттеріне өң беру және күйдіру әдістері.(

Білімділік мақсаты: Сәндік қолданбалы өнер, оның қолөнер кәсібі мен сәулет өнерінде қолданылу тәсілдері туралы банядау. Архитектуралық құрылыс жүйелерінің – мешіт, монша, кесенелердің салыну ерекшелігі мен дамуын түсіндіру.

Дамытушылық: Салыстыра отырып, қолөнер мен қолданбалы өнер туралы түсініктің қалыптасуы, құрылыс ерекшеліктерін таба білуге дағдыландыру;

Тәрбиелік: Мәдениет туралы түсініктерін қалыптастыру, эстетикалық тәрбие беру.

Әдіснамалық негіздерді басшылыққа ала отырып, сабақ құрылымы жасақталды. Сабаққа әдістемелік-ақпараттық қор мәліметтері пайдаланылған. Сабақ жоспарында оқу мен жазу арқылы сыни тұрғыдан ойлау жобасының технологияларын қолданған


Сабақтың тақырыбы: Ағашты көркемдеп оюға арналған құралдарды жұмысқа дайындау. (теория) Сабақтың мақсаты:

Оқушыларға ағашты көркемдеп ою тәсілдерін меңгерту.




Өрнекті оюдың бірнеше тәсілі бар. Соның бірі- геометриялық бейнедегі өрнек. Мұндай өрнек ағаш бетінде геометриялық сурет салу арқылы жасалады.

Екінші тәсіл-өрнекті салғанда, оның ізін пышақпен тігіп, өрнектің жиектерін көлбеулей жұқалап жонып алады. Мұндай оюларды бірнеше әдістермен орындайды: біріншіден, өрнектердің жиектерін дөңестеп, жұмырлай жиектеп өрнекке кеңістіктегі көрініс береді;

екіншіден, өрнектердің сыртқы жиегін өрнек денесінің ортасынан да ойықшалап бедер беріледі; үшіншіден, бірінші және екінші әдіспен орындалған өрнектің түбін бедерлеп, бедерлі өрнектің мәніне қарай таңдап, бедер беру тәсілімен орындайды.


- бұйымның негізін талаптарға сай тазалау;

- бұйымдарды бояу, оған әр беру;

- боялған бұйымдарды тазалау, лактау.

Қауіпсіздік ережесінің сақталуын қатаң тексеру. Әдебиет пен өнерде композиция деген түсінік бар: Ол жүйелеу, үйлестіру ұғымын білдіретін латын сөзі. Өнердің барлық саласында композициялық пішін арқылы жаттығып көреміз.


Сабақтың тақырыбы: Білімділігі: Ағаш бетіне үш тіліп ою тәсілі мен үшқырлы ойық өрнек түсіруді меңгеру

Тәрбиелілігі: Оқушыларды ұқыптылыққа,тазалыққа, іскерлікке тәрбиелеу

Дамытушылығы: Оқушылардың қауіпсіздік ережесін тиімді пайдалану арқылы арнаулы пышақпен жұмыс

жасау қабілетін дамыту

Сабақ типі: Аралас сабақ

Сабақ әдісі: Түсіндірме – практикалық

Сабаққа қолданылатын стратегиялық әдістер: Топтастыру әдісі,СТО әдістері

Көрнекілігі: слайдтар, плакат, үлестірмелі карточкалар, ағаш бөліктері

Құралдары: Ағаш өңдеу құралдары, арнаулы пышақ

Пайдаланған әдебиет: Технология 5, 6, 7, 8, 9, «Оқыту үрдісіндегі танымдық және шығармашылық әдіс-тәсілдерді тиімді пайдалану» Е.Дүйсенбаев, А.Балғожаев Қызылорда 2006 ж

Сабақ барысы

I Ұйымдастыру кезеңі

а) Сабаққа дайындық жүргізу

ә) Оқушыларды түгелдеу

б) Оқушы назарын сабаққа аудару

II Үй тапсырмасын тексеру

Қашаумен өрнек ою

«Өзіндік бағалау» әдісі:

Оқушылар берілген үй тапсырмасына өзінің дайындық деңгейін мұғалім сұрағына қол көтеру арқылы байқатады: Кім «беске» дайын? Кім «төртке» дайын? Кім «үшке» дайын? Кім мүлде дайын емес?

Қашау түрлерін слаид арқылы сұрау (6 қашау)

«Тізбектей сұрау» әдісі:

Қойылған сұраққа беріліп жатқан оқушының жауабы кез келген жерінен тоқтатылып, ары қарай басқа оқушының жауап берілуі сұралады. Бұл әдіс оқушылардың зейінін аудару және байқағыштығын дамытуға пайдалы.

III Үй тапсырмасын бекіту

Қауіпсіздік ережелерін сұрау

Жедел турнир сұрақтары

IV Жаңа сабақты даярлау. Жаңа сабақ

Ағаш бетіне ою-өрнек түсіру

Ағаш материалының бетіне өрнекті арнаулы пышақпен орындайды. Мұндай жағдайда қажетті ережелерді бұлжытпай орындамасаң, қолыңды жарақаттап алуың мүмкін. Өйткені ою көбінесе қолдың күшімен ойылады. Сондықтан бос қолыңды пышақ жүзі жүретін бағытқа жақындатуға болмайды. Әдетте жүзі мұқалған құрал тайғыш келеді. Өйткені құрал жүзі тақтай бетіне қажетті тереңдікке түспесе, өрнек анық шықпайды. Артық күш салып жіберсең, пышақ көтеріліп немесе өрнек ізінен тайып, шығып кетеді.

Кез келген бұйымның өрнектерін оймас бұрын оны міндетті түрде тазалап алу керек. Бұйым талаптарға сай тазалағаннан кейін оған ойылатын өрнектер пішініне, құрылымына байланысты жоспарланады. Бұл талап алдын ала орындалмаса, яғни өрнектерді кесіп болғаннан кейін тазаласа, оның жиектерін, деңгейін бүлдіріп алуың мүмкін.

Бұйымдардың бөліктеріне өрнектерді жоспарлау үшін алдымен оның үлгісін жасап аламыз. Үлгі екі түрде жасалады: біріншісі – өрнектерді қағазға

бейнелеп алып, арнаулы бастырма қара қағаз арқылы бұйымға көшіреді; екіншісі – бөлек қағазға өрнектердің бөліктерін симметрия тәртібімен түсіріп, қайшымен қиып алады да бұйымның тиісті орнына жиек бойымен түсіреді.

Үшқырлы ойық өрнек. Геометриялық үшқырлы ойық өрнекті орындау технологиясы:

1. Теңбүйірлі үшбұрыштардан құралған өрнектің төбесін ойықтың түбіне қарата ою

2. Шаршы ішіндегі тең қабырғалы үшбұрыштардың төбелерін ойықтың ортасына қарай тереңдете ою

3. Тең қабырғалы үшбұрыштардың табандарын батыра ою

Геометриялық өрнекті ою кезінде оның қарапайым түрлерінен бастап, қолды жаттықтырады. Ол үшін тақтайдың бетіне алдын ала араларын 10 мм етіп, бірнеше көлденең және тігінен (шаршы немесе тіктөртбұрыш) сызықтар сызылады. Нәтижесінде шаршының немесе төртбұрыштың диагональ қиғаш сызықтарын сызып, оны үшбұрыштарға бөледі. Ойық өрнек кесетін үшкір пышақты тік ұстап, үшбұрыштың төбесінен пышақты батырыңқырап, оның табанына қарай жүргізіп, ағаш талшығын кеседі. Үшбұрыштың екінші қабырғасын да осы тәсілмен кеседі. Үшбұрыштың ортасын пышақтың ұшымен төбесіне қарай тереңдете батырып алып тастайды. Нәтижесінде үшбұрыштың төбесінде тереңдетілген көлбеу ойық шығады. Ойық үшбұрыштың төбесінің тақтай бетіне тереңдігі 1,5-2 мм болады. Егер үшбұрыш ағаш талшығына көлденең немесе қиғаш келсе, онда пышақтың ұшымен тереңдете жұқалап екі-үш рет жаңқалай жона кесіп алады.

Оқушылардан қандай қауіпсіздік ережесін білетіндігін сұрау және де арнаулы пышақпен жұмыс істеген кездегі қауіпсіздік ережесімен таныстыру

Арнаулы пышақпен жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік ережелері

1. Арнаулы пышақты ағашқа терең қадама.

2. Жұмысты сабы мықты бекітілген, шытынап-жарылмаған, өткір арнаулы пышақпен істе.

3. Құрал-сайманың бүлінсе міндетті түрде ауыстырып ал және мұғалімге хабарла

4. Ойықтағы артық жаңқаны уақытылы алып тастап отыр.

5. Ұшы өткір пышақты қалтаңа салма.

6. Арнаулы пышақты ұстағанда, екінші қолың пышақ жүзінің кері бағытында болсын.

7. Пышақтың жүзін саусағынмен сипама.

8. Екінші кісіге пышақты сабы жағымен ұстат.

9. Екінші кісіге қарай пышақты сілтеме.

10. Пышақтың жүзін жоғары қаратып қойма.

11. Жұмыс кезінде пышақтың үстіне тым еңкейме. Денеңді тік ұстап жұмыс істе

Сергіту сәті

Оқушыларды екі топқа бөліп қағазға 1 минут ішінде ағашқа түсірілген өрнектер қандай затта кздесетінін жазу керек. Қай топ көп және дұрыс жазса, сол топ жеңімпаз болып есептелінеді.

Практикалық сабаққа дайындық:

Жұмыс киімін кию

Арнаулы пышақты тарату

Ағаш дайындамаларын әр оқушыға үлестіру

Практикалық жұмыстың аяғында жүргізілуге тиіс жұмыстар:

- бұйымның негізін талаптарға сай тазалау

- өрнектерді кесу

- бұйымдарды бояу, оған әр беру

- боялған бұйымды тазалау

- бұйымды лактау

V Жаңа сабақты бекіту

«Тақырыптардың түйісуі» ойыны:

Оқушылар топтарға бөлініп, өтілген материалдың мұғалім көрсеткен тақырыппен байланысатын тұстарын табады, мысалдар келтіріп, тапсырмалар құрастырады, сұрақтар дайындап, жорамалдар жасайды.

Оқушылардан бүгінгі сабақтан не түсінгендерін сұрау

VI Бағалау

VII Үйге тапсырма беру

«Идеал тапсырма» әдісі: Әр оқушы өзі орындайтын үй тапсырмасын өзі таңдайды. Мысалы: біреу қосымша дерек жинаса, келесі сурет салуы, үшіншісі мақала жазуы не бұйым жасауы мүмкін.


Сабақтың тақырыбы: Ағашты көркемдеп оюға арналған құралдармен жұмыс кезіндегі басты тәсілдер.

Білім: Оқушыларды ағаш өңдейтін құрал-саймандардың түрлерімен ,құрылысымен жұмыс жасау әдісімен таныстыру.

Тәрбиелігі: Кәсіби шығармашылық бағытқа жетелей отырып,еңбекті өз бетінше жасауға, іскерлікке, ұқыптылыққа, шыдамдылыққа, өзара көмек көрсетуге тәрбиелеу.

Дамытушылығы: Оқушылардың ой-өрісін кеңейту,білімдерін іс жүзінде көрсетуге ықпал ету,практикалық іс-әрекетті қалыптастыру.

Көрнекілігі: тірек сызбалар, интерактивті тақта, аралар, плакат

Сабақтың барысы:I.Ұйымдастыру

II.Үй тапсырмасы:Құжаттық сызба.Үлестірме қаңаз арқылы үй тапсырмасын сұрау.

III.Жаңа сабақты түсіндіру.

1)Ағаш өңдейтін құрал-саймандар ,2)Ағашты сүргілеу.

1.Ағашты кесуге арналған құрал

а) сүргі,ә)ара ,б)бұрғы

2. Сүргілеу барысында ағаштың бетінен оның жұқа

қабаты алынып тасталады.Оны не деп атаймыз.

