Wakacyjna przygoda pod znakiem żubra, czyli wycieczka w Podlaskie

Województwo podlaskie na mapie Województwo podlaskie

położone jest w północno-wschodniej części Polski.

Sąsiaduje z trzema województwami: warmińsko-mazurskim, mazowieckim  i na krótkim odcinku z lubelskim.

Na północnym-wschodzie graniczy z Litwą, a na wschodzie z Białorusią.

PODLASKIE

KRAKÓW

BIAŁYSTOK

WARSZAWA

GDAŃSK

WROCŁAW

POZNAŃ

SŁOWACJA

UKRAINA

BIAŁORUŚ

LITWA

ROSJA

CZECHY

NIEMCY

MORZE BAŁTYCKIE

RZESZÓW

LUBLIN

Położenie geograficzne

Województwo podlaskie obejmuje teren Niziny Podlaskiej, Pojezierza Suwalskiego i Niziny Mazowieckiej.

Tworzy je: w 36% Podlasie w 35% Suwalszczyzna w 20% Mazowsze w 7% Polesie w 1% Ruś Czarna.

Obszar województwa podlaskiego nie pokrywa się z Podlasiem ! ( 42% Podlasia leży poza granicami województwa- ziemie na południe od Bugu ).

Podlaski tygiel* kulturowy

Województwo podlaskie jest regionem o wielokulturowej i wielonarodowościowej specyfice. Pod względem etnicznym jest niewątpliwie najbardziej zróżnicowane spośród wszystkich 16 województw. Mieszkają tu Polacy, Białorusini, Litwini, Ukraińcy, Rosjanie, Tatarzy, Żydzi i Romowie. Każda z tych grup narodowościowych wytworzyła bogatą kulturę, której wpływy wzajemnie się przenikają.* Tygiel kulturowy- miejsce, w którym mieszają się

różne wpływy, narodowości, wyznania.

Podlaska Oktawa Kultur

Co rok w Białymstoku odbywa się festiwal prezentujący kulturę i dorobek artystyczny zespołów z Polski i krajów, z których pochodzą zamieszkałe na Podlasiu mniejszości narodowe.

Zielono mi… Prawie 32 % powierzchni województwa jest objęte różnymi formami ochronnymi. Istnieją tu:

4 parki narodowe:

Białowieski Biebrzański Narwiański Wigierski

3 parki krajobrazowe:

Łomżyński Park Krajobrazowy Doliny Narwi, Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej, Suwalski Park Krajobrazowy

85 rezerwatów przyrody 15 obszarów chronionego krajobrazu249 użytki ekologiczne2038 pomników przyrody.

Białowieski Park Narodowy

Białowieski Park Narodowy

został utworzony 11 sierpnia 1932 roku z Nadleśnictwa Rezerwat jako Park Narodowy w Białowieży. Puszcza Białowieska to najlepiej zachowany w Europie las naturalny o pierwotnym charakterze. W 1979 r. UNESCO wpisało BPN na listę Dziedzictwa Światowego.

Do Białowieskiego Parku Narodowego co roku przyjeżdża ok. 140 tyś. turystów. Najczęściej zwiedzanymi obiektami są Rezerwat Pokazowy Żubrów, muzeum BPN i Obszaru Ochrony Ścisłej BPN.

Fauna* Białowieskiego Parku Narodowego

Puszcza Białowieska jest środowiskiem życia dla olbrzymiej jak na naszą strefę klimatyczną liczby gatunków zwierząt.

Stwierdzono tam obecność ponad 12 tysięcy gatunków zwierząt. ( w całej Polsce jest ich około 35-40 tysięcy ).

Szacuje się, że puszczańska fauna jest rozpoznana w około 50%, a więc rzeczywista liczba gatunków zamieszkujących ten masyw leśny może liczyć około 25 tysięcy.

