Upload
lucian-cannon
View
75
Download
1
Embed Size (px)
DESCRIPTION
TÜRK VATANDAŞLARININ VİZESİZ AVRUPA YOLCULUĞU: Geri Kabul ve Sonrası Melih ÖZSÖZ İKV Genel Sekreter Yardımcısı ve Araştırma Müdürü mozsoz@ ikv . org.tr 28 Mayıs 2014, İstanbul. TÜRK VATANDAŞLARININ VİZESİZ AVRUPA YOLCULUĞU: GERİ KABUL ve SONRASI. Vize Sorunu Nedir?. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
TÜRK VATANDAŞLARININ
VİZESİZ AVRUPA YOLCULUĞU:
Geri Kabul ve Sonrası
Melih ÖZSÖZİKV Genel Sekreter Yardımcısı ve Araştırma Müdürü
28 Mayıs 2014, İstanbul
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
Vize Sorunu Nedir?
Türk Vatandaşlarına Vizenin Kısa Tarihi
Vize Sorunu ve Boyutları
Vizesiz Seyahate Doğru: Geri Kabul ve Vize Diyaloğu
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
TÜRK VATANDAŞLARININ VİZESİZ AVRUPA YOLCULUĞU: GERİ KABUL ve SONRASI
Vize Kısıtlamaları Endeksi (2013)Sıra Ülke Vizesiz Seyahat Edilen
Ülke / Bölge Sayısı
1 FİNLANDİYA, İSVEÇ, İNGİLTERE 173
2 ALMANYA, DANİMARKA, LÜKSEMBURG, ABD 172
3 BELÇİKA, HOLLANDA, İTALYA 171
4 KANADA, FRANSA, İRLANDA, JAPONYA, NORVEÇ, PORTEKİZ, İSPANYA
170
5 AVUSTURYA, YENİ ZELANDA, İSVİÇRE 168
(…) (…) (…)
42 TÜRKİYE, ST. LUCIA 94
(…) (…) (…)
98 AFGANİSTAN 28
“VİZE SORUNU” NEDİR?
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
“The Worst Passports To Travel With Around The World” Huffinghton Post
“VİZE SORUNU” NEDİR?
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
PASAPORTKimlik yerine kullanılıyordu
SEYAHATÇok az ülke için vize zorunluluğu
SINIR KONTROLÜGenellikle sınırlar arasında mal
taşınması söz konusu ise, vergilendirme amaçlı bir uygulama
PASAPORTSadece pasaport değil; vize ve çalışma izni gerekiyor
SEYAHATBirçok ülke için vize zorunlu bir uygulama
SINIR KONTROLÜSadece mallar değil, vize sahibi kişiler için bile zorunlu bir uygulama
DÜN BUGÜN
• Standart ücreti aşan maliyetler• Gecikmeler• Keyfi karalar• Anlam verilemeyen ret kararları• Talep edilen onlarca belge• Bürokratik işlemler• Ek maliyetler• Kısa süreli vizeler• Çalışanların rahatsız edici tavırları• …• … • …
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
“VİZE SORUNU” NEDİR?
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
“VİZE SORUNU” NEDİR?
TÜRKİYE;
2.000 şirket, 60.000 araç, 120.000 sürücü ile Avrupa’nın en hızlı büyüyen ve en genç taşıma filosuna sahip ülkesi. Ancak, taşımayı yapan Türk TIR şoförleri, mallarını yükleyip Avrupa’ya götürmek istediklerinde vize konusunda ciddi sıkıntılar yaşıyor.
76 milyon nüfuslu ülkede, Schengen vizesi başvurusu (sadece C tipi) yaklaşık 670.000.
76 milyon nüfuslu ülkede, dolaşımdaki biyometrik pasaport sayısı 10 milyon.
24 yaş altı nüfusun 31 milyon olduğu ülkede,15-24 yaş arası grupta ülke dışına çıkmış nüfus oranı sadece yüzde 10.
