Duurzaamheid in modeREDEFINING FAIR FASHION

Awearness Fashion is een platform voor promotie en presentatie van duurzaamheid in mode. De iniatiefnemers Wilma Mulder en Jeannette Ooink geloven in de kracht van storytelling.

“Wij willen het verhaal achter een kledingstuk transparant maken zodat de consument, de retailer, de student, de docent en de ontwerper vervolgens hun eigen duurzame keuzes kunnen maken. We doen dit door het organiseren van fashion shows, kledingruilfeesten, guerrillastores, lezingen, talkshows en exposities maar ook door op onze website toegankelijke informatie te bieden.” Awearness Fashion bestaat sinds 2009.

www.awearness-fashion.nl

Kernbegrippen duurzaamheid in mode

Fairheeft alles te maken met de arbeids-omstandigheden in de kledingindustrie:extreem lange werkdagen, gedwongen overwerk, ontbrekende arbeidszekerheid, hongerlonen, schendingen van vakbondsrechten, ongezond werk, uitputting, seksuele intimidatie en stress. Modemerken en –winkels moeten zelf stappen zetten die er uiteindelijk toe leiden dat de rechten van de arbeiders die hun kleding produceren gerespecteerd worden.

Belevenisbox

In samenwerking met Schone Kleren Campagne kun je plaatsnemen in een cabine van een kledingarbeidster en ervaren hoe het is om een 23-jarige kledingarbeidster in Bangladesh te zijn. Kom ook en ga achter de naaimachine zitten en maak het fabrieksleven mee. Wereldwijd werken zo’n 47 miljoen mensen in de kledingindustrie, waaronder 40 miljoen vrouwen (85%).

Transparantweten waar je producten vandaan komen, wie het gemaakt heeft, hoe het gemaakt is en wat de relatie is tussen het bedrijf en de diverse leveranciers. 

Een kledingstuk doorloopt tientallen stadia voordat het in de winkel hangt en de merken beschikken niet over de macht of de middelen om al die stappen in één keer te veranderen. Wat ze wél kunnen, is de deur naar het maakproces wijd openzetten. Een goed voorbeeld is Studio Jux, een Nederlands kledingmerk dat de consument laat kennismaken via een nummer in de kleding met degene die het kledingstuk heeft gemaakt op hun website. Studio Jux is tevens aangesloten bij Fair Wear Foundation dat zich inzet voor goede omstandigheden in de kledingindustrie.

Your Nepali Tailor is Rockstar

Recyclehet opnieuw tot grondstofvervaardigen voor het maken van mode.

“Tweedehands kleding gaat als grondstof misschien wel eens goedkoper worden dan nieuw verbouwde katoen. Prijzen blijven stijgen, je kunt er op wachten totdat een vat ruwe olie 150 dollar kost.”

Vintage een chique woord voor tweedehands, wordt meestal gebruikt voor haute couture kledingstukken van een aantal jaren oud, maar kan ook slaan op authentieke kleding.

“Momenteel weer veel te zien op de rode loper”

Upcyclehergebruiken van materialen en er iets met meer 'waarde' van maken.

KLM heeft onlangs 11.000 dames in een nieuw uniform gestoken van de Nederlandse ontwerper Mart Visser. Dat betekent dat er zo’n 90.000 kiloaan oude uniformen achterbleef. Hiervan zijn handgemaakte tassen gemaakt. De oude uniformstof vormt de basis van het ontwerp en wordt afgewerkt met accenten van hoogwaardig leer.

Speciaal voor KLM ontwierp Omar Munie deze tas in een gelimiteerde, genummerde oplage van slechts honderd stuks. De oude uniformstof is ook terug te vinden in Omar Munie’s kofferlabels.

Repair is het repareren van je kapotte spullen b.v. gaatjes in je kleding, zodat je het niet hoeft weg te gooien.

