เผยแพรความรเกยวกบการจดการความรเรองการสอบสวนคดละเมดทรพยสนทางปญญา

ในความผดเครองหมายการคาเกยวกบเครองสำาอางปลอม คดพเศษท ๒๓๘/๒๕๕๕

(อนเปนความผดทายพระราชบญญต การสอบสวนคดพเศษ พ.ศ.๒๕๔๗)

การสอบสวน เปนการรวบรวมพยานหลกฐานและการดำาเนนการทงหลาย เพอทจะทราบขอเทจจรง หรอพสจนความผดของบคคลทถกกลาวหาวาไดกระทำาความผดซงพนกงานสอบสวนได ทำาไปเกยวกบความผดทกลาวหา เพอทจะฟองและลงโทษผกระทำาความผดตามความเหมาะสมแหงพฤตการณในการกระทำาความผด

พระราชบญญตการสอบสวนคดพเศษ พ.ศ. ๒๕๔๗ เปนเครองมอในการปฏบตหนาทโดยกำาหนดเงอนไขคดความผดทางอาญาทเปน คดพเศษ ทตองดำาเนนการสบสวนสอบสวนตา“ ” มพระราชบญญตน รวมทงยงตองมการประสานงานและบรณาการระหวางหนวยงานของรฐทเกยวของทมความชำานาญเฉพาะในดานนนๆ เกยวกบคดพเศษ ประเดนการถวงดลอำานาจในการดำาเนนคดของกระบวนการยตธรรมทางอาญาเพอใหเกดความเปนธรรมในสงคม และการใชอำานาจของเจาหนาทรฐอยางถกตอง

การศกษาเรองการสอบสวนคดละเมดทรพยสนทางปญญาในความผดเครองหมายการคาเกยวกบเครองสำาอางปลอม สำานกคดทรพยสนทางปญญาตระหนกถงองคความรทควรศกษาเพอเปนมาตรฐานการสอบสวน เพอพสจนถงการกระทำาความผดและลกษณะของการกระทำาความผดในคดพเศษ ทจำาเปนตองใชวธการสบสวนสอบสวนและรวบรวมพยานหลกฐานเปนพเศษ ตลอดจนการประสาน

2

งาน และขอขอมลการตรวจพสจนของกลางจากผเชยวชาญและหนวยงานทเกยวของทจะตองใชเครองมอ และความเชยวชาญโดยเฉพาะในการตรวจวเคราะห เพอพสจนเครองสำาอางนนวาเปนอนตรายตอผใชหรอมวตถทหามใชหรอไม ซงเปนประเดนสำาคญในความผดเกยวกบ เครองสำาอางปลอม

คำานำา

การจดการความรของสำานกคดทรพยสนทางปญญาประจำาปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๗ เรอง การสอบสวนคดพเศษความผดเกยวกบเครองสำาอางปลอม ฉบบน เปนสวนหนงของการพฒนาการจดการความรของกรมสอบสวนคดพเศษ ซงสำานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) มงมนใหสวนราชการมการขยายผลดำาเนนการจดการความร โดยสงเสรมและพฒนาระบบการจดการความรในสวนราชการใหตอเนองจากปงบประมาณทผานมา ทมงเนนใหเกดการแลกเปลยนเรยนรในองคความรเปนสำาคญ อนจะม

3

ผลตอการปฏบตราชการตามประเดนยทธศาสตรไดอยางตอเนองและยงยน สำานกคดทรพยสนทางปญญา จงไดมการทบทวน ปรบปรง และกำาหนดองคความรทจำาเปนในการปฏบตงานดานการสบสวนสอบสวนคดทรพยสนทางปญญา เพอนำามาใชเปนกลยทธในการถายทอดองคความรระหวางบคลากร รวมทงเพอสงเสรมใหมกระบวนการและกจกรรมการเรยนรเพอใหเกดการบรณาการ และสรางความผกพน ความรวมมอภายในองคกรตามประเดนยทธศาสตรของกรมสอบสวนคดพเศษตอไป

คณะทำางานการจดการความร

สำานกคดทรพยสนทางปญญา

๑ กรกฎาคม ๒๕๕๗

4

สารบญ

บทสรปสำาหรบผบรหารก

คำานำา ข

สารบญค

ส า ร บ ญ ภ า พ ง

สวนท ๑ บทนำา๑.๑ ทมา ๑๑.๒ หลกการและเหตผล๑๑.๓ วตถประสงคและเปาหมายของผลงาน

๑๑.๔ วธการดำาเนนงานการจดการความร๒๑.๕ ประโยชนของผลงานทมตอการสอบสวนคดพเศษ ๓

สวนท ๒ การจดการความร : การสอบสวนคดพเศษความผดเกยวกบเครองสำาอางปลอม ๒.๑ ภารกจสำานกคดทรพยสนทางปญญา กรมสอบสวนคด

พเศษ ๔

5

๒.๒ การสอบสวนคดพเศษ๔

๒.๒.๑ คดละเมดเครองหมายการคาทอยในอำานาจการสบสวนสอบสวนของ

กรมสอบสวนคดพเศษ๔

๒.๒.๒ คดละเมดเครองหมายการคาประเภทเครองสำาอางปลอม ๕

๒.๓ ขนตอนการสอบสวนคดความผดเกยวกบเครองสำาอางปลอม ๕

๒.๔ แผนผงขนตอนการตรวจพสจนสารตองหามในเคร องสำาอางปลอม ๑๐๒.๕ ปญหาและอปสรรคในการดำาเนนงาน๑๑๒.๖ ประเดนสำาคญในการสอบสวนคดพเศษความผดเกยวกบ

เครองสำาอางปลอม ๑๑ โดยสรป

๒.๗ การรวบรวมพยานหลกฐานประกอบคด๑๕

สวนท ๓ สรปและขอเสนอแนะ ๓.๑ สรป ๑๖๓.๒ ขอเสนอแนะ

๑๖

บรรณานกรม

ภาคผนวก

สารบญภาพ

ภาพเครองสำาอางปลอมเครองหมายการคา ๑๘

ภ า พ DSI แ ถ ล ง ข า ว ก า ร จ บ ก ม ก า ร ก ร ะ ท ำา ผ ด ล ะ เ ม ดเครองหมายการคา ๒๐

1

บทนำา

๑.๑ ทมา

การจดการความรของสำานกคดทรพยสนทางปญญา กรมสอบสวนคดพเศษ ประจำา ปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๗ ฉบบน เปนสวนหนงของการพฒนาการจดการความรของกรมสอบสวน คดพเศษ ซงสำานกงาน ก.พ.ร. มงมนใหสวนราชการมการขยายผลดำาเนนการจดการความร โดยสงเสรม และพฒนาระบบการจดการความรในสวนราชการใหตอเนองจากปงบประมาณทผานมา ทมงเนนใหเกดการแลกเปลยนเรยนรในองคความรเปนสำาคญ อนจะมผลตอการปฏบตราชการตามประเดนยทธศาสตรไดอยางตอเนอง และยงยน สำานกคดทรพยสนทางปญญา จงไดมการทบทวน ปรบปรง และกำาหนดองคความรทจำาเปนในการปฏบตงานดานการสบสวนสอบสวนคดทรพยสน ทางปญญา เพอนำามาใชเปนกลยทธในการถายทอดองคความรระหวางบคลากร รวมทงเพอสงเสรม ใหมกระบวนการและกจกรรมการเรยนรเพอใหเกดการบรณาการ และสรางความผกพน ความรวมมอภายในองคกรตามประเดนยทธศาสตรของกรมสอบสวนคดพเศษตอไป

๑.๒ หลกการและเหตผล

เนองจากการละเมดทรพยสนทางปญญา เปนการกระทำาความผดทางอาญาทม หรออาจมผลกระทบอยางรนแรงตอระบบเศรษฐกจของประเทศ สงผลใหเกดความความเสยหายทางเศรษฐกจ

2

แกประเทศชาต นบเปนมลคาหลายพนลานบาท โดยเฉพาะสนคาประเภทเครองอปโภคบรโภค ทละเมดทรพยสนทางปญญาทสงผลกระทบตอสขภาพพลานามยและความปลอดภยของประชาชนผบรโภคโดยตรง เชน เครองสำาอางปลอมเครองหมายการคา

ในสถานการณปจจบนเครองสำาอางปลอมมจำาหนายอยทวไปจำานวนมาก ทงในทองตลาด และตามสอออนไลน โดยเครองสำาอางปลอมเหลานนเปนผลตภณฑทเปนอนตรายเนองจากมกมสวนผสมของสารหามใช เชน สารปรอท และสารเคมตางๆ ทไมไดมาตรฐาน ซงขณะนมลคา ความเสยหายทางเศรษฐกจจากเครองสำาอางปลอมมประมาณ ๑๐ เปอรเซนต ของมลคาความเสยหายจากผลตภณฑสขภาพผดกฎหมาย ไมวาจะเปนอาหาร ยา และเครองมอแพทย ทมอยประมาณปละ ๑๐,๐๐๐ ลานบาท

