Cognitieve ontwikkeling: Vygotsky’s theorie Dorian de Haan

Overzicht: Persoon Vygotsky Theoretische begrippen Toepassing: educatie

Literatuur Usha Goswami (2008), Cognitive

Development pp. 389-398 Artikelen in International Journal of

Behavioral Develpment 205, vol. 29, 3, pp. 1-10; Cole, Karpov, Correa-

Chávez & Rogoff.

Vygotsky 1896-1934 : waarom populair ? Belangstelling voor de rol

van de sociale context voor de ontwikkeling

Thema’s & Toepassingen Relatie theorie-praktijk

–  Educatie: motivatie, interactie, zelfregulatie, vakken als wiskunde, lezen en schrijven

–  Volwassenenonderwijs, werk, organisaties

–  Psychotherapie

Davidov 1930-1998

Galperin 1902-1988 Elkonin 1904-1984

Alexander Luria 1902-1977

1e generatie

2e generatie ‘Russen’

3e generatie internationaal

Leontiev 1903-1979

Lev Semenovich Vygotsky, de persoon

Google: Ongeveer 2.160.000 resultaten

Studie rechten en medicijnen aan Universiteit van Moskou Psychologie, filosofie, literatuur aan officieuze Shanyavskii Volksuniversiteit

Leraar pedagogische academie in Gomel Psychologisch laboratorium Universiteit Moskou

Op 38 jarige leeftijd overleden aan tubercolose Werk door Stalin besmet verklaard 1956 eerste samenvatting gepubliceerd, tussen 1982-1984 compleet http://www.youtube.com/watch?v=7J195QMny_4

CHAT: cultuur-historische activiteits theorie

1. Sociale processen

Agrarische samenleving

–  Arbeid en socialisatie van kinderen niet gescheiden

–  Informele onderwijssetting: routines

–  Kennis ingebed in alledaags leven

–  Leren door middel van observatie, imitatie, participatie

–  Kinderen passen zich aan aan omgeving

–  Opvatting van leren: rijping

Industriële/ informatie samenleving –  Arbeid en socialisatie van

kinderen gescheiden –  Formele onderwijssetting:

instructie –  Kennis abstraheert van de

situatie –  Leren door middel van taal

en andere symboolsystemen –  Omgeving wordt aangepast

aan het kind –  Opvatting van leren:

Sociaal-constructivisme

Sociaal-historische context

  Sylvia Scribner & Michael Cole, 1981 (Cole,2005, p.3)

Onderzoek naar relatie tussen scholing en literacy Vai schrift in Liberia •  Functie in handel en persoonlijke communicatie •  Geen relatie met schoolprestaties •  Literacy als sociaal georganiseerde praktijk : leren van procedures verbonden met psychologisch gereedschap (Karpov, 2005,4-7)

VAI tekst

2. Gemedieerde cognitie �

Semiotische activiteit, als psychologisch gereedschap voor de ontwikkeling van het intermentaal functioneren op het sociale niveau naar intramentaal functioneren op het psychologische niveau (Goswami, p. 391)

Mediatie en ontwikkeling van reflectief bewustzijn

Ervaring is gesocialiseerd en gesymboliseerd: Alledaagse interactie:

fysieke, materiële wereld sociale wereld (onderwijs: de Vreedzame school opsteker / afbreker) wereld van emoties (stout handje)

Schoolse interactie: wetenschappelijke begrippen (Goswami, p. 393)

Tekensystemen: het schrift, de wiskunde, de plattegrond, de compositie, choreografie, schema’s en grafieken ..

(Cole, 2005,p.3 voorbeelden Nepal, Nieuw Guinea, Mexico)

Taal als gereedschap

Spontane begrippen Mentaal model geworteld in

gebeurtenis: betekenis verworven door ervaring:

episodisch betekenissysteem concept

interne reorganisatie

structuur

metalinguïstisch bewustzijn

Wetenschappelijke begrippen Mentaal model verworven via taal :

semantisch systeem Concepten: vaktaal, theorie,

perspectief Reflectie over begrippen

Bewustzijn van inwendige structuur

Onderwijzen van wetenschappelijke begrippen en procedures: theoretisch leren

Activiteitstheorie

Leontiev: ontwikkeling is leren deelnemen aan samenleving Perspectief van de historische bepaaldheid van arbeid en

kondities van cultuur, cognitie en leren o  activiteiten worden gedefinieerd door een maatschappelijk doel