Het concept Repair Café is in 2009 bedacht door de Amsterdamse journalist/publicist Martine Postma en Peter van Vliet, sustainability accelerator in Groningen. Zij kwamen op het idee om in het hele land laagdrempelige ontmoetingsplaatsen in te richten, waar buurtbewoners hun eigen kapotte spullen kunnen (laten) repareren, onder deskundige begeleiding en in een ontspannen sfeer.

Hergebruikniet te verwarren met recycling, is het opnieuw gebruiken van materialen, nadat ze als afval zijn afgedankt.

Onder het motto ‘Recycle, Repair, Re-use’ maakt het Nederlandse jeansmerk Kings of Indigo nieuwe collecties van items die klanten na gebruik weer inleveren. Klanten kunnen bovendien gratis een reparatiesetje aanvragen waarmee ze kapotte jeans een langer leven gunnen – zodat er pas tot recycling wordt overgegaan als een kledingstuk echt afgedragen is.

Re-styleMet simpele accessoires bestaande kleding veranderen tot een hip mode-item, hierdoor doe je langer met je kleding.

Het is in om je kleding te re-stylen. Geïnspireerd door de deze trend zijn Annasita en Charo B begonnen met The Sewing Room, een eigenwijs ontwerpers collectief en een mobiel naaiatelier waar ter plekke wordt 'gecustomized‘ tot origineel maar vooral ook draagbaar design.

SwapWaarom iets nieuws kopen als je kast volhangt met mooie kleding waarmee je een ander blij maakt? Doe het op een kledingruilfeest.

Kleding ruilen is een hippe en milieubewuste modetrend

Refurbishhet verkopen van ingeleverde tweedehands items in de eigen winkels of een pop-up store ten behoeve van een goed doel.

Journaliste Lynsey Dubbeld signaleert deze trend in haar boek ‘Mode voor morgen. “Incidentele campagnes vinden plaats bij bijvoorbeeld bij Didi en Claudia Sträter. Claudia Sträter organiseerde in 2012 een actie, waarbij klanten werden opgeroepen om oude items van het merk terug te brengen naar de winkel. De ingeleverde stukken werden verkocht in een tijdelijke vintage store in de Amsterdamse vestiging van Claudia Sträter.

De opbrengst van ruim € 16.000 euro gaf het bedrijf aan Dress for Success, een vrijwilligersorganisatie die werkzoekenden helpt aan een representatieve outfit voor een sollicitatie.

Cradle 2 CradleDe kern van het Cradle to Cradle principe ligt in het concept ‘afval is voedsel’. Alle gebruikte materialen zouden na hun leven in het ene product, nuttig kunnen worden ingezet in een ander product. Hierbij zou geen kwaliteitsverlies mogen zijn en alle restproducten moeten hergebruikt kunnen worden of milieuneutraal zijn. Deze kringloop is dan compleet.... en afval is voedsel.

Returnity® is de eerste stof gebaseerd op het Cradle-to-Cradle design. Returnity® is een polyester (PET) stof uit de technische cyclus van het Cradle-to-Cradle design en de stof is ontwikkeld door de Oostenrijkse firma Backhausen Interior Textiles in samenwerking met het Environmental Protection and Encouragement Agency, afgekort het EPEA instituut. Het doel was een 100% recyclebare stof te ontwikkelen die voldoet aan alle eisen die Cradle-to-Cradle stelt aan materiaalgebruik, energieverbruik, diversiteit en social responsability. De stof wordt ingezet voor kleding door het Nederlandse bedrijf Dutch Spirit.

Sustainable Innovation dit zijn innovaties vanuit technisch, economisch en sociaal perspectief, zodat de samenleving duurzaam gaat consumeren en produceren.

Material Sense is een netwerk voor materiaal innovatie en zet zich als onafhankelijk platform in voor materiaalgeoriënteerde productontwikkeling.Ze adviseert bedrijven bij de zoektocht naar nieuwe en duurzame toepassingen van materialen. Material Sense verbindt actief ontwerpers, onderzoekers en industrie en draagt kennis en inspiratie over door middel van educatie, projecten, workshops en de internationaal reizende tentoonstelling re-materialize the future.