HUKUKİ BOYUT
EKONOMİK BOYUT
SİYASİ BOYUT İNSANİ BOYUT
“VİZE SORUNU” NEDİR?
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
TÜRK VATANDAŞLARINA VİZENİN KISA TARİHİ
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
1980 SONRASI
1980ÖNCESİ
Türk vatandaşlarının Avrupa’ya vizesiz girişi
Türk vatandaşlarının Avrupa’ya vizeli girişi
5 Eylül 1980
Almanya’nın Türk vatandaşlarına “geçici” olarak vize uygulaması
1982
Belçika, Fransa, Hollanda, Lüksemburg’unTürk vatandaşlarına vize uygulaması
1 Temmuz 2013
Hırvatistan’ınTürk vatandaşlarına
vize uygulaması
539/2001Konsey Tüzüğü
TÜRK VATANDAŞLARINA VİZENİN KISA TARİHİ – 1980 ÖNCESİ
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
1980 SONRASI
1980ÖNCESİ
Türk vatandaşlarının Avrupa’ya vizesiz girişi
Türk vatandaşlarının Avrupa’ya vizeli girişi
12 Eylül 1963
Ankara Anlaşması
Madde 12“… işçilerin serbest
dolaşım kademeli olarak gerçekleştirilecektir”
Madde 13Yerleşme serbestliği
Madde 14Hizmetlerin serbest
dolaşımı
1970
Katma Protokol
1 Ocak 1973
Katma Protokol’ün yürürlüğe girişi
Madde 36“… işçilerin serbest dolaşımı, 12. yılın sonu ile 22. yılı sonu arasında kademeli olarak gerçekleştirilecek”
1986-1996
SERBEST DOLAŞIM
5 Eylül 1980
Almanya’nın Türk vatandaşlarına “geçici” olarak vize uygulaması
1 Ocak 1996
Gümrük Birliği
“VİZE SORUNU”HUKUKİ BOYUT
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
ANKARA ANLAŞMASI (1963)KATMA PROTOKOL (1970)GÜMRÜK BİRLİĞİ (1996)
GBOK KARARLARI
ABAD KARARLARI
ULUSAL MAHKEME KARARLARI
2/76
1/80
3/80
Demirel Kararı (1986)
Demirkan Kararı (2013)
27 YILDATÜRK
VATANDAŞLARININSERBEST
DOLAŞIMINA İLİŞKİN 55 KARAR
ALMANYA
HOLLANDA (Mart 2012)
Almanya-35Hollanda-10Avusturya-6İngiltere-4Soysal Kararı (2009)
“VİZE SORUNU”HUKUKİ BOYUT
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
SOYSAL KARARI-20091 Ocak 1973
Katma Protokol’ün yürürlüğe girişi
Vize UygulamayanlarAlmanya
FransaBelçika
DanimarkaHollanda
Lüksemburgİngiltere
İrlandaİtalya
Portekizİspanya
VİZEMUAFİYET
BELGESİ
“VİZE SORUNU”HUKUKİ BOYUT
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
Soysal Kararı2009
Demirkan Kararı2013
Hizmet sunmak Hizmet almak
Hizmet sunucularTIR şoförleri
Hizmet alıcılarTuristler
YORUM:vizeden muaf
YORUM:Vizeye tabi
Hukukun üstünlüğü
Siyasi baskı
Korca KararıBerlin Branderburg
(Mart 2014)
“VİZE SORUNU”SİYASİ BOYUT
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
KARŞILIKLI RESTLEŞMELER
HUKUK KURALLARININ UYGULAN(A)MAMASI
DİPLOMATİK ÇABALAR
BÜROKRATİK ENGELLER ve SİYASİ İRADE EKSİKLİĞİ
PROSEDÜRLERİN BÜROKRATİKLEŞMESİ
GERİ KABUL ANLAŞMASI VE VİZE SERBESTLİĞİ DİYALOĞU
“VİZE SORUNU”EKONOMİK BOYUT
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
TÜRKİYEYıl
BaşvurulanC Tipi Vize (kısa süreli)
Standart Schengen VizeÜcreti
TOPLAM(kabaca)
2009 484.209 60 Avro 29 Milyon Avro
2010 559.946 60 Avro 33,5 Milyon Avro
2011 624.361 60 Avro 37,5 Milyon Avro
2012 668.835 60 Avro 40 Milyon Avro
TOPLAM 1.713.614 140 Milyon Avro
