Unsay Tinuod nga Gitudlo sa Bibliya?download.jw.org/files/media_books/bh_CV.pdf · pa sa pagpuyo sa balay sa iyang mga ginikanan. Sa dihang ang anak mahimong rebelyoso ug modesisyon

UNSAY TinuodNGA GITUDLO

SA BIBLIYA?

GIT

UD

LOSA

BIB

LIYAbh

-CV

UNSAY TinuodNGA GITUDLO

SA BIBLIYA?

Photo Credits: ˛ Page 7: Courtesy American Bible Society ˛ Page 19:Earth: NASA photo ˛ Pages 24-5: WHO photo by Edouard Boubat ˛ Pages 88-9:Explosion: Based on USAF photo; child: Based on WHO photo by W. Cutting

� 2005Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

All Rights ReservedMGA MAGPAPATIK

Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.Brooklyn, New York, U.S.A.

Gipatik sa 2012Kini nga publikasyon dili baligya. Kini gipatik ingong bahin sa

tibuok-kalibotang buluhaton sa pagtudlog Bibliya ngagisuportahan ug boluntaryong mga amot.

Gawas kon ipaila, ang mga kinutlo sa Kasulatan maoy gikan saBag-ong Kalibotang Hubad sa Balaang Kasulatan.

What Does the Bible Really Teach?Cebuano (bh-CV)

Made in JapanHinimo sa Japan

KINING BASAHONA GIPANAG-IYA NI

KAPITULO PANID

Kini ba ang Katuyoan sa Diyos? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 3

1. Unsa ang Kamatuoran Bahin sa Diyos? � � � � � � � � � � � � � � � � � � 8

2. Ang Bibliya—Usa ka Basahong Gikan sa Diyos � � � � � � � � � � � � 18

3. Unsa ang Katuyoan sa Diyos Alang sa Yuta? � � � � � � � � � � � � � � 27

4. Kinsa si Jesu-Kristo? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 37

5. Ang Lukat—Ang Labing Maayong Gasa sa Diyos � � � � � � � � � � � 47

6. Hain ang mga Patay? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 57

7. Matuod nga PaglaomAlang sa Imong mga Minahal nga Namatay � � � � � � � � � � � � 66

8. Unsa ang Gingharian sa Diyos? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 76

9. Nagkinabuhi na ba Kita sa “Kataposang mga Adlaw”? � � � � � � 86

10. Espiritung mga Linalang—Kon sa Unsang Paagi Kita Maapektahan Nila � � � � � � � � � � 96

11. Nganong Gitugotan sa Diyos ang Pag-antos? � � � � � � � � � � � � 106

12. Pagkinabuhi sa Paagi nga Makapahimuot sa Diyos � � � � � � � � 115

13. Diyosnong Panghunahuna Bahin sa Kinabuhi � � � � � � � � � � � 125

14. Kon sa Unsang Paagi Magmalipayon ang Imong Pamilya � � � 134

15. Pagsimba nga Giuyonan sa Diyos � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 144

16. Barog Dapig sa Matuod nga Pagsimba � � � � � � � � � � � � � � � � � 154

17. Pakigsuod sa Diyos Pinaagi sa Pag-ampo � � � � � � � � � � � � � � � 164

18. Bawtismo ug ang Imong Relasyon sa Diyos � � � � � � � � � � � � � 174

19. Magpabilin Kamo Diha sa Gugma sa Diyos � � � � � � � � � � � � � 184

Apendise � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 194

KAUNDAN

BASA ug bisan unsang mantalaan. Tan-awug telebisyon, o pamati sa radyo. Dag-han kaayong estorya bahin sa krimen,gubat, ug terorismo! Hunahunaa ang ka-ugalingon nimong mga problema. Tingalinaguol ka pag-ayo tungod kay ang usaka minahal nasakit o namatay. Mahimongmobati ka sama sa maayong tawo nga siJob, kinsa miingon nga siya “puno sa kasa-kitan.”—Job 10:15.

Suknaa ang imong kaugalingon:

ˇ Kini ba ang katuyoan sa Diyos alangkanako ug sa uban pang katawhan?

ˇ Asa ko ba makaplagi ang tabang aronmasagubang ang akong mga suliran?

ˇ Makalaom ba kita nga makasinatigayod kitag kalinaw sa yuta?

Gihatag sa Bibliya ang makapatagbawngmga tubag niining mga pangutanaha.

Kini ba ang Katuyoan sa Diyos?

GITUDLO SA BIBLIYA NGAIPATUNGHA SA DIYOS KINING MAONG

MGA KAUSABAN DINHI SA YUTA.

“Iyang pagapahiran ang tanang luhagikan sa ilang mga mata, ug ang kamatayon

mawala na, ni may pagbangotan ni pagtiyabawni may kasakit pa.”—Pinadayag 21:4

“Ang bakol mosakaingon sa laking osa.”

—Isaias 35:6

“Ang mga matasa mga butamabuka.”

—Isaias 35:5

4

“Ang tanan nga anaa sahandomanang mga lubnganan. . . manggula.”—Juan 5:28, 29

“Walay pumoluyonga moingon:

‘Ako masakiton.’ ”—Isaias 33:24

“Aduna unyay dagayang lugassa ibabaw sa yuta.”

—Salmo 72:16

PAGPAHIMULOS SA MGA GITUDLO SA BIBLIYA

Ayaw dayon isalikway ang mga paha-yag sa nag-unang mga panid ingong dilikatuohan. Misaad ang Diyos nga iyangipatungha kining mga butanga, ug gipa-tin-aw sa Bibliya kon sa unsang paagi iyakining himoon.

Apan ang Bibliya mapuslanonsa daghan pang paagi. Kininagtagana sa paagi nga mapa-himuslan nimo ang tinuodnga matagbawong kinabuhibisan karon. Sa daklit hu-nahunaa ang imong mgakabalaka ug mga suli-ran. Mahimong naglakipkana sa mga suliran ba-hin sa salapi, mga suliransa pamilya, pagkamasakiton,o pagkamatay sa usa ka minahal.Ang Bibliya makatabang kanimo sapagsagubang sa mga suliran karon,ug kini makahatag ug kahupayan pina-agi sa pagtubag sa mga pangutanang sama niini:

ˇ Nganong nag-antos kita?

ˇ Sa unsang paagi masagubang nato ang mga kabalaka sa kina-buhi?

ˇ Sa unsang paagi atong mahimo nga mas malipayon ang atongpamilyahanong kinabuhi?

ˇ Unsay mahitabo kanato sa dihang kita mamatay?

ˇ Makita ba nato pag-usab ang namatay natong mga minahal?

ˇ Sa unsang paagi makapaneguro kita nga tumanon sa Diyosang iyang mga saad alang sa umaabot?

6 Unsay Tinuod nga Gitudlo sa Bibliya?

Ang imong pagbasa niining basahona nagpakita nga gustonimong susihon kon unsay gitudlo sa Bibliya. Kining basaho-na makatabang kanimo. Matikdi nga ang mga parapo adunaykatugbang nga mga pangutana sa ubos sa panid. Ang milyon-milyong tawo nahimuot sa paggamit sa pangutana-ug-tubag ngapaagi sa dihang naghisgot sa Bibliya uban sa mga Saksi ni Jehova.Kami naglaom nga mahimuot ka usab niana. Hinaot ang Diyosmagapanalangin kanimo samtang imong pahimuslan karon angmakapalipay ug makapatagbaw nga kasinatian sa pagkakat-on konunsay tinuod nga gitudlo sa Bibliya!

SINATIA ANG IMONG BIBLIYA

ANG Bibliya adunay 66 ka basahon ug mga sulat. Kini gibahinngadto sa mga kapitulo ug mga bersikulo aron daling makut-lo. Sa dihang gisitar ang mga teksto niining publikasyona, angunang numero human sa ngalan nagpaila sa kapitulo sa basa-hon o sulat sa Bibliya, ug ang sunod nagpasabot sa bersikulo. Pa-nanglitan, ang sitasyon nga “2 Timoteo 3:16” nagpasabot sa ika-duhang sulat ngadto kang Timoteo, kapitulo 3, bersikulo 16.

Dali ka rang masinati sa Bibliya pinaagi sa pagpangita sa mgateksto nga gisitar niining publikasyona. Dugang pa, nganong dilisugdan ang usa ka programa sa pagbasa sa Bibliya adlaw-adlaw?Pinaagi sa pagbasa ug tulo ngadto sa lima ka kapitulo kada ad-law, mabasa nimo ang enterong Bibliya sa usa ka tuig.

Kini ba ang Katuyoan sa Diyos? 7

NAKAMATIKOD ka ba sa paagi sa pagpangutana sa mga bata?Daghan ang mosugod pagpangutana sa dihang antigo na silangmosulti. Uban ang modagko, maikagong mga mata, sila moha-ngad ug mangutana kanimo sa mga butang sama sa: Nganongasul ang langit? Unsay gigama nga mga bituon? Kinsay nagtudlosa mga langgam sa pag-awit? Mahimong maningkamot ka sa pag-tubag, apan kana dili kanunayng sayon. Bisan ang imong labingmaayong tubag mahimong moresulta sa laing pa-ngutana: Ngano man?

2 Dili lang mga bata ang mangutana.Samtang kita magtubo, kita kanunayng ma-ngutana. Mangutana kita aron makatultol sadalan, masayran ang mga kapeligrohan ngakinahanglan natong likayan, o matagbawang atong kamausisaon. Apan ang daghangtawo maorag mihunong na sa pagpanguta-na, ilabina sa labing hinungdanong mgapangutana. Sa maong kahimtang,sila wala na mangitag mga tubag.

3 Hunahunaa ang pangutana sahapin niining basahona, ang mgapangutanang gipatungha sa intro-

1, 2. Nganong kasagarang maayo ang pagpangutana?3. Nganong daghan ang mihunong sa pagpaning-kamot nga pangitaon ang mga tubag sa labinghinungdanong mga pangutana?

KAPITULO UNO

Unsa ang KamatuoranBahin sa Diyos?

Ang Diyos tinuod bang may pagtagad kanimo?

Unsay kinaiyahan sa Diyos? Aduna ba siyay ngalan?

Posible ba nga makigsuod sa Diyos?

duksiyon, o ang anaa sa sinugdanan niining kapituloha. Kinimaoy pipila sa labing hinungdanong mga pangutana nga imongikasukna. Bisan pa niana, ang daghang tawo mihunong na sa pag-paningkamot nga pangitaon ang mga tubag. Ngano? Anaa ba saBibliya ang mga tubag? Gibati sa pipila nga ang mga tubag nianalisod kaayong sabton. Ang uban nabalaka nga ang pagsuknag mgapangutana basin mosangpot sa kaulawan. Ug ang pipila mihukomnga ang relihiyosong mga pangulo ug mga magtutudlo na lamangang patubagon sa maong mga pangutana. Komosta ka man?

4 Lagmit kaayo nga ikaw interesadong mahibalo sa mga tubag sahinungdanong mga pangutana bahin sa kinabuhi. Walay duhadu-ha nga ikaw mahibulong usahay: ‘Unsa ang katuyoan sa kinabuhi?Kini ba lamang ang kinabuhi? Unsa ang kinaiyahan sa Diyos?’Makataronganon ang pagsukna nianang mga pangutanaha, ug hi-nungdanon nga dili ka mohunong hangtod imong makaplaganang makapatagbaw, kasaligang mga tubag. Ang bantogang mag-tutudlo nga si Jesu-Kristo miingon: “Padayon sa pagpangayo, ugigahatag kini kaninyo; padayon sa pagpangita, ug kamo ma-kakaplag; padayon sa pagpanuktok, ug pagabuksan kini kaninyo.”—Mateo 7:7.

5 Kon ikaw ‘magpadayon sa pagpangita’ sa mga tubag sahinungdanong mga pangutana, imong madiskobrehang ang pag-pangita mahimong magantihon kaayo. (Proverbio 2:1-5) Bisan pakon unsa tingaliy isulti kanimo sa ubang mga tawo, adunay mgatubag, ug imong makaplagan kana—diha sa Bibliya. Ang mga tu-bag dili kaayo lisod sabton. Mas makaayo pa, kana mohatag ugpaglaom ug kalipay. Ug kana makatabang kanimo sa pagkinabuhinga matagbawon bisan karon. Sa pagsugod, hisgotan nato ang usaka pangutanang nakapalibog sa daghang tawo.

ANG DIYOS BA DILI MATINAGDANONUG GAHIG KASINGKASING?

6 Ang daghang tawo naghunahuna nga ang tubag sa maongpangutana maoy oo. ‘Kon ang Diyos may pagtagad,’ sila manga-tarongan, ‘dili ba ang kalibotan maoy lahi unta kaayong dapit?’

4, 5. Unsay pipila sa labing hinungdanong mga pangutana nga atong ikasuk-na sa kinabuhi, ug nganong angay natong pangitaon ang mga tubag?6. Nganong ang daghang tawo naghunahuna nga ang Diyos dili matinagdanonkon bahin sa tawhanong pag-antos?

Unsa ang Kamatuoran Bahin sa Diyos? 9

Iliraw nato ang atong panan-aw ug atong makita ang usa ka kalibo-tang napuno sa gubat, pagdinumtanay, ug kaalaotan. Ug ingongmga indibiduwal, kita masakit, kita mag-antos, kita mamatyan ugmga minahal. Busa, daghan ang moingon, ‘Kon ang Diyos maypagtagad kanato ug sa atong mga suliran, dili ba niya pugngan ngamahitabo kanang mga butanga?’

7 Grabe pa, ang relihiyosong mga magtutudlo usahay mag-agaksa katawhan sa paghunahuna nga ang Diyos gahig kasingkasing.Sa unsang paagi? Inighugpa sa trahedya, sila moingon nga kanamaoy pagbuot sa Diyos. Sa pagkamatuod, ipasangil sa maong mgamagtutudlo ang daotang mga panghitabo ngadto sa Diyos. Kanaba ang kamatuoran bahin sa Diyos? Unsay tinuod nga gitudlosa Bibliya? Ang Santiago 1:13 nagtubag: “Sa dihang pagasulayon,dili siya angay moingon: ‘Ako gisulayan sa Diyos.’ Kay ang Diyosdili masulayan sa daotang mga butang ni siya mosulay kang bisankinsa.” Busa ang Diyos dili gayod mao ang tinubdan sa pagkadao-tan nga imong makita sa kalibotan alirong nimo. (Job 34:10-12)Ibutang ta, iyang gitugotan nga mahitabo ang daotang mga bu-tang. Apan adunay dakong kalainan tali sa pagtugot nga mahitaboang usa ka butang ug ang pagpahinabo niini.

8 Pananglitan, hunahunaa ang usa ka maalamon ug mahigug-maong amahan nga adunay dako nang anak nga lalaki nga iponpa sa pagpuyo sa balay sa iyang mga ginikanan. Sa dihang anganak mahimong rebelyoso ug modesisyon sa pagpahawa sa balay,dili siya pugngan sa iyang amahan. Nagkinabuhi ang anak sa dao-tang pagkinabuhi ug nasugamak sa suliran. Ang amahan mao baang nagpahinabo sa mga suliran sa iyang anak? Dili. (Lucas 15:11-13) Sa susamang paagi, dili pugngan sa Diyos ang mga tawo sadihang sila nagpili sa pagsubay sa daotang dalan sa kinabuhi, apansiya dili maoy nagpahinabo sa misangpot nga mga suliran. Nan,dili gayod makataronganon nga basolon ang Diyos tungod sa ta-nang suliran sa katawhan.

7. (a) Sa unsang paagi giagak sa relihiyosong mga magtutudlo ang daghan sapaghunahuna nga ang Diyos gahig kasingkasing? (b) Unsay tinuod nga gitudlosa Bibliya bahin sa mga pagsulay nga tingali atong giantos?8, 9. (a) Sa unsang paagi imong ikailustrar ang kalainan tali sa pagtugot ngamahitabo ang pagkadaotan ug pagpahinabo niini? (b) Nganong dili makataro-nganon nga atong sawayon ang desisyon sa Diyos sa pagtugot sa mga tawo ngamosubay sa masupilong dalan sa kinabuhi?


9 Ang Diyos adunay maayong mga katarongan nga tugotan angmga tawo sa pagsubay sa daotang dalan sa kinabuhi. Ingong atongmaalamon ug gamhanang Maglalalang, dili na siya kinahanglangmagpatin-aw pa kanato sa iyang mga katarongan. Apan tungodsa gugma, ang Diyos nagpatin-aw niini. Ikaw dugang mahibalobahin sa maong mga katarongan diha sa Kapitulo 11. Apan mag-masaligon nga ang Diyos dili maoy nagpahinabo sa mga sulirannga atong giatubang. Sa kasukwahi, iyang gihatag kanato ang bug-tong paglaom alang sa usa ka solusyon!—Isaias 33:2.

10 Dugang pa, ang Diyos maoy balaan. (Isaias 6:3) Kini nagkahu-logan nga siya maoy putli ug hinlo. Walay timaan sa pagkadaotandiha kaniya. Busa kita bug-os makasalig kaniya. Kita dili bug-osmakasalig sa mga tawo, kinsa mahiphipan usahay. Bisan ang la-bing maminatud-ong tawo nga adunay awtoridad walay gahom sapagtul-id sa kadaot nga gihimo sa daotang mga tawo. Apan angDiyos maoy gamhanan sa tanan. Siya makahimo sa pagtul-id ugmotul-id sa tanang epekto sa pagkadaotan sa katawhan. Sa dihangmolihok ang Diyos, siya molihok sa paagi nga iyang wagtangonang pagkadaotan hangtod sa hangtod!—Salmo 37:9-11.

UNSAY PAGBATI SA DIYOS BAHIN SAMGA INHUSTISYA NGA ATONG GIATUBANG?

11 Kasamtangan, unsay pagbati sa Diyos bahin sa nagakahitabosa kalibotan ug sa imong kinabuhi? Una sa tanan, ang Bibliya nag-tudlo nga ang Diyos “mahigugmaon sa hustisya.” (Salmo 37:28)Busa siya dulot nga nabalaka bahin sa kon unsay matarong ugkon unsay daotan. Gidumtan niya ang tanang matang sa inhustis-ya. Ang Bibliya nag-ingon nga ang Diyos “nasakitan diha sa iyangkasingkasing” sa dihang ang kalibotan napuno sa pagkadaotan sanangaging mga panahon. (Genesis 6:5, 6) Ang Diyos wala mausab.(Malaquias 3:6) Dili gihapon niya gustong makita ang pag-antosnga nagakahitabo sa tibuok kalibotan. Ug dili gusto sa Diyos ngamakitang nag-antos ang mga tawo. “Siya may kahingawa kanin-yo,” matod sa Bibliya.—1 Pedro 5:7.

10. Nganong makasalig kita nga tul-iron sa Diyos ang tanang epekto sa pagka-daotan?11. (a) Unsay pagbati sa Diyos bahin sa inhustisya? (b) Unsay pagbati sa Diyosbahin sa imong pag-antos?


12 Sa unsang paagi maseguro nato nga dili gustong makita saDiyos ang pag-antos? Aniay laing pamatuod. Ang Bibliya nagtud-lo nga ang tawo gibuhat sa dagway sa Diyos. (Genesis 1:26)Busa kita adunay maayong mga hiyas tungod kay ang Diyos adu-nay maayong mga hiyas. Pananglitan, ikaw ba matugaw sa dihangmakakitag inosenteng mga tawo nga nag-antos? Kon nabalaka kasa maong mga inhustisya, magmasaligon nga ang Diyos mas na-balaka niana.

13 Usa sa labing maayong mga butang bahin sa mga tawomao ang atong katakos sa paghigugma. Kana maoy aninag usabsa Diyos. Ang Bibliya nagtudlo nga “ang Diyos gugma.” (1 Juan4:8) Kita mahigugma tungod kay ang Diyos mahigugma. Diliba ang gugma magtukmod kanimo nga taposon ang pag-antos

ug inhustisya nga imong nakita sa kali-botan? Kon aduna kay gahom sa pagtaposniana, dili ba nimo kana buhaton? Siyem-pre imo kanang taposon! Sa samang paagimakapaneguro kang taposon sa Diyos angpag-antos ug inhustisya. Ang mga saadnga gihisgotan sa introduksiyon niiningbasahona dili lamang mga pangandoy okawang nga mga paglaom. Ang mga saadsa Diyos seguradong matuman! Apan aronikaw makatuo sa maong mga saad, kina-hanglang mas mailhan mo ang Diyos nganagpahayag niana.

GUSTO SA DIYOS NGAMAKAILA KA KON KINSA SIYA

14 Kon gusto nimong mailhan ka sa usaka tawo, unsa tingaliy imong buhaton?

12, 13. (a) Nganong kita adunay maayong mga hi-yas sama sa gugma, ug sa unsang paagi ang gugmamakaapektar sa atong panghunahuna bahin sa ka-libotan? (b) Nganong ikaw makapaneguro nga angDiyos may buhaton gayod bahin sa mga suliran sakalibotan?14. Unsa ang ngalan sa Diyos, ug nganong angaynatong gamiton kana?

Kon gusto nimongmailhan ka sa usaka tawo, dili ba nimoisulti kaniya angimong ngalan?Gipadayag sa Diyoskanato ang iyangngalan diha saBibliya


Dili ba nimo isulti kaniya ang imong ngalan? Ang Diyos baadunay ngalan? Motubag ang daghang relihiyon nga ang iyangngalan maoy “Diyos” o “Ginoo,” apan kana dili personal ngamga ngalan. Kana maoy mga titulo lamang, sama rang ang “hari”ug “presidente” maoy mga titulo. Ang Bibliya nagtudlo nga angDiyos adunay daghang titulo. Ang “Diyos” ug “Ginoo” nahiapilkanila. Bisan pa niana, ang Bibliya nagtudlo usab nga ang Diyosadunay personal nga ngalan: Jehova. Ang Salmo 83:18 nag-ingon:“Ikaw, kansang ngalan mao si Jehova, ikaw lamang ang LabingHataas ibabaw sa tibuok nga yuta.” Kon ang imong Bibliya walanianang ngalana, basin gusto nimong tan-awon ang Apendise samga panid 195-7 niining basahona aron masayran kon nganong

Gitudlo sa Bibliya ngasi Jehova mao ang mahigugmaong

Maglalalang sa uniberso

wala kana. Ang tinuod mao nga ang ngalan sa Diyos makita libo-libo ka beses sa karaang mga manuskrito sa Bibliya. Busa gusto niJehova nga ikaw makaila sa iyang ngalan ug mogamit niana. Ma-kaingon ang usa ka tawo nga gigamit sa Diyos ang Bibliya aroniyang ipaila ang iyang kaugalingon kanimo.

15 Ang Diyos naghatag sa iyang kaugalingon ug usa ka ngalannga punog kahulogan. Ang iyang ngalan, Jehova, nagkahulo-gan nga ang Diyos makatuman sa bisan unsang saad nga iyangipahayag ug makatuman sa bisan unsang katuyoan nga iyang gi-hunahuna.� Ang ngalan sa Diyos maoy linain, nga tinuod ngatalagsaon. Siya lamang ang adunay ingong ngalan. Sa ubay-ubayng paagi, si Jehova maoy linain. Sa unsang paagi tinuodkana?

� Adunay mas daghang impormasyon bahin sa kahulogan ug paglitok sa nga-lan sa Diyos diha sa Apendise sa mga panid 195-7.

15. Unsay kahulogan sa ngalang Jehova?

Ang gugma nga gibati sausa ka mahigugmaongamahan alang sa iyangmga anak maoy aninagsa mas dakong gugma

nga gibati sa atonglangitnong Amahan

alang kanato


16 Atong nakita nga ang Salmo 83:18 nag-ingon bahin kang Je-hova: “Ikaw lamang ang Labing Hataas.” Sa susamang paagi, siJehova lamang ang gitumong nga “ang Labing Gamhanan.” AngPinadayag 15:3 nag-ingon: “Dako ug katingalahan ang imong mgabuhat, Jehova nga Diyos, ang Labing Gamhanan. Matarong ugmatuod ang imong mga dalan, Hari nga walay kataposan.” Ang ti-tulong “ang Labing Gamhanan” nagtudlo kanato nga nabatonanni Jehova ang kinalabwang gahom. Ang iyang gahom dili hi-tupngan; kini labaw sa tanan. Ug ang titulong “Hari nga walaykataposan” magpahinumdom kanato nga si Jehova maoy linain salaing diwa. Siya lamang ang naglungtad sa tanang panahon. AngSalmo 90:2 nag-ingon: “Bisan gikan sa panahong walay tino hang-tod sa panahong walay tino [o walay kataposan] ikaw mao angDiyos.” Kanang ideyaha makapahingangha, dili ba?

17 Si Jehova maoy linain usab sa pagkaagi nga siya lamang angMaglalalang. Ang Pinadayag 4:11 mabasa: “Takos ikaw, Jehova,nga among Diyos, nga modawat sa himaya ug sa dungog ug sa ga-hom, tungod kay imong gilalang ang tanang butang, ug tungodsa imong kabubut-on sila milungtad ug nalalang.” Ang tanangbutang nga imong mahunahunaan—gikan sa dili-makita nga espi-ritung mga linalang sa langit ngadto sa kabituonan nga molukopsa kalangitan sa magabii ngadto sa mga bunga sa kakahoyan ngad-to sa mga isda nga naglangoylangoy sa kadagatan ug kasubaan—kanang tanan naglungtad tungod kay si Jehova mao ang Maglala-lang!

IKAW BA MAHIMONG MAKIGSUOD KANG JEHOVA?18 Ang pagbasa bahin sa makapahinganghang mga hiyas ni Je-

hova makapakuyaw sa pipila ka tawo. Sila nahadlok nga tungodkay ang Diyos hataas kaayo kanila, sila dili gayod mahimong ma-kigsuod kaniya o bililhon sa maong hataas nga Diyos. Apanhusto ba ang maong ideya? Ang Bibliya nagtudlo gayod sa ka-atbang. Kini nag-ingon bahin kang Jehova: “Sa pagkatinuod, siya

16, 17. Unsay atong makat-onan bahin kang Jehova gikan sa mosunod nga mgatitulo: (a) “ang Labing Gamhanan”? (b) “Hari nga walay kataposan”? (c) “Mag-lalalang”?18. Nganong ang pipila ka tawo mobati nga sila dili gayod mahimong makig-suod sa Diyos, apan unsay gitudlo sa Bibliya?


dili halayo gikan sa matag usa kanato.” (Buhat 17:27) Ang Bibliyanag-awhag gani kanato: “Duol sa Diyos, ug siya moduol kaninyo.”—Santiago 4:8.

19 Sa unsang paagi ikaw mahimong makigsuod sa Diyos? Una,ipadayon ang imong ginahimo karon—ang pagkat-on bahin saDiyos. Si Jesus miingon: “Kini nagkahulogan ug kinabuhing wa-lay kataposan, ang ilang pagkuha ug kahibalo bahin kanimo, angbugtong matuod nga Diyos, ug sa usa nga imong gipadala, siJesu-Kristo.” (Juan 17:3) Oo, ang Bibliya nagtudlo nga ang pag-kat-on bahin kang Jehova ug kang Jesus motultol sa “kinabuhingwalay kataposan”! Sumala sa gihisgotan na, “ang Diyos gugma.”(1 Juan 4:16) Nakabaton usab si Jehova ug daghang laing ekselen-te ug madanihong mga hiyas. Pananglitan, ang Bibliya nag-ingonnga si Jehova maoy “usa ka Diyos nga maluluy-on ug mapuango-ron, mahinay sa kasuko ug dagaya sa mahigugmaong-kalulot ugkamatuoran.” (Exodo 34:6) Siya “maayo ug andam sa pagpasaylo.”(Salmo 86:5) Ang Diyos mapailobon. (2 Pedro 3:9) Siya mauno-ngon. (Pinadayag 15:4) Sa dugang nimong pagbasa sa Bibliya,imong masabtan kon sa unsang paagi gipakita ni Jehova nga siyanakabaton niining mga hiyasa ug sa daghan pang madanihongmga hiyas.

20 Tinuod, dili ka makakita sa Diyos tungod kay siya maoy dili-makitang espiritu. (Juan 1:18; 4:24; 1 Timoteo 1:17) Hinunoa,pinaagi sa pagkat-on bahin kaniya gikan sa mga panid sa Bibli-ya, ikaw makaila kaniya ingong usa ka persona. Sumala sa giingonsa salmista, ikaw ‘makatan-aw sa pagkakahimut-anan ni Jehova.’(Salmo 27:4; Roma 1:20) Kon ikaw mas makakat-on bahin kang Je-hova, siya mahimong mas tinuod alang kanimo ug ikaw adunaymas dakong katarongan sa paghigugma ug pagpakigsuod kaniya.

21 Inanay nimong masabtan kon nganong ang Bibliya nagtudlokanato sa pag-isip kang Jehova ingong atong Amahan. (Mateo 6:9)Dili lamang tungod kay ang atong kinabuhi naggikan kaniya apangusto niya ang labing maayong kinabuhi alang kanato—sama rang

19. (a) Sa unsang paagi makasugod ka sa pagpakigsuod sa Diyos, ug unsay ka-ayohan? (b) Unsang mga hiyas sa Diyos ang labing madanihon alang kanimo?20-22. (a) Tungod kay kita dili makakita sa Diyos, kita ba dili makapakigsuodkaniya? Ipatin-aw. (b) Unsay lagmit iawhag sa pipila ka maayog-tuyo nga mgatawo nga imong himoon, apan unsay angay nimong himoon?


kana ang gusto ni bisan kinsang mahigugmaong amahan alang saiyang mga anak. (Salmo 36:9) Ang Bibliya nagtudlo usab nga angmga tawo mahimong mga higala ni Jehova. (Santiago 2:23) Tiawmo—ikaw mahimong higala sa Maglalalang sa uniberso!