BIO-BASED (ipv aardolie als grondstof) is een belangrijke pijler voor een duurzame textieltoekomst. De vraag naar hernieuwbare grondstoffen neemt alsmaar toe en ook modebedrijven proberen op allerlei manieren innovatieve, sterke stoffen te sourcen voor hun ontwerpen.

Suzanne Lee (London) ontwikkelt uit groene thee, suiker en diverse micro-organismes. Onder invloed van warmte komt een gistingsproces op gang waarbij de bacteriën, gevoed door de suikers, fijne draden van cellulose vormen. De draden kleven samen tot een velletje bovenop het mengsel. Na twee tot drie weken is dit dik genoeg om te oogsten. Het materiaal kan nat op een mal gemodelleerd worden of in droge staat verwerkt worden tot een kledingstuk. . De kleding die ontstaat wordt geverfd met natuurlijke materialen zoals indigo en rode biet.

Smart door weefselkweek is de mogelijkheid ontstaan om los van een levend organisme, huid of lichaamsdelen te kweken.

Kweekleer, een leren jas die in een biologisch laboratorium onafhankelijk van een levend wezen groeit.

3D een object creëren door laag voor laag een product op te bouwen. Doordat je veel minder materiaal over de wereld aan het verslepen bent b.v. wanneer je thuis 3D print, heeft dit grote milieuvoordelen. Zeker wanneer het mogelijk is om met bioplastics te printen zou de bijdrage van 3D printen aan het milieu wel eens heel aanzienlijk kunnen worden. Ook creeër je producten op maat, geen massaproductie meer.

De collectie ‘Escapism’ van Iris van Herpen, is ontworpen met een digitaal bewerkingsprogramma en gemaakt met een lasermachine. Het heeft geleid tot haute couture die op de catwalk is verschenen. Baanbrekend is ook de ready to wear bikini van Shapeways, een Nederlands bedrijf! Het design van de bikini laat zien hoe mooi het resultaat van een 3D print kan zijn. Tevens laat deze bikini, geprint uit nylon, zien dat het mogelijk is om iets in 3D te printen dat zacht is en perfect aansluit op het lichaam. Deze is gewoon te koop!

Wearable technology is gemaakt van materialen die zichzelf na een beschadiging herstellen, reageren op verwarming/afkoeling, stroom opwekken, verkleuren op basis van veranderende pH-waarde.

Door de ontwikkelingen in de wetenschap wordt er steeds meer mogelijk voor de ontwerpers van de toepassingen van morgen.

Catalytic Clothingis kleding die de lucht om ons heen zuivert terwijl we ze dragen. Zulke kleding is helemaal niet zo futuristisch als je zou denken. Binnen twee jaar lopen we er misschien wel in rond, denken Engelse wetenschappers en hun mode ontwerpende collega’s.

De luchtzuiverende kleding krijgt zijn werking door het te wassen in wasmiddel waaraan een speciaal middeltje is toegevoegd. Dit additief bestaat uit nanodeeltjes van titaniumoxide die zich tijdens het wassen heel sterk hechten aan vezels in de kleding.De nanodeeltjes reageren zodra er daglicht op valt met stikstofoxiden in de buitenlucht waarbij de stikstofoxiden geneutraliseerd worden.Wat er overblijft in je trui of broek zijn de geur- en kleurloze geneutraliseerde stikstofoxiden. Deze deeltjes zijn niet langer schadelijk en vinden vanzelf hun weg uit je kleren zodra je ze in de wasmachine gooit.

Luchtzuiverende jurk

BiomimicryDe praktijk van het ontwikkelen van menselijke technologieën geïnspireerd door de natuur.