Kaynak: Avrupa Komisyonu, Schengen İstatistikleri 2009/2010/2011/2012
“VİZE SORUNU”EKONOMİK BOYUT
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
2012 YILI C TİPİ SCHENGEN VİZESİ BAŞVURUSU
ÜLKE SIRALAMASI
RUSYA
UKRAYNA
ÇİN
BELARUS
1
2
3
4
TÜRKİYE5
HİNDİSTAN6
6.069.001
1.313.727
1.242.507
698.404
668.855
506.162
ÜLKESIRA BAŞVURU SAYISI
Kaynak: Avrupa Komisyonu, Schengen İstatistikleri 2012
“VİZE SORUNU” EKONOMİK BOYUT
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
Standart Vize
Ücreti
Aracı Kurum Hizmet Bedeli+
PIN Kodu Ücreti+
Banka Komisyonu+
Pasaport Kargo Teslim Ücreti
Ulaşım ve Konaklama Maliyetleri
Sigorta Maliyeti
“VİZE SORUNU”İNSANİ BOYUT
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
VİZE SORUNUNDA GÜNDEME EN AZ GELEN BOYUT
AYRIMCILIK - HAKSIZLIK
KONUYU ANLAMAYA YÖNELİK BİR ÖRNEK:TOBB, İKV ve ECAS İŞBİRLİĞİNDE GERÇEKLEŞTİRİLEN “VİZE ŞİKAYET HATTI” PROJESİ (2009-2010)
TÜRK VATANDAŞLARININ KENDİLERİNİ EN AZ AVRUPALI HİSSETTİKLERİ YER: VİZE KUYRUKLARI
17 Kasım 2009 – 12 Ocak 2010
2 Telefon hattı ve E-posta adresi
Ocak 2010 – Haziran 2011
E-posta adresi ve Telefon hattı
TOPLAM
Telefon 280 19 299
E-posta 332 154 486
Faks 236 12 248
Posta 96 18 114
Toplam 944 203 1147
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
VİZE ŞİKAYET HATTIGELEN ARAMALAR
Toplam Şehir Sayısı: 54
Türkiye dışından gelen aramalar: Almanya, Belçika, Fransa, Romanya, Malta
399
125
113
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
VİZE ŞİKAYET HATTICOĞRAFİ DAĞILIM
“Erasmus programına katılan bir öğrenci olarak (yaş: 24), XXX Konsolosluğu 2,500 Avro’luk teminat mektubu istediÖğrenci, İzmir
“Vize başvurusundaki sıkıntılardan dolayı, değişim programına (Erasmus) iki ay geç başlamak zorunda kaldım”. Öğrenci, Ankara
Katılmam gereken toplantıdan 3 hafta önce Konsolosluğa vize başvurusunda bulundum. Durumun aciliyetini belirtmeme rağmen, vize başvurusu için verilen randevu tarihi, toplantı tarihinden sonraydı”. Mimar , Istanbul
“ Annemin tek istediği yılbaşını torunlarıyla geçirmekti. Ancak Konsolosluk ona bu şansı vermedi”Ev Kadını, Berlin
Akademisyen, öğrenci, turist, emekli, iş insanı, ev kadını …
“ XXX Konsolosluğu, AB ülkesindeki üniversiteden bize gönderilen davet mektuplarının geçerli olmadığını, mektupların Üniversite tarafından doğrudan Konsolosluğa gönderilmesi gerektiğini söyledi.”Akademisyen, İstanbul
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
TÜRKİYE-AVRUPA BİRLİĞİGERİ KABUL ANLAŞMASIMÜZAKERELERİ
TÜRK VATANDAŞLARINA VİZENİN KISA TARİHİ
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
öncesi 1980ler 2000ler 2010lar1990lar sonrası
HUKUKİ BOYUT
SİYASİ BOYUT
EKONOMİK BOYUT
İNSANİ BOYUT
2003
TÜRK VATANDAŞLARINA VİZENİN KISA TARİHİ
KARŞILAŞTIRMALI PERSPEKTİF
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
2003 2004 2006 20072005 2008 2010 20112009 2012 2013
TÜRKİYE - GERİ KABUL ANLAŞMASI MÜZAKERELERİ
SOYSAL DEMİRKAN
BATI BALKANLAR
DOĞU ORTAKLIĞI
RUSYA
MOLDOVA
GERİ KABUL NEDİR?
