1

แผนการจดการเรยนรท 1

หนวยการเรยนร เรอง พนฐานงานศลป รายวชาทศนศลป

ชนมธยมศกษาตอนปลาย จำานวน 1 หนวยกต เวลาเรยน 4 ชวโมงเปาหมายการเรยนร

1. มาตรฐาน ศ 1.1 สรางสรรคงานทศนศลปตามจนตนาการ และความคดสรางสรรค วเคราะห วพากษ วจารณคณคางานทศนศลป ถายทอดความรสก ความคดตองานศลปะอยางอสระ ชนชม และประยกตใช ในชวตประจำาวน

2. ตวชวดชวงชน ม.4-6/1 วเคราะหการใชทศนธาตและหลกการออกแบบในการสอความหมายในรปแบบ ตาง ๆ ม.4-6/2 บรรยายจดประสงค และเนอหาของงานทศนศลป โดยใชศพททางทศนศลป

3. เปาหมายหลกสตร ชนชมและประยกตใชงานทศนศลปในชวตประจำาวน ไดอยางเหมาะสม

สาระสำาคญ การศกษาเรองของความงาม ความนยมในความงาม หรอการคนควาเพอหามาตรฐานของความงามทางดานศลปะ

คำาถามสำาคญ 1. เราใชทศนธาตและหลกการออกแบบในงานทศนศลปไดอยางไร 2. จดประสงคและขอบขาย

2

เปนการเรยนรเกยวกบสนทรยศาสตร ซงเปนความรพนฐานในการเรยนรเกยวกบศลปะ เพราะจะชวยใหผเรยน เหนคณคาความงามทมอยในผลงานศลปะไดอยางแทจรง

เนอหาของงานทศนศลปคออะไร 3. คำาศพททเกยวของกบงานทศนศลป ทนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลายควรทราบมอะไรบาง

ผเรยนรอะไร 1. ความรเบองตนเกยวกบศลปะ 2. ทศนธาตและหลกการออกแบบ 3. ศพททางทศนศลป

สมรรถนะสำาคญ 1. ความสามารถในการสอสาร 2. ความสามารถในการแกปญหา 3. ความสามารถในการใชเทคโนโลย 4. ความสามารถในการคด 5. ความสามารถในการใชทกษะชวต

คณลกษณะอนพงประสงค 1. มวนย 2. ใฝเรยนร 3. มงมนในการทำางาน

แนวคดพหศลปศกษาเชงแบบแผน สทรยศาสตร

การออกแบบการวดประเมนผลชนงาน/ภาระงาน 1. ทำาแบบทดสอบ 2. เขยนแผนผงความคดทแสดงความเชอมโยงของคำาศพทตาง ๆ ทเกยวของกบทศนศลป

3

การประเมนชนงาน/ภาระงาน แบบประเมนแผนทความคด ตามประเดน ดงน 1. ความถกตองในเนอหา 2. รปแบบในการนำาเสนอเกณฑการใหคะแนนประเดนการ

ประเมนระดบคะแนน

4 3 2 11. ความถกตองในเนอหา

การนำาเสนอความสมพนธความเชอมโยงของเนอหาทงประเดนหลกกบประเดนรองถกตองตามหลกการและ ขอมลทนำาเสนอมความชดเจน

การนำาเสนอความสมพนธความเชอมโยงของเนอหาทงประเดนหลกกบประเดนรองถกตองตามหลกการ แตขอมลทนำาเสนอยงขาดความชดเจน

การนำาเสนอความสมพนธความเชอมโยงของเนอหาทงประเดนหลกกบประเดนรองไมสอดคลองเทาทควร และขอมลทนำาเสนอยงขาดความชดเจน

การนำาเสนอความสมพนธความเชอมโยงของเนอหาทงประเดนหลกกบประเดนรอง ยงไมสอดคลองกน และขอมลทนำาเสนอแสดงยงไมชดเจน

