€¦ · Web viewตนเอง ผ อ น หร อโลก เช น “ฉ นเป นคนไม ด ” “ไม ม ใครท สามารถไว ใจได

วทยาลยพยาบาลและสขภาพ NUR 3233 การพยาบาลผปวยทมความวตกกงวล และความเครยดผดปกต 1มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

บทท 4.1 การพยาบาลผปวยทมความวตกกงวล และความเครยดผดปกต

(Nursing Care for Clients with Anxiety Disorders

and Somatoform Disorders)

1. Anxiety Disorders - Panic Disorder, Phobia Disorders, Generalized Anxiety Disorder

2. Obsessive-Compulsive and Related Disorders

- Obsessive-Compulsive Disorders3. Trauma-and Stress-Related Disorders

- Posttraumatic Stress Disorder, Acute Stress Disorder, Adjustment

Disorders4. Somatic Symptom and Related Disorders

- Somatic Symptom Disorder, Conversion Disorder, Illness Anxiety

Disorder หรอ Hypochondriasisกระบ วนกา ร พยา บา ล ผ ป ว ยท ม ค ว า มว ตกก ง ว ล แ ละ

ความเครยดผดปกต

อาจารยสรางค เชอวณชชากร



วตถประสงคการเรยนร ภ า ย ห ล ง ศ ก ษ า บ ท เ ร ย น น แ ล ว นกศกษาจะสามารถ

1. อธบายความหมาย อบตการณ และสาเหตของ Anxiety Disorders, Obsessive-Compulsive and Related Disorders, Trauma-and Stress-Related Disorders, Somatic Symptom and Related Disorders ได

2. จำาแนกชนดของ Anxiety Disorders, Obsessive-Compulsive and Related Disorders, Trauma-and Stress-Related Disorders, Somatic Symptom and Related Disorders ได

3. ระบอาการ และอาการแสดงของ Anxiety Disorders, Obsessive-Compulsive and Related Disorders, Trauma-and Stress-Related Disorders, Somatic Symptom and Related Disorders ได

4. ร ะ บ ว ธ ก า ร บ ำา บ ด ผ ป ว ย ท ม ค ว า ม ว ต ก ก ง ว ล แ ล ะความเครยดผดปกต ได

5. วางแผนการใชกระบวนการพยาบาลในการดแลผทมความวตกกงวล และความเครยดผดปกต ได

บทท 4.1 การพยาบาลผปวยทมความวตกกงวล และความเครยดผดปกต

(Nursing Care for Clients with Anxiety Disorders



and Somatoform Disorders)


บทนำา

ในสงคมปจจบนซงมความซบซอนมากขนจากอดต การดำาเนนชวตของบคคลจะไดรบผลกระทบตาง ๆ ทงทางดานชวตสวนตว ครอบครว และส งคม ท ำา ให บ คคลมความวตกก งวล และความเครยดงาย และสงผลกระทบตอรางกาย ซงสมพนธกบดานจตใจ ดงนนจงพบวามผปวยจำานวนหนงทไปรบการรกษาทโรงพยาบาลดวยโรคทางกาย และตองรบรกษาตอเนอง จนเรอรง กยงไมสามารถรกษาอาการดงกลาวใหหายขาดได ซงอาจเปนประเดนจากการมปญหาดานจตใจ แลวสงผลกระทบออกมาเปนอาการแสดงดานรางกาย ดงนนความเขาใจถงอาการทางจตทมผลกระทบตอรางกายจงตองอาศยความเขาใจของแพทยผรกษาและบคคลใกลชด โดยเฉพาะพยาบาลผซ งมบทบาทสำาคญยงในการใหการพยาบาลแกผปวย ดวยเหตน พยาบาลจงตองมความร ความเขาใจในการดแล และใหการพยาบาลแกผปวยอยางถกตองและเหมาะสมกบสภาวะของโรค และกระบวนการการพยาบาลแกผปวย

ภาวะความผดปกตตางๆ ทพบในผปวยทมความวตกกงวล และความเครยดผดปกต สามารถจดเขาอยในกลมโรคดานจตเวชตาม DSM 5 (2013, p. 17) ไดดงน

1. Anxiety Disorders



1.1 Panic Disorder1.2 Phobia Disorders1.3 Generalized Anxiety Disorder


2.1 Obsessive-Compulsive Disorders (OCD)

3. Trauma-and Stress-Related Disorders3.1 Posttraumatic Stress Disorder (PTSD)3.2 Acute Stress Disorder3.3 Adjustment Disorders

4. Somatic Symptom and Related Disorders4.1 Somatic Symptom Disorder 4.2 Conversion Disorder (Functional

Neurological Symptom Disorder)4.3 Illness Anxiety Disorder ห ร อ

Hypochondriasis

1. Anxiety Disorders 1.1 Panic

Disorder ความหมาย

1. อาการ Panic attack ตาม DSM 5 (2013, pp. 119-120) กลาววา เปน

ความรสกกลว หรอไมสบายใจอยางรนแรง ซงเกดขนในระยะเวลารวดเรวภายในไมกนาท จะตองมอาการแสดงเกดขนอยางนอย 4 อาการ ดงน



1.1 ใจสน หวใจเตนแรง หรออตราเตนของหวใจเรว1.2 เหงอออกมาก1.3 สนทงตว1.4 หายใจเรวถ1.5 รสกอยากอาเจยน1.6 เจบแนนหนาอก1.7 คลนไส ป นปวนในทอง1.8 รสกวงเวยน สมองตอ โคลงเคลง หรอจะเปนลม1.9 รอน ๆ หนาว ๆ ตามตว1.10 รสกตวชา หรอรสกซซารสกเหมอนไมอยกบความจรง (Derealization) หรอไมใชตวของตวเอง (Depersonalization)1.11 กลวควบคมตวเองไมได หรอเหมอนจะเปนบา1.12 กลวตาย



2. อาการทเกดอยางนอยครงหนง จะตองมอาการอยเปนเวลาตงแต 1 เดอนขนไป

โดยเกด 1 หรอทง 2 อาการ ไดแก2.1 กงวล

ตลอดเวลาวาจะเกดมอาการขนอก เชน การสญเสยการควบคม หวใจ

หยดเตน อาการคลายจะเปนบา2.2 การแสดงพฤตกรรมการปรบตวทไมม

ประสทธภาพจะเกยวของกบการเกดอาการ ไดแก การแสดงพฤตกรรมในการหลกเลยงการเกดความกลวอยางรนแรง (Panic attack) เชน การหลกเลยงการออกกำาลงกาย หรอสถานการณทไมคนเคย

3. อาการทเกดขนไมไดเปนผลตอรางกายจากการใชสารตาง ๆ เชน การใชยาเสพตด

ยารกษาโรค หรออาการของโรค เชน Hyperthyroidism, Cardiopulmonary disorders

4. อาการทเกดขนไมสามารถอธบายไดวาเกดจากความผดปกตทางจตดานอน

Panic disorder จะมทงทมความกลวแบบ Agoraphobia เ ช น ผ ป ว ย ไ ม กล า อ อ กน อ ก บ า น แ ล ะ ไ ม ม ค ว า ม กล ว แ บ บ Agoraphobia รวมด วย และผ ป วยท ไม เคยมประวต อาการ Panic เลย แตกลววาถาไปอยในทชมชนจะมเกด Panic attack



ระบาดวทยา (รตนา สายพานชย และ สวรรณ พทธศร , 2555, น. 177)

พบในเพศหญงมากกวาเพศชาย 2.3 เทา มกพบในชวงอายประมาณ 25 ป

การดำาเนนโรคโรคมกเกดในชวงวยรนตอนปลาย หรอวยผใหญตอนตน

โดยทวไปจะเปนเร อรง ถาผปวยมอาการบอย จะทำาใหผปวยกงวล และเกด Phobic avoidance และ Agoraphobia ได แตถาผปวยหายจากอาการ Panic แลวอาการ Agoraphobia มกหายตามดวย

การรกษา (รตนา สายพานชย และ สวรรณ พทธศร , 2555, น. 179)

1. จ ต บ ำา บ ด เ ช น Cognitive behavior therapy (CBT) รวมกบ Relaxation

Technique การฝกหายใจเมอเกด Hyperventilation2. การรกษาดวยยา ไดแก ยากลม SSRI เชน Fluoxetine