(spel, werk etc) en vinden hun oorsprong in motivatie (het waarom) o  activiteiten worden gerealiseerd door doelgericht handelen (‘action’)

(het wat) o  activiteiten worden uitgevoerd (operation) op een bepaalde wijze

(eventueel m.b.v. gereedschap) (het hoe) (Karpov 2005, p. 72-73)

Holistische, dialectische benadering: leren als onderdeel van een activiteit, waarin elementen elkaar wederzijds beïnvloeden

Object van handelen bv. Kennis

Activity = zich ontwikkelende complexe structuur van gemedieerd en gezamenlijk menselijk handelen

Artefacten van de cultuur, bv. grafieken, computer

Resultaat, bv. Tekst, tentoonstelling

Samenwerken Leergemeenschap Klas, buurt ..

Gedragsregels, interactie

Ontwikkeling en onderwijs

 Van inter- naar intrapsychologische processen o Zone van de naaste ontwikkeling (Goswami, p. 392)

o Scaffolding o Internalisatie

o School: symbolisch spel (Goswami, p. 395)

theoretisch leren (Goswami, p.394)

ZPD: afstand tussen het

actuele niveau van zelfstandig probleem oplossen en de potentiële ontwikkeling onder begeleiding (Goshami:392)

Scaffolding Hetondersteunings systeem van ouders, leerkrachten en

‘peers’ dat bijdraagt aan de ontwikkeling van het kind (Goshami:393-394)

ZPD & scaffolding�uitwerking 1

Barbara Rogoff: ZPD: ‘dynamic region of sensitivity to learning the skills of culture in

which children develop through participation (..)’ Scaffolding: op afstand ‘verborgen’ arrangementen ‘apprenticeship’ ‘guided participation’ ‘community of learners’

  Belang non-verbale communicatie en observatie   actieve rol van kinderen in structureren van eigen ontwikkeling http://www.intentcommunityparticipation.net/videos-interviews

Learning through intent community participation

http://www.intentcommunityparticipation.net/

ZPD & scaffolding uitwerking 2

  James Wertsch Onderzoek interactie constructietaak: Braziliaanse moeders

met weinig scholing en leerkrachten Kader: activiteitstheorie verschil in situatiedefinitie en doelen: ‘taak’ om op een efficiënte manier uit te voeren versus focus op leerproces van het kind: educatieve situatie

Relatie met onderwijservaring als sociale praktijk

ZPD & scaffolding uitwerking 3   Jean Lave & E.Wenger Collectivistisch perspectief

nieuwkomers: steeds betere deelname & lid van gemeenschap

Definitie: het proces waarin kennis, die wordt aangeboden of ontdekt in interactie, geincorporeerd wordt in het eigen mentaal funktioneren van een kind. Het gaat om de transitie, het opnemen, eigen maken van kennis (Goswami: 391). –  Psychologisch gereedschap wordt ‘interne

mediator van cognitieve ontwikkeling’ Empirische evidentie?

Empirische evidentie

Scaffolding: Onzichtbare kinderen: vooral aandacht voor de ondersteuning van de volwassene Theoretische onderbouwing, positieve uitkomsten maar beperkte statistiek

Maar: hoe leert het kind in interactie? Internalisatie als ‘magische formule’

Ontwikkeling en onderwijs

 Van inter- naar intrapsychologische processen o Zone van de naaste ontwikkeling (Goswami, p. 392)

o Scaffolding o Internalisatie

o School: symbolisch spel (Goswami, p. 395)

theoretisch leren (Goswami, p.394)

ZPD & scafolding

Ontwikkelingstheorie Piaget & Vygotsky

Piaget: 1896-1980 Het actieve kind   zelfontdekkend leren   cognitief conflict:

assimilatie en accomodatie   in interactie met

leeftijdgenoten

Constructivisme Materieel rijke leeromgeving

Vygotsky: 1896-1934 Het participerende kind   Belang van de historische

en sociaal- culturele omgeving

  interactie met een meer ervaren persoon

Sociaal-constructivisme Sociale context

Toepassing Piaget in onderwijs

Organiseren van zelfontdekkingen Cognitief conflict

Observatie door Leerkracht

Interacties klasgenoten

Toepassing Vygotsky:

De ‘bemiddelende’ volwassene

Belang van psychologisch gereedschap

‘Leidende’ activiteit; Baby’s emotionele interactie Peuters objectgerichte

gezamelijke aandacht Kleuters: spel Vanaf 6 jaar: leren &

instructie Adolescentie: interactie met

peers

Symbolisch spel & abstract denken

Vygotsky: In play “action arises from ideas rather than from things”(..) operating with the meaning of things leads to abstract thought” (Goswami, p. 396)

Theoretisch leren: Schrijven

Van Engen A.(1994). Schrijven in de basisschool. Groningen:Dijkstra

Theoretisch leren: rekenen/wiskunde

‘Systeem-theoretisch’ leren Begin bij het abstracte, het

wetenschappelijke begrip/ de centrale conceptuele structuur: belang van het invoeren van een maat als teleenheid, als vergelijkingseenheid.