2. รปแบบใน รปแบบ รปแบบ รปแบบ รปแบบ

4

การนำาเสนอ การนำาเสนอมความสวยงาม แปลก

การนำาเสนอมความสวยงาม

การนำาเสนอมความสวยงาม

การนำาเสนอไมมความสวยงาม

ประเดนการประเมน

ระดบคะแนน4 3 2 1

ใหม การจดวางองคประกอบ มความถกตอง สามารถแสดงความเชอมโยงของเนอหาไดด

แตไมแปลกใหมการจดวางองคประกอบถกตองตามหลกการเปนสวนใหญ

แตยงไมแปลกใหมการจดวางองคประกอบบางอยางยงเชอมโยงเนอหาไดไมด

การจดวางองคประกอบยงไมถกตองและไมสามารถเชอมโยงเนอหาได

การวางแผนการเรยนรกจกรรมการเรยนร (การจดการเรยนรแบบอปนย) ชวโมงท 1-2 1. ขนเตรยมนกเรยน ครนำาอภปรายทบทวนความรเดมเกยวกบศลปะ โดยเนนงานประเภททศนศลป ทเหนอยทวไปในชวตประจำาวน 2. ขนเสนอตวอยาง นกเรยนดตวอยางผลงานทศนศลปประเภทตาง ๆ ไดแก

5

ภาพวาด รปป นหรอรปแกะสลก และภาพสถาปตยกรรมสงปลกสราง และใหนกเรยนรวมกนวเคราะหผลงานเหลานนวามความแตกตางกนอยางไรในรปแบบของการสอความหมายหรอการแสดงออก 3. ขนหาองคประกอบรวม ครนำาผลงานศลปะประเภทจตรกรรม 2 ผลงาน (เปนผลงานทจดองคประกอบถกตองสวยงาม และผลงานทขาดความสมบรณไมมความสวยงาม) ใหนกเรยนเปรยบเทยบวเคราะหความแตกตางของผลงานทง 2 ชน 4. ขนสรปขอสงเกต นกเรยนรวมกนสรปถงหลกการจดองคประกอบทจะชวยใหผลงานมความสมบรณ และสวยงาม

ชวโมงท 3-4 5. ขนนำาไปใช 5.1 นกเรยนศกษาใบความรท 11 เรอง ทศนธาตและการจดองคประกอบศลป และ ใบความรท 1.2 เรอง อภธานศพท 5.2 ครนำาอภปรายซกถามสรปบทเรยน โดยใช PowerPoint ประกอบ และอธบายถงขอบขายความหมายทเกยวของกบการเรยนรศลปะ ในหนวยการเรยนรอน ๆ 5.3 ครมอบหมายงานใหนกเรยนจดทำาแผนทความคด (Mind Map)ทแสดงความเชอมโยงของคำาศพทตาง ๆ ทเกยวของกบทศนศลป โดยครนำาเสนอหลกการและภาพ งานตวอยาง 5.4 นกเรยนทำาจดทำาแผนทความคด และทำาแบบทดสอบ

6

สอและแหลงเรยนร 1. ภาพตวอยางผลงานทศนศลป 2. ใบความรท 1.1 เรอง ทศนธาตและการจดองคประกอบศลป 3. ใบความรท 1.2 เรอง อภธานศพท 4. PowerPoint ประกอบการบรรยาย เรอง ทศนธาตและการจดองคประกอบศลป 5. ภาพตวอยางแผนทความคด

บนทกหลงสอนการบรรลเปาหมายการเรยนร

7

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

........................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

.............................................................ขอคนพบ (จดเดน/ขอจำากด)

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

........................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

.............................................................แนวทางการพฒนา

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

........................................

8

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

..................... ........................................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................

ลงชอ ............................................ ครผสอน (นายเอนก ตรภม) .........../.........../..........

ใบความรท 1.1 เรอง ทศนธาต และการจดองคประกอบศลปะ

หนวยการเรยนรท 1 เรอง พนฐานงานศลป รายวชาทศนศลป ชนมธยมศกษาตอนปลาย

ทศนธาต (Visual Elements) ทศนธาต ในทางทศนศลป หมายถง สวนประกอบของผล

งานศลปะ ทมองเหนได ประกอบดวย

9

1. จด 2. เสน 3. รปราง 4. รปทรง 5. คานำาหนก 6. ส 7. บรเวณวาง 8. พนผว

1. จด (Dot)  จด (Dot)  หมายถง รอยหรอแตมทมลกษณะกลม

ๆ ปรากฎทพนผว ซงเกดจากการจม การกด กระแทก ดวยวสดอปกรณตาง ๆ เชน ดนสอ ปากกา พกน และวสดปลายแหลมทกชนด       จด เปนตนกำาเนดของเสน รปราง รปทรง แสงเงา พนผว เชน นำาจดมาวางเรยงตอกนจะเกดเปนเสน และการนำาจดมาวางใหเหมาะสม กจะเกดเปนรปราง รปทรง และลกษณะผวได  