* Fauna- ogół zwierząt na danym obszarze

Fauna BPN – ŻUBR (Bison bonasus)

Żubr należy do gatunku łożyskowca z rodziny krętorogich, rzędu parzystokopytnych

Wyrośnięte męskie osobniki mogą osiągać wysokość w kłębie do 188 cm, i ważą między 440 a 920 kg (tyle co Fiat 126p, czyli Maluch!), żeńskie- ważą między 320 a 640 kg .

Zarówno męskie jak i żeńskie osobniki posiadają rogi.

Białowieski Park Narodowy jest światową ostoją żubra- w polskiej części Puszczy Białowieskiej żyje ich ok. 450 sztuk.

Fauna BPN – KONIK POLSKIKonik Polski nazywany jest także konikiem typu tarpana lub konikiem leśnym. Jest jedyną rodzimą rasą koni wywodzącą się bezpośrednio od dzikich tarpanów, które do końca XVIII wieku można było spotkać na lesistych obszarach dawnej Polski, Litwy i Prus. Charakteryzuje go niewielki wzrost, myszate umaszczenie, ciemna pręga biegnąca wzdłuż grzbietu oraz niezwykła wytrzymałość na surowe warunki życia

Flora* Białowieskiego Parku Narodowego

Dzięki wielowiekowej ochronie w puszczy przetrwały liczne gatunki organizmów, które gdzie indziej już wyginęły.

W krajobrazie puszczy zdecydowanie przeważają lasy, zajmujące około 96% jej powierzchni. Resztę stanowią pola, łąki, drogi, nieużytki, wody płynące i stojące.

Dominującym typem lasu są grądy ** zajmujące 47% powierzchni leśnej. Bory zajmują 37%, a podmokłe lasy liściaste i mieszane ok. 14,5% powierzchni puszczy.

Drzewostany tworzą głównie: świerk pospolity - 26%, sosna zwyczajna - 24%, olsza czarna - 17%, dąb szypułkowy - 12%, oraz brzozy: brodawkowata i omszona - 11%.

* Flora- ogół roślin na danym obszarze ** Grąd- wielogatunkowy las liściasty lub mieszany z przewagą grabu i dębu

Przyjrzyj się dobrze zdjęciom drzew i naucz się je rozróżniać!

Świerk pospolity

Dąb szypułkowy

Brzoza brodawkowata

Brzoza omszona

Sosna zwyczajna

Olsza czarna

Biebrzański Park Narodowy

Biebrzański Park Narodowy

został utworzony w 1993 r. i jest największym parkiem narodowym w Polsce.

Park rozciąga się od źródeł Biebrzy, obejmując prawie całą rzekę aż do ujścia Narwi. Siedziba parku znajduje się w Osowcu. BPN skrywa przede wszystkim naturalne, nietknięte przez człowieka rozległe mokradła, bagna oraz torfowiska co czyni go tak niedostępnym i tajemniczym. Dolina Biebrzy w większej części zachowała swój unikalny, dziki charakter. Z tego powodu jest jedną z najbogatszych w gatunki ptaków wodno-błotnych ostoją w Polsce. Zaobserwowano tu ich ok. 270 gatunków, z których blisko 180 gniazduje nad Biebrzą.

Pierzaści mieszkańcy Parku

W Parku można spotkać mało znane gatunki ptaków, na przykład: dubelta, wodniczkę, cietrzewia i orlika grubodziobnego, dla których dolina jest jednym z ostatnich ptasich azyli w Europie. Poza nimi występują tam inne rzadkie ptaki: batalion (symbol parku), kszyk, kulik wielki, biegus zmienny, żuraw, rybitwa białoskrzydła i białowąsa oraz ptaki drapieżne: puchacz, sowa błotna, błotniak łąkowy i zbożowy.

Galeria biebrzańskich ptaków

Dubelt Cietrzew Puchacz Wodniczka

Galeria biebrzańskich ptaków cd

Batalion Żuraw Sowa błotna Orlik grubodzioby

Zwierzęce rozmaitości Doliny Biebrzy

Wydra Borsuk Gronostaj

Jenot Wilk Łoś

Park słynie z największej w Polsce populacji łosi (jest ich ok. 650 sztuk)

Królestwo łosiaRezerwat „Czerwone Bagno” jest biebrzańskim królestwem łosia. Powstał on w 1926 roku, by chronić ostoję tego największego i rzadkiego ssaka kopytnego. Kiedy zaczęto odtwarzanie gatunku, łosi było tu tylko kilka sztuk. Teraz ich populacja przekroczyła tysiąc osobników.