และ Benzodiazepine เชน Alprazolam

1.2 Phobia Disordersความหมาย



เปนความกลวอยางรนแรง ไมมเหตผล กลวเกนเหต และเกดขนบอย โดยไมสามารถระงบหรอหกหามความกลวนนได

ช น ด ข อ ง Phobia disorders แ บ ง ต า ม DSM 5 (2013, pp. 121-122, 116-118) มดงน

โรคกลวอยในทโลง หรอทชมชน (Agoraphobia) 1. อาการเดน คอ กลว วตกกงวล ตงแต 2 สถานการณ

จาก 5 สถานการณ ดงน1.1 การใชขนสงมวลชน เชน รถยนตโดยสาร รถ

โดยสารประจำาทาง รถไฟ เรอ เครองบน

1.2 ทโลงกวาง เชน ลานจอดรถ ตลาด สะพาน1.3 สถานททมผคนมาก เชน รานคา โรงภาพยนตร

โรงละคร1.4 การเขาควในแถว หรอสถานททมคนหนาแนน1.5 การอยนอกบานคนเดยวตามลำาพง

2. บคคลกลว หรอหลกเลยงสถานการณเหลาน เพราะมความคดวา เปนการยากท

จะหน หรออาจจะไมชวยใหมความพรอมตอเหตการณ ซงอาจกลายเปนอาการกลวอยางรนแรง หรอการสญเสยความสามารถ หรออาการเขนอาย เชน กลวการหกลมในผสงอาย กลวการควบคมการถายปสสาวะไมได

3. สถานการณกลวอยในทโลง หรอทชมชน จะกระตนทำาใหเกดความกลว หรอความ



วตกกงวล4. สถานการณกลวอยในทโลง หรอทชมชน ผปวยจะมการ

หลกเลยงทรวดเรว หรอตองอดทนกบความกลว หรอความวตกกงวลอยางมาก

5. ความกลว หรอความวตกกงวล ไมใชเปนอนตรายทแทจรง จากสถานการณโรค

กลวอยในทโลง หรอทชมชน และตอบทบาททางสงคมวฒนธรรม6. ความกลว ความวตกกงวล หรอการหลกเลยงตองเกด

ขนอยางตอเนอง และอยาง นอย 6 เดอนขนไป

7. ความกลว หรอความวตกกงวลหรอการหลกเลยง เปนสาเหตการเจบปวดทาง

คลนก หรอความบกพรองในการใชชวตในสงคม การประกอบอาชพ หรอการปฏบตหนาททสำาคญอน ๆ ในชวต ควรวนจฉยแยกโรคจากความเจบปวยอน เชน โรคลำาไสอกเสบ โรคพารกนสน


โรคกลวสงคม (Social phobia หรอ Social anxiety disorder)1. กลวอยางชดเจน หรอวตกกงวลเกยวกบสถานการณใน

สงคม ซงผปวยจะรสกถกเฝามองจากบคคลอน ไดแก การมปฏสมพนธทางสงคม เชน การพบปะสนทนา การประชมกบบคคลทไมคนเคย การกำาลงถกมอง



เชน การรบประทานอาหาร การดม และการปฏบตตอหนาบคคลอน เชน การกลาวคำาปราศรย หรอสนทรพจน

ขอสงเกต ในเดก ความกลว หรอวตกกงวล อาจจะเกดขนในขอบเขตของเพอน ไมใชอยในระหวางการมปฏสมพนธกบผใหญ

2. บคคลกลววาตนเองจะแสดงวธ หรอแสดงอาการวตกกงวล ซงจะถกประเมนภาพ

ลบ เชน จะเปนความอปยศอดส หรอความนาอาย ซงจะนำาไปสการปฏเสธ หรอไมพอใจจากบคคลอน

3. สถานการณทางสงคมจะเปนสาเหตใหเกดความกลว และความวตกกงวล

ขอสงเกต ในเดก ความกลว หรอวตกกงวลอาจแสดงโดย การรองไห การออกฤทธ (Tantrum) ตวแขงทอ การทำาตวลบ หรอการพดไมออกเมออยในสงคม

4. หลกเลยงสถานการณในสงคม หรออดทนตอความกลวหรอความวตกกงวลอยาง

มาก5. ความกลว หรอความวตกกงวล ไมใชการถกคกคามจาก

สถานการณในสงคม และจากบรบททางสงคมวฒนธรรม

6. ความกลว ความวตกกงวล หรอการหลกเลยงตองเกดขนอยางตอเนอง และอยาง

นอย 6 เดอนขนไป



7. ความกลว หรอความวตกกงวล หรอการหลกเลยง เปนสาเหตการเจบปวดทาง

คลนก หรอความบกพรองในการใชชวตในสงคม การประกอบอาชพ หรอการปฏบตหนาททสำาคญอน ๆ ในชวต

8. อาการไมใชลกษณะผลของรางกายทเกดจากการใชสาร เชน ยา แอลกอฮอล หรอ

ผลจากยาตวอน 9. อาการทเกดขนไมสามารถอธบายไดวาเกดจากความผด

ปกตทางจตดานอน

โรคกลวสงเฉพาะเจาะจง (Specific phobia)1. กลวอยางชดเจน หรอวตกกงวลเกยวกบวตถหรอ

สถานการณทเฉพาะเจาะจง เชน กลวแมลงทมปกบน กลวความสง สตว กลวเขมฉดยา กลวเลอดขอสงเกต ในเดก ความกลวหรอวตกกงวล อาจแสดงออกโดย การรองไห การออกฤทธ (Tantrum) ตวแขงทอ การทตองอยใกลผอน

2. วตถหรอสถานการณทกลว จะกระตนใหเกดความกลว หรอความวตกกงวล เกอบ

ทกครง3. วตถหรอสถานการณทกลวเปนการหลกเลยงทรวดเรว

หรอตองอดทนกบความ กลว หรอความวตกกงวลอยางมาก



4. ความกลวหรอความวตกกงวลไมใชเกดจากอนตรายจากวตถ หรอจากบรบททาง

สงคมวฒนธรรม5. ความกลว ความวตกกงวล หรอการหลกเลยงตองเกด

ขนอยางตอเนอง และอยาง นอย 6 เดอนขนไป

6. ความกลว ความวตกกงวล หรอการหลกเลยง เปนสาเหตการเจบปวดทางคลนก

หรอความบกพรองในการใชชวตในสงคม การประกอบอาชพ หรอการปฏบตหนาททสำาคญอน ๆ ในชวต



Specific phobia จะพบในเพศหญงมากกวาในเพศชาย 2 : 1

Social phobia จะพบในเพศชายมากกวาในเพศหญง 2 : 1 และมกพบในชวงวยรน

การดำาเนนโรคSpecific phobia และ Social phobia เป นอาการ

เร อรง และมกเกดในชวงวยรน ทำาใหมผลกระทบตอการเรยน และ



การทำางาน ผปวยจงมกไมคอยมเพอน และอาจม Depressive disorder และ Alcohol abuse ได

การรกษา (รตนา สายพาน ชย และ สวรรณ พทธศร , 2555, น. 183)

Specific phobia ใช ว ธ Exposure therapy มากทสด

Social phobia ใชวธการทำาจตบำาบดรวมกบการใชยา ไดแก ยากลม SSRI เชน Paroxetine ยา Benzodiazepine เชน Clonazepam และยา Beta-adrenergic antagonist เชน Propranolol

1.3 โ ร ค ก ง ว ล ไ ป ท ว (Generalized Anxiety Disorder)

ความหมาย ผปวยมความวตกกงวลมากผดปกตตอสถานการณทเกด

ขนในชวต ไดแก การกลวเกดเหตการณราย ๆ กบบคคลทใกลชด เชน การกลวสามถกทำาราย การกลวบตรจะประสบอบตเหต

อาการ Generalized Anxiety Disorder ตาม DSM 5 (2013, pp. 122-123) มดงน

1. ความวตกกงวลมากผดปกต จะเกดขนบอย ๆ อยางนอย 6 เดอนขนไป จะ



เกยวกบเหตการณ หรอกจกรรมตาง ๆ เชน การทำางาน การเรยนหนงสอ

2. ผปวยพบวา มนยากทจะควบคมความกงวล3. ความกงวลจะเกยวของกบอาการอยางนอย 3 อาการ

จากทงหมด 6 อาการ และอยางนอยอาการทเกดขนไดเกดมาแลวไมนอยกวา 6 เดอนขอสงเกต สำาหรบเดก มเพยง 1 อาการ กถอวาเขาเกณฑ

3.1 กระสบกระสาย 3.2 ออนเพลย ไมมเรยวแรง3.3 มปญหาดานสมาธ หรอใจลอย3.4 หงดหงดงาย3.5 ปวดเมอยกลามเนอ ตงเครยดตามกลามเนอ3.6 มปญหาการนอน (หลบยาก นอนหลบตลอดเวลา

หลบ ๆ ตน ๆ นอนหลบไมสนท)

4. ความวตกกงวล หรออาการทางกายเปนสาเหตใหม อาการทางคลนก หรอ

บกพรองในการเขาสงคม การประกอบอาชพ หรอการทำาหนาททสำาคญอน ๆ ในชวต





พบในเพศหญงมากกวาเพศชาย 2 เทา อาการมกเร มตนในวยเดก และวยรน รอยละ 50 ของผปวย จะมโรคจตเวชอน ๆ รวมดวย

การดำาเนนโรค โรคกงวลไปทว เปนโรคเร อรง มกมอาการเปน ๆ หาย ๆ

สวนใหญอาการจะรนแรงในชวงทเครยด หลงจากความเครยดแลวอาการจะดขน และมกเกดรวมกบโรคจตเวชอน ๆ การดำาเนนโรค และการพยากรณโรคจงบอกไดยาก

การรกษา1. จตบำาบด เชน วธ Cognitive behavior therapy

(CBT) โดยแกไขใหผปวยกลบมามองโลกอยางเหมาะสม ร วมก บการ ใช ว ธ Relaxation technique เพอลดอาการตาง ๆ ทางกาย

2. การรกษาดวยยา Benzodiazepine เชน Diazepam ชวยลดอาการวตกกงวล และอาการทางกาย

ไดดยากลม SSRI เชน Sertraline, ParoxetinePropanolol ใชเพอลดอาการใจสน มอสน แตตองระวงผลขางเคยง เชน

Depression, Bradycardia, Nausea




2.1 Obsessive-Compulsive Disorders (OCD)

ความหมายผปวยจะแสดงอาการยำาคด เชน ความปลอดภย ความ

สะอาด ความเปนระเบยบ หรอยำาทำา เชน การลางมอ การตรวจตราการลอคกลอนประตซำา ๆ โดยไมมเหตผล ไมสามารถขดขนได ทำาใหรบกวนการดำาเนนชวตประจำาวน ผปวยจะมความรสกเครยด วตกกงวล บางเวลาจะมอารมณเศรารวมดวย

อาการ Obsessive-Compulsive Disorders ตาม DSM 5 (2013, pp. 129-130) ม

ดงน1. แสดงอาการยำาคด หรออาการยำาทำา หรอแสดงทง

อาการยำาคด ยำาทำาย ำาค ด (Obsessions) หมายถง อาการทงขอ 1.1

และ 1.21.1 มความหมกมน โดยเกดขนซ ำา ๆ มากระตน หรอ

มโนภาพจากประสบการณในบางเวลาระหวางทมอาการ ซงเปนสงทมารบกวนและไมเปนทตองการ และสวนใหญจะเปนสาเหตใหเกดความกงวล และทกขทรมานใจอยางมาก



1.2 ผปวยพยายามทจะเพกเฉย หรอหยดยงความคด การกระตน หรอมโนภาพ

หรอตอตานดวยความคด หรอการกระทำา ย ำาท ำา (Compulsive) หมายถง อาการทงขอ 1.1

และ 1.2:1.1 พฤตกรรมททำาซำา ๆ เชน การลางมอ การออกคำา

สง การตรวจตราสงของ หรอการแสดงออกดานจตใจ เชน การสวดมนต การนบ การพดคำาซำา ๆ อยางเงยบ ๆ ซงบคคลจะรสกมแรงขบทปฏบตในการตอบสนองตอการยำาคด หรอการทำาตามกฎเกณฑอยางเครงครด

1.2 พฤตกรรม หรอการแสดงออกดานจตใจมจดมงหมายทจะปองกน หรอลดความกงวล หรอความทกขทรมานใจอยางมาก หรอป องก นเหตการณหรอสถานการณทนากลว ขอสงเกต ในเดกเลก อาจไมสามารถบอกจดมงหมายของพฤตกรรมได

2. การยำาคด หรอการยำาทำา เปนการกระทำาทใชเวลามาก เชน ใชเวลามากกวา 1 ชวโมงตอวน หรอเปนสาเหตของอาการแสดงทางคลนกดานทกขทรมานใจออยางมาก หรอความบกพรองในการใชชวตในสงคม การประกอบอาชพ หรอขอบเขตทสำาคญของการปฏบตหนาท

3. อาการยำาคด-ยำาทำา จะไมมอาการทางรางกายทเปนผลจากการไดรบสาร เชน สารเสพตด หรออาการจากยาบางชนด



4. อาการเหลาน ไมสามารถอธบายไดดวยอาการของความผดปกตทางจตดานอน


พบในประชากรทวไปรอยละ 2-3 โดยพบในเพศชายและเพศหญงเทา ๆ กน

การดำาเนนโรคผปวยมกเปนอาการอยนานกวาจะมารบการรกษา การ

พยากรณโรค พบวารอยละ 20-30 อาการจะดขนหลงการรกษาอยางชดเจน กลมทพยากรณโรคไมด ไดแก ผทคมอาการยำาทำาไมได มอาการตงแตเดก ตองเขารบการรกษาในโรงพยาบาล มอาการซมเศรารวมดวย มอาการย ำาท ำาในเร องแปลก ๆ และผท มป ญหาบคลกภาพรวมดวย

การรกษา (รตนา สายพานชย และ สวรรณ พทธศร , 2555, น. 186-187)

1. พ ฤ ต ก ร ร ม บ ำา บ ด จ ะ ใ ช ห ล ก Exposure แ ล ะ Response prevention ซงตอง

อาศยความรวมมอจากผปวยมาก2. การรกษาดวยยา

ยากลม SSRI เชน Fluoxetine



3. Trauma-and Stress-Related Disorders3.1 Posttraumatic Stress Disorder

(PTSD)ความหมายเปนโรควตกกงวลทเกดขนภายหลงจากทผปวยเผชญกบเหตการณทรนแรงมาแลว เชน

ภาวะสงคราม แผนดนไหว วนาศภย ตกถลม ถกทำารายรางกาย ถกขมขน หรออบตเหตรายแรง และกอใหเกดอาการทางจตเวชทมลกษณะเฉพาะ

อาการ Posttraumatic Stress Disorder ตาม DSM 5 (2013, pp. 143-146) มดงน

ขอสงเกต เกณฑน ใชส ำาหรบผใหญ วยร น และเด กอายมากกวา 6 ป

1. เผชญกบเหตการณทคกคามตอความตาย การบาดเจบสาหส หรอความรนแรง

ทางเพศ โดยพบอยางนอย 1 วธ ดงน1.1 มประสบการณตรงต อเหตการณ ท กระทบ

กระเทอนทางจตใจ1.2 พบเหนเปนพยานรวมกบบคคลหรอเหตการณท

เกดขนกบคนอน1.3 รบรวาเหตการณทกระทบกระเทอนทางจตใจเกด

ขนกบสมาชกในครอบครวท



ใกลชดหรอเพอนสนท ในกรณของการคกคามดานการตายของสมาชกในครอบครว หรอเพอน จะตองเปนเหตการณทรนแรง หรอเกยวของกบอบตเหต

1.4 มประสบการณทเกดขนซำา ๆ หรอตองเผชญอยางใกลชดกบเหตการณทเจบปวดดานจตใจ เชน การทตำารวจซกถามซำาแลวซำาอกเกยวกบรายละเอยดของเดกถกกระทำา ทำารายรางกาย

2. แสดงอาการอยางน อย 1 อาการท เก ยวของก บเหตการณทบอบชำาทางจตใจ โดย

อาการแสดงเกดหลงจากเหตการณนเกดขน2.1 มความร ส ก เหมอนยง เผชญ หรอตกอย ใน

เหตการณนนซำาแลวซำาอก และเปนความทรงจำาททำาใหจตใจบอบชำาจากเหตการณทเกดขน

ขอสงเกต เดกอายมากกวา 6 ป จะมการเลนซำาหลาย ๆ คร ง โดยมบางสวนของเหตการณแสดงออกมาในการเลน