а) қалдық,ә) үгінді ,б) жоңқа

3. Пышағының жүзі доға тәріздес, дөңес келетін құрал

а)шерхебель, ә) фуганок ,б)сүргі

4. Ағаштардың бетін тегістеуге арналған

а)бұрғы ,ә) шапқы,б)сүргі

5. Сүргіленген бұйымның сапасын қандай құралмен тексереміз

а)сызғыш, бұрыштама ,ә) бұрыш үлгісі, өлшегіш ,б) малка, сызғыш

6. Жалпақ ағаш беттерін тазалап, тегістеу үшін қажетті аспап

а)сүргі,ә) фуганок ,б)шерхебель

7. Сүргілеу кезінде оң аяғыңды сол аяқтан алшақтатып

ұстау үшін неше см болуы керек.

а) 65 -70 см,ә) 50 -60 см,б)75 -80 cм

8. Фуганоктың ұзындығы кәдімгі сүргіге қарағанда

неше есе үлкен.

1,2,3

9. Араның қалыңдығы әр түрлі болат жолақтардан жасалады.

Оларды не деп атайды

а) төсем,ә) болат,б) дайындама

10. Араның тістері неше түрлі қызмет атқарады.

1,2,3

2)Математикалық ойын.Шеңбер бойындағы санын тергенде шеберханадағы жеті құралдың аты шығады.

I.2,4,2 ара

II.1,2,5,10,2 балға

III.7,9,37,3 егеу

IV.8,2,12,14,16 қайшы

V.17,13,4,9,11 сүргі

VI.1,6,4,10,16 бұрғы

VII.14,2,15,8,16 шапқы


Сабақтың тақырыбы: Өрт ж-е еңбек қ/е. Жұмыс орнын ұйымдастырудағы талаптар. (теория)

Электр тогымен зақымданған жағдайда алғашқы дәрігерлік көмек

көрсету. Көз талғанда жасалатын жаттығулар. Жұмыс орнын

пайдалануды есепке алу журналы.

Программалық Жұмыс орнын пайдалануды есепке алу журналы. Қауіпсіздік техникасы

дидактикалық бойынша нұсқау алуды тіркеу журналы. Өрт сөндіру құралдары.

қамтылуы: Жұмыс дәптері.

Сабақ мақсаты: 1. Есептеуіш техникасымен жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік техникасы

ережелерімен таныстыру. Компьютер сыныбында өзін-зі алып жүру

ережелерімен таныстыру. Төтенше жағдайлардағы іс-әрекет

ережелерімен таныстыру.

2. Оқушылардың өздерін кабинетте ұстау, қауіпті жағдайларда көмек

көрсете білу қабілеттерін дамыту.

3. Оқушыларға эстетикалық тәрбие беру.

Сабақтың типі: Практикум элементтері бар көрсетіп түсіндіру сабағы.

Білім мен білікке Оқушы білуі тиіс:

қойылатын талаптар - ЕТ-пен жұмыс істегендегі қауіпсіздік техникасының ережелерін;

- компьютер сыныбындағы іс-әрекет ережелерін;

- қауіпті жағдайдағы іс-әрекет ережелерін.

Оқушының меңгеруі тиіс білігі:

- көз талғандағы жаттығуларды жасауды;

- өрт сөндіргішті қолдануды;

- жұмыс орнын пайдалануды есепке алу журналын толтыруды;

- статикалық кернеу әсерін кетіру жаттығуларын орындауды.

Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі

II. Үй тапсырмасын тексеру

III. Жаңа сабақты түсіндіру

1. ҚАУІПСІЗДІК ТЕХНИКАСЫНЫҢ ЕРЕЖЕЛЕРІ

Қауіпсіздік техникасы ережелерін мына пункттерге бөлуге болады:

1) жалпы;

2) ДК-де жұмысты бастау алдында;

3) жұмыс істеу кезінде

4) авариялық жағдайларда жағдайлардағы,

5) жұмысты аяқтағанда

Жалпы қауіпсіздік талаптары:

1. Мұғалімнің рұқсатынсыз құрал-жабдықтарды орнынан қозғауға, сымдарға, розеткаларға, штепсельдің айырына, штекерге тиісуге тыйым салынады.

2. Мұғалімнің рұқсатынсыз компьютерлік сыныпқа кіруге және одан шығуға болмайды

3. Мұғалімнің рұқсатынсыз сынып ішінде жүруге болмайды.

4. Дербес компьютерде су қолмен және су киіммен жұмыс істеуге болмайды

5. Корпусы мен сымдардың бүтіндігі бұзылған (ашық) ДК-де жұмыс істеуге тыйым салынады

6. Үстелге, ДК-дің жанына сөмке, портфель, кітап қоюға болмайды. Үстелде тек қалам мен дәптер ғана жатуы тиіс

7. Пернетақта үстіне ештеңені қоюға болмайды

8. Компьютерлік сыныпта жүгіруге, ойнауға, жолдастарыңның көңілін қажетсіз аударуға, бөгде жұмыстарды істеуге тыйым салынады.

Дербес компьютерде жұмыс істеуді бастау алдында қойылатын қауіпсіздік талаптары

1. ДК электр тогына қосылмаған жағдайда сымдардың, ДК-дің корпусының бүтіндігін және айыру (изоляция) бұзылмамағанын қарап шығып, олардың дұрыс жағдайда екендігіне көз жеткізу керек.

2. Жұмыс кезінде оларға тие бермеу үшін, сымдар сальбырап тұрмауына көңіл бөлу керек.

3. Жұмыс орнын пайдалануды есепке алу журналына белгі қою керек.

Дербес пайдаланылатын компьютер жұмысы кезіндегі қауіпсіздік талаптары

1. ЭЕМ жұмыс істеу кезінде көздің экраннан ең қолайлы қашықтығын (60-70см) сақтау керек. Мүмкін қашықтық -50см.

2. Келушілер кіргенде оқушылардың орнынан тұруының қажеті жоқ.

3. Көз талғанда немесе шаршағанда орнынан тұрмай көзді дем алдыратын бірнеше жаттығу орындау керек.

4. Оқушылар электр тогымен зақымданғанда алғашқы медициналық көмек көрсету әдістерін, өрт сөндіргішпен жұмыс істеу және өрт сөндіру әдістерін білуі керек.

5. Оқушылар көзді дем алдыру жаттығуларды білуі керек.


Сабақтың тақырыбы: Ағаштан жасалған бұйымдар беттеріне өң беру арқылы әшекейлеу әдістері.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға ағашты көркемдеп ою тәсілдерін меңгерту.




А)Ағаштың қандай түрлерін білесіңдер?

Ә) Ағаш өңдеу құралдарын атап шығыңдар.

Б) Ағаштың текстурасы дегеніміз не?

В) Ағаштан бұйымдар жасайтын адамды қалай атайды?

3. Жаңа сабақ. Ағаш-табиғаттың тамаша туындысы. Ағаш көп өскен жерді халық орман, тоғай деп атаған. Тоғай ертеден адамдардың негізгі тұрақ жайы болған. Ерте заманнан-ақ адамдар ағашты тіршілігіне қажетті материал ретінде пайдаланған. Олар ағаштан аң аулауға қажетті аша таяқ, найза, қада, жебе т.б. заттар жасаған. Адам ағаш өңдеуді тез үйренген. Өйткені ағаш өңдеуге оңай көнетін материал. Пышақ, балта сияқты қарапайым құралдардың көмегімен адамдар үйлерді, көпірлерді, жел диірмендерін, қамалдар мен ыдыс-аяқтар жасаған.

Қазіргі уақытта да біздер ағашсыз өз өмірімізді елестете алмаймыз. Тұрған үйіміз, үй жиһаздары, басқа да тұрмыста жиі қолданылатын заттардың көбі ағаштан жасалған.

Қолөнердің ең көп тараған түрлерінің бірі - бұл ағашты көркемдеп, өңдеу. Ертеден-ақ көшпелі халық тұрмысына қажетті заттарды өздері жасап отырған. Ағаштан түйін түйген шеберлер атқа салатын ерді, тамақ сақтайтын кебеже, киім салатын сандық, әбдіре, киім ілетін-адалбақан, тостаған, саптаяқ, шара, отау, табақ пен тегештерді аса шеберлікпен жасаған.

Ағаштан жасалған бұйымдардың ішіндегі ең көп тараған түрлері жұпаяқ, күбі, ағаштан бүтіндей ойылған астау, келі-келсап, асадал. Бұл бұйымдарды шеберлер күмістен, сүйектен жасалған ою-өрнектермен әрлеген. Ағаш үйдің бөлшектерін ою өрнектермен әшекейлеп безендірген. Халық шеберлері жасаған осындай заттар қазір еліміздің музейлерінде сақтаулы.

Слайдтардан алған мәліметтерге сүйене отырып сабағымызды жалғастырайық.

Көркемдеп өңдеуге қажетті ағашты дұрыс таңдау істің нәтижелі болуына септігін тигізеді. Оған май қарағай, терек, үйеңкі секілді жұмсақ ағаш қажет, нәзік ойықша, үшбұрыш және басқа өрнектерді салу, әрлеу жұмыстары оңай жүргізіледі. Жұмысқа бұтақсыз жұмсақ ағаш түрін таңдап, қажетті өлшеммен кесіп, сүргілеп, әрлеп болған соң, тегіс бетіне өрнек бейнесін көшіреді.

Өрнек дегеніміз- кез келген бұйымның сыртына түсірілетін біртұтас байланысты әшекей. Ал ою дегеніміз, бұйымға түсірілген өрнекті пышақпен кесу арқылы өңдеу немесе шабу кезіндегі ойып өңдеу жұмыстары. Ою-өрнектердің бір түрі

Қазақтың ою және өрнек деген қос сөзі біріге келіп латынша орнамент деген ұғымды білдіреді. Мағынасы сәндеу, әсемдеу. Осы сәндеу, әсемдеудің бір түрі, яғни хайуанат, жан-жануар және өсімдік белгілері мен мүшелері немесе геометриялық фигуралар іспеттес элементтердің үнемі ырғақты қайталап, симметриялы орналасқан көркем өрісі мен құрылымын ою деп атаймыз.

Өрнекті оюдың бірнеше тәсілі бар. Соның бірі- геометриялық бейнедегі өрнек. Мұндай өрнек ағаш бетінде геометриялық сурет салу арқылы жасалады.

Екінші тәсіл-өрнекті салғанда, оның ізін пышақпен тігіп, өрнектің жиектерін көлбеулей жұқалап жонып алады. Мұндай оюларды бірнеше әдістермен орындайды: біріншіден, өрнектердің жиектерін дөңестеп, жұмырлай жиектеп өрнекке кеңістіктегі көрініс береді;

екіншіден, өрнектердің сыртқы жиегін өрнек денесінің ортасынан да ойықшалап бедер беріледі; үшіншіден, бірінші және екінші әдіспен орындалған өрнектің түбін бедерлеп, бедерлі өрнектің мәніне қарай таңдап, бедер беру тәсілімен орындайды.


- бұйымның негізін талаптарға сай тазалау;

- бұйымдарды бояу, оған әр беру;

- боялған бұйымдарды тазалау, лактау.

Қауіпсіздік ережесінің сақталуын қатаң тексеру. Әдебиет пен өнерде композиция деген түсінік бар: Ол жүйелеу, үйлестіру ұғымын білдіретін латын сөзі. Өнердің барлық саласында композициялық пішін арқылы жаттығып көреміз.

10. Қорытынды.

«Үтір» (қайырма), «үшбұрыш» және «сыңар қанат» түріндегі өрнектерді тақтай бетіне салып үйренеміз, іске сәт!

Оқушыларды бағалау, жақсы жұмыстарды көрмеге алу.

Үйге тапсырма: дайындаған ою-өрнекті көркемдеп өңдеу, аяқтау және «Ағашты көркемдеп өңдеу технологиясы»

8 сынып №19сабақ

Сабақтың тақырыбы: Зергелік ж/е ұсталық өнердің тарихы. (теория)

Білімділік: Оқушыларға қазақ халқының ежелден пайдаланып

келе жатқан қолөнер олардың қасиеттерін, тарихын, кездесетін жерлері туралы білімін нығайту.

Дамытушылық: Қолданыстағы заттардың пайдасын,

қоғамдағы ролін терең зерттеу. Оқушыны ой

– толғанысқа үйрету.

