Vademecum doradztwa edukacyjno - zawodowego w szkole Otwarte zasoby edukacyjne (OZE)

Sylwia Kurcab kurcab@womczest.edu.pl

Katarzyna Michalak michalak@womczest.edu.pl

Podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2016/2017 • Upowszechnianie czytelnictwa, rozwijanie kompetencji czytelniczych wśród dzieci

i młodzieży.

• Rozwijanie kompetencji informatycznych dzieci i młodzieży w szkołach i placówkach.

• Kształtowanie postaw. Wychowanie do wartości.

• Podniesienie jakości kształcenia zawodowego w szkołach ponadgimnazjalnych poprzez angażowanie pracodawców w proces dostosowania kształcenia zawodowego do potrzeb rynku pracy.

Połączenie sił to początek,

pozostanie razem to postęp,

wspólna praca to sukces. Henry Ford

Planowanie kariery rozpoczynamy od refleksji nad sobą samym

ZAGADNIENIA DO PRZEMYŚLENIA:

• Jaki typ doradztwa jest mi najbliższy?

• Jaki jest mój styl pracy, któremu z typów doradców jestem najbliższy?

• Jaka jest moja rola jako doradcy? Które elementy roli chciałbym rozwinąć?

• Czego nie powinienem robić będąc doradcą?

• Jaką posiadam wiedzę, związaną z etapem dorastania?

TYPY DORADCÓW

Doradca zawodowy ukierunkowany jest na pracę typu człowiek - człowiek. Wymaga to od osoby udzielającej porady dużego wyczucia i umiejętności prawidłowego odczytywania uzyskiwanej informacji zwrotnej od klienta.

Wojtasik wyróżnia pięć typów doradców:

• ekspert,

• informator,

• konsultant,

• spolegliwy opiekun,

• leseferysta. Wojtasik, B. (1993). Doradca zawodu. Studium teoretyczne z zakresu poradoznawstwa. Wrocław: Wydawnictwo UWr.

RODZAJE PORADNICTWA

ŻRÓDŁO:http://uranos.cto.us.edu.pl/~ip/?fo_id=6035&faction=binary

ZRÓDŁO: Wojtasik, B. (1997). Warsztat doradcy zawodu. Aspekty pedagogiczno-

psychologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne

TYP A OCZEKIWANIA WOBEC DORADCY KTO KOGO POTRZEBUJE?

ŻRÓDŁO:http://uranos.cto.us.edu.pl/~ip/?fo_id=6035&faction=binary

https://www.google.pl/search?q=drabina&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwikk-_Tur7PAhWBkywKHSoADM0Q_AUICCgB&biw=1366&bih=641#tbm=isch&q=zawody&imgdii=_BBre1qDcKK8SM%3A%3B_BBre1qDcKK8SM%3A%3BpC8Vk4faPRAKdM%3A&imgrc=_BBre1qDcKK8SM%3A

ZADANIA SZKOLNEGO DORADCY

ZAWODOWEGO • Udzielanie indywidualnych porad edukacyjnych i zawodowych uczniom i rodzicom;

• Prowadzenie zajęć grupowych, warsztatów i zajęć aktywizujących przygotowujących uczniów do świadomego wyboru kariery zawodowej

• Diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na informacje i pomocy w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej

• Systematyczne podnoszenie swoich kwalifikacji i nadążanie z wymogami Unii Europejskiej

• Wskazanie zainteresowanym osobom (uczniom, rodzicom, nauczycielom) dodatkowych źródeł dalszego rozwoju i dostępu do rzetelnej informacji na poziomie regionalnym, europejskim i światowym.

Rozmowa doradcza Poradnictwo grupowe (zespołowe/grupowe zajęcia warsztatowo-doradcze) Gromadzenie i udostępnianie informacji edukacyjno-zawodowej ŻRÓDŁO: Pisula D.,ABC doradcy zawodowego Rozmowa doradcza, Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej, Warszawa 2010

ROZMOWA DORADCZA Zagadnienia do przemyślenia: • Czy pomieszczenie doradcze w szkole jest odpowiednio wyposażone? W jaki sposób mogę wpłynąć na jeszcze

lepszą atmosferę rozmowy?