„Czerwone Bagno” to bezcenna enklawa przyrodnicza. Występują tu wały wydmowe zwane grzędami i grądami, które osiągają wysokość ponad 120 m n.p.m. Przez Bagno biegnie ścieżka edukacyjna, dzięki której można zapoznać się z roślinnością boru bagiennego. Przy wejściu na ścieżkę stoi stara uschnięta sosna – tzw. święta sosna, na której mieszkańcy Grzęd zawiesili kapliczkę jako wotum dziękczynne za uczynione cuda.

Biebrzański łoś

Niezwykła flora Biebrzańskiego Parku

Na terenie Biebrzańskiego Parku Narodowego, występuje 45 gatunków zagrożonych wyginięciem (np. szachownica kostkowata, fiołek torfowy i kosaciec bezlistny).

Chlubą doliny są storczyki (20 gatunków), owadożerne rosiczki oraz widłaki.

Wśród zbiorowisk leśnych występują olsy,

brzeziny i łęgi*, skrywające rzadkie brzozy niskie i wierzby lapońskie.

* łęg- las liściasty o gęstym poszyciu i bujnym runie

Owadożerna rosiczka

Storczyk krwisty

W meandrach* NarniWiosną Dolina Narwi jest jednym z ważniejszych punktów przystankowych dla migrujących ptaków. W wodnym labiryncie schronienie znajdują tysiące ptaków lęgowych i przelotnych: kaczki, mewy, rybitwy, bataliony, rycyki, czajki, bekasy, żurawie i błotniaki.

Symbolem Narwiańskiego Parku Narodowego jest błotniak stawowy (ptak drapieżny z rodziny Jastrzębowach).

Największym ssakiem parku narwiańskiego jest łoś. Nad Narwią spotkać też można bobry, piżmaki, wydry, borsuki i lisy.

W Narwiańskim Parku Narodowym występuje ponad 20 gatunków roślin chronionych m. in. storczyki: krwisty i plamisty, irys syberyjski, goździk pyszny, rosiczka okrągłolistna

* Meander- kolisty zakręt koryta rzeki

Wigierski Park Narodowy

Największym skarbem WPN są jego wody, które decydują o pięknie krajobrazu.

W granicach Parku znajdują się 42 naturalne zbiorniki wodne. Największe, najgłębsze i najatrakcyjniejsze z nich to Jezioro Wigry urozmaicone wyspami, zatokami, głębinami i przybrzeżnymi płyciznami. Wigry zostało umieszczone w "Projekcie Aqua", na liście najcenniejszych ekosystemów wodnych świata.

Wody w WPN to nie tylko jeziora, są tu piękne rzeki, strumienie, źródliska *.

* Źródlisko- zespół źródeł zgrupowanych blisko siebie

Jezioro Wigry Wigry jest największym jeziorem Suwalszczyzny, jego linia brzegowa ma

długość około 60 km. Jego cechą charakterystyczną są półwyspy oraz wyspy, które zajmują powierzchnię około 70 ha.

Na Półwyspie Klasztornym położona jest miejscowość Wigry z zabytkowym klasztorem byłego zakonu kamedułów gdzie w 1999 roku odpoczywał papież Jan Paweł II. Przez cieśniny i strumyki jezioro Wigry łączy się z 16 innymi jeziorami.

Przez jezioro przepływa Czarna Hańcza. W części północnej jeziora wpływa rzeka Wiatrołuża. W niektórych zakolach tych rzek ustanowiono ostoje bobrów.

Jezioro wspaniale nadaje się do uprawiania sportów wodnych, w tym żeglarstwa. Przez cały akwen prowadzi słynny szlak kajakowy rzeką Czarną Hańczą - nazwany imieniem papieża Jana Pawła II.