2. เสน (Line)       เสน (Line)  เปนสงทมผลตอการรบร เพราะทำาใหเกดความรสกตออารมณและจตใจของมนษย เสนเปนพนฐานสำาคญของศลปะทกแขนง ใชรางภาพเพอถายทอดสงทเหนและสงทคดจนตนาการใหปรากฎเปนรปภาพ       เสน (Line)  หมายถง การนำาจดหลาย ๆ จดมาเรยงตอกนไปในทศทางใดทศทางหนงเปนทางยาว หรอสงทเกดจากการขด ขด เขยน ลาก ใหเกดเปนรวรอย

10

     เสนนอน  ใหความรสกกวางขวาง เงยบสงบ นง ราบเรยบ ผอนคลาย

     เสนตง  ใหความรสกสงสงา มนคง แขงแรง รงเรอง

     เสนเฉยง  ใหความรสกไมมนคง เคลอนไหว รวดเรว แปรปรวน

     เสนโคง  ใหความรสกออนไหว สภาพออนโยน สบาย นมนวล เยายวน

     เสนโคงกนหอย  ใหความรสกเคลอนไหว การคลคลาย ขยายตว มนงง

     เสนซกแซกหรอเสนฟนปลา ใหความรสกรนแรง กระแทกเปนหวน ๆ  ตนเตนสบสน วนวายและการขดแยง

  ……………. เสนประ ใหความรสกไมตอเนอง ไมมนคง ไมแนนอน

     เสนกบความรสกทกลาวมานเปนเพยงแนวทางหนง ไมใชความรสกตายตว ทงนขนอยกบการนำาไปใชรวมกบสวนประกอบอน ๆ เชน เสนโคงควำาลง ถานำาไปเขยนเปนภาพปากในใบหนาของการตนรปคน กจะใหความรสกเศรา ผดหวง เสยใจ แตถาหากเปนเสนโคงหงายขน กจะใหความรสกอารมณด เปนตน

3. รปราง (Shape) 

11

      รปราง (Shape) หมายถง เสนรอบนอกทางกายภาพของวตถ สงของเครองใช คน สตว และพช มลกษณะเปน 2 มต มความกวางและความยาว       รปราง แบงออกเปน 3 ประเภท  คอ      3.1 รปรางธรรมชาต (Natural Shape) หมายถง รปรางทเกดขนเองตามธรรมชาต เชน คน สตว และพช เปนตน      3.2 รปรางเรขาคณต (Geometrical Shape) หมายถง รปรางทมนษยสรางขนมโครงสรางแนนอน เชน รปสามเหลยม รปสเหลยม และรปวงกลม เปนตน      3.3 รปรางอสระ (Free Shape) หมายถง รปรางทเกดขนตามความตองการของ ผสรางสรรค ใหความรสกทเปนเสร ไมมโครงสรางทแนนอนของตวเอง เปนไปตามอทธพลของสงแวดลอมเชน รปรางของหยดนำา เมฆ และควน เปนตน

4. รปทรง (Form)       รปทรง (Form) หมายถง โครงสรางทงหมดของวตถ ทปรากฎแกสายตาในลกษณะเปน 3 มต คอ มทงสวนกวาง สวนยาว สวนหนาหรอลก คอจะใหความรสกเปนแทง มเนอทภายใน มปรมาตร และมนำาหนก

5. คานำาหนก (Value)       คานำาหนก (Value)  หมายถง จำานวนความเขม ความออนของสตาง ๆ และแสงเงาตามทประสาทตารบร เมอเทยบกบนำาหนกของสขาว-ดำา ความออนแกของแสงเงาทำาใหเกดมต เกดระยะ ใกลไกลและสมพนธกบเรองสโดยตรง

  6. ส (Color) 