Тәрбиелік: Өз бетімен еңбектену іскерліктерін арттыра

отырып, оқушылардың шығармашылыққа,

Қолөнер – ғасырлар бойы дамып, қалыптасып келе жатқан қастерлі өнер, атадан балаға мұра ретінде бізге жеткен дәстүрлі де халық шығармашылығының сарқылмас қайнар көзі. Қандай халықтың қолөнері болса да оның тарихымен, қоғамдық құрылысы, әдет – ғұрпы, жөн- жоралғысы, салт – санасымен астасып қатар өркендейді. Қолөнер адам баласының көркемдікке, нәзіктікке , сұлулыққа деген ұмтылысын, сол бағытта табиғатты өзінше таңбалап бедерлеуін, сұлулықты іздеуге деген құштарлығын танытады.

Зергерлік өнерінің ұлттық мәдениетімізде тарихи орны ерекше болумен қатар, бір жағынан халқымыздың материалдық мәдениетінің дәрежесін көрсетсе, екінші жағынан – рухани жан дүниесін, философиялық, эстетикалық көзқарастарын білдіреді

VI – IX ғасырдың бірінші жартысы арасындағы уақытта (орта ғасырларға дейінгі дәуір) Қазақстанның кең байтақ аумағында ежелден кәсіптік мәдениет дамуының ірі тарихи – мәдени орталықтар болған. Оңтүстік Қазақстан, және Жетісу өңірі солардың бірі болып табылады. Бұл аймақтың ішіне Орта Азия және Орталық Қазақстан, Орал, Сібір аумағы кірген

«Ақ ұста» – «қара ұстаның» істейтін жұмыстарын түгел меңгерген, әр түрлі қымбат бағалы (алтын, күміс т.б.) металдар мен асыл тастардан сан -алуан нәзік, көркем бұйымдар жасайтын қолы қарықты, шебер адам. Кезінде «ақ ұста» кейін «зергер» деп аталып кеткен ұсталар тобы көбінесе алтын, күміс сияқты қымбат бағалы металдар мен тастарды қолданып, өте нәзік зергерлік бұйымдарды әзірлеген. [6. 91б].

Зергерлерлердің соғатын заттарының түрлері көп болған. Оған күмістен соғылатын көптеген сәндік бұйымдар, әйелдердің әшекейлері, сәукеле әшекейлері, сырға, шолпы, шекелік, алқа, өңіржиек, қолтықша, тұмарша, білезік, сақина, жүзік, белбеу, қапсырма, түйме, тана, тіс шұқығыш, сондай – ақ, киім – кешекке тағатын сәндік бұйымдары, ас- су жабдықтары, киіз үйдің ағаш сүйегіндегі ою – өрнек, жиһаздық заттар, ағаш ыдыс –аяқ, тері торсық, музыкалық аспаптар, қару – жарақтар, ат – тұрман әбзелдері, ерлерге арналған – кемер белбеу, кісе, ер

тұрмандардың күмістелген, алтынданған әшекейлердің неше түрлісін, үй жиһаздары мен ыдыс – аяқ бетіне орнатылатын күмістелген әшекейлеумен бірге қару – жарақ беттерін күмістеу сияқты істермен де айналысты

Енді зер сөзінің этимологиясына назар аударайық: зер сөзі 1. Әшекей, сән бұйымдарын жасауға пайдаланатын әдемі, сары түстес қымбат металл. Зер қадірін зергер біледі. (Мақал); 2. Алтын, күміс, мыс талшықтарынан тоқылған қымбат мата, кесте, оқа. 3. Зер талшықтарынан алынған жылтыр жіп. 4. Зермен безендірілген ою, өрнек, әшекей. Зер белбеу, зер шашақ, зер жіп сияқты.Зергер – сәндік бұйымдарды зерлеп, айшықтап жасаушы шебер, ұста. Зергерлік – әшекейлі бұйым жасау өнері. [7.272]

Әсіресе, зергерлік бұйымдардың ішінде қазақтың қыз – келіншек, әйелдердің тағынатын әшекейлерінің орны ерекше.

1. Бас киімге тағылатын зергерлік әшекейлер;

2. Шашқа тағылатын зергерлік әшекейлер;

3. Сырт киімге тағылатын зергерлік әшекейлер;

4. Бойға тағылатын зергерлік әшекейлер;

5. Қолға тағылатын зергерлік әшекейлер, – деп беске бөлген. [11. 272


Сабақтың тақырыбы: Темір бұйымдарды өңдеу технологиясы. (теория)

Білімділігі: Металды көркемдеп өңдеу технологиясын меңгеру, қаңылтыр бетіне өрнек түсіруді үйрену

Тәрбиелілігі: Оқушыларды ұқыптылыққа, іскерлікке тәрбиелеу

Дамытушылығы: Оқушылардың ой қабілетін дамыту

Сабақ типі: Аралас сабақ

Сабақ әдісі: Түсіндірмелілік

Сабаққа қолданылатын стратегиялық әдістер: Топтастыру әдісі,СТО әдістері

Көрнекілігі: слайдтар, плакат, үлестірмелі карточкалар, темір бөлшектері

Құралдары: Ағаш балға, балға

Пайдаланған әдебиет: Технология 5, 6, 7, 8, 9, Д.Шоқпарұлы «Қазақ халқының қол өнері»

I Ұйымдастыру кезеңі

а) Сабаққа дайындық жүргізу

ә) Оқушыларды түгелдеу

б) Оқушы назарын сабаққа аудару

II Үй тапсырмасын тексеру

Сым темірді өңдеу

1. Топтастыру әдісі бойынша сым темірден қандай бұйым жасауға болатындығын сұрау

Топтастыру әдісі:

Сымнан жасалатын бұйымдар

2. Сымнан немесе жұқа қаңылтырды тілу арқылы жасаған бұйымдарын тексеру

3. Оқушыдан бұйымнын орындалу әдісін және кездескен қиындықтарын сұрау

III Үй тапсырмасын бекіту

Үлестірмелі карточкалар

IV Жаңа сабақты даярлау. Жаңа сабақ

Металды көркемдеп өңдеу

Халық шеберлері темірді, күмісті, алтынды және олардың қоспаларын көркемдеп өңдеу әдісін ерте кезден-ақ білген. Бертін келе олардың технологиясын жетілдіріп, тамаша бұйымдар жасаған. Мысалы, темірді бедерлеп құю мен өрнектеудің озық үлгісі Қожа Ахмет Йасауи кесенесіндегі Тайқазан Алтыннан бедерлеп жасалған Алтын адам, республикамыздың тарихи-өлкетану мұражайларындағы зергерлік бұйымдар жатады. Болат темірден жасалған қару-жарақтар, Темірден жасалған үй мүліктерін күміспен батырмалап өрнектеу, жұқа қаңылтырдың бетін бедерлеп көркемдеу жұмыстары – осындай еңбектің жұмысы.

Халқымыз ағаш пен темір өңдейтін қолы епті адамды ұста дейді. Темір өңдейтін ұста арнаулы шеберханада жұмыс істейді. Оны ұстахана немесе дүкен деп атайды. Ал әсем бұйымдарын: білезік, жүзік, алқа, сырға, т.б. жасайтын шеберді зергер деп атайды. Зергер – темір мен құнды металды және олардың қоспаларын көркемдеп өңдеуші. Темір ұсталарына қарағанда зергердің құрал-саймандары кішілеу келеді. Халық ұста мен зергерді ісмер деп атайды.

Шеберлердің көптеген әсем бұйымдары қаңылтырдан жасалған.

Қаңылтырды көркемдеп өңдеудің ең ежелгі түрінің бірі шекімелеу әдісі. Ол үшін қаңылтырдан жасалатын бұйымның пішіні мен мөлшеріне сәйкес пластина кесіп алынады. Бедер салу жұмысы, негізінен, қаңылтырдың бетіне жүргізіледі. Бедерлеу жұмысын жүргізу үшін, бірінші кезекте металдың бетіне қажет суретті салып алу қажет. Қаңылтыр астына резеңке төсеніш салу қажет. Бұйымның бетін нүктемен, сызықпен бедерлеу тәсілдері дәл әрі алуан түрлі болып келеді. Қаңылтырдың бетін арнайы құрал-саймандардың көмегімен шекімелейді. Мұндай құрал-саймандардың қатарына арнайы шекігіштер мен балғалар жатады. Балғалар мен шекігіштің түрлеріне байланысты олардың қызметтері де әр түрлі.

Металды түзету

Металды қолмен түзететін құралдардың қатарына темір балға немесе ағаш балға жатады. Қалыңдығы 0,5 мм металды ағаш балғамен түзетеді. Металды түзету үшін арнайы төс немесе түзету тақталары қолданылады.

Жолақ металды түзету әдісі:

1. Майысқан жолақ металдың бір жағын қолғап арқылы сол қолыңмен ұстап, төстің үстіне қой. Оның оның майысқан дөңес жағын жоғары қаратып балғамен соқ.

2. Металдың дөңес жерлерін соғуды шет жақтарынан бастап, ортасына қарай ауыс. Майысқан жерлердің түзеле бастағанына көзің жеткен соң, соғу күшін біртіндеп азайт.

Темірді көркемдеп өңдеу барысындағы қауіпсіз жұмыс істеу ережелер

1. Қаңылтырмен жұмыс істегенде, міндетті түрде қолғап ки.

2. Қаңылтырдың шетін қиғанда, қолыңды жарақаттап алудан сақтан.

3. Қаңылтырдың бетін тазалағанда, үрлемей, арнаулы сыпырғышпен сыпыр

4. Қаңылтырдың бетін, жиегін саусағынмен сипама

5. Белгі салатын және ұшы өткір шапқыларды, үшкір қаңылтырдың бөлігін қалтаңа салма, лақтырма, қасындағы оқушыға қарай сілтеме.

6. Жіңішке сымды ұсақтап қырыққанда, оның ұнтағына аса мұқият бол.

7. Темір қайшымен жұмыс істегенде, қайшы белдің деңгейінен төмен болсын.

8. Сыммен жұмыс істегенде, оның екінші ұшына сақ бол.

9. Қаңылтыр дайындаманың бетін тегістегенде, өрнекті бедерлегенде, екінщі қолыңды соғып алма.

V Жаңа сабақты бекіту

VI Бағалау

VII Үйге тапсырма беру

Қаңылтырдан білезік жасау және оның бетін бедерлеу


Сабақтың тақырыбы: Металды бұрғылау,тесу. Бұйымдар әзірлеу.(практика)

Сабақтың міндеттері:

а) білімділігі: оқушыларға бұрғылау жұмыстары жөнінде кең көлемде ұғым беру. Таль арқандарының түрлерін үйрету.

б) тәрбиелілігі: оқушыларды бұрғылау жұмыстарымен таныстыра отырып, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.

в) дамытушылығы: сызбанұсқамен жұмыс істеу барысында сөйлей білу, таль арқандарының түрлерімен таныстырып, қолданыста пайдаланылуын үйрету

Сабақтың жүру барысы: І. Ұйымдастыру бөлімі.

Оқушылармен сәлемдесу.

Оқушылардың сабаққа қатысын тексеру.

Оқушылардың құрал-жабдықтарын тексеру.

Аудитория тазалын қадағалау.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

Үйге берілген тақырып: «Таль жүйесі»

Үй тапсырмасы:

Карточкамен жұмыс арқылы 4 оқушыдан сұралады.

1) Суды жуу сұйығы ретінде пайдалану үшін З негізгі шарт болуы қажет. Ол қандай шарт?

2) Қазіргі кезде бұрғылау өндірістерінде мұнай ерітінділерінің 2 түрі қолданылады. Ол қандай?

3) Бұрғылдау ерітіндісінің бұрғылау кезіндегі негізгі функциясы нешеге бөлінеді?

Оқушылардың назарын сабаққа аударып, үйге берілген тапсырманы сұрау мақсатында «Ой шақыру» әдісін пайдалана отырып, мына сұрақтарды топқа қою.

а) Кронблок дегеніміз не? Атқаратын қызметі қандай? Мұнараның қай жерінде орналасады?

ә) Бұрғылау қондырғыларының көтеру жиынтығы дегеніміз не?

б) Бұрғылау тізбегі дегеніміз не?