22 Samtang ikaw dugang makakat-on gikan sa Bibliya, imongmadiskobrehan nga ang pipila ka maayog-tuyo nga mga tawomoawhag kanimo nga mohunong sa maong pagtuon. Sila mahi-mong nabalaka nga usbon nimo ang imong mga tinuohan. Apanayaw tugoti si bisan kinsa nga mopugong kanimo sa pag-ugmad salabing maayong panaghigalaay nga mahimo nimong mabatonan.

23 Siyempre, aduna unyay mga butang nga sa sinugdanan dilinimo hisabtan. Ang pagkamapainubsanon gikinahanglan aronmakapangayog tabang, apan ayaw pagpakahilom tungod sa kau-law. Si Jesus miingon nga dalayegon nga magmapainubsanon,sama sa usa ka gamayng bata. (Mateo 18:2-4) Ug ang mga bata,sumala sa atong nasayran, daghag pangutana. Gusto sa Diyos ngaimong makaplagan ang mga tubag. Ang Bibliya nagdayeg sa pipilanga ikag makakat-on bahin sa Diyos. Sila nagsusi pag-ayo sa Kasu-latan sa pagtino nga ang ilang nakat-onan mao ang kamatuoran.—Buhat 17:11.

24 Ang labing maayong paagi nga makakat-on bahin kang Jeho-va mao ang pagsusi sa Bibliya. Lahi kini sa ubang basahon. Saunsang paagi? Hisgotan ang maong ulohan sa sunod kapitulo.

23, 24. (a) Nganong angay kang mopadayon sa pagpangutana bahin sa imongginatun-an? (b) Unsa ang ulohan sa sunod kapitulo?

KON UNSAY GITUDLO SA BIBLIYA

ˇ Ang Diyos may kahingawa kanimo sa personal.—1 Pedro 5:7.

ˇ Ang personal nga ngalan sa Diyos maoy Jehova.—Salmo 83:18.

ˇ Gidapit ka ni Jehova nga makigsuod kaniya.—Santiago 4:8.

ˇ Si Jehova maoy mahigugmaon, maluloton, ugmaluluy-on.—Exodo 34:6; 1 Juan 4:8, 16.


MAKAHINUMDOM ka ba sa usa ka panahon nga nakadawat kagnindot nga gasa gikan sa minahal nga higala? Lagmit kaayo ngaang maong kasinatian dili lamang makaiikag apan makalilipayusab. Sa pagkatinuod, ang usa ka gasa adunay ginasulti kanimobahin sa tighatag—nga siya nagpabili sa inyong panaghigalaay.Walay duhaduha nga imong gipasalamatan ang gasa sa imongmahunahunaong higala.

2 Ang Bibliya maoy gasa gikan sa Diyos, nga alang niana kitamahimong tinuod nga mapasalamaton. Kining talagsaong basa-hon nagpadayag ug mga butang nga dili gayod nato hisayran salaing paagi. Pananglitan, kini nagsugilon kanato bahin sa pag-lalang sa bituonong kalangitan, sa yuta, ug sa unang lalaki ugbabaye. Ang Bibliya naundan ug kasaligang mga prinsipyo ngamakatabang kanato sa pagsagubang sa mga suliran ug mgakabalaka sa kinabuhi. Kini nagpatin-aw kon sa unsang paagi pa-gatumanon sa Diyos ang iyang katuyoan ug ipatungha ang masmaayong mga kahimtang sa yuta. Pagkamakaiikag nga gasa angBibliya!

3 Ang Bibliya maoy makalilipay usab nga gasa, kay kini adu-

1, 2. Sa unsang mga paagi ang Bibliya maoy makaiikag nga gasa gikan sa Diyos?3. Unsay gipadayag sa kamatuoran nga si Jehova nagtagana mismo sa Bibliya,ug nganong kini makalilipay?

KAPITULO DOS

Ang Bibliya—Usa ka Basahong Gikan sa Diyos

Sa unsang mga paagi ang Bibliyalahi sa ubang basahon?

Sa unsang paagi ang Bibliya makatabang kanimo sapagsagubang sa personal nga mga suliran?

Nganong makasalig ka sa mga tagnanga nasulat sa Bibliya?

nay gipadayag bahin sa Tighatag, si Jehova nga Diyos. Ang iyangpagtagana mismo niining basahona maoy pamatuod nga gustoniya nga siya atong mailhan pag-ayo. Sa pagkatinuod, ang Bibli-ya makatabang kanimo sa pagpakigsuod kang Jehova.

4 Kon aduna kay kopya sa Bibliya, wala ka gayod mag-inusara.Sa tibuok o sa bahin, ang Bibliya gipatik diha sa kapig 2,300 kapinulongan ug busa kini mabatonan sa kapig 90 porsiyento sapopulasyon sa kalibotan. Sa aberids, kapig usa ka milyong Bibli-ya ang gipanagtag kada semana! Bilyonbilyong kopya sa tibuokBibliya o bahin niana ang napatik. Segurado, walay laing basa-hon ang sama sa Bibliya.

5 Dugang pa, ang Bibliya “inspirado sa Diyos.” (2 Timoteo3:16) Sa unsang paagi? Ang Bibliya mismo nagtubag: “Ang mgatawo nagsulti gikan sa Diyos samtang sila giagak sa balaang espi-ritu.” (2 Pedro 1:21) Ingong ilustrasyon: Ang usa ka negosyantetingali magpahimo ug sulat sa usa ka sekretarya. Kanang sula-ta naundan sa mga ideya ug mga instruksiyon sa negosyante.Busa, kana sa pagkatinuod maoy iyang sulat, dili iya sa sekre-tarya. Sa susamang paagi, ang Bibliya naundan sa mensahe sa

4. Unsay makapahingangha kanimo bahin sa pagpanagtag sa Bibliya?5. Sa unsang paagi ang Bibliya “inspirado sa Diyos”?

Ang “Bag-ong Kalibotang Hubad sa BalaangKasulatan” mabatonan sa daghang pinulongan

19

Diyos, dili ang sa mga tawong nagsulat niana. Busa, ang tibuokBibliya sa pagkatinuod mao “ang pulong sa Diyos.”—1 Tesaloni-ca 2:13.

MAY PANAG-UYON UG TUKMA6 Ang Bibliya gisulat latas sa 1,600 ka tuig nga yugto. Ang mga

tagsulat niini nabuhi sa magkalaing mga panahon ug naggikansa daghang kahimtang sa kinabuhi. Ang pipila maoy mga mag-uuma, mangingisda, ug mga magbalantay sa mga hayop. Anguban pa maoy mga manalagna, mga maghuhukom, ug mgahari. Ang tagsulat sa Ebanghelyo nga si Lucas maoy usa ka dok-tor. Bisan pa sa nagkadaiyang kagikan sa mga tagsulat niini, angBibliya may panag-uyon gikan sa sinugdan hangtod sa katapo-san.�

7 Ang unang basahon sa Bibliya nagsugid kanato kon sa un-sang paagi nagsugod ang mga suliran sa tawo. Ang kataposangbasahon nagpadayag nga ang tibuok yuta mahimong usa ka pa-raiso o tanaman. Ang tanang nagkalainlaing bahin sa Bibliyanaghisgot ug libolibong katuigan sa kasaysayan ug sa usa ka pa-agi makatabang nga atong masabtan ang katuyoan sa Diyos ugkon sa unsang paagi kini pagatumanon. Makapahingangha ka-ayo ang panag-uyon sa Bibliya, apan kana ang atong madahomsa basahong gikan sa Diyos.

8 Ang Bibliya maoy tukma sa siyentipikanhong paagi. Dunagani kiniy impormasyong abante kaayo sa panahon niini. Pa-nanglitan, ang basahong Levitico adunay mga balaod bahin sakuwarentinas ug panghinlo alang sa karaang Israel sa dihangang mga nasod sa palibot walay alamag bahin niana. Sa usaka panahon nga dihay sayop nga mga ideya bahin sa porma sa

� Bisan pag ang pipila ka tawo moingon nga ang pipila ka bahin sa Bibliyamosumpaki sa ubang bahin niini, ang maong mga pagpatuo wala kapamatud-i.Tan-awa ang kapitulo 7 sa basahong Ang Bibliya—Pulong sa Diyos o sa Tawo?nga gipatik sa mga Saksi ni Jehova.

6, 7. Nganong ang panag-uyon sa lainlaing bahin sa Bibliya ilabinang makapa-hingangha?8. Paghatag ug mga pananglitan nga nagpakitang ang Bibliya maoy tukma sasiyentipikanhong paagi.


yuta, ang Bibliya naghisgot na nga kini linginon. (Isaias 40:22)Ang Bibliya tukmang nag-ingon nga ang yuta ‘walay gibitayan.’(Job 26:7) Hinuon, ang Bibliya dili usa ka teksbok sa siyensiya.Apan sa dihang kini maghisgot ug siyentipikanhong mga bu-tang, kini tukma. Dili ba kini ang atong madahom sa usa kabasahong gikan sa Diyos?

9 Ang Bibliya tukma ug kasaligan usab maylabot sa kasaysa-yan. Espesipiko ang mga asoy niini. Kini naglakip sa mgangalan ug sa kagikan usab sa mga tawo.� Kasukwahi sa seku-lar nga mga historyano, nga kasagarang dili mohisgot sa mgakaparotan sa ilang kaugalingong nasod, ang mga tagsulat saBibliya maoy maminatud-on, nga nagtala gani sa ilang kaugali-ngong mga kapakyasan ug nianang sa ilang nasod. Pananglitan,sa basahong Numeros sa Bibliya, ang tagsulat nga si Moi-ses miangkon sa iyang seryosong sayop nga tungod niana siyagrabeng gibadlong. (Numeros 20:2-12) Ang maong pagkama-minatud-on talagsa ra sa ubang makasaysayanhong mga asoyapan makita diha sa Bibliya tungod kay kini maoy basahong gi-kan sa Diyos.

USA KA BASAHON NGA ADUNAY PRAKTIKAL NGA KAALAM10 Tungod kay ang Bibliya inspirado sa Diyos, kini “mapus-

lanon sa pagpanudlo, sa pagpamadlong, sa pagpanul-id sa mgabutang.” (2 Timoteo 3:16) Oo, ang Bibliya maoy usa ka praktikalnga basahon. Kini nagpaaninag ug mahait nga pagsabot sa taw-hanong kinaiya. Dili katingad-anan kini, kay ang Awtor niini, siJehova nga Diyos, mao ang Maglalalang! Siya mas nakasabot saatong panghunahuna ug mga pagbati kay kanato. Dugang pa, siJehova nahibalo kon unsay atong gikinahanglan aron magmali-payon. Siya nahibalo usab kon unsang mga kalihokan ang angaynatong likayan.

� Pananglitan, matikdi ang detalyadong kaliwatan ni Jesus nga gipadayagdiha sa Lucas 3:23-38.

9. (a) Sa unsang mga paagi gipadayag sa Bibliya mismo nga kini tukma ug ka-saligan maylabot sa kasaysayan? (b) Ang pagkamaminatud-on sa mga tagsulatsa Bibliya nagpadayag sa unsang butang bahin niini?10. Nganong dili katingalahang ang Bibliya maoy praktikal nga basahon?

Ang Bibliya—Usa ka Basahong Gikan sa Diyos 21

11 Tagda ang pakigpulong ni Jesus nga ginganlan ug Wali saBukid, nga nahitala diha sa Mateo kapitulo 5 hangtod 7. Samaong obra maestra nga pakigpulong, si Jesus naghisgot ug dag-hang topiko, nga naglakip sa paagi sa pagkaplag sa tinuod ngakalipay, kon unsaon paghusay ang mga kabingkilan, kon unsaonpag-ampo, ug kon unsaon pagbaton ug hustong panghunahu-

11, 12. (a) Unsang mga topiko ang gihisgotan ni Jesus sa iyang Wali sa Bukid?(b) Unsang ubang praktikal nga mga butang ang gihisgotan sa Bibliya, ug nga-nong ang tambag niini mapadapat sa tanang panahon?

Ang tagsulatsa Bibliya ngasi Isaias mitagnasa pagkapukansa Babilonya

na bahin sa materyal nga mga butang. Ang mga pulong ni Jesusepektibo ug praktikal kaayo karong adlawa sama ra sa panahongiyang gisulti kana.

12 Ang pipila ka prinsipyo sa Bibliya naglangkit sa pa-milyahanong kinabuhi, mga batasan sa pagtrabaho, ug mgapagpakiglabot sa uban. Ang mga prinsipyo sa Bibliya mapadapatsa tanang tawo, ug ang tambag niini kanunayng mapuslanon.Ang kaalam nga makaplagan sa Bibliya gisumada sa mga pulongsa Diyos pinaagi sa manalagnang si Isaias: “Ako si Jehova, maoang imong Diyos, ang Usa nga nagtudlo kanimo aron ikaw ma-kabaton ug kaayohan.”—Isaias 48:17.

USA KA BASAHON SA TAGNA13 Ang Bibliya nasudlan ug daghang tagna, nga daghan niana

natuman na. Tagda ang usa ka pananglitan. Pinaagi sa manalag-nang si Isaias, kinsa nabuhi sa ikawalong siglo W.K.P., gitagna niJehova nga ang siyudad sa Babilonya pagalaglagon. (Isaias 13:19;14:22, 23) Gihatag ang mga detalye sa pagpakita kon sa unsangpaagi mapukan ang siyudad. Ang mosulong nga kasundalohanmagpahubas sa suba sa Babilonya ug sila momartsa paingon sa si-yudad nga walay pagpakiggubat. Dili lang kana. Ang tagna niIsaias nagngalan pa gani sa hari nga maoy mopukan sa Babilonya—si Ciro.—Isaias 44:27–45:2.

14 Mga 200 ka tuig sa ulahi—sa gabii sa Oktubre 5/6,539 W.K.P.—ang usa ka kasundalohan nagkampo duol sa Babilon-ya. Kinsa ba ang komandante niadto? Usa ka Persianong hari ngaginganlang Ciro. Busa ang kahimtang naandam na alang sa katu-manan sa usa ka katingalahang tagna. Apan ang kasundalohan niCiro mosulong ba sa Babilonya nga walay pagpakiggubat, ingonsa gitagna?

15 Ang mga Babilonyanhon naghimog usa ka pista niadtonggabhiona ug mibatig kasegurohan luyo sa dagko kaayo nilangmga paril sa siyudad. Kasamtangan, si Ciro inabtik nga nagpati-pas sa tubig sa suba nga nag-agos agi sa siyudad. Sa wala madugay

13. Unsang mga detalyadong impormasyon bahin sa Babilonya ang gipasulatni Jehova pinaagig inspirasyon sa manalagnang si Isaias?14, 15. Sa unsang paagi natuman ang pipila ka detalye sa tagna ni Isaias bahinsa Babilonya?


mabaw na ang tubig mao nga ang iyang mga tawo nakatabok sasuba ug nakaabot sa mga paril sa siyudad. Apan sa unsang paagiang kasundalohan ni Ciro makaagi sa mga paril sa Babilonya? Sausa ka hinungdan, sa kadanghag ang mga ganghaan sa siyudadgipasagdang bukas niadtong gabhiona!

16 Mahitungod sa Babilonya, kini gitagna: “Siya dili na gayodpagapuy-an, ni siya magapuyo sa sunodsunod nga mga kaliwa-tan. Ug didto ang taga-Arabia dili magpatindog sa iyang tolda,ug walay mga magbalantay nga magpahigda sa ilang panon sakahayopan didto.” (Isaias 13:20) Kining tagnaa wala lang mag-punting sa pagkapukan sa siyudad. Kini nagpakita nga angBabilonya mawad-ag molupyo hangtod sa hangtod. Makita nimoang ebidensiya sa pagkatuman niining mga pulonga. Ang wa-lay-nagpuyo nga dapit sa karaang Babilonya—mga 80 kilometroshabagatan sa Baghdad, Iraq—maoy pamatuod nga natuman anggisulti ni Jehova pinaagi ni Isaias: “Pagasilhigon ko siya pinaagi sasilhig sa kalaglagan.”—Isaias 14:22, 23.�

� Alang sa dugang impormasyon bahin sa tagna sa Bibliya, tan-awa ang mgapanid 27-9 sa brosyur nga Usa ka Basahon Alang sa Tanang Tawo, nga gipatiksa mga Saksi ni Jehova.

16. (a) Unsay dangatan sa kataposan sa Babilonya sumala sa gitagna ni Isaias?(b) Asa kutob natuman ang tagna ni Isaias bahin sa kalaglagan sa Babilonya?


17 Ang paghisgot nga ang Bibliya maoy usa ka basahon sa kasa-ligang tagna makapalig-on sa pagtuo, dili ba? Kon buot sabton,kon si Jehova nga Diyos nagtuman sa iyang nangaging mga saad,kita adunay bug-os nga katarongan nga magmasaligon nga iyangtumanon usab ang iyang saad bahin sa usa ka paraisong yuta.(Numeros 23:19) Sa pagkatinuod, kita ‘naglaom sa kinabuhingwalay kataposan nga gisaad sa Diyos, nga dili makabakak, sa walapa ang kanhing kapanahonan.’—Tito 1:2.�

“ANG PULONG SA DIYOS BUHI”18 Gikan sa atong nahisgotan niining kapituloha, tin-aw nga

ang Bibliya maoy linaing basahon. Bisan pa niana, kini bililhondili lang tungod sa panag-uyon sa lainlaing bahin niini, katukma

� Ang pagkalaglag sa Babilonya maoy usa lamang ka pananglitan sa natumannga tagna sa Bibliya. Ang ubang pananglitan naglakip sa pagkalaglag sa Tiro ugNineve. (Ezequiel 26:1-5; Sofonias 2:13-15) Dugang pa, gitagna ni Daniel angserye sa mga imperyo sa kalibotan nga mahimong gamhanan sunod sa Babi-lonya. Kadto naglakip sa Medo-Persia ug Gresya. (Daniel 8:5-7, 20-22) Tan-awaang Apendise, mga panid 199-201, alang sa usa ka paghisgot sa daghang tagnabahin sa Mesiyas nga natuman diha kang Jesu-Kristo.

17. Sa unsang paagi ang pagkatuman sa tagna sa Bibliya makapalig-on sa pag-tuo?18. Unsang gamhanang mga pulong ang gipahayag sa Kristohanong apostol ngasi Pablo bahin sa “pulong sa Diyos”?

Kagun-oban sa Babilonya


sa siyentipikanhon ug makasaysayanhong mga impormasyon,praktikal nga kaalam, ug kasaligang tagna niini. Ang Kristoha-nong si apostol Pablo misulat: “Ang pulong sa Diyos buhi uggamhanan ug mahait pa kay sa espada nga duhay-sulab ug mo-dulot bisan hangtod sa pagbahin sa kalag ug sa espiritu, ug samga lutahan ug sa ilang uyok, ug makatugkad sa mga hunahunaug mga tuyo sa kasingkasing.”—Hebreohanon 4:12.

19 Ang pagbasa sa “pulong” o mensahe sa Diyos diha sa Bi-bliya makapausob sa atong kinabuhi. Makatabang kini kanatosa pagbag-o ug mas maayong pagsusi sa atong kaugalingon. Ma-himong moangkon kita nga atong gihigugma ang Diyos,apan kon unsay atong pagsanong ngadto sa gitudlo sa iyang ins-piradong Pulong, ang Bibliya, mobutyag sa atong tinuod ngamga panghunahuna, bisan sa tinuod nga mga tuyo sa kasingka-sing.

20 Ang Bibliya tinuod nga usa ka basahong gikan sa Diyos. Kiniangayng basahon, tun-an, ug mahalon. Ipakita ang imong pag-pasalamat sa maong gasa sa Diyos pinaagi sa padayong pagbasasa mga sulod niini. Samtang buhaton nimo kana, makabatonkag lalom nga pagsabot bahin sa katuyoan sa Diyos alang sa ka-tawhan. Kon unsa ang maong katuyoan ug sa unsang paagi kanamatuman pagahisgotan sa sunod kapitulo.

19, 20. (a) Sa unsang paagi ang Bibliya makatabang kanimo sa pagsusi saimong kaugalingon? (b) Sa unsang paagi ikapakita nimo ang imong pagpasala-mat tungod sa linaing gasa sa Diyos, ang Bibliya?


ˇ Ang Bibliya inspirado sa Diyos ug busa maoy tuk-ma ug kasaligan.—2 Timoteo 3:16.

ˇ Ang impormasyong anaa sa Pulong sa Diyos ma-puslanon alang sa kinabuhi kada adlaw.—Isaias48:17.

ˇ Ang mga saad sa Diyos nga anaa sa Bibliya segura-dong matuman.—Numeros 23:19.


ANG katuyoan sa Diyos alang sa yuta maoy kahibulongan gayod.Gusto ni Jehova nga ang yuta mapunog malipayon, mahimsognga katawhan. Ang Bibliya nag-ingon nga ang “Diyos nagtanomug usa ka tanaman sa Eden” ug nga iyang “gipatubo . . . ang ta-nang kahoy nga tilinguhaon sa panan-aw ug maayong kan-on.”Human lalanga sa Diyos ang unang lalaki ug babaye, si Adan ugEva, Iyang gibutang sila nianang maanindot nga puy-anan ug gi-ingnan sila: “Magmabungahon ug magdaghan kamo ug pun-aang yuta ug gamhi kini.” (Genesis 1:28; 2:8, 9, 15) Busa maoykatuyoan sa Diyos nga ang mga tawo makabaton ug mga anak,magpauswag sa mga utlanan niadtong paraisong puy-anan sa ti-buok nga yuta, ug mag-atiman sa kahayopan.

2 Sa imong hunahuna, matuman ba gayod ang katuyoan niJehova nga Diyos nga ang katawhan magpuyo sa usa ka yutan-ong paraiso? “Akong gisulti gayod kini,” nag-ingon ang Diyos,“akong pagabuhaton usab kini.” (Isaias 46:9-11; 55:11) Oo, anggituyo sa Diyos iya gayong buhaton! Siya nag-ingon nga siya“wala maglalang [sa yuta] sa wala lamay kapuslanan” apan“nag-umol niini aron pagapuy-an.” (Isaias 45:18) Unsang mata-nga sa katawhan ang gusto sa Diyos nga papuy-on sa yuta? Ugsa unsang gidugayon nga gusto niyang sila mopuyo dinhi? Ang

1. Unsa ang katuyoan sa Diyos alang sa yuta?2. (a) Giunsa nato pagkahibalo nga matuman ang katuyoan sa Diyos alang sayuta? (b) Unsay giingon sa Bibliya bahin sa pagkabuhi sa mga tawo hangtod sakahangtoran?

KAPITULO TRES

Unsa ang Katuyoan sa DiyosAlang sa Yuta?

Unsa ang katuyoan sa Diyos alang sa katawhan?

Sa unsang paagi gisupak ang Diyos?

Unsa kahay kahimtang sa kinabuhi sa yuta sa umaabot?

Bibliya nagtubag: “Ang mga matarong magapanag-iya sa yuta, ugsila magapuyo sa ibabaw niini hangtod sa kahangtoran.”—Salmo37:29; Pinadayag 21:3, 4.

3 Dayag nga kini wala pa matuman. Ang mga tawo sapagkakaron masakit ug mamatay; sila mag-away pa gani ug mag-pinatyanay. May nadaot. Hinuon, dili gayod katuyoan sa Diyosnga ang yuta mahisama sa atong makita karong adlawa! Unsaynahitabo? Nganong wala pa matuman ang katuyoan sa Diyos?Walay basahon sa kasaysayan nga sinulat sa tawo ang makatug-an kanato tungod kay ang suliran nagsugod man sa langit.

ANG SINUGDANAN SA USA KA KAAWAY4 Ang unang basahon sa Bibliya naghisgot bahin sa usa ka

magsusupak sa Diyos nga mipatim-aw sa tanaman sa Eden. Gi-batbat siya ingong “ang halas,” apan siya dili lamang usa kahayop. Ang kataposang basahon sa Bibliya nagpaila nga siya“ang usa nga gitawag Yawa ug Satanas, nga nagpahisalaag sa tibu-ok gipuy-ang yuta.” Siya gitawag usab “ang orihinal nga halas.”(Genesis 3:1; Pinadayag 12:9) Kining gamhanang manulonda odili-makitang espiritung linalang, migamit ug usa ka halas aronmakigsulti kang Eva, sama rang ang usa ka abtik nga tawo ma-kapahimo sa iyang tingog nga daw nagagikan sa duol ngamonyeka o kikokiko. Ang maong espiritung persona sa walay du-haduha presente sa dihang ang Diyos nag-andam sa yuta alang samga tawo.—Job 38:4, 7.

5 Apan sanglit hingpit ang tanang linalang ni Jehova, kinsaynagbuhat sa maong “Yawa,” sa maong “Satanas”? Sa yanongpagkasulti, ang usa sa gamhanang espiritung mga anak sa Diyosnaghimo sa iyang kaugalingon nga Yawa. Sa unsang paagi napo-sible kini? Ingon nga ato nang nasayran, ang usa ka tawo karongadlawa nga kanhi maoy ligdong ug matinud-anon basin ma-himong kawatan. Sa unsang paagi mahitabo kana? Mahimongtugotan sa usa ka tawo nga ang daotang tinguha maugmad diha

3. Unsang makapasubong mga kahimtang ang naglungtad karon sa yuta, ugunsang mga pangutana ang gipatungha niini?4, 5. (a) Kinsay tinuod nga nakigsulti kang Eva pinaagi sa usa ka halas? (b) Saunsang paagi ang usa ka kanhi maligdong, matinud-anong tawo mahimong ka-watan?


sa iyang kasingkasing. Kon siya magpadayon sa paghunahuna ni-ana, ang maong daotang tinguha mahimong kusganon kaayo.Unya kon motungha ang higayon, tingali siya molihok sumalasa daotang tinguha nga iyang gihunahuna.—Santiago 1:13-15.

6 Kini nahitabo sa kahimtang ni Satanas nga Yawa. Lagmit na-kadungog siya nga ang Diyos nagsugo kang Adan ug Eva ngamagbaton ug mga anak ug pun-on ang yuta sa ilang mga liwat.(Genesis 1:27, 28) ‘Aw, kining tanang tawo mahimong magsimbakanako inay sa Diyos!’ si Satanas lagmit naghunahuna. Busa mi-turok ang daotang tinguha sa iyang kasingkasing. Sa kadugayan,siya milihok sa paglansis kang Eva pinaagi sa pagsulti kaniyagkabakakan bahin sa Diyos. (Genesis 3:1-5) Sa ingong paagi siyanahimong “Yawa,” nga nagkahulogang “Tigbutangbutang.” Sasamang higayon, siya nahimong “Satanas,” nga nagkahulogang“Magsusupak.”

7 Pinaagi sa pagsultig kabakakan ug paglansis, gipahinabo niSatanas nga Yawa nga si Adan ug Eva mosupak sa Diyos. (Gene-sis 2:17; 3:6) Ingong resulta, sila sa kataposan namatay, sumalasa gisulti sa Diyos nga mahitabo kanila kon sila mosupak. (Ge-nesis 3:17-19) Sanglit si Adan nahimong dili hingpit sa dihangsiya nakasala, ang tanan niyang anak nakapanunod sa sala gikankaniya. (Roma 5:12) Ang kahimtang ikailustrar sa usa ka hulma-han nga gigamit sa paglutog tinapay. Kon ang hulmahan adunaylumping, unsay mahitabo sa matag tinapay nga giluto sa maonghulmahan? Ang matag tinapay makabaton usab ug lumping odepekto. Sa susamang paagi, ang matag tawo nakapanunod ug“lumping” sa pagkadili-hingpit gikan kang Adan. Kanay hinung-dan nga ang tanang tawo matigulang ug mamatay.—Roma 3:23.

8 Sa dihang giagak ni Satanas si Adan ug Eva ngadto sa pag-pakasala batok sa Diyos, siya sa pagkatinuod nangulo sa usa karebelyon. Iyang gisupak ang paagi ni Jehova sa pagmando. Sapagkatinuod, si Satanas nag-ingon: ‘Dili maayong magmamando

6. Sa unsang paagi ang usa ka gamhanang espiritung anak sa Diyos nahimongSatanas nga Yawa?7. (a) Nganong namatay si Adan ug Eva? (b) Nganong ang tanang anak ni Adanmatigulang ug mamatay?8, 9. (a) Unsang hagit ang lagmit gihimo ni Satanas? (b) Nganong wala dayonlaglaga sa Diyos ang mga rebelde?

Unsa ang Katuyoan sa Diyos Alang sa Yuta? 29

ang Diyos. Siya nagsultig kabakakan ug naghikaw ug maayongmga butang gikan sa iyang mga ginsakpan. Ang mga tawo walamagkinahanglan sa Diyos aron magmando kanila. Sila makahu-kom sa kaugalingon kon unsay maayo ug kon unsay daotan. Ugmahimong mas maayo pa ang ilang kahimtang ubos sa akongpagmando.’ Unsaon pag-atubang sa Diyos ang maong makapa-insulto nga akusasyon? Ang pipila naghunahuna nga ang Diyos

Ikatanyag ba ni Satanas kang Jesusang tanang gingharian sa kalibotan

kon kini dili iya?


angay untang magpatay lamang sa mga rebelde. Apan kana bamagtubag sa hagit ni Satanas? Kana ba magpamatuod nga angpaagi sa Diyos sa pagmando maoy matarong?

9 Ang hingpit nga pagsabot ni Jehova bahin sa hustisya dili ma-katugot nga iyang patyon lang dayon ang mga rebelde. Mihukomsiya nga gikinahanglan ang panahon aron matubag ang hagit niSatanas sa makapatagbawng paagi ug mapamatud-ang bakakonang Yawa. Busa gihukom sa Diyos nga iyang tugotan nga ang mgatawo magmando sa ilang kaugalingon sulod sa taas nga panahonubos sa impluwensiya ni Satanas. Kon nganong gihimo kadto niJehova ug kon nganong iyang gitugotan nga molabay ang taaskaayong panahon una mahusay ang maong mga isyu pagahis-gotan sa Kapitulo 11 niining basahona. Hinuon, niining tungoramaayong palandongon kini: Husto ba si Adan ug Eva sa pagtuokang Satanas, kinsa wala makahimog maayo alang kanila? Hustoba sila sa pagtuo nga si Jehova, kinsa naghatag kanila sa tanangbutang nga ilang nabatonan, maoy mapintasong bakakon? Konikaw pa, unsa kahay imong himoon?