12

      ส (Color) หมายถง สงทปรากฎอยทวไปรอบ ๆ ตวเรา ไมวาจะเปนสทเกดขนเองในธรรมชาต หรอ สงทมนษยสรางขน สทำาใหเกดความรสกทแตกตางมากมาย เชน ทำาใหรสกสดใส ราเรง ตนเตน หมนหมอง หรอเศราซมได เปนตน        6.1 สและการนำาไปใช              6.1.1 วรรณะของส (Tone) จากวงจรสธรรมชาต ในทางศลปะไดมการแบงวรรณะของสออกเปน 2 วรรณะ  คอ  1) สวรรณะรอน ไดแกสทใหความรสกอบอนหรอรอน เชน สเหลอง สมเหลอง สม สมแดง แดง มวงแดง เปนตน  2) สวรรณะเยน ไดแก สทใหความรสกเยน สงบ สบาย เชน  สเขยว เขยวเหลอง เขยวนำาเงน นำาเงน มวงนำาเงน มวง เปนตน            6.1.2. คาของส (Value of color) หมายถง สใดสหนงทำาใหคอย ๆ จางลงจนขาวหรอสวางและทำาใหคอย ๆ เขมขนจนมด            6.1.3 สเอกรงค (Monochrome) หมายถง สทแสดงอทธพลเดนชดออกมาเพยงสเดยวหรอใชเพยงสเดยวในการเขยนภาพโดยใหคาของสออน กลาง แก คลายกบภาพถาย ขาว ดำา            6.1.4 สสวนรวม (Tonality) หมายถง สใดสหนงทใหอทธพลเหนอสอนทงหมด เชน การเขยนภาพทวทศน ปรากฎสสวนรวมเปนสเขยว สนำาเงน เปนตน            6.1.5 สตรงขามกนหรอสตดกน (Contrast) หมายถง สทอยตรงกนขามในวงจรสธรรมชาต เชน สแดงกบสเขยว สนำาเงนกบสสม สมวงกบสเหลอง

13

7. บรเวณวาง (Space)         บรเวณวาง (Space) หมายถง บรเวณทเปนความวางไมใชสวนทเปนรปทรงหรอเนอหาในการจดองคประกอบใดกตามถาปลอยใหมพนทวางมากและใหมรปทรงนอย การจดนนจะใหความรสกอางอางโดดเดยว

8. พนผว (Texture)         พนผว (Texture) หมายถง พนผวของวตถตาง ๆ ทเกดจากธรรมชาตและมนษยสรางสรรคขน พนผวของวตถทแตกตางกนยอมใหความรสกทแตกตางกนดวย 

การจดองคประกอบศลป (Art Composition)การจดองคประกอบศลป เปนหลกการทจะชวยใหการ

สรางสรรคผลงานศลปะ ใหมคณคาและความสวยงาม ศลปนจำาเปนจะตองนำาเอาหลกการดงกลาว ไปใชในการถายทอด เนอหาเรองราวใหเหมาะสม ซงจะทำาใหการสอความหมายมประสทธภาพยงขน หลกในการจดองคประกอบศลปม ดงน

1. เอกภาพ  Unity เอกภาพ หมายถง ลกษณะความเปนอนหนงอนเดยวกน

ขององคประกอบศลป ทงทางดานรปลกษณะ และดานเนอหาเรองราว เปนการประสานหรอจดระเบยบของสวนตางๆ ใหเกดความเปน หนงเดยว เพอผลรวมอนไมอาจแบงแยกสวนใดสวนหนงออกไป     การสรางงานศลปะ คอ การสรางเอกภาพขนจากความ

14

สบสน ความยงเหยง เปนการจดระเบยบและดลยภาพ ใหแกสงทขดแยงกนเพอใหรวมตวกนได โดยการเชอมโยงสวนตาง ๆ ใหสมพนธกนเอกภาพของงานศลปะ มอย 2 ประการ คอ

1.1 เอกภาพของการแสดงออก หมายถง การแสดงออกทมจดมงหมายเดยว แนนอน และมความเรยบงาย งานชนเดยวจะแสดงออกหลายความคดหลายอารมณไมได จะทำาใหสบสน ขาดเอกภาพ และการแสดงออกดวยลกษณะเฉพาตวของศลปนแตละคน กสามารถทำาใหเกดเอกภาพแกผลงานได

1.2 เอกภาพของรปทรง คอ การรวมตวกนอยางมดลยภาพ และมระเบยบขององคประกอบ ทางศลปะ เพอใหเกดเปนรปทรงหนง ทสามารถแสดงความคดเหนหรออารมณของศลปนออกไดอยางชดเจน เอกภาพของรปทรง เปนสงทสำาคญทสดตอความงามของผลงานศลปะ เพราะเปนสงทศลปนใชเปนสอในการแสดงออกถงเรองราว ความคด และอารมณ ดงนน กฎเกณฑในการสรางเอกภาพในงานศลปะเปนกฎเกณฑเดยวกนกบธรรมชาต ซงมอย 2 หวขอ 