Najgłębsze polskie jezioro

Na Suwalszczyźnie znajduje się również unikatowe na skalę światową jezioro Hańcza. Jest ono najgłębszym jeziorem w Polsce, a nawet w środkowej części kontynentu.

Do tej pory wydawało się, że jego maksymalna głębokość to 108,5 m, ale ostatnie badania wykazały, że ma ono o trzy metry więcej– 111,5 m

Akwen ma cechy jeziora wysokogórskiego z bardzo

czystymi, przejrzystymi i dobrze natlenionymi wodami. Od wielu lat jest ono modne wśród płetwonurków.

Kanał Augustowski- jedyny taki!

Kanał Augustowski jest nazywany inżynieryjnym fenomen drogi wodnej XIX wieku. Obecnie stanowi główną atrakcję turystyczna i najbardziej znaczący zabytek regionu Augustowa, który kandyduje do wpisania na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO. Łączy on dorzecza Wisły i Niemna. Ma długość około 102,0 km, z czego 80 km na terenie Polski, 18,6km na terenie Białorusi oraz 3,5 km w strefie granicznej.

Na kanale wybudowano 18 śluz, z czego 14 znajduje się na terytorium Polski, jedna w pasie granicznym i 3 na terenie Białorusi. Kanał został zbudowany w celu stworzenia drogi wodnej do portów Morza Bałtyckiego z pominięciem ujścia Wisły, będącego wówczas w rękach Prus. Jego budowa, z przerwą w czasie powstania listopadowego, trwała 15 lat (1824-1839r.).

Kanał Augustowski

Kanał Augustowski stanowi perłę niepowtarzalnej urody wśród szlaków wodnych Europy. Daje możliwość podziwiania wspaniałej przyrody, poznania kultury i historii ziem, przez które przebiega.

Spływy wzdłuż Kanału były jedną z ulubionych rozrywek Ojca Świętego Jana Pawła II, który podczas swej pielgrzymki do Polski w 1999 roku przepłynął Kanałem z Augustowa do śluzy Gorczyca, co upamiętnia kamienny pomnik.

Najpiękniejsze zabytki- „Wersal Podlasia”

Pałac Branickich nazywany „Wersalem Podlasia”, to jeden z najciekawszych zabytków Białegostoku, jedna z najlepiej zachowanych rezydencji magnackich epoki saskiej na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej i cenny zabytek architektury późnobarokowej. Obecnie ma tu siedzibę rektorat Akademii Medycznej w Białymstoku.

Najpiękniejsze zabytki- Cerkiew pw. Św. Ducha

Cerkiew pw. Św. Ducha jest największą prawosławną cerkwią w Polsce i jedna z największych w Europie. Została wybudowana w latach 1982 – 1999 w Białymstoku. Świątynia mieści 2500 osób.

Zabytki Tykocina

Zamek króla Zygmunta II Augusta- znajduje się na północnym brzegu Narwi. Podstawą zamku była drewniana warowania z początku XIV w. W 1433 r. wojewoda tykociński postawił na jej miejscu zamek, który został następnie rozbudowany w poł. XVI w. przez króla Zygmunta II Augusta.

Kościół p.w. Trójcy Świętej- został wybudowany dzięki Janowi Klemensowi Branickiemu w latach 1740 – 1750. Jest to barokowa świątynia typu bazylikowego.

Zabytki Drohiczyna

Kościół i klasztor Jezuitów wraz z Collegium Nobilium. Kościół katedralny św. Trójcy powstał na miejscu wcześniejszej fary ufundowanej przez Jagiełłę w 1386 r. Tu odbywały się sejmiki wojewódzkie i ziemskie szlachty podlaskiej.

Zespół klasztorny Benedyktynek:Kościół Benedyktynek pw. Wszystkich Świętych z lat 1733-1738 w stylu późnobarokowym oraz Klasztor Benedyktynek

Tradycyjne potrawy województwa podlaskiego

Babka ziemniaczana- zapiekane danie z ziemniaków uprzednio startych na tarce z dodatkiem usmażonej cebuli i boczku pokrojonych w kostkę oraz jajek. Tradycyjne danie białoruskie.