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
TÜRKİYE-AB GERİ KABUL ANLAŞMASI
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
2,648 km kara sınırı ile, AB üyesi ülkeler arasında en uzun 5. kara sınırı
7,200 km deniz sınırı ile, AB üyesi ülkeler arasında en uzun 5. deniz sınırı
TÜRKİYE-AB GERİ KABUL ANLAŞMASI
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr Kaynak: Frontex, Yıllık Risk Analizi Raporu, 2013
DOĞU AKDENİZ YOLU37.220 MÜLTECİ
Afganistan-9.560Suriye-7.130Bangladeş-4.600
DOĞU KARA YOLU1.600 MÜLTECİ
BATI BALKAN YOLU6.309 MÜLTECİ
DOĞU AKDENİZ YOLU4.770 MÜLTECİ
ORTA AKDENİZ YOLU10.380 MÜLTECİ
BATI AKDENİZ YOLU6.400 MÜLTECİ
Datça’da mülteci dramı
EGE DENİZİ ONBİR GÖÇMENE MEZARMarmara’da Mülteci Taşıyan Bot Battı: 3’ü Çocuk, 7 Ölü
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
TÜRKİYE-ABGERİ KABUL ANLAŞMASI
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
2003 2004 2006 20072005 2008 2010 20112009 2012 2013
GERİ KABUL ANLAŞMASIMÜZAKERELERİBAŞLADI
ARALIK 2012YOL HARİTASITASLAĞI
ARALIK 2013GKA İMZALANDIVİZE DİYALOĞU
BAŞLADI
EKİM 2012GKA PARAFE EDİLDİ
GERİ KABUL ANLAŞMASI MÜZAKERELERİ TIKANDI
ORTAK YÜK PAYLAŞIMI
ŞUBAT 2011ADALET VE İŞÇİLERİ
KONSEY TOPLANTISIKAPALI İFADELER
10 YIL
TÜRKİYE-AB GERİ KABUL ANLAŞMASI
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
GERİ KABUL ANLAŞMASI
GERİ KABUL USULLERİ
GERİ KABUL AMACIYLA TRANSİT GEÇİŞ
KENDİ VATANDAŞLARININ GERİ KABULÜ
3. ÜLKE VATANDAŞLARININ VE VATANSIZLARIN GERİ KABULÜ
KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI
YÜK ve MASRAFLARIN PAYLAŞIMI
TÜRKİYE-ABGERİ KABUL ANLAŞMASI
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
KAÇ KİŞİ GELECEK?
TR- 150.000 AB- 350.000
KAPASİTE NASIL OLUŞTURULACAK?
Mevcut Kapasite – 2.500 kişi
NE KADARSÜRE KALACAKLAR?
TR geri kabul edilenleri, kendi ülkelerine iade
edebilecek mi?
KABUL EDİLENLERİN MASRAFLARI
NASIL KARŞILANACAK?
