Upload
lekhanh
View
236
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
UPROSZCZONE BADANIE
ORTOPEDYCZNE
Uproszczone badanie ortopedyczne pod kątem postawy obejmuje wywiad i stan ortopedyczny.
WYWIAD dotyczy warunków życia dziecka, przebytych chorób ogólnych i narządu ruchu oraz historii wady.
STAN ORTOPEDYCZNY określa się przeprowadzając usystematyzowane oględziny dziecka od przodu, od tyłu i z boku.
ZASADA OGLĘDZIN
• Obserwacja polega na tzw. teście symetrii –porównuje się (w ustawieniu badanego przodem i tyłem) czy te same punkty ciała po obu stronach są symetrycznie położone.
• Pomocna w wykryciu asymetrii jest obserwacja układu linii poziomych i pionowych.
• W prawidłowych warunkach wszystkie linie poziome są równoległe do podłoża i względem siebie oraz prostopadłe do pionu.
WARUNKI OBSERWACJI
Pomieszczenie, w którym przebiega badanie powinno byd jasne, ciepłe,
z naturalnym źródłem światła z tyłu badanego (powstające cienie mogą sugerowad istnienie asymetrii).
WYPOSAŻENIE BADAJĄCEGO
• Linijka z przytwierdzoną poziomicą, ekierka, pion (najlepiej ciemnego koloru), papier
i poduszka tuszowa do plantokonturografii, taśma centymetrowa oraz kątomierz.
• Badanie ułatwia rama wielkości 190x100 cm
kalibrowana w kształcie kwadratów 10x10 cm,
za którą ustawia się dziecko tak, by linia pionowa na 50 cm szerokości padała w równej odległości między kostkami wewnętrznymi.
WYMOGI STAWIANE BADANEMU
• Rozebrany, z odsłoniętymi talerzami biodrowymi poniżej kolców biodrowych przednich górnych stoi swobodnie, w postawie habitualnej (nawykowej), równomiernie obciążając równolegle ustawione stopy, ze wzrokiem skierowanym na wprost.
• Wszelkimi środkami należy doprowadzid do pełnego rozluźnienia i przybrania przez dziecko naturalnej postawy.
• Wyłącznie w postawie habitualnej można dostrzec wadę postawy w jej wczesnym stadium – najlepszym jeśli chodzi o możliwości skutecznej ingerencji.
Umiejętne napięcie mięśni posturalnych niweluje wadę (stabilizacja czynna kręgosłupa).
OGLĘDZINY OD PRZODU
• PION w warunkach prawidłowych wyprowadzony z guzowatości bródki pokrywa się z wcięciem jarzmowym (szyjnym) mostka, wyrostkiem mieczykowatym, kresą białą, pępkiem, środkiem spojenia łonowego, przebiega w równej odległości między kłykciami przyśrodkowymi
i kostkami wewnętrznymi.
Wszelkie odchylenia od pionu zapisuje się
w centymetrach.
oględziny od przodu c.d.LINIE POZIOME
• LINIA MIĘDZYKOSTKOWA łącząca kostki wewnętrzne.
• LINIA RZEPKOWA łącząca górne krawędzie rzepek.
• LINIA MIĘDZYKRĘTARZOWA łącząca krętarze większe.
• LINIA MIĘDZYKOLCOWA łącząca kolce biodrowe przednie górne.
• LINIA SZCZYTU TALERZY BIODROWYCH uzyskiwana przez wciśnięcie płasko ułożonych dłoni z obu stron talii i oparciu ich na talerzach biodrowych.
• UKŁAD OBOJCZYKÓW
• LINIA BARKOWA łącząca wyrostki barkowe obojczyków.
oględziny od przodu c.d.
oględziny od przodu c.d.
• Dodatkowe informacje uzyskuje się obserwując tzw. trójkąty talii, stanowiące przestrzeo zawartą między swobodnie zwisającą kooczyną górną (podstawa trójkąta) a obrysem klatki piersiowej
i bioder (boki trójkąta). Jego szczyt znajduje się
w talii krawieckiej. Wymiernie określa się jego wysokośd w centymetrach.
Pomocna jest również obserwacja ułożenia rąk
w stosunku do biodra (odległośd w cm, ewentualnie zachodzenie).
Asymetria trójkątów talii jest wczesnym objawem skrzywienia bocznego kręgosłupa.
oględziny od przodu c.d.KLATKA PIERSIOWA
• Jej budowę ocenia się biorąc pod uwagę szerokośd
i symetrię rozwoju obu jej połów. Wymiernie dokonuje się pomiaru w centymetrach odległości od mostka
do kręgosłupa (na 2-3 poziomach) i szerokości międzyżebrzy (dobrze widocznej przy max wdechu).
• Zwraca się także uwagę na występowanie zniekształceo w postaci klatki piersiowej lejkowatej, kurzej, beczkowatej czy pozostałości po krzywicy w okresie niemowlęcym – bruzdy Harrissona.
OGLĘDZINY OD TYŁU
• PION w warunkach prawidłowych spuszczony
z guzowatości potylicznej zewnętrznej lub
z wyrostka kolczystego kręgu C7 pada na wszystkie wyrostki kolczyste kręgów, szparę międzypośladkową, przebiega w równej odległości między kłykciami przyśrodkowymi i kostkami wewnętrznymi.
Odchylenia od pionu zapisuje się w centymetrach.
oględziny od tyłu c.d.LINIE POZIOME
• LINIA MIĘDZYKOSTKOWA łącząca kostki wewnętrzne,
• LINIA PODKOLANOWA łącząca zgięcia podkolanowe,
• LINIA POŚLADKOWA pokrywająca się z fałdami (kresami) pośladkowymi,
• LINIA MIĘDZYKRĘTARZOWA łącząca krętarze większe,
• LINIA SZCZYTU TALERZY BIODROWYCH,
oględziny od tyłu c.d.LINIE POZIOME
• UKŁAD ŁOPATEK – ich oględziny dostarczają informacji charakteryzujących odcinek piersiowy kręgosłupa
i obręcz barkową.
Ogląda się je trójwymiarowo określając:
- odległośd w cm od kręgosłupa (w przypadku skolioz także odległośd kąta górnego i dolnego od pionu),
- wysokośd w cm obu kątów dolnych w stosunku do siebie (pomiaru dokonuje się linijką z poziomicą),
- stopieo odstawania od klatki piersiowej mierzony
na wysokości kątów dolnych (linijka ustawiona prostopadle w stosunku do klatki piersiowej).
oględziny od tyłu c.d. LINIE POZIOME
• LINIA BARKOWA łącząca wyrostki barkowe,
• TRÓJKĄTY TALII – jak w oględzinach od przodu.
Zdarza się, że asymetria jest widoczna lepiej z tyłu niż z przodu i z tego powodu celowe jest powielanie obserwacji niektórych elementów, zarówno z przodu jak i z tyłu.
Wszelkie asymetrie sugerują obecnośd wady i tak je należy wstępnie traktowad.
oględziny od tyłu c.d.
BADANIE W SKŁONIE
Stanowi uzupełnienie oględzin od tyłu. Próba ta pozwala skoncentrowad się na określonym odcinku kręgosłupa.
badanie w skłonie c.d.
Stojąc za dzieckiem z tyłu, polecamy aby wykonało luźny, pełny skłon tułowia w przód (nosem do kolan).
Z tej pozycji wykonuje ono bardzo powolny wyprost tułowia unosząc stopniowo odcinek lędźwiowy, piersiowy, szyjny i na koocu głowę. Obserwujemy kręgosłup i symetrię obrysów prawej
i lewej strony grzbietu.
W pozycji skłonu łatwiej obserwowad wyrostki kolczyste kręgów piersiowych dzięki ich bardziej poziomemu ułożeniu (w pozycji stojącej ułożone są dachówkowato).
badanie w skłonie c.d.
Pozycja ta pozwala na wczesne wykrycie asymetrii żeber (w odcinku piersiowym – garb żebrowy) lub mięśni
(w odcinku lędźwiowym – wał lędźwiowy, który jest oznaką rotacji kręgosłupa).
Rotacja jest najgorzej rokującym objawem skoliozy. Wielkośd garbu żebrowego lub wału lędźwiowego określa się
za pomocą dwóch linijek.
W postawach astenicznych (wiotkich) badanie w skłonie może nie wykazad skrzywienia widocznego w pozycji stojącej. Przyczyną tego jest odciążenie kręgosłupa i napięcie prostownika grzbietu zaangażowanego w wyproście tułowia.
Z tego powodu badanie w skłonie nie zastępuje obserwacji w pozycji spionizowanej.
OGLĘDZINY Z BOKU
• Ocena odchyleo w płaszczyźnie strzałkowej ma charakter względny z powodu fizjologicznej zmienności osobniczej.
• Należy brad pod uwagę usytuowanie poszczególnych elementów ciała w stosunku do pionu: układ stabilizacyjny stawów skokowego górnego, kolanowego, biodrowego i kąta nachylenia podstawy kości krzyżowej oraz wypadkową tych elementów – kręgosłup.
oględziny z boku c.d.
Obserwacji należy poddad:
• stosunek kooczyny dolnej do podłoża,• pochylenie miednicy,• wielkośd i kształt lordozy lędźwiowej oraz powłok
brzusznych,• wielkośd i kształt kifozy piersiowej i wysklepienia
klatki piersiowej,• ustawienie barków,• ustawienie głowy.
oględziny z boku c.d.
BADANIE ZAKRESU RUCHOMOŚCI W POSZCZEGÓLNYCH OGNIWACH RUCHOMOŚCI
KRĘGOSŁUPA
• RUCHOMOŚD CAŁKOWITA UŻYTKOWA – ruch ten odbywa się w stawach kręgosłupa i kooczyn dolnych.
W przypadku ograniczenia ruchomości w obrębie stawów kręgosłupa i biodrowych następuje większe zaangażowanie pozostałych ogniw. Efekt koocowy stanowi ruchomośd zsumowaną, wieloogniwową –użytkową.
• Próba polega na ocenie wielkości skłonu w przód –pomiarze odległości opuszki 3 palca od podłoża.
Najczęstszą przyczyną niedostawania palcami do podłoża jest przykurcz mięśni zespołu kulszowo – goleniowego.
RUCHOMOŚD ODCINKOWA KRĘGOSŁUPA
Ruchomośd odcinkową określa się wymiernie
za pomocą taśmy centymetrowej, porównując pomiar
w wyproście i w zgięciu maksymalnym.
• RUCHOMOŚD ODCINKA PERSIOWEGO:
w pozycji stojącej wyprostowanej zaznacza się kreską wyrostek kolczysty kręgu C7 i 30 cm poniżej. Po wykonaniu głębokiego skłonu w przód w warunkach prawidłowych odległośd ta zwiększa się do 33 cm –ruchomośd odcinka piersiowego wynosi 3 cm.
RUCHOMOŚD ODCINKOWA KRĘGOSŁUPA C.D.
• RUCHOMOŚD ODCINKA LĘDŹWIOWEGO – TEST SCHOBERA
w pozycji stojącej wyprostowanej zaznacza się na plecach kreską wyrostek kolczysty kręgu L5 i 10 cm pionowo w górę. W warunkach prawidłowych po wykonaniu głębokiego skłonu w przód odległośd ta zwiększa się u dorosłych do ponad 14,5 cm – ruchomośd odcinka lędźwiowego wynosi co najmniej 4,5 cm.
WYKRYWANIE PRZYKURCZÓW W STAWACH RZUTUJĄCYCH NA POSTAWĘ CIAŁA
• PRZYKURCZ MIĘŚNI PIERSIOWYCH:
dziecko siada skulnie, całe plecy przywierają do ściany (stabilizacja odcinka lędźwiowego) i wykonuje wznos ramion w górę. Jeżeli nie jest w stanie dotknąd płaszczyzny ściany, to kąt zawarty między ramionami
a ścianą określa stopieo przykurczu.
Nie należy wykonywad tego testu w pozycji stojącej, ponieważ ruch pełnego wznosu ramion możliwy jest dzięki kompensacyjnemu wygięciu w odcinku lędźwiowym.
wykrywanie przykurczów c.d.
• PRZYKURCZ MIĘŚNI KULSZOWO – GOLENIOWYCH:jest wykrywany za pomocą obserwacji ruchów zgięcia
w stawie biodrowym. Dziecko leży tyłem, jedna kooczyna dolna leży wyprostowana na podłodze, drugą, również prostą dziecko powinno unieśd do pionu. Jeśli nie wykonuje pełnego ruchu (zakresu fizjologicznego) zgięcia w stawie biodrowym, świadczy to o skróconych włóknach mięśni zespołu kulszowo – goleniowego.
Inną próbą jest wykonanie w pozycji stojącej opadu tułowia w przód. Dziecko w tej pozycji powinno dotknąd opuszką 3 palca do podłoża.
W przypadku istnienia przykurczu mm kulszowo –goleniowych odczuwalne jest ich silne napięcie i bolesnośd podczas ww prób, która ustępuje po wykonaniu zgięcia stawu kolanowego.
wykrywanie przykurczów c.d.
• PRZYKURCZ ZGINACZY STAWU BIODROWEGO – TEST THOMASA:
dziecko w leżeniu tyłem wykonuje maksymalne zgięcie w stawach biodrowym i kolanowym jednej kooczyny, druga powinna pozostad prosta na podłożu. Jeżeli unosi się nad płaszczyznę podparcia, to kąt jaki tworzy oś długa uda z płaszczyzną określa stopieo przykurczu.