2. ความสมดล  Balance ความสมดล หรอ ดลยภาพ หมายถง นำาหนกทเทากน

ขององคประกอบ ไมเอนเอยงไปขางใดขางหนง ในทางศลปะยงรวมถงความประสานกลมกลน ความพอเหมาะพอดของสวนตาง ๆ ในรปทรงหนงหรองานศลปะชนหนง การจดวางองคประกอบตาง ๆ ลงในงานศลปกรรมนนจะตองคำานงถงจดศนยถวงในธรรมชาตนน ทกสงสงททรงตวอยไดโดยไมลมเพราะมนำาหนกเฉลยเทากนทกดาน

15

    ฉะนน ในงานศลปะถามองดแลวรสกวาบางสวนหนกไป แนนไปหรอเบาบางไปกจะทำาใหภาพนนดเอนเอยง และเกดความ รสกไมสมดล เปนการบกพรองทางความงาม ดลยภาพในงานศลปะ ม  2 ลกษณะ คอ

2.1 ดลยภาพแบบสมมาตร (Symmetry Balance) หรอ ความสมดลแบบซายและขวาเหมอนกน คอ การวางรปทงสองขางของแกนสมดล เปนการสมดลแบบธรรมชาตลกษณะแบบนในทางศลปะมใชนอย สวนมากจะใชในลวดลายตกแตง ในงานสถาปตยกรรมบางแบบ หรอในงานทตองการดลยภาพทนงและมนคงจรง ๆ

2.2 ดลยภาพแบบอสมมาตร (Asymmetry Balance) หรอ ความสมดลแบบซายขวาไมเหมอน กน มกเปนการสมดลทเกดจาการจดใหมของมนษย ซงมลกษณะททางซายและขวาจะไมเหมอนกน ใชองคประกอบทไมเหมอนกน แตมความสมดลกน อาจเปนความสมดลดวยนำาหนกขององคประกอบหรอสมดลดวยความรสกกได การจดองคประกอบใหเกดความสมดลแบบอสมมาตรอาจทำาไดโดยเลอนแกนสมดลไปทางดานทมนำาหนกมากวาหรอเลอนรปทมนำาหนกมากวาเขาหาแกน จะทำาใหเกดความสมดลขนหรอใชหนวยทมขนาดเลก แตมรปลกษณะทนาสนใจถวงดลกบรปลกษณะทมขนาดใหญแตมรปแบบธรรมดา

3. สดสวน  Property สดสวน หมายถง ความสมพนธกนอยางเหมาะสมระหวาง

ขนาดขององคประกอบทแตกตางกน ทงขนาดทอยในรปทรงเดยวกนหรอระหวางรปทรง และรวมถงความสมพนธกลมกลนระหวางองคประกอบทงหลายดวย ซงเปนความพอเหมาะพอด ไม

16

มากไมนอยขององคประกอบทงหลายทนำามาจดรวมกน ความเหมาะสมของสดสวนอาจพจารณาจากคณลกษณะดงตอไปน

3.1 สดสวนทเปนมาตรฐาน จากรปลกษณะตามธรรมชาต ของ คน สตว พช ซงโดยทวไป ถอวาสดสวนตามธรรมชาต จะมความงามทเหมาะสมทสดหรอจากรปลกษณะทเปนการสรางสรรคของมนษย เชน Gold section เปนกฎในการสรางสรรครปทรงของกรก ซงถอวา "สวนเลกสมพนธกบสวนทใหญกวา สวนทใหญกวาสมพนธกบสวนรวม" ทำาใหสงตาง ๆ ทสรางขนมสดสวนทสมพนธกบทกสงอยางลงตว    3.2 สดสวนจากความรสก โดยทศลปะนนไมไดสรางขนเพอความงามของรปทรงเพยงอยางเดยว แตยงสรางขนเพอแสดงออกถง เนอหา เรองราว ความรสกดวย สดสวนจะชวยเนนอารมณ ความรสก ใหเปนไปตามเจตนารมณ และเรองราวทศลปนตองการ ลกษณะเชนน ทำาใหงานศลปะของชนชาตตาง ๆ มลกษณะแตกตางกน เนองจาก มเรองราว อารมณและความรสกทตองการแสดงออกตาง ๆ กนไป เชน กรก นยมในความงามตามธรรมชาตเปนอดมคต เนนความงามทเกดจากการประสานกลมกลนของรปทรงจงแสดงถงความเหมอนจรงตามธรรมชาต สวนศลปะแอฟรกนดงเดม เนนทความรสกทางวญญาณทนากลว ดงนน รปลกษณะจงมสดสวนทผดแผกแตกตางไปจากธรรมชาตทวไป