10 Maayong hunahunaon kining mga pangutanaha tungodkay ang matag usa kanato nag-atubang ug susamang mga isyukaron. Oo, may higayon ka sa pagsuportar sa kiliran ni Jehovaaron matubag ang hagit ni Satanas. Makadawat ka kang Jehovaingong imong Magmamando ug makatabang sa pagpakita nga siSatanas maoy bakakon. (Salmo 73:28; Proverbio 27:11) Ikasubo,pipila lamang sa bilyonbilyong tawo niining kalibotana ang nag-himo sa maong pagpili. Kini mopatunghag hinungdanongpangutana, Ang Bibliya tinuod bang nagtudlo nga si Satanasmao ang magmamando niining kalibotana?

KINSAY NAGMANDO NIINING KALIBOTANA?11 Si Jesus wala gayod magduhaduha nga si Satanas mao

ang magmamando niining kalibotana. Sa usa ka milagro-song paagi, gipakita ni Satanas kanhi kang Jesus “ang tanang

10. Sa unsang paagi makasuportar ka sa kiliran ni Jehova aron matubag anghagit ni Satanas?11, 12. (a) Sa unsang paagi ang usa ka tentasyon kang Jesus nagpadayag ngasi Satanas mao ang magmamando niining kalibotana? (b) Unsa pay nagpama-tuod nga si Satanas mao ang magmamando niining kalibotana?


gingharian sa kalibotan ug ang ilang himaya.” Unya si Sa-tanas misaad kang Jesus: “Kining tanan nga butang ihatag kokanimo kon mohapa ka ug mohimog usa ka buhat sa pag-simba kanako.” (Mateo 4:8, 9; Lucas 4:5, 6) Hunahunaa kini.Kadtong tanyaga maoy pagtental ba kang Jesus kon si Satanasdili pa mao ang magmamando niining mga ginghariana? Walaipanghimakak ni Jesus nga kining tanang gingharian sa kalibo-tan iya ni Satanas. Seguradong himoon unta kana ni Jesus konsi Satanas dili pa mao ang nagpaluyong gahom niining tananggingharian.

12 Siyempre, si Jehova mao ang labing gamhanang Diyos,ang Maglalalang sa kahibulongang uniberso. (Pinadayag 4:11)Bisan pa niana, ang Bibliya wala mag-ingon nga si Jehova ngaDiyos o si Jesu-Kristo mao ang magmamando niining kalibota-na. Ngani, espesipikong ginganlan ni Jesus si Satanas nga “angmagmamando niining kalibotana.” (Juan 12:31; 14:30; 16:11)Ang Bibliya nagtumong gani kang Satanas nga Yawa ingong“ang diyos niini nga sistema sa mga butang.” (2 Corinto 4:3, 4) Mahitungod niini nga magsusupak o Satanas, ang Kris-tohanong apostol nga si Juan misulat: “Ang tibuok kalibotannailalom sa gahom sa usa nga daotan.”—1 Juan 5:19.

KON SA UNSANG PAAGI PAGAHANAWONANG KALIBOTAN NI SATANAS

13 Sa paglabay sa matag tuig, ang kalibotan nahimong masug mas peligroso. Napuno kinig nagagubatay nga mga ka-sundalohan, dili-matinud-anong mga politiko, salingkapaw ngarelihiyosong mga lider, ug way-konsensiyang mga kriminal.Ang kalibotan sa katibuk-an dili na mabag-o. Gipadayag sa Bi-bliya nga duol na ang panahon nga pagalaglagon sa Diyos angdaotang kalibotan panahon sa iyang gubat sa Armagedon. Puli-han kinig usa ka matarong nga bag-ong kalibotan.—Pinadayag16:14-16.

14 Gipili ni Jehova nga Diyos si Jesu-Kristo nga mahimong

13. Nganong gikinahanglan ang usa ka bag-ong kalibotan?14. Kinsay napili sa Diyos nga mahimong Magmamando sa Iyang Gingharian,ug sa unsang paagi gitagna kini?


Magmamando sa Iyang langitnong Gingharian o kagamhanan.Dugay na kanhi, ang Bibliya mitagna: “Adunay usa ka bata nganatawo alang kanato, adunay usa ka anak nga lalaki nga giha-tag kanato; ug ang prinsipenhong pagmando mahipatong saiyang abaga. Ug ang iyang ngalan pagatawgon nga . . . Prin-sipe sa Pakigdait. Sa kadagaya sa prinsipenhong pagmando ugsa pakigdait walay kataposan.” (Isaias 9:6, 7) Mahitungod ni-ining maong kagamhanan, gitudloan ni Jesus ang iyang mgasumusunod sa pag-ampo: “Paanhia ang imong gingharian. Ma-tuman unta ang imong kabubut-on, maingon sa langit, maoman usab sa yuta.” (Mateo 6:10) Sumala sa atong makita saulahing bahin niini nga basahon, duol nang laglagon sa Ging-harian sa Diyos ang tanang kagamhanan niining kalibotana, ugkini mismo ang mopuli nianang tanan. (Daniel 2:44) Humanniana ang Gingharian sa Diyos magpatungha sa yutan-ong pa-raiso.

HADUOL NA ANG USA KA BAG-ONG KALIBOTAN!15 Ang Bibliya nagpasalig kanato: “Adunay bag-ong mga langit

ug usa ka bag-ong yuta nga atong ginapaabot sumala sa . . .saad [sa Diyos], ug niini magpuyo ang pagkamatarong.” (2 Pedro3:13; Isaias 65:17) Sa dihang ang Bibliya mohisgot usahay bahinsa “yuta,” kini nagpasabot sa katawhang nagpuyo sa yuta. (Ge-nesis 11:1) Busa ang matarong nga “bag-ong yuta” maoy usa kakapunongan sa katawhan nga giuyonan sa Diyos.

16 Misaad si Jesus nga sa umaabot nga bag-ong kalibotan, kad-tong giuyonan sa Diyos makadawat sa gasa nga “kinabuhingwalay kataposan.” (Marcos 10:30) Palihog paklia ang imong Bi-bliya sa Juan 3:16 ug Juan 17:3, ug basaha kon unsay giingonni Jesus nga kinahanglan natong buhaton aron makadawat sakinabuhing walay kataposan. Karon, tagda gikan sa Bibliya angmga panalangin nga tagamtamon niadtong takos sa maong ka-hibulongang gasa gikan sa Diyos diha sa umaabot nga yutan-ongParaiso.

15. Unsa ang “bag-ong yuta”?16. Unsa ang bililhon kaayong gasa gikan sa Diyos alang niadtong iyang giu-yonan, ug unsay kinahanglan natong buhaton aron makadawat niana?


17 Mahanaw na ang pagkadaotan, paggubatay, krimen, ug ka-pintasan. “Ang daotan mawala na . . . Apan ang mga maaghopmagapanag-iya sa yuta.” (Salmo 37:10, 11) Molungtad na unyaang pakigdait tungod kay ‘pahunongon sa Diyos ang mga gu-bat hangtod sa kinatumyan sa yuta.’ (Salmo 46:9; Isaias 2:4)Unya “molambo ang matarong, ug ang kadagaya sa pakigdaithangtod nga ang bulan mahanaw na”—ug kana nagpasa-bot nga ang pakigdait maoy hangtod sa kahangtoran!—Salmo72:7.

18 Ang mga magsisimba ni Jehova magpuyo unya nga may ka-segurohan. Samtang ang mga Israelinhon sa panahon sa Bibliyanagsugot sa Diyos, sila may kasegurohan sa kinabuhi. (Levitico25:18, 19) Pagkakahibulongan gayod unya ang pagtagamtam sasusamang kasegurohan sa Paraiso!—Isaias 32:18; Miqueas 4:4.

19 Wala na unyay mga kanihit sa pagkaon. “Aduna unyay da-gayang lugas sa ibabaw sa yuta,” miawit ang salmista. “Satumoy sa kabukiran adunay pagsugwak.” (Salmo 72:16) Panala-nginan ni Jehova nga Diyos ang iyang mga matarong, ug “angyuta magapatungha gayod sa iyang bunga.”—Salmo 67:6.

20 Ang tibuok yuta mahimong usa ka paraiso. Pagatukoronunya ang maanindot nga bag-ong mga balay ug maugmad angmga tanaman diha sa yuta nga kaniadto gidaot sa makasasalangmga tawo. (Isaias 65:21-24; Pinadayag 11:18) Paglabay sa pana-hon, ang naugmad nang mga bahin sa yuta mokaylap hangtodang tibuok globo mahimong matahom ug mabungahon samasa tanaman sa Eden. Ug ang Diyos dili gayod mapakyas sa ‘pag-bukhad sa iyang kamot ug pagtagbaw sa tinguha sa tanangbuhing butang.’—Salmo 145:16.

21 Aduna unyay pakigdait tali sa mga tawo ug mga hayop.Ang ihalas ug anad nga mga hayop magdungan sa pagpanibsib.

17, 18. Sa unsang paagi makaseguro kita nga aduna unyay pakigdait ug kase-gurohan sa bisan diin sa yuta?19. Nganong nahibalo kita nga ang pagkaon magmadagayaon sa bag-ong kali-botan sa Diyos?20. Nganong makaseguro kita nga ang tibuok yuta mahimong usa ka paraiso?21. Unsay nagpakita nga ang pakigdait molungtad unya tali sa mga tawo ugmga hayop?


Bisan ang gamayng bata dili mahadlok sa mga hayop nga maoypeligroso karon.—Isaias 11:6-9; 65:25.

22 Ang sakit mawala na. Ingong Magmamando sa langitnongGingharian sa Diyos, ayohon ni Jesus ang mas daghang sa-kit kay sa dihang dinhi pa siya sa yuta. (Mateo 9:35; Marcos1:40-42; Juan 5:5-9) Sa maong panahon “walay pumoluyo ngamoingon: ‘Ako masakiton.’”—Isaias 33:24; 35:5, 6.

23 Ang namatay nga mga minahal buhion pag-usab ubanang kalaoman nga dili na gayod mamatay. Buhion pag-usabang tanan nga natulog sa kamatayon nga anaa sa handoma-nan sa Diyos. Sa pagkatinuod, “aduna unyay pagkabanhaw samga matarong ug sa mga dili-matarong.”—Buhat 24:15; Juan 5:28, 29.

24 Pagkatalagsaong kaugmaon ang nagpaabot sa mga mipa-labi sa pagkakat-on bahin sa atong Dakong Maglalalang, siJehova nga Diyos, ug sa pag-alagad kaniya! Ang umaabot ngaParaiso sa yuta mao ang gipunting ni Jesus sa dihang siya misa-ad sa mamumuhat ug daotan nga namatay tapad kaniya: “Ikawmakauban nako sa Paraiso.” (Lucas 23:43) Hinungdanon ngakita dugang makakat-on bahin kang Jesu-Kristo, nga pinaagi ka-niya kining tanang panalangin mahimong posible.

22. Unsa unyay mahitabo sa sakit?23. Nganong ang pagkabanhaw makahatag ug kalipay sa atong mga kasing-kasing?24. Unsay imong pagbati bahin sa pagpuyo sa Paraiso sa yuta?


ˇ Matuman ang katuyoan sa Diyos nga himoongparaiso ang yuta.—Isaias 45:18; 55:11.

ˇ Si Satanas nagmando karon niining kalibotana.—Juan 12:31; 1 Juan 5:19.

ˇ Sa umaabot nga bag-ong kalibotan, ihatag saDiyos ang daghang panalangin sa katawhan.—Salmo 37:10, 11, 29.


ADUNAY daghan kaayong bantogang mga tawo sa kalibotan.Ang pipila inila diha sa ilang kaugalingong komunidad, siyu-dad, o nasod. Ang uban inila sa tibuok kalibotan. Bisan paniana, ang pagkanakaila lamang sa ngalan sa usa ka bantogangtawo wala magpasabot nga tinuod kang nakaila kaniya. Kiniwala magpasabot nga imong nahibaloan ang mga detalye ba-hin sa iyang kagikan ug ang iyang tinuod nga pagkatawo.

2 Ang mga tawo sa tibuok kalibotan may nadunggan na ba-hin kang Jesu-Kristo, bisan pag siya nagkinabuhi sa yuta mga2,000 ka tuig kanhi. Bisan pa niana, daghan ang naglibog konkinsa gayod si Jesus. Nag-ingon ang pipila nga siya usa lamangka maayong tawo. Nangangkon ang uban nga siya usa lamangka manalagna. Ang uban pa gayod nagtuo nga si Jesus mao angDiyos ug angayng simbahon. Siya ba angayng simbahon?

3 Hinungdanon nga imong mahibaloan ang kamatuoran ba-hin kang Jesus. Ngano? Tungod kay ang Bibliya nag-ingon:“Kini nagkahulogan ug kinabuhing walay kataposan, angilang pagkuha ug kahibalo bahin kanimo, ang bugtong ma-tuod nga Diyos, ug sa usa nga imong gipadala, si Jesu-Kristo.”(Juan 17:3) Oo, ang pagkahibalo sa kamatuoran bahin kang Je-hova nga Diyos ug kang Jesu-Kristo mahimong mosangpot sa

1, 2. (a) Nganong ang pagkanakaila bahin sa usa ka bantogang tawo walamagpasabot nga tinuod kang nakaila kaniya? (b) Unsang kalibog ang naglung-tad bahin kang Jesus?3. Nganong hinungdanon nga imong mahibaloan ang kamatuoran bahinkang Jesus?

KAPITULO KUWATRO

Kinsa si Jesu-Kristo?

Unsa ang espesyal nga papel ni Jesus?

Diin ba siya gikan?

Unsang matanga siya sa tawo?

kinabuhing walay kataposan diha saparaisong yuta. (Juan 14:6) Dugang pa, gi-

hatag ni Jesus ang labing maayong sulondan konunsaon pagkinabuhi ug kon unsaon pagtagad ang uban.

(Juan 13:34, 35) Sa unang kapitulo niining basahona, atong gi-hisgotan ang kamatuoran bahin sa Diyos. Karon atong hisgotankon unsay tinuod nga gitudlo sa Bibliya bahin kang Jesu-Kristo.

ANG GISAAD NGA MESIYAS4 Dugay na sa wala pa matawo si Jesus, gitagna sa Bibliya ang

pag-abot sa usa nga ipadala sa Diyos ingong Mesiyas o Kristo.Ang mga titulong “Mesiyas” (gikan sa usa ka Hebreoha-nong pulong) ug “Kristo” (gikan sa usa ka Gregongpulong) nagpasabot nga “Usa nga Dinihogan.” Ang

4. Unsay gipasabot sa mga titulong “Mesiyas” ug “Kristo”?

Panahon sa iyang bawtismo,si Jesus nahimong Mesiyas o Kristo

Unsay Tinuod nga Gitudlo sa Bibliya?

maong sinaad nga Usa pagadihogan, nga mao, itudlo sa Diyossa usa ka espesyal nga katungdanan. Sa ulahing mga kapitu-lo niining basahona, kita dugang mahibalo sa hinungdanongpapel sa Mesiyas diha sa pagkatuman sa mga saad sa Diyos. Ma-hibaloan usab nato ang mga panalangin nga ikahatag kanato niJesus bisan sa pagkakaron. Hinuon, sa wala pa matawo si Jesus,daghan ang seguradong nahibulong, ‘Kinsa kahay mahimongMesiyas?’

5 Sa unang siglo K.P., ang mga tinun-an ni Jesus nga taga-Na-saret bug-os kombinsido nga siya mao ang gitagnang Mesiyas.(Juan 1:41) Usa sa mga tinun-an, ang lalaki nga ginganlangsi Simon Pedro, miingon sa dayag kang Jesus: “Ikaw mao angKristo.” (Mateo 16:16) Apan sa unsang paagi kadtong mga ti-nun-ana—ug kita—makaseguro nga si Jesus mao ang tinuod ngagisaad nga Mesiyas?

6 Gitagna sa mga manalagna sa Diyos nga nagkinabuhi unakang Jesus ang daghang detalye bahin sa Mesiyas. Ang ma-ong mga detalye makatabang sa uban sa pagkaila kaniya. Atongikailustrar kini niining paagiha: Pananglitan ikaw gisugo sa pag-adto sa usa ka punog-tawo nga estasyon sa bus o tren o sa erportaron sugaton ang usa ka tawong wala nimo mahibalag su-kad. Dili ba makatabang kon adunay mohatag kanimog pipilaka detalye bahin kaniya? Sa susama, pinaagi sa mga manalagnasa Bibliya, si Jehova mihatag ug igong detalyadong kabatbatankon unsay buhaton sa Mesiyas ug kon unsay iyang masinati.Ang pagkatuman niining mga tagnaa makatabang sa mga ma-tinuohon nga tin-awng makaila kaniya.

7 Tagda ang duha lamang ka pananglitan. Una, nga abantegkapin sa 700 ka tuig, ang manalagnang si Miqueas mitagnanga ang Usa nga sinaad matawo sa Betlehem, usa ka ga-mayng lungsod sa yuta sa Juda. (Miqueas 5:2) Diin ba natawosi Jesus? Nianang lungsora mismo! (Mateo 2:1, 3-9) Ikaduha,

5. Sa unsa bug-os kombinsido ang mga tinun-an ni Jesus mahitungod kaniya?6. Iilustrar kon sa unsang paagi si Jehova nakatabang sa mga matinuohon sapag-ila sa Mesiyas.7. Unsa ang duha ka tagna nga natuman may kalabotan kang Jesus?

Kinsa si Jesu-Kristo? 39

nga abanteg daghang siglo, ang tagna nga natala sa Daniel 9:25mipunting sa tuig mismo sa pagtungha sa Mesiyas—29 K.P.�Ang pagkatuman niining mga tagnaa ug sa uban pa nagpama-tuod nga si Jesus mao ang sinaad nga Mesiyas.

8 Ang dugang pamatuod sa pagka-Mesiyas ni Jesus natin-awsa hinapos sa 29 K.P. Kana ang tuig nga si Jesus miadto kangJuan Bawtista aron mabawtismohan sa Suba sa Jordan. Si Juangisaaran ni Jehova ug usa ka ilhanan aron makaila siya saMesiyas. Nakita ni Juan ang maong ilhanan panahon sa pag-bawtismo ni Jesus. Ang Bibliya nag-ingon nga kini mao angnahitabo: “Human mabawtismohi, si Jesus mihaw-as gilayon satubig; ug, tan-awa! ang mga langit nabuksan, ug iyang nakitanga mikunsad diha kaniya ang espiritu sa Diyos ingon sa usaka salampati. Tan-awa! Dihay tingog usab gikan sa mga langitnga nag-ingon: ‘Kini mao ang akong Anak, ang hinigugma, ngaakong giuyonan.’” (Mateo 3:16, 17) Human makakita ug maka-dungog kon unsay nahitabo, si Juan wala magduhaduha nga siJesus gipadala sa Diyos. (Juan 1:32-34) Sa gutlo nga ang espiri-tu o aktibong gahom sa Diyos gibubo kaniya niadtong adlawa,si Jesus nahimong Mesiyas o Kristo, ang usa nga gitudlo aronmahimong Lider ug Hari.—Isaias 55:4.

9 Ang pagkatuman sa tagna sa Bibliya ug ang kaugalingongdeklarasyon ni Jehova nga Diyos tin-awng nagpakita nga si Je-sus mao ang sinaad nga Mesiyas. Apan ang Bibliya nagtubagsa duha pa ka hinungdanong mga pangutana bahin kang Jesu-Kristo: Diin ba siya gikan, ug unsang matanga siya sa tawo?

DIIN BA GIKAN SI JESUS?10 Ang Bibliya nagtudlo nga si Jesus nagkinabuhi na sa langit

sa wala pa siya moanhi sa yuta. Si Miqueas mitagna nga ang

� Alang sa katin-awan sa tagna ni Daniel nga natuman may kalabotan kangJesus, tan-awa ang Apendise, mga panid 197-9.

8, 9. Unsang pamatuod sa pagka-Mesiyas ni Jesus ang natin-aw panahon sapagbawtismo kaniya?10. Unsay gitudlo sa Bibliya bahin sa paglungtad ni Jesus sa wala pa siya mo-anhi sa yuta?


Mesiyas matawo sa Betlehem ug miingon usab nga ang Iyangsinugdanan maoy “gikan pa sa unang kapanahonan.” (Mi-queas 5:2) Sa daghang higayon, si Jesus mismo miingon ngasiya nagkinabuhi sa langit sa wala pa siya ipanganak ingongusa ka tawo. (Juan 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5) Ingong espiritung li-nalang sa langit, si Jesus may espesyal nga relasyon uban kangJehova.

11 Si Jesus mao ang labing mahal nga Anak ni Jehova—ug tu-ngod sa maayong katarongan. Siya gitawag “ang panganay satanang kalalangan,” kay siya mao ang unang gilalang sa Diyos.�(Colosas 1:15) Aduna pay laing butang nga nakapaespesyal samaong Anak. Siya mao ang “bugtong nga Anak.” (Juan 3:16)Nagpasabot kini nga si Jesus mao lamang ang direktang gila-lang sa Diyos. Si Jesus lamang usab ang gigamit sa Diyos sadihang Iyang gilalang ang tanang ubang butang. (Colosas 1:16)Unya, si Jesus gitawag usab “ang Pulong.” (Juan 1:14) Nagtug-an kini kanato nga siya mao ang tigpamaba sa Diyos, sa walayduhaduha naghatod ug mga mensahe ug mga instruksiyonngadto sa ubang mga anak sa Amahan, nga espiritu ug tawha-non.

12 Ang panganay nga Anak katupong ba sa Diyos, sumala sagituohan sa pipila? Wala kini itudlo sa Bibliya. Sumala sa atongnamatikdan sa nag-unang parapo, ang Anak gilalang. Nan, da-yag nga siya may sinugdanan, samtang si Jehova nga Diyoswalay sinugdanan o kataposan. (Salmo 90:2) Ang bugtong ngaAnak wala gani magtinguha nga mahimong katupong sa iyangAmahan. Ang Bibliya tin-awng nagtudlo nga ang Amahan la-baw kay sa Anak. (Juan 14:28; 1 Corinto 11:3) Si Jehova lamang

� Si Jehova gitawag nga Amahan tungod kay siya mao ang Maglalalang.(Isaias 64:8) Sanglit si Jesus gilalang man sa Diyos, siya gitawag nga Anak saDiyos. Sa susamang mga katarongan, ang ubang espiritung mga linalang ugbisan ang tawong si Adan gitawag nga mga anak sa Diyos.—Job 1:6; Lucas3:38.

11. Giunsa pagpakita sa Bibliya nga si Jesus mao ang labing mahal nga Anakni Jehova?12. Nganong nahibalo kita nga ang panganay nga Anak dili katupong saDiyos?


ang “Diyos nga Labing Gamhanan.” (Genesis 17:1) Busa, siyawalay katupong.�

13 Si Jehova ug ang iyang panganay nga Anak suod nga nag-kauban sulod sa bilyonbilyong katuigan—dugay na kaayo sawala pa malalang ang bituonong kalangitan ug ang yuta. Pag-kadako sa ilang paghigugma sa usag usa! (Juan 3:35; 14:31)Kining minahal nga Anak sama kaayo sa iyang Amahan. Kanaykatarongan nga ang Bibliya nagtumong sa Anak ingong “ang la-rawan sa dili-makita nga Diyos.” (Colosas 1:15) Oo, sama ngaang usa ka tawhanong anak mahimong kaamgid kaayo sa iyangamahan sa nagkalainlaing paagi, kining langitnong Anak nag-paaninag sa mga hiyas ug personalidad sa iyang Amahan.

14 Ang bugtong nga Anak ni Jehova kinabubut-ong mibiya salangit ug nanaog sa yuta aron magkinabuhi ingon nga tawo.Apan basin mahibulong ka, ‘Sa unsang paagi naposible nga angusa ka espiritung linalang ipanganak ingong usa ka tawo?’ Sapagpalampos niadto, si Jehova naghimog usa ka milagro. Gi-balhin niya ang kinabuhi sa iyang panganay nga Anak gikan salangit ngadto sa tagoangkan sa usa ka Hudiyang ulay ngaginganlag Maria. Walay usa ka tawhanong amahan nga nalang-kit. Sa maong paagi gipanganak ni Maria ang usa ka hingpit ngaanak lalaki ug siya ginganlag Jesus.—Lucas 1:30-35.

UNSANG MATANGA SA TAWO SI JESUS?15 Ang gisulti ug gibuhat ni Jesus samtang dinhi sa yuta ma-

katabang kanato nga mailhan siya pag-ayo. Labaw pa niana,mas mailhan nato si Jehova pinaagi ni Jesus. Nganong tinuodkini? Hinumdomi nga ang maong Anak maoy hingpit nga ani-nag sa iyang Amahan. Kanay hinungdan nga si Jesus miingon

� Alang sa dugang pamatuod nga ang panganay nga Anak dili katupong saDiyos, tan-awa ang Apendise, mga panid 201-4.

13. Unsay gipasabot sa Bibliya sa dihang kini nagtumong sa Anak ingong“ang larawan sa dili-makita nga Diyos”?14. Sa unsang paagi ang bugtong nga Anak ni Jehova gipanganak ingong usaka tawo?15. Nganong makaingon kita nga mas mailhan nato si Jehova pinaagi ni Je-sus?


ngadto sa usa sa iyang mga tinun-an: “Siya nga nakakita kanakonakakita usab sa Amahan.” (Juan 14:9) Ang upat ka basahon saBibliya nga nailhang mga Ebanghelyo—Mateo, Marcos, Lucas,ug Juan—daghan ug gisugid kanato bahin sa kinabuhi, kaliho-kan, ug personal nga mga hiyas ni Jesu-Kristo.

16 Si Jesus nailhan pag-ayo ingong “Magtutudlo.” (Juan 1:38;13:13) Unsay iyang gitudlo? Sa panguna ang iyang mensahemao “ang maayong balita sa gingharian”—nga mao, ang Ging-harian sa Diyos, ang langitnong kagamhanan nga magmandoibabaw sa tibuok yuta ug magpatunghag di-maihap nga mgapanalangin alang sa masinugtanong mga tawo. (Mateo 4:23)Kansang mensahe ba kini? Si Jesus mismo miingon: “Ang gi-tudlo ko dili akoa, kondili iya sa nagpadala kanako,” nga mao,si Jehova. (Juan 7:16) Si Jesus nahibalo nga buot sa iyang Ama-han nga ang mga tawo makadungog bahin sa maayong balitasa Gingharian. Sa Kapitulo 8, makakat-on kitag dugang bahinsa Gingharian sa Diyos ug kon unsay buhaton niini.

17 Diin ba nanudlo si Jesus? Sa bisan diin nga siya nakakitagmga tawo—sa kabanikanhan ingon man sa kasiyudaran, kabala-ngayan, mga tiyanggihan, ug sa ilang kabalayan. Si Jesus walamagpaabot nga ang mga tawo maoy moadto kaniya. Siya angmiadto kanila. (Marcos 6:56; Lucas 19:5, 6) Nganong si Jesusnanlimbasog pag-ayo ug migugol ug daghang panahon sa pag-wali ug pagpanudlo? Tungod kay ang pagbuhat niana mao angkabubut-on sa Diyos alang kaniya. Si Jesus nagbuhat kanunaysa kabubut-on sa iyang Amahan. (Juan 8:28, 29) Apan adunaylaing katarongan kon nganong siya nagwali. Nahingawa siya samga panon sa katawhan nga nangabot aron makigkita kaniya.(Mateo 9:35, 36) Sila gipasagdan sa ilang relihiyosong mga li-der, kinsa angay untang nagtudlo kanila sa kamatuoran bahinsa Diyos ug sa iyang mga katuyoan. Nasayod si Jesus nga ang ka-tawhan kinahanglang makadungog sa mensahe sa Gingharian.

16. Unsa ang pangunang mensahe ni Jesus, ug diin gikan ang iyang mga gi-tudlo?17. Diin ba nanudlo si Jesus, ug nganong siya migugol ug daghang panahonsa pagwali ug sa pagpanudlo sa uban?


18 Si Jesus maoy tawong madasigon ug mabination. Busaalang sa uban siya daling duolon ug maluloton. Bisan ang mgabata mibating relaks uban niya. (Marcos 10:13-16) Dili ma-pihigon si Jesus. Iyang gidumtan ang kahiwian ug inhustisya.(Mateo 21:12, 13) Sa usa ka panahon nga dili kaayo tinahod angkababayen-an ug diyutay ra silag katungod, iyang gitratar silauban ang kaligdong. (Juan 4:9, 27) Si Jesus maoy tinuod ngamapainubsanon. Usa ka higayon niana, iyang gihugasan angmga tiil sa iyang mga apostoles, usa ka serbisyong sagad gihimosa timawa nga sulugoon.

19 Sensitibo si Jesus bahin sa mga panginahanglan sa uban.Kini ilabinang napadayag sa dihang, ubos sa gahom sa espiritusa Diyos, naghimo siyag milagrosong mga pagpang-ayo. (Mateo14:14) Pananglitan, usa ka lalaking sanlahon miduol kang Jesusug miingon: “Kon buot mo lamang, ikaw makahinlo kanako.”Gibati sa personal ni Jesus ang kasakitan ug pag-antos niadtongtawhana. Kay giabot ug kaluoy, gituy-od ni Jesus ang iyang ka-

18. Unsang mga hiyas ni Jesus ang labing madanihon alang kanimo?19. Unsang pananglitan ang nagpakita nga si Jesus sensitibo bahin sa mga pa-nginahanglan sa uban?

Si Jesus nagwali bisan diin nga siya nakakitag mga tawo

mot ug gihikap ang tawo, nga miingon: “Buot ko. Mamahinloka.” Ug naayo ang sanlahon! (Marcos 1:40-42) Imo bang ma-handuraw kon unsay gibati gayod niadtong tawhana?