๑.๓ วตถประสงคและเปาหมาย

วตถประสงค

สำานกคดทรพยสนทางปญญา กรมสอบสวนคดพเศษ ในฐานะหนวยงานบงคบใชกฎหมาย ซงมภารกจในการสบสวนสอบสวนคดละเมดทรพยสนทางปญญา เพอแสวงหาขอเทจจรง รวบรวม พยานหลกฐาน และดำาเนนคดกบผกระทำาความผด จงจำาเปนตองเสรมสรางองคความรเกยวกบแนวทางในการสอบสวนคดพเศษความผดเกยวกบเครองสำาอางปลอม ซงปจจบนพบการกระทำาความผดและสามารถจบกมเปนคดไดมากขน เพอพฒนาขดความสามารถในการสอบสวนคดความผดเกยวกบเครองหมายการคาประเภทเครองสำาอางปลอมของเจาหนาทในสำานกคดทรพยสนทางปญญา เพอใหเจาหนาทผปฏบตไดดำาเนนการตามขนตอน แนวทาง และกฎหมายทเกยวของไดถกตองครบถวน เพอใหไดสำานวนการสอบสวนทสมบรณ มคณภาพ เกดประสทธภาพ และประสทธผลในการปฏบตงานตอไป

3

เปาหมายคณะทำางานดานการจดการความรของสำานกคดทรพยสนทาง

ปญญา ไดกำาหนดเปาหมาย ของการจดการความรในสำานกไว ดงน๑.๓.๑ ผลผลต : บคลากรในสำานกคดทรพยสนทางปญญา ท

เขารวมกจกรรมแบงปนแลกเปลยนความร และรวมกจกรรมการเรยนร จำานวน ๖๑ คน และยงรวมถงบคลากรใน กรมสอบสวนคดพเศษ ทสามารถเขาถงความรไดจากเอกสาร สอสงพมพทเกยวของ

๑.๓.๒ ผลลพธ : บคลากรในสำานกคดทรพยสนทางปญญาดำาเนนการตามขนตอน แนวทาง และกฎหมายทเกยวของในการสอบสวนดำาเนนคดพเศษเกยวกบการละเมดเครองหมายการคาประเภทเครองสำาอางปลอม ใหไดสำานวนการสอบสวนทสมบรณมคณภาพ เกดประสทธภาพ และประสทธผลในการปฏบตงานตอไป

๑.๔ วธการดำาเนนงานการจดการความร

๑.๔.๑ การบงชความรหรอการเตรยมการและปรบเปลยนพฤตกรรม โดยการแตงตง และประชมคณะทำางาน KM สำานกคดทรพยสนทางปญญา มการทบทวน สำารวจ วเคราะห และรวบรวมองคความรทจำาเปนของสำานก และคดเลอกองคความรทจะนำามาใชในการจดการความร ซงไดแกเรอง การสอบสวนคดพเศษความผดเกยวกบเครองสำาอางปลอม อกทงไดกำาหนดกลมเปาหมายทรวมกจกรรม

๑.๔.๒ การสรางและแสวงหาความร ประชมคณะทำางานเพอหาแนวทางในการแสวงหาความร

และจดประชมสมมนาภายในสำานก โดยการถายทอดความรรวมกนโดยใชบคลากรทเคยทำาสำานวนสอบสวน และ พนกงานสอบสวนทมประสบการณของสำานกคดทรพยสนทางปญญา มาบรรยาย

4

ถายทอดประสบการณ และความเชยวชาญในการสอบสวนคดพเศษเกยวกบการละเมดเครองหมายการคาประเภทเครองสำาอางปลอม ๑.๔.๓ การจดการความรใหเปนระบบ

คณะทำางาน และบคลากรเปาหมายไดรวมกนสรางรปแบบการสอบสวนคดพเศษเครองสำาอางปลอมเปนแนวทางในการสอบสวน โดยการใชกฎหมายทเกยวของคอ พระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. ๒๕๓๔ และพระราชบญญตเครองสำาอาง พ.ศ. ๒๕๓๕ มาประกอบการสรางรปแบบวธการสอบสวน

๑.๔.๔ การแบงปนแลกเปลยนความร มการจดเวทแลกเปลยนเรยนรของสำานกคดทรพยสนทางปญญาจำานวน ๒ ครง และ ทกครงทมการประชมสำานกฯจะมการถายทอดความรรวมกน อกทงมการประชมแลกเปลยนความรแบบกลมยอยผานระบบพเลยงอยเปนประจำา

๑.๔.๕ การประมวลผลและกลนกรองความร คณะทำางานจดใหมการประชมคณะทำางานเพอเรยบเรยง

เนอหา หลกการ กฎหมายทเกยวของกบการการสอบสวนคดเครองสำาอางปลอม โดยทำาเปนเอกสาร ทมหลกการ วธการ รปแบบทชดเจน และครอบคลมเนอหาททำาใหสามารถใชเปนแนวทางการสอบสวนทถกตอง เปนธรรม มการตรวจสอบความถกตอง และความสมบรณของเนอหาโดยผทมประสบการณ และแจงเวยนเอกสารใหเจาหนาทพจารณา และใหขอเสนอแนะเพมเตม

๑.๔.๖ การเขาถงความรโดยการเผยแพรเอกสารองคความรเกยวกบการสอบสวนคดพเศษเครองสำาอางปลอมโดยจดทำาเปนรปเลมและเอกสารเผยแพรบรเวณมมความรของสำานกคดทรพยสนทางปญญา สงใหทกสวนงานภายในสำานกฯทราบ และสงรายละเอยด

5

ขอมลความรในรปแบบไฟลขอมลใหเจาหนาททราบและใชศกษา โดยสงทางอเมลของแตละบคคล

๑.๔.๗ การเรยนรบคลากรในสำานกคดทรพยสนทางปญญาสามารถปฏบต

จรงจากการเรยนร โดย นำารปแบบการสอบสวนทไดจากการจดการความรมาใชเปนแนวทางในการสอบสวนคดพเศษเกยวกบเครองสำาอางปลอมได

๑.๔.๘ การยกยองชมเชยกลมเปาหมาย ผบญชาการสำานกคดทรพยสนทางปญญาไดแสดงความ

ยกยองชมเชยบคลากร ของสำานกคดทรพยสนทางปญญาและคณะทำางานการจดการความร ทมความตงใจในการรวมกนจดการความรจนประสบความสำาเรจ สามารถมรปแบบการสอบสวนคดพเศษเกยวกบเครองสำาอางปลอม ใชเปนแนวทางปฏบตงานดานการการสอบสวนของพนกงานสอบสวนและเจาหนาทได

๑.๕ ประโยชนของผลงานทมตอการสอบสวนคดพเศษ

บคลากรของสำานกคดทรพยสนทางปญญา ไดพฒนาความรและทกษะในการสอบสวน คดทรพยสนทางปญญา โดยเฉพาะคดความผดเกยวกบการละเมดเครองหมายการคาประเภทเครองสำาอางปลอม ผานกจกรรมการจดการความรของคณะทำางานดานการจดการความรของ สำานกคดทรพยสนทางปญญา โดยมการแลกเปลยนเรยนรรวมกนในองคความรทเกยวกบการสอบสวนคดทสำานกคดทรพยสนทางปญญารบผดชอบหลก ซงกคอคดละเมดทรพยสนทางปญญา อนจะมผลตอการปฏบตราชการตามประเดนยทธศาสตรของกรมสอบสวนคดพเศษไดเปนอยางด และตอเนอง และเปนการสงเสรมใหเกดการบรณาการรวมกนทำางาน สรางความผกพน การแบงปนความรและประสบการณใหแกกนและกนในสำานกคดทรพยสนทางปญญาเอง อกทงเมอสำานวน การสอบสวนคดดง

6

กลาวมความสมบรณ ถกตองครบถวน และมประสทธภาพ กจะทำาใหการดำาเนนการของหนวยงานทเกยวของในกระบวนการยตธรรม เชน อยการและศาลเกดประสทธผลตอไป

การจดการความร

การสอบสวนคดพเศษความผดเกยวกบเครองสำาอางปลอม

๒.๑ ภารกจสำานกคดทรพยสนทางปญญา กรมสอบสวนคดพเศษ

ปญหาการละเมดทรพยสนทางปญญา เปนปญหาทมการขยายตวมากในหลายปทผานมาโดยเฉพาะในประเทศไทยทมสาเหตมาจากปจจยหลายประการ และมกถกหยบยกขนเปนหวขอ การเจรจาการคาระหวางประเทศในทกระดบเสมอ ประกอบกบประเทศไทยเปนภาคสมาชกขององคการการคาโลก หรอ WTO (World Trade Organization) มผลทำาใหประเทศไทยตองใหการรบรองความตกลงวาดวยสวนของสทธในทรพยสนทางปญญาทเกยวกบการคาสนคาปลอมแปลง หรอ TRIPS (Trade Related Aspects of Intellectual Property) อกดวย ซงสงผลใหประเทศไทยจะตองหามาตรการตางๆเพอแกไขปญหาการละเมดทรพยสนทางปญญาใหบงเกดผลอยางเปนรปธรรม