4. จงหวะลลา  Rhythm จงหวะลลา หมายถง การเคลอนไหวทเกดจาการซำากน

ขององคประกอบ ซงเปนการซำาทเปนระเบยบ จากระเบยบธรรมดาทมชวงหางเทาๆ กน มาเปนระเบยบทสงขน ซบซอนขนจนถงขนเกดเปนรปลกษณะของศลปะ โดยเกดจาก การซำาของ

17

หนวย หรอการสลบกนของหนวยกบชองไฟหรอเกดจาก การเลอนไหลตอเนองกนของเสน ส รปทรง หรอ นำาหนก รปแบบ ๆ หนง อาจเรยกวาแมลาย การนำาแมลายมาจดวางซำา ๆ กนทำาใหเกดจงหวะและถาจดจงหวะใหแตกตางกนออกไป ดวยการเวนชวง หรอสลบชวง กจะเกดลวดลายทแตกตางกนออกไป ไดอยางมากมาย แตจงหวะของลายเปนจงหวะอยางงาย ๆ ใหความรสกเพยงผวเผนและเบองายเนองจากขาดความหมาย เปนการรวมตวของสงทเหมอนกนแตไมมความหมายในตวเอง จงหวะทนาสนใจและมชวต ไดแก การเคลอนไหวของ คน สตว การเตบโตของพช การเตนรำา เปนการเคลอนไหวของโครงสรางทใหความบนดาลใจในการสรางรปทรงทมความหมาย เนองจากจงหวะของลายนน ซำาตวเองอยตลอดไปไมมวนจบ และมแบบรปของการซำาทตายตว แตงานศลปะแตละชนจะตองจบลงอยางสมบรณ และมความหมายในตวงานศลปะทกชน มกฎเกณฑและระเบยบทซอนลกอยภายใน ไมสามารถมองเหนไดชดเจน งานชนใดทแสดงระเบยบกฎเกณฑทชดเจนเกนไป งานชนนนกจะจำากดตวเอง ไมตางอะไรกบลวดลายทมองเหนไดงายไมมความหมาย ใหผลเพยงความเพลดเพลนสบายตาแกผชม 

5. การเนน  Emphasis การเนน หมายถง การกระทำาใหเดนเปนพเศษกวาธรรมดาในงานศลปะจะตองม สวนใดสวนหนง หรอจดใดจดหนง ทมความสำาคญกวาสวนอน ๆ เปนประธานอย ถาสวนนน ๆ อยปะปนกบสวนอน และมลกษณะเหมอนกน กอาจถกกลน หรอถกสวนอน ๆ ทมความสำาคญนอยกวา บดบง หรอแยงความสำาคญ

18

ความนาสนใจไปเสยงานทไมมจดสนใจ หรอประธาน จะทำาใหดแลวนาเบอ เหมอนกบลวดลายทถกจดวางซำากนโดยปราศจากความหมาย หรอเรองราวทนาสนใจ ดงนน สวนนนจงตองถกเนน ใหเหนเดนชดขนมาเปนพเศษกวาสวนอน ๆ ซงจะทำาใหผลงานมความงาม สมบรณ ลงตว และนาสนใจมากขน การเนนจดสนใจสามารถทำาได 3 วธ คอ

5.1 การเนนดวยการใชองคประกอบทตดกน (Emphasis by Contrast) สงทแปลกแตกตางไปจากสวนอน ๆ ของงาน จะเปนจดสนใจ ดงนน การใชองคประกอบทมลกษณะแตกตาง หรอขดแยงกบสวนอน กจะทำาใหเกดจดสนใจขนในผลงานได แตทงนตองพจารณาลกษณะความแตกตางทนำามาใชดวยวา กอใหเกดความขดแยงกนในสวนรวมและทำาใหเนอหาของงานเปลยนไปหรอไม โดยตองคำานงวา แมมความขดแยง แตกตางกนในบางสวน และในสวนรวมยงมความกลมกลนเปนเอกภาพเดยวกน    5.2 การเนนดวยการดวยการอยโดดเดยว (Emphasis by Isolation) เมอสงหนงถกแยกออกไปจากสวนอน ๆ ของภาพ หรอกลมของมน สงนนกจะเปนจดสนใจ เพราะเมอแยกออกไปแลวกจะเกดความสำาคญขนมา ซงเปนผลจากความแตกตางทไมใชแตกตางดวยรปลกษณะ แตเปนเรองของตำาแหนงทจดวาง ซงในกรณน รปลกษณะนนไมจำาเปนตองแตกตางจากรปอน แตตำาแหนงของมนไดดงสายตาออกไป จงกลายเปนจดสนใจขนมา    5.3 การเนนดวยการจดวางตำาแหนง (Emphasis by Placement) องคประกอบอน ๆ ชนำามายงจดใด ๆ จดนนกจะ