MATINUMANON HANGTOD SA KATAPOSAN20 Gihatag ni Jesus ang labing maayong sulondan sa mauno-

ngong pagkamasinugtanon ngadto sa Diyos. Siya nagpabilingmatinumanon ngadto sa iyang langitnong Amahan ubos sa ta-nang matang sa kahimtang ug bisan pa sa tanang matangsa pagsupak ug pag-antos. Si Jesus malig-on ug malamposongnakasukol sa mga tentasyon ni Satanas. (Mateo 4:1-11) Sa usaka panahon, ang pipila ka paryente mismo ni Jesus wala motuokaniya, nga miingon pa nga siya “nalisoan sa iyang pangisip.”(Marcos 3:21) Apan si Jesus wala magpaimpluwensiya kanila;siya nagpadayon sa pagbuhat sa buluhaton sa Diyos. Bisan pasa mga panginsulto ug pag-abuso, si Jesus nagpugong sa kauga-lingon, nga wala gayod mosulay sa pagdaot sa iyang mgamagsusupak.—1 Pedro 2:21-23.

20, 21. Sa unsang paagi gihatag ni Jesus ang usa ka sulondan sa maunongongpagkamasinugtanon ngadto sa Diyos?

45

21 Si Jesus nagpabiling matinumanon hangtod sa kamatayon—usa ka mapintason ug masakit nga kamatayon nga gipaham-tang sa iyang mga kaaway. (Filipos 2:8) Hunahunaa kon unsayiyang giantos sa kataposang adlaw sa iyang kinabuhi ingongusa ka tawo. Siya gidakop, giakusar sa bakakong mga saksi, gi-hukman nga sad-an sa dili-matarong nga mga maghuhukom,gibiaybiay sa magubtanong mga panon sa katawhan, ug gisa-kit sa mga sundalo. Siya, nga gilansang sa usa ka kahoy,miutnga, nga misinggit: “Natuman na!” (Juan 19:30) Bisan paniana, sa ikatulong adlaw human mamatay si Jesus, gibanhawsiya sa iyang langitnong Amahan ngadto sa espiritung kinabu-hi. (1 Pedro 3:18) Pipila ka semana sa ulahi, mibalik siya salangit. Didto siya “milingkod sa tuong kamot sa Diyos” ug nag-paabot nga makadawat ug gahom ingong hari.—Hebreohanon10:12, 13.

22 Unsay nalampos ni Jesus pinaagi sa pagpabiling mati-numanon hangtod sa kamatayon? Ang kamatayon ni Jesus sapagkatinuod nagbukas alang kanato ug kahigayonan alang sakinabuhing dayon diha sa paraisong yuta, nga nahiuyon sa ori-hinal nga katuyoan ni Jehova. Kon sa unsang paagi kananaposible tungod sa kamatayon ni Jesus maoy pagahisgotan sasunod kapitulo.

22. Unsay nalampos ni Jesus pinaagi sa pagpabiling matinumanon hangtod sakamatayon?


ˇ Ang natuman nga tagna ug kaugalingong deklarasyonsa Diyos nagpamatuod nga si Jesus mao ang Mesiyas oKristo.—Mateo 16:16.

ˇ Si Jesus dugay nang nagkinabuhi sa langit ingong espi-ritung linalang sa wala pa siya moanhi sa yuta.—Juan3:13.

ˇ Si Jesus maoy usa ka magtutudlo, usa ka tawong madasi-gon ug mabination, ug usa ka sulondan sa hingpit ngapagkamasinugtanon ngadto sa Diyos.—Mateo 9:35, 36.


UNSA ang labing maayong gasa nga imong nadawat sukad? Dilikinahanglang mahalon ang usa ka gasa aron kini mahimonghinungdanon. Ngani, ang tinuod nga bili sa usa ka gasa dili ma-sukod pinaagi sa salapi. Sa kapulihay, kon ang usa ka gasamakapalipay kanimo o makatagana sa tinuod nga pangina-hanglan diha sa imong kinabuhi, kini maoy bililhon kanimo.

2 Sa daghang gasa nga madahom nimong madawat, adunayusa nga labaw sa tanan. Kini maoy usa ka gasa gikan sa Diyosalang sa katawhan. Si Jehova naghatag kanatog daghang bu-tang, apan ang iyang labing maayong gasa kanato mao anghalad lukat sa iyang Anak, si Jesu-Kristo. (Mateo 20:28) Sumalasa atong masabtan niining kapituloha, ang lukat mao ang la-bing bililhong gasa nga mahimo nimong madawat, kay kinimakahatag kanimog di-masukod nga kalipay ug makatagana saimong labing hinungdanong mga panginahanglan. Sa pagkati-nuod ang lukat mao ang kinadak-ang pagpahayag sa gugma niJehova kanimo.

1, 2. (a) Kanus-a mahimong bililhon kanimo ang usa ka gasa? (b) Nganongikaingon nga ang lukat mao ang labing bililhong gasa nga mahimo nimong ma-dawat sukad?

KAPITULO SINGKO

Ang Lukat—Ang Labing Maayong

Gasa sa Diyos

Unsa ang lukat?

Sa unsang paagi kini gitagana?

Unsay mahimong ipasabot niinialang kanimo?

Sa unsang paagi ikapakita nimo ang imongpagkamapasalamaton niini?

UNSA ANG LUKAT?3 Sa yanong pagkasulti, ang lukat maoy paagi ni Jehova sa

pagluwas sa katawhan gikan sa sala ug kamatayon. (Efeso 1:7) Sapagsabot sa kahulogan niining pagtulon-ana sa Bibliya, angaynatong hinumdoman kon unsay nahitabo sa tanaman sa Eden.Kita makasabot lamang kon nganong ang lukat maoy bililhonkaayong gasa alang kanato kon masabtan nato pag-una kon un-say giwala ni Adan sa dihang siya nakasala.

4 Sa dihang iyang gilalang si Adan, si Jehova mihatag kaniyagbililhon kaayong butang—ang hingpit nga tawhanong kinabu-hi. Palandonga kon unsay kahulogan niadto alang kang Adan.Kay gibuhat nga may hingpit nga lawas ug hunahuna, siyadili gayod masakit, matigulang, o mamatay. Ingong hingpit ngatawo, siya may espesyal nga relasyon uban kang Jehova. Ang Bi-bliya nag-ingon nga si Adan maoy “anak sa Diyos.” (Lucas 3:38)Busa gipahimuslan ni Adan ang suod nga relasyon uban kangJehova nga Diyos, nga sama nianang sa usa ka anak uban sa ma-higugmaong amahan. Si Jehova nakigsulti sa iyang yutan-onganak, nga mihatag ug makapatagbawng mga buluhaton kangAdan ug gipahibalo siya kon unsay gidahom gikan kaniya.—Ge-nesis 1:28-30; 2:16, 17.

5 Si Adan gibuhat “sa larawan sa Diyos.” (Genesis 1:27) Walakana magpasabot nga si Adan kamay-ong sa Diyos sa panagway.Sumala sa atong nahibaloan sa Kapitulo 1 niining basahona, siJehova maoy dili-makita nga espiritu. (Juan 4:24) Busa si Jehovawala makabaton ug lawas nga unod ug dugo. Ang pagkagibu-hat sa larawan sa Diyos nagpasabot nga si Adan gilalang ngamay mga hiyas nga sama nianang sa Diyos, lakip ang gugma,kaalam, hustisya, ug gahom. Sama si Adan sa iyang Amahan salaing hinungdanong paagi sa pagkaagi nga siya may kagawa-san sa pagpili. Busa, si Adan dili samag makina nga makahimolamang kon unsay gidisenyo o giprogramang ipahimo niini.

3. Unsa ang lukat, ug unsay angay natong masabtan pag-una aron bug-os ma-sabtan kining bililhong gasa?4. Unsay kahulogan sa hingpit nga tawhanong kinabuhi alang kang Adan?5. Unsay gipasabot sa Bibliya sa dihang nag-ingon kini nga si Adan gibuhat “salarawan sa Diyos”?


Hinunoa, siya makahimog personal nga mga desisyon, nga ma-kapili tali sa matarong ug daotan. Kon siya mipili pa sa pagsugotsa Diyos, siya unta mabuhing walay kataposan sa Paraiso sayuta.

6 Nan, tin-aw nga sa dihang si Adan misupak sa Diyos ugsiya gihukmang mamatay, siya mibayad ug dako kaayong bili.Tungod sa iyang sala, siya nawad-an sa iyang hingpit nga taw-hanong kinabuhi uban ang tanang kaayohan niana. (Genesis3:17-19) Ikasubo, giwala ni Adan ang maong bililhong kinabu-hi dili lang alang sa iyang kaugalingon kondili alang usab saumaabot niyang mga kaliwat. Ang Pulong sa Diyos nag-ingon:“Ingon nga ang sala misulod sa kalibotan pinaagi sa usa ka tawo[si Adan] ug ang kamatayon pinaagi sa sala, ug sa ingon ang ka-matayon mikaylap sa tanang tawo tungod kay silang tanannakasala man.” (Roma 5:12) Sa pagkatinuod, kitang tanan naka-panunod sa sala ni Adan. Busa, ang Bibliya nag-ingon nga iyang“gibaligya” ang iyang kaugalingon ug ang iyang mga kaliwat sakaulipnan ngadto sa sala ug kamatayon. (Roma 7:14) Walay pag-laom alang kang Adan ug Eva tungod kay sila tinuyong mipili sapagsupak sa Diyos. Apan komosta man ang ilang mga kaliwat,lakip kita?

7 Si Jehova milihok aron luwason ang katawhan pinaagi salukat. Unsa ang usa ka lukat? Duha ka butang ang pangunangnalangkit sa usa ka lukat. Una, ang usa ka lukat mao ang bili ngaibayad aron mahigawas o malukat ang usa ka butang. Ikatandikini sa bili nga ibayad aron makagawas ang usa ka binilanggonga nabihag sa gubat. Ikaduha, ang usa ka lukat mao ang bayadnga makasapal sa bili sa usa ka butang. Kini susama sa bili ngaibayad sa danyos pirhuwisyo tungod sa kadaot nga naagoman sausa ka tawo. Pananglitan, kon ang usa ka tawo makaaksidente,kinahanglang mobayad siyag usa ka kantidad sa salapi nga bug-os katugbang sa bili sa nadaot.

8 Sa unsang paagi posibleng mabayran ang dako kaayong

6. Sa dihang si Adan misupak sa Diyos, unsay iyang giwala, ug sa unsang paa-gi apektado ang iyang mga kaliwat?7, 8. Unsang duha ka butang ang pangunang nalangkit sa lukat?

Ang Lukat—Ang Labing Maayong Gasa sa Diyos 49

kapildihan nga gipahamtang ni Adan kanatong tanan ug ma-pagawas kita gikan sa kaulipnan sa sala ug kamatayon? Atonghisgotan ang lukat nga gitagana ni Jehova ug kon unsay mahi-mong ipasabot niini alang kanimo.

KON GIUNSA PAGTAGANA NI JEHOVA ANG LUKAT9 Sanglit hingpit nga tawhanong kinabuhi ang nawala, ang

dili-hingpit nga tawhanong kinabuhi dili gayod makalukat nia-na. (Salmo 49:7, 8) Ang gikinahanglan mao ang usa ka lukat ngakatugbang ug bili sa butang nga nawala. Kini nahiuyon sa prin-sipyo sa hingpit nga hustisya nga makaplagan diha sa Pulongsa Diyos, nga nag-ingon: “Kalag alang sa kalag.” (Deuteronomio19:21) Busa, unsay makasapal sa bili sa hingpit nga tawhanongkalag, o sa kinabuhing giwala ni Adan? Ang laing hingpit ngatawhanong kinabuhi mao ang “katugbang nga lukat” nga giki-nahanglan.—1 Timoteo 2:6.

10 Giunsa pagtagana ni Jehova ang lukat? Iyang gipadala angusa sa iyang hingpit nga mga anak nganhi sa yuta. Apan si Je-hova wala magpadala kang bisan kinsa lamang nga espiritunglinalang. Iyang gipadala ang usa nga labing bililhon kaniya, angiyang bugtong nga Anak. (1 Juan 4:9, 10) Ang maong Anak ki-nabubut-ong mibiya sa iyang langitnong pinuy-anan. (Filipos2:7) Sumala sa atong nasayran sa nag-unang kapitulo niiningbasahona, gihimo ni Jehova ang usa ka milagro sa dihang iyanggibalhin ang kinabuhi sa maong Anak ngadto sa tagoangkan niMaria. Pinaagi sa balaang espiritu sa Diyos, si Jesus gipanganakingong usa ka hingpit nga tawo ug wala mailalom sa silot sa sala.—Lucas 1:35.

11 Sa unsang paagi ang usa ka tawo mahimong usa ka lukatalang sa daghan, sa pagkatinuod sa milyonmilyong tawo? Buwe-no, sa unsang paagi ang mga tawong mokabat ug milyonmilyonnahimong mga makasasala sa sinugdan? Hinumdomi nga pina-agi sa pagkasala, si Adan nawad-an sa bililhong butang nga maoang hingpit nga tawhanong kinabuhi. Busa, siya dili na ma-

9. Unsang matanga sa lukat ang gikinahanglan?10. Giunsa pagtagana ni Jehova ang lukat?11. Sa unsang paagi ang usa ka tawo mahimong lukat alang sa milyonmilyon?


kahatag niana ngadto sa iyang mga kaliwat. Hinunoa, sala ugkamatayon lamang ang iyang ikahatag. Si Jesus, kinsa gitawag saBibliya “ang kataposang Adan,” nakabaton ug hingpit nga taw-hanong kinabuhi, ug siya wala gayod makasala. (1 Corinto15:45) Sa usa ka diwa, si Jesus ang mipuli kang Adan aron lu-wason kita. Pinaagi sa paghalad sa iyang hingpit nga kinabuhidiha sa bug-os nga pagkamasinugtanon ngadto sa Diyos, gibay-ran ni Jesus ang bili sa sala ni Adan. Sa ingon si Jesus nagdalagpaglaom alang sa mga kaliwat ni Adan.—Roma 5:19; 1 Corinto15:21, 22.

12 Detalyadong gibatbat sa Bibliya ang pag-antos nga naago-man ni Jesus sa hapit na siyang mamatay. Nakaagom siyagmasakit nga paglatigo, mapintasong paglansang, ug masakitnga kamatayon diha sa kahoy sa pagsakit. (Juan 19:1, 16-18, 30;Apendise, mga panid 204-6) Nganong gikinahanglang mag-an-tos pag-ayo si Jesus? Sa usa ka kapitulo sa ulahing bahin niiningbasahona, atong masayran nga giduhaduhaan ni Satanas ngaadunay tawhanong mga alagad si Jehova nga magpabiling ma-tinumanon ilalom sa pagsulay. Pinaagi sa matinumanongpaglahutay bisan pa sa grabeng pag-antos, gihatag ni Jesus angposible nga kinamaayohang tubag sa hagit ni Satanas. Gipama-tud-an ni Jesus nga ang usa ka hingpit nga tawo nga adunaykagawasan sa pagpili makapabiling bug-os nga matinumanonngadto sa Diyos bisan kon unsay gibuhat sa Yawa. Seguradonga nalipay pag-ayo si Jehova tungod sa pagkamatinumanon saiyang minahal nga Anak!—Proverbio 27:11.

13 Sa unsang paagi nabayran ang lukat? Sa ika-14 ka ad-law sa Hudiyohanong bulan nga Nisan sa 33 K.P., gitugotan saDiyos nga mapatay ang iyang hingpit ug walay-sala nga Anak.Sa ingon gihalad ni Jesus ang iyang hingpit nga tawhanongkinabuhi “makausa alang sa tanang panahon.” (Hebreohanon10:10) Sa ikatulong adlaw sa pagkamatay ni Jesus, siya gibanhawni Jehova balik ngadto sa espiritung kinabuhi. Sa langit, gipre-sentar ni Jesus ngadto sa Diyos ang bili sa iyang hingpit ngatawhanong kinabuhi nga gihalad ingong usa ka lukat ilis sa

12. Unsay gipamatud-an sa pag-antos ni Jesus?13. Sa unsang paagi nabayran ang lukat?


Gihatag ni Jehovaang iyang bugtong nga

Anak ingong usa kalukat alang kanato

mga kaliwat ni Adan. (Hebreohanon 9:24) Gidawat ni Jehovaang bili sa halad ni Jesus ingong ang lukat nga gikinahanglan sapagluwas sa katawhan gikan sa kaulipnan sa sala ug kamatayon.—Roma 3:23, 24.

KON UNSAY MAHIMONGIPASABOT SA LUKAT ALANG KANIMO

14 Bisan pa sa atong makasasalang kahimtang, kita makadawatug bililhong mga panalangin tungod sa lukat. Atong hisgotanang pipila ka presente ug umaabot nga mga kaayohan niininglabing bililhong gasa sa Diyos.

15 Ang kapasayloan sa mga sala. Tungod sa napanunod ngapagkadili-hingpit, kita adunay dakong pakigbisog sa pagbu-hat kon unsay matarong. Kitang tanan mahimong makasala sapulong o sa buhat. Apan pinaagi sa halad lukat ni Jesus, kita ma-kadawat sa “kapasayloan sa atong mga sala.” (Colosas 1:13, 14)Hinuon, aron mabatonan ang maong kapasayloan, kinahang-lang kita tinuod nga maghinulsol. Kinahanglang mapaubsanonusab kitang mohangyo kang Jehova, nga mangayo sa iyang ka-pasayloan pinasukad sa atong pagtuo sa halad lukat sa iyangAnak.—1 Juan 1:8, 9.

16 Usa ka mahinlong tanlag atubangan sa Diyos. Ang sad-an nga tanlag daling mosangko sa pagkamawad-ag-paglaomug mopabati kanato nga way-kapuslanan. Hinunoa, si Jehovamitagana ug paagi nga kita magsimba kaniya uban ang ma-hinlong tanlag bisan pa sa atong pagkadili-hingpit pinaagi sakapasayloan nga naposible tungod sa lukat. (Hebreohanon 9:13, 14) Tungod niana kita adunay kagawasan sa pagpakig-sulti kang Jehova. Busa, kita libreng makaduol kaniya diha sapag-ampo. (Hebreohanon 4:14-16) Ang padayong paghupot ugusa ka mahinlong tanlag mohatag ug kalinaw sa hunahuna,mopausbaw sa pagtahod-sa-kaugalingon, ug makahatag ug ka-lipay.

14, 15. Aron makadawat sa “kapasayloan sa atong mga sala,” unsay kinahang-lan natong buhaton?16. Nganong kita makasimba sa Diyos uban ang usa ka mahinlong tanlag, ugnganong bililhon ang maong tanlag?


17 Ang paglaom sa kinabuhing walay kataposan sa usa ka pa-raisong yuta. “Ang suhol nga ginabayad sa sala mao angkamatayon,” matod sa Roma 6:23. Ang samang bersikulonagdugang: “Apan ang gasa nga ginahatag sa Diyos mao ang ki-nabuhing walay kataposan pinaagi ni Kristo Jesus nga atongGinoo.” Sa Kapitulo 3 niining basahona, atong gihisgotan angmga panalangin sa umaabot nga yutan-ong Paraiso. (Pinada-yag 21:3, 4) Kanang tanang umaabot nga mga panalangin, apilang kinabuhing walay kataposan diha sa hingpit nga panglawas,maposible tungod kay si Jesus namatay alang kanato. Aron ma-kadawat sa maong mga panalangin, kinahanglan natong ipakitanga kita mapasalamaton sa gasa nga lukat.

SA UNSANG PAAGI IKAPAKITA NIMOANG IMONG PAGKAMAPASALAMATON?

18 Nganong angay kitang dulot nga magmapasalamaton kangJehova tungod sa lukat? Buweno, ang usa ka gasa maoy bililhonkon ang tighatag mosakripisyog panahon, kahago, o salapi sapaghatag ug gasa. Ang atong kasingkasing matandog kon atongmasabtan nga ang usa ka gasa maoy usa ka pagpahayag sa tinuodnga gugma sa tighatag alang kanato. Ang lukat mao ang labing

17. Unsang mga panalangin ang maposible tungod kay si Jesus namatay alangkanato?18. Nganong angay kitang magmapasalamaton kang Jehova tungod sa gasa ngalukat?

Ang pagtinguha ngamas mailhan si Jehovamaoy usa ka paagi sa

pagpakita nga ikawmapasalamaton

sa iyang gasanga lukat

bililhong gasa, kay gihimo sa Diyos ang dako kaayong sakripis-yo sukad sa pagtagana niana. “Gihigugma pag-ayo sa Diyos angkalibotan nga gihatag niya ang iyang bugtong nga Anak,” ma-tod sa Juan 3:16. Ang lukat mao ang labing talagsaong ebidensiyasa gugma ni Jehova kanato. Kini maoy pamatuod usab sa gugmani Jesus, kay kinabubut-on niyang gihatag ang iyang kinabuhialang kanato. (Juan 15:13) Busa ang gasa nga lukat angayng mag-kombinsir kanato nga si Jehova ug ang iyang Anak nahigugmakanato ingong mga indibiduwal.—Galacia 2:20.

19 Nan, sa unsang paagi ikapasundayag nimo nga ikaw mapasa-lamaton sa gasa sa Diyos nga lukat? Una sa tanan, paningkamotinga mas mailhan nimo ang Dakong Tighatag, si Jehova. (Juan17:3) Ang pagtuon sa Bibliya sa tabang niining basahona mota-bang kanimo sa paghimo niana. Samtang mouswag ang imongkahibalo bahin kang Jehova, molalom ang imong paghigugmakaniya. Sa baylo, tungod sa maong gugma gusto nimong buha-ton kon unsay makapalipay kaniya.—1 Juan 5:3.

20 Ipakita nga ikaw may pagtuo sa halad lukat ni Jesus. Mayla-bot kang Jesus, ang Bibliya nag-ingon: “Siya nga magpasundayagug pagtuo sa Anak adunay kinabuhing walay kataposan.” (Juan3:36) Sa unsang paagi makapakita kitag pagtuo kang Jesus? Angmaong pagtuo dili lang ipakita pinaagig mga pulong. “Patay angpagtuo nga walay binuhatan,” matod sa Santiago 2:26. Oo, angmatuod nga pagtuo mapamatud-an pinaagig “mga buhat,” ngamao, pinaagi sa atong mga lihok. Usa ka paagi sa pagpakita ngakita adunay pagtuo kang Jesus mao ang pagbuhat sa atong maa-rangan sa pagsundog kaniya dili lamang diha sa ginasulti kondilidiha usab sa atong ginabuhat.—Juan 13:15.

21 Tambong sa tinuig nga pagsaulog sa Panihapon sa Ginoo. Sagabii sa Nisan 14, 33 K.P., gisugdan ni Jesus ang usa ka espesyalnga pagsaulog nga gitawag sa Bibliya ug “panihapon sa Ginoo.”(1 Corinto 11:20; Mateo 26:26-28) Ang maong pagsaulog gita-wag usab ug Memoryal sa pagkamatay ni Kristo. Gisugdan kini niJesus aron matabangan ang iyang mga apostoles ug ang tanang

19, 20. Sa unsang mga paagi ikapakita nimong ikaw mapasalamaton sa gasa saDiyos nga lukat?21, 22. (a) Nganong angay kitang motambong sa tinuig nga pagsaulog sa Pa-nihapon sa Ginoo? (b) Unsay ipatin-aw sa Kapitulo 6 ug 7?


matuod nga mga Kristohanon sunod kanila sa paghinumdomnga pinaagi sa iyang kamatayon ingong hingpit nga tawo, iyanggihatag ang iyang kalag o kinabuhi ingong usa ka lukat. Mahitu-ngod sa maong pagsaulog, si Jesus misugo: “Ipadayon ninyo angpagbuhat niini sa paghandom kanako.” (Lucas 22:19) Ang pag-saulog sa Memoryal magpahinumdom kanato sa dakong gugmanga gipakita ni Jehova ug ni Jesus may kalabotan sa lukat. Ika-pakita nato ang atong pagkamapasalamaton sa lukat pinaagi sapagtambong sa tinuig nga pagsaulog sa Memoryal sa kamatayonni Jesus.�

22 Ang maong lukat nga gihatag kanato ni Jehova maoy bilil-hon kaayong gasa. (2 Corinto 9:14, 15) Kining bililhon kaayonggasa mahimong mapuslanon bisan niadtong nangamatay na.Ang Kapitulo 6 ug 7 mopatin-aw kon sa unsang paagi mahitabokana.

� Alang sa dugang impormasyon bahin sa kahulogan sa Panihapon sa Ginoo,tan-awa ang Apendise, mga panid 206-8.


ˇ Ang lukat mao ang paagi ni Jehova sa pagluwassa katawhan gikan sa sala ug kamatayon.—Efeso1:7.

ˇ Gitagana ni Jehova ang lukat pinaagi sa pagpa-dala sa iyang bugtong nga Anak nganhi sa yutaaron mamatay alang kanato.—1 Juan 4:9, 10.

ˇ Pinaagi sa lukat, atong mabatonan ang kapasay-loan sa mga sala, usa ka mahinlong tanlag, ugang paglaom sa kinabuhing walay kataposan.—1 Juan 1:8, 9.

ˇ Atong ikapakita nga kita mapasalamaton sa lukatpinaagi sa pagtinguha nga mas mailhan si Jeho-va, pagpasundayag ug pagtuo sa halad lukat niJesus, ug pinaagi sa pagtambong sa Panihapon saGinoo.—Juan 3:16.


KINI ang mga pangutana nga gihunahuna sa katawhan sulod sa li-bolibong katuigan. Kini maoy mahinungdanong mga pangutana.Bisan kon kinsa kita o diin kita magpuyo, ang mga tubag mahi-nungdanon sa matag usa kanato.

2 Sa nag-unang kapitulo, atong gihisgotan kon sa unsang paagiang halad lukat ni Jesu-Kristo nag-abli sa dalan ngadto sa kinabu-hing walay kataposan. Atong nasayran usab nga gitagna sa Bibliyaang usa ka panahon sa dihang “ang kamatayon mawala na.” (Pina-dayag 21:4) Kasamtangan, kitang tanan mamatay. “Ang mga buhinasayod nga sila mamatay,” matod sa makinaadmanong si Ha-ring Solomon. (Ecclesiastes 9:5) Kita maningkamot nga mabuhi salabing taas nga panahon kutob sa mahimo. Bisan pa niana, mahi-bulong kita kon unsay mahitabo kanato sa dihang mamatay kita.

3 Sa dihang mamatay ang atong mga minahal, kita mag-masulub-on. Ug kita tingali mangutana: ‘Unsay nahitabo kanila?Nag-antos ba sila? Nagbantay ba sila kanato? Makatabang ba kitakanila? Ato bang makita sila pag-usab?’ Nagkalainlain ang mgatubag nga gihatag sa mga relihiyon sa kalibotan nianang mga pa-ngutanaha. Ang pipila ka relihiyon nagtudlo nga kon matarongang imong pagkinabuhi, ikaw moadto sa langit apan kon daotanang imong pagkinabuhi, ikaw pagasakiton sa nagdilaab nga dapit.Ang ubang mga relihiyon nagtudlo nga sa pagkamatay, ang mgatawo moadto sa kalibotan sa mga espiritu aron mahiuban sa ilangmga katigulangan. Ang uban pang relihiyon nagtudlo nga ang

1-3. Unsang mga pangutana ang gisukna sa mga tawo bahin sa kamatayon, ugunsang mga tubag ang gihatag sa nagkalainlaing mga relihiyon?

KAPITULO SAYIS

Hain ang mga Patay?

Unsay mahitabo kanato sa dihang kita mamatay?

Nganong mamatay kita?

Dili ba makapahupay ang pagkahibalo sakamatuoran bahin sa kamatayon?

mga patay moadto sa laing kalibotan aron pagahukman ug unyamakasinatig reinkarnasyon, o matawo pag-usab diha sa laing la-was.

4 Adunay usa ka paninugdang ideya ang maong relihiyosongmga pagtulon-an—nga kita adunay usa ka bahin nga magpada-yong buhi pagkamatay sa pisikal nga lawas. Sumala sa halostanang relihiyon, nga gisunod sa nangaging panahon ug sa pagka-karon, kita sa usa ka paagi magpadayong buhi hangtod sa hangtodnga may katakos nga makakita, makadungog, ug makahunahu-na. Apan, sa unsang paagi posible kana? Ang atong mga katakossa pagbati, duyog sa atong mga hunahuna, tanan nalangkit samga obra sa atong utok. Panahon sa kamatayon, ang utok moun-dang sa pag-obra. Ang atong mga memorya, mga pagbatyag, ugmga katakos sa pagbati dili padayong moobra nga independentesa misteryosong paagi. Kini mohunong na sa pagkadaot sa atongutok.

UNSAY TINUOD NGA MAHITABO SA PAGKAMATAY?5 Kon unsay mahitabo sa pagkamatay dili misteryoso kang Jeho-

va, ang Maglalalang sa utok. Siya nahibalo sa kamatuoran, ug dihasa iyang Pulong, ang Bibliya, iyang gipatin-aw ang kahimtang samga patay. Kini ang tin-awng pagtulon-an niini: Sa dihang ma-matay ang usa ka tawo, siya wala na maglungtad. Ang kamatayonmaoy kaatbang sa kinabuhi. Ang mga patay dili makakita o ma-kadungog o makahunahuna. Walay bisan usa nato ka bahin angmagpadayong buhi pagkamatay sa lawas. Wala kitay dili-mamataynga kalag o espiritu.�

6 Human ipahayag ni Solomon nga ang mga buhi nahibalo ngasila mamatay, siya misulat: “Bahin sa mga patay, sila walay nahi-baloan nga bisan unsa.” Unya iyang gipatin-aw ang paninugdangkamatuoran pinaagi sa pag-ingon nga ang mga patay dili mahi-mong mahigugma o magdumot ug nga “walay buluhaton nilalang ni kahibalo ni kaalam sa [lubnganan].” (Ecclesiastes 9:5,

� Alang sa usa ka paghisgot sa mga pulong “kalag” ug “espiritu,” palihog tan-awa ang Apendise, mga panid 208-11.