в) Бұрғылау шығыры дегеніміз не?

г) Таль жүйесі дегеніміз не?

д) Мұнара дегеніміз не?


Сабақтың тақырыбы: Бұйымға түс, фон беру технологиясы. Техника безопасности при работе с листовым железом.(теория)

Сабақтың мақсаты: Оқушыларды ою-өрнектегі түс пен рендерімен таныстыру. Түстердің мағынасы туралы

түсінікнік беру. Түстерді таңдауда эстетикалық көзқарастарын дамыту. Бояуды дайындау жол жолдарын меңгерту. Жұмыс үстінде ұқыптылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың құрал-жабдықтары: түстер спектры, ою-өрнекпен әшекейленген қолөнер бұйымдарының үлгілері,түрлі түсті өрнектер үлгілері

Сабақтың барысы: 1. Өткен сабақты қайталау, бекіту.

1. Қазақ ою-өрнектері қаншаға жуық?

2. Қазақ ою-өрнектерінің неше түрлері бар?

3. Оларға мысал келтіріңдер.

2. Жаңа тақырыпты әңгімелеу. Өрнек-әшекейлерді бояудың түсіне қарай оюластырудың зор мәні бар. Әрбір түс белгілі тәртіппен кезектесіп отырмаса өрнек әрсіз, нашар болып шығады. Ретсіз орналасқан бояу түстері қандай әсем көрнекті болса да кұңгірт, салқын түске айналдырады.

Бояу мен түстерді таңдап пайдаланудың қазақ халқының этнографиялық тарихымен байланысты символдық мәні болған. Әрбір халық түрлі символдық мәнге ие. Фон және суреттердің түсі жөніндегі шешімдер композициялы болып келеді. Қазақта кейбір түстердің мынандай символдық мәні бар: көк түс – аспанның символы, қызыл түс – оттың, күн көзінің символы, ақ түс – ақиқаттың, қуаныштың, бақыттың символы, қара түс – жердің символы, жасыл түс – жастықтың, көктемнің символы. Затты осы түстердің бірімен бояғанда оған белгілі мән беріледі.

Қазақ өрнектерінде түстердің орналасуының өзіндік тәртібі бар. Мысалы: кестелі ұлт киімдерінде қара барқыт, көк барқыт негізгі түс (фон) ретінде көп пайдаланылған. Сары және қызыл жіптер негізгі түстер үшін ұнамды болып есептеледі. Ал қара түспен әшекейлеу сирегірек кездеседі., олар тек сырмаққа, аяққапқа, сандыққапқа, басқа оюлар мен күміске жүргізген. Өрнектерді халықтық мәнер көптеген оюлар мен кестелердегі бояу үстерінің бір-бірінен өте алшақ болып тым ашық түсті болып тұрғанын жаратпайды. Көп түсті өрнектермен тігілген кестелерде, құрақтарда, ши орау түрлерінде олардың көрнекі жерін бір рет ашық түспен береді де, одан әрі бірте-бірте

ашыла бастайтындай етіп бояу реңін біркелкі жарасымды түстермен өрбітіп отырады.

Өрнек бірнеше түрге бөлінеді. Өрнектерді құру заңдылығына байланысты оны үш түрге бөлеміз:

1. Өрнекті ленталар (фриз, жиектеу, жолақты, т.б.)

2. Табақша (айнала қоршау ішіндегі өрнектер)

3. Торлы өрнектер (үстін толық өрнекпен безендіру)

Бұдан басқа өрнектер жазықтық бетіндегі және рельефтік болып екі түрге бөлінеді.

Жазық өрнектер – жазықтық бетінде немесе қисық бетте түспен түрлі сызықтар көмегімен безендіріледі. Жазық өрнектер киімдерді, үй ішін, тұрмыс заттарын т.б. безендіруге пайдаланылады. Сонымен қатар сәндік безендіру өнерінде кітапты безендіру, хабарлама, қабырға газеттері т.б. маңызды рөл атқарады. Рельефтік немесе бұдыр шығыңқы өрнектер ағашта, сүйекте, таста немесе темірде арнайы көркем жұмыстар көмегімен арнайы материалдармен жасалады.

Қолөнерде пайдаланылатын бояулардың негізінен үш түрі бар.

1. Осы заманғы химиялық әдістермен өндірілетін алуан түсті ұнтақ пен сұйық бояулар.

2. Табиғатта даяр күйінде кездесетін бояулар. Бұлар топырақтан, жосадан (охра), әр түрлі минералдар мен өсімдік жемістерінен, малдың қаны мен бауырынан алынады.

3. Шеберлер өздері қолдан жасап алатын бояулар, оларға әр түрлі қоспалар қосылып пайдаланылад

3. Тақырыпты түсіндіру. Өрнек – әшекейлерді бояудың түсіне қарай орналастырудың зор мәні бар. Әрбір түс белгілі бір тәртіппен кезектесіп отырмаса өрнек әрсіз, нашар болып шығады. Ретсіз орналасқан бояу түстері қандай жақсы ою болса да күңгірт, солғын түске айналады. Ою-өрнектерді әр түсті бояулармен алмастырып отырудың кейде мазмұнға байланысты логикалық ұғымы да бар. Бояу мен түстерді таңдап пайдаланудың қазақ халқының этнографиялық тарихымен де байланысты символдық мәні болған. Фон және суреттердің түсі жөніндегі шешімдер композициялы болып келеді. Бағана айтып өткендей қазақтарда қайсыбір түстің символдық мәні бар. Көк

түс аспанның, қызыл түс-оттың, күн көзінің символы, сары түс-ақыл-парасаттың, қайғы-мұңның символы, қара түс-жерсимволы, жасыл түс-жастықтың, көктемнің символы. Ал енді осы түстер символикасын және өткен сабақта алған білімімізді пайдалана отырып, танысқан ою-өрнек элементтерін ақ қағаз бетіне түсіріп көрсету.

Мысалы: «ағаш» өрнегін – жасыл түспен, «жұлдыз» өрнегі-қызыл түспен, көк фонмен т.б.

4. Оқушылардың өзіндік жұмыстары. Кез келген өрнек элементін таңдап алып қағаз бетіне түсіріп мағынасын ескере отырып фон таңдау және өрнектің түсін таңдау.

-Өрнектің пішінін анықтау

-Жобалау, үйлестіру

-Түс таңдау, фон таңдау

-Суретті аяқтау

5. Сабақтың қорытындысы. Сабақты бекіту. Оқушылардың жұмыстарын көрме ұйымдастырып салыстыру арқылы бағалау.

6.Жұмыс орындарын жинақтау


Сабақтың тақырыбы: Жұқа түсті металдан сувенирлік бұйымдар дайындау. (практика)









2.Өткен тақырып бойынша оқушылардың білімін тексеру

Әрбір сабақты халықтық педагогикамен байланыстыру өту – қазіргі кезде мектеп мұғалімдерінің алға қойған өзекті міндеттерінің бірі. Осы мақсатта «металдардың» периодтық жүйедегі орны, олардың табиғатта кездесуі және алыну әдістері тақырыбын өткенде халықтық педагогиканың элементтерін қолдауды жөн көрдім


Валенттілігі II -ге тең металға сөз жұмбақ құрастыру.

Валенттілігі IV -ке тең дес металға мақал – мәтел ойлап табу.

Міне, осылай бір сабақтың өзінде оқушылар металдарға байланысты біршама халықтық педагогика ұғымдарымен танысты. Әрбір химия сабағын реті келгенше халықтың мақал-мәтелдерімен, тұрмыс-салтымен байланыстыра оқытса, ол оқушылардың пәнге қызығуын арттыруға едәуір септігін тигізер деп ойлаймын.

Мұғалім бір тақырыпты ғана емес, тарауды, реті келсе барлық тақырыпты да халықтың мақал-мәтелдерін қолдана отырып өтсе бұдан ұтылмауымыз анық.


Сабақтың тақырыбы: Мебельдік фурнитура ж/е оны орнату. Тұрғын бөлмеге жөндеу жұмыстары

Сабақтың мақсаты: Оқушыларды жаңа сөздермен таныстырып, олармен үлгі бойынша сөз тіркестерін, сөйлем құруға үйрету.Алған білімдерін тірек-схема,жұмбақ,сурет салу арқылы бекіту.

Сабақтың барысы

І.Ұйымдастыру бөлімі

ІІ.Ойын «Дұрыс айт»

-Қазір мен сөздерді айтып, доп лақтырамын, ал сіздер оның аудармасың айтып допты кейін маған лақтырасыңдар.

Школа- Синий- Бас-

Ручка- Ақ- Глаза-

Дәптер- Қызыл- Нос-

Кітап- Жасыл- Тело-

Сызғыш- Қара- Қол-

ІІІ.Ойын «Дұрыс көрсет»

-Қазір өткен материалды(дене мүшелері) қалай жаттап алғандарыңды көру үшін келесі ойынды ойнап жіберейік.

ІV. Ойын «Әріптердің үйін тап»

-Балалар, біз 1-2 тоқсанда дауысты дыбыстарды өттік. Ал енді олардың әрқайсысы қандай үйшікте тұратының есептеп көрейік.

-Қандай сөздерді білесіңдер?

V. Сабақтың тақырыбы мен мақсатын хабарлау.

-Балалар, дыбыстардың үйлерін таптық, ал біз сендермен қайда тұрамыз?

(Үйлерде.)

-Дұрыс.Ал үйде әр адамдардың өздерінің несі бар? (Бөлмелері)

Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы: «Менің бөлмем» деп аталады. Бұл сабақта біз жаңа сөздермен танысамыз. Олармен сөзтіркесін, сөйлем құрастырамыз.Алған білімдерімізді әр түрлі тапсырмалар арқылы бекітеміз.

VІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

а )сөздік жұмысы

бөлме-комната орындық-стул

керуерт-кровать есік-дверь

үстел- стол терезе-окно

ә )сөзтіркесін, сөйлем құрастыру

-Енді жаңа сөздермен сөзтіркесін, сөйлем қарастырайық.

б) дәптермен жұмыс

-Енді,балалар, дәптерлерімізді ашып, күнің жадың жазайық.Бүгінгі сауат ашу кезеңі Өө әрпі. № 2 дәптерлеріңзді ашып, үлгіні,жаңа сөздерді жазыңыз.

VІІ. Сергіту сәті

VІІІ. Жаңа тақырыпты бекіту.

1) Диалогпен жұмыс

2) Кітаппен жұмыс

-Бұл менің бөлмем

(Әр оқушы тақтаға шығып оқиды)

ІХ. Сабақтың қорытындысы.

-Балалар, бүгін не істедік? Қандай жаңа сөздермен таныстық? Қандай Ойын ойнадық?Тағы не істедік?

Х. Бағалау.

- Жарайсындар. Бәріңіз жақсы жұмыс істедіңіз. Тек ... оқушылар ... баға алды.

ХІ. Үйге тапсырма беру Жаңа сөздерді жаттау.


Сабақтың тақырыбы: Сантехникалық жұмыстар. Тұрмыстағы электротехникалық жұмыстар. (теория)


Сабақтың тақырыбы: Үй жиһаздарын, тұрмыстық техниканы жөндеу. Электрлі қыздырғыш құралдар. шамдар.(практика)


Сабақтың тақырыбы: Білімділік: Оқушыларды электр тізбегінің негізгі элементтерімен таныстыру. Сызба бойынша шартты белгілерді оқи білуге үйрету.

Тәрбиелік: Электротехникалық жұмыстарды орындағанда ұқыптылыққа, жауапкершілікке тәрбиелеу.

Дамытушылық: Оқушылардың бойына еңбек дағдысын қалыптастыру. Қарапайым электр тізбегін жинай білуге, тұрмыстық электр құралдарын ақауларын жөндеуге дағдыландыру.

Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ.

Сабақтың типі: Аралас сабақ.

Сабақтың әдісі: Түсіндірме – практикалық

Сабаққа қолданылатын стратегиялық әдістер: Интерактивті әдістер, СТО әдістері

Көрнекілігі: слайдтар, ағаш, желім, ара, т.б.

Құралдары: ара, бұрандалы қысқыш, егеу, сүргі т.б.