สำานกคดทรพยสนทางปญญา กรมสอบสวนคดพเศษมภารกจเกยวกบการปองกน การปราบปราม การสบสวน และการสอบสวนคดความผดเกยวกบการละเมดทรพยสนทางปญญา ทตองดำาเนนการสบสวนและสอบสวนตามกฎหมายวาดวยการสอบสวนคดพเศษ

7

๒.๒ การสอบสวนคดพเศษ

๒.๒.๑ คดละเมดเครองหมายการคาทอยในอำานาจการสบสวนสอบสวนของกรมสอบสวนคดพเศษคดความผดตามกฎหมายวาดวยเครองหมายการคาเปนความผดอาญาแผนดน และไดกำาหนดไวในบญชทายพระราชบญญตการสอบสวนคดพเศษ พ.ศ. ๒๕๔๗ ใหเปน คดพเศษ ตามเงอนไขในประกาศ คณะกรรมการคดพเศษ (กคพ.) ซงตามประกาศ คณะกรรมการ คดพเศษ (กคพ.) ฉบบทใชบงคบอยในปจจบน (ฉบบท๔) พ.ศ.๒๕๕๔ เรอง กำาหนดรายละเอยดของลกษณะการกระทำาความผดทเปนคดพเศษ ตามมาตรา ๒๑ วรรคหนง(๑) แหงพระราชบญญต การสอบสวนคดพเศษ พ.ศ. ๒๕๔๗ กำาหนดวาคดความผดตามกฎหมายวาดวยเครองหมายการคา ทถอวาเปนคดพเศษ และอยในอำานาจการสบสวนสอบสวนของสำานกคดทรพยสนทางปญญา กรมสอบสวนคดพเศษ ไดแก คดความผดทมบทกำาหนดโทษตามมาตรา ๑๐๘, ๑๐๙, ๑๑๐ และ ๑๑๔ แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. ๒๕๓๔ ซงมลกษณะอยางหนงอยางใดตามมาตรา ๒๑ วรรคหนง(๑) (ก) (ข) (ค) (ง) หรอ (จ) แหงพระราชบญญตการสอบสวนคดพเศษ พ.ศ. ๒๕๔๗ และอธบดกรมสอบสวนคดพเศษมคำาสงใหทำาการสอบสวน กลาวคอเปนคดความผดเกยวกบ

๑) การปลอมเครองหมายการคา เครองหมายบรการ เครองหมายรบรอง หรอเครองหมายรวมของบคคลอนทไดจดทะเบยนแลวในราชอาณาจกร (มาตรา ๑๐๘)

๒) การเลยนเครองหมายการคา เครองหมายบรการ เครองหมายรบรอง หรอเครองหมายรวมของบคคลอนทไดจดทะเบยนแลวในราชอาณาจกร เพอใหประชาชนหลงเชอวาเปน เครองหมายการคา เครองหมายบรการ เครองหมายรบรอง หรอเครองหมายรวมของบคคลอนนน (มาตรา ๑๐๙)

8

๓) การนำาเขามาในราชอาณาจกร จำาหนาย เสนอจำาหนาย หรอมไวเพอจำาหนายซงสนคาทมเครองหมายการคา เครองหมายรบรอง หรอเครองหมายรวมปลอมตามมาตรา ๑๐๘ หรอท เลยนเครองหมายการคา เครองหมายรบรอง หรอเครองหมายรวมของบคคลอน ตามมาตรา ๑๐๙ (มาตรา ๑๑๐ (๑))

๔) การใหบรการหรอเสนอใหบรการทใชเครองหมายบรการ เครองหมายรบรอง หรอเครองหมายรวมปลอมตามมาตรา ๑๐๘ หรอทเลยนเครองหมายบรการ เครองหมายรบรอง หรอเครองหมายรวมของบคคลอนตามมาตรา ๑๐๙ (มาตรา ๑๑๐ (๒))

๕) เปนการกระทำาความผดตาม ๑ – ๔ โดยผกระทำาความผดเปนนตบคคล (มาตรา ๑๑๔)

โดยการกระทำาความผดตามขอ ๑ ๕ จะตองมลกษณะของ–การกระทำาความผดทซบซอน จำาเปนตองใชวธการสบสวนสอบสวน และรวบรวมพยานหลกฐานเปนพเศษ หรออาจมผลกระทบอยางรนแรงตอความสมพนธระหวางประเทศ หรอระบบเศรษฐกจของประเทศ หรอมลกษณะเปน การกระทำาความผดขามชาตทสำาคญ หรอเปนการกระทำาขององคกรอาชญากรรม หรอมผทรงอทธพลทสำาคญเปนตวการ ผใช ผสนบสนน หรอคดทมพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจชนผใหญเปนผถกกลาวหา และอธบดกรมสอบสวนคดพเศษมคำาสงใหทำาการสอบสวนเพอเปนคดพเศษ

ในการดำาเนนคดละเมดเครองหมายการคา จะเรมตนจากการทเจาหนาทไดรบแจงเบาะแสการกระทำาความผดจากแหลงขาว ผรองเรยน ผเสยหาย หรอจากการสบคนหาขอมลของเจาหนาทเอง ซงเมอไดรบทราบขอมลการกระทำาความผดเกยวกบเรองดงกลาวไมวาจะเปนขอมลการผลตสนคาปลอม การจำาหนาย เสนอจำาหนาย หรอมไวเพอจำาหนายซงสนคาทมเครองหมายการคาปลอม หรอเลยนเครองหมายการคาของบคคลอนทไดจดทะเบยนแลวในราช

9

อาณาจกร จำาเปนจะตองทำาการสบสวนขอเทจจรงเพอใหไดขอมลทชดเจนเกยวกบตวบคคลผกระทำาความผด และขบวนการหรอเครอขายทเกยวของ พฤตการณในการกระทำาความผด สถานทผลต สถานทจำาหนาย สถานท เกบสนคา ประเภทและปรมาณสนคา ตลอดจนหลกฐานทยนยนการกระทำาความผดจนสามารถจบกมผกระทำาความผดมาดำาเนนคดได

๒.๒.๒ คดละเมดเครองหมายการคาประเภทเครองสำาอางปลอม

ตามพระราชบญญตการสอบสวนคดพเศษ พ.ศ. ๒๕๔๗ ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตการสอบสวนคดพเศษ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๕๑ และประกาศ คณะกรรมการคดพเศษ (กคพ.) (ฉบบท๕) พ.ศ. ๒๕๕๕ เรอง กำาหนดรายละเอยดของลกษณะของการกระทำาความผดทเปนคดพเศษตามมาตรา ๒๑ วรรคหนง (๑) แหงพระราชบญญตการสอบสวนคดพเศษ พ.ศ. ๒๕๔๗ กำาหนด คดความผดตามกฎหมายวาดวยเครองสำาอาง เปนคดพเศษทจะตองดำาเนนการสบสวนและสอบสวนตามพระราชบญญตการสอบสวนคดพเศษ พ.ศ. ๒๕๔๗

๒.๓ ขนตอนการสอบสวนคดความผดเกยวกบเครองสำาอางปลอม

ภายหลงจากเจาหนาทชดจบกมไดนำากำาลงพรอมผเสยหายเขาตรวจคนสถานทตองสงสย ดำาเนนการจบกมผตองหา และยดของกลางนำาสงพนกงานสอบสวนคดพเศษ ณ กรมสอบสวน คดพเศษ อนเปนททำาการของพนกงานสอบสวนผรบผดชอบ เมอผตองหามาปรากฏอยตอหนาพนกงานสอบสวนคดพเศษจะดำาเนนการแจงขอกลาวหา แจงสทธ ใหผตองหาทราบ ซงพนกงานสอบสวนมอำานาจควบคมตวผตองหา ไมเกนสสบแปดชวโมง นบแตเวลาทผถก

10

จบถกนำาตวไปถงททำาการของพนกงานสอบสวน โดยอาจปลอยผถกจบชวคราว หรอควบคมผถกจบกได ซงตามกฎหมายผตองหาทกคนพงไดรบอนญาตใหปลอยชวคราว ในทางปฏบตการดำาเนนคดของสำานกคดทรพยสนทางปญญา กรมสอบสวนคดพเศษ โดยทวไปแลวคณะทำางานคดพเศษจะปลอยตวผตองหาชวคราวโดยมหลกประกน (เงนสด) และจะดำาเนนการสอบปากคำาผกลาวหา ผตองหา และพยานซงพบใน ทเกดเหตไวในเบองตน และจะดำาเนนการคดแยกของกลางออกเปนประเภท ยหอ และนบจำานวนสงของเพอจดทำาบญชของกลางนำาเขาสำานวนการสอบสวน จากนนจะสงของกลางไปเกบรกษายง สวนควบคมและรกษาของกลางซงสงกดสำานกปฏบตการพเศษ

โดยทวไปเครองสำาอางปลอม จะเปนการปลอมทงตวสนคา และเครองหมายการคาของบคคลอน ดงนน การเสนอจำาหนายและมไวเพอจำาหนายซงเครองสำาอางปลอม จงเปนความผดเกยวพนกบกฎหมายหลายบท กลาวคอ ความผดตามพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. ๒๕๓๔ ประมวลกฎหมายอาญา และพระราชบญญตเครองสำาอาง พ.ศ. ๒๕๓๕

๑) ความผดตามพระราชบญญตเครองหมายการคา การกระทำาอาจเขาองคประกอบความผดฐานปลอมเครองหมายการคาตามมาตรา ๑๐๘ หรอฐานเลยนเครองหมายการคาตามมาตรา ๑๐๙ หรอฐานเสนอจำาหนายและมไวเพอจำาหนายซงสนคาทมเครองหมายการคาปลอมและเลยนเครองหมายการคาของบคคลอนตามมาตรา ๑๑๐ (๑) ประกอบกบ มาตรา๑๐๘ และ๑๐๙ แหงพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. ๒๕๓๔ ซงเปนความผดอนยอมความไมได คณะพนกงานสอบสวนคดพเศษมอำานาจสอบสวนโดยไมจำาตองมคำารองทกขของผเสยหายกอน แตในทางปฏบตอาจเรมคดโดยคำารองทกขของผเสยหาย หรอคำากลาวโทษของเจาหนาทซงพบ

11

การกระทำาความผดกได ในการสอบสอบความผดฐานดงกลาวขางตนจะรวบรวมพยานหลกฐานเพอพสจนขอเทจจรงตามองคประกอบความผด ซงมสาระสำาคญประการแรกคอ เครองหมายการคาเปนเครองหมายการคาทแทจรงหรอเปนเครองหมายการคาทปลอม หรอเลยนเครองหมายการคาของผเสยหาย ซงประเดนนในการสอบสวนของคณะพนกงานสอบสวนคดพเศษ จะใหผเสยหายหรอตวแทนตรวจสอบสนคา ยนยนสนคาวาเปนของแทหรอปลอมหรอเลยนเครองหมายการคาของผเสยหายหรอไม และบนทกคำาใหการไวเปนหลกฐานประกอบสำานวนการสอบสวน ประการทสองคอ เครองหมายการคาดงกลาวไดจดทะเบยนแลวในราชอาณาจกรหรอไม และอยในอายการคมครองหรอไม ซงตองสอบปากคำา นายทะเบยนเครองหมายการคา กรมทรพยสนทางปญญา โดยแนบเอกสารทะเบยนเครองหมายการคาซงรบรองสำาเนาถกตองโดยนายทะเบยนประกอบคำาใหการ

๒) ความผดตามประมวลกฎหมายอาญา เครองสำาอางทตรวจยดมาจากทเกดเหตอาจมลกษณะปรากฏเครองหมายการคาของผเสยหายอยบนตวสนคาของกลาง แตเปนจำาพวกสนคาทไมไดจดทะเบยนไวในราชอาณาจกรหรอจดทะเบยนไมครอบคลมสนคาดงกลาว ซงไมเปนความผดตามพระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. ๒๕๓๔ แตอาจเขาลกษณะเปนความผดฐาน เสนอจำาหนายซงสนคาอนเปนสนคาทม ชอ รป รอยประดษฐ หรอขอความใดๆ ในการประกอบการคาของบคคลอน เพอใหประชาชนหลงเชอวาเปนสนคาหรอการคาของผอน ตามมาตรา ๒๗๒ (๑) และมาตรา ๒๗๕ แหงประมวลกฎหมายอาญา ผกระทำาผดตองระวางโทษ จำาคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกน สองพนบาท หรอทงจำาทงปรบ ซงเปนความผดอนยอมความได ซงตองมคำารองทกขของผเสยหายกอนจงมอำานาจทำาการสอบสวน ซงองคประกอบทเปนสาระสำาคญ คอ เปน

12

สนคาอนเปนสนคาทม ชอ รป รอยประดษฐ หรอขอความใดๆ ในการประกอบการคาของบคคลอน ในทางปฏบตคณะพนกงานสอบสวนคดพเศษจะสอบสวนผเสยหาย เพอใหไดความวาเปนชอ รป รอยประดษฐฯ ในการประกอบการคาของผเสยหายหรอไม โดยใหผเสยหายยนยนและแสดงหลกฐานประกอบ ซงการจดทะเบยนเครองหมายการคาไวตอกรมทรพยสนทางปญญากเปนหลกฐานยนยนวาเปนชอ รป รอยประดษฐ หรอขอความใดๆ ในการประกอบการคาของผเสยหายไดเชนกน ดงนนอาจใชเอกสารสำาเนาทะเบยนเครองหมายการคาของผเสยหายซงไดจดทะเบยนไวกบกรมทรพยสนทางปญญาในสนคาจำาพวกใดจำาพวกหนงมาเปนพยานเอกสารประกอบโดยมคำารบรองสำาเนาถกตองของนายทะเบยน

๓) ความผดตามพระราชบญญตเครองสำาอาง พ.ศ. ๒๕๓๕ โดยผทจำาหนายเครองสำาอางปลอม หรอมไวเพอจำาหนาย1 อาจมความผดฐาน ขายเครองสำาอางทไมปลอดภยในการใช ตาม มาตรา ๓๖, มาตรา ๓๓ (๑) (๒), มาตรา ๕ (๔) และมาตรา ๕๙ แหงพระราชบญญตเครองสำาอาง พ.ศ. ๒๕๓๕ ประกอบประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง กำาหนดลกษณะของเครองสำาอางทหามผลต นำาเขา หรอขาย ประกาศ ณ วนท ๑๕ กมภาพนธ ๒๕๕๓, ประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง กำาหนดวตถทหามใชเปนสวนผสมในการผลตเครองสำาอาง ประกาศ ณ วนท ๒๖ มนาคม ๒๕๕๑, ประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง กำาหนดวตถทหามใชเปนสวนผสมในการผลตเครองสำาอาง (ฉบบท ๒) ประกาศ ณ วนท ๑๖ กมภาพนธ ๒๕๕๒ และประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง กำาหนดชอและปรมาณของวตถทอาจใชเปนสวนผสมในการผลตเครองสำาอาง ประกาศ ณ วนท ๒๙ สงหาคม ๒๕๕๑ ทงนตามพระราชบญญต

1 มาตรา ๓ ขาย หมายความวา จำาหนาย จายแจก หรอแลกเปลยน ทงนเพอ“ ”ประโยชนในการคา และหมายความรวมถงมไวเพอขายดวย

13

เครองสำาอาง ฯ มาตรา ๓๖2 บญญตหามมใหผใดผลตเพอขาย นำาเขาเพอขาย หรอขายเครองสำาอางทไมปลอดภยในการใชตามมาตรา ๓๓ ซงตาม มาตรา ๓๓3 เครองสำาอางทมลกษณะอยางหนงอยางใดตอไปนใหถอเปนเครองสำาอางทไมปลอดภย ในการใช คอ (๑) เครองสำาอางทมสารทอาจเปนอนตรายตอผใชเจอปนอยดวย, (๒) เครองสำาอางทมวตถทหามใชตามมาตรา ๕ (๔)... ผใดขายเครองสำาอางทมลกษณะตามมาตรา ๓๓ (๑) หรอ (๒) อนเปนการฝาฝนมาตรา ๓๖ ตองระวางโทษจำาคกไมเกนหนงป หรอปรบ ไมเกนหกหมนบาท หรอ ทงจำาทงปรบ4 ดงนน ในการรวบรวมพยานหลกฐาน จงตองพสจน2 มาตรา ๓๖ หามมใหผใดผลตเพอขาย นำาเขาเพอขาย หรอขายเครองสำาอางทไมปลอดภยในการใชตามมาตรา ๓๓ เครองสำาอางปลอมตามมาตรา ๓๔ หรอเครองสำาอางผดมาตรฐานตามมาตรา ๓๕3 มาตรา ๓๓ เครองสำาอางทมลกษณะอยางหนงอยางใดตอไปน ใหถอวาเปนเครองสำาอางทไมปลอดภยในการใช

(๑) เครองสำาอางทมสารทอาจเปนอนตรายตอผใชเจอปนอยดวย(๒) เครองสำาอางทมวตถทหามใชตามมาตรา ๕ (๔)(๓) เครองสำาอางทผลตหรอใชภาชนะบรรจไมถกสขลกษณะอนอาจเปน

อนตรายตอผใช(๔) เครองสำาอางทมสารอนสลายตวทงหมดหรอแตบางสวนภายหลงท

บรรจภาชนะแลว และทำาใหเกดเปนพษอนอาจเปนอนตรายตอผใช4 มาตรา ๕๙ ผใดผลตเพอขาย นำาเขาเพอขาย หรอขายเครองสำาอางทมลกษณะตามมาตรา ๓๓ (๑) หรอ (๒) หรอมาตรา ๓๔ (๑) หรอ (๒) อนเปนการฝาฝนมาตรา ๓๖ ตองระวางโทษจำาคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนหกหมนบาท หรอทงจำาทงปรบ

ผใดผลตเพอขาย นำาเขาเพอขาย หรอขายเครองสำาอางทมลกษณะตามมาตรา ๓๓ (๓) หรอ (๔) หรอมาตรา ๓๔ (๓) หรอ (๔) อนเปนการฝาฝนมาตรา ๓๖ ตองระวางโทษจำาคกไมเกนหกเดอน หรอปรบไมเกนสามหมนบาท หรอทงจำาทงปรบ

14

ความผดและความบรสทธในฐานความผดดงกลาว โดยคณะพนกงานสอบสวนคดพเศษ จะสงของกลางทตรวจยดไดไปตรวจหาสาร ทอาจเปนอนตรายตอผใช หรอวตถทหามใช โดยจะประสานไปยง สำานกเครองสำาอางและวตถอนตราย กรมวทยาศาสตรการแพทย ซงมหนาทรบผดชอบในการตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการดานเครองสำาอางและวตถอนตราย โดยการคดแยกของกลางไปตรวจวเคราะหหาสารทอาจเปนอนตรายตอผใชหรอวตถทหามใช จะตองคดแยกเครองสำาอางใหมปรมาณเพยงพอตอการพสจน โดยในคดทสำานกคดทรพยสนทางปญญาเคยดำาเนนการไดแกคดพเศษท ๒๓๘/๒๕๕๕ คณะพนกงานสอบสวนไดรบแจงใหคดแยกเครองสำาอาง รายการละ ๔ ชน (อาจเพมจำานวนชนตามความเหมาะสมหากเครองสำาอางประเภทดงกลาวมปรมาณเนอสารทนอยเกนไป) ในการตรวจวเคราะห มกระบวนการทคอนขางละเอยด หลายขนตอน และใชระยะเวลานาน และมคาใชจายในการตรวจพสจนจำานวนมาก เมอทราบผลการตรวจแลว เจาหนาทกรมวทยาศาสตร การแพทย จะทำารายงานแจงผลการตรวจวาของกลางแตละชนทสงตรวจพบสารทอาจเปนอนตรายตอผใช หรอวตถทหามใชหรอไม เชน สารตะกว (Lead), สารไฮโดรควโนน Hydroquinone ซงคณะพนกงานสอบสวนจะนำาผลตรวจดงกลาวไปสอบปากคำาเจาหนาทสำานกควบคมเครองสำาอางและวตถอนตราย สำานกงานคณะกรรมการอาหารและยา (อ.ย.) ในฐานะพยานผเชยวชาญทาง

ถาการนำาเขาเพอขายเครองสำาอางตามวรรคหนงหรอวรรคสอง เปนการกระทำาโดยประมาท ผกระทำาตองระวางโทษปรบไมเกนสามหมนบาท

ถาการขายเครองสำาอางตามวรรคหนงหรอวรรคสอง เปนการกระทำาโดยประมาท ผกระทำาตองระวางโทษปรบไมเกนหนงหมนบาท

15

กฎหมายเกยวกบเครองสำาอาง โดยแนบประกาศทเกยวของประกอบคำาใหการ และรวบรวมเขาสำานวนการสอบสวน

นอกจากนตามพระราชบญญตเครองสำาอางฯ ยงบญญตความผดเกยวกบฉลากไวดวย หากผใดขายเครองสำาอางทมการควบคมฉลากโดยไมมฉลาก หรอมฉลากแตฉลากหรอการแสดงฉลากนนไมถกตอง อาจมความผดฐานขายเครองสำาอางทมการควบคมฉลากโดยไมมฉลาก หรอมฉลากแตฉลากหรอการแสดงฉลากนนไมถกตอง ตามมาตรา ๕๗, มาตรา ๕(๖) แหงพระราชบญญตเครองสำาอาง พ.ศ.๒๕๓๕ ประกอบกบประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง การกำาหนดเครองสำาอางควบคม ประกาศ ณ วนท ๘ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๑, ประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท ๔ (พ.ศ.๒๕๓๕) เรอง กำาหนดชอ ประเภท ชนดหรอลกษณะของเครองสำาอางทมการควบคมฉลาก ประกาศ ณ วนท ๒๕ กนยายน พ.ศ. ๒๕๓๕ และประกาศคณะกรรมการเครองสำาอาง เรองฉลากของเครองสำาอาง ประกาศ ณ วนท ๑๑ กมภาพนธ พ.ศ. ๒๕๕๔ อกฐานความผดหนงดวยซงตองระวางโทษจำาคกไมเกนสามเดอน หรอปรบไมเกนสองหมนบาทหรอทงจำาทงปรบ โดยหลกแลวเครองสำาอางทกชนดเปนเครองสำาอางควบคม ซงตองแสดงฉลาก โดยฉลากของเครองสำาอางทมการควบคมอยางนอยตองระบขอความอนจำาเปนตามทกฎหมายกำาหนด เชน ชอเครองสำาอางและ ชอทางการคาของเครองสำาอาง ซงตองมขนาดใหญกวาขอความอน, ประเภทหรอชนดของเครองสำาอาง ชอของสารทกชนดทใชเปนสวนผสมในการผลตเครองสำาอาง, ปรมาณสทธ, เดอน ป ทผลต หรอ ป เดอน ทผลต , เดอน ป ทหมดอาย หรอ ปเดอน ทหมดอาย, เลขทใบรบแจง เปนตน5 หากไมมฉลาก หรอมฉลากแตรายละเอยดไมครบ

5 ประกาศคณะกรรมการเครองสำาอาง เรองฉลากของเครองสำาอาง ประกาศ ณ วนท ๑๑ กมภาพนธ ๒๕๕๔

16

ถวน ถอเปนการฝาฝนตอกฎหมายดงกลาว ซงในฐานความผด เรองฉลาก คณะพนกงานสอบสวนคดพเศษจะสงเครองสำาอางของกลางให อ.ย. ตรวจสอบฉลาก วาเปนเครองสำาอางทมฉลากถกตองหรอไม และสอบปากคำาเจาหนาท อ.ย. ในฐานะพยานผเชยวชาญ และรวบรวมเขาสำานวนการสอบสวน

17

๒.๔ แผนผงขนตอนการตรวจพสจนสารตองหามในเครองสำาอางปลอม

ประสานไปยงสำานกงานคณะกรรมการอาหารและยา (อ.ย.) เพอ

ตรวจฉลาก

ผลตรวจ

สอบปากคำาเจา

คดแยกของกลางเครองสำาอาง

ตามประเภท ยหอ ส ครงท

ประสานไปยงสำานกเครองสำาอางและ

วตถอนตราย กรมวทยาศาสตรการแพทย เพอตรวจหาสารทอาจ

18

๒.๕ ปญหาและอปสรรคในการดำาเนนงาน

๑. ดานคาใชจาย เนองจากการตรวจพสจนของกลางประเภทเครองสำาอางเพอหาสารทอาจเปนอนตรายตอผใชหรอวตถทหามใช มคาใชจายคอนขางสง โดยเฉพาะในกรณเครองสำาอางทสงตรวจมจำานวนมาก เชน ในคดพเศษท ๒๓๘/๒๕๕๕ ซงคณะพนกงานสอบสวนคดพเศษ ไดสงเครองสำาอางของกลางไปตรวจพสจนจำานวน ๑๐๒ รายการ มการตรวจวเคราะหตวอยางผลตภณฑเครองสำาอาง จำานวน ๖๐ รายการ มการเรยกเกบคาตรวจวเคราะห รวมเปนเงนทงสน ๑๒๘,๘๐๐ บาท ซงเปนจำานวนทมากกวาทคณะพนกงานสอบสวนฯ ไดประมาณการไว กรณนคณะพนกงานสอบสวนฯ ไดขอความอนเคราะหยกเวนคาตรวจวเคราะห จำานวน ๘๘,๘๐๐ บาท เหลอจายจรง เปนจำานวน ๔๐,๐๐๐ บาท ดงนนในการสอบสวนคดเครองสำาอางปลอมจงควรตงงบประมาณเกยวกบการตรวจพสจนใหเพยงพอ โดยอาจขอตงเปนงบประมาณรายจายประจำาปของกรมสอบสวนคดพเศษไวในแตละป

๒. ดานการตรวจพสจน ระยะเวลาในการตรวจพสจนของกลางประเภทเครองสำาอาง ใชเวลานาน ขนตอนในการดำาเนนการมความละเอยดซบซอน เชน นอกจากคณะพนกงานสอบสวนคดพเศษตองคดแยกของกลางซงมจำานวนมากแลว ยงตองแยกตามประเภท ยหอ ครงทผลต เฉดส ในเบองตนและสงไปตรวจพสจนทสำานกเครองสำาอางและวตถอนตราย กรมวทยาศาสตรการแพทย เมอเจาหนาทกรมวทยาศาสตรการแพทยรบของกลางไวแลวจะดำาเนนการคดแยกเครองสำาอางอกครงเพอสมหาสารทอาจเปนอนตรายหรอวตถทหามใชตามประเภทของผลตภณฑ จากนนจะดำาเนนการตรวจหาสารดงกลาวโดยนำาเขาหองปฏบตการและทดสอบตามกระบวนการทางวทยาศาสตร ซงบคลากรดานนของกรม

19

วทยาศาสตรการแพทยมจำานวนไมเพยงพอ การตรวจพสจนเครองสำาอางของกลางจงใชระยะเวลานาน

๓. ดานกฎหมายทเกยวของและฐานความผด คดความผดเกยวกบเครองสำาอางปลอม เกยวเนองเกยวพนกบกฎหมายหลายบท โดยเฉพาะในความผดตามพระราชบญญตเครองสำาอาง พ.ศ. ๒๕๓๕ จะมประกาศกระทรวงฯ เกยวของหลายฉบบ ซงใชศพททางเทคนคหรอทางวทยาศาสตร ดงนน การปรบบทกฎหมาย จงคอนขางยงยากและตองใชความละเอยดรอบคอบในการพจารณา บทกฎหมายทเกยวของและฐานความผด

๔. ดานการดำาเนนการเกยวกบของกลาง เนองจากการจบกมคดเครองสำาอางปลอมสวนใหญจะตรวจยดสนคาไดจำานวนมาก ซงของกลางมขนาดเลก จำานวนหลายยหอ ดงนน การดำาเนนการ ทเกยวของกบของกลาง ทงการคดแยก ตรวจนบ จดทำาบญชของกลาง หรอในการคดแยกเพอ สงตรวจพสจน จงมความยงยาก และตองใชความละเอยดรอบคอบอยางมาก และใชเวลาดำาเนนการคอนขางนาน จงควรตองมบคลากรในการดำาเนนการทเพยงพอ

๒.๖ ประเดนสำาคญในการสอบสวนคดพเศษความผดเกยวกบเครองสำาอางปลอมโดยสรป

๒.๖.๑. การสอบสวนปากคำาผกลาวหา(กรณหนงสอมอบอำานาจ)

ผกลาวหาในคดละเมดเครองหมายการคาทเปนผเสยหาย จะตองเปนเจาของเครองหมายการคาเอง ซงจะกลาวหาเองหรอรวมกลาวหากบเจาพนกงานกได แตหากผนนมใชเจาของเครองหมายการคาเอง ในการรองทกขกลาวโทษจะตองไดรบมอบอำานาจจากเจาของเครองหมายการคาใหมอำานาจในการดำาเนนการแทนในเรองนนๆเสมอ และโดยสวนใหญแลวผเสยหายทเปนเจาของเครองหมายการคา มกจะมถนทอยในตางประเทศ ฉะนนผเสยหายจะ

20

ตองมหนงสอมอบอำานาจใหบคคลหรอนตบคคลในประเทศไทยเปนผมอำานาจในการรองทกข กลาวโทษ ใหดำาเนนคดละเมดเครองหมายการคาในประเทศไทยดวย

๒.๖.๒. การสอบสวนผตองหา

(กรณการรบมอบตว แจงสทธ) สามารถพจารณาได ๓ กรณ

ก. กรณผตองหาถกจบกมโดยพนกงานสอบสวนคดพเศษ หรอเจาหนาทคดพเศษในขณะเขาทำาการตรวจคน พนกงานสอบสวนคดพเศษผรบผดชอบในการสอบสวนจะดำาเนนการ

๑) ทำาบนทกแจงสทธใหผตองหาทราบในชนรบมอบตวจากผจบกม ตาม ป.ว.อาญา มาตรา ๗/๑

๒) กอนเรมทำาการสอบสวนผตองหาใหแจงสทธใหผตองหาทราบอกครง ตาม ป.ว.อาญา มาตรา ๗/๑, มาตรา ๑๓๔/๑, มาตรา ๑๓๔/๓, และ มาตรา ๑๓๔/๔

ข. กรณผตองหาเขาหา หรอเขาพบพนกงานสอบสวนคดพเศษเอง โดยพนกงานสอบสวน คดพเศษยงไมไดยนคำารองตอศาลเพอขอออกหมายจบ สามารถแยกพจารณาได ๒ แนวทางคอ

- กรณทคดนนๆ ยงไมมพยานหลกฐานเพยงพอทจะฟงไดวาผตองหาเปนผกระทำาความผด เชน พนกงานสอบสวนคดพเศษไดรบเพยงหนงสอรองทกขกลาวโทษ เชนนกยงไมควรรบตวไวเปนผตองหา

- กรณทคดนนๆ มพยานหลกฐานเพยงพอทจะฟงไดวาผตองหาเปนผกระทำาความผด เชน มการสอบสวนปากคำาผเสยหายระบชดแจงวาผตองหากระทำาความผดอยางไร มพยานปากอนยนยนการกระทำาของผตองหาวาเปนความผด มของกลางทผตองหาไดใช หรอมไว หรอจะใชในการกระทำาความผด ใหปฏบตดงน

21

๑) จดทำาบนทกแจงขอกลาวหา๒) แจงสทธใหผตองหาทราบตาม ป.ว.อาญา มาตรา ๗/๑

ซงอาจจะแจงสทธไปพรอมกนในบนทกแจงขอกลาวหากได หรอจะแยกทำาบนทกการแจงสทธเปนอกฉบบหนงกได

ค. กรณผตองหาทไดมการออกหมายจบไวแลวถกจบกม ใหพนกงานสอบสวนคดพเศษผรบผดชอบในการสอบสวนดำาเนนการดงน

๑) กรณเจาหนาทผมอำานาจหนาททำาการจบกมผตองหาได เมอเจาหนาทผจบกมสงตวผตองหาพรอมหมายจบ และบนทกการจบกมใหพนกงานสอบสวนคดพเศษผรบผดชอบในการสอบสวนคดดงกลาว พนกงานสอบสวนคดพเศษจะตองทำาบนทกการรบมอบตวผตองหาพรอมแจงสทธใหผตองหาทราบตาม ป.ว.อาญา มาตรา ๗/๑

๒) กรณทพนกงานสอบสวนคดพเศษผรบผดชอบเปนผจบกมผตองหาเองตามหมายจบ จะตองทำาบนทกจบกมโดยจะตองบรรยายวาผจบกมไดแสดงหมายจบใหผตองหาไดดแลว และไดตรวจสอบวาเปนบคคลเดยวกนตามหมายจบ และพบผตองหาทใด เวลาใด จงไดจบกมตามหมายจบ โดยบรรยายขอเทจจรงทเกยวกบการกระทำาผดของผตองหาแลวแจงขอหาตามหมายจบ พรอม แจงสทธใหผตองหาทราบตาม ป.ว.อาญา มาตรา ๘๓ วรรค ๒ และมาตรา ๗/๑

๓) หากเปนกรณผตองหาเขาหาหรอเขาพบพนกงานสอบสวนคดพเศษเอง พนกงานสอบสวนคดพเศษจะตองทำาบนทกการจบกมโดยบรรยายวาผจบกมไดแสดงหมายจบใหผตองหา ไดดแลว และไดตรวจสอบวาเปนบคคลเดยวกนตามหมายจบ และบรรยายพฤตการณวาผตองหา เขามาพบพนกงานสอบสวนคดพเศษเพอพสจนความบรสทธของตนเอง โดยเขามอบตวตอ พนกงานสอบสวนคดพเศษดวยตนเอง ณ ทใด วนเวลาใด โดยแจง

22

ขอเทจจรงทเกยวของกบการกระทำาความผดของผตองหาแลวแจงขอกลาวหาตามหมายจบ พรอมแจงสทธใหผตองหาทราบตาม ป.ว.อาญา มาตรา ๘๓ วรรค ๒ และมาตรา ๗/๑

๒.๖.๓ การสอบสวนพยาน

๑) การสอบสวนปากคำาพยาน : ผเสยหายเหตผลทสอบปากคำา เพอสนบสนนขอกลาวหาของผกลาวหา

เพราะเนองจากพยานผเสยหายไมไดนำาชและยนยนใหเจาพนกงานจบกม และยดของกลางในวนเกดเหต จงไมไดสอบสวนในฐานะผกลาวหา แตจะสอบสวนในฐานะพยาน รวมทงพยานทเคยเปนผรบมอบอำานาจมากอน ซงมความชำานาญในการตรวจยนยนความเหมอน/คลาย ระหวางของกลางทเปนของปลอมหรอเลยน กบของแททตนเคยทำาการตรวจสอบ (แมขณะนไมไดเปนผรบมอบอำานาจแลว)

๒) การสอบสวนปากคำาพยาน : ผตรวจคนจบกมเหตผลทสอบปากคำา เพอแสดงวาการตรวจคนจบกมผตองหา

และยดของกลางในคดไดกระทำาโดยชอบดวยกฎหมาย สามารถยนยนสถานทเกดเหต จดทพบและยดของกลางวาอยทไหน บรเวณใด ในลกษณะใด อยในความครอบครองดแลของผใด