4. Unsang paninugdang ideya bahin sa kamatayon ang gituohan sa daghangrelihiyon?5, 6. Unsay gitudlo sa Bibliya bahin sa kahimtang sa mga patay?


6, 10) Sa susamang paagi, ang Salmo 146:4 nag-ingon nga sa dihang ang usa ka tawo mamatay,“mahanaw ang iyang mga hunahuna.” Kita na-ilalom sa kamatayon ug dili kita magpadayongbuhi pagkamatay sa atong lawas. Ang kinabu-hi nga atong gipahimuslan maoy sama sa sigasa kandila. Sa dihang pagngon ang siga, kini dilimoadto sa bisan unsang dapit. Kini mahanawlamang.

KON UNSAY GISULTI NI JESUSBAHIN SA KAMATAYON

7 Si Jesu-Kristo naghisgot bahin sa kahimtangsa mga patay. Siya naghisgot niana maylabotkang Lazaro, nga usa ka tawo nga iyang nail-han pag-ayo ug nga namatay. Si Jesus miingonsa iyang mga tinun-an: “Si Lazaro nga atonghigala nagpahulay.” Nagtuo ang mga tinun-annga gipasabot ni Jesus nga si Lazaro nagpahulaytungod kay natulog, nga nagpahulay aron mau-lian gikan sa usa ka sakit. Nasayop sila. Si Jesus nagpatin-aw:“Namatay si Lazaro.” (Juan 11:11-14) Matikdi nga si Jesus nagtan-di sa kamatayon ngadto sa pagpahulay ug pagkatulog. Si Lazarowala didto sa langit o sa nagdilaab nga impiyerno. Wala siya ma-kighibalag sa mga manulonda o mga katigulangan. Wala matawopag-usab si Lazaro ingon nga laing tawo. Nagpahulay siya diha sakamatayon, nga samag nahinanok kaayo nga walay mga damgo.Ang ubang mga teksto nagtandi usab sa kamatayon ngadto sa pag-katulog. Pananglitan, sa dihang ang tinun-an nga si Esteban gibatohangtod namatay, ang Bibliya nag-ingon nga siya “nahikatulog.”(Buhat 7:60) Sa susamang paagi, si apostol Pablo misulat nga angpipila ka tawo sa iyang adlaw “nangatulog na” diha sa kamatayon.—1 Corinto 15:6.

8 Katuyoan ba sa Diyos sa sinugdanan nga mamatay ang mgatawo? Dili gayod! Si Jehova nagbuhat sa tawo aron mabuhing

7. Sama sa unsa ang kamatayon sumala sa gipatin-aw ni Jesus?8. Nganong nahibalo kita nga dili katuyoan sa Diyos nga mamatay ang mgatawo?

Diin mopaingonang siga?

Hain ang mga Patay?

walay kataposan sa yuta. Sumala sa atong nasayran sa sinugdananniining basahona, gibutang sa Diyos ang unang magtiayon sa usaka matahom nga paraiso. Iyang gihatagan silag hingpit nga pang-lawas. Ang ilang kaayohan lamang ang gitinguha ni Jehova. Gustoba ni bisan kinsang mahigugmaong ginikanan nga ang iyang mgaanak mag-antos sa kasakitan sa katigulangon ug sa kamatayon?Siyempre dili! Si Jehova nahigugma sa iyang mga anak ug gustoniya nga sila magtagamtam ug walay-kataposang kalipay sa yuta.Mahitungod sa mga tawo, ang Bibliya nag-ingon: “Ang panahong

Gibuhat ni Jehova angmga tawo aron mabuhing

walay kataposan sa yuta


walay tino . . . gibutang [ni Jehova] sa ilang kasingkasing.” (Eccle-siastes 3:11) Gilalang kita sa Diyos uban ang tinguha nga mabuhihangtod sa hangtod. Ug siya naghimog mga kahikayan aron ma-tuman ang maong tinguha.

KON NGANONG MAMATAY ANG MGA TAWO9 Nan, nganong mamatay man ang mga tawo? Aron makapla-

gan ang tubag, kinahanglang tagdon nato kon unsay nahitabo sadihang diha lamay usa ka lalaki ug usa ka babaye sa yuta. Nag-saysay ang Bibliya: “Gipatubo ni Jehova nga Diyos gikan sa yutaang tanang kahoy nga tilinguhaon sa panan-aw ug maayong kan-on.” (Genesis 2:9) Hinunoa, gidili ang usa ka butang. Giingnanni Jehova si Adan: “Gikan sa tanang kahoy sa tanaman makakaonka hangtod sa pagkatagbaw. Apan kon bahin sa kahoy sa kahiba-lo sa maayo ug sa daotan dili ka gayod mokaon gikan niini, kaysa adlaw nga mokaon ka gikan niini mamatay ka gayod.” (Ge-nesis 2:16, 17) Dili lisod tumanon kadtong sugoa. Dihay daghannga ubang mga kahoy nga gikan niana makakaon si Adan ug Eva.Apan niadtong panahona kadtong sugoa mihatag kanilag espesyalnga higayon aron ikapakita ang ilang pagkamapasalamaton ngad-to sa Diyos nga naghatag kanila sa tanang butang, lakip sa hingpitnga kinabuhi. Ang ilang pagkamasinugtanon magpakita usab untanga ilang gitahod ang awtoridad sa ilang langitnong Amahan ugnga ilang gitinguha ang iyang mahigugmaong pagtultol.

10 Ikasubo, gipili sa unang magtiayon nga dili mosugot kang Je-hova. Sa pagsulti pinaagig halas, si Satanas nangutana kang Eva:“Tinuod ba nga miingon ang Diyos nga dili gayod kamo makaka-on gikan sa tanang kahoy sa tanaman?” Si Eva mitubag: “Sa bungasa mga kahoy sa tanaman kami makakaon. Apan kon bahin sapagkaon sa bunga sa kahoy nga anaa sa taliwala sa tanaman, angDiyos nag-ingon, ‘Dili gayod kamo mokaon gikan niini, ni mohi-kap kamo niini aron dili kamo mamatay.’”—Genesis 3:1-3.

11 “Dili gayod kamo mamatay,” miingon si Satanas. “Kay nasa-yod ang Diyos nga sa mismong adlaw nga kamo mokaon gikan

9. Unsang butang ang gidili ni Jehova kang Adan, ug nganong dili lisod tuma-non kadtong sugoa?10, 11. (a) Sa unsang paagi ang unang magtiayon nahimong dili masinugta-non sa Diyos? (b) Nganong ang pagkadili-masinugtanon ni Adan ug Eva maoyusa ka seryosong butang?

Hain ang mga Patay? 61

niini ang inyong mga mata mangabuka ug kamo mahisama saDiyos, nga mahibalo sa maayo ug sa daotan.” (Genesis 3:4, 5)Gusto ni Satanas nga si Eva motuo nga makabaton siyag kaayo-han pinaagi sa pagkaon sa gidiling bunga. Sumala pa ni Satanas,si Eva may katungod sa paghukom kon unsay matarong ug dao-tan; may katungod siya sa pagbuhat kon unsay iyang gusto. SiSatanas nagbutangbutang nga si Jehova namakak bahin sa sang-potanan sa pagkaon sa bunga. Si Eva mituo kang Satanas. Busamipupo siyag pipila ka bunga ug mikaon niana. Unya gihataganniyag pipila ang iyang bana, ug siya mikaon usab niana. Sila nag-buhat niadto dili tungod kay wala sila mahibalo. Nahibalo silanga sila nagbuhat sa giingon sa Diyos nga dili nila angayng buha-ton. Pinaagi sa pagkaon sa bunga, tinuyo nilang gisupak ang yanoug makataronganon nga sugo. Sila nagpakitag kawalay-pagtahod

Si Adan gikan sa abog,ug siya mibalik sa abog


sa ilang langitnong Amahan ug sa iyang awtoridad. Ang ingongkawalay-pagtahod alang sa ilang mahigugmaong Maglalalang diliikapangulipas!

12 Ingong ilustrasyon: Unsay imong bation kon nagpadako ugnagmatuto kag usa ka anak lalaki o babaye ug unya siyawala magmasinugtanon kanimo sa pagkaagi nga siya nagpakitagkawalay-pagtahod o kawalay-gugma kanimo? Kana makapaguolpag-ayo kanimo. Nan, si Jehova naguol pag-ayo sa dihang si Adanug Eva nagmasinupakon kaniya.

13 Walay katarongan nga si Jehova padayong magsuportar hang-tod sa hangtod sa kinabuhi sa dili masinugtanong si Adan ug Eva.Namatay sila, sumala sa iyang giingon nga maoy mahitabo kanila.Wala na maglungtad si Adan ug Eva. Wala sila mobalhin ngadto sakalibotan sa mga espiritu. Nahibalo kita niini tungod sa gisulti niJehova kang Adan human sa pagsudya kaniya bahin sa iyang pag-kadili-masinugtanon. Ang Diyos miingon: “Ikaw mobalik sa yuta,kay gikan niini ikaw gikuha. Kay abog ikaw ug sa abog ikaw mopa-uli.” (Genesis 3:19) Ang Diyos nagbuhat kang Adan gikan sa abogsa yuta. (Genesis 2:7) Una pa niana, si Adan wala maglungtad.Busa, sa dihang si Jehova miingon nga si Adan mobalik sa abog,Iyang gipasabot nga si Adan mobalik ngadto sa kahimtang sa pag-kawala-maglungtad. Si Adan mahimong walay kinabuhi sama rasa abog nga gikan niana siya gibuhat.

14 Buhi pa unta si Adan ug Eva karong adlawa, apan namataysila tungod kay ilang gipili nga dili magmasinugtanon sa Diyos ugmao nga sila nakasala. Ang hinungdan nga kita mamatay mao ngaang pagkamakasasala ni Adan ug ang kamatayon napanunod sa ta-nan niyang kaliwat. (Roma 5:12) Ang maong sala maoy sama samangilngig, napanunod nga sakit nga dili maikyasan ni bisan kin-sa. Ang sangpotanan niini, ang kamatayon, maoy usa ka tunglo.Ang kamatayon maoy usa ka kaaway, dili usa ka higala. (1 Corinto15:26) Mapasalamaton kaayo kita nga si Jehova nagtagana sa lukataron luwason kita gikan niining makahahadlok nga kaaway!

12. Unsay makatabang kanato aron masabtan kon unsay gibati ni Jehova sa di-hang si Adan ug Eva nagmasinupakon kaniya?13. Unsay giingon ni Jehova nga maoy mahitabo kang Adan sa pagkamatay, ugunsay gipasabot niini?14. Nganong mamatay man kita?


MAPUSLANON NGA MAHIBALOSA KAMATUORAN BAHIN SA KAMATAYON

15 Ang gitudlo sa Bibliya bahin sa kahimtang sa mga patay ma-kahatag ug kahupayan. Sumala sa atong nasabtan, ang mga pataydili mobatig kasakit o kaguol. Walay katarongan nga kita mahadloksa mga patay, kay sila dili makadaot kanato. Wala sila magkina-hanglan sa atong tabang, ug dili sila makatabang kanato. Kita dilimahimong makigsulti kanila, ug sila dili mahimong makigsulti ka-nato. Ang daghang relihiyosong pangulo binakak nga nangangkonnga sila makatabang sa mga namatay, ug ang mga tawo nga nagtuosa maong mga pangulo mohatag kanilag kuwarta. Apan ang pagka-hibalo sa kamatuoran bahin sa kamatayon magapanalipod kanatobatok sa pagkamalimbongan sa mga nagtudlo sa maong kabakakan.

16 Uyon ba ang imong relihiyon sa gitudlo sa Bibliya bahin samga patay? Dili uyon ang kadaghanang relihiyon. Ngano? Tungodkay impluwensiyado ni Satanas ang ilang mga pagtulon-an. Iyanggigamit ang bakak nga relihiyon aron patuohon ang mga tawo ngasa pagkamatay sa ilang lawas, sila magpadayong buhi sa kalibotansa mga espiritu. Usa kini ka bakak nga gitapo ni Satanas sa ubangmga bakak sa pagpatalikod sa mga tawo gikan ni Jehova nga Diyos.Sa unsang paagi nahitabo kana?

17 Sumala sa gipahayag ganina, ang pipila ka relihiyon nag-tudlo nga kon ang usa ka tawo daotan ug pagkinabuhi, sa iyangpagkamatay siya moadto sa usa ka nagdilaab nga dapit aron sa-kiton hangtod sa hangtod. Ang maong pagtulon-an nagpakaulawsa Diyos. Si Jehova maoy Diyos sa gugma ug dili gayod niya pa-antoson ang mga tawo sa maong paagi. (1 Juan 4:8) Unsay imongbation bahin sa usa ka tawo nga nagsilot sa usa ka dili-masinugta-nong anak pinaagi sa pagdangdang sa iyang mga kamot sa kalayo?Motahod ka ba sa maong tawo? Sa pagkatinuod, gusto mo bangmakig-ilaila kaniya? Dili gayod! Lagmit maghunahuna ka nga siyamapintason kaayo. Apan, gusto ni Satanas nga kita motuo nga si Je-hova magpaantos sa mga tawo diha sa kalayo hangtod sa hangtod—sulod sa di-maihap nga bilyonbilyong katuigan!

15. Nganong makahatag ug kahupayan nga mahibalo sa kamatuoran bahin sa ka-matayon?16. Kinsay nag-impluwensiya sa mga pagtulon-an sa daghang relihiyon, ug sa un-sang paagi?17. Nganong ang pagtulon-an bahin sa walay-kataposang pagpaantos nagpakau-law kang Jehova?


18 Si Satanas nagagamit usab sa pipila ka relihiyon sa pagtud-lo nga sa pagkamatay ang mga tawo mahimong mga espiritu ngaangayng tahoron ug pasidunggan sa mga buhi. Sumala sa maongpagtulon-an, ang mga espiritu sa mga patay mahimong impluwen-siyado kaayong mga higala o makahahadlok nga mga kaaway. Angmaong bakak nga pagtulon-an gituohan sa daghang tawo. Sila ma-hadlok sa mga patay ug ilang gipasidunggan ug gisimba sila. Sakasukwahi, ang Bibliya nagtudlo nga ang mga patay nangatulog la-mang ug kita angayng magsimba lamang sa matuod nga Diyos, siJehova, ang atong Maglalalang ug Magtatagana.—Pinadayag 4:11.

19 Ang pagkahibalo sa kamatuoran bahin sa mga patay maga-panalipod kanimo gikan sa pagkahisalaag tungod sa relihiyosongkabakakan. Kini makatabang usab kanimo sa pagsabot sa ubangmga pagtulon-an sa Bibliya. Pananglitan, sa dihang makaamgo kanga ang mga tawo dili mobalhin ngadto sa kalibotan sa mga espiri-tu sa pagkamatay, ang saad nga kinabuhing walay kataposan dihasa usa ka paraiso adunay tinuod nga kahulogan alang kanimo.

20 Dugay na kanhi, ang matarong nga tawong si Job nagpatung-ha niining pangutanaha: “Kon ang usa ka tawo nga lig-on ug lawasmamatay, mabuhi ba siya pag-usab?” (Job 14:14) Mabuhi ba pag-usab ang walay-kinabuhing tawo nga natulog diha sa kamatayon?Ang gitudlo sa Bibliya bahin niini makapahupay pag-ayo, sumalasa ipakita sa sunod kapitulo.

18. Ang pagsimba sa mga patay gipasukad sa unsang relihiyosong bakak?19. Ang pagkahibalo sa kamatuoran bahin sa kamatayon makatabang kanato sapagsabot sa unsang laing pagtulon-an sa Bibliya?20. Unsang pangutana ang atong hisgotan sa sunod kapitulo?


ˇ Ang mga patay dili makakita o makadungog omakahunahuna.—Ecclesiastes 9:5.

ˇ Ang mga patay nagpahulay; sila wala mag-antos.—Juan 11:11.

ˇ Kita mamatay tungod kay kita nakapanunod sasala gikan ni Adan.—Roma 5:12.


HUNAHUNAA nga nagdagan ka palayo sa usa ka mapintasongkaaway. Siya kusgan ug paspas kaayong modagan kay kanimo.Nahibalo ka nga siya way kaluoy tungod kay ikaw nakakita kaniyanga mipatay sa pipila nimo ka higala. Bisan pag maningkamot kapag-ayo nga siya dili makaapas kanimo, siya nagkaduol kanimo.Maorag wala nay paglaom. Apan, ang usa ka magtatabang kalitnga mitungha sa imong kiliran. Siya labaw nga gamhanan kay saimong kaaway, ug siya misaad nga motabang kanimo. Bation mogayod ang dakong kahupayan!

2 Sa usa ka diwa, ikaw gigukod nianang matanga sa ka-away. Kitang tanan gigukod niana. Sumala sa atong nasayran sanag-unang kapitulo, ginganlan sa Bibliya ang kamatayon ingongkaaway. Walay usa kanato ang dili maapsan niini o makalikay nii-ni. Kadaghanan nato nakakita nga gihunos sa maong kaaway angkinabuhi sa mga tawo nga atong gimahal. Apan si Jehova labawnga gamhanan kay sa kamatayon. Siya ang mahigugmaong Mag-tatabang nga nakapasundayag na nga siya makabuntog gayod samaong kaaway. Ug siya nagsaad nga iyang laglagon sa bug-os angmaong kaaway, ang kamatayon. Ang Bibliya nagtudlo: “Ingongkataposang kaaway, ang kamatayon pagawagtangon.” (1 Corinto15:26) Kana usa ka maayong balita!

1-3. Unsa ang kaaway nga nagagukod kanatong tanan, ug nganong ang paghis-got sa gitudlo sa Bibliya mohatag kanatog dakong kahupayan?

KAPITULO SIYETE

Matuod nga Paglaom Alang saImong mga Minahal nga Namatay

Nganong nahibalo kita nga ang pagkabanhawmahitabo gayod?

Unsay pagbati ni Jehova bahin sa pagbanhawsa mga patay?

Kinsa ang pagabanhawon?

3 Atong hisgotan una kadiyot kon sa unsang paagi apektadokita sa dihang mamatay ang usa nato ka kaila. Ang paghisgot niinimakatabang kanato nga masabtan ang usa ka butang nga ma-kapalipay kanato. Abi mo, si Jehova nagsaad nga banhawon angmga patay. (Isaias 26:19) Sila pagabuhion pag-usab. Kana maoang paglaom sa pagkabanhaw.

SA DIHANG MAMATAY ANG USA KA MINAHAL4 Nawad-an ka bag usa ka minahal tungod sa kamatayon? Ang

kasakit, kasubo, ug mga pagbati sa kawalay-mahimo maorag dilimaagwanta. Nianang mga higayona, kinahanglang modangopkita sa Pulong sa Diyos alang sa kahupayan. (2 Corinto 1:3, 4)Ang Bibliya makatabang kanato nga masabtan kon unsay pag-bati ni Jehova ug ni Jesus bahin sa kamatayon. Si Jesus, kinsahingpit nga aninag sa iyang Amahan, nahibalo bahin sa kagul-anan sa usa nga namatyan. (Juan 14:9) Sa didto siya sa Jerusalem,si Jesus tigduawan kang Lazaro ug sa iyang mga igsoong ba-baye, si Maria ug Marta, kinsa nagpuyo sa duol nga lungsod saBetania. Sila nahimong suod nga managhigala. Ang Bibliya nag-ingon: “Gihigugma ni Jesus si Marta ug ang iyang igsoong babayeug si Lazaro.” (Juan 11:5) Apan, sumala sa atong nasayran sa nag-unang kapitulo, si Lazaro namatay.

5 Unsay gibati ni Jesus sa dihang namatay ang iyang higala?Ang asoy nagtug-an kanato nga si Jesus miduyog sa mga paryenteug mga higala ni Lazaro sa ilang pagbangotan tungod sa maongkamatayon. Sa pagkakita kanila, si Jesus natandog pag-ayo. Siya“miagulo diha sa espiritu ug naguol.” Unya ang asoy nag-ingon,“Si Jesus mihilak.” (Juan 11:33, 35) Ang kasubo ba ni Jesus nag-pasabot nga siya walay paglaom? Dili gayod. Ngani, si Jesusnahibalo nga hapit nang mahitabo ang kahibulongang butang.(Juan 11:3, 4) Bisan pa niana, mibati siyag kaguol ug kasubo tu-ngod sa kamatayon.

4. (a) Nganong ang pagsanong ni Jesus ngadto sa pagkamatay sa usa ka mina-hal nagtudlo kanato bahin sa mga pagbati ni Jehova? (b) Unsang espesyal ngapanaghigala ang naugmad ni Jesus?5, 6. (a) Unsay sanong ni Jesus sa dihang siya kauban sa nagbangotan nga pa-milya ug mga higala ni Lazaro? (b) Nganong ang kasubo ni Jesus makapadasigkanato?

Matuod nga Paglaom Alang sa Imong mga Minahal nga Namatay 67

6 Sa usa ka paagi, ang kasubo ni Jesus makapadasig kanato. Kininagtudlo kanato nga si Jesus ug ang iyang Amahan, si Jehova,dili gusto sa kamatayon. Apan si Jehova nga Diyos makabugnoug makapukgo gayod sa maong kaaway! Atong tan-awon kon un-sang katakos ang gihatag sa Diyos kang Jesus.

“LAZARO, GULA NGARI!”7 Si Lazaro gilubong sa usa ka langob, ug gipakuha ni Je-

sus ang bato nga nagtak-op sa ganghaan niini. Mitutol si Martatungod kay sa ikaupat ka adlaw, seguradong ang lawas ni Laza-ro nagsugod na pagkadunot. (Juan 11:39) Gikan sa tawhanongpanglantaw, dili ba kadto wala nay paglaom?

8 Ang bato giligid aron kadto makuha, ug si Jesus misinggitsa makusog nga tingog: “Lazaro, gula ngari!” Unsay nahitabo?“Ang tawo nga namatay migula.” (Juan 11:43, 44) Mahandu-raw mo ba ang kalipay sa mga tawo nga didto niadto? Bisanpag si Lazaro ilang igsoong lalaki, paryente, higala, o silingan,sila nahibalo nga siya namatay. Apan, siya didto—ang mao mis-mong lalaki—nga nagbarog na usab sa ilang taliwala. Maorag dilikadto katuohan. Walay duhaduha nga daghan ang malipayongmigakos kang Lazaro. Dako kaayong kadaogan kadto batok sa ka-matayon!

9 Wala mag-ingon si Jesus nga kadtong kahibulongang mi-lagro iyang nahimo sa iyang kaugalingong gahom. Sa iyangpag-ampo sa dayon niyang pagtawag kang Lazaro, iyang gitin-awnga si Jehova mao ang Tinubdan sa pagkabanhaw. (Juan 11:41,42) Dili kadto ang bugtong higayon nga gigamit ni Jehova angiyang gahom sa ingong paagi. Ang pagkabanhaw ni Lazaro maoyusa lang sa siyam ka pagkabanhaw nga gitala diha sa Pulongsa Diyos.� Makapahimuot ang pagbasa ug pagtuon niining mga

� Ang ubang mga asoy makaplagan sa 1 Hari 17:17-24; 2 Hari 4:32-37; 13:20,21; Mateo 28:5-7; Lucas 7:11-17; 8:40-56; Buhat 9:36-42; ug 20:7-12.

7, 8. Nganong ang kahimtang ni Lazaro maorag wala nay paglaom alang samga tawong nanan-aw, apan unsay gibuhat ni Jesus?9, 10. (a) Sa unsang paagi gipadayag ni Jesus ang Tinubdan sa iyang gahom sapagbanhaw kang Lazaro? (b) Unsa ang pipila ka kaayohan sa pagbasa sa mgaasoy bahin sa pagkabanhaw diha sa Bibliya?


Gibanhaw ni Elias ang anak lalaki sausa ka balong babaye.

—1 Hari 17:17-24

Gibanhaw ni apostol Pedroang Kristohanong babaye

nga si Dorcas.—Buhat 9:36-42

Ang pagkabanhaw ni Lazaromiresulta sa dakong kalipay.

—Juan 11:38-44

asoya. Nagtudlo kini kanato nga ang Diyos dili mapihigon, kayang mga pagabanhawon maglakip sa bata ug tigulang, lalaki ugbabaye, Israelinhon ug dili-Israelinhon. Ug pagkatalagsaon angkalipay nga gibatbat sa maong mga kasulatan! Pananglitan, sa di-hang gibanhaw ni Jesus ang usa ka dalagita gikan sa mga patay,ang iyang mga ginikanan “nalipay pag-ayo.” (Marcos 5:42) Oo,si Jehova naghatag kanilag hinungdan sa kalipay nga dili gayodnila mahikalimtan.

10 Hinuon, ang mga gibanhaw ni Jesus sa kadugayan namatayra pag-usab. Nagpasabot ba kini nga ang pagbanhaw kanila walaykapuslanan? Dili gayod. Ang maong mga asoy sa Bibliya nag-lig-on sa hinungdanong mga kamatuoran ug naghatag kanatogpaglaom.

PAGKAKAT-ON GIKAN SAMGA ASOY BAHIN SA PAGKABANHAW

11 Ang Bibliya nagtudlo nga ang mga patay “walay nahibalo-an nga bisan unsa.” Sila dili buhi ug wala maglungtad nga maypanimuot sa bisan diin. Gipamatud-an kini sa asoy bahin kangLazaro. Sa pagkabuhi pag-usab, gipaukyaban ba ni Lazaro angmga tawo pinaagi sa iyang mga pag-asoy bahin sa langit? O iyaba hinuong gihadlok sila pinaagi sa makalilisang nga mga estor-ya bahin sa nagdilaab nga impiyerno? Wala. Wala masulat dihasa Bibliya ang maong mga pulong gikan ni Lazaro. Sulod sa upatka adlaw niyang pagkapatay, siya “walay nahibaloan nga bisanunsa.” (Ecclesiastes 9:5) Natulog lamang si Lazaro diha sa kama-tayon.—Juan 11:11.

12 Ang asoy bahin kang Lazaro nagtudlo usab kanato nga angpagkabanhaw maoy kamatuoran, dili lamang kasugiran. Giban-haw ni Jesus si Lazaro atubangan sa panon sa katawhan nganakasaksi niana. Bisan ang relihiyosong mga lider, kinsa nagdu-mot kang Jesus, nagtuo nga kadto tinuod nga nahitabo. Bisan paniadto, sila miingon: “Unsay atong buhaton, tungod kay kiningtawhana [si Jesus] nagbuhat ug daghang ilhanan?” (Juan 11:47)

11. Sa unsang paagi ang asoy bahin sa pagkabanhaw ni Lazaro makatabang sapaglig-on sa kamatuoran nga natala sa Ecclesiastes 9:5?12. Nganong makapaneguro kita nga ang pagkabanhaw ni Lazaro tinuod nganahitabo?


Daghang tawo ang nakigkita sa nabanhaw nga si Lazaro. Ingongsangpotanan, labi pang daghan kanila ang mituo kang Jesus.Ilang nasabtan nga si Lazaro maoy usa ka buhing pamatuod ngasi Jesus gipadala sa Diyos. Lig-on kaayo ang maong ebidensiyanga ang pipila sa gahig-kasingkasing nga Hudiyong mga relihi-yosong lider nagplano sa pagpatay kang Jesus ug kang Lazaro.—Juan 11:53; 12:9-11.

13 Ang pagtuo ba sa pagkabanhaw maoy pagpanghanduraw la-mang? Dili, kay si Jesus nagtudlo nga ang adlaw moabot nga“ang tanan nga anaa sa handomanang mga lubnganan” paga-banhawon. (Juan 5:28) Si Jehova mao ang Maglalalang sa tanangbuhing butang. Lisod bang tuohan nga siya makalalang pag-usabug buhing butang? Siyempre, kana nag-agad pag-ayo sa panum-doman ni Jehova. Makahinumdom ba siya sa namatay natongmga minahal? Ang uniberso napunog di-maihap nga kabituo-nan, apan ang Diyos naghatag ug ngalan sa matag usa! (Isaias40:26) Busa si Jehova nga Diyos makahinumdom sa tanang de-talye sa namatay natong mga minahal, ug siya makapabuhipag-usab kanila.

14 Apan, unsay pagbati ni Jehova bahin sa pagbanhaw sa mgapatay? Ang Bibliya nagtudlo nga siya nangandoy sa pagbanhawsa mga patay. Ang matinumanong tawo nga si Job nangutana:“Kon ang usa ka tawo nga lig-on ug lawas mamatay, mabuhiba siya pag-usab?” Si Job naghisgot bahin sa pagpaabot diha salubnganan hangtod sa panahong mahinumdoman siya sa Diyos.Siya miingon kang Jehova: “Ikaw motawag, ug ako motubag ka-nimo. Kay ikaw mangandoy sa buhat sa imong mga kamot.”—Job 14:13-15.

15 Hunahunaa lamang! Si Jehova tinuod nga nangandoy sapagbuhi pag-usab sa mga patay. Dili ba makapalipay nga mahi-balo nga kana ang pagbati ni Jehova? Apan unsay ikasulti bahinniining umaabot nga pagkabanhaw? Kinsay pagabanhawon, ugasa sila banhawon?

13. Unsay atong pasikaranan sa pagtuo nga si Jehova tinuod nga makabanhawsa mga patay?14, 15. Ingon sa gipatin-aw sa mga pulong ni Job, unsay pagbati ni Jehova ba-hin sa pagbuhi pag-usab sa mga patay?


