Vitamini rastvorni u mastima i uljima (Liposolubilni vitamini)

Vitamini rastvorni u mastima i uljima(Liposolubilni vitamini)

VITAMINILiposolubilni rastvorni u mastima i uljimaHidrosolubilni rastvorni u vodi

Nalaze se u hrani bogatoj lipidimaApsorbuju se putem limfotoka i putuju u krvTeko se izluuju mokraomPri vitaminskoj terapiji nagomilavaju se u organizmuMogu biti toksiniVITAMIN A - retinol

Elmer V. McCollum i M. Davis otkrili su vitamin A u periodu 1912.1914.1913. istraivai Thomas Osborne i Lafayette Mendel otkrili su da puter sadri vitamin A Vitamin A prvi put sintetizovan 1947. godine

Struktura vitamina Aestolani ciklini sistem za koji je vezan nezasieni alkohol izoprenoidne struktureIzopren ( 2-metil, 1, 3-butadien )

VitaminOblik vitaminaVitamin ABeta karotenRetinolRetinil acetat Retinil palmitat Uloga vitamina A u organizmuZnaajan za normalno odvijanje procesa vidaUestvuje u sintezi vidnog pigmenta rodopsinaDjeluje protiv raznih onih bolestiOdravanje normalnog stanja sluzokoe i epitelnog tkivaSlui i u lijeenju raznih konih bolesti te odrava zdrave vanjske omotae tkiva i organaBolesti povezane s nedostatkom vitamina ANono sljepilo(smanjena sposobnost adaptacije na tamu)InfekcijeSmanjenje otpornosti imunog sistemaBolesti koePlune bolesti

Glavni izvori vitamina A

Jetra, mlijeko i mlijeni proizvodi, maslac, umanjak, riba, argarepa, kajsija, paradajzTakoe dobar izvor: karotenoidi kojih ima u tamno obojenom lisnotom povru te utom i narandastom vou.

PrikazUNICEF-ove akcije: djeca ekaju u redu za primanje vitamina A u kapima u Nodosho kampu blizu grada Goma uDemokratskoj Republici Kongo

Vitamin A moe izazvati hipervitaminozu i biti toksianJetra polarnog medvjeda se smatra otrovom jer sadri vrlo velike koliine vitamina A

Vitamin D kalciferol

1922. Edward Mellanby ga otkrio istraujui rahitis.Struktura vitamina DPri izlaganju ergosterola sunevoj svjetlosti raskida se C9 C10 veza, pri emu dobijeni proizvod ima vitaminsko dejstvo i oznaava se kao vitamin D2.

Ista hemijska transformacija deava se i pri ozraivanju 7-dehidroholesterola, koji se nalazi u ljudskoj koi. Nastali fotohemijski proizvod je vitamin D3.

VitaminOblik vitaminaVitamin DVitamin D2Vitamin D3D3(holekalciferol):

D2(ergokalciferol):

7-dehidroksiholesterol

Uloga vitamina D u organizmuOdravanje homeostaze i konstantne koncentracije kalcijuma ifosfatau plazmiPridonosi jaim kostima i zdravim zubimaVrlo uinkovit u razvoju djece

Bolesti povezane s nedostatkom vitamina DHipokalcijemija, hipofosfatemijom ili opstomom demineralizacijom kostiBolovi u kostima, spontani prijelomi i slabost miiaRahitis(bolest kostiju)Rahitis

Izvori vitamina DRiblje uljeMesoMlijeko i mlijeni prozvodiumanjakGljive

Vitamin E tokoferol

Izolovan iz ulja peninih klica.Struktura vitamina EVitamin E predstavlja smjesu strukturno srodnih jedinjenja koja se nazivaju tokoferoli. Meu njima je najrasprostranjeniji alfa-tokoferol

VitaminOblik vitaminaVitamin ED-alfa-tokoferolDL-alfa-tokoferolD-alfa-tokoferol acetatDL-alfa-tokoferol acetatUloga vitamina E u organizmuAntioksidansZatita DNK od oteenjaOdravanje i razvoj funkcije nervnog i miinog sistema

Bolesti povezane sa nedostatkom vitamina ENedostatak ovog vitamina je vrlo rijedakMoe se pojaviti jedino nakon iscrpljenosti i neadekvatne prehrane koja traje mjesecima

Izvori vitamina E

Biljna ulja poput ulja peninih klica, suncokretovog ulja, ulja kukuruznih klicaSjemenke suncokretaBademiKikirikiJajaNeki mlijeni proizvodiVitamin K menahinon

Izolovan u periodu od 1983 do 1986

Struktura vitamina KPo hemijskom sastavu je derivat aeftohinona i sadrzi ugljovodonicni bocni niz izoprenoidnog porijekla.

Vitamin KK1 filohinonK2 menahinonK3 menadionK1

K2

K3

Uloga vitamina K u organizmuKoagulacijski, odnosno antihemoragini vitamin(ima vanu ulogu u zgruavanju krvi)

Bolesti povezane sa nedostatkom vitamina KKod odraslih osoba nedostatak vitamina K je rijedakMoe se javiti kod osoba sa poremeajem apsorpcije mastiKod novoroenadi povean rizik od nedostatka vitamina KDugotrajna terapija antibioticima moe uzrokovati deficit kod odraslih osobaIzvori vitamina K

kupus, karfiol, spana, kopriva, indijska lucerka (alfafa), paradajz, graak, soja, argarepa, krompir, digerica, biljna ulja, riblje ulje, mleko, sir, umance, alge

Nalazi se u jetri, kravljem mleku, umancetu i itaricama