19

เปนจดสนใจทถกเนนขนมา และการจดวางตำาแหนงทเหมาะสม กสามารถทำาใหจดนนเปนจดสำาคญขนมาไดเชนกน

ขอควรระวง การเนน ไมจำาเปนจะตองชแนะใหเหนเดนชดจนเกนไป สงทจะตองระลกถง อยเสมอ คอ เมอจดวางจดสนใจแลว จะตองพยายามหลกเลยงไมใหสงอนมาดงความสนใจออกไป จนทำาใหเกดความสบสน การเนน สามารถกระทำาไดดวยองคประกอบตาง ๆ ของศลปะไมวาจะเปน เสน  ส แสง-เงา รปราง รปทรง หรอ พนผว ทงนขนอยความตองการในการนำาเสนอของศลปนผสรางสรรค

เอกสารอางอง

ทศนธาต. (ออนไลน).สบคนจาก : http://ruksinrspa.blogspot.com/2010/09/blog-

post_4703.html [11 ตลาคม 2556]ทศนธาต. (ออนไลน). สบคนจาก :

http://archive.wunjun.com/boardmaree/4/99.html [11 ตลาคม 2556]

การจดองคประกอบศลป. (ออนไลน). สบคนจาก :

http://color.prc.ac.th/newart/webart/composition01. html [8 พฤศจกายน 2556]

การจดองคประกอบศลป. (ออนไลน). สบคนจาก :http://www.ipesk.ac.th/ipesk/

VISUALART/ lesson3.html [9 พฤศจกายน 2556]

20

Composition. (Online).(2007). Available :

http://www.studiocodex.com/Composition01.html [9 December 2013]Marvin Bartel.(2010). Composition and Design (Online). Available :

http://www.goshen.edu./art/ed/Compose.html [14 December 2013]

ใบความรท 1.2 เรอง อภทานศพทหนวยการเรยนรท 1 เรอง พนฐานงานศลปรายวชาทศนศลป ชนมธยมศกษาตอนปลาย

โครงสรางเคลอนไหว (Mobile)

21

เปนงานประตมากรรมทมโครงสรางบอบบาง จดสมดลดวยเสนลวดแขงบาง ๆ ทมวตถรปราง รปทรงตาง ๆ ทออกแบบเชอมตดกบเสนลวด เปนเครองแขวนทเคลอนไหวไดดวยกระแสลมเพยงเบา ๆ

งานสอผสม (Mixed Media)เปนงานออกแบบทางทศนศลปทประกอบดวยหลายสอโดย

ใชวสดหลาย ๆ แบบ เชน กระดาษ ไม โลหะ สรางความผสมกลมกลนดวยการสรางสรรค

จงหวะ (Rhythm)เปนความสมพนธของทศนธาต เชน เสน ส รปราง รปทรง

นำาหนกในลกษณะของการซำากน สลบไปมา หรอลกษณะลนไหล เคลอนไหวไมขาดระยะจงหวะทมความสมพนธตอเนองกนจะชวยเนนใหเกดความเดน หรอทางดนตรกคอการซำากนของเสยง ในชวงเทากนหรอแตกตางกนจงหวะใหความรสก หรอความพอใจทางสนทรยภาพในงานศลปะ

ทศนธาต (Visual Elements)สงทเปนปจจยของการมองเหนเปนสวนตาง ๆ ทประกอบ

กนเปนภาพ ไดแก เสน นำาหนก ทวาง รปราง รปทรง ส และลกษณะพนผว

ทศนยภาพ (Perspective)วธเขยนภาพของวตถใหมองเหนวามระยะใกลไกล

ทศนศลป (Visual Art)ศลปะทรบรไดดวยการเหน ไดแก จตรกรรม ประตมากรรม

ภาพพมพ และงานสรางสรรคอน ๆ ทรบรดวยการเหน

22

ภาพปะตด (Collage)เปนภาพททำาขนดวยการใชวสดตาง ๆ เชน กระดาษ ผา เศษ

วสดธรรมชาต ปะตดลงบนแผนภาพดวยกาวหรอแปงเปยก

วงสธรรมชาต (Color Circle)คอ วงกลม ซงจดระบบสในแสงสรงทเรยงกนอยใน

ธรรมชาต สวรรณะอน จะอยในซกทม สแดงและเหลอง สวนสวรรณะเยนอยในซกทมสเขยว และสมวง สคตรงขามกนจะอยตรงกนขาม ในวงส