๓) การสอบสวนปากคำาพยาน : ผสบสวนเหตผลทสอบปากคำา เนองจากพยานผสบสวนทราบราย

ละเอยดการกระทำาผดมาตงแตแรกในชนสบสวน เพอใหมนำาหนกวาเชอวาผตองหากระทำาผดจรง และมหลกฐานยนขอหมายคนตอศาล

๔) การสอบสวนปากคำาพยาน : เจาของสถานทเกดเหตเหตผลทสอบปากคำา การสอบสวนพยานปากน เพอใหทราบ

ถงทมาของการใชสถานทในการกระทำาความผด ซงเจาของสถานทหรอผเชาอาจมสวนรวมในการกระทำาความผดดวย จงตองสอบ

23

ปากคำาใหปรากฏความเชอมโยงวาเกยวของกบผกระทำาความผดหรอไมอยางไร

๕) การสอบสวนปากคำาพยาน : นายทะเบยนเครองหมายการคา

เหตผลทสอบปากคำา เนองจากนายทะเบยนเครองหมายการคาเปนพยานทจะยนยนวาทะเบยนเครองหมายการคาทถกละเมดยงมผลบงคบใช และมความเหมอน/คลาย ระหวางเครองหมายการคาทปรากฏบนของกลางกบเครองหมายการคาทไดจดทะเบยนไวแลว

๖) การสอบสวนปากคำาพยาน : ผเชยวชาญเหตผลทสอบปากคำา เพอสนบสนนขอหาอนทเกยวเนองกบ

ความผดตามกฎหมายวาดวยเครองหมายการคา ไดแก ความผดตามพระราชบญญตเครองสำาอาง พ.ศ.๒๕๓๕, พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ และประเดนสำาคญในการสอบปากคำาผเชยวชาญซงเปน เจาหนาทสำานกควบคมเครองสำาอางและวตถอนตราย สำานกงานคณะกรรมการอาหารและยา (อ.ย) ในคดความผดเกยวกบเครองหมายการคาประเภทเครองสำาอางปลอม มประเดนการสอบสวน ดงน

๖.๑ ประเดนสอบสวนความผดเกยวกบฉลาก(๑) ประเดนเรองอำานาจหนาทตามกฎหมายของเจาหนาทผใหปากคำาเจาหนาทผใหปากคำาหรอใหถอยคำาในฐานะพยาน คณะ

พนกงานสอบสวนจะตองสอบถามรายละเอยดวาผใหถอยคำาเปนพนกงานเจาหนาทปฏบตการตามพระราชบญญตเครองสำาอาง พ.ศ. ๒๕๓๔ หรอไม โดยเหตทสอบปากคำาเจาหนาทสำานกงานคณะกรรมการอาหารและยา (อ.ย.) เนองจาก อ.ย. มอำานาจหนาทในการดำาเนนการตามกฎหมายวาดวยเครองสำาอาง ซงเปนพนกงานเจาหนาทซงปฏบตหนาทตามพระราชบญญตเครองสำาอาง พ.ศ. ๒๕๓๔

24

โดยเฉพาะ ดงนนในฐานะผมอำานาจหนาทตามกฎหมายเฉพาะ และในฐานะผปฏบตงานตามพระราชบญญตดงกลาว จงมความรความเชยวชาญเกยวกบเครองสำาอาง ตลอดจนกฎหมายและประกาศทเกยวของ

(๒) ประเดนเกยวกบเครองสำาอางควบคมฉลาก คณะพนกงานสอบสวนจะตองสอบถามในประเดนขอ

กฎหมายวาเปนเครองสำาอางทมการควบคมฉลากและมฉลากถกตองตามพระราชบญญตเครองสำาอาง พ.ศ.๒๕๓๕ หรอไม

(๓) ประเดนการตรวจสอบฉลากคณะพนกงานสอบสวนจะตองใหพยานตรวจสอบ

เครองสำาอางของกลาง และสอบถามวาเปนเครองสำาอางทมการควบคมฉลาก และมฉลากถกตองตามพระราชบญญตเครองสำาอาง พ.ศ.๒๕๓๕ หรอไมอยางไร

(๔) ประเดนผลกฎหมาย คณะพนกงานสอบสวนจะสอบถามวาหากมการฝาฝน

เปนความผดฐานใด อยางไร๖.๒ ประเดนสอบสวนความผดเกยวกบเครองสำาอางทไม

ปลอดภยในการใชตามพระราชบญญตเครองสำาอาง พ.ศ.๒๕๓๕(๑) ประเดนเรองอำานาจหนาทตามกฎหมายของเจา

หนาทผใหปากคำา เจาหนาทผใหปากคำาหรอใหถอยคำาในฐานะพยาน คณะพนกงานสอบสวนจะตองสอบถามรายละเอยดวา ผใหถอยคำาเปนพนกงานเจาหนาทปฏบตการตามพระราชบญญตเครองสำาอาง พ.ศ. ๒๕๓๔ หรอไม

(๒) ประเดนการตรวจสารทอาจเปนอนตรายตอผใช หรอวตถทหามใชคณะพนกงานสอบสวนคดพเศษ ไดนำาเอกสารผลการตรวจพสจนเครองสำาอางของกรมวทยาศาสตร การแพทยใหเจาหนาท อ.ย. ตรวจสอบด และสอบถามพยาน เกยวกบกรณมผ

25

จำาหนาย หรอมไวเพอจำาหนายซงเครองสำาอางทมสารตามปรากฏในเอกสารผลการตรวจวาเปนอนตรายตอผใช หรอเปนวตถทหามใชหรอไม หรอเปนเครองสำาอางทปลอดภยในการใชหรอไม อยางไร หากพบสารดงกลาวในเครองสำาอางจะมผลทางกฎหมาย มความผดฐานใดหรอไม อยางไร

๒.๗ การรวบรวมพยานหลกฐานประกอบคด

๑) การนำาคำาใหการมาประกอบคดเมอไดทำาการสอบสวนปากคำาผกลาวหา ผตองหา พยาน

เรยบรอยแลวใหรวบรวมบนทกคำาใหการดงกลาว รวมทงเอกสารประกอบคำาใหการของบคคลนนๆ เชน หนงสอมอบอำานาจ สำาเนาสญญาเชา สำาเนาทะเบยนเครองหมายการคา ฯลฯ มาประกอบสำานวนคด

๒) การนำาผลการตรวจพสจนมาประกอบคดเมอไดรบผลการตรวจพสจนมาแลวใหรวบรวมเปนพยานหลก

ฐานในคดประเภทพยานเอกสาร หากมรายละเอยดทตองการคำาอธบาย กจะตองสอบสวนปากคำาผตรวจพสจนเปนพยานบคคลประกอบเขาในสำานวนการสอบสวนดวย เพอใหการถงรายละเอยดดงกลาว รวมทงเพอยนยนวาของกลางเปนสงของทผดกฎหมายและเปนความผดหรอไม เพราะเหตใด

๓) การนำาผลการตรวจพมพลายนวมอมาประกอบคด เมอผตองหาถกจบกมตวดำาเนนคด จะตองทำาการพมพลายนว

มอสงใหสำานกเทคโนโลยและศนยขอมลการตรวจสอบ เพอใหดำาเนนการจดสงแบบพมพตอไปยงกองทะเบยนประวตอาชญากร สำานกงานตำารวจแหงชาต เพอทำาการตรวจสอบประวต เมอไดรบผลก

26

ลบมาใหรวบรวมเขาสำานวน หากมประวตตองคด และยงไมปรากฏผลคด จะตองทำาหนงสอขอทราบผลคดไปยงสวนราชการ ทดำาเนนคดในคดนนๆ เพอนำาผลคดมาประกอบการพจารณาเสนอขอใหพนกงานอยการฟองเพมโทษดวยตอไป

สรปและขอเสนอแนะ

สรป

การสอบสวนคดพเศษความผดเกยวกบเครองสำาอางปลอม จะใชหลกวธการสอบสวนคดละเมดเครองหมายการคาทอยในอำานาจการสบสวนสอบสวนของกรมสอบสวนคดพเศษ ในการสอบสวนความผดฐานดงกลาวขางตนพนกงานสอบสวนคดพเศษจะรวบรวมพยานหลกฐานเพอพสจนขอเทจจรงตามองคประกอบความผด ซงมสาระสำาคญประการแรกคอ เครองหมายการคาเปน

27

เครองหมายการคาทแทจรงหรอเปนเครองหมายการคาทปลอม หรอเลยนเครองหมายการคาของผเสยหาย ซงประเดนนในการสอบสวนของคณะพนกงานสอบสวนคดพเศษ จะใหผเสยหายหรอตวแทนตรวจสอบสนคา ยนยนสนคาวาเปนของแทหรอปลอมหรอเลยนเครองหมายการคาของผเสยหายหรอไม และบนทกคำาใหการไวเปนหลกฐานประกอบสำานวนการสอบสวน ประการทสองคอ เครองหมายการคาดงกลาวไดจดทะเบยนแลวในราชอาณาจกรหรอไม และอยในอายการคมครองหรอไม ซงตองสอบปากคำานายทะเบยนเครองหมายการคา กรมทรพยสนทางปญญา โดยแนบเอกสารทะเบยนเครองหมายการคาซงรบรองสำาเนาถกตองโดยนายทะเบยนประกอบคำาใหการ แตประเดนสำาคญทจะตองเนนเพมเตมในการสอบสวนคดความผดเกยวกบเครองสำาอางปลอมคอพนกงานสอบสวนคดพเศษ จะสงของกลางทตรวจยดไดไปตรวจหาสารทอาจเปนอนตรายตอผใช หรอวตถทหามใชโดยจะประสานไปยงสำานกเครองสำาอางและวตถอนตราย กรมวทยาศาสตร การแพทย ซงมหนาทรบผดชอบในการตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการดานเครองสำาอางและวตถอนตราย เมอทราบผลการตรวจจาก เจาหนาทกรมวทยาศาสตรการแพทย คณะพนกงานสอบสวนจะนำาผลตรวจดงกลาวไปสอบปากคำาเจาหนาทสำานกควบคมเครองสำาอางและวตถอนตราย สำานกงานคณะกรรมการอาหารและยา (อ.ย) ในฐานะพยานผเชยวชาญทางกฎหมายเกยวกบเครองสำาอาง โดยแนบประกาศทเกยวของประกอบคำาใหการ และรวบรวมเขาสำานวนการสอบสวนดวย

ขอเสนอแนะ

การสอบสวนคดพเศษความผดเกยวกบเครองสำาอางปลอม คณะพนกงานสอบสวนจะแสวงหาขอเทจจรง รวบรวม พยานหลกฐานอยางละเอยดโดยใชผลการวเคราะหขอมลของผเชยวชาญ ซงควรตระหนกถงปจจยทเกยวของ คอ

28

๑. ดานคาใชจาย เนองจากการตรวจพสจนของกลางประเภทเครองสำาอางเพอหาสารทอาจเปนอนตรายตอผใชหรอวตถทหามใช มคาใชจายคอนขางสง ดงนนในการสอบสวนคดเครองสำาอางปลอมจงควรตงงบประมาณเกยวกบการตรวจพสจนใหเพยงพอ โดยอาจขอตงเปนงบประมาณรายจายประจำาปของกรมสอบสวนคดพเศษไวในแตละป

๒. ดานระยะเวลาในการตรวจพสจนของกลางประเภทเครองสำาอางใชเวลานาน ขนตอนในการดำาเนนการมความละเอยดซบซอน เมอเจาหนาทกรมวทยาศาสตร การแพทยรบของกลางไวแลวจะดำาเนนการคดแยกเครองสำาอางอกครงเพอสมหาสารทอาจเปนอนตรายหรอวตถทหามใชตามประเภทของผลตภณฑ จากนนจะดำาเนนการตรวจหาสารดงกลาวโดยนำาเขาหองปฏบตการ และทดสอบตามกระบวนการทางวทยาศาสตร ซงบคลากรดานนของกรมวทยาศาสตรการแพทย มจำานวนไมเพยงพอ การตรวจพสจนเครองสำาอางของกลางจงใชระยะเวลานาน ซงการใชเวลานานอาจกระทบกบระยะเวลาการสอบสวน หรอสรปสำานวนอาจกระทบกบประสทธภาพการสอบสวน

๓. ดานกฎหมายทเกยวของและฐานความผด คดความผดเกยวกบเครองสำาอางปลอม เกยวเนองเกยวพนกบกฎหมายหลายบท โดยเฉพาะในความผดตามพระราชบญญตเครองสำาอางฯ จะมประกาศกระทรวงเกยวของหลายฉบบ ซงใชศพททางเทคนคหรอทางวทยาศาสตร ดงนน การปรบบทกฎหมาย จงคอนขางยงยาก ดงนนคณะพนกงานสอบสวนจะตองเปนผมความร และสามารถพจารณาบทกฎหมายทเกยวของและฐานความผดไดอยางละเอยดรอบคอบ

๔. ดานการดำาเนนการเกยวกบของกลาง เนองจากการจบกมคดเครองสำาอางปลอมสวนใหญจะตรวจยดสนคาไดจำานวนมาก ซง

29

ของกลางมขนาดเลก จำานวนหลายยหอ ดงนน การดำาเนนการ ทเกยวของกบของกลาง ทงการคดแยก ตรวจนบ จดทำาบญชของกลาง หรอในการคดแยกเพอ สงตรวจพสจน จงมความยงยาก และตองใชความละเอยดรอบคอบอยางมาก และใชเวลาดำาเนนการคอนขางนาน จงควรตองมบคลากรในการดำาเนนการและควบคมของกลางทเพยงพอ

๕. ประเดนการสอบสวน ควรมประเดนการสอบสวนทชดเจนโดยเนนเกยวกบเครองสำาอางปลอมทแบงประเดนการสอบสวนคอ

๕.๑ ประเดนสอบสวนความผดเกยวกบฉลาก ๕.๒ ประเดนสอบสวนความผดเกยวกบเครองสำาอางทไม

ปลอดภยในการใชคณะพนกงานสอบสวนควรทำาการสอบสวนใหครบทกประเดน

จนนาเชอวาเครองสำาอางนนเปนของปลอม เปนอนตรายตอผบรโภค และเปนการกระทำาผดตามพระราชบญญตเครองสำาอาง พ.ศ. ๒๕๓๕

30

เครองสำาอางปลอมเครองหมายการคา

31

เครองสำาอางปลอมเครองหมายการคา

อนตรายตอรางกายเมอใชเครองสำาอางปลอม ใบหนาเสยหาย

32

DSI แถลงขาวการจบกมการกระทำาผดละเมดเครองหมายการคา(เครองสำาอางปลอม)

33

DSI แถลงขาวการจบกมการกระทำาผดละเมดเครองหมายการคา(เครองสำาอางปลอม)

34

บรรณานกรม

กรมสอบสวนคดพเศษ. (๒๕๔๗). พระราชบญญตการสอบสวนคดพเศษ ซงแกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตการสอบสวนคดพเศษ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๕๑. กรงเทพ ฯ. :

กรมสอบสวนคดพเศษ.กรมสอบสวนคดพเศษ. (๒๕๕๔). ประกาศ คณะกรรมการคดพเศษ (กคพ.) (ฉบบท ๔) เรอง กำาหนด รายละเอยดของลกษณะการกระทำาความผดทเปนคดพเศษตามมาตรา ๒๑

35

วรรคหนง (๑). กรงเทพ ฯ. : กรมสอบสวนคดพเศษ.กรมสอบสวนคดพเศษ. (๒๕๕๕). ประกาศ คณะกรรมการคดพเศษ (กคพ.) (ฉบบท ๕) เรอง กำาหนดรายละเอยดของลกษณะการกระทำาความผดทเปนคดพเศษตามมาตรา ๒๑

วรรคหนง (๑). กรงเทพ ฯ. : กรมสอบสวนคดพเศษ.กรมสอบสวนคดพเศษ. (๒๕๕๔). คมอการสบสวนสอบสวนคดละเมดเครองหมายการคา. สำานกคดทรพยสนทางปญญา กระทรวงสาธารณสข. (๒๕๕๓). ประกาศ เรอง กำาหนดลกษณะของเครองสำาอางทหามผลต นำาเขา หรอขาย ณ วนท ๑๕ กมภาพนธ ๒๕๕๓. กรงเทพฯ. : กระทรวงสาธารณสข.กระทรวงสาธารณสข. (๒๕๕๑). ประกาศ เรอง กำาหนดวตถทหามใชเปนสวนผสมในการผลต เครองสำาอาง ณ วนท ๒๖ มนาคม ๒๕๕๑. กรงเทพฯ. : กระทรวงสาธารณสข.กระทรวงสาธารณสข. (๒๕๕๑). ประกาศ เรอง กำาหนดชอและปรมาณของวตถทอาจใชเปนสวนผสม ในการผลตเครองสำาอาง ณ วนท ๒๙ สงหาคม ๒๕๕๑. กรงเทพฯ. : กระทรวงสาธารณสข.กระทรวงสาธารณสข. (๒๕๕๒). ประกาศ เรอง กำาหนดวตถทหามใชเปนสวนผสมในการผลต เครองสำาอาง (ฉบบท ๒) ณ วนท ๑๖ กมภาพนธ ๒๕๕๒. กรงเทพฯ. : กระทรวงสาธารณสข.ประมวลกฎหมายอาญา พ.ศ. ๒๔๙๙.พระราชบญญตเครองหมายการคา พ.ศ. ๒๕๓๔.พระราชบญญตเครองสำาอาง พ.ศ. ๒๕๓๕.มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. (๒๕๔๖). เอกสารการสอนชดวชากฎหมายทรพยสนทางปญญา.