“ANG TANAN NGA ANAASA HANDOMANANG MGA LUBNGANAN”

16 Ang mga asoy bahin sa pagkabanhaw diha sa Bibliya adu-nay daghang gitudlo kanato bahin sa umaabot nga pagkabanhaw.Ang mga tawo nga nabuhi pag-usab dinhi mismo sa yuta nahi-usa na usab sa ilang mga minahal. Susama niana ang umaabotnga pagkabanhaw—apan labaw pa kaayo. Sumala sa atong nakat-onan sa Kapitulo 3, ang katuyoan sa Diyos mao nga ang tibuokyuta himoon nga paraiso. Busa ang mga patay dili pagabanhawonngadto sa kinabuhi diha sa usa ka kalibotan nga napunog gubat,krimen, ug sakit. Sila makabaton ug kahigayonan nga mabuhingwalay kataposan niining yutaa diha sa malinawon ug malipayongmga kahimtang.

17 Kinsa ang pagabanhawon? Si Jesus miingon nga “ang tanannga anaa sa handomanang mga lubnganan makadungog sa iyang[kang Jesus] tingog ug manggula.” (Juan 5:28, 29) Sa susamangpaagi, ang Pinadayag 20:13 nag-ingon: “Ang dagat mitugyan samga patay nga diha niini, ug ang kamatayon ug ang Hades mi-tugyan sa mga patay nga diha kanila.” Ang “Hades” nagpuntingsa lubnganan sa kadaghanan sa katawhan. (Tan-awa ang Apendi-se, mga panid 212-13.) Kining katibuk-ang lubnganan haw-asansa mga patay. Buhion pag-usab ang bilyonbilyon nga nagpahu-lay niana. Si apostol Pablo miingon: “Aduna unyay pagkabanhawsa mga matarong ug sa mga dili-matarong.” (Buhat 24:15) Unsayipasabot niana?

18 Nahilakip sa “mga matarong” mao ang daghang tawo nganabasahan nato sa Bibliya nga nagkinabuhi sa wala pa moanhi siJesus sa yuta. Makahunahuna ka kang Noe, Abraham, Sara, Moi-ses, Ruth, Ester, ug daghan pang uban. Ang pipila niining mgalalaki ug mga babaye sa pagtuo gihisgotan diha sa ika-11ng kapi-tulo sa Hebreohanon. Apan ang “mga matarong” naglakip usabsa mga alagad ni Jehova nga namatay sa atong panahon. Tungodsa paglaom sa pagkabanhaw, kita dili na mahadlok nga mamatay.—Hebreohanon 2:15.

16. Ang mga patay pagabanhawon aron magkinabuhi sa unsang matang sa mgakahimtang?17. Unsa ka mabug-oson ang pagpamanhaw unya?18. Kinsay nahilakip sa “mga matarong” nga pagabanhawon, ug sa unsang pa-agi maapektohan ka niining paglaoma?


19 Komosta ang tanang tawo nga wala mag-alagad o mag-masinugtanon kang Jehova tungod kay sila wala gayod makailakaniya? Ang maong bilyonbilyong “dili-matarong” dili ma-hikalimtan. Sila banhawon usab ug hatagag panahon aronmakakat-on bahin sa matuod nga Diyos ug makaalagad kaniya.Sulod sa usa ka libo ka tuig, ang mga patay banhawon ug hatagagkahigayonan nga moduyog sa matinumanong mga tawo sa yutasa pag-alagad kang Jehova. Pagkakahibulongan unya nianang pa-nahona. Kining yugtoa mao ang gihisgotan sa Bibliya ingongAdlaw sa Paghukom.�

20 Kini ba nagpasabot nga pagabanhawon ang tanang tawo nganabuhi sukad? Dili. Ang Bibliya nag-ingon nga ang pipila sa mgapatay anaa sa “Gehenna.” (Lucas 12:5) Ang Gehenna nagkuha sangalan niini gikan sa labayanan ug basura sa gawas sa karaang Je-rusalem. Ang patayng mga lawas ug basura gisunog didto. Angmga patay kansang mga lawas gilabay didto giisip sa mga Hudi-yo nga dili takos ilubong ug banhawon. Busa ang Gehenna maoyhaom nga simbolo sa walay-kataposang kalaglagan. Bisan pag siJesus aduna unyay bahin sa paghukom sa mga buhi ug sa mga pa-tay, si Jehova mao ang kinalabwang Maghuhukom. (Buhat 10:42)Dili gayod niya banhawon ang mga tawo nga iyang gihukmangdaotan ug dili buot magbag-o sa kinabuhi.

ANG LANGITNONG PAGKABANHAW21 Ang Bibliya naghisgot usab ug laing matang sa pagka-

banhaw, nga maoy pagkabanhaw ngadto sa kinabuhi ingongespiritung linalang sa langit. Usa lang ka pananglitan niiningmatanga sa pagkabanhaw ang gitala diha sa Bibliya, ang kangJesu-Kristo.

22 Human mapatay si Jesus ingong usa ka tawo, wala itu-got ni Jehova nga ang Iyang matinumanong Anak magpabilin sa

� Alang sa dugang impormasyon bahin sa Adlaw sa Paghukom ug sa pasika-ranan sa paghukom, palihog tan-awa ang Apendise, mga panid 213-15.

19. Kinsa ang “mga dili-matarong,” ug unsang kahigayonan ang malulotongihatag ni Jehova kanila?20. Unsa ang Gehenna, ug kinsay moadto didto?21, 22. (a) Unsa ang laing matang sa pagkabanhaw? (b) Kinsa ba gayod angunang nakadawat ug pagkabanhaw ngadto sa espiritung kinabuhi?


lubnganan. (Salmo 16:10; Buhat 13:34, 35) Ang Diyos nagbanhawkang Jesus, apan dili na ingong usa ka tawo. Si apostol Pedro nag-patin-aw nga si Kristo “gipatay diha sa unod, apan gibuhi dihasa espiritu.” (1 Pedro 3:18) Kadto dako gayong milagro. Si Jesusnabuhi pag-usab ingong usa ka gamhanang espiritung persona!(1 Corinto 15:3-6) Si Jesus ang unang nakadawat sa maong mahi-mayaong matang sa pagkabanhaw. (Juan 3:13) Apan dili siya angkataposan.

23 Kay nahibalo nga siya hapit nang mobalik sa langit, giing-nan ni Jesus ang iyang matinumanong mga sumusunod nga siya‘mag-andam ug dapit’ alang kanila didto. (Juan 14:2) Gitawag niJesus kadtong moadto sa langit ingon nga iyang “gamayng pa-non.” (Lucas 12:32) Pila man ang masakop niining gamaynggrupo sa matinumanong mga Kristohanon? Sumala sa Pinadayag14:1, si apostol Juan nag-ingon: “Nakita ko, ug, tan-awa! ang Kor-dero [si Jesu-Kristo] nga nagbarog diha sa Bukid sa Zion, ug ubankaniya ang usa ka gatos ug kap-atag-upat ka libo nga nakabaton saiyang ngalan ug sa ngalan sa iyang Amahan nga nasulat diha sailang mga agtang.”

24 Kining 144,000 ka Kristohanon, lakip ang matinumanongmga apostoles ni Jesus, banhawon ngadto sa kinabuhi sa langit.Kanus-a mahitabo ang ilang pagkabanhaw? Si apostol Pablo mi-sulat nga kini mahitabo sulod sa panahon sa presensiya niKristo. (1 Corinto 15:23) Sumala sa imong mahibaloan sa Kapitu-lo 9, kita karon nagkinabuhi sa maong panahon. Busa ang pipilasa nahibilin sa 144,000 nga mamatay sa atong adlaw banhawondihadiha ngadto sa kinabuhi sa langit. (1 Corinto 15:51-55) Hinu-on, ang kinabag-ang katawhan may paglaom nga banhawon saumaabot ngadto sa kinabuhi sa Paraiso sa yuta.

25 Sa pagkatinuod, pukgoon ni Jehova ang atong kaaway ngakamatayon, ug kini mahanaw hangtod sa hangtod! (Isaias 25:8)Apan basin mahibulong ka, ‘Unsay buhaton sa mga binanhawdidto sa langit?’ Sila mahimong bahin sa usa ka kahibulongannga Ginghariang kagamhanan sa langit. Masayran nato ang du-gang pa bahin sa maong kagamhanan sa sunod kapitulo.

23, 24. Kinsay naglangkob sa “gamayng panon” ni Jesus, ug pilay ilang gidag-hanon?25. Unsay hisgotan sa sunod kapitulo?



ˇ Ang mga asoy sa Bibliya bahin sa pagkabanhawmohatag kanato ug seguradong paglaom.—Juan11:39-44.

ˇ Si Jehova nangandoy sa pagbuhi pag-usab sa mgapatay.—Job 14:13-15.

ˇ Banhawon ang tanan nga anaa sa katibuk-ang lub-nganan sa katawhan.—Juan 5:28, 29.

Sa Paraiso, ang mga patay mabuhi pag-usab ugmahiusa na usab sa ilang mga minahal


MILYONMILYONG tawo sa tibuok kalibotan nasinati sa pag-ampo nga gitawag sa daghan ug Amahan Namo, o Pag-amposa Ginoo. Kanang duha ka pagtawag nagtumong sa usa kabantogang pag-ampo nga gihatag ni Jesu-Kristo mismo ingongsulondan. Makahuloganon kaayo ang maong pag-ampo, ug angpaghisgot sa unang tulo ka hangyo niini makatabang kanimonga mas mahibalo kon unsay tinuod nga gitudlo sa Bibliya.

2 Sa sinugdanan niining sulondang pag-ampo, gisugo ni Jesusang iyang mga tigpatalinghog: “Busa, mag-ampo kamo sa ingonniini nga paagi: ‘Amahan namo nga anaa sa mga langit, pagaba-laanon unta ang imong ngalan. Paanhia ang imong gingharian.Matuman unta ang imong kabubut-on, maingon sa langit, maoman usab sa yuta.’” (Mateo 6:9-13) Unsa ang kahulogan sa ma-ong tulo ka hangyo?

3 Daghan na kitag nakat-onan bahin sa ngalan sa Diyos, si Je-hova. Ug igoigo na ang atong nahisgotan bahin sa kabubut-onsa Diyos—kon unsay iyang nahimo ug pagahimoon pa alang sakatawhan. Apan, unsay gitumong ni Jesus sa dihang iyang gi-sugo kita sa pag-ampo: “Paanhia ang imong gingharian”? Unsaang Gingharian sa Diyos? Sa unsang paagi ang pag-abot niinimagabalaan sa ngalan sa Diyos? Ug sa unsang paagi ang pag-

1. Unsang bantogang pag-ampo ang pagasusihon karon?2. Unsa ang tulo ka butang nga gitudlo ni Jesus nga iampo sa iyang mga ti-nun-an?3. Unsay kinahanglan natong mahibaloan bahin sa Gingharian sa Diyos?

KAPITULO OTSO

Unsa ang Gingharian sa Diyos?

Unsay giingon sa Bibliya kanato bahin saGingharian sa Diyos?

Unsay pagabuhaton sa Gingharian sa Diyos?

Kanus-a ipatuman sa Gingharian ang kabubut-onsa Diyos dinhi sa yuta?

abot sa Gingharian nalangkit sa pagbuhat sa kabubut-on saDiyos?

KON UNSA ANG GINGHARIAN SA DIYOS4 Ang Gingharian sa Diyos maoy usa ka kagamhanan nga gi-

tukod ni Jehova nga Diyos nga adunay usa ka Hari nga pinilisa Diyos. Kinsa ang Hari sa Gingharian sa Diyos? Si Jesu-Kristo.Ingong Hari, si Jesus labaw kay sa tanang tawhanong magma-mando ug siya gitawag nga ang “Hari sa mga nagmando ingongmga hari ug Ginoo sa mga nagmando ingong mga ginoo.”(1 Timoteo 6:15) Siya adunay gahom sa pagbuhat ug labaw ngakaayohan kay kang bisan kinsa nga tawhanong magmamando,bisan pa ang kinamaayohan nila.

5 Diin ba gikan magmando ang Gingharian sa Diyos? Buweno,hain man si Jesus? Makahinumdom ka nga imong nasayran ngasiya gipatay diha sa usa ka kahoy sa pagsakit, ug unya siya giban-haw. Wala madugay human niadto, siya misaka ngadto sa langit.(Buhat 2:33) Busa, atua didto ang Gingharian sa Diyos—sa langit.Kanay hinungdan gitawag kini sa Bibliya nga usa ka “langitnonggingharian.” (2 Timoteo 4:18) Bisan pag ang Gingharian sa Diyosatua sa langit, kini magmando ibabaw sa yuta.—Pinadayag 11:15.

6 Unsay nakapahimo kang Jesus nga talagsaong Hari? Angusa ka katarongan mao nga siya dili gayod mamatay. Kon itan-di si Jesus sa tawhanong mga hari, ang Bibliya nagtawag kaniyanga “mao lamang ang nagbaton sa pagkawalay-kamatayon, nganagpuyo sa kahayag nga dili-maduol.” (1 Timoteo 6:16) Nagpa-sabot kini nga ang tanang maayong butang nga buhaton ni Jesusmagmalungtaron. Ug iyang pagabuhaton gayod ang dagko ugmaayong mga butang.

7 Tagda kining tagna sa Bibliya bahin kang Jesus: “Ang es-piritu ni Jehova mopahiluna kaniya, ang espiritu sa kaalamug sa pagsabot, ang espiritu sa tambag ug sa pagkagamha-nan, ang espiritu sa kahibalo ug sa pagkahadlok kang Jehova;ug siya magkalipay diha sa pagkahadlok kang Jehova. Ug siya

4. Unsa ang Gingharian sa Diyos, ug kinsa ang Hari niini?5. Diin gikan magmando ang Gingharian sa Diyos, ug ibabaw sa unsa?6, 7. Unsay nakapahimo kang Jesus nga talagsaong Hari?

Unsa ang Gingharian sa Diyos? 77

dili mohukom sumala sa makita lamang sa iyang mga mata, nimobadlong sumala sa butang nga nadungog lamang sa iyangmga dalunggan. Ug uban sa pagkamatarong siya magahukomsa mga timawa, ug uban sa katul-id siya magabadlong sa mgamaaghop sa yuta.” (Isaias 11:2-4) Kanang mga pulonga nagpaki-ta nga si Jesus mahimong usa ka matarong ug mahangawaonnga Hari ibabaw sa katawhan sa yuta. Buot ba nimo ang usa kamagmamando nga sama niana?

8 Aniay laing kamatuoran bahin sa Gingharian sa Diyos: Si Je-sus dili magmando nga mag-inusara. Aduna siyay kaubang mgamagmamando. Pananglitan, si apostol Pablo miingon kang Ti-moteo: “Kon kita padayong mag-antos, kita usab magmandoingong mga hari uban kaniya.” (2 Timoteo 2:12) Sa pagka-tinuod, si Pablo, Timoteo, ug ubang matinumanong mgatawo nga gipili sa Diyos magmando nga kauban ni Jesus diha salangitnong Gingharian. Pila man ang makabaton sa maong pri-bilehiyo?

9 Sumala sa gipaila sa Kapitulo 7 niining basahona, si apos-tol Juan gihatagan ug usa ka panan-awon diin iyang nakita “angKordero [si Jesu-Kristo] nga nagbarog diha sa Bukid sa Zion[iyang harianong posisyon sa langit], ug uban kaniya ang usa kagatos ug kap-atag-upat ka libo nga nakabaton sa iyang ngalan ugsa ngalan sa iyang Amahan nga nasulat diha sa ilang mga ag-tang.” Kinsa ba ang 144,000? Si Juan mismo nagtug-an kanato:“Mao kini sila ang nagpadayon pagsunod sa Kordero bisan asasiya moadto. Kini sila gipalit gikan sa katawhan ingong mgaunang bunga ngadto sa Diyos ug sa Kordero.” (Pinadayag 14:1, 4)Sa pagkatinuod, sila mao ang matinumanong mga sumusunodni Jesu-Kristo nga gipili sa linain aron magmando uban kaniyasa langit. Human mabanhaw gikan sa pagkapatay ngadto sa la-ngitnong kinabuhi, “sila magamando ingong mga hari ibabawsa yuta” kauban ni Jesus. (Pinadayag 5:10) Sukad sa mga adlaw samga apostoles, ang Diyos nagpilig matinumanong mga Kristoha-non aron mabug-os ang gidaghanong 144,000.

8. Kinsa ang magmando kauban ni Jesus?9. Pila man ang magmando kauban ni Jesus, ug kanus-a nagsugod ang Diyossa pagpili kanila?


10 Mahigugmaon kaayo ang kahikayan nga si Jesus ug ang144,000 magmando sa katawhan. Ang usa ka katarongan maonga si Jesus nasinati kon unsay pagkatawhanon ug kon un-say pag-antos. Si Pablo miingon nga si Jesus “dili usa nga dilimobati sa atong mga kaluyahon, kondili usa nga nasulayan sa ta-nang paagi sama kanato, apan walay sala.” (Hebreohanon 4:15;5:8) Ang iyang kaubang mga magmamando nag-antos usab ugnag-agwanta ingon nga mga tawo. Dugang pa, sila nakigbisog sadili-hingpit nga kahimtang ug nag-antos sa tanang matang sa sa-kit. Segurado nga sila makasabot sa mga suliran nga giatubang sakatawhan!

UNSAY PAGABUHATON SA GINGHARIAN SA DIYOS?11 Sa dihang miingon si Jesus nga ang iyang mga tinun-an

angayng mag-ampo nga moanhi ang Gingharian sa Diyos, siyamiingon usab nga angay silang mag-ampo nga matuman untaang kabubut-on sa Diyos “maingon sa langit, mao man usab sayuta.” Ang Diyos anaa sa langit, ug ang iyang kabubut-on kanu-nayng gibuhat didto sa matinumanong mga manulonda.Ugaling lang, sa Kapitulo 3 niining basahona atong nahibalo-an nga ang usa ka daotang manulonda mihunong sa pagbuhatsa kabubut-on sa Diyos ug siya maoy hinungdan nga nakasala siAdan ug Eva. Sa Kapitulo 10, dugang natong mahibaloan ang gi-tudlo sa Bibliya mahitungod nianang daotang manulonda, kinsaatong nailhang si Satanas nga Yawa. Si Satanas ug ang espiritungmga manulonda nga mipili sa pagsunod kaniya nga gitawag ugmga demonyo gitugotan nga magpabilin kadiyot sa langit. Busa,dili tanan nga didto niadto sa langit nagbuhat sa kabubut-on saDiyos. Kana mausab ra sa dihang ang Gingharian sa Diyos mosu-god na unya sa pagmando. Ang bag-ong naentrono nga Hari, siJesu-Kristo, makiggubat kang Satanas.—Pinadayag 12:7-9.

12 Ang mosunod nga matagnaong mga pulong nagbatbat kon

10. Nganong usa ka mahigugmaong kahikayan nga si Jesus ug ang 144,000magmando sa katawhan?11. Nganong si Jesus miingon nga ang iyang mga tinun-an angayng mag-amponga matuman unta ang kabubut-on sa Diyos sa langit?12. Unsang duha ka hinungdanong mga hitabo ang gibatbat sa Pinadayag12:10?


unsay mahitabo: “Nadungog ko ang usa ka makusog nga tingogdidto sa langit nga nag-ingon: ‘Ania na ang kaluwasan ug anggahom ug ang gingharian sa atong Diyos ug ang awtoridad saiyang Kristo, tungod kay ang magsusumbong sa atong mga igso-on [si Satanas] gitambog na, kinsa nagsumbong kanila adlaw uggabii atubangan sa atong Diyos!’” (Pinadayag 12:10) Imo bangnamatikdan ang duha ka hinungdanon kaayong mga hitabo ngagibatbat nianang bersikuloha sa Bibliya? Una, ang Gingharian saDiyos ubos kang Jesu-Kristo nagsugod na sa pagmando. Ikaduha,si Satanas gipalagpot na gikan sa langit ug gitambog nganhi sayuta.

13 Unsay mga sangpotanan nianang duha ka hitabo? Mahitu-ngod sa nahitabo sa langit, atong mabasa: “Tungod niini,paglipay kamong kalangitan ug kamong nanagpuyo niini!”(Pinadayag 12:12) Sa pagkatinuod, ang matinumanong mga ma-nulonda sa langit naglipay tungod kay sa pagkawala ni Satanasug sa iyang mga demonyo, ang tanan sa langit maoy matinu-manon kang Jehova nga Diyos. Adunay bug-os, way-bugto ngakalinaw ug panag-uyon didto. Sa pagkakaron ang kabubut-on saDiyos ginatuman na sa langit.

14 Apan, komosta man ang yuta? Ang Bibliya nag-ingon: “Ala-ot ang yuta ug ang dagat, tungod kay ang Yawa nanaog kaninyo,nga may dakong kasuko, kay nahibalo nga hamubo na lamangang iyang panahon.” (Pinadayag 12:12) Si Satanas nasuko tu-ngod kay siya gipalagpot gikan sa langit ug tungod kay siyaaduna na lamay hamubong panahon. Sa iyang kasuko siya nag-pahinabog kasakitan o ‘kaalaotan’ sa yuta. Dugang natongmahibaloan ang maong ‘kaalaotan’ sa sunod kapitulo. Apan tu-ngod sa maong mga panghitabo, kita makasukna, Sa unsangpaagi ipatuman sa Gingharian ang kabubut-on sa Diyos dinhi sayuta?

15 Ania, hinumdomi kon unsay kabubut-on sa Diyos alang sayuta. Kana imong nahibaloan sa Kapitulo 3. Sa Eden, gipakita saDiyos nga ang iyang kabubut-on mao nga kining yutaa mahi-

13. Unsay sangpotanan sa pagpalagpot kang Satanas gikan sa langit?14. Unsay nahitabo tungod kay si Satanas gitambog na nganhi sa yuta?15. Unsa ang kabubut-on sa Diyos alang sa yuta?


mong paraiso nga napunog dili-mamatay, matarong ngakatawhan. Si Adan ug Eva nakasala tungod ni Satanas, ug kananakaapektar sa pagkatuman sa kabubut-on sa Diyos alang sa yutaapan kana wala makapausab niana. Katuyoan gihapon sa Diyosnga “ang mga matarong magapanag-iya sa yuta, ug sila magapu-yo sa ibabaw niini hangtod sa kahangtoran.” (Salmo 37:29) Ugkana pagatumanon sa Gingharian sa Diyos. Sa unsang paagi?

16 Hunahunaa ang tagna nga anaa sa Daniel 2:44. Atong ma-basa dinha: “Sa mga adlaw nianang mga haria ang Diyos salangit magatukod ug usa ka gingharian nga dili gayod ma-lumpag. Ug ang maong gingharian dili igapasa ngadto sa lainnga katawhan. Kini magadugmok ug magatapos niining tananggingharian, ug kini mobarog hangtod sa panahong walay tino.”Unsay ginapadayag niini kanato bahin sa Gingharian sa Diyos?

17 Una, kini nagpadayag kanato nga ang Gingharian sa Diyospagatukoron ‘sa mga adlaw niadtong mga haria,’ o samtangnaglungtad pa ang ubang mga gingharian. Ikaduha, kini nag-padayag kanato nga ang Gingharian molungtad hangtod sahangtod. Kini dili mabuntog ug dili pulihan sa laing kagam-hanan. Ikatulo, atong masabtan nga aduna unyay gubat tali saGingharian sa Diyos ug sa mga gingharian niining kalibotana.Gingharian sa Diyos ang makadaog. Sa kataposan, kini na unyaang bugtong kagamhanan ibabaw sa katawhan. Dayon ang mgatawo magpahimulos sa labing maayong pagmando nga ilangmasinati sukad.

18 Daghan ug impormasyon ang Bibliya bahin nianangkataposang gubat tali sa Gingharian sa Diyos ug sa mga ka-gamhanan niining kalibotana. Pananglitan, kini nagtudlo ngasamtang nagsingabot ang kataposan, ang daotang mga espiri-tu magpakaylap ug mga bakak aron limbongan ang “mga harisa tibuok nga gipuy-ang yuta.” Unsay katuyoan? “Aron sa pagti-gom kanila [sa mga hari] ngadto sa gubat sa dakong adlaw saDiyos nga Labing Gamhanan.” Ang mga hari sa yuta pagatigo-mon sa “dapit nga gitawag sa Hebreohanon ug Har–Magedon.”

16, 17. Unsay gipadayag kanato sa Daniel 2:44 bahin sa Gingharian sa Diyos?18. Unsa ang ngalan sa kataposang gubat tali sa Gingharian sa Diyos ug sa mgakagamhanan niining kalibotana?


(Pinadayag 16:14, 16) Tungod sa gipadayag nianang duha kabersikulo, ang kataposang panag-away tali sa tawhanong mgakagamhanan ug sa Gingharian sa Diyos gitawag ug gubat sa Ar-magedon.

19 Unsay malampos sa Gingharian sa Diyos pinaagi sa Arma-gedon? Hunahunaa pag-usab kon unsa ang kabubut-on sa Diyosalang sa yuta. Ang katuyoan ni Jehova nga Diyos mao nga angyuta mapunog matarong, hingpit nga katawhan nga mag-ala-gad kaniya sa Paraiso. Unsay nakapugong sa pagkahitabo nianakaron mismo? Una, kita makasasala, ug kita masakit ug mama-tay. Ugaling lang, atong nahibaloan sa Kapitulo 5 nga si Jesusnamatay alang kanato aron kita mabuhi hangtod sa hangtod.Lagmit nga imong nahinumdoman ang mga pulong nga na-tala diha sa Ebanghelyo ni Juan: “Gihigugma pag-ayo sa Diyosang kalibotan nga gihatag niya ang iyang bugtong nga Anak,aron nga ang tanan nga magpasundayag ug pagtuo kaniya dilimalaglag kondili makabaton ug kinabuhing walay kataposan.”—Juan 3:16.

20 Ang laing suliran mao nga daghang tawo nagbuhat ug dao-tang mga butang. Sila mamakak, manglimbong, ug mohimogimoralidad. Dili nila gustong mobuhat sa kabubut-on sa Diyos.Ang mga tawo nga nagbuhat ug daotang mga butang pagalag-lagon panahon sa gubat sa Diyos sa Armagedon. (Salmo 37:10)Apan ang laing hinungdan nga ang kabubut-on sa Diyos walapa matuman sa yuta mao nga ang mga kagamhanan wala mag-dasig sa katawhan sa pagbuhat niana. Daghang kagamhananmaoy mahuyang, mapintas, o dili matarong. Ang Bibliya prang-kang nag-ingon: “Ang tawo nagmando sa tawo alang sa iyangkadaotan.”—Ecclesiastes 8:9.

21 Human sa Armagedon, ang katawhan mailalom sa usa la-mang ka kagamhanan, ang Gingharian sa Diyos. Ang maongGingharian magbuhat sa kabubut-on sa Diyos ug mohatag ugdaghang panalangin. Pananglitan, kini maghanaw kang Satanas

19, 20. Unsay nakapugong sa pagkatuman sa kabubut-on sa Diyos sa yuta ka-ron mismo?21. Sa unsang paagi ipatuman sa Gingharian ang kabubut-on sa Diyos dinhi sayuta?


Ang pagpalagpot kang Satanas ug saiyang mga demonyo gikan sa langit

nagdalag kaalaotan sa yuta. Ang maongmga suliran duol nang mahanaw

ug sa iyang mga demonyo. (Pinadayag 20:1-3) Ang epekto sa ha-lad ni Jesus ipadapat aron ang matinumanong mga tawo dili namasakit ug mamatay. Hinunoa, ubos sa pagmando sa Gingha-rian sila mabuhi hangtod sa hangtod. (Pinadayag 22:1-3) Angyuta mahimong paraiso. Sa maong paagi ipatuman sa Ginghari-an ang kabubut-on sa Diyos sa yuta ug kini magbalaan sa ngalansa Diyos. Unsay ipasabot niini? Kini nagpasabot nga ilalom saGingharian sa Diyos ang tanang buhi sa kataposan magpasidu-ngog na sa ngalan ni Jehova.

KANUS-A MOLIHOK ANG GINGHARIAN SA DIYOS?22 Sa dihang gisugo ni Jesus ang iyang mga sumusunod

sa pag-ampo, “Paanhia ang imong gingharian,” tin-aw nga angGingharian wala pa moabot niadtong panahona. Kana ba mia-bot na sa dihang si Jesus mikayab ngadto sa langit? Wala, tungodkay si Pedro ug Pablo miingon nga sa pagkabanhaw ni Jesus,ang tagna sa Salmo 110:1 natuman diha kaniya: “Ang giingonni Jehova sa akong Ginoo mao: ‘Lingkod sa akong tuong kamothangtod nga ibutang ko ang imong mga kaaway nga tumbanansa imong mga tiil.’ ” (Buhat 2:32-35; Hebreohanon 10:12, 13)Diha pay usa ka yugto sa pagpaabot.

23 Unsa ka dugay? Panahon sa ika-19 ug sa sayong bahin saika-20 nga siglo, anam-anam nga nasabtan sa sinserong mga es-tudyante sa Bibliya nga ang yugto sa pagpaabot matapos sa 1914.

22. Nganong nahibalo kita nga ang Gingharian sa Diyos wala pa moabot sa din-hi si Jesus sa yuta o human dayon sa iyang pagkabanhaw?23. (a) Kanus-a nagsugod sa pagmando ang Gingharian sa Diyos? (b) Unsayhisgotan sa sunod kapitulo?

Ubos sa pagmando sa Gingharian, ang kabubut-onsa Diyos matuman sa yuta maingon nga

kana natuman sa langit


(Mahitungod niining petsaha, tan-awa ang Apendise, mga pa-nid 215-18.) Ang mga panghitabo sa kalibotan nga nagsugod sa1914 nagpamatuod nga husto ang pagsabot sa maong sinserongmga estudyante sa Bibliya. Ang pagkatuman sa tagna sa Bibliyanagpakita nga sa 1914, si Kristo nahimong Hari ug ang langit-nong Gingharian sa Diyos nagsugod na sa pagmando. Busa, kitanagkinabuhi na sa ‘hamubong panahon’ nga nahibilin kangSatanas. (Pinadayag 12:12; Salmo 110:2) Segurado nga kita ma-kasulti nga sa dili na madugay ang Gingharian sa Diyos molihokaron ipatuman ang kabubut-on sa Diyos dinhi sa yuta. Kini batalagsaong balita alang kanimo? Nagtuo ka ba nga kini tinuod?Ang sunod kapitulo makatabang kanimo sa pagsabot nga angBibliya tinuod nga nagtudlo niining mga butanga.