2.2 มการฝนซำา ๆ ซงเนอเร อง หรอผลของความฝน จะเกยวของกบเหตการณท

เกดขน2.3 มปฏ ก รยาเฉพาะต อเหตการณท เผชญ เชน

เหตการณในอดตทฉายซำา ๆ (Flashback)

2.4 มความเจบปวดดานจตใจอยางมาก ซงเปดเผยออกมาเปนนยโดยการใช

สญลกษณ ทคลาย ๆ กบเหตการณททำาใหจตใจบอบชำา



2.5 การแสดงออกทางรางกายซงเปดเผยออกมาเปนนย ๆ โดยใชสญลกษณ ท

คลาย ๆ กบเหตการณททำาใหจตใจบอบชำา3. พยายามหลกเล ยงส งท จะไปกระต นหรอส ง เราท เกยวของกบเหตการณนน ซง

แสดงรายละเอยด 1 ขอ หรอ 2 ขอ ดงน3.1 หลกเลยง หรอพยายามหลกเลยงความทรงจ ำา

ความคด หรอความรสกทเจบปวด ทเกยวกบเหตการณทเกดขน

3.2 หลกเลยง หรอพยายามหลกเลยงสงทคอยเตอนความจำา เชน บคคล สถานท การพดคย การกระทำา สงของ สถานการณทมากระตนความทรงจำา ความคด และความรสกทเจบปวดเกยวกบเหตการณทเกดขน

4. มการเปลยนแปลงทเปนลบดานความจำา และอารมณทเกยวของกบเหตการณ จะ

แยลงหลงเหตการณทเกดขน โดยแสดงตงแต 2 อาการขนไป4.1 ไมสามารถท จะจดจ ำา ในประเด นท ส ำาค ญของ

เหตการณ (เนองจากภาวะสญเสยความทรงจ ำาท ไม ได เก ยวของก บ อบต เหตท ศ รษะ การด มแอลกอฮอล หรอการใชสารเสพตด)

4.2 แสดงความเชอ หรอความคาดหวงดานลบเกนจรงอยางตอเนองเกยวกบ



ตนเอง ผอน หรอโลก เชน ฉนเปนคนไมด ไมมใครทสามารถ“ ” “ไวใจได โลกนอนตรายมาก ระบบประสาททงหมดของฉนถก” “ ” “ทำาลายอยางสนเชง”

4.3 การรบรเกยวกบสาเหต หรอผลของเหตการณถกบดเบอนอยางตอเนอง ซง

นำาไปสการตำาหนตนเอง หรอบคคลอน4.4 มอารมณดานลบอยางตอเนอง เชน หวาดกลว

โกรธ สำานกผด หรอละอาย4.5 มความสนใจ หรอการเขารวมกจกรรมตาง ๆ

ลดลง 4.6 มความรสกวางเฉย และหางเหนกบบคคลอน4.7 ไมสามารถ หรอมอารมณดานบวก เชน ไมสามารถ

ทจะมความสข ความพงพอใจ หรอความรสกรก

5. ความตนตว หรอการกระทำาทเกยวของกบเหตการณ จะแยลงหลงเหตการณสะเทอนใจเกดขน โดยแสดงตงแต 2 เหตการณขนไป

5.1 มพฤตกรรมโมโหงาย และระเบดอารมณโกรธกบเร องเลก ๆ นอย ๆ หรอเร องทไมควรโมโห โดยใชค ำาพดความกาวราว หรอแสดงความกาวราวตอรางกายบคคลอน หรอสงของ

5.2 สะเพรา หรอมพฤตกรรมทำาลายตนเอง5.3 ระมดระวงตวสงกวาปกต5.4 ตอบสนองโดยการสะดงเกนจรง



5.5 ขาดสมาธ5.6 มปญหาดานการนอน เชน นอนหลบยาก หรอ

นอนหลบตลอดเวลา หรอกระสบกระสายขณะหลบ

6. ระยะเวลาทเกดอาการ (ตามขอ B, C, D, และ E) ม อาการมากกวา 1 เดอน

7. อาการดงกลาวจะเปนสาเหตใหเกดความเจบปวด หรอมความบกพรองในการดำาเนนชวตในสงคม การประกอบอาชพ หรอการปฏบตหนาททสำาคญอน ๆ ในชวต

8. อาการไมใชลกษณะผลของรางกายทเกดจากการใชสาร เชน ยา แอลกอฮอล หรอผลจากยาตวอน

ขอสงเกต ถาอาการแสดงลาชา: เกณฑในการวนจฉยแบบเตมรปแบบ จะพบหลงจากเหตการณเกดแลว 6 เดอน (ถงแมวาจะมอาการแสดงบางอยางเกดใหเหนแลว)

3.2 Acute Stress Disorder (ASD)ความหมาย

เปนอาการทเกดขนบอย และเกดขนภายในระยะเวลา 1 เดอนหลงจากเผชญกบภยอนตรายระดบรายแรงมากทสด ซงจะแตกตางจาก PTSD ทระยะเวลาทแสดงอาการ

ผลของการวจยบอกไววาทง ASD และ PTSD ไมไดเกดขนหลงจากภาวะสงครามเทานน แตยงเกดตามหลงการถกทำาราย



อยางร นแรง (Severe trauma) รวมทงการถกกระท ำาด านร างกาย (Physical abuse) การถกกระท ำาทาง เพศ (Sex abuse) การถกขมขน (Rape) เปนพยานรเหนในการฆาตกรรม และประสบการณใกลตาย (Austin & Boyd, 2015, p. 866; Morh, 2013, p. 437)

อาการ Acute Stress Disorder ตาม DSM 5 (2013, pp. 149-151) มดงน

1. เผชญกบเหตการณทคกคามตอความตาย การบาดเจบสาหส หรอความรนแรง

ทางเพศ โดยพบอยางนอย 1 วธ ดงน1.1 มประสบการณ ตรงต อ เหตการณ ท กร ะทบ

กระเทอนทางจตใจ1.2 พบเหนเปนพยานรวมกบบคคลหรอเหตการณท

เกดขนกบคนอน1.3 รบรวาเหตการณทกระทบกระเทอนทางจตใจเกด

ขนกบสมาชกในครอบครวทใกลชดหรอเพอนสนท ในกรณของการคกคามดานการตายของสมาชกในครอบครว หรอเพอน จะตองเปนเหตการณทรนแรง หรอเกยวของกบอบตเหต

1.4 มประสบการณทเกดขนซำา ๆ หรอตองเผชญอยางใกลชดกบเหตการณทเจบปวดดานจตใจ เชน การทตำารวจซกถามซำาแลวซำาอกเกยวกบรายละเอยดของเดกถกกระทำา ทำารายรางกาย

2. แสดงอาการอยางน อย 9 อาการท เก ยวของก บเหตการณทบอบชำาทางจตใจ จาก 5



หวขอ ไดแก 2.1 Intrusive Symptoms

1. มความรสกเหมอนยงเผชญ หรอตกอยในเหตการณนนซำาแลวซำาอก และ

เปนความทรงจำาททำาใหจตใจบอบชำาจากเหตการณทเกดขนขอสงเกต เดกอายมากกวา 6 ป จะมการเลนซำาหลาย ๆ คร ง

โดยมบางสวนของเหตการณแสดงออกมาในการเลน

2. มการฝนซำา ๆ ซงเนอเร อง หรอผลของความฝน จะเกยวของกบ

เหตการณทเกดขน3. มปฏกรยาเฉพาะตอเหตการณทเผชญ เชน

เหตการณในอดตทฉายซำา ๆ (Flashback)

4. มความเจบปวดดานจตใจอยางมาก ซ งเป ดเผยออกมาเปนนยโดยการใช สญลกษณ ทคลาย ๆ กบเหตการณททำาใหจตใจบอบชำา

2.2 Negative mood 5. ไมสามารถ หรอมอารมณดานบวก เชน ไม สามารถทจะมความสข

ความพงพอใจ หรอความรสกรก2.3 Dissociative symptom

6. ตระหนกร ส งแวดลอมรอบตวลดลง (ร สกงนงง)