• Czy są ustalone reguły odbywania rozmów doradczych – godziny i dni przeznaczone na rozmowy indywidualne?

• W jaki sposób mogę polepszyć dostęp do informacji o spotkaniach doradczych?

• Czy przyjęte ramy czasowe są korzystne dla uczniów? Czy spotkania odbywają się równolegle do prowadzonych lekcji czy po ich zakończeniu?

• W jaki sposób rozpoczynam spotkanie z uczniem?

• Jak witam ucznia? W jaki sposób to powitanie jest przez niego odbierane?

• Jak nawiązuję kontakt werbalny z klientem? Jakie są moje pierwsze słowa?

• Czy ustalam zasady współpracy z uczniem? Czy stosuję kontrakt pisemny czy ustny?

• Jakie informacje znajdują się w omawianym kontrakcie?

• W jaki sposób uczeń reaguje na ustalenie wspólnych zasad współpracy?

ŻRÓDŁO: Pisula D.,ABC doradcy zawodowego Rozmowa doradcza, Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej, Warszawa 2010

ROZMOWA DORADCZA

• Czy ustalenia ram czasowych rozmów doradczych zostały uzgodnione i zaakceptowane przez doradcę z gronem pedagogicznym i dyrekcją?

• Czy sporządzam ewidencję rozmów doradczych?

• Czy korzystam z formularza do prowadzenia rozmów?

• W jaki sposób przechowuję dokumentację doradczą w szkole?

• W jaki sposób uzasadniam uczniom robienie notatek podczas rozmowy?

• Czy notowanie podczas rozmowy nie przeszkadza moim klientom?

• Czy inspiruję klientów do robienia własnych notatek i utrwalania planów które przygotowują?

ROZMOWA DORADCZA

• W formularzu rozmowy umieszcza się informacje osobowe (imię, nazwisko), klasę, notatkę, czy uczeń korzystał wcześniej z pomocy doradcy w szkole lub innym ośrodku doradczym.

• Dane dotyczące przebiegu edukacji, zainteresowań i umiejętności, systemie wartości, preferencji edukacyjnych i zawodowych, planów oraz marzeń ucznia.

• Jeśli inne czynniki mogą mieć wpływ na dalsze wybory i działania klienta, uwzględnia się je też w notatce (np. stan zdrowia, sytuacja rodzinna).

• W formularzu warto przeznaczyć miejsce na określenie problemu lub problemów klienta, a także na wypracowany plan działania.

• Jeśli doradca zastosował dodatkowe narzędzie diagnostyczne, informację o tym należy umieścić

w formularzu lub załączyć wypełniony test. Na końcu formularza warto przeznaczyć miejsce na dodatkowe uwagi.

• Należy zadbać o to, by sporządzana podczas rozmowy dokumentacja była starannie przechowywana w miejscu niedostępnym dla innych osób

Karierę zawodową należy dokładnie zaplanować

https://www.google.pl/search?q=drabina&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwikk-_Tur7PAhWBkywKHSoADM0Q_AUICCgB&biw=1366&bih=641#tbm=isch&q=drabina+sukcesu&imgrc=8dmwEpzi3-wDxM%3A

PORADNICTWO GRUPOWE (ZESPOŁOWE/GRUPOWE ZAJĘCIA WARSZTATOWO-DORADCZE), prowadzenie grupowych zajęć warsztatowych/aktywizujących mających na celu rozwój

umiejętności interpersonalnych i autoprezentacyjnych oraz uświadamiających uczniom konieczność podjęcia świadomej decyzji co do wyboru ścieżki edukacyjnej i zawodowej

JAK DOBIERAĆ NARZĘDZIA?

Określić cel

Określić grupę docelową

Określić zbiór narzędzi, które mogą prowadzić do zdefiniowanego celu

Określić możliwość zastosowania wyników przeprowadzonej diagnozy

Ocenić możliwość zastosowania narzędzia ze względu na czas i warunki realizacji zajęć

KWESTIONARIUSZE / TESTY Test inteligencji wielorakiej H. Gardnera

Test typów charakteru (test Bergera) Test Achtnicha Test ról zespołowych (M. Belbin) Test stylu uczenia się (D. Kolb) Kwestionariusz kariery (E. Schein) Kwestionariusze stylu podejmowania decyzji Kwestionariusze oparte na teorii J. Hollanda Kwestionariusze wyboru zawodu (Schule und was dann?)