KON UNSAY GITUDLO SA BIBLIYAˇ Ang Gingharian sa Diyos maoy langitnong ka-

gamhanan nga si Jesu-Kristo mao ang Hari, uggikan sa katawhan, ang 144,000 kuhaon aronmagmando kauban niya.—Pinadayag 14:1, 4.

ˇ Ang Gingharian nagsugod sa pagmando sa 1914,ug niadtong panahona si Satanas gipalagpot gikansa langit ug gitambog nganhi sa yuta.—Pinadayag12:9.

ˇ Ang Gingharian sa Diyos hapit nang maglaglagsa tawhanong mga kagamhanan, ug ang yuta ma-himong paraiso.—Pinadayag 16:14, 16.


IKAW ba nakatan-aw sa balita sa telebisyon ug naghunahuna,‘Unsay kaugmaon niining kalibotana?’ Ang mga katalagmanmohugpa nga kalit kaayo ug wala damha nga walay tawong ma-katagna kon unsay mahitabo ugma. (Santiago 4:14) Hinunoa, siJehova nahibalo kon unsay mahitabo sa umaabot. (Isaias 46:10)Gitagna dugay na kanhi sa iyang Pulong, ang Bibliya, dili la-mang ang daotang mga butang nga nagakahitabo sa atongadlaw kondili ang talagsaong mga butang nga hapit nang mahi-tabo.

2 Si Jesu-Kristo naghisgot bahin sa Gingharian sa Diyos, ngamaghanaw sa pagkadaotan ug maghimo sa yuta nga paraiso.(Lucas 4:43) Gustong masayran sa mga tawo kon kanus-a moa-bot ang maong Gingharian. Sa pagkatinuod, ang mga tinun-anni Jesus nangutana kaniya: “Unsa man unya ang ilhanan saimong presensiya ug sa kataposan sa sistema sa mga butang?”(Mateo 24:3) Gitubag sila ni Jesus nga si Jehova nga Diyoslamang ang tukmang nahibalo kon kanus-a moabot ang kata-posan niining sistemaha sa mga butang. (Mateo 24:36) Apan siJesus mitagna ug mga panghitabo sa yuta una pa ang Ginghari-

1. Asa ba kita makakat-on bahin sa umaabot?2, 3. Unsang pangutana ang gisukna sa mga tinun-an kang Jesus, ug unsayiyang tubag?

KAPITULO NUYBE

Nagkinabuhi na ba Kita sa“Kataposang mga Adlaw”?

Unsang mga panghitabo sa atong panahonang gitagna diha sa Bibliya?

Unsay giingon sa Pulong sa Diyos bahin samga kinaiya sa mga tawo sa “kataposang mga adlaw”?

Bahin sa “kataposang mga adlaw,” unsangmakapadasig nga mga butang ang gitagna sa Bibliya?

an magpatunghag tinuod nga kalinaw ug kasegurohan sa ka-tawhan. Ang iyang gitagna nagakahitabo na karon!

3 Sa dili pa nato susihon ang ebidensiya nga kita nagkinabuhina sa “kataposan sa sistema sa mga butang,” hisgotan nato ka-diyot ang usa ka gubat nga hayan walay tawong nakakita. Kananahitabo sa dili-makita nga kalangitan, ug kita apektado sasangpotanan niana.

USA KA GUBAT SA LANGIT4 Ang miaging kapitulo niining basahona nagpatin-aw nga si

Jesu-Kristo nagsugod paghari sa langit sa tuig 1914. (Daniel 7:13,14) Wala madugay human niana, may gihimo si Jesus. “Miulboang gubat sa langit,” matod sa Bibliya. “Si Miguel [laing ngalanni Jesus] ug ang iyang mga manulonda nakiggubat sa dragon[Satanas nga Yawa], ug ang dragon ug ang mga manulondaniini nakiggubat.”� Si Satanas ug ang iyang daotang mga manu-londa, ang mga demonyo, napildi sa gubat ug gikan sa langitgitambog nganhi sa yuta. Ang matinumanong mga manulondasa Diyos nalipay nga si Satanas ug ang iyang mga demonyo gi-palagpot na gikan sa langit. Ugaling lang, ang maong kalipaywala masinati sa mga tawo. Ang Bibliya mitagna hinuon: “Alaotang yuta . . . tungod kay ang Yawa nanaog kaninyo, nga may da-kong kasuko, kay nahibalo nga hamubo na lamang ang iyangpanahon.”—Pinadayag 12:7, 9, 12.

5 Matikdi palihog kon unsay sangpotanan sa gubat sa langit.Sa iyang kasuko, si Satanas nagpatunghag kaalaotan o ka-samok sa mga nagpuyo sa yuta. Sumala sa imong makita, kitakaron nagkinabuhi nianang panahon sa kaalaotan. Apan kinimaoy kadiyot lamang—nga ‘hamubo lamang nga panahon.’Bisan si Satanas nasayod niana. Ang Bibliya nagtawag niiningyugtoa ingong “kataposang mga adlaw.” (2 Timoteo 3:1) Pagka-dako sa atong kalipay nga ang Diyos hapit nang magwagtang

� Alang sa impormasyon nga nagpakita nga ang Miguel maoy laing ngalan niJesu-Kristo, tan-awa ang Apendise, panid 218-19.

4, 5. (a) Unsay nahitabo sa langit wala madugay sa pagsugod paghari ni Je-sus? (b) Sumala sa Pinadayag 12:12, unsay sangpotanan sa gubat sa langit?

Nagkinabuhi na ba Kita sa “Kataposang mga Adlaw”? 87

sa impluwensiya sa Yawa ibabaw sa yuta!Atong hisgotan ang pipila sa mga butangnga gitagna diha sa Bibliya nga nagaka-hitabo karon. Kini nagpamatuod nga kitanagkinabuhi na sa kataposang mga ad-law ug nga ang Gingharian sa Diyos duolnang magpatunghag walay-kataposangmga kaayohan alang sa mga nahigug-ma kang Jehova. Una, susihon nato angupat ka bahin sa ilhanan nga sumala niJesus mahimong timaan sa panahon ngaatong gikinabuhian.

DAGKONG MGA PANGHITABOSA KATAPOSANG MGA ADLAW

6 “Ang nasod motindog batok sa nasodug ang gingharian batok sa ginghari-an.” (Mateo 24:7) Milyonmilyong tawoang namatay sa mga gubat sa miagingsiglo. Usa ka Britanikong historyano mi-sulat: “Nahitabo sa ika-20ng siglo angkinadaghanan nga pag-ulag dugo sa nahi-sulat nga kasaysayan. . . . Kadto maoy usaka siglo sa halos way-undang nga gubat,kay kanunay nga may organisadong pag-pakiggubat sa usa ka bahin sa yuta gawaslamang sa pipila ka mugbong mga yug-to.” Usa ka taho sa Worldwatch Institutenag-ingon: “Tulo ka pilo ang gidaghanonsa mga tawo nga namatay sa gubatsa [ika-20ng] siglo kay sa tanang gubat su-kad sa unang siglo AD ngadto sa 1899.”Kapig 100 ka milyong tawo ang nama-tay ingong resulta sa mga gubat sukad

6, 7. Sa unsang paagi natuman karon ang mga pu-long ni Jesus bahin sa mga gubat ug mga kanihit sapagkaon?

88

sa 1914. Bisan pag atong nasabtan angkasub-anan sa pagkanamatyan ug usa kaminahal diha sa panggubatan, atong ma-handuraw lamang ang maong labihannga pag-antos ug kasakit nga napilopiloug milyonmilyong beses.

7 “Aduna unyay mga kanihit sa pag-kaon.” (Mateo 24:7) Nag-ingon ang mgatigdukiduki nga ang abot sa pagkaon da-kog pag-uswag sa miaging 30 ka tuig.Bisan pa niana, ang mga kanihit sa pagka-on nagpadayon tungod kay daghangtawo walay igong salapi nga ikapalit ugpagkaon o walay yuta nga katamnan. Sakabos nga mga nasod, kapig usa ka bil-yong tawo ang nabuhi sa kinitaan ngausa lang ka dolyar o menos pa sa usa kaadlaw. Kinabag-an kanila kanunayng nag-antos sa gutom. Gibanabana sa WorldHealth Organization nga ang pagkaku-lang ug sustansiya maoy usa ka dakonghinungdan sa pagkamatay sa kapig limaka milyong bata kada tuig.

8 “Aduna unyay dagkong mga linog.”(Lucas 21:11) Sumala sa U.S. Geologi-cal Survey, sa aberids 19 ka dagkonglinog ang gidahom kada tuig. Kini ku-sog nga mangaguba ang mga tinukod ugmangliki ang yuta. Ug sa aberids, kadatuig mahitabo ang kusog nga mga linognga ang mga tinukod bug-os mapay-hag. Adunay mga rekord nga nagpakitanga ang mga linog nakapatayg kapigduha ka milyon sukad sa 1900. Usa ka

8, 9. Unsay nagpakita nga ang mga tagna niJesus bahin sa mga linog ug mga kamatay nangatu-man?

89

reperensiya nag-ingon: “Ang mga ka-uswagan sa teknolohiya nakapakunhodlamang ug diyutay sa gidaghanon sa na-ngamatay.”

9 “Aduna unyay . . . mga kamatay.” (Lu-cas 21:11) Bisan pa sa medikal nga mgakauswagan, ang mga tawo gihampak sadaan ug bag-ong mga sakit. Usa ka tahonag-ingon nga 20 ka iladong mga sakit—apil ang tesis, malarya, ug suka-kali-bang—nahimong mas kasagaran sa bag-opang katuigan, ug mas lisod tambalanang pipila ka matang sa sakit pinaagigmga droga. Ngani, mitungha ang labingmenos 30 ka bag-ong mga sakit. Wala paynasayran nga tambal nga makaayo sa pi-pila niini ug kini makamatay.

ANG MGA KINAIYA SA MGA TAWOSA KATAPOSANG MGA ADLAW

10 Gawas pa sa pagbatbat ug pipila kapanghitabo sa kalibotan, ang Bibliya nag-tagna nga ang kataposang mga adlawmailhan tungod sa kausaban diha sa taw-hanong katilingban. Gibatbat ni apostolPablo ang mga kinaiya sa katibuk-angkatawhan. Sa 2 Timoteo 3:1-5, atong ma-basa: “Sa kataposang mga adlaw moabotang makuyaw nga mga panahong lisodsagubangon.” Sa bahin, si Pablo miingonnga ang mga tawo

ˇ magmahigugmaon sa ilang kaugali-ngon

ˇ magmahigugmaon sa salapi

10. Unsang mga kinaiya nga gitagna diha sa 2 Ti-moteo 3:1-5 ang imong makita sa mga tawo karon?

90

ˇ dili-masinugtanon sa mga ginikanan

ˇ dili-maunongon

ˇ walay kinaiyanhong pagbati

ˇ walay pagpugong-sa-kaugalingon

ˇ mabangis

ˇ mga mahigugmaon sa kalipayan inaynga mga mahigugmaon sa Diyos

ˇ nagbaton sa dagway sa diyosnongpagkamahinalaron apan nagpanghi-makak sa gahom niini

11 Ingon ba niana ang mga tawo sa in-yong dapit? Walay duhaduha nga silaingon niana. Adunay mga tawo sa bi-san diin nga nakabaton ug dili-maayongmga kinaiya. Kini nagpadayag nga angDiyos hapit nang molihok, kay ang Bi-bliya nag-ingon: “Sa dihang ang mgadaotan manurok ingon sa katanomanug molambo ang tanang mamumuhat sabutang nga makadaot, kini mao nga silapagalaglagon hangtod sa kahangtoran.”—Salmo 92:7.

MAKAPADASIG NGAMGA PANGHITABO!

12 Ang kataposang mga adlaw tinuodnga napunog kaalaotan, sumala gayodsa gitagna sa Bibliya. Bisan pa nia-na, niining gubot nga kalibotan, adunay

11. Sa unsang paagi gibatbat sa Salmo 92:7 kon un-say mahitabo sa mga daotan?12, 13. Sa unsang paagi ang “matuod nga ka-hibalo” nagmadagayaon niining “panahon sakataposan”?

91

makapadasig nga mga panghitabo taliwala sa mga magsisimbani Jehova.

13 “Ang matuod nga kahibalo modagaya,” nagtagna ang basa-hong Daniel sa Bibliya. Kanus-a ba mahitabo kana? Sulod sa“panahon sa kataposan.” (Daniel 12:4) Ilabina sukad sa 1914, siJehova nagtabang niadtong matinguhaon gayod nga moalagadkaniya aron mouswag ang ilang pagsabot sa Bibliya. Mius-wag ang ilang pagsabot sa bililhong mga kamatuoran bahin sangalan ug katuyoan sa Diyos, sa halad lukat ni Jesu-Kristo,sa kahimtang sa mga patay, ug sa pagkabanhaw. Dugang pa,ang mga magsisimba ni Jehova nakakat-on kon unsaon pagki-nabuhi sa paagi nga makahatag kanilag mga kaayohan ugmakadayeg sa Diyos. Nabatonan usab nila ang mas tin-awngpagsabot sa papel sa Gingharian sa Diyos ug kon sa unsang pa-agi kini magatul-id sa mga kahimtang sa yuta. Unsay ilanggibuhat sa maong kahibalo? Ang maong pangutana modalakanato ngadto sa lain pang tagna nga ginatuman niining kata-posang mga adlaw.

14 “Kining maayong balita sa gingharian igawali sa tibuok gi-puy-ang yuta,” matod ni Jesu-Kristo diha sa iyang tagna bahinsa “kataposan sa sistema sa mga butang.” (Mateo 24:3, 14) Satibuok yuta, ang maayong balita sa Gingharian—kon unsa angGingharian, kon unsay buhaton niini, ug kon sa unsang paa-gi makadawat kita sa mga panalangin niini—ginawali diha sakapig 230 ka nasod ug diha sa kapig 400 ka pinulongan. Mil-yonmilyong Saksi ni Jehova masibotong nagwali sa maayongbalita sa Gingharian. Sila naggikan sa “tanang kanasoran ugmga tribo ug katawhan ug mga pinulongan.” (Pinadayag 7:9)Ang mga Saksi nagdumalag libreng mga pagtuon sa Bibliyadiha sa balay uban sa milyonmilyong tawo nga buot mahibalokon unsay tinuod nga gitudlo sa Bibliya. Kini maoy talagsaonkaayong katumanan sa tagna, ilabina kay gitagna ni Jesus ngaang matuod nga mga Kristohanon “pagadumtan sa tanang ka-tawhan”!—Lucas 21:17.

14. Unsa ka kaylap ang pagwali sa maayong balita sa Gingharian karon, ug kin-say nagwali niini?


“Kining maayong balita sagingharian igawali satibuok gipuy-ang yuta.”—Mateo 24:14

UNSAY IMONG BUHATON?15 Sanglit daghan kaayong tagna sa Bibliya ang nangatu-

man karon, dili ka ba mouyon nga kita nagkinabuhi na sakataposang mga adlaw? Human ikawali ang maayong balita sakatagbawan ni Jehova, “ang kataposan” tinong moabot. (Ma-teo 24:14) “Ang kataposan” nagpasabot sa panahon sa dihangang Diyos magwagtang sa pagkadaotan gikan sa yuta. Si Jehovamogamit kang Jesus ug sa gamhanang mga manulonda sa pag-laglag sa tanan nga tinuyong mosupak Kaniya. (2 Tesalonica1:6-9) Si Satanas ug ang iyang mga demonyo dili na makapa-hisalaag sa mga nasod. Human niana, ibubo sa Ginghariansa Diyos ang mga panalangin diha sa tanan nga nagpasakop samatarong nga pagmando niini.—Pinadayag 20:1-3; 21:3-5.

16 Sanglit duol na ang kataposan sa sistema ni Satanas, kina-hanglang suknaon nato ang atong kaugalingon, ‘Unsay angaynakong buhaton?’ Maalamon nga ipadayon ang dugang pagkat-on bahin kang Jehova ug sa iyang mga gikinahanglan kanato.(Juan 17:3) Magkugi sa pagtuon sa Bibliya. Batasana ang pag-pakig-uban kanunay sa mga tawo nga nagtinguha sa pagbuhatsa kabubut-on ni Jehova. (Hebreohanon 10:24, 25) Pagbatonug dagayang kahibalo nga gitagana ni Jehova nga Diyos alangsa katawhan sa tibuok kalibotan, ug himoa ang gikinahanglangmga kausaban sa imong kinabuhi aron makatagamtam ka sapag-uyon sa Diyos.—Santiago 4:8.

17 Gitagna ni Jesus nga ang kadaghanang tawo dili magpaka-bana sa ebidensiya nga kita nagkinabuhi na sa kataposang mgaadlaw. Ang kalaglagan sa mga daotan moabot nga kalit ug waladamha. Samag usa ka kawatan sa kagabhion, ang kadaghanangtawo makalitan. (1 Tesalonica 5:2) Si Jesus nagpasidaan: “Mai-ngon kaniadto sa mga adlaw ni Noe, mao man usab unya angpresensiya sa Anak sa tawo. Kay ingon nga sila niadtong mga

15. (a) Nagtuo ka ba nga kita nagkinabuhi na sa kataposang mga adlaw, ugngano? (b) Unsay ipasabot sa “kataposan” alang niadtong mosupak kang Jeho-va ug niadtong nagpasakop sa pagmando sa Gingharian sa Diyos?16. Unsay maalamon nimong pagabuhaton?17. Nganong ang kadaghanang tawo makalitan man sa pagpanglaglag sa mgadaotan?


adlawa sa wala pa ang baha, ang mga lalaki nangaon ug na-nginom, nagminyo ug ang mga babaye gihatag sa kaminyoon,hangtod sa adlaw nga misulod si Noe sa arka; ug wala sila mag-tagad hangtod nga miabot ang baha ug gibanlas silang tanan,mao man usab unya ang presensiya sa Anak sa tawo.”—Mateo24:37-39.

18 Busa, giingnan ni Jesus ang mga nagpatalinghog kaniya:“Bantayi ang inyong kaugalingon nga ang inyong mga kasing-kasing dili mabug-atan sa pagpalabig kaon ug sa pagpalabiginom ug sa mga kabalaka sa kinabuhi, ug sa kalit kanang adlawadihadiha modangat kaninyo ingon nga usa ka lit-ag. Kay moa-bot kini sa tanang nagapuyo ibabaw sa tibuok nawong sa yuta.Nan, magpadayon sa pagtukaw, nga sa tanang panahon maga-pangamuyo aron molampos kamo sa pag-ikyas niining tanangbutanga nga gitakdang mahitabo, ug sa pagbarog [nga inuyo-nan] atubangan sa Anak sa tawo.” (Lucas 21:34-36) Maalamonnga isipong seryoso ang mga pulong ni Jesus. Ngano man? Tu-ngod kay kadtong giuyonan ni Jehova nga Diyos ug sa “Anak satawo,” si Jesu-Kristo, makalaom nga makalabang-buhi sa kata-posan sa sistema sa mga butang ni Satanas ug mabuhing walaykataposan diha sa kahibulongang bag-ong kalibotan nga duolna kaayo!—Juan 3:16; 2 Pedro 3:13.

18. Unsang pasidaan ni Jesus ang angay natong isipon nga seryoso?


ˇ Ang kataposang mga adlaw mailhan pinaagi samga gubat, mga kanihit sa pagkaon, mga linog,ug mga kamatay.—Mateo 24:7; Lucas 21:11.

ˇ Sa kataposang mga adlaw, daghan ang magma-higugmaon sa ilang kaugalingon, sa salapi, ugmga kalingawan apan dili mahigugmaon sa Diyos.—2 Timoteo 3:1-5.

ˇ Sulod niining kataposang mga adlaw, ang ma-ayong balita sa Gingharian ginawali sa tibuokkalibotan.—Mateo 24:14.

Nagkinabuhi na ba Kita sa “Kataposang mga Adlaw”? 95

ARON makaila sa usa ka tawo, kasagaran nga gikinahanglan anggamay nga kahibalo bahin sa iyang pamilya. Sa susama, aron ma-kaila kang Jehova nga Diyos, kinahanglang mas masinati kita saiyang langitnong pamilya nga gilangkoban sa mga manulonda.Gitawag sa Bibliya ang mga manulonda nga “mga anak sa Diyos.”(Job 38:7) Busa, unsay ilang responsabilidad diha sa katuyoan saDiyos? Unsay ilang papel sa miaging kasaysayan sa tawo? Maa-pektahan ba gayod sa mga manulonda ang imong kinabuhi? Konmao, sa unsang paagi?

2 Ang Bibliya naghisgot gatosan ka beses sa mga manulonda.Atong hisgotan ang pipila niana aron mas mahibalo kita bahin samga manulonda. Diin gikan ang mga manulonda? Ang Colosas1:16 nag-ingon: “Pinaagi kaniya [Jesu-Kristo] gilalang ang tanangubang butang sa langit ug sa yuta.” Busa, ang tanang espiritungmga linalang nga gitawag ug mga manulonda gitagsatagsa pag-lalang ni Jehova nga Diyos pinaagi sa iyang panganay nga Anak.Pilay gidaghanon sa mga manulonda? Gipaila sa Bibliya nga gi-lalang ang ginatos ka milyong manulonda, ug silang tanangamhanan.—Salmo 103:20.�

� Mahitungod sa matarong nga mga manulonda, ang Pinadayag 5:11 nag-ingon: “Ang ilang gidaghanon maoy tinagpulo ka libo ka tinagpulo ka libo.”Busa gipaila sa Bibliya nga ginatos ka milyones nga manulonda ang gilalang.

1. Nganong buot natong makakat-on bahin sa mga manulonda?2. Diin gikan ang mga manulonda, ug pilay ilang gidaghanon?

KAPITULO DIYES

Espiritung mga Linalang—Kon saUnsang Paagi Kita Maapektahan Nila

Ang mga manulonda motabang ba sa mga tawo?

Sa unsang paagi ang daotang mga espiritunag-impluwensiya sa mga tawo?

Angay ba kitang mahadlok sa daotang mga espiritu?

3 Ang Pulong sa Diyos, ang Bibliya, nagtug-an kanato nga sa di-hang gitukod ang yuta, “ang tanang anak sa Diyos misinggit sapagdayeg.” (Job 38:4-7) Busa ang mga manulonda dugay na kaa-yong naglungtad sa wala pa malalang ang mga tawo, nga una pagani sa paglalang sa yuta. Ang maong teksto sa Bibliya nagpaki-ta usab nga ang mga manulonda adunay mga pagbati, kay kininag-ingon nga sila “nagdungan sa paghugyaw sa kalipay.” Ma-tikdi nga ang “tanang anak sa Diyos” nagdungan sa paghugyaw.Niadtong panahona, ang tanang manulonda maoy bahin sa nahi-usang pamilya nga nag-alagad kang Jehova nga Diyos.

PAGPALUYO UG PAGPANALIPOD SA MGA MANULONDA4 Sukad gayod nga ilang nasaksihan ang paglalang sa unang

mga tawo, ang matinumanong espiritung mga linalang nagpaki-tag dakong kaikag sa nagkadako nga tawhanong pamilya ug sapagkatuman sa katuyoan sa Diyos. (Proverbio 8:30, 31; 1 Pedro 1:11, 12) Ugaling lang, paglabay sa panahon, nakita sa mga manu-londa nga ang kadaghanang tawo wala na moalagad sa ilangmahigugmaong Maglalalang. Walay duhaduha nga kadto nakapa-subo sa matinumanong mga manulonda. Sa laing bahin, sadihang bisan usa lang ka tawo ang mobalik kang Jehova, “may ka-lipay taliwala sa mga manulonda.” (Lucas 15:10) Sanglit angmga manulonda adunay dakong kabalaka sa kaayohan sa mganag-alagad sa Diyos, dili ikatingala nga si Jehova balikbalik nga mi-gamit sa mga manulonda aron sa pagpalig-on ug pagpanalipod saiyang matinumanong mga alagad sa yuta. (Hebreohanon 1:7, 14)Tagda ang pipila ka pananglitan.

5 Duha ka manulonda ang mitabang sa tawong matarong ngasi Lot ug sa iyang mga anak nga babaye aron maluwas sa di-hang gilaglag ang daotang mga siyudad sa Sodoma ug Gomorapinaagi sa paggiya kanila pagawas niadtong dapita. (Genesis 19:15, 16) Kasiglohan sa ulahi, ang manalagnang si Daniel gitambogsa usa ka gahong sa mga leyon, apan siya nakalingkawas sa kada-ot ug miingon: “Ang akong Diyos nagpadala sa iyang manulonda

3. Unsay ginatug-an kanato sa Job 38:4-7 bahin sa mga manulonda?4. Sa unsang paagi gipakita sa Bibliya nga ang matinumanong mga manulondaadunay kaikag sa mga kalihokan sa mga tawo?5. Unsang mga pananglitan bahin sa pagpaluyo sa mga manulonda ang atongmakaplagan diha sa Bibliya?

Espiritung mga Linalang—Kon sa Unsang Paagi Kita Maapektahan 97

ug nagtak-om sa baba sa mga leyon.” (Daniel 6:22) Sa unang sig-lo K.P., usa ka manulonda nagpagawas kang apostol Pedro gikansa bilanggoan. (Buhat 12:6-11) Dugang pa, ang mga manulondanagpalig-on kang Jesus sa sinugdanan sa iyang ministeryo sa yuta.(Marcos 1:13) Ug sa dayon nang mamatay si Jesus, usa ka manu-londa mipakita kang Jesus ug “nagpalig-on kaniya.” (Lucas 22:43)Ang maong pagpaluyo sa mga manulonda nakapalig-on gayodkang Jesus niadtong hinungdanon kaayong mga yugto sa iyang ki-nabuhi!

6 Karong adlawa, ang mga manulonda dili na magpakita sa ka-tawhan sa Diyos sa yuta. Bisan pag ang mga tawo dili makakitasa mga manulonda, ang gamhanang mga manulonda sa Diyosnagapanalipod gihapon sa iyang katawhan, ilabina gikan sa bi-san unsang butang nga makadaot sa espirituwalidad. Ang Bibliyanag-ingon: “Ang manulonda ni Jehova nagkampo libot niadtongnangahadlok kaniya, ug siya nagluwas kanila.” (Salmo 34:7) Nga-nong kanang mga pulonga makapalig-on kaayo kanato? Tungodkay adunay peligroso ug daotang espiritung mga linalang ngabuot molaglag kanato! Kinsa ba sila? Diin sila gikan? Sa unsangpaagi sila nagasulay pagdaot kanato? Aron masayran ang mga tu-bag, atong hisgotan kadiyot kon unsay nahitabo sa sinugdanan sakasaysayan sa tawo.

ATONG MGA KAAWAY NGA ESPIRITUNG MGA LINALANG7 Sumala sa atong nakat-onan sa Kapitulo 3 niining basaho-

na, usa sa mga manulonda nakaugmad ug tinguha sa pagmandosa uban ug busa misupak sa Diyos. Sa ulahi kining manulondaanailhang si Satanas nga Yawa. (Pinadayag 12:9) Sulod sa 16 ka sig-lo human sa iyang paglimbong kang Eva, si Satanas milampossa pagpatalikod sa halos tanang tawo gikan sa Diyos gawas langsa pipila ka matinumanong tawo, sama kang Abel, Enoc, ug Noe.—Hebreohanon 11:4, 5, 7.

8 Sa panahon ni Noe, ang ubang mga manulonda mirebelde

6. (a) Sa unsang paagi ang mga manulonda nagapanalipod sa katawhan sa Diyoskarong adlawa? (b) Unsang mga pangutana ang atong hisgotan karon?7. Sa unsang gidak-on milampos si Satanas sa pagpatalikod sa mga tawo gikansa Diyos?8. (a) Sa unsang paagi nahimong mga demonyo ang pipila ka manulonda?(b) Aron maluwas sa Lunop sa adlaw ni Noe, unsay gibuhat sa mga demonyo?


batok kang Jehova. Sila mibiya sa ilang dapit diha sa langitnongpamilya sa Diyos, nanaog nganhi sa yuta, ug nagsul-ob sa unod-nong mga lawas. Ngano? Atong mabasa sa Genesis 6:2: “Ang mgaanak sa matuod nga Diyos nakamatikod sa mga anak nga babayesa mga tawo, nga sila maanyag; ug sila nagkuhag mga asawa alangsa ilang kaugalingon, nga mao, ang tanan nga ilang napili.” Apanwala itugot ni Jehova nga Diyos nga magpadayon ang gibuhat samaong mga manulonda ug ang misangpot nga pagkadaotan sakatawhan. Iyang gipahinabo ang lunop sa tibuok yuta nga maoymibanlas sa tanang daotang mga tawo ug nagluwas lamang saiyang matinumanong mga alagad. (Genesis 7:17, 23) Busa, ang re-belyosong mga manulonda o mga demonyo napugos paghukas sailang unodnong mga lawas ug mibalik sa langit ingong espiritung

“Ang akong Diyos nagpadala sa iyangmanulonda ug nagtak-om sa baba sa

mga leyon.”—Daniel 6:22


mga linalang. Sila misuportar sa Yawa, mao nga siya nahimong“magmamando sa mga demonyo.”—Mateo 9:34.

9 Sa dihang mibalik sa langit ang dili-masinugtanong mgamanulonda, sila giisip nga mga sinalikway, sama sa ilang magma-mando, si Satanas. (2 Pedro 2:4) Bisan pag sila dili na makasul-obug tawhanong mga lawas karon, sila aduna gihapoy daotankaayong impluwensiya sa mga tawo. Sa pagkatinuod, sa tabang ni-ining maong mga demonyo, si Satanas “nagpahisalaag sa tibuokgipuy-ang yuta.” (Pinadayag 12:9; 1 Juan 5:19) Sa unsang paagi? Sapanguna, ang mga demonyo nagagamit ug mga metodo nga gila-raw sa pagpahisalaag sa mga tawo. (2 Corinto 2:11) Atong hisgotanang pipila niining maong mga metodo.