Eğitim, sağlık, konut, aile…
TR ÜZERİNDEN AB’YE GİTTİĞİ
NASIL KANITLACAK?
İlginç bir örnek: Türkiye-Yunanistan
GKA’nın ilk yılı deneyimleri
Yunanistan: 2.500Türkiye: 2.450’si için
kanıt yeterli değil!
AB “İSTENMEDİKLERİNİ
” Mİ TÜRKİYE’YE GÖNDERECEK
MALİYETİN “ORTAK” PAYLAŞIMI
Türkiye, Avrupa’nın büyük bir yükünü omuzlayacak!Ya Avrupa?
GKA’nın Türkiye’ye maliyeti ne olabilir?
1 mültecinin maliyeti: 1.100 Avro2012: 55.0002013: 37.0002012-2013 (toplam): 92.000*1.100=101 milyon Avro
Acil yapılması gereken: Türkiye’de halihazırda var olmayan mülteci kabul kapasitenin oluşturulması.
Bu kapasite oluşturulamazsa; gelecek Avrupa Komisyonu İlerleme Raporları
TÜRKİYE-ABGERİ KABUL ANLAŞMASI
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
KABUL EDİLENLERİN MASRAFLARI
NASIL KARŞILANACAK?
Eğitim, sağlık, konut, aile…
TÜRKİYE-AB GERİ KABUL ANLAŞMASI
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
GEÇEN 10 YILDAMODERN SINIR YÖNETİMİ VE YASADIŞI GÖÇLE MÜCADELE ALANLARINDA
ÖNEMLİ ADIMLAR TÜRKİYE’NİN KENDİ GİRİŞİMİYLE ATILDI
BİYOMETRİK PASAPORTLARA GEÇİŞ (HAZİRAN 2010)
YABANCILAR ve ULUSLARARASI KORUMA KANUNU (NİSAN 2013)
İÇİŞLERİ BKN. ENTEGRE SINIR YÖNETİMİ EYLEM PLANLARI
TÜRKİYE’NİN 3. ÜLKELERLE VİZE SERBESTLİĞİ ANLAŞMALARI
AB ÜLKESİ VATANDAŞLARA VİZE UYGULAMALARI
GERİ KABUL ANLAŞMASI ve VİZE DİYALOĞU
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
GERİ KABUL ANLAŞMASI
VİZE KOLAYLAŞTIRMA ANLAŞMASI
VİZE SERBESTLİĞİ DİYALOĞU
VİZE SERBESTLİĞİ YOL HARİTASI
VİZE SERBESTLİĞİ
GERİ KABUL ANLAŞMASI ve VİZE DİYALOĞUBATI BALKANLAR
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
2008 2009 2010
MAKEDONYA
KARADAĞ ve SIRBİSTAN
ARNAVUTLUK ve BOSNA-HERSEK
2011
ARALIK 2009MAKEDONYA-KARADAĞ-
SIRBİSTANVİZE SERBESTLİĞİ
ARALIK 2010ARNAVUTLUK
BOSNA-HERSEKVİZE SERBESTLİĞİ
VİZE
DİYALOĞU
BATI BALKANLARVİZE SERBESTLİĞİ YOL HARİTASI
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
VİZE SERBESTLİĞİ YOL HARİTASI
BLOK 1 BLOK 2 BLOK 3 BLOK 4
GÜVENLİKLİ BELGE
YASADIŞI GÖÇ
VEGERİ KABUL
KAMU DÜZENİ VE GÜVENLİĞİ
DIŞ İLİŞKİLER VE TEMEL HAKLAR
VİZE SERBESTLİĞİ YOL HARİTASI
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
BATI BALKANLARVİZE DİYALOĞU YOL HARİTASI
BLOK 1 BLOK 2 BLOK 3 BLOK 4
5 12 16 8ARNAVUTLUK
BOSNA-HERSEK
MAKEDONYA
KARADAĞ
SIRBİSTAN
5 13 16 8
5
5
5
12
12
12
16
16
16
8
8
8
41
42
41
41
41
VİZE SERBESTLİĞİ YOL HARİTASIBATI BALKANLAR-TÜRKİYE KARŞILAŞTIRMA
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
ANALİTİK OKUMA – Sayfa Sayısı
Batı Balkanlar KosovaUkrayna ve
MoldovaTürkiye
Sayfa Sayısı 8 15 12 20