7. ไมสามารถทจะจดจำาในประเดนทส ำาคญของเหตการณ (เนองจากภาวะสญเสยความทรงจำาทไมไดเกยวของกบ อบตเหตทศรษะ การดมแอลกอฮอล หรอการใชสารเสพตด)

2.4 Avoidance symptom8. หลกเลยง หรอพยายามหลกเลยงความทรงจำา ความคด หรอความรสก

ทเจบปวด ทเกยวกบเหตการณทเกดขน9. หลกเลยง หรอพยายามหลกเลยงสงทคอยเตอนความจำา เชน บคคล

สถานท การพดคย การกระทำา สงของ สถานการณทมากระตนความทรงจำา ความคด และความรสกทเจบปวดเกยวกบเหตการณทเกดขน

2.5 Arousal symptom10. มปญหาดานการนอน เชน นอนหลบยาก หรอ

นอนหลบตลอดเวลา หรอกระสบกระสายขณะหลบ

11. มพฤตกรรมโมโหงาย และระเบดอารมณโกรธกบเร องเลก ๆ นอย ๆ หรอเร องทไมควรโมโห โดยใชค ำาพดความกาวราว หรอแสดงความกาวราวตอรางกายบคคลอน หรอสงของ

12. ระมดระวงตวสงกวาปกต13. ขาดสมาธ14. ตอบสนองโดยการสะดงเกนจรง

3. ชวงเวลาทมอาการ คอ 3 วน ถง 1 เดอน หลงจากมอาการ



4. อาการดงกลาวจะเปนสาเหตใหเกดความเจบปวด หรอมความบกพรองในการดำาเนนชวตในสงคม การประกอบอาชพ หรอการปฏบตหนาททสำาคญอน ๆ ในชวต

5. อาการไมใชลกษณะผลของรางกายทเกดจากการใชสาร เชน ยา แอลกอฮอล หรอผลจากยาตวอน

ระบาดวทยา (Posttraumatic Stress Disorder และ Acute Stress Disorder) (รตนา สายพานชย และ สวรรณ พทธศร, 2555, น. 189)

พบในเพศหญงมากกวาเพศชาย ในอตราสวน 2 : 1 โดยพบไดทกอาย แตมกพบในวยผใหญตอนตน

การดำาเนนโรคอาการของโรคจะเกดตามหลงความกดดนรนแรง อาการ

มกเปน ๆ หาย ๆ จะรนแรงในชวงทเครยด หากไมไดรบการรกษารอยละ 30 อาการจะหายขาดได รอยละ 10 อาการจะคงเดมหรอแยลง สวนรอยละ 40 และรอยละ 20 จะมอาการเลกนอง และอาการปานกลาง ตามลำาดบ

การรกษา (รตนา สายพานชย และ สวรรณ พทธศร , 2555, น. 190)



1. จตบำาบด ทสำาคญ คอ การสงเสรมใหกำาลงใจ การใหผปวยไดระบายเกยวกบเรอง

ทไดเผชญมา โดยไมตองลงรายละเอยดของเหตการณ แนะนำาการปรบตว และการใช Relaxation techniques ทงสงเสรมใหผใกลชดไดชวยประคบประคองจตใจของผปวยดวย

2. ก า ร ร ก ษ า ด ว ย ย า ไ ด แ ก ย า ใ น ก ล ม SSRI เ ช น Sertraline หรอ Paroxetine

3.3 Adjustment Disordersความหมาย

เปนภาวะทเกดขนหลงจากมความเครยด จนมปญหาในดานการปรบตว ทำาใหเกด

ความบกพรองในการประกอบอาชพ การเรยน การเขาสงคม และการสรางสมพนธภาพกบบคคลอน สามารถพบไดบอย และพบไดในบคคลทกอาย

อ า ก า ร Adjustment Disorder ต า ม DSM 5 (2013, pp. 151-152) มดงน

1. มอาการดานอารมณ หรอพฤตกรรมทตอบสนองตอสงทกระตนใหเกดความเครยด

ทำาใหเกดความเครยดขนภายใน 3 เดอน หลงจากเกดเหตการณขน2. อาการหรอพฤตกรรมเหลานมนยสำาคญทางการแพทย

โดยมขอใดขอหนง หรอทงสองขอ ดงน



2.1 มความรสกทรมานอยางมาก เกนกวาทควรจะเปน 2.2 มความบกพรองในการใชชวตในสงคม การ

ประกอบอาชพ หรอการทำาหนาททสำาคญอน ๆ ในชวต

3. ความเครยดทเกยวของกบอาการจะไมเกยวของกบภาวะบกพรองทางดานจตชนด

อน 4. อาการไมใชปฏกรยาจากการสญเสยตามปกตทว ๆ ไป5. เมออาการสนสดลง อาการจะอยคงตอไปอกไมนานกวา

6 เดอน

ระบาดวทยา (ทานตะวน อวรทธวรกล, 2555, น. 268)พบมากในเพศหญงมากกวาเพศชาย อตราสวน 2 : 1

พบในกลมทไมไดแตงงาน และในกลมวยรน โดยในวยรนจะพบในรปของการมพฤตกรรมเปลยนแปลง (Acting out) ซงอตราสวนวยรนชายใกลเคยงกบวยรนหญง ในคลนกจตเวช จะพบไดรอยละ 10

ในวยรน ปญหาทกระตนใหเกดบอย คอ ปญหาทโรงเรยน บดามารดาทอดทงไมใสใจ การหยารางของบดามารดา ปญหายาเสพตด

ในผใหญ ปญหาทกระตนใหเกดบอย คอ ปญหาสมรส การหยาราง การยายทอยอาศย และปญหาเศรษฐกจ

การดำาเนนโรค



อาการมตงแต 2-3 วน เปนสปดาห แตจะไมเกน 6 เดอน การพยากรณโรคจะด ผปวยสวนใหญจะหายเปนปกตเหมอนเดม แตถามอาการตอเนอง ผปวยอาจมแนวโนมเปนโรคซมเศรา โรควตกกงวล หรอไปใชสารเสพตดได โดยเฉพาะกลมวยรน

การรกษา (ทานตะวน อวรทธวรกล, 2555, น. 271-272)1. จตบำาบดแบบประคบประคอง โดยการหาสาเหตทแท

จรง ประเมนระดบความรนแรงและระยะเวลาทเกดขน เปดโอกาสใหผปวยไดระบายปญหาทเปนตนเหตในการเกดความกดดน ใหคำาแนะนำาผปวยถงวธการแกปญหาทเหมาะสม สงเสรมการสรางกำาลงใจ และความมนใจใหผปวยสามารถเผชญปญหาได

อาจใชรวมกบวธการบำาบดอน เชน Family therapy, Relaxation technique, Self-help group, Behavior therapy เปนตน

2. การรกษาดวยยา โดยใหยาตามอาการของผปวย เชน ยาคลายกงวล ยาลดอาการ

ซมเศรา เปนตน

4. Somatic Symptom and Related Disorders4.1 Somatic Symptom Disorder ห ร อ

Somatization Disorderความหมาย

ผปวยรสกวาตนเองมอาการผดปกตทางกายหลายรปแบบ และเกดกบอวยวะหลาย



ระบบ จงตองมาพบแพทยเปนประจำา โดยทแพทยกไมสามารถตรวจพบความผดปกตดงกลาว หรออาจพบความผดปกตบาง แตไมเปนสาเหตทมากพอทจะทำาใหเกดอาการเหลานนได อาการของผปวยไมไดเกดจากการแสรงทำา หรอจงใจทำา การดำาเนนของโรคเปนแบบเรอรง อาการขน ๆ ลง ๆ แตไมหายสนท สวนใหญพบในเพศหญง อาย ไม เก น 30 ป อาการเป นมากข น เม อมป ญหาชว ตหรอความเครยด ผปวยจะกงวลกบอาการทเกดขนมาก แตไมสนใจวาตนเองปวยดวยโรคอะไร