Harvard wetenschappers hebben een stof ontwikkeld die niet geverfd hoeft te worden om het kleur te geven. Het is geïnspireerd op deze bes uit Zuid Amerika. Door de stof uit te rekken ‘verschuift’ de kleur rood naar blauw en verschillende kleuren, net als bij de bes. Voor verf en pigmenten zijn normaal gesproken veel gifstoffen nodig.

Eco wordt vervaardigd van biologisch geteelde vezels. Hierbij wordt zo min mogelijk gebruik gemaakt van chemicaliën en schadelijke bestrijdingsmiddelen.

Zo’n 20% van het wereldwijde gebruik van pesticiden komt voor rekening van de traditionele katoenteelt. Vezels van een speciaal soort hennepplant vormen een goede vervanger. Voor de hennepteelt zijn geen insecticiden en pesticiden nodig, veel minder water en hennep kan in grote delen van Europa worden geteeld. Wageningen UR (University and Research Centre) werkt met Nederlandse en Europese bedrijven aan de ontwikkeling van de hennepteelt en textielproductie.

hennepvezel

Bio Degradablemateriaal dat afbreekt tot compost wanneer je het begraaft.

OAT Shoes i.s.m. Hulshof

De eerste lederen afbreekbare sneakers en tassen ter wereld –de Skin Collection-. Gemaakt van afbreekbaar leer ontwikkeld met Koninklijke Hulshof Leerlooijeren in Lichtenvoorde

No clothes geen kleding meer kopen, maar creatief omgaan met wat je al hebt.

Deze stroming is gelanceerd door het afstudeerdeerproject van Laura de Jong onder de naam Free Fashion Challenge.

Zeventig procent van de Nederlandse vrouwen doet maandelijks een miskoop en draagt tachtig procent van de tijd maar twintig procent van hun kleding. Het zou helpen om een tijd niets te kopen en je persoonlijke stijl te analyseren, aldus De Jong.

No Waste is het reduceren van de hoeveelheid afval door restmateriaal een nieuwe bestemming te geven.

Van Markoviec

Localproductie in eigen land anno nu betekent traditioneel textiel op een milieuvriendelijkemanier produceren en textiel met nieuwe geavanceerde eigenschappen ontwikkelen.

Waar vroeger eigenschappenvan textiel werden verkregen door mechanischeprocessen (spinnen, weven, breien) en dit tecombineren met chemische veredeling, zien we steedsmeer dat deze processen zich verder ontwikkelen.Nieuwe structuren als dubbelweefsels en –breisels, high tech non-wovens en gestructureerde vezels maken tal van nieuwe toepassingen van textiel mogelijk. Voeg daar aan toe dat nanotechnologie, elektrospinnen van nanovezels en plasmatechnologienieuwe begrippen in de textielindustrie zijngeworden. De textielindustrie is zeker geen industrie uit het verleden, maar een sector met toekomst. Door de economische en maatschappelijke waarde te tonen van textiele producten van Nederlandse makelij zal het imago van de sector positief worden beïnvloed.

elektrospinnen van nanovezels

Clean staat voor gifvrije kleding. De giffen die nog steeds in allerlei bekende merkkleding wordt aangetroffen zijn hormoonverstorend en kankerverwekkend.

In 18 landen onderzocht Greenpeace 15 bekende kledingmerken op giftige stoffen. Ook in Nederland treffen we het schadelijke nonylfenol ethoxylaat (NFe) aan, onder meer in spijkerbroeken van G-Star en een T-shirt van Converse. NFe is in het Westen al lang verboden, maar niet in landen als China. Ver van je bed, lijkt het. Toch zorgt de stof ook hier voor problemen: als we de kleding wassen, komt het gif via het riool in onze waterzuiveringsinstallaties terecht, waar het afbreekt tot het hormoonverstorende nonylfenol. En die stof kunnen de waterbedrijven niet uit het water filteren!