Problemy z kwestionariuszami • Jako wprowadzenie czy jako

pogłębienie tematu? • Jak omawiać wyniki? • Jak budować na kwestionariuszu

SPÓJNY PROCES EDUKACYJNY?

Q-SORT Rozpoznawanie hierarchii wartości Hierarchizacja czynników Przykład: Co warto brać pod uwagę przy wyborze szkoły ponadgimnazjalnej? Które czynniki determinują sukces w pracy? Co jest najważniejsze w przygotowaniu się do rozmowy kwalifikacyjnej?

Rozpoznawanie przekonań Ćwiczenie tak-nie Głosowanie (prawda-fałsz) Przykład; Pracę najłatwiej dostać po znajomości

Case study

Przykład : Tomek ukończył technikum. Z dobrym wynikiem zdał egzamin zawodowy. Przez wakacje szukał pracy w swojej miejscowości. Niestety nie znalazł żadnej interesującej oferty. Chce dalej szukać pracy w zawodzie ale w celu uzyskania pomocy w szukaniu pracy chce także zarejestrować się jako bezrobotny. ZRÓDŁO:(Rosalska M., Wawrzonek A., I Ty możesz kształcić mistrzów. Poradnik dla nauczycieli z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego, Poznań 2010, s.48)

Ćwiczenia na określony typ uzdolnień

Myślenie logiczno-słowne

Myślenie przestrzenne

Zasoby słownikowe

Uzdolnienia w zakresie liczb

Uzdolnienia językowe

W nawiązaniu do profili

zawodów i kierunków

• studiów

Metody plastyczne

• Motyw drogi (droga do tu i teraz oraz droga od tu i teraz)

• Schody do kariery / pociąg do kariery

• „Każdy zawód ma dwie strony”

• Zawodowe drzewo genealogiczne rodziny

• Zawód, który do mnie pasuje

• Herb, wizytówka

Portfolio • Dokumentowanie procesu

• Możliwość obserwacji progresu

• Różnorodność zadań

• Wzmacnianie refleksyjności

• Rozwijanie kompetencji kluczowych

• Portfolio jako

Most

Lustro

Okno wystawowe

Techniki projekcyjne • Dokańczanie historyjek

• Praca na metaforach (wiatr w żagle, droga, drabina)

• Praca na cytatach

• Praca na ilustracjach (człowiek sukcesu)

• Praca na symbolach (symbol sukcesu)

Gry i zabawy • Wykorzystanie cyklu Kolba

• Diagnoza rzeczywistych a nie tylko deklarowanych kompetencji

• Założenia teoretyczne pedagogiki wspólnych przeżyć i ich praktyczne zastosowanie

• Gry terenowe i gry miejskie

Małgorzata Rosalska |Metody, techniki i narzędzia diagnostyczne dla

doradców zawodowych w systemie edukacyjnym

Sukces jest wynikiem właściwej decyzji

Eurypides, dramaturg starogrecki

to element ruchu wolnej kultury, jest rozszerzeniem idei ruchu wolnego

oprogramowania;

http://pl.wikipedia.org/wiki/Otwarte_zasoby_edukacyjn

e

OTWARTE ZASOBY EDUKACYJNE

to powszechnie dostępne, darmowe zasoby (podręczniki, kursy, scenariusze lekcji

i inne), udostępniane swobodnie wraz z prawem do ich dalszego wykorzystywania

i adaptacji.

http://otwartezasoby.pl/

Otwarte - wolny dostęp studiowania i stosowania

informacji, swoboda redystrybucji kopii, swoboda modyfikacji, swoboda dystrybucji wersji zmodyfikowanych.

Zasoby - dobro publiczne, zasoby cyfrowe, używane

przez każdego bez umniejszania praw innych.

Edukacyjne - materiały wykorzystywane

w kształceniu, także materiały pomocnicze, publikacje, zestawienia danych.

http://servidorvirtualmerida.blogspot.com/

OTWARTE ZASOBY EDUKACYJNE

To organizacja typu non-profit, która postawiła sobie za zadanie uzyskanie kompromisu pomiędzy pełną ochroną praw autorskich a korzystaniem z twórczości innych osób. Powstała w USA w 2001 roku, a w 2005 utworzono jej polski oddział. Licencje CC obejmują: strony internetowe, muzykę, zdjęcia, filmy, literaturę, materiały edukacyjne, artykuły naukowe itp.

www.creativecommons.pl

Udostępnienie twórczości na wolnych licencjach oznacza, że każdy ma prawo ją wykorzystywać, poprawiać, dostosowywać, powielać, rozprowadzać za darmo lub za opłatą, oraz upowszechniać swoje udoskonalenia, aby mogła z nich korzystać cała społeczność.

CZYM SĄ WOLNE LICENCJE (ANG. COPYLEFT)?

Wolna licencja to rodzaj umowy, którą autor utworu, właściciel praw autorskich,

zawiera z całą resztą ludzkości.

Zgodnie z Definicją Wolnych Dóbr Kultury licencja uznawana za wolną musi gwarantować: • wolność wykorzystywania utworu i czerpania korzyści z jego

używania; • wolność poznawania utworu i stosowania nabytej w ten sposób

wiedzy; • wolność tworzenia i rozpowszechniania kopii informacji lub

utworu, w całości lub we fragmentach; • wolność wprowadzania zmian i poprawek, i rozpowszechniania

utworów pochodnych.

www.search.creativecommons.org

http://pixabay.com/static/uploads/photo/2014/09/05/18/32/old-books-436498_640.jpg

Wyszukiwarka Creative Commons oferuje możliwość przeglądania treści na wszystkich licencjach CC w serwisach Google, Wikimedia Commons, PixaBay,

Jamendo i innych.

Wystarczy wejść na stronę i wpisać pożądane hasło w wyszukiwarce. Należy zaznaczyć, czy planujemy dany utwór modyfikować i udostępniać komercyjnie.

JAK WYSZUKAĆ ZASOBY NA LICENCJACH CC?

http://logos.wikia.com/wiki/Google

zaawansowana wyszukiwarka pozwalająca filtrować treści według tego, jakie

prawa dają użytkownikom autorzy treści w sieci.

GOOGLE

https://www.google.pl/advanced_search?hl=pl&fg=1

http://logos.wikia.com/wiki/Google

wyszukiwarka pozwalająca filtrować obrazy także według kategorii:

prawo do użytkowania.

GOOGLE GRAFIKA

https://www.google.pl/advanced_search?hl=pl&fg=1

to największa encyklopedia w sieci i zarazem największy otwarty społecznościowy tworzony

projekt zebrania ludzkiej wiedzy. Wikipedia i jej projekty siostrzane działają na licencji

Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach.

www.wikipedia.pl

WIKIPEDIA

www.commons.wikimedia.org

http://commons.wikimedia.org/wiki/Main_Page

zbiór zdjęć, grafik, schematów, filmów i muzyki, z których wszystkie, bez wyjątku, są dostępne na wolnych licencjach.

Aktualnie zawiera ponad kilka milionów plików, z których większość jest dokładnie opisana i skategoryzowana.

WIKIMEDIA COMMONS

w tym serwisie użytkownicy mogą uzyskać pełne obrazy wysokiej jakości, wolne od praw autorskich i bez konieczności rejestracji.

www.pixabay.com

PIXABAY

to największy zasób fotografii, w ramach którego znajdziemy prace opublikowane na licencjach Creative Commons.

Flickr pozwala wygodnie przeszukiwać zasoby według rodzajów licencji.

www.flickr.com

http://www.lincoln.edu/img/Flickr-icon.jpg

FLICKR

SERWIS OTWARTE ZASOBY zawiera otwarte zasoby edukacyjne, przygotowane z myślą o szkole z szerokimi prawami do

ponownego przedstawiania i wykonywania, zmieniania z uwzględnieniem licencji CC.

www.otwartezasoby.pl

http://www.scholaris.pl/

stanowi bazę publikacji o treściach edukacyjnych, opatrzonych licencjami, uporządkowanych według kategorii użytkowych

oraz etapów nauczania.

SCHOLARIS

stanowi bogatą bazę materiałów edukacyjnych oraz narzędzi do tworzenia własnych lub

modyfikacji już istniejących, ale z uwzględnieniem licencji CC.

www.edukator.pl

EDUKATOR

serwis internetowy, stworzony w lutym 2005 roku,

który umożliwia bezpłatne umieszczanie i odtwarzanie strumieniowe filmów.

www.youtube.com

YOU TUBE

JAMENDO

www.jamendo.com/pl

muzyczny serwis internetowy publikujący muzykę na licencjach Creative Commons/Free Art License.

DORADZTWO ZAWODOWE

http://www.doradztwo.koweziu.edu.pl/

muzyczny serwis internetowy publikujący muzykę na licencjach Creative Commons/Free Art License.

CENTRUM INFORMACJI ZAWODOWEJ

http://ciz.ids.czest.pl/ciz/news.php

muzyczny serwis internetowy publikujący muzykę na licencjach Creative Commons/Free Art License.

CENTRUM DORADZTWA ZAWODOWEGO

http://cdzdm.pl/

DORADZTWO ZAWODOWE – BEZPŁATNE TESTY ONLINE

http://doradztwozawodowegimjaz.weebly.com/testy-online.html

DORADZTWO ZAWODOWE – BEZPŁATNE TESTY ONLINE

http://www.gimmaniowy.czorsztyn.iap.pl/doradztwo/testy.html

DORADZTWO ZAWODOWE – BEZPŁATNE TESTY ONLINE

http://www.zszporadnictwo.republika.pl/

DORADZTWO ZAWODOWE – BEZPŁATNE MATERIAŁY

http://www.progra.pl/do-pobrania/

DORADZTWO ZAWODOWE – FILMY

http://edutikon.blogspot.com/

DORADZTWO ZAWODOWE – FILMY

http://www.doradcy-wroclaw.pl/filmy-edukacyjne/

DORADZTWO ZAWODOWE – IBE

http://www.ibe.edu.pl/pl/component/itpgooglesearch/search?q=doradztwo+zawodowe

DORADZTWO ZAWODOWE – FBC

http://www.ibe.edu.pl/pl/component/itpgooglesearch/search?q=doradztwo+zawodowe

NIE TYLKO DORADZTWO ZAWODOWE…

https://etechnologie.pl/antyplagiat/

http://www.bc.ore.edu.pl/dlibra

BIBLIOTEKA CYFROWA OŚRODKA ROZWOJU EDUKACJI gromadzi i udostępnia materiały i publikacje opracowane w ramach

działalności wydziałów ORE i projektów EFS dotyczące edukacji.

WEBOWA BIBLIOTEKA

zakładka na stronie Publicznej Biblioteki Pedagogicznej RODN „WOM” w

Częstochowie

www.biblioteka.womczest.edu.pl

1) Koalicja Otwartej Edukacji (2010), Otwarta Edukacja. Dostęp: http://koed.org.pl/otwartosc/, odczyt: 24.04.2015 r. Tekst dostępny na licencji CC BY 3.0 Polska.

2) Stosowanie licencji Creative Commons. Dostęp: http://creativecommons.pl/materialy/, odczyt: 24.04.2015 r. Tekst dostępny na licencji CC BY 3.0 Polska.

3) Wikipedia. Hasło Domena publiczna. Dostęp: http://pl.wikipedia.org/wiki/Domena_publiczna, odczyt: 24.04.2015 r. Tekst dostępny na licencji CC BY 3.0 Polska.

WYKORZYSTANE ŹRÓDŁA

Sukces osiąga ten, kto wie co chce osiągnąć i jak to zrobić.

Sukces osiąga ten, kto rozwija swój potencjał.

https://www.google.pl/search?q=drabina&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwikk-

_Tur7PAhWBkywKHSoADM0Q_AUICCgB&biw=1366&bih=641#tbm=isch&q=drabina+sukcesu&imgrc=YlqrcoJEBhdMeM%3A

Dziękujemy za uwagę