อาการ Somatic Symptom Disorder ตาม DSM 5 (2013, p. 161) มดงน

1. อาการทางกายตงแต 1 อาการขนไป ซงทำาใหไมมความสข และจะไปรบกวนการ

ดำาเนนชวตประจำาวน2. มพฤตกรรม ความรสก ความกงวลทมากเกนไปกบ

อาการทางกาย หรอความกงวลดานสขภาพ ซงแสดงอยางนอย 1 ขอ ดงตอไปน

2.1 ความคดทตอเนองเกยวกบอาการของตนเองอยางจรงจง

2.2 มความวตกกงวลในระดบสง เกยวกบสขภาพ หรออาการ

2.3 ใชเวลาอยางมากและจดจอกบอาการ หรอความกงวลดานสขภาพ



3. ถงแมวาอาการทางกายจะไมปรากฏอยางตอเนอง แตผปวยยงรสกวาอาการยงคง

อย ปกตพบมากกวา 6 เดอน

ระบาดวทยา (ณรงค สภทรพนธ, 2555, น. 198)พบในเพศหญงมากกวาเพศชาย ประมาณ 2-20 เทา ผ

ปวยมกมโรคทางจตเวชอนรวมดวย เชนโรควตกกงวล โรคซมเศรา ม ก ม บ ค ล ก ภ า พ แ บ บ Dependent, Self-centered แ ล ะต อ ง ก า ร ค ว บ ค ม ผ อ น ใ ห เ ป น ไ ป ต า ม ท ต น เ อ ง ต อ ง ก า ร (Manipulation)

การรกษา (ณรงค สภทรพนธ, 2555, น. 200)1. จตบ ำาบ ด ชน ด Cognitive behavior therapy

(CBT) ควรมงความสนใจใหผปวยไดแสดงความรสก และพดปญหาในชวต ความตองการดานจตใจมากกวาใชเวลาในการรบฟงรายละเอยดของอาการทางรางกายของผปวย

2. ยารกษาอาการวตกกงวล และอาการซมเศรา แตปกตผปวยมกไมใหคสฃวาม

รวมมอในการรบประทานยา ดงนนจงตองดแลเรองการรบประทานยา

4.2 Conversion Disorder (Functional Neurological Symptom Disorder)ความหมาย



เดมจดอยในกลมโรคประสาท (Neurosis) เรยกวา โรคฮสทเรย (Hysterical

neurosis) Conversion Disorder เป นกลมโรคจตเวชทม ความผดปกตทางกาย ดงน (ณรงค สภทรพนธ, 2555, น. 200)

1. อาการดานประสาทสมผส (Sensory symptoms) แสดงออกโดยมอาการชา มก

ไมเขากบอาการชาทเกดจากโรคทางระบบประสาท แตจะสะทอนถงความหมายในจตใจ เชน ชาครงซก กจะคร งซกพอด ไมเปนไปตามการกระจายของเสนประสาท

2. อาการด านการเคล อนไหว (Motor symptoms) แสดงออกโดยมการเคลอนไหว

ผดปกต เชน โยกตวเอนไปมา เดนกระตก แขนขาไมมแรง ฯลฯ ผปวยมกไมเกดอบตเหตหกลม หรอถาหกลมกเจบไมมาก เพราะผปวยมกลมในแบบททำาใหตนเองบาดเจบนอย

3. อาการชก (Seizure symptoms) ผปวยมอาการชกแบบดนสะเปะสะปะ และมก

รสกตวดระหวางการชก ผปวยมกไมมการบาดเจบจากการชก4. อาการผดปกตของการรบสมผ สพเศษ (Special

sense) เชน ตามองไมเหน (Blindness) ห ไ ม ไ ด ย น เ ส ย ง (Deafness) พด ไ ม ม เ ส ย ง (Aphonia) จมกไมไดกลน (Anosmia) การตรวจจะไมพบความผดปกตของอวยวะดงกลาว



อาการ Conversion Disorder ตาม DSM 5 (2013, p. 163) มดงน

1. มอาการตงแต 1 อาการขนไป เปนการเจบปวยทางกายทเกดขนในระบบการ

เคลอนไหว หรอการสมผส (Voluntary motor or Sensory function) เชน หหนวก (Deafness) ตาบอด (Blindness) อมพาต (Paralysis) หรอ ชก (Seizures)

2. อาการทางคลนกพบวา ไมมความสมพนธกนระหวางอาการทางระบบประสาท

กบอาการเจบป วยทางกาย แตจะสมพนธก บปญหาดานจตใจ เนองจากมความเครยดทางจตใจ

3. ไมสามารถหาค ำาอธบายทด กวา โดยการใชอาการทางการแพทย หรอความ

พกพรองดานจตใจ4. สาเหตของอาการมาจากสภาวะทางสงคม การประกอบ

อาชพ หรอการทำาหนาททสำาคญอน ๆ ในชวต

ผปวยไมไดแกลงทำา (Malingering) หรอจงใจใหเกดอาการ

ระบาดวทยา (ณรงค สภทรพนธ, 2555, น. 203)พบในเพศหญงมากกวาเพศชาย อตราสวน 2-10 : 1

สวนใหญพบในวยรน และวยผใหญตอนตน พบมากในสงคมกำาลงพฒนา



การรกษา (ณรงค สภทรพนธ, 2555, น. 205)1. จตบำาบดแบบประคบประคอง หรอจตบำาบดระยะสน2. การทำาพฤตกรรมบำาบด และปรบสงแวดลอม

4.3 Illness Anxiety Disorder ห ร อ Hypochondriasis

ความหมายผปวยจะหมกมน และกลววาตนเองจะปวยเปนโรคราย

แรง เนองจากรสกวาอวยวะภายในรางกายทำางานผดปกตไปจากเดม มกมอาการนานหลายเดอน หรอหลายป ผปวยจะมภาวะซมเศราและวตกกงวลรวมดวย ผป วยจะมประวต ไปรบการรกษาก บแพทยหลายคน (Doctor shopping) และมกบอกวาไมเคยไดรบการรกษาทเหมาะสม

อาการ Illness Anxiety Disorder ตาม DSM 5 (2013, p. 162) มดงน

1. ผปวยหมกมนครนคดวาตนเองเปนโรคทรายแรง2. ไมพบอาการทางกาย หรอถามอาการ กมอาการเพยง

เลกนอย3. มความวตกกงวลสงเกยวกบสขภาพ และผปวยไวตอ

สญญาณเตอนเกยวกบภาวะสขภาพของตนเอง4. ผปวยปฏบตตอพฤตกรรมทเกยวของกบสขภาพมาก

เกนไป เชน การตรวจเชคอาการซ ำา ๆ เกยวกบอาการ



ของโรค หรอการแสดงการหลกเลยงตอการปรบตวทไมถกตอง เชน หลกเลยงการนดของแพทย

5. การหมกมนเกยวกบการเจบปวย จะแสดงใหเหนอยางน อ ย 6 เ ด อ น แ ต ค ว า ม เ จ บ ป ว ย โ ร ค เ ฉ พ า ะ จ ะเปลยนแปลงระยะเวลาตลอด

6. การหมกมนเกยวกบความเจบปวย จะไมสามารถหาคำาอธบายทดกวา ความ

พกพรองดานจตใจมาอธบาย

ระบาดวทยา (ณรงค สภทรพนธ, 2555, น. 205)พบในเพศชายและเพศหญงเทา ๆ กน และพบในชวงอาย

20-30 ป

การรกษา (ณรงค สภทรพนธ, 2555, น. 208)1. ใชจตบำาบดกลม จะชวยใหผปวยปรบตวเขากบโรคไดด

และดำาเนนชวตไดอยางมคณภาพ

2. ควรนดผปวยมาตรวจอยางสมำาเสมอ ไมนดหางมาก เพอไมใหผปวยรสกวาถกทอดทง

และควรหลกเลยงการตรวจพเศษทไมจำาเปน

4.4 กระบวนการพยาบาล (Nursing Process) ผปวยทมความวตกกงวลและความเครยดผดปกต



ขอวนจฉยการพยาบาลผปวยโรค Panic disorder ตาม NANDA Nursing Diagnosis

(Ackley & Ladwig, 2014, p. 87)1. Ineffective activities planning r/t

unrealistic perception of events (การวางแผนกจกรรมไมมประสทธภาพ เนองจากการรบรเหตการณไมตรงกบความเปนจรง)

2. Anxiety r/t situational crisis (ว ต ก ก ง ว ล เนองจากสถานการณวกฤต)

3. Risk-prone health behavior r/t low self-efficacy (มแนวโนมเสยงตอ

พฤตกรรมสขภาพ เนองจากมการเหนคณคาในตนเองระดบตำา)4. Ineffective coping r/t personal

vulnerability (การเผชญปญหาไมมประสทธภาพ เนองจากบคคลไมมความมนคง)

5. Disturbed personal identity r/t situational crisis (เอกลกษณสวนบคคลถก

รบกวน เนองจากสถานการณวกฤต)6. Post-trauma syndrome r/t previous

catastrophic event (มอาการเครยดหลงจากเหตการณสะเทอนใจ เนองจากมเหตการณน ำามากอนภยพบต)

7. Social isolation r/t fear of lack of control (แยกตวออกจากสงคม เนองจาก



กลวจะควบคมตนเองไมได)8. Risk for loneliness: Risk factor: inability

to socially interact because of fear of losing control (เสยงตอการอยโดดเดยว: ปจจยเสยง คอ ไมสามารถมปฏสมพนธทางสงคม เพราะกลวจะควบคมตนเองไมได)

9. Risk for powerlessness: Risk factor: ineffective coping skills (เสยงตอ

การขาดอำานาจ: ปจจยเส ยง ค อ ท กษะการเผชญปญหาไมม ประสทธภาพ)

ขอวน จฉ ยการพยาบาลผ ป วยโรค Phobia disorder (Specific) ตาม NANDA Nursing

Diagnosis (Ackley & Ladwig, 2014, p. 90)1. Fear r/t presence or anticipation of

specific object or situation (มความกลว เนองจากเหนหรอคาดการณถงสถานการณหรอวตถทรสกกลว)

2. Powerlessness r/t anxiety about encountering unknown or known

entity (การขาดอำานาจ เนองจากวตกกงวลเกยวกบการเผชญหนากบสงทไมรจก หรอรวาจะตองไปเผชญกบอะไร)

3. Impaired individual resilience r/t psychological disorder (ขาดการ

ยดหยนใหกบตนเอง เนองจากมความผดปกตดานจตใจ)



4. Readiness for enhanced power: expresses readiness to enhance

identification of choices that can be made for change (มความพรอมทจะเปลยนแปลง: แสดงความพรอมทจะปรบปรงในกรณทตองเปลยนแปลงตนเอง)

ข อ ว น จ ฉ ย ก า ร พ ย า บ า ล ผ ป ว ย โ ร ค Obsessive compulsive disorders ตาม NANDA

Nursing Diagnosis (Ackley & Ladwig, 2014, p. 84)1. Ineffective activity planning r/t unrealistic

perception of events (การวางแผนกจกรรมไมมประสทธภาพ เนองจากการรบรตอเหตการณไมตรงกบความเปนจรง)

2. Anxiety r/t threat to self-concept, unmet needs (วตกกงวล เนองจาก

ความเขาใจตนเองถกคกคาม ไมตรงกบความตองการ)3. Decisional conflict r/t inability to make

decision for fear of reprisal (มความขดแยงในการตดสนใจ เนองจากไมสามารถทจะตดสนใจเพราะกลวการแกแคน)

4. Disabled family coping r/t family process being disrupted by client’s

ritualistic behavior (การเผชญปญหาของครอบครวบกพรอง เนองจากกระบวนการในครอบครวขดขวางพธทางศาสนาของผปวย)

5. Risk-prone health behavior r/t inadequate comprehension associated



with repetitive thoughts (มแนวโนมเส ยงตอพฤตกรรมสขภาพ เนองจากมความเขาใจไมเพยงพอเกยวกบความคดทเกดซ ำาแลวซำาเลา)

6. Powerlessness r/t unrelenting repetitive thoughts to perform

irrational activities (การขาดอำานาจ เนองจากมความคดซำา ๆ ตลอดเกยวกบการทำากจกรรมทขาดเหตผล)

7. Impaired individual resilience r/t psychological disorder (ขาดความ

ยดหยนใหกบตนเอง เนองจากมความผดปกตดานจตใจ)8. Risk for situational low self-esteem: risk

factor: inability to control repetitive thoughts and actions (เสยงตอการเหนคณคาในตนเองระดบตำา: ปจจยเสยง คอ ไมสามารถทจะควบคมความคดหรอการกระทำาซำา ๆ ได)

ขอวนจฉยการพยาบาลผปวยโรค Adjustment disorder ตาม NANDA Nursing Diagnosis (Ackley & Ladwig, 2014, p. 20)

1. Anxiety r/t inability to cope with psychological stressor (วตกกงวล

เนองจากไมสามารถเผชญปญหาตอความเครยดดานจตใจ)2. Risk-prone health behavior r/t assault to

self-esteem (มแนวโนมเสยง



ตอพฤตกรรมดานสขภาพ เนองจากการทำาลายความรสกมคณคาในตนเอง)

3. Disturbed personal identity r/t psychological stressor (specific

individual) (เอกล กษณสวนบ คคลถกรบกวน เน องจากม ความเครยดดานจตใจ)

4. Situational low self-esteem r/t change in role function (สถานการณ

ความรสกมคณคาในตนเองตำา เนองจากการเปลยนแปลงบทบาทหนาท)

5. Impaired social interaction r/t absence of significant others or peers

(ปฏสมพนธทางสงคมบกพรอง เนองจากขาดบคคลทมความสำาคญ หรอเพอน)

ข อ ว น จ ฉ ย ก า ร พ ย า บ า ล ผ ป ว ย โ ร ค Somatization disorder ตาม NANDA Nursing

Diagnosis (Ackley & Ladwig, 2014, p. 107)1. Anxiety r/t unsolved conflicts channeled

into physical complaints or conditions (วตกกงวล เนองจากมปญหาความขดแยง และมอาการเจบปวยทางรางกาย)

2. Ineffective coping r/t lack of insight into underlying conflicts (การ

เผชญปญหาไมมประสทธภาพ เนองจากขาดความเขาใจอยางลกซง เกยวกบความขดแยง)



3. Ineffective denial r/t displaces psychological stress to physical

symptoms (การปฏเสธไมมประสทธภาพ เนองจากความเครยดทางจตใจมาแสดงอาการออกทางรางกาย)

4. Nausea r/t anxiety (คลนไส เนองจากมความวตกกงวล)

5. Chronic pain r/t unexpressed anger, multiple physical disorders,

depression (มอาการปวดเรอรง เนองจากเกบกดไมแสดงความโกรธ มความผดปกตหลายดานของรางกาย มความซมเศรา)

6. Impaired individual resilience r/t possible psychological disorder (ขาด

การยดหยนใหกบตนเอง เนองจากมความผดปกตดานจตใจ)

ก า ร ป ฏ บ ต ท า ง ก า ร พ ย า บ า ล (Nursing Intervention) ตาม NANDA Nursing

Diagnosis (Ackley & Ladwig, 2014)ก จกรรมการพยาบาลผ ป วยท ม ความวตกก งวลและ

ความเครยดผดปกต มดงน1. Monitor the client’s use defense

mechanisms and support healthy defenses. (ดแลการใชกลวธานของผปวย และสนบสนนวธท เหมาะสมเพอปองกนสขภาพ)

2. Use active listening skills, including assessment and clarification of the



client’s verbal and nonverbal responses and interactions. (ใชทกษะการฟงทตนตว รวมทงการประเมนและการทำาใหชดเจนเกยวกบการตอบสนองแบบใชคำาพด ใชภาษาทาทาง และการมปฏสมพนธ)

3. Use role playing to increase social skills. (ใชบทบาทการเลน เพอเพมทกษะ

ทางดานสงคม)4. Have group members support each other

in a group setting. (จดตงกลมเพอคอยชวยเหลอสมาชกแตละคน)

5. Use motivational interviewing to help the client identify and change

unhealthy behaviors. (ใชการสมภาษณทกระตนแรงจงใจ เพอชวยผปวยระบ และปลยน พฤตกรรมทไมดตอสขภาพ)

6. Manipulate the environment to decrease stress. (ควบคมดแลสงแวดลอม

เพอลดความเครยด)7. Use open-ended questions to allow the

client free expression (e.g., Tell me about your last hospitalization) (ใชคำาถามเปด เพอใหผปวยมอสระในการตอบความคดเหนในใจ เชน บอกรายละเอยดดฉนเกยวกบการมานอนโรงพยาบาลครงสดทาย)