VİZE SERBESTLİĞİ YOL HARİTASIBATI BALKANLAR-TÜRKİYE KARŞILAŞTIRMA
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
ANALİTİK OKUMA – Kriter Sayısı
Batı Balkanlar KosovaUkrayna ve
MoldovaTürkiye
Kriter Sayısı 40/41 95 60 80
“strict but fair”
“more strict but not fair”
“more strict;Should be fair”
VİZE SERBESTLİĞİ YOL HARİTASIBATI BALKANLAR-TÜRKİYE KARŞILAŞTIRMA
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
NİYET OKUMA – Başlık
Batı Balkanlar KosovaUkrayna ve
MoldovaTürkiye
BaşlıkVisa Liberalisation with [the country] -
Roadmap
Visa Liberalisation with Kosovo -
RoadmapAction Plans
Roadmap towards a Visa-Free Regime
with Turkey
VİZE SERBESTLİĞİ YOL HARİTASIBATI BALKANLAR-TÜRKİYE KARŞILAŞTIRMA
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
OPTİK OKUMA
WB KO EP TRIntroduction - General Framework The Dialogue Methodology
Reinforced consultation Monitoring and reporting Outcome of the Dialogue Position on status
Requirements related to the readmission of illegal migrants Requirements related to 4 Blocks
Block 1:Document Security Passport/travel documents, ID cards and breeder documents Block 2: Migration Management Border management Visa policy Carriers' responsibility Illegal migration or Asylum policy or migration management International protection Data protection Law enforcement co-operation Judicial co-operation Block 3: Public Order and Security
Preventing and fighting organized crime, terrorism and corruption Judicial co-operation Block 4: Fundamental Rights Freedom of movement of the citizens Conditions and procedures for the issue of identity documents Citizens' rights and respect for and protection of minorities
Final remarks
7EKSTRABÖLÜM
VİZE SERBESTLİĞİ YOL HARİTASIBATI BALKANLAR-TÜRKİYE KARŞILAŞTIRMA
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
DERİN OKUMA
DAHA FAZLA SAYIDA KRİTER
DAHA FAZLA GÜÇLENDİRİLMİŞ TAKİP MEKANİZMASI
DAHA SIKI DENETİM
DAHA KARMAŞIK ve ZOR KARAR ALMA SÜRECİ
DAHA SİYASİ
DAHA KAPSAMLI KRİTERLER
VİZE SERBESTLİĞİ YOL HARİTASIBATI BALKANLAR-TÜRKİYE KARŞILAŞTIRMA
İktisadi Kalkınma Vakfıwww.ikv.org.tr
BEKLENTİLER
AVRUPA BİRLİĞİ TÜRKİYEBATI BALKANLARDA OLDUĞU GİBİ:YAPICI-DESTEK VERİCİ-HAKKANİYET SINIRLARI ÇERÇEVESİNDE İŞBİRLİĞİ
TÜRKİYE’Yİ ZOR VE KATI BİR SÜREÇ BEKLİYOR
GERİ KABUL ANLAŞMASI ONAYI / YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ / UYGULANMASI
BATI BALKANLAR SÜRECİNDEN DERS ALMAK
(Özellikle vize serbestliği sonrası süreçten)
UCU AÇIK BİR SÜREÇ OLARAK GÖRÜLMEMELİ
ÜYELİK MÜZAKERELERİ SÜRECİNİN PARALEL OLARAK İLERLETİLMESİ
ÜYELİK MÜZAKERELERİ SÜRECİNİN PARALEL OLARAK İLERLETİLMESİ