วรรณะส (Tone)ลกษณะของสทแบงตามความรสกอนหรอเยน เชน สแดง

อยในวรรณะอน (Warm Tone) สเขยวอยในวรรณะเยน (Cool Tone)สคตรงขาม (Complementary Colors)

สทอยตรงกนขามกนในวงสธรรมชาตเปนคสกน คอ สคทตดกนหรอตางจากกนมากทสด เชน สแดงกบสเขยว สเหลองกบสมวง สนำาเงนกบสสม

องคประกอบศลป (Composition of Art)วชาหรอทฤษฎทเกยวกบการสรางรปทรงในงานทศนศลป

เอกสารอางอง

คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, สำานกงาน. ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลาง กลมสาระการเรยนรศลปะ ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช

23

2551. กรงเทพมหานคร : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหง ประเทศไทย จำากด, 2555.

ตวอยางรปแบบการเขยนแผนทความคด

24

ทมา : http://www.mindmapinspiration.com

แบบทดสอบ หนวยการเรยนรท 1 เรอง พนฐานงานศลป

รายวชาทศนศลป รหสวชา ศ 33101

คำาชแจง1. แบบทดสอบมทงหมด จำานวน 10 ขอ โดยเปนชนดแบบ

เลอกตอบ 5 ตวเลอก2. ใหเวลาในการทำาแบบทดสอบ 10 นาท 3. ใหนกเรยนทำาเครองหมาย ลงในชองตวเลอกของ

กระดาษคำาตอบแตละขอ ทเหนวาถกตองทสดเพยงคำาตอบเดยว

25

1. ทศนธาต ในขอใดทมลกษณะเปน 3 มต ก. รปราง ข. รปทรง ค. เสน ง. จด จ. ส2. ถาจะวาดภาพทะเลทกำาลงมคลนเลก ๆ กำาลงซดเขาชายฝงอยางนมนวล ควรใชเสนชนดใด ก. เสนนอน ข. เสนซกแซก ค. เสนขด ง. เสนเฉยง จ. เสนโคง3. ถานกเรยนวาดภาพทองทงนาทแหงแลงควรใชสในกลมใด ก. มวง เขยว นำาเงน ข. เหลอง สม นำาตาล ค. สม เขยว เหลอง ง. ฟา เหลอง แดง จ. เขยว นำาตาล แดง

4. ขอใดเปนรปรางอสระ

ก.

ข.

ค.

ง.

จ.

5. การนำาหนทมขนาดตาง ๆ กนมาใชจดสวนหยอมเปนการใชทศนธาตประเภทใด ก. จด ข. เสน ค. รปราง ง. รปทรง จ. พนผว

6. รปราง กบ รปทรง ตางกนอยางไร ก. รปรางม 2 มต รปทรงม

9. ขอใด ไมใช วธการสรางจดเดน ก. การใชขนาดใหญกวา

26

3 มต ข. รปรางม 3 มต รปทรงม 2 มต ค. รปรางม 1 มต รปทรงม 2 มต ง. รปรางม 2 มต รปทรงม 1 มต จ. รปรางม 3 มต รปทรงม 4 มต7. ถาพนสนำาเงนนกเรยนจะเขยนตวอกษรดวยสอะไรจงจะชวยใหตวอกษรบนปายมความโดดเดน ก. แดง ข. เขยว ค. มวง ง. เหลอง จ. ดำา8. ดอกกระเจยวสแดงโดดเดนอยทามกลางทงหญาสเขยว ตรงการจดองคประกอบดวยหลกการใด ก. เอกภาพ ข. ความสมดล ค. ความกลมกลน ง. ความขดแยง

สวนอน ข. การวางตำาแหนงไวตรงกลาง ค. การเนนทกสวนใหเทา ๆ กน ง. การใชสทตดกบสวนอน จ. การใชเทคนคนำาสายตา10. ความขดแยง ตามหลกการจดองคประกอบศลป มประโยชนในการสรางสรรคงานศลปะอยางไร ก. สรางจดเดน ข. สรางความสมดล ค. สรางความกลมกลน ง. สรางมตใหเหมอนจรง จ. สรางจงหวะ

27

จ. สดสวน