Climate NeutralDat betekent dat de CO2 uitstoot zo laag mogelijk gehouden wordt. De CO2 die men uitstootwordt gecompenseerd op een structureel duurzame manier. Voorbeelden:•Productie processen energie-efficiënt inrichten•Verduurzamen van verpakkingsmaterialen•Efficiënt plannen van transport•Kiezen voor duurzame materialen

September 2012 is een nieuw verpakkingsconcept gepresenteerd VDO Pack. Het concept is voor het grootste deel gebaseerd opnatuurlijke grondstoffen en kan zonder problemen gerecycled worden.

De ontwikkeling van VDO-pack wordt ondersteund door de Provincie Gelderland vanuit hun beleid om te streven naar een samenleving waarin duurzaamheid voorop staat en afhankelijkheid van fossielegrondstoffen zoals aardolie wordt verminderd.

lingerie van bamboe en soja van het merk Underprotection.

RenewableHernieuwbare grondstoffen zijn materialen die nodig zijn voor een duurzame economie en opnieuw gebruikt kunnen worden. Bij het gebruik van hernieuwbare grondstoffen dient er een balans te zijn met hernieuwbare energie. Als hernieuwbare grondstoffen niet met hernieuwbare energie gemaakt worden, is het niet langer hernieuwbaar maar eindig.

Centexbel (België) onderzoekt de haalbaarheid en toepasbaarheid van nieuwe en hernieuwbare grondstoffen voor een duurzame productie van hoogwaardige textielproducten.Sommige van deze grondstoffen zoals maïs en suikerbieten… kunnen worden omgezet in kunststofgranulaten en vervolgens geëxtrudeerd tot textielgarens. Deze biopolymeren worden gesynthetiseerd uit het zetmeel, de suikers of zelfs de cellulose van gewassen.De grootste uitdaging bestaat er op dit ogenblik in de goede kwaliteit van de huidige synthetische vezels op basis van petroleum: sterkte, verwerkbaarheid, aanverfbaarheid… op zijn minst te evenaren.

Kleding van melkeiwit (caseine) van microbiologe en ontwerpster Anke Domaske uit Hannover.

Craftmanship Vakmanschap is meesterschap! De vaardigheid om hoog kwalitatief werk te maken dat aansluit bij de wensen van de consument, levert producten die langer meegaan. Duurzaam dus.

Constantin-Felix von Maltzahn heeft onderzoek gedaan naar de Nederlandse mode-identiteit. Wat blijkt? Volgens de onderzoeker spelen Nederlandse modemerken - bewust of onbewust - in op de wensen van de Nederlandse consumenten. De comfortabele kledingstijl van Nederlanders heeft invloed op de manier waarop kleding ontworpen wordt en de materialen en stoffen die worden gebruikt. Ook wordt er rekening gehouden met een groter en iets steviger lichaamstype in vergelijking met andere landen. Hierbij speelt vakmanschap een grote rol.

Self MadeHet eigenhandig maken van kleding. Dit gaat over vakmanschap en lokale productie.

Op een goede dag besluit Christien Meindertsma, bekend van de wollen poefs, een kavel vlas te kopen. 6 Hectare ingezaaid vlas komt ze tegen, bij boer Gert-Jan van Dongen in de Flevopolder. Het geld, wat ze heeft gewonnen bij een kunstprijs in Denemarken, krijgt hierdoor een wel heel bijzondere bestemming. In plaats dat het vlas, zoals tegenwoordig bijna altijd het geval is, naar China verkocht en verscheept wordt om daar goedkoop verwerkt te worden, gaat Christien er zelf mee aan de slag.

MaintainOnderhoud van kleding is milieubelastend: wassen, drogen, strijken kosten veel energie en water en er gaan veel milieuvervuilende stoffen in om b.v. in het wasmiddel. Dit kan allemaal veel eco-effectiever.

De Xeros-wasmachine verbruikt bijna geen water. De machine maakt gebruik van polymeerkorrels, die effectiever werken dan het traditionele water en zeep.