1 = wat gelijk is aan de maat Belang van getalbegrip (Goswami p.

363) versus tellen als talige routine.

Vygotsky, 1986 p. 188 “Instruction (..) must be aimed not

so much at the ripe as at the ripening functions”

Voorbeeld reken-/wiskundelessen

1.  Orientatie: ervaring buiten en in school –  dagelijks meten en wegen, activiteiten in de

klas –  relatie tussen object en te meten eigenschap

(lengte, volume, gewicht) –  verschillende maten: een exacte basis voor

kwantiteit 2.  Generalisatie: inzicht in functie van materialen

als maat 3.  Introductie van getal in relatie tot maat

Vygotskiaanse principes in Nederlands ‘Realistisch rekenonderwijs’

  Orientatie op wiskundige aspecten van de realiteit

  Contextrijke probleemsituaties   Werken met verschillende

symbolische representaties (materialen en schema's)

  Groepswerk en interactie   Structurende rol van de

leerkracht   Integratie van onderdelen

rekenen/wiskunde

ZPD: niveau bepaling

  ZPD: “a prospective rather than retrospective characterization of cognitive development” (Goswami: 392)

  Meten van intelligentie: observatie van leerpotentieel - vooruitgang na bepaalde hoeveelheid hulp : ‘Dynamic assessment”

http://chloe01.edublogs.org/2010/09/12/ict-based-dynamic-assessment-to-reveal-special-education-students-potential-in-mathematics/

Onderzoek Scaffolding in de dagelijkse ‘informele’ praktijk van het gezin

Hoogsteder, M. (1995) Theorie componenten * Gemeenschappelijke

activiteit * Dyade novice - expert * Taak probleem-oplossen * Op het kind gerichte

activiteit

Praktijk: culturele context van dagelijkse interactie * ‘conversationeel’

Ecologische representativiteit van stapsgewijze instruktie in ‘informeel’ leren?

Onderzoekssituatie – prototypisch setting van VVE - is niet goed te vergelijken met dagelijks informeel leren

Onderzoek Scaffolding op school Interactie leerkracht-

leerling Tharp & Gallimore (1988) ‘Activity centers’

basis is voorkennis van leerlingen actieve participatie

Newman e.a. (1989) problemen situatie-definitie, vaststellen ‘actuele ontwikkeling’ & intersubjectiviteit

Samenwerking tussen leerlingen

Palincsar &Brown (1984) Reciprocal teaching’ (G:394)

Van ‘other’ naar ‘self-regulation’

Siegler & Alibali (2005) Verschillende uitkomsten

(verschil in niveau, aard van de taak, verschil in ideeën)

Rogoff e.a. (1982, 1986,1989) Planmatige aanpak,doelgericht, Educatieve interactie

Motivatie, imitatie Leren om samenwerkend te leren Voorwaarde: denken over elkaars ideeën (Mercer e.a., 1999)

Vygotskiaanse principes in Nederlands ‘Ontwikkelingsgericht Onderwijs’

  Leren in betekenisvolle contexten: sociaal-culturele activiteiten

  Structurerende rol en participatie van de leerkracht

  Taal als cognitief gereedschap   Groepswerk en interactie   Brede ontwikkeling: holistische benadering   Uitgaan van de ‘leidende activiteit’ in

verschillende levensfasen

De drijvende tuin vanYuppopolus�Ontwikkelingsgericht Onderwijs

Leerkracht en Leerlingen van Groep 4

Behoud van drijvende tuin

Bewoners IJburg

Bedoeling: Natuuronderwijs, lezen informatieve tekst, strategisch schrijven

Betekenis: een tuin van de wijk en de school

Keuze onderwerpen,rollen tijdens presentatie

Medewerkers afd. Groen- voorziening Informateve boeken tuingereedschap

Afspraken,taken