Пайдаланған әдебиет: Технология 5 сынып


I. Ұйымдастыру кезеңі

1. Оқушылармен амандасу, түгендеу.

2. Сынып тазалығын тексеру.

3. Оқушы назарын сабаққа аудару.

«Өзіндік бағалау» әдісі:

Оқушылар берілген үй тапсырмасына өзінің дайындық деңгейін мұғалім сұрағына қол көтеру арқылы байқатады: Кім «беске» дайын? Кім «төртке» дайын? Кім «үшке» дайын? Кім мүлде дайын емес?

II. Үй тапсырмасын тексеру

Ток көзі. Электр өткізгіштер

III. Үй тапсырмасын бекіту

«Кім біледі?» ойыны. Шартты белгілер түрлерін слайд арқылы сұрау (8 шартты белгі) «беске» білетін оқушы 1 сұраққа жауап беріп, қалғаның оқушылардан «кім біледі?» деп сұрайды.

Электр схемасы дегеніміз?

«Иә, жоқ» ойыны

Темір тоқ өткізе ме?

Ауа тоқ өткізе ме?

Әйнек тоқ өткізе ме?

Пластмасса тоқ өткізе ме?

Мыс сым тоқ өткізе ме?

Ағаш тоқ өткізе ме?

Ылғаш ағаш тоқ өткізе ме?

Резеңке тоқ өткізе ме?

Аллюминий тоқ өткізе ме?

IV. Жаңа сабақты даярлау. Жаңа сабақ

Электротехникалық материалдармен жұмыс

Электр аспаптарымен жұмыс істегенде, көптеген материалдарды пайдаланасыңдар. Олармен жұмыс істеу үшін арнайы аспаптар қолданылады.

Электр материалдарының қатарына электр сымы, түтікшелер, оқшаулауыш таспа, бау т.б. жататын болса, аспаптардың қатарына тістеуік, монтер пышағы, қысқаш, жұмыр қысқыш, бұрауыш т.б. жатады. Электр сымдарының ішкі қабаты мыс пен алюминийден, сыртқы қабаты тоқ өткізбейтін оқшаулауыштан жасалады.

Электр бауы иілгіш оқшаулауыш әзірленіп, тұрмыстық электр жабдықтары мен тоқ көзін жалғастырады. Ол екі немесе көп тоқ өткізгіштен тұрады. Сымдардың бәрі бір түтіктің ішінде орналасады. Оқшаулауыш таспалар мен түтіктер электр сымдарының жалғанған жерін оқшаулап тұрады.

Сымдарды кесу үшін тістеуікті қолданады. Оның сабы міндетті түрдеоқшаулауышпен қапталады. Монтердің пышағы сымнан оқшаулауышты алып тастау үшін қажет. Пышақтың сабы пластмассадан немесе ағаштан жасалады. Қысқаштар электр сымдарын майыстыру немесе бұрау үшін қажет. Бұрауыштың көмегімен электр жабдықтарын құрастырады. Оның сабы да ағаштан немесе пластмассадан жасалған.

Электрмен жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік ережелері

1. Ұқыпты, тәртіпті, өте сақ болыңдар: мұғалімнің ауызша және жазбаша нұсқауларын бұлжытпай орындап отырыңдар.

2. Жұмыс орындарыңды мұғалімнің рұқсатынсыз тастап кетпеңдер.

3. Электр аспаптарын, материалдар мен жабдықтарды жұмыс орындарыңа мұғалім көрсеткен тәртіппен жайғастырып қойыңдар.

4. Тапсырманы орындауда қажетсіз заттарды жұмыс орнында ұстамандар.

5. Ток көздерін мұғалімнің рұқсатынсыз қоспандар.

6. электр тізбектерін құрастырғанда, ауыстырып қосу тетігін жалғастырғанда, жөндегенде, ток көзі ажырап тұруы керек.

7. электр тогы көзінде, сондай-ақ электр қондырғысының басқа бөліктерінде кернеудің бар-жоғын бақылау үшін арнайы бақылау шамын немесе кернеу көрсеткіш аспапты пайдалан.

8. Егер жұмысшы электр желісіне жабысып қалса, оны құтқаруы үшін, тіпті электр желісін шауып тастауға да болатынын білген жөн.

9. Резеңке қолғап пен резеңке етік кию ток соғудан сақтайтынын естен шығармаған жөн.

Сарамандық жұмыс

Жеке

Жұмыс киімін кию: фартук, жеңқап

Жұмысқа қажет материалдар: құрастыруға қажетті бұрауыш т.б. электр патрондары

Жұмыстың мақсаты: Тұрмыста қолданылатын электр шамы патроны құрылысымен танысып, оларды құрастырып үйрену

Патрондар электр шамдарын электр тізбегіне қосу үшін қажет. Олардың төбеге, бекітілген және асып койылатын бірнеше түрі бар. Патрондардың корпусы ток өткізбейтін материалдардан әзірленген. Оның ішкі бөлігінде екі түйіспелі бұрауышы болады, ол металл пластиналарға бекітіледі.

Патрондардың құрылысымен танысу үшін суретті пайдаланып, мынадай іс-амалдарды орындаңдар:

1. Электр патронының корпусынан қақпағын ажыратып алыңдар, оның фарфордан жасалған өзегін шығарыңдар.

2. Өзектің құрылысымен танысып, оның түйіспелерін, түйіспе бұрауыштарын табыңдар.

3. Сымдарды жалғайтын жерлерді біліп алыңдар.

4. Өзектің орнына қайта бекітіп, қақпағын жабыңдар.

5. Патрон қақпағын бекітіңдер.

V. Жаңа сабақты бекіту

«Жұбын тап»

Екі бағанда тұрған сөздердің жұбын табу.

Электр үстелі

Технологиялық бұрау

Жұмыс материалдар

Сымды таспа

Оқшаулауыш пышағы

Электротехникалық схемасы

Қауіпсіздік элемент

Гальваникалық карта

Монтер ережесі

«Дұрыс жауабы»

Электр схемасы

Технологиялық карта

Жұмыс үстелі

Сымды бұрау

Оқшаулауыш таспа

Электротехникалық схемасы

Қауіпсіздік ережесі

Гальваникалық элемент

Монтер пышағы

VІ. Бағалау

VІІ. Үйге тапсырма беру

Түрлі электро шамдарының эскизін салып келу тапсырылады.


Сабақтың тақырыбы: Үй экономикасының маңызы. Үй бюджетін есептеу. Отбасылық маркетинг ж/е менеджменті. (теория)

8- сынып №2 9сабақ

Сабақтың тақырыбы: Ақпарат ж/е оның түрлері туралы түсінік. (теория)

Сабақтың мақсаты: Ақпарат ұғымын обьектілердің өзара әсерінің нәтижесінде алынатын алуан түрлі көрініс деп қарастырып ұғыну

Сабақтың міндеттері: Білімділік: 1. Қоршаған орта туралы мәліметтер, болып жатқан процестер деп түсіну

Дамытушылық: 2.Ақпарат туралы білімдерін дамыту

Тәрбиелік: 3. Қоршаған ортаны бағдарлауға , өз әрекеті туралы ойлануға , жоспарлауға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас

Сабақтың әдіс-тәсілдері: түсіндіру,сарамандық жұмыс,ой-қиялға үңілу,ынтымақтастықта оқыту.

Сабақтың көрнекілігі: тірек –сызбалар,сурет-сызбалар,журналдар,үлгі беттері,таратпа материалдар

Пәнаралық байланыс: сызу, информатика, физика, геометрия

Сабақтың жүру барысы:

I.Ұйымдастыру кезең

Дайындық бөлім:

II. Өткенді қайталау

1.Ауызша (пайдалы кеңестер айту)

2.Жазбаша(тест)

3.Сызбаша

III.Жаңа сабақ

Кіріспе

Сабақтың мақсатын,міндеттерін хабарлау.

Ақпарат-латын тілінен аудағанда –мәләмдеу,түсіндіру,хабарлау

Философияда «ақпарат» ұғымын обьектілердің өзара әсерінің нәтижесінде алынатын алуан түрлі көрініс деп қарастырады.Тұрмыста,ол адамның қабылдауымен немесе арнайы құрылғының көмегімен алынған күнделікті өзін қоршаған орта туралы мәліметтер және ондағы болып жатқан процестер деп түсінеді.Техникада «ақпарат» ұғымын техникалық құрылғылардың көмегімен сақталатын ,берілетін және өңделетін белгілер мен мысалдар деп қарастырады.Теорияда ақпарат деп кез-келген мәліметтті айтпайды,белгісіз мәліметтті толығымен немесе біраз мөлшерде анықтап беретін мәліметті айтады.

Ал кибернетикада ақпарат-белсенді әрекетті басқаруды бағдарлау үшін,яғни жүйенің дамуын жоғарғы сатыға көтеру,сақтау мақсатында пайдаланылатын білім.(Н.Вингер)Семантикалық теорияда ақпароатты жаңалық туралы мәлімет деп қабылдайды.Ақпарат адамға жай ғана қажет емес ,өте қажет.Қоршаған ортаны бағдарлауға және өзіңнің одан арғы әрекетің туралы ойлауға ,жоспарлауға қажет.

Информатика.-айналада болып жатқан ақпараттық процестерді , сол сияқты олардың автоматтандырылу мүмкіншілігін қарастыратын фундаментальді сала.Қоғамдағы ақпарат көлемінің тез артуы және айналымға енуі қазіргі заман адамдарының алдында онымен жұмыс істей білу мәселесін қойып отыр.

1.Ақпарат біреудің ойына ,пікіріне тәуелді болмаса,ол обьективті және әділ.

2.Ақпарат шынайы жағдайды көтерсе,ол-шүбәсіз.

3.ақпарат түсінуге және қандай да бір шешім қабылдауға жеткілікті болса,ол -толық.

4.Ақпарат сол уақытта қажет және мәнді болса , ол –көкейкесті.

5.Ақпараттың маңыздылығы соның көмегімен қандай да бір мәселені шешуге болатындығымен бағаланады.

6.Ақпарат барлық адамға түсінікті тілде айтылса , ол ұғынықты.

Ақпарат жинау мақсат емес . Бірақ алынған ақпаратты көбірек қолдану үшін оны сақтау керек. Ақпаратты сақтау оны уақытында тарату үшін қажет.

Өте көлемді ақпаратты сақтағанда,керек ақпаратты жылдам тауып алуға болатын болса,ал мәліметті қажетті формада ала алсақ,оны жинап сақтаған еңбегіміз ақталады деуге болады.

Ақпаратты қабылдау оның жеткізушісіне байланысты.(кітап-кітапхана,картина-мұражай,фотосурет-альбом)

Ақпаратты негізгі салушылар.

Адам ұшін-ес(жад)оның ішінде,генетикалық жад.

Қоғам үшін- кітапхана ,мұрағаттар,патентті бюро,мұражайлар,картиналар галереясы.

Компютерлік сақтағыштар:базалар және банктік мәліметтер,ақпараттық іздеу жүйесі,электрондық энциклопедиялар,медиатекалар,т.б.

Ақпараттық іздестіру жүйесі-бұл іске қосу,іздеу,орналастыру және ақпаратты беру рәсімдерімен жабдықталған ақпараттар қоймасы.

Ақпарат сақтауға және таратуға арналады,құжат түрінде ұсынылады.Құжат деп таратуға арналған кез-келген материалды тұтынушыға жеткізуші обьектіні түсінеміз.Құжат әр түрлі мәселелерді шешуде ақпараттың көзі ретінде қолдананылады. Барлық сақталатын құжаттар индекстеледі, яғни әрбір құжатқа жеке код беріледі. Сақтау қоймаларында құжаттар өз аттарымен емес,құжатты іздестірудің сыртқы бейнесі бойынша сақталады. Және солай ізделеді.Автоматтандырылған ақпарат сақтау қоймасының міндеті- ақпаратты өзінің түрінен басқалай түрлендіріп,физикалық сигналдар,яғни жинақтап, «таңба» түрінде сақтау.Сол сияқты ақпараттың артығын қысқартуға да болады

Ақпарат түрлері

Аңғару тәсілі бойынша

Ұсыныс формасы бойынша

Қоғамдық маңызы бойынша

Көзбен шолу

(визуальды)

Есту арқылы

(аудиальды)

Дене арқылы түйсіну

(тактильді)

Сезу арқылы түйсіну

Иіс сезу арқылы,дәм сезу арқылы түйсіну

мәтіндік

сандық

кескіндемелік

дыбыстық

жалпы

арнайы

жеке

біріктірілген

қоғамдық-саясаттық

эстетикалық

ғылымдық

өндірістік

техникалық

басқармалық

білім,ақыл

болжау,жоспар

сезім,интуиция

IV.Сарамандық жұмыс

Көзбен көру,ойды бөлу,меңгеру

V.Қауіпсіздік ережелері

VI. Сабақты қорытындылау.

Рефлексия(оқушыларды бағалау)

Оқушылар өзара тәжірибе алмасу,пысықтау бөлімінде оқушының іс-әрекетін бағалаймыз,жинақтаймыз,оқушы ойланады,табады,салыстырады,талдайды,байланыстырады,жауап береді

Бекіту кезеңі.Оқушылармен сұрақ-жауап,ой-толғаныс айту,тосын сұрақтарға жауап алу,оқушыларды бақылау,бағалау,мадақтау,ескерту жасау,әділ бағалау

Үйге тапсырма беру


Сабақтың тақырыбы: Құжаттар дайындаудағы компьютердің ролі. Компьютерде құжаттарды жасау.(практика)

Сабақтың мақсаты: Компьютердің - әмбебап ақпараттық машина екенін, информатиканың не екнін түсіндіру.

Білімділік: Оқушылардың информатика пәнімен, негізгі ақпараттық процестермен, компьютер өндейтін ақпарат түрлерімен таныстыру.

Бағдарлама және бағдарламалық жабдықтама түсініктерімен таныстыру;

Тәрбиелік: Оқушыларды тәрбиелілікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық – абстракиясын дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: Оқулық, компьютер, жұмыс дәптері.

Сабақтың өту барысы:

1. Оқушыларды ұйымдастыпу.

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру.

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

4. Сабақты бекіту.

5. Үйге тапсырма беру.

Өткен материалды қайталау сұрақтары:

Сигнал дегеніміз не?

Аналогтық сигналды дискреттік сигналға қалай аустыруға болады ?

Алынған хабарды қай кезде ахпарат деп есептеген , қай кезде есептеуіне болады?

Ақпараттың қандай қаасиеттері бар ?

Хабардың ақпараттық көлемі деген не ?

Жаңа түсініктер

Ақпараттық түсініктер зеріктейтін зеріктейтін ғылым информатика деп аталады. Ақпаратық процесті жүзеге асыратын негізгі құрлығы компъютер депаталады. Ақпаратты афтаматы түрде өндеу адамының қатысуынсыз өңдеу, бұл кезде компьютер алдын ала берілген багдарлама бойынша ақпаратты

өңдеуі алғашқы мәліметтер енгізуден бастап нәтежие алганга дейін жүргізіледі.

Кірістік мәліметтердің түрі мынадай болуы мүмкін:

Мәтіндік ақпарат Оқулықтағы мәтін,дәптердің шығарма,ауа райын болжау,радио арқылы хабар

Сандық Көбейту кестесі,арифметикалық мысал,хоккей оцындағы есеп.

Графикалық апарат Суреттер,схемалар,сызбалар,фотосуреттер.

Музыкалық апарат Дыбыстар,музыка,сөз.

Бейне апарат Түрлі түсті графика,дыбыс,фильмдер,екі және үш өлшемді жылжымалы обьектілер.

Компьютердің ақпараттық құралдары: * Бағдарламаларды кампьютердің жадына екілік көрсетілуде ұсынуда арналған енгізу құрылғыларына:

* Ішкі және сыртқы болып бөлінетін, деректерді, бағдарламаларды сақтауға арналған кампьютерлік жадынан:

* Мәлеметтерді өңдеу процесін басқаратын процессрдан. * өңдеу нәтижелерін шығаратын-шығару құрылғылардан :

* барлық құрылғылар арасында ақпарат жеткізу қызметін атқаратын ақпараттық

Бағдарламалық құралдар-әр түрлі мақсаттарға арналған бағдарламалар жиынтығы. Компьютердің бағдарламалық құралдарын бағдарламалық жасақтама деп те атайды.

Олар:

Жүйелік деп, аталатын, к-ң барлық құрылғылары мен мәліметтерді өңдеуді жасақтау қорларының жұмыстарын басқаратын;

Қолданбалы деп, аталатын, мәліметтерді өңдеуге арналған;

Бағдарламалау жүйелері деп аталатын, басқа бағдарламаларды өңдеу қызметін атқаратын бағдарламалардан тұрады.

БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ЖАСАҚТАМАЛАР

Компьютердің бағдарламалық жасақтамалары жүйелік, қолданбалы бағдарламалардан және бағдарламалау жүйелерінен тұрады.

Жүйелік бағдамалардың ішінде операциялық жүйе (ОЖ) (операционная система –ОС) негізгі болып табылады.

ОЖ-компьютердің барлық мәліметтерді өңдеу жұмысын ұйымдастыратын бағдарламалар жүйесі. Ол компьютердің барлық құрылғыларын басқарады, компьютер құрылғыларының арасында және компьютер мен адам арасында мәліметтер алмасуын жүзеге асырады. Сонымен қатар ОЖ-әмбебап жүйе, оны әр түрлі типтегі компьютерлерге, компьютерге қосылған қосымша құрылғыларға сәйкестендіріп баптауға болады, компьютерді дербес түрде баптауға мүмкіндік береді.

ОЖ-лер өте көп, бірақ біздің қарастыратынымыз үйде және мектептерде тұрған компьютелердің операциялық жүйелері. Бұдан аз-ақ уақыт бұрын мұндай компьютерлерде ОЖ MS DOS тұратын. Қазірг кезде кең тараған жүйелер: WINDOWS 95, WINDOWS 98, WINDOWS NT.

Бұл операциялық жүйелердің және көпдеген өте маңызды қолданбалы бағдарламалардың, бағдарламалау жүйелерінің негізгі әзірлеушісі (жауапшысы) американың Microsoft фир-масы.

Компьютерде жұмыс істеу- негізінде оның ОЖ-мен жұмыс істеу. Сондықтан компьютер мен адамның қатынасу тәсілі қаншалықты қарапайым, түсінікті және жақын долстықта екендігі өте маңызды.

Адам мен компьютер арасындағы қарым-қатынас тәсілін интерфейс деп те атайды.Дербес компьютерлерде қатынасудың –интерфейстің-команданың және терезелік екі тәсілі болады.

Командалық интерфейсте адам компьтермен ОЖ-нің командаларының жиынтығының көмегімен қатынас құралады,олар өте көп және жазылу түрлері де әр түрлі.Командалық интерфейсі бар ОЖ-ға ОЖ МSDOS жатады,олкомпьютерлерде соңғы жылдарға дейін негізгі болып келді.компьютерде дұрыс жұмыс істеу үшін,ОЖ MSDOS нұсқауларының қалың томдарын оқып үйрену қажет болды.

Терезелік интерфейстің жөні басқа,ол WINDOWS тіпті Ож-де жүзеге асырылған.Мұнда компьютермен қатынасу көбіне тек маус құрылғысы арқылы жасалады.Компьютермен жұмыс істеу үшін,экранда графикалық формаларды компьютермен қатынас құруды сезу дәрежесіндетүсінікті еді.

Оның үстіне ОЖ WINDOWS бір мезгілде бірнеше мәсел елерді,ал MSDOS тек бір мәселені ғана шешуге мүмкіндік береді.

Әрине, WINDOWS типті ОЖ-лар тек белгілі жағдай жасалғанда,яғни процессордың жұмысының жылдамдығы арттырылғанда, компьютердің жедел және тұрақты жадының көлемі үлкейтілген ғана MSDOS-тың орнын басты.

Қолданбалы бағдарламалық жасақтама мәліметтерді өңдеудің нақты мәселелерін шешуге арналған.Олардың көмегімен құжаттар құруға, графикалық объектілер даярлауға, әр түрлі есептеу жүргізуге және өздеріңнің демалыстарынды ұйымдастыруға көмектеседі.

Қолданбалы бағдарламаларды арнайы және әмбебап бағдарламалар деп екі топқа бөлінеді.

Сабақты бекіту сұрақтары:

• Компьютер дегеніміз не?

• Ақпараттық құралдар неден тұрады?

• Компьютердің бағдарламалық жасақтамасына нелер кіреді?

• Бағдарламалау жүйелері не үшін қолданылады?

• Драйверлердің рөлі қандай?

Үйге тапсырма: Компьютер дегеніміз не? Бағдарламалық жабдықтар. Ақпаратты кампьютергеде сақтау.

№29сабақ 8-сынып

Сабақтың тақырыбы: Компьютерді тігін өндірісінде және қолөнерінде пайдалану

Білімділік мақсаты: үлгілерін компьютерге түсіріп, сызып, бояудың әдіс-тәсілдерін меңгерту,алған білімдерін компьютер арқылы көрсетуге, жинақтауға дағдыландыру.

Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың теориялық білімдерін іс жүзінде шығармашылықпен көрсетуге ықпал ету, сарамандық іс-әрекеттерін қалыптастыру.

Тәрбиелік мақсаты: Өз халқының салт-дәстүрін құрметтей білуге, ұлтының ерекшеліктерін түсінуге, елін, жерін, Отанын сүюге тәрбиелеу.

Сабақтың әдісі:Сын тұрғысынан ойлауды дамыту технологиясы, әңгімелеу, сұрақ-жауап.

Сабақтың түрі: Технология сабағында компьютерді пайдалану.

Кіріктірілген сабақ.

Пәнаралық байланыс: Информатика, сурет, музыка, тарих, әдебиет, математика, сызу, геометрия.

Сабақтың құрал-жабдықтары: қайшы, желім, сызғыш, бояулар, қарындаш, өшіргіш, түрлі-түсті қағаз, картон, бор, қағаз, мата, ине, жіп

Сабақтың көрнекілігі: Компьютер,матадан тігілген Құрақ үлгілері, суреттер,буклеттер, тест сұрақтары.


І.Ұйымдастыру кезеңі.

1. Оқушыларды сабаққа даярлау,түгендеу.

2. Техника қауіпсіздік ережесін еске түсіру.

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау.Қызығушылығын ояту.

1.Ою-өрнек неше топқа бөлінеді?

2.Оюдың неше түрі бар?

3.Ою-өрнек дегеніміз не?

4.Өнер туралы қандай мақал –мәтел білесіңдер?

Өнер сыры – өрнекте.

Ою ойғанның ойы ұшқыр.

Ою ойған сызу да сызады.

Үлгісі көптің өрнегі көп, Өрнегі көптің ермегі көп.

Өнерсізден құт қашады.

5.Симметрия дегеніміз не?

6.Колорит дегеніміз не?

ІІІ.Жаңа сабақ.

- Балалар, бүгінгі сабақтың тақырыбы:

Оқушыларға Insert әдісін дәптерге толтыру.

Құрақ туралы не білесіңдер?

Білемін

Білдім

Білгім келеді

IV Мағынаны ажырату.

Халықтың ұлт екенін айыратын үш негізгі арнасы бар:тіл өнері,қолөнері және саз өнері.Халқымыздың қолөнері деп халық тұрмысында жиі қолданатын өру,тігу.тоқу.мүсіндеу.құрастыру,бейнелеу сияқты шығармашылық жиынтығын айтамыз.Солардың ішінде ертеден келе жатқан өнер апаларымыз тігетін құрақ құраудың да өзіндік тарихы бар.Екі түрлі матаны бір-бірімен қиылыстыра тігетін болсақ,қарапайым ғана құрақ шығады.

1.Кабельдердің қосылған орындарына тиюге;

2.Жұмыс істеп тұрғанда экранға ,монитор мен пернетақтаның сырт жағына тиюге;

3.Оқытушының рұқсатынсыз аппаратураларды тоқ көзіне қосуға,үзуге;

4.Кітап,дәптер және тағы басқа заттарды монитордың, пернетақтаның үстіне қоюға;

5.Су киіммен,су қолмен компьютерде жұмыс істеуге қатал тыйым салынады.

Компьютермен жұмыс жасағанда PAINT графикалық редакторды пайдаланамыз. Іске қосу үшін мына командаларды орындаймыз: БАСТАУ – БАҒДАРЛАМА – СТАНДАРТТЫ – PAINT. «Paint» (ағылшын сөзі) –қазақша сызып, бояп үйрену деген мағынаны білдіреді.

Құрақтың екі түрін сызып және бояймыз.

САРАМАНДЫҚ ЖҰМЫС

2. «Сегізжапырақ» құрағы

Тест сұрақтарын компьютердің көмегімен шешіп, компьютер бағасын өзі қояды.

V.Ой толғаныс кезеңі.

Ал енді балалар бүгінгі сабақты қорытындылай келе, мына кестені толтырамыз. INSERT әдісі.

Білдім

Білгім келеді

VІ Қорытындылау, бағалау

VІІ. Үйге тапсырма беру


Сабақтың тақырыбы: Жобаны орындаудағы өзіндік жұмыстар. (теория)

Мысалы, өте күрделі жобаны оқушының өзі ғана орындауы шарт емес. Сондықтан жобаның кейбір бөлігі дайын күйде берілсе, кейбір бөлімін оқушы мұғалімнің, ата-ананың көмегімен орындай алады. Егер бір күрделі жобаны бірнеше оқушы бірлесіп орындаса, әр оқушының үлесі алдын ала анықталуы қажет. Ол оқу жылының соңында өзінің орындаған шығармашылық жобасын оқушылардың және мұғалімнің алдында қорғайды .

Жобаны қорғау барысында қолданатын бұйымның ішінен қандай затты таңдап алу, ол бұйым қоғамға, өзіне достарына және ата-анасына қандай пайда келтіретіне ескеріледі.

Жобалау әдістемесінің талабы:

1. Міндетті түрде шешілетін мәселенің зерттемелік, ақпараттық, тәжірибелік болуы.

2. Жобаны орындау іс-әрекетті жобалаудан басталады

3. Әр жоба оқушыдан зерттеушілік жұмысы талап етеді. Сонымен, жобалау іс-әрекетінің ерекшелігі - ақпаратты іздеу болып табылады.

4. Жобаның шығуының ең соңғы сатысы - нәтиже:

5. Дайындалған жоба тапсырыс берушіге немесе қоғамдық өкілдікке көз жеткізуі керек.

Жобаның түрлері:

Шығармашылық жоба

Ақпараттық жоба

Рөлдік жоба

Тәжірибелі бағдарланған жоба

Зерттеу жобасы

Жобаның негізгі бөліктері:

1. Міндеттің қысқаша анықтамасы

а)берілген бұйым кімге арналған

б)арналған бұйымның қажеттілігі

2. Бұйымды дайындауға кіріспес бұрын

- нені міндетті түрде жобалау керек

- кімге арналған киім жобалау керек

3) Бұйымның дайындалуы. Кез-келген жағдайда жұмыстың мақсат, міндеттері оның басты бағытымен анықталады.

4) Бұйымды байқау және бағалау

Жобаның орындалу бірізділігі

1. Іздену кезеңі

2. Жобаның тақырыбын таңдау және жаңашылдыққа бет бұру

3. Жоба тақырыбы туралы ақпарат жинау

4. Жоба идеясы мен тақырыбы туралы сыныптастарымен және мұғалімдермен бірге талқылау

5. Жобаның тақырыбы мен идеясын бекіту

Сызбаны және технологиялық картаны дайындау

Шығармашылық жоба - әр оқушының жыл сайын мұғалімнің көмегімен орындайтын өзіндік жұмысы, басқаша айтқанда, технология пәні бойынша жүргізілген шығармашылық жұмыс.

Шығармашылық жобаның технология пәнінде алатын орны өте зор. Шығармашылық жоба арқылы оқушының ұлттық дүниетанымы, эстетикалық талғамы дамиды. Оқушылар санасына жас кезінен бастап еңбек етуінің қажеттілігін, маңыздылығын сіңіру, пайдалы іс жасауға, қандай іс болса да шын ниетпен және ұқыпты орындауға дағдыландырады.

Оқытудың осындай идеяларын ұстанған сабақтарда оқушылар өз ойларын еркін айтатын болғандықтан, оларда түрлі пікірлер пайда болады. Олардың қандай да болмасын мүмкін қате немесе шала ойларын шыдымдылықпен тыңдап, оқушыларды сенімділікке бастау мұғалімнің басты міндеті. Қолданбалы экономика мақсаттары:

- жеке меншік, баға белгілеу және бәсеке жүйесіне көп көңіл бөлу

- экономикалық заңдардың іскерлік шешімдерге әсерін анықтау:

- нарықтық экономикадағы үкімет ролін көрсету

- кәсіпкер мен тұтынушыларды этикалық нормалар мен ережелердің болу қажеттігін оқушылардың түсінісуіне көмектесу

- мамандықты, сонымен қатыр жеке экономика мәселелерін таңдауда оқушылардың өз мүмкіндіктерін ұсынады. Олар:

- оқу, хат және базалық білім

- Графиктер мен таблицаларды түсіну

- Алынған мәліметтерді зерттеу және талдау

- Кішігірім топтарда жұмыс істеу және оларды басқару және т. б.

Шығармашылық жобаны рәсімдеу:

1. Бастапқы бет

2. Мақсаты, міндеті, болжамы, күтілетін нәтижесі

3. Шығу тарихы

4. Жалпы эскизі

5. Нұсқау карта

6. Қажетті құрал-жабдықтар

7. Құны

Нақты тақырып төңірегінде оқушының алдында әр кезеңде мақсатқа қол жеткізудегі ұмтылыс нығая түспек. Шығармашылық жобаны іске асыру барысында қол жеткен жетістіктер:

- Сабақтан бос уақытта маңызды әлеуметтік шығармашылықпен айналысатын балалар санының өсуі

- Ата-аналардың өз балаларының іс-әрекеттерін ұйымдастыруға қатысуға қызығушылығының артуы

- Баланы шығармашылық жұмыс істеуге дағдыландыруға бағытталған әр іс-шараның тәрбиелік мақсаттарға жетуі.

- Ұйымдастырылған іс-шаралардың сапасы және жобаға қатысушылардың ынталандырылуы

Жобалау технологиясының негізінде –оқушылардың жұппен бірігіп немесе әр оқушы өзі дайындайтын шығармашылық жұмыстар жатыр.

Оқушылардың шығармашылық жоба жұмыстарын ұйымдастыруды жоспарлау және жоба жұмысының кезеңдері

Тірек сызба:

Жоба

Практикалық Теориялық

Бұйым Түсіндірме парақтары

Еңбек тәрбиесінің мазмұны мен жүйесі

Жас өспірімдерді еңбекке тәрбиелеудің жалпы міндеттері бірнеше жеке міндеттерді орындау арқылы іске асырылады. Олар білім алушыларды еңбекке практикалық тұрғыдан даярлау.

Білім алушының ынтасын және қабілетін дамыту еңбек тәрбиесіндегі жеке міндеттердің бірі. Халық шаруашылығында автоматтарды, компьютерлерді, т. б қолдану барлық мамандардан жоғары техникалық сауаттылығы талап етеді. Сондықтан оқыту идеялар. Саралап оқыту - оқушылардың туа біткен ақыл-ой қабілетінің жеке дамуының жан-жақтылығына негізделген білім беру жүйесі. Барлық педагогикалық жүйе құрам бөліктерінде инновация үрдісі іске асу үшін төмендегі дей жұмыстар істелу керек:

- Мұғалім мен оқушылар арасында тұлға аралық қатынас қалыптастыру

- Сабақ барысында сыйластық пен сенімнің жоғары деңгейімен ерекшеленетін бірлестік жұмыс әдісі қалыптасады.

- Оқушыларды ашық түрде пікір алысу мәдениетіне баулиды.

Жас ұрпақты еңбексүйгіштікке, іскерлікке баулу, әсіресе қазіргі кезде ауадай қажет. Оқушылардың қызығушылығын арттыру үшін сабақтарды түрлендіріп өткізу қажет. Ең бастысы оқушылардың сабақ үстінде шет қалмауы, берілген тапсырмамен айналысып отыруын қадағалау.

Жаңашыл әдістер мен жаңа технологияның білім берудегі жолдары мен әдіс-тәсілдері

Дамудың жаңа сатысында бағыт алған мектептің ең негізі өзегі мұғалімнің жеке басының ізденімпаздығы мен білімділігіне көп жағдай тәуелді. Жалпы пәндер бойынша В. Ф. Шаталовтың ұсынған әдісі бойынша трек-конспект, диаграмма, график, логикалық тірек-сызба арқылы теориялық материалдарды блокпен оқытып, дамыта оқыту технологиясы бойынша оқушылардың әр түрлі кезеңдерінде үздіксіз білім алуға жағдай жасап, оқыта отырып дамытуға, екіншіден өз бетінше білім жинақтауға шығармашылықпен жұмыс істеп өмірге бейімделуіне ықпал жасайды.

Жаңа технология жүйесінде проблемалық және іскерлік ойын арқылы оқытудың да маңызы зор. Оқушылар әр түрлі проблемаларды талдайды, оның шешу жолдарын іздестіреді. Мұндай сабақтар оқушылардың логикалық ойлау қабілетін дамытады, пәнге қызығуын арттырады, өмірде кездесетін түрлі қиындықтарды жеңуге тәрбиелейді. Іскерлік ойын сабақтарын өткізу технологиясы үш кезеңнен тұрады.

1-кезең: Дайындық (рөлдерді бөліп беру, оқушыларды топтарға бөлу, проблемаларын алдын-ала таныстыру, қажетті материалдарды жинау.

2-кезең:Ойын кезеңі

3-кезең:Қорытындылау

Іскерлік ойындардың дидактикалық, тәрбиелік, дамытушылық маңызы зор екенін ескерсек, ретіне қарай әр түрлі пәндерден дәстүрлі емес сабақ түрлерін көбірек өткізу қажет

Дәстүрлі емес сабақтардың психологиялық, педагогикалық ұйымдастыру және өткізу жолдарын жан-жақты зерттеп, оқушылармен өткізілетін сабақтар жүйесі жасалынуы қажет.


Сабақтың тақырыбы: Ағаш ж/е басқа материалдармен жұмыс істеу.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға ағашты көркемдеп өңдеу әдістерін меңгерту үшін әр түрлі станоктардың жұмыс атқару операцияларымен таныстыру.

Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың икемділігін, іскерлігін, шеберлігін қалыптастырып, ұқыптылыққа баулу.

Тәрбиелік мақсаты: Оқушыларға еңбек және эстетикалық тәрбие беру.

Сабақтың түрі: Сарамандық сабақ.

Сабақтың оқыту әдісі: Әңгімелесу, сарамандық және өз бетімен жұмыс істеу.

Көрнекілік: пышақ , сызғыш, қалам.

Сарамандық жұмыс:

Ағаш бұйымдарын көркемдеп өңдеу үшін композициялық пішін арқылы жаттығып көреміз.

Үш бұрыш тұмарша түріндегі өрнектерді тақтай бетіне салып үйренеміз. Ол үшін ойға алған мақсатымыз сәтті шығу үшін қауіпсіздік ережесін білу керек.

1. Ағашты қолмен өңдеу кезіндегі қауіпсіздік ережелері.


1. Жұмыс киіміңді киін (фартук, халат)

2. Жұмысқа қажетті құрал саймандарыңды түгендеп, мұқият тексер (верстактың қысқыш қораптарын, тіреуішін т.б)

3. Жұмыс орныңды, саймандарыңды ережеге сай орналастыр.




2. Әр амалды өзіне тиісті сайманмен атқар. Саймандарың қайралған, әрі тұтқасы жарылмаған болсын.

3. Нұсқау карта бойынша әр амалдары (кесу, жону, тесу, біріктіру т. б.) өзіне тиісті құралдарды пайдаланып атқар.

4. Жұмыс орныңды әрдайым тазалап отыр.


6. Құрал – сайманың бүлінсе міндетті түрде ауыстырып ал.


1. Жасап жатқан бұйымыңды, материалдарды кезекшіге немесе мұғалімге тапсыр.

2. Жұмыс орныңды ретке келтір. Қолмен сыпыруға, ауызбен үрлеуге болмайды.


4. Шеберханадан мұғалімнің рұхсатымен шық.

2. Ағаш өңдейтін токарь станогімен жұмыс кезіндегі қауіпсіздік ережелері.

Жұмыс кезіндегі қауіп түрлері:

1. Жаңқаның ұшуынан көз жарақаты;

2. Айналу бөліктеріне жанасудан қол жарақаты;

3. Дұрыс пайдаланбаудан қол жарақаты;

4. Дайындаманы станокқа дұрыс бекітпеуден немесе дайындаманың сапасыздығынан дене жарақаты болуы мүмкін, сондықтан:


1. Жұмыс киіміңді дұрыс кейін (фартук, халат)

2. Станогті тексер (қайысты берілістің қорғаныш бөліктері, жермен жалғанысты)


4. Дайындаманы мұқият тексеріп (көз, жарық т.б.) станокқа дұрыс бекіт.

5. Кескіш тіреуіштің биіктігін дайындаманың центрлік сызығына дәл келіп, ара қашықтығы 2 – 3 мм. болсын.

6. Жүзін тексер.

7. Станокті бос айналдырып тексеріп көр.

8. Көзге көзәйнек ки.


1. Кесу жұмысын станок толық күшімен айналған соң баста.

2. Пышақты (кескішті) дайындамаға күш түсірмей, аздан тос.

3. Пышақты (кескіш) тіреуішпен дайындаманың арасын қалыпты жағдайға келтіріп отыр (2 – 3 мм.)

4. Жарақат алмас үшін:

а) станокқа қатты басты еңкейтпе;

ә) станок үстінен алыс – беріс жасама;

б) өлшеу жұмыстарын станок толық тоқтаған соң орында;

в) қолыңмен тоқтатушы болма;

г) жұмыс істеп тұрған станокті тастап кетпе.


1. Жұмыс орныңды ретке келтір.

2. Станокті тазалап мұғалімге тапсыр.


Бекіту: 1.


Сабақтың тақырыбы: Шығармашылық жобаны орындау

Еңбек сабағында оқушылардың іске икемділігі мен іскерлігіне, өнерге, шеберлікке деген бейімділігін дамыта отырып қалыптастырамыз. Оқушылар отбасында да тұрмыстың әр түрлі өнімді еңбегіне қатысады. Баланың бойындағы сапалық қасиеттері, еңбекке қызығушылығы, табиғатты қорғауы, ұқыптылығы арқылы еңбек адамын көру. Қазіргі кезде білім беру кеңістігінде инновациялық үрдістердің бағыттарының бірі - мектепке

бағдарлау болып табылады. Оқушылардың қызығушылықтары, қабілеттері толық ескеріліп, сол қажеттілікке сай тиімді жағдайлар жасалып, білім беріледі.

Оқыту мәселелерін бастамас бұрын, жас ұрпақты ұлттық рухта тәрбиелеуге ерекше мән беру керек.

Сабақ - оқыту мен тәрбиелеу үрдісінің негізгі формасы . Ендеше сабақтың мәнді өтуі мұғалімнің шеберлігіне байланысты. Инновация –оны жеке түсініп, оқу үрдісіне енгізу - оқушылардың саналы да сапалы білім алудың бірден бір шарты. Инновациялық әдіс-тәсілдерді енгізу жаңа білім берудің бірден бір шарты деп айттық. Саралап оқыту - оқушылардың туа біткен ақыл-ой қабілетінің жеке дамуының жан-жақтылығына негізделген білім беру жүйесі.

- оқытудың дәстүрлі емес сабақ түрлері мен жаңа әдіс-тәсілдерін қолдану

- сабақтарда пайдаланатын негізгі әдістер оқушылардың көңіл күйіне, ынтасына, қабілетіне қарай, топпен, жеке оқушылармен жұмыс істеу, ойын элементтерін пайдалану т. б.

Технология - пәні география, бейнелеу өнері, тарих, музыка пәндерімен тығыз байланысты. Электронды кәсіптік бағдарлау жүйесі - қазіргі заманға сай ақпараттық-коммуникациялық технология негізінде жасалып, оқушының өзіне қажетті мамандықты таңдап, оның ерекшеліктері жөнінде тұтас ақпаратты ұсына отырып, өз мүмкіндігі бойынша қалаған мамандығын анықтауға көмектеседі.

Оқушыларды кәсіптік бағдарлау ақпараттық үрдісі, ұдайы кәсіптік білім жөніндегі ақпараттарды талдауды және қорытындылауды қажет етеді. Бүгінгі еңбектің сипаты, мазмұны өзгеріп, жаңа талап пен міндеттерді қажет еткенімен, еңбекті құрмет тұту – халықтар дәстүрінде ежелден қалыптасқан.

Балаларды еңбекке тәрбиелеу - қол еңбегі сабағынан басталады. Адам баласы туа сала емес, көре-көре, жүре-жүре жетіледі. Бір адам еңбекке өте қабілетті болып өссе, енді бірі керісінше болады. Баланың жас шағында еңбек тәрбиесін дұрыс алуы немесе одан шет қалуы оның келешек өміріне үлкен әсер етеді.

Баланың еңбек тәрбиесін меңгеруі, қоғам үшін ғана емес, оның жеке басы, өз тіршілігі үшін де қажет. Еңбекке сүйетін адамның өмірінде реніш болмайды. Олар үнемі көтеріңкі көңіл-күйде жүреді.

Отбасына еңбек тәрбиесін жүргізгенде, баланы белгілі бір мамандыққа бейімдей даярлауды ескерген жөн .

Егер бала отбасында еңбек тәрбиесін дұрыс алып шықса, мектепке іскерлікке үйрену оңайға түседі. Өйткені, отбасында алған еңбек дағдылары балаға түрлі мамандықты үйренген кезде жәрдемдесіп, оны игеруді оңайлатып отырады.

Технология сабағында жобалау әдісін қолдану

Жоба - әр түрлі бөлімдерден арнайы сызбалардан, суреттерден, жасалатын бұйымның технологиялық картасынан құралуы мүмкін. Ол бұйымдарды жасаған кезде есеп, экономикалық немесе экологиялық дәлелді түсінік хаттар да пайдаланылады.

Жобаның бірнеше нұсқасы болуы мүмкін.

Мысалы, өте күрделі жобаны оқушының өзі ғана орындауы шарт емес. Сондықтан жобаның кейбір бөлігі дайын күйде берілсе, кейбір бөлімін оқушы мұғалімнің, ата-ананың көмегімен орындай алады. Егер бір күрделі жобаны бірнеше оқушы бірлесіп орындаса, әр оқушының үлесі алдын ала анықталуы қажет. Ол оқу жылының соңында өзінің орындаған шығармашылық жобасын оқушылардың және мұғалімнің алдында қорғайды .

Жобаны қорғау барысында қолданатын бұйымның ішінен қандай затты таңдап алу, ол бұйым қоғамға, өзіне достарына және ата-анасына қандай пайда келтіретіне ескеріледі.

Жобалау әдістемесінің талабы:

1. Міндетті түрде шешілетін мәселенің зерттемелік, ақпараттық, тәжірибелік болуы.

2. Жобаны орындау іс-әрекетті жобалаудан басталады

3. Әр жоба оқушыдан зерттеушілік жұмысы талап етеді. Сонымен, жобалау іс-әрекетінің ерекшелігі - ақпаратты іздеу болып табылады.

4. Жобаның шығуының ең соңғы сатысы - нәтиже:

5. Дайындалған жоба тапсырыс берушіге немесе қоғамдық өкілдікке көз жеткізуі керек.

Жобаның түрлері:

Шығармашылық жоба

Ақпараттық жоба

Рөлдік жоба

Тәжірибелі бағдарланған жоба

Зерттеу жобасы

Жобаның негізгі бөліктері:

1. Міндеттің қысқаша анықтамасы

а)берілген бұйым кімге арналған

б)арналған бұйымның қажеттілігі

2. Бұйымды дайындауға кіріспес бұрын

- нені міндетті түрде жобалау керек

- кімге арналған киім жобалау керек

3) Бұйымның дайындалуы. Кез-келген жағдайда жұмыстың мақсат, міндеттері оның басты бағытымен анықталады.

4) Бұйымды байқау және бағалау

Жобаның орындалу бірізділігі

1. Іздену кезеңі

2. Жобаның тақырыбын таңдау және жаңашылдыққа бет бұру

3. Жоба тақырыбы туралы ақпарат жинау

4. Жоба идеясы мен тақырыбы туралы сыныптастарымен және мұғалімдермен бірге талқылау

5. Жобаның тақырыбы мен идеясын бекіту

Сызбаны және технологиялық картаны дайындау

Шығармашылық жоба - әр оқушының жыл сайын мұғалімнің көмегімен орындайтын өзіндік жұмысы, басқаша айтқанда, технология пәні бойынша жүргізілген шығармашылық жұмыс.

Шығармашылық жобаның технология пәнінде алатын орны өте зор. Шығармашылық жоба арқылы оқушының ұлттық дүниетанымы, эстетикалық талғамы дамиды. Оқушылар санасына жас кезінен бастап еңбек етуінің қажеттілігін, маңыздылығын сіңіру, пайдалы іс жасауға, қандай іс болса да шын ниетпен және ұқыпты орындауға дағдыландырады.

Оқытудың осындай идеяларын ұстанған сабақтарда оқушылар өз ойларын еркін айтатын болғандықтан, оларда түрлі пікірлер пайда болады. Олардың қандай да болмасын мүмкін қате немесе шала ойларын шыдымдылықпен тыңдап, оқушыларды сенімділікке бастау мұғалімнің басты міндеті. Қолданбалы экономика мақсаттары:

- жеке меншік, баға белгілеу және бәсеке жүйесіне көп көңіл бөлу

- экономикалық заңдардың іскерлік шешімдерге әсерін анықтау:

- нарықтық экономикадағы үкімет ролін көрсету

- кәсіпкер мен тұтынушыларды этикалық нормалар мен ережелердің болу қажеттігін оқушылардың түсінісуіне көмектесу

- мамандықты, сонымен қатыр жеке экономика мәселелерін таңдауда оқушылардың өз мүмкіндіктерін ұсынады. Олар:

- оқу, хат және базалық білім

- Графиктер мен таблицаларды түсіну

- Алынған мәліметтерді зерттеу және талдау

- Кішігірім топтарда жұмыс істеу және оларды басқар

.

7 сынып № 33сабақ

Сабақтың тақырыбы: Шығармашылық жобаны қорғау.(практика)

Мақсаты: Шығармашылық жоба туралы білімдерін арттыра отырып, жоба жасау және оны қорғауды үйрету.

А. Оқушылардың шығармашылық қабілеттерін арттыру, өзінің қиялын, пікірін, көзқарасын қалыптастыра отырып, ой-өрісін дамыту.

Ә. Оқушының ізденімпаздығын, іскерлігін, шеберлігін, икемділігін арттыру, жоспар құруды үйрету алдына қойған мақсаттарына жету, қабілеттерін дамыту.

Б. Ептілікке, шыдамдылыққа, ұқыптылыққа, тазалыққа тәрбиелей отырып, оқушылардың эстетикалық талғамын арттыру.

Сабақтың түрі: Аралас.

Сабақта қолданатын әдістер: Мәтінмен жұмыс, «Әңгімелесу парағын» толтыру, кестелерді, схемаларды толтыру, топтастыру әдісі, тест, шығармашылық жобаны қорғау, ой-пікір алысу.

Сабаққа керекті құрал-жабдықтар, көрнекіліктер:

III. Шығармашылық жобаны қорғау:

1) Экономикалық есептер шығару.

2) Экологиялық дәлел.

3) Пайдалануы.

4) Жарнама жасау.

5) Пайдаланған әдебиеттер, сайттар, интернет.

10. «Ой-пікір алысу» парағын толтыру – 1 мин.

11. Қорытындылау – 1 мин.

12. Тапсырма беру

Documents

45minutkz.files.wordpress.com€¦ · Web view · 2014-03-29Оның үстіне ОЖ windows бір мезгілде бірнеше мәсел елерді,ал msdos тек