8. Use verbal and nonverbal therapeutic communication approaches

including empathy, active listening, and confrontation to encourage the client and family



to express emotion such as sadness, guilt, and anger. (ใชเทคนคการสอสารบำาบดแบบใชและไมคำาพด รวมทงแสดงความเหนอกเหนใจ การฟงอยางตงใจ การเผชญตอการสงเสรมผปวยและครอบครวเพอเปดเผยอารมณของตนเอง เชน ความเศรา การสำานกผด และความโกรธ)

9. Assist the client to set realistic goal and identify personal skills and

knowledge. (ชวยเหลอผปวยในการตงจดมงหมายทเปนจรง และระบทกษะสวนบคคล และความร)

10. Provide mental and physical activities within the client’s ability (e.g.,

reading, radio, television, crafts, dinner out, exercise, games.) (ใหผปวยไดทำากจกรรมทงดานรางกายและจตใจ ตามความสามารถของผปวย เชน อานหนงสอ ฟงวทย ดโทรทศน ทำางานฝมอ รบประทานอาหารนอกบาน ออกกำาลงกาย เลนเกมส)

11. Promote engagement in positive social activities. (สงเสรมใหผปวยไดเขา

รวมกจกรรมทางสงคมดานบวก)12. Foster cognitive skills in decision-making.

(สงเสรมทกษะดานการรคด เพอใชในการตดสนใจ)

13. Encourage mindfulness, a conscious attention and awareness of self.

(สงเสรมการทำาสมาธ เพอใหเกดความใสใจ และตระหนกรตนเอง)



14. Assist the client to have an optimistic worldview. (ชวยเหลอผปวยใหมอง

โลกแงด)15. Use empathy to encourage the client to

interpret the anxiety symptom as normal. (ใชเทคนคแสดงความเหนอกเหนใจในการสงเสรมผปวยใหแปลอาการวตกกงวล เปนเรองปกต)

16. Suggest yoga to the client. (แนะนำาใหผปวยทำาโยคะ)

17. Provide quiet environment with diversion. (จดสงแวดลอมใหเงยบสงบ

เพลดเพลน)18. Assess the client’s level of anxiety and

physical reactions to anxiety (e.g., tachycardia, tachypnea, nonverbal expressions of anxiety). (ประเมนระดบความวตกกงวลและปฏกรยาทางรางกายตอความวตกกงวล เชน หวใจเตนเรวกวาปกต การหายใจเรวกวาปกต การแสดงออกของความวตกกงวลโดยไมใชคำาพด)

19. Intervene when possible to remove sources of anxiety. (แทรกแซงในกรณ

ทเปนไปไดในการเคลอนยายแหลงทททำาใหวตกกงวล)20. Use therapeutic touch and healing touch

techniques. (ใชเทคนคพลงสมผสและสมผสเพอการรกษา)



การปฏบตทางการพยาบาลผปวยโรค Phobia Disorders 1. สรางสมพนธภาพเพอการบำาบดใหผปวยไววางใจ2. จดสงแวดลอมใหเรยบรอย สะอาด และปลอดภยแผผ

ปวย3. รวมประเมนปญหา และใหผปวยหาทางเลอกแนวทางใน

การปฏบตดวยตนเอง4. หลกเลยงวธการหาเหตผลมาอธบาย และคาดคนใหผปวย

ปฏบตตาม

การปฏ บ ต ทางการพยาบาลผ ป วย โรค Obsessive-Compulsive Disorders1. สรางสมพนธภาพเพอการบำาบดใหผปวยไววางใจ2. ใหเวลาผปวยในการทำากจกรรมยำาทำา โดยไมตำาหน หรอ

หามปรามผปวย3. ยอมรบ และแสดงความเขาใจผปวยทตองทำากจกรรมซำา

ๆ 4. สงเสรมใหผ ป วยได ท ำาก จกรรมตาง ๆ เชน การอาน

หนงสอ การเลนเกมส การสนทนาการกบผอน

5. จดตารางกจกรรมใหผปวย เพอเบยงเบนความสนใจ

การปฏบตทางการพยาบาลผป วยโรค Posttraumatic Stress Disorder และ Acute



Stress Disorder1. สรางสมพนธภาพเพอการบำาบดกบผปวยดวยทาททสงบ

สรางความไววางใจ ความปลอดภย และพรอมทจะใหความชวยเหลอผปวย

2. จดสงแวดลอมใหสงบ เรยบรอย และมความปลอดภยใหผปวย

3. กระตนใหผปวยไดมโอกาส และกลาแสดงความรสกออกมา

4. จดใหมพยาบาลอยกบผปวย ขณะทผปวยมอาการ5. ดแลใหผปวยไดรบยาตามแผนการรกษา

ก า ร ป ฏ บ ต ท า ง ก า ร พ ย า บ า ล ผ ป ว ย โ ร ค Somatic Symptom Disorder หรอ Somatization Disorder

1. สรางสมพนธภาพเพอการบำาบด และสรางความไววางใจแกผปวย

2. แสดงทาททออนโยน เขาใจ และเหนใจผปวย3. หนเหความสนใจผปวย โดยชกชวนการเขารวมทำากจกรรม

กลมบำาบด4. ดแล และใหการพยาบาลผปวยดวยความเสมอตนเสมอ

ปลาย5. เปดโอกาสใหผปวยไดระบายความรสกความตองการของ

ตนเอง และปญหาทม



การประเมนผลการพยาบาล (Nursing evaluation)1. ผปวยมพฤตกรรมวตกกงวลลดลง2. ผปวยมปฏสมพนธกบบคคลอนในสงคมอยางเหมาะสม3. ผปวยมวธเผชญปญหาเหมาะสม4. ผปวยมสขอนามย และการดแลกจวตรประจ ำาวนของ

ตนเองได โดยไดรบความชวยเหลอ หรอกระตนเตอนเพยงเลกนอย

5. ผปวยมสหนาทแสดงถงความสบายใจ และมความสข6. ผปวยสนในสงแวดลอม และรวมมอทำากจกรรมมากขน

สรปผปวยทมความวตกกงวล และความเครยดผดปกต ซ ง

แสดงอาการออกมาทงทางดานรางกาย และจตใจ จะมผลตอการดำาเนนชวตประจำาวน และการใชชวตในสงคม อาการดงกลาวจะสามารถทเลา หรอดขนได เมอผปวยไดรบการดแลรกษาพยาบาลทเหมาะสมกบโรค และตองไดรบความเขาใจ ความเหนอกเหนใจจากบคคลทอยใกลชด การใชกระบวนการพยาบาลทเหมาะสมกบผปวยทมความวตกกงวล และความเครยดผดปกต จะเปนการชวยเหลอผปวยได และตรงตามความตองการของผปวย สามารถทำาใหผปวยกลบไปดำาเนนชวตประจำาวนไดตามปกตสข



เอกสารอางอง

ณรงค สภทรพนธ. (2555). Somatoform Disorders. ในมาโนช หลอตระกล และ

ปราโมทย สคนชย (บรรณาธการ). จตเวชศาสตร รามาธบด (หนา 196-214). พมพครงท 3.

กรงเทพฯ: ภาควชาจตเวชศาสตร คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด

มหาวทยาลยมหดล. รตนา สายพานชย และสวรรณ พทธศร. (2555). โรควตกกงวล. ในมาโนช หลอตระกล และ

ปราโมทย สคนชย (บรรณาธการ). จตเวชศาสตร รามาธบด (หนา 174-194). พมพครงท 3.

กรงเทพฯ: ภาควชาจตเวชศาสตร คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด

มหาวทยาลยมหดล.

Ackley, B.J. & Ladwig, G.B. (2014). Nursing Diagnosis Handbook: An Evidence-Based

Guide to Planning Care. 10th ed. Maryland Heights, MO: Elsevier Mosby.



American Psychiatric Association. (2013). Desk Reference to the Diagnostic Criteria

From DSM-5. Arlington, VA, American Psychiatric Association. Austin, W., & Boyd, M.A. (2015). Psychiatric & Mental Health Nursing for

Canadian Practice. 3rd ed. Philadelphia, PA: Wolters Kluwer.


Documents

€¦ · Web viewตนเอง ผ อ น หร อโลก เช น “ฉ นเป นคนไม ด ” “ไม ม ใครท สามารถไว ใจได