Deze kleine stukjes nylon zijn doordrenkt met een eigen schoonmaakmiddel. Wanneer ze worden aangebracht in de wasmachine met slechts een kleine hoeveelheid water, wordt vuil uit de was getrokken en geabsorbeerd door de korrels.

De kralen kunnen honderden keren worden gebruikt en als ze niet meer werken kunnen ze worden gerecycled. Vanaf 2014 in Nederland.

Kleding fris houden met “Bye Bye Laundry” kledinghangers met houtskool: neutraliseert geurtjes.

Slow Fashion niet seizoensgebonden ontwerpen die lang meegaan. Slow Fashion is gebaseerd op vakmanschap en kwaliteit.

Monique van Heist, Nederlands bekendste slow fashion ontwerpster zoekt met haar doorlopende collectie hellofashion met succes de nuances van mode op.

Slow Fashion niet seizoensgebonden ontwerpen die lang meegaan. Slow Fashion is gebaseerd op vakmanschap en kwaliteit.

Het hele concept van slow fashion is bedacht door academica Kate Fletcher. Volgens Fletcher gaat het bij Slow Fashion over beter ontwerpen, produceren, consumeren en leven. Het is een andere werkwijze waarin ontwerpers, inkopers, retailers en consumenten zich meer bewust zijn van de impact van producten op arbeiders, gemeenschappen en ecosystemen. Natuurlijk is kwaliteit ‘duurder’.  

Maar is ook het begrip ‘duurder’ niet subjectief?  Fletcher: ‘We gaan minder kleren maken – maar die zullen wel van een hogere kwaliteit zijn en ‘langzaam geconsumeerd’ worden.  Het is ook een manier van zakendoen die zowel de belangen van consumenten als van milieu en arbeiders respecteert.’

Customizehet op maat maken van kleding tot een perfecte pasvorm.Kleding die voor de klant op maat wordt gemaakt dus.

Het Amerikaanse bedrijf Bodymetrics heeft een apparaat ontwikkeld dat lijkt op een soort stand-up zonnebank maar scant je lichaam in 3D-metingen. Hiermee kun je je perfecte pasvorm vaststellen.

Lovehoe meer je van een kledingstuk houdt, hoe beter je het behandelt, hoe langer je ermee wilt doen. Soms bewaar je iets zelfs je hele leven of geef je het aan een speciaal iemand.

Clothes relationships is een project van onze partner Hasmik Matevosyan Als afsluiting van haar master in Mode Communicatie Design in 2012. Hiermee brengt ze in beeld welke relatie mensen aangaan met hun kleding, welke waarde ze eraan hechten en hoe ze er voor zorgen.

Awareness betekent bewustzijn en gaat in dit geval over consumenten die bewust consumeren, zuinig omgaan met hun aankopen en spullen kopen die bijdragen aan een beter milieu en betere arbeidsomstandigheden voor de makers. Met je portemonnee heb je macht. Consumenten oefenen invloed uit door te willen weten waar de producten vandaan komen en hier eisen aan te stellen.

Rank a Brand is de grootste duurzame merkenvergelijkings-site van Europa. Bij hen vind je een overzicht van belangrijke consumentenmerken en hun score op het gebied van duurzaamheid. Omdat zij in het nieuws komen en consumenten kiezen voor de bestscorende merken, stimuleren zij merken hiermee beter te presteren en dus te verduurzamen. Merken zijn namelijk afhankelijk van imago en verkopen. De klant

is koning.

Bronnen en dank aan:

Awearness Fashion

Ecouterre

Rank a Brand

Fair Wear Foundation

Schone Kleren Campagne

Studio Jux

Textiles 4 textiles

KLM

Repair Café

Kings of Indigo

Mode voor Morgen

Dutch Spirit

Material Sense

Fashion United

Wageningen University

Greenpeace

Monique van Heist

Christien Meindertsma

Hasmik Matevosyan