Kiszka ziemniaczana- masa z surowych ziemniaków z dodatkiem słoniny, boczku i przypraw, upychana w jelicie wieprzowym, a następnie pieczona. Wyglądem przypomina kiełbasę .

Palcówka- tradycyjna kiełbasa wieprzowa w cienkim jelicie, z surowego mięsa , podsuszana.

Tradycyjne potrawy województwa podlaskiego

Chłodnik podlaski- zupa podawana na zimno, której głównym składnikiem jest świeża botwinka.

Piekaczewnik- potrawa w formie zapiekanego ciasta z nadzieniem, znana w kuchni białoruskiej i tatarskiej

Sękacz- wypiek cukierniczy z ciasta biszkoptowo- tłuszczowego, pieczonego nad otwartym ogniem na obracającym się rożnie w kształcie drewnianego wałka Tradycyjne ciasto tatarskie

Podlaskie tradycje Noc Świętojańska w województwie podlaskim jest imprezą

ludową. Przypada ona w najkrótszą noc w roku, tj. z 23 na 24 czerwca. Tradycja Nocy Świętojańskiej wywodzi się z około X wieku i jest znana również pod nazwami kupalinka, kupalnocka czy sobótka.

Noc Świętojańska jest związana ze starosłowiańskimi obrzędami. To święto ognia i wody – żywiołów posiadających moc oczyszczenia. Obrzędy towarzyszące kupalnocce miały zapewnić ludziom pomyślność zbiorów oraz powodzenie w miłości.

Obrzędy sobótkowe rozpoczynały się od tańców przez i wokół ognia. Zwyczaje związane z wodą polegały na puszczaniu przez dziewczęta wianków po rzece. Obrzęd był związany z łączeniem się w pary, ponieważ chłopcy wyławiając wianki poszukiwali ich właścicielek, a następnie pary udawały się na spacery nocne po lesie. Spacer ten również miał swoją symbolikę – szukano wówczas kwiatu paproci, który kwitnie jeden raz w roku, a jego odnalezienie miało zapewnić pomyślność i szczęście.

Podlaskie tradycje

Jarmark na Jana zapisał się na stałe jako tradycja miasta Białystok. Co roku na Rynku Kościuszki po obu stronach Ratusza pojawiają się stoiska podtrzymujące ginącą tradycję sztuki ludowej czy rękodzieła.

Symbolem każdego Jarmarku na Jana są drewniane grabie, których nie może zabraknąć w podlaskim gospodarstwie.

W trakcie trwania imprezy przygrywają kapele ludowe z Polski i Litwy oraz kataryniarze. Z roku na rok przybywa straganów, na których można spróbować i zakupić wyroby z Kurpi, Mazur, Warmii, Podhala, Litwy, Białorusi i Podlasia. Na stoiskach królują oczywiście sztandarowe potrawy regionalne.

Oprócz tego na kramach można kupić drewniane grabie, wyroby z wikliny, suszone zioła, wyroby z gliny, ceramikę, tkaniny, rzeźbione ptaki, narzędzia do pracy w polu, lesie czy ogrodzie. Do picia oferowane jest piwo kozicowe czy podpiwek na bazie jałowca.

http://www.wrotapodlasia.pl/pl/http://www.turystyka.wrotapodlasia.pl/NR/rdonlyres/CC434EB4-F044-44AB-8C00-2D92E233C1BA/0/2010atrakcjepodlaskiegopl.pdfhttp://www.atrakcjepodlasia.pl/http://www.bialystok.uw.gov.pl/puwmcms/http://region.e-podlasie.pl/http://www.podlaskieit.pl/http://bpn.com.pl/http://www.biebrza.org.pl/http://www.poland.gov.pl/Narwianski,Park,Narodowy,10281.htmlhttp://www.wigry.win.pl/http://wigry.net.pl/

Źródła: