28
UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE

UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

  • Upload
    lekhanh

  • View
    236

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

UPROSZCZONE BADANIE

ORTOPEDYCZNE

Page 2: UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

Uproszczone badanie ortopedyczne pod kątem postawy obejmuje wywiad i stan ortopedyczny.

WYWIAD dotyczy warunków życia dziecka, przebytych chorób ogólnych i narządu ruchu oraz historii wady.

STAN ORTOPEDYCZNY określa się przeprowadzając usystematyzowane oględziny dziecka od przodu, od tyłu i z boku.

Page 3: UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

ZASADA OGLĘDZIN

• Obserwacja polega na tzw. teście symetrii –porównuje się (w ustawieniu badanego przodem i tyłem) czy te same punkty ciała po obu stronach są symetrycznie położone.

• Pomocna w wykryciu asymetrii jest obserwacja układu linii poziomych i pionowych.

• W prawidłowych warunkach wszystkie linie poziome są równoległe do podłoża i względem siebie oraz prostopadłe do pionu.

Page 4: UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

WARUNKI OBSERWACJI

Pomieszczenie, w którym przebiega badanie powinno byd jasne, ciepłe,

z naturalnym źródłem światła z tyłu badanego (powstające cienie mogą sugerowad istnienie asymetrii).

Page 5: UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

WYPOSAŻENIE BADAJĄCEGO

• Linijka z przytwierdzoną poziomicą, ekierka, pion (najlepiej ciemnego koloru), papier

i poduszka tuszowa do plantokonturografii, taśma centymetrowa oraz kątomierz.

• Badanie ułatwia rama wielkości 190x100 cm

kalibrowana w kształcie kwadratów 10x10 cm,

za którą ustawia się dziecko tak, by linia pionowa na 50 cm szerokości padała w równej odległości między kostkami wewnętrznymi.

Page 6: UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

WYMOGI STAWIANE BADANEMU

• Rozebrany, z odsłoniętymi talerzami biodrowymi poniżej kolców biodrowych przednich górnych stoi swobodnie, w postawie habitualnej (nawykowej), równomiernie obciążając równolegle ustawione stopy, ze wzrokiem skierowanym na wprost.

• Wszelkimi środkami należy doprowadzid do pełnego rozluźnienia i przybrania przez dziecko naturalnej postawy.

• Wyłącznie w postawie habitualnej można dostrzec wadę postawy w jej wczesnym stadium – najlepszym jeśli chodzi o możliwości skutecznej ingerencji.

Umiejętne napięcie mięśni posturalnych niweluje wadę (stabilizacja czynna kręgosłupa).

Page 7: UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

OGLĘDZINY OD PRZODU

• PION w warunkach prawidłowych wyprowadzony z guzowatości bródki pokrywa się z wcięciem jarzmowym (szyjnym) mostka, wyrostkiem mieczykowatym, kresą białą, pępkiem, środkiem spojenia łonowego, przebiega w równej odległości między kłykciami przyśrodkowymi

i kostkami wewnętrznymi.

Wszelkie odchylenia od pionu zapisuje się

w centymetrach.

Page 8: UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

oględziny od przodu c.d.LINIE POZIOME

• LINIA MIĘDZYKOSTKOWA łącząca kostki wewnętrzne.

• LINIA RZEPKOWA łącząca górne krawędzie rzepek.

• LINIA MIĘDZYKRĘTARZOWA łącząca krętarze większe.

• LINIA MIĘDZYKOLCOWA łącząca kolce biodrowe przednie górne.

• LINIA SZCZYTU TALERZY BIODROWYCH uzyskiwana przez wciśnięcie płasko ułożonych dłoni z obu stron talii i oparciu ich na talerzach biodrowych.

• UKŁAD OBOJCZYKÓW

• LINIA BARKOWA łącząca wyrostki barkowe obojczyków.

Page 9: UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

oględziny od przodu c.d.

Page 10: UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

oględziny od przodu c.d.

• Dodatkowe informacje uzyskuje się obserwując tzw. trójkąty talii, stanowiące przestrzeo zawartą między swobodnie zwisającą kooczyną górną (podstawa trójkąta) a obrysem klatki piersiowej

i bioder (boki trójkąta). Jego szczyt znajduje się

w talii krawieckiej. Wymiernie określa się jego wysokośd w centymetrach.

Pomocna jest również obserwacja ułożenia rąk

w stosunku do biodra (odległośd w cm, ewentualnie zachodzenie).

Asymetria trójkątów talii jest wczesnym objawem skrzywienia bocznego kręgosłupa.

Page 11: UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

oględziny od przodu c.d.KLATKA PIERSIOWA

• Jej budowę ocenia się biorąc pod uwagę szerokośd

i symetrię rozwoju obu jej połów. Wymiernie dokonuje się pomiaru w centymetrach odległości od mostka

do kręgosłupa (na 2-3 poziomach) i szerokości międzyżebrzy (dobrze widocznej przy max wdechu).

• Zwraca się także uwagę na występowanie zniekształceo w postaci klatki piersiowej lejkowatej, kurzej, beczkowatej czy pozostałości po krzywicy w okresie niemowlęcym – bruzdy Harrissona.

Page 12: UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

OGLĘDZINY OD TYŁU

• PION w warunkach prawidłowych spuszczony

z guzowatości potylicznej zewnętrznej lub

z wyrostka kolczystego kręgu C7 pada na wszystkie wyrostki kolczyste kręgów, szparę międzypośladkową, przebiega w równej odległości między kłykciami przyśrodkowymi i kostkami wewnętrznymi.

Odchylenia od pionu zapisuje się w centymetrach.

Page 13: UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

oględziny od tyłu c.d.LINIE POZIOME

• LINIA MIĘDZYKOSTKOWA łącząca kostki wewnętrzne,

• LINIA PODKOLANOWA łącząca zgięcia podkolanowe,

• LINIA POŚLADKOWA pokrywająca się z fałdami (kresami) pośladkowymi,

• LINIA MIĘDZYKRĘTARZOWA łącząca krętarze większe,

• LINIA SZCZYTU TALERZY BIODROWYCH,

Page 14: UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

oględziny od tyłu c.d.LINIE POZIOME

• UKŁAD ŁOPATEK – ich oględziny dostarczają informacji charakteryzujących odcinek piersiowy kręgosłupa

i obręcz barkową.

Ogląda się je trójwymiarowo określając:

- odległośd w cm od kręgosłupa (w przypadku skolioz także odległośd kąta górnego i dolnego od pionu),

- wysokośd w cm obu kątów dolnych w stosunku do siebie (pomiaru dokonuje się linijką z poziomicą),

- stopieo odstawania od klatki piersiowej mierzony

na wysokości kątów dolnych (linijka ustawiona prostopadle w stosunku do klatki piersiowej).

Page 15: UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

oględziny od tyłu c.d. LINIE POZIOME

• LINIA BARKOWA łącząca wyrostki barkowe,

• TRÓJKĄTY TALII – jak w oględzinach od przodu.

Zdarza się, że asymetria jest widoczna lepiej z tyłu niż z przodu i z tego powodu celowe jest powielanie obserwacji niektórych elementów, zarówno z przodu jak i z tyłu.

Wszelkie asymetrie sugerują obecnośd wady i tak je należy wstępnie traktowad.

Page 16: UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

oględziny od tyłu c.d.

Page 17: UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

BADANIE W SKŁONIE

Stanowi uzupełnienie oględzin od tyłu. Próba ta pozwala skoncentrowad się na określonym odcinku kręgosłupa.

Page 18: UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

badanie w skłonie c.d.

Stojąc za dzieckiem z tyłu, polecamy aby wykonało luźny, pełny skłon tułowia w przód (nosem do kolan).

Z tej pozycji wykonuje ono bardzo powolny wyprost tułowia unosząc stopniowo odcinek lędźwiowy, piersiowy, szyjny i na koocu głowę. Obserwujemy kręgosłup i symetrię obrysów prawej

i lewej strony grzbietu.

W pozycji skłonu łatwiej obserwowad wyrostki kolczyste kręgów piersiowych dzięki ich bardziej poziomemu ułożeniu (w pozycji stojącej ułożone są dachówkowato).

Page 19: UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

badanie w skłonie c.d.

Pozycja ta pozwala na wczesne wykrycie asymetrii żeber (w odcinku piersiowym – garb żebrowy) lub mięśni

(w odcinku lędźwiowym – wał lędźwiowy, który jest oznaką rotacji kręgosłupa).

Rotacja jest najgorzej rokującym objawem skoliozy. Wielkośd garbu żebrowego lub wału lędźwiowego określa się

za pomocą dwóch linijek.

W postawach astenicznych (wiotkich) badanie w skłonie może nie wykazad skrzywienia widocznego w pozycji stojącej. Przyczyną tego jest odciążenie kręgosłupa i napięcie prostownika grzbietu zaangażowanego w wyproście tułowia.

Z tego powodu badanie w skłonie nie zastępuje obserwacji w pozycji spionizowanej.

Page 20: UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

OGLĘDZINY Z BOKU

• Ocena odchyleo w płaszczyźnie strzałkowej ma charakter względny z powodu fizjologicznej zmienności osobniczej.

• Należy brad pod uwagę usytuowanie poszczególnych elementów ciała w stosunku do pionu: układ stabilizacyjny stawów skokowego górnego, kolanowego, biodrowego i kąta nachylenia podstawy kości krzyżowej oraz wypadkową tych elementów – kręgosłup.

Page 21: UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

oględziny z boku c.d.

Obserwacji należy poddad:

• stosunek kooczyny dolnej do podłoża,• pochylenie miednicy,• wielkośd i kształt lordozy lędźwiowej oraz powłok

brzusznych,• wielkośd i kształt kifozy piersiowej i wysklepienia

klatki piersiowej,• ustawienie barków,• ustawienie głowy.

Page 22: UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

oględziny z boku c.d.

Page 23: UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

BADANIE ZAKRESU RUCHOMOŚCI W POSZCZEGÓLNYCH OGNIWACH RUCHOMOŚCI

KRĘGOSŁUPA

• RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA – ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych.

W przypadku ograniczenia ruchomości w obrębie stawów kręgosłupa i biodrowych następuje większe zaangażowanie pozostałych ogniw. Efekt koocowy stanowi ruchomośd zsumowaną, wieloogniwową –użytkową.

• Próba polega na ocenie wielkości skłonu w przód –pomiarze odległości opuszki 3 palca od podłoża.

Najczęstszą przyczyną niedostawania palcami do podłoża jest przykurcz mięśni zespołu kulszowo – goleniowego.

Page 24: UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

RUCHOMOŚD ODCINKOWA KRĘGOSŁUPA

Ruchomośd odcinkową określa się wymiernie

za pomocą taśmy centymetrowej, porównując pomiar

w wyproście i w zgięciu maksymalnym.

• RUCHOMOŚD ODCINKA PERSIOWEGO:

w pozycji stojącej wyprostowanej zaznacza się kreską wyrostek kolczysty kręgu C7 i 30 cm poniżej. Po wykonaniu głębokiego skłonu w przód w warunkach prawidłowych odległośd ta zwiększa się do 33 cm –ruchomośd odcinka piersiowego wynosi 3 cm.

Page 25: UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

RUCHOMOŚD ODCINKOWA KRĘGOSŁUPA C.D.

• RUCHOMOŚD ODCINKA LĘDŹWIOWEGO – TEST SCHOBERA

w pozycji stojącej wyprostowanej zaznacza się na plecach kreską wyrostek kolczysty kręgu L5 i 10 cm pionowo w górę. W warunkach prawidłowych po wykonaniu głębokiego skłonu w przód odległośd ta zwiększa się u dorosłych do ponad 14,5 cm – ruchomośd odcinka lędźwiowego wynosi co najmniej 4,5 cm.

Page 26: UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

WYKRYWANIE PRZYKURCZÓW W STAWACH RZUTUJĄCYCH NA POSTAWĘ CIAŁA

• PRZYKURCZ MIĘŚNI PIERSIOWYCH:

dziecko siada skulnie, całe plecy przywierają do ściany (stabilizacja odcinka lędźwiowego) i wykonuje wznos ramion w górę. Jeżeli nie jest w stanie dotknąd płaszczyzny ściany, to kąt zawarty między ramionami

a ścianą określa stopieo przykurczu.

Nie należy wykonywad tego testu w pozycji stojącej, ponieważ ruch pełnego wznosu ramion możliwy jest dzięki kompensacyjnemu wygięciu w odcinku lędźwiowym.

Page 27: UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

wykrywanie przykurczów c.d.

• PRZYKURCZ MIĘŚNI KULSZOWO – GOLENIOWYCH:jest wykrywany za pomocą obserwacji ruchów zgięcia

w stawie biodrowym. Dziecko leży tyłem, jedna kooczyna dolna leży wyprostowana na podłodze, drugą, również prostą dziecko powinno unieśd do pionu. Jeśli nie wykonuje pełnego ruchu (zakresu fizjologicznego) zgięcia w stawie biodrowym, świadczy to o skróconych włóknach mięśni zespołu kulszowo – goleniowego.

Inną próbą jest wykonanie w pozycji stojącej opadu tułowia w przód. Dziecko w tej pozycji powinno dotknąd opuszką 3 palca do podłoża.

W przypadku istnienia przykurczu mm kulszowo –goleniowych odczuwalne jest ich silne napięcie i bolesnośd podczas ww prób, która ustępuje po wykonaniu zgięcia stawu kolanowego.

Page 28: UPROSZCZONE BADANIE ORTOPEDYCZNE - michalficon.pl · KRĘGOSŁUPA •RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA –ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych. W przypadku

wykrywanie przykurczów c.d.

• PRZYKURCZ ZGINACZY STAWU BIODROWEGO – TEST THOMASA:

dziecko w leżeniu tyłem wykonuje maksymalne zgięcie w stawach biodrowym i kolanowym jednej kooczyny, druga powinna pozostad prosta na podłożu. Jeżeli unosi się nad płaszczyznę podparcia, to kąt jaki tworzy oś długa uda z płaszczyzną określa stopieo przykurczu.