KON SA UNSANG PAAGIANG MGA DEMONYO MAGPAHISALAAG

10 Aron sa pagpahisalaag sa mga tawo, gamiton sa mga demonyoang espiritismo. Ang buhat sa espiritismo maoy pagpakiglangkitsa mga demonyo, sa direkta nga paagi ug pinaagi sa tawhanongespiritista. Gidili sa Bibliya ang espiritismo ug kini nagpasidaankanato sa pagpalayo sa tanang butang nga nalangkit niini. (Gala-cia 5:19-21) Gigamit sa mga demonyo ang espiritismo sama ngaang mga mamimingwit mogamit ug paon. Ang mamimingwitmogamit ug nagkalainlaing paon aron mabingwit ang nagkalain-laing matang sa isda. Sa susamang paagi, ang daotang mga espiritumogamit ug nagkalainlaing matang sa espiritismo aron ilang ma-impluwensiyahan ang tanang matang sa katawhan.

11 Usa ka matang sa paon nga gigamit sa mga demonyo mao angpagpanag-an. Unsay pagpanag-an? Kini maoy pagpaningkamot sapagkahibalo sa kaugmaon o sa butang nga wala mahibaloi. Angpipila ka matang sa pagpanag-an mao ang astrolohiya, pagbasa satarot nga mga baraha, pagtan-aw sa bolang kristal, panghimalad,ug ang pagpangitag misteryosong mga tilimad-on o mga ilha-nan diha sa mga damgo. Bisan pag gihunahuna sa daghang tawonga ang pagpanag-an dili makadaot, gipakita sa Bibliya nga ang

9. (a) Unsay nahitabo sa mga demonyo sa dihang sila mibalik sa langit? (b) Un-say atong pagahisgotan may kalabotan sa mga demonyo?10. Unsay espiritismo?11. Unsay pagpanag-an, ug nganong angay natong likayan kini?


mga manghihimalad ug daotang mga espiritu nagtinabangay. Pa-nanglitan, ang Buhat 16:16-18 naghisgot sa “usa ka demonyo sapagpanag-an” nga nakapaarang sa usa ka babaye “sa pagpanag-an.”Apan siya nawad-an sa maong katakos sa dihang gipagula angdemonyo gikan kaniya.

12 Ang laing paagi nga ang mga demonyo magpahisalaag sa mgatawo maoy pinaagi sa pagdasig kanila sa pagpangutana bahin samga patay. Ang mga tawong nagbangotan tungod sa pagkama-tay sa usa ka minahal kasagarang malimbongan pinaagi sa sayopnga mga ideya bahin sa mga namatay. Ang usa ka espiritista ti-ngali mohatag ug espesyal nga impormasyon o mosulti sa tingognga daw iya sa namatay nga tawo. Ingong resulta, daghang tawomapatuo nga ang mga patay maoy buhi pa ug ang pagpakigsultikanila makatabang sa mga buhi aron makaantos sa ilang kasub-anan. Apan ang maong “paghupay” dili gayod tinuod ug peligrosopa. Ngano? Tungod kay ang mga demonyo makasundog sa tingogsa namatay nga tawo ug makahatag ug impormasyon bahin sa na-matay nga tawo ngadto sa espiritista. (1 Samuel 28:3-19) Dugang

12. Nganong peligroso ang pagsulay nga makigsulti sa mga patay?

Ang mga demonyo mogamit ug nagkalainlaing mga paagi sapaglimbong sa mga tawo

KON UNSAONPAGSUKOL SA

DAOTANGMGA ESPIRITU

ˇ Wagtanga ang mgabutang maylabot saespiritismo

ˇ Tun-i ang Bibliya

ˇ Pag-ampo sa Diyos

pa, sumala sa atong nakat-onan sa Kapitulo 6, ang mga pataywala na maglungtad. (Salmo 115:17) Busa “bisan kinsa nga naga-pakigsayod sa mga patay” gipahisalaag sa daotang mga espiritu ugnagsupak sa kabubut-on sa Diyos. (Deuteronomio 18:10, 11; Isa-ias 8:19) Busa, pagbantay aron makalikay ka niining peligrosongpaon nga gigamit sa mga demonyo.

13 Ang daotang mga espiritu dili lamang magpahisalaag sa mgatawo kondili manghadlok usab kanila. Karong adlawa, si Satanasug ang iyang mga demonyo nahibalo nga sila aduna na lamay“hamubong panahon” nga nahibilin una pa sila gaposon, ug silakaron labi pang mapintason kay sukad masukad. (Pinadayag 12:12, 17) Bisan pa niana, ang libolibong tawo nga kaniadto sa ma-tag adlaw nahadlok sa daotang mga espiritu nakalingkawas na samaong kahadlok. Sa unsang paagi nakalingkawas sila? Unsay ma-himo sa usa ka tawo bisan pag nalanggikit na siya sa espiritismo?

KON UNSAON PAGSUKOL SA DAOTANG MGA ESPIRITU14 Ang Bibliya nagtug-an kanato kon unsaon pagsukol sa da-

otang mga espiritu ug sa paghunong sa pagpakiglangkit kanila.Tagda ang panig-ingnan sa mga Kristohanon sa unang siglo sa si-yudad sa Efeso. Ang pipila kanila nagbuhat sa espiritismo sa walapa mahimong mga Kristohanon. Sa dihang sila mihukom sa pag-bulag sa espiritismo, unsay ilang gihimo? Ang Bibliya nag-ingon:“Ubay-ubay niadtong nanaggamit ug mga kalaki sa salamangkanagtapok sa ilang mga basahon ug nagsunog niini atubangan satanan.” (Buhat 19:19) Pinaagi sa pagsunog sa ilang mga basahonbahin sa salamangka, kadtong bag-ong mga Kristohanon nagha-tag ug panig-ingnan alang niadtong buot mosukol sa daotangmga espiritu karon. Kinahanglang wagtangon sa mga tawongbuot moalagad kang Jehova ang tanang butang nga nalangkit saespiritismo. Naglakip kana sa mga basahon, magasin, pelikula,poster, ug rekording sa musika nga nagdasig sa pagbuhat sa espiri-tismo ug naghimo nianang maorag madanihon ug maukyabon.Angayng wagtangon usab ang mga anting-anting o ang gitangkil

13. Unsay naarangan sa paghimo sa daghan nga kaniadto nahadlok sa mga de-monyo?14. Sama sa mga Kristohanon sa Efeso sa unang siglo, sa unsang paagi makahu-nong kita sa pagpakiglangkit sa daotang mga espiritu?


nga ubang mga butang isip panagang sa kadaotan.—1 Corinto10:21.

15 Pipila ka tuig human sunoga sa mga Kristohanon sa Efe-so ang ilang mga basahon bahin sa salamangka, si apostolPablo misulat kanila: “Kita adunay pakigdumog . . . batok sadaotang mga puwersa nga espirituhanon.” (Efeso 6:12) Ang mgademonyo wala pa mosurender. Naningkamot gihapon sila ngamakabentaha. Busa, unsa pay kinahanglang buhaton niadtongmga Kristohanon? “Labaw sa tanang butang,” matod ni Pab-lo, “dad-a ang dakong taming sa pagtuo, nga pinaagi niinikamo makapalong sa tanang nagdilaab nga mga udyong sa dao-tan [si Satanas].” (Efeso 6:16) Kon mas lig-on ang atong taming sapagtuo, mas makasukol kita sa daotang mga puwersang espiritu-hanon.—Mateo 17:20.

16 Nan, sa unsang paagi mapalig-on nato ang atong pagtuo?Pinaagi sa pagtuon sa Bibliya. Ang kalig-on sa usa ka paril nagde-pende pag-ayo sa kalig-on sa pundasyon niini. Sa samang paagi,ang kalig-on sa atong pagtuo nagdepende pag-ayo sa kalig-onsa pasikaranan niini, nga mao ang tukmang kahibalo sa Pulongsa Diyos, ang Bibliya. Kon atong basahon ug tun-an kada adlawang Bibliya, ang atong pagtuo molig-on. Samag lig-ong paril, angmaong pagtuo magapanalipod kanato gikan sa impluwensiya sadaotang mga espiritu.—1 Juan 5:5.

17 Unsang laing tikang ang kinahanglang himoon niadtongmga Kristohanon sa Efeso? Sila nagkinahanglag dugang panali-pod tungod kay sila nagpuyo sa usa ka siyudad nga napunogdemonismo. Busa giingnan sila ni Pablo: “Uban ang tanang ma-tang sa pag-ampo ug pangamuyo magpadayon . . . sa pag-ampo satanang higayon pinaagi sa espiritu.” (Efeso 6:18) Sanglit kita usabnagpuyo sa kalibotan nga napunog demonismo, gikinahanglanang tim-os nga pag-ampo kang Jehova alang sa iyang panalipodaron makasukol sa daotang mga espiritu. Hinuon, kinahanglanggamiton nato ang ngalan ni Jehova diha sa atong mga pag-ampo.(Proverbio 18:10) Busa, kinahanglang kanunay kitang mag-ampo

15. Aron makasukol sa daotang mga puwersang espirituhanon, unsa pay kina-hanglan natong buhaton?16. Sa unsang paagi mapalig-on nato ang atong pagtuo?17. Unsang tikang ang kinahanglanon aron makasukol sa daotang mga espiritu?


sa Diyos aron ‘luwason kita gikan sa usa nga daotan,’ si Satanasnga Yawa. (Mateo 6:13) Tubagon ni Jehova ang maong tim-os ngamga pag-ampo.—Salmo 145:19.

18 Ang daotang mga espiritu maoy peligroso, apan dili kitaangayng mahadlok kanila kon atong suklan ang Yawa ug makig-suod sa Diyos pinaagi sa pagbuhat sa Iyang kabubut-on. (Santiago4:7, 8) Limitado ra ang gahom sa daotang mga espiritu. Sila gisi-lotan sa adlaw ni Noe, ug tinong maagoman nila ang kataposangpaghukom sa umaabot. (Judas 6) Hinumdomi, usab, nga anggamhanang mga manulonda ni Jehova magapanalipod kanato.(2 Hari 6:15-17) Gusto kaayo sa maong mga manulonda nga kitamolampos sa pagsukol sa daotang mga espiritu. Ang matarongnga mga manulonda maorag nagadasig kanato sa pagpadayon sapagsukol. Busa magpabilin kitang suod kang Jehova ug sa iyangpamilya sa matinumanong espiritung mga linalang. Hinaot ngaatong likayan usab ang tanang matang sa espiritismo ug kanu-nayng ipadapat ang tambag sa Pulong sa Diyos. (1 Pedro 5:6, 7;2 Pedro 2:9) Unya makapaneguro kita nga modaog diha sa atongpagpakigdumog batok sa daotang espiritung mga linalang.

19 Apan nganong gitugotan man sa Diyos ang daotang mga es-piritu ug ang pagkadaotan nga nagpahinabog grabeng pag-antossa katawhan? Kanang pangutanaha tubagon sa sunod kapitulo.

18, 19. (a) Nganong makapaneguro kita nga modaog diha sa atong pagpakig-dumog batok sa daotang espiritung mga linalang? (b) Unsang pangutana angtubagon sa sunod kapitulo?


ˇ Ang matinumanong mga manulonda motabang niad-tong nag-alagad kang Jehova.—Hebreohanon 1:7, 14.

ˇ Si Satanas ug ang iyang mga demonyo nagpahisalaagsa mga tawo ug nagpatalikod kanila gikan sa Diyos.—Pinadayag 12:9.

ˇ Kon imong buhaton ang kabubut-on sa Diyos ug suk-lan ang Yawa, si Satanas mokalagiw gikan kanimo.—Santiago 4:7, 8.


HUMAN sa usa ka makalilisang nga panagsangka diha sa usa kanasod nga gihasi sa gubat, ang nangamatay nga libolibong baba-ye ug batang sibilyan gilubong sa usa ka gahong nga gilibotan ugmga timaan. Ang matag timaan may gisulat: “Ngano?” Kana usa-hay maoy labing masakit nga pangutana. Kana ang isukna sa mgatawo sa dihang ang gubat, katalagman, sakit, o krimen, magpa-tay sa ilang inosenteng mga minahal, moguba sa ilang balay, omohatag kanilag dili-ikabatbat nga pag-antos sa ubang mga paa-gi. Buot nilang masayran kon nganong ilang nasinati ang maongmga trahedya.

2 Nganong gitugotan sa Diyos ang pag-antos? Kon si Jehovanga Diyos maoy labing gamhanan, mahigugmaon, maalamon,ug makataronganon, nganong ang kalibotan napuno sa pagdu-mot ug inhustisya? Ikaw ba mismo nahibulong sukad bahinniining mga butanga?

3 Daotan ba ang pagpangutana kon nganong gitugotan saDiyos ang pag-antos? Nabalaka ang pipila nga ang pagsukna nia-na nagpasabot nga sila kulang ug pagtuo o nga sila nagpadayagsa kawalay-pagtahod sa Diyos. Apan inigbasa sa Bibliya, imong

1, 2. Unsang matang sa pag-antos ang gisagubang sa mga tawo karon, ug un-say mga pangutana sa daghang tawo tungod niana?3, 4. (a) Unsay nagpakita nga dili daotan ang pagpangutana kon nganonggitugotan sa Diyos ang pag-antos? (b) Unsay pagbati ni Jehova bahin sa pagka-daotan ug pag-antos?

KAPITULO ONSE

Nganong Gitugotan sa Diyosang Pag-antos?

Ang Diyos mao bay nakaingon sa pag-antossa kalibotan?

Unsang mga isyu ang mitungha sa tanaman sa Eden?

Sa unsang paagi tul-iron sa Diyos ang mga epektosa pag-antos sa tawo?

masayran nga ang matinumanon, mahadlokon-sa-Diyos ngamga tawo adunay susamang mga pangutana. Pananglitan, angmanalagnang si Habacuc nangutana kang Jehova: “Nganong gi-pakita mo kanako ang makadaot, ug ikaw nagatan-aw lamang sakasamok? Ug nganong ang pagpanglaglag ug kapintasan ania saakong atubangan, ug nganong adunay panag-away, ug nganongnagakahitabo ang panagbangi?”—Habacuc 1:3.

4 Gikasab-an ba ni Jehova ang matinumanong manalagnang siHabacuc tungod sa pagsukna nianang mga pangutanaha? Wala.Hinunoa, gilakip sa Diyos ang sinserong mga pulong ni Habacucdiha sa talaan sa inspiradong Bibliya. Ang Diyos mitabang usabkaniya aron mas masabtan ang mga panghitabo ug makabatogmas dakong pagtuo. Buot ni Jehova nga himoon usab kana kani-mo. Hinumdomi, ang Bibliya nagtudlo nga ‘siya may kahingawakanimo.’ (1 Pedro 5:7) Ang Diyos labaw pa kaayong nagdumot sapagkadaotan ug sa pag-antos nga gipahinabo niini kay kang bisankinsa. (Isaias 55:8, 9) Nan, nganong adunay hilabihang pag-antossa kalibotan?

NGANONG ADUNAY HILABIHANG PAG-ANTOS?5 Ang mga tawo sa nagkalainlaing relihiyon nangutana sa

ilang relihiyosong mga lider ug mga magtutudlo kon nganong

5. Unsang mga katin-awan ang ipahayag usahay bahin sa pag-antos sa tawo,apan unsay gitudlo sa Bibliya?

Taposon ni Jehova ang tanang pag-antos

107

adunay hilabihang pag-antos. Kasagaran, ang tubag mao nga angpag-antos maoy kabubut-on sa Diyos ug dugay na kaayo niyanggimbut-an ang tanang panghitabo, lakip ang mga trahedya. Gi-ingnan ang daghang tawo nga ang mga paagi sa Diyos misteryosoo siya ang nagbuot sa pagkamatay sa mga tawo—bisan sa mgabata—aron sila makauban kaniya sa langit. Apan sumala sa imongnahibaloan, si Jehova nga Diyos dili gayod magpahinabo sa da-otang butang. Ang Bibliya nag-ingon: “Halayo ra sa matuod ngaDiyos nga mobuhat sa pagkadaotan, ug sa Labing Gamhanan ngamobuhat sa kawalay-hustisya!”—Job 34:10.

6 Nahibalo ka ba kon nganong ang mga tawo nasayop sa pag-pasangil sa Diyos sa tanang pag-antos sa kalibotan? Sa daghangkahimtang, ilang gipasanginlan ang Labing Gamhanang Diyostungod kay sila naghunahuna nga siya ang tinuod nga mag-mamando niining kalibotana. Wala sila mahibalo sa yano apanhinungdanong kamatuoran nga gitudlo sa Bibliya. Imong nakat-onan ang maong kamatuoran sa Kapitulo 3 niining basahona.Ang tinuod nga magmamando niining kalibotana mao si Satanasnga Yawa.

7 Ang Bibliya tin-awng nag-ingon: “Ang tibuok kalibotan naila-lom sa gahom sa usa nga daotan.” (1 Juan 5:19) Sa dihang imonghunahunaon, dili ba kana makataronganon? Ang kalibotan nag-paaninag sa personalidad sa dili-makita nga espiritung linalangnga “nagpahisalaag sa tibuok gipuy-ang yuta.” (Pinadayag 12:9)Si Satanas madumtanon, malimbongon, ug mapintason. Busaang kalibotan, ilalom sa iyang impluwensiya, napunog pagdu-mot, panglimbong, ug kapintasan. Kana maoy usa ka hinungdankon nganong adunay hilabihang pag-antos.

8 Ang ikaduhang hinungdan kon nganong adunay hilabihangpag-antos mao nga, sumala sa gihisgotan sa Kapitulo 3, angkatawhan maoy dili hingpit ug makasasala sukad gayod sa pag-rebelde didto sa tanaman sa Eden. Ang makasasalang mga tawonaningkamot nga mogahom, ug kini miresulta sa mga gubat,

6. Nganong daghang tawo nasayop sa pagpasangil sa Diyos sa pag-antos sa ka-libotan?7, 8. (a) Sa unsang paagi ang kalibotan nagpaaninag sa personalidad sa mag-mamando niini? (b) Sa unsang paagi ang tawhanong pagkadili-hingpit ug ang“panahon ug ang wala damhang panghitabo” miresulta sa pag-antos?


pagdaogdaog, ug pag-antos. (Ecclesiastes 4:1; 8:9) Ang ikatulonghinungdan sa pag-antos mao ang “panahon ug ang wala dam-hang panghitabo.” (Ecclesiastes 9:11) Sa usa ka kalibotan nga walasi Jehova isip tigpanalipod nga Magmamando, ang mga tawo ma-himong mag-antos tungod kay sila anaa sa sayop nga dapit ug sasayop nga gutlo.

9 Makapahupay kanato nga mahibalo nga ang Diyos dili maoang hinungdan sa pag-antos. Siya dili mao ang nakaingon sa mgagubat, mga krimen, pagdaogdaog, o bisan sa mga katalagman sakinaiyahan nga maoy hinungdan sa pag-antos sa katawhan. Bisanpa niana, kinahanglang mahibalo kita, Nganong gitugotan ni Je-hova kining tanang pag-antos? Kon siya ang Labing Gamhanan,siya adunay gahom sa pagpahunong niini. Nan, nganong walaniya gamita ang maong gahom? Ang mahigugmaong Diyos ngaatong nailhan aduna gayoy maayong katarongan.—1 Juan 4:8.

USA KA HINUNGDANONG ISYU GIPATUNGHA10 Aron masayran kon nganong gitugotan sa Diyos ang pag-an-

tos, angay natong hinumdoman ang panahon nga nagsugod angpag-antos. Sa dihang gibuyo ni Satanas si Adan ug Eva nga dilimagmasinugtanon kang Jehova, ang usa ka hinungdanong isyugipatungha. Si Satanas wala magkuwestiyon sa gahom ni Jehova.Bisan si Satanas nahibalo nga ang gahom ni Jehova walay ki-nutoban. Hinunoa, gikuwestiyon ni Satanas ang kang Jehova ngakatungod sa pagmando. Pinaagi sa pagtawag sa Diyos nga ba-kakon ug nga naghikaw ug maayo gikan sa iyang mga sakop,si Satanas nag-akusar nga si Jehova maoy dili-maayong magma-mando. (Genesis 3:2-5) Gipasabot ni Satanas nga mahimong masmaayo ang kahimtang sa katawhan kon wala ang pagmando saDiyos. Kadto maoy pag-atake sa pagkasoberano ni Jehova, sa iyangkatungod sa pagmando.

11 Si Adan ug Eva mirebelde batok kang Jehova. Sa pagka-tinuod, sila miingon: ‘Kami wala magkinahanglan kang Jehovaingong among Magmamando. Kami mismo makadesisyon kon

9. Nganong makapaneguro kita nga si Jehova adunay maayong katarongan sapagtugot nga magpadayon ang pag-antos?10. Unsay gikuwestiyon ni Satanas, ug sa unsang paagi?11. Nganong wala man lang laglaga ni Jehova ang mga rebelde sa Eden?

Nganong Gitugotan sa Diyos ang Pag-antos? 109

unsay matarong ug kon unsay daotan.’ Sa unsang paagi mahusayni Jehova ang maong isyu? Sa unsang paagi katudloan niya angtanang intelihenteng mga linalang nga ang mga rebelde maoy sa-yop ug nga ang iyang paagi mao gayod ang labing maayo? Tingaliadunay moingon nga angay untang gilaglag lang sa Diyos angmga rebelde ug maglalang pag-usab ug mga tawo. Apan gipaha-yag na ni Jehova ang iyang katuyoan nga ang yuta pun-on sa mgaanak ni Adan ug Eva, ug buot niya nga sila magpuyo sa usa ka yu-tang paraiso. (Genesis 1:28) Si Jehova kanunayng magtuman saiyang mga katuyoan. (Isaias 55:10, 11) Gawas pa, ang paglaglag samga rebelde sa Eden dili makatubag sa isyu nga gipatungha bahinsa katungod ni Jehova sa pagmando.

12 Atong hisgotan ang usa ka ilustrasyon. Hunahunaa nga angusa ka magtutudlo nagtudlo sa iyang mga estudyante kon unsaonpagsolbar ang usa ka lisod nga problema. Ang usa ka listo apan re-belyosong estudyante moingon nga ang paagi sa magtutudlo sapagsolbar sa problema maoy sayop. Sa pagpasabot nga ang mag-tutudlo walay katakos, ang maong rebelde moinsistir nga adunasiyay nasayran nga labi pang maayong paagi sa pagsolbar sa prob-lema. Maghunahuna ang pipila ka estudyante nga siya husto, ug

12, 13. Iilustrar kon nganong gitugotan ni Jehova si Satanas nga mahimongmagmamando niining kalibotana ug kon nganong gitugotan sa Diyos ang mgatawo sa pagmando sa ilang kaugalingon.

Ang estudyante mas may katakos ba kay sa magtutudlo?

sila mahimong rebelyoso usab. Unsay angayng buhaton sa mag-tutudlo? Kon pagawson niya ang mga rebelde gikan sa klase, unsaunyay epekto niana diha sa ubang mga estudyante? Dili ba silamotuo nga ang ilang klasmet ug kadtong miduyog kaniya husto?Basin ang ubang mga estudyante sa klase mawad-an ug pagta-hod sa ilang magtutudlo, kay maghunahuna nga siya nahadloknga mapamatud-ang sayop. Apan ipananglit nga tugotan sa mag-tutudlo ang rebelde nga iyang ipakita sa klase kon unsaon niyapagsolbar ang problema.

13 May nahimo si Jehova nga susama sa gibuhat sa magtutud-lo diha sa ilustrasyon. Hinumdomi nga dili lang mga rebelde saEden ang nalangkit. Ang milyonmilyong manulonda nagtan-aw.(Job 38:7; Daniel 7:10) Kon unsaon pag-atubang ni Jehova angrebelyon makaapektar pag-ayo sa tanang manulonda ug sa kadu-gayan sa tanang intelihenteng mga linalang. Busa, unsay gihimoni Jehova? Iyang gitugotan si Satanas sa pagpakita kon sa unsangpaagi siya magmando sa katawhan. Gitugotan usab sa Diyos angmga tawo sa pagmando sa ilang kaugalingon ubos sa pagtultol niSatanas.

14 Ang magtutudlo sa atong ilustrasyon nahibalo nga ang rebel-de ug ang midapig kaniya nga mga estudyante maoy sayop. Apansiya nahibalo usab nga ang pagtugot kanilag kahigayonan sa pag-sulay pagpamatuod sa ilang punto makaayo sa tibuok klase. Sadihang mapakyas ang mga rebelde, masabtan sa tanang matinud-anong mga estudyante nga ang magtutudlo mao lamang angmay katakos sa pagdumala sa klase. Masabtan nila kon nganongpagkahuman niana ang magtutudlo magpapahawa sa mga rebel-de gikan sa klase. Sa susama, si Jehova nahibalo nga ang tanangmatinud-anon ug kasingkasing nga mga tawo ug ang mga manu-londa makabaton ug kaayohan gikan sa pagkakita nga si Satanasug ang iyang kaubang mga rebelde napakyas ug nga ang mgatawo dili makamando sa ilang kaugalingon. Sama ni Jeremias sakaraang panahon, ilang mahibaloan kining bililhong kamatuo-ran: “Ako nahibalo pag-ayo, Oh Jehova, nga dili iya sa yutan-ongtawo ang iyang dalan. Dili iya sa tawo nga nagalakaw bisan angpagtultol sa iyang lakang.”—Jeremias 10:23.

14. Unsang kaayohan ang motungha gikan sa desisyon ni Jehova nga tugotanang mga tawo sa pagmando sa ilang kaugalingon?


NGANONG GITUGOTAN UG DUGAY KAAYONG PANAHON?15 Apan, nganong gitugotan ni Jehova nga ang pag-antos mag-

padayon ug dugay kaayong panahon? Ug nganong dili niyapugngan nga mahitabo ang daotang mga butang? Buweno, tagdaang duha ka butang nga dili buhaton sa magtutudlo diha sa atongilustrasyon. Una, dili niya pugngan ang rebeldeng estudyante sapagpatin-aw sa iyang solusyon. Ikaduha, dili tabangan sa magtu-tudlo ang rebelde sa pagpresentar sa iyang argumento. Sa susama,tagda ang duha ka butang nga dili gayod buhaton ni Jehova.Una, wala niya pugngi si Satanas ug kadtong midapig kani-ya gikan sa pagsulay pagpamatuod nga sila maoy husto. Tungodniana, kinahanglang palabyon una ang taas nga panahon. Salibolibong katuigan sa kasaysayan sa tawo, ang katawhan nakasu-lay sa tanang matang sa pagmando-sa-kaugalingon o tawhanongkagamhanan. Ang katawhan nakahimog pipila ka kauswagan sasiyensiya ug sa ubang mga natad, apan ang inhustisya, kakabos,krimen, ug gubat migrabe pa hinuon. Napadayag na karon ngapakyas ang tawhanong pagmando.

16 Ikaduha, si Jehova wala motabang kang Satanas sa pagman-do niining kalibotana. Pananglitan, kon pugngan sa Diyos angmangilngig nga mga krimen, dili ba siya, sa pagkamatuod, mag-hatag na hinuon ug ebidensiya nga husto ang mga rebelde? Diliba ang Diyos magpahunahuna na hinuon sa mga tawo nga tinga-li ang mga tawo makahimo sa pagmando sa ilang kaugalingonnga walay daotang mga resulta? Kon kanay himoon ni Jehova,siya mahimong kumplot sa usa ka bakak. Bisan pa niana, “dili ga-yod mahimo nga mamakak ang Diyos.”—Hebreohanon 6:18.

17 Apan, unsay ikasulti bahin sa tanang kadaot nga nahi-mo sulod sa dugay nga rebelyon batok sa Diyos? Angay natonghinumdoman nga si Jehova maoy labing gamhanan. Busa, siyamakatul-id ug motul-id sa mga epekto sa pag-antos sa tawo. Su-mala sa ato nang nakat-onan, ang pagkadaot sa atong planetabalit-aron pinaagi sa paghimo sa yuta nga usa ka Paraiso. Ang

15, 16. (a) Nganong gitugotan ni Jehova ang pag-antos sa dugay kaayong pa-nahon? (b) Nganong wala pugngi ni Jehova ang mga panghitabo sama samangilngig nga mga krimen?17, 18. Unsay buhaton ni Jehova sa tanang kadaot nga miresulta tungod sa pag-mando sa mga tawo ug sa impluwensiya ni Satanas?


mga epekto sa sala wagtangon pinaagi sa pagtuo sa halad lukatni Jesus, ug ang mga epekto sa kamatayon balit-aron pinaagi sapagkabanhaw. Sa ingon gamiton sa Diyos si Jesus “aron sa pag-bungkag sa mga buhat sa Yawa.” (1 Juan 3:8) Kining tananpagatumanon ni Jehova sa husto gayong panahon. Malipay kitanga wala dayon niya buhata kanang mga butanga, kay ang iyangpailob naghatag kanato ug kahigayonan aron makakat-on sa ka-matuoran ug makaalagad kaniya. (2 Pedro 3:9, 10) Kasamtangan,ang Diyos aktibong nangita sa sinserong mga magsisimba ugnagtabang kanila sa pag-agwanta sa bisan unsang kalisdanan ngamodangat kanila niining gubot nga kalibotan.—Juan 4:23; 1 Co-rinto 10:13.

18 Ang pipila tingali mahibulong, Mapugngan ba kaha kiningtanang pag-antos kon ang Diyos naglalang pa kang Adan ug Evasa paagi nga sila dili unta makarebelde? Sa pagtubag nianangpangutanaha, kinahanglang imong hinumdoman ang usa ka bi-lilhong gasa nga gihatag ni Jehova kanimo.

SA UNSANG PAAGI GAMITON NIMOANG GASA GIKAN SA DIYOS?

19 Sumala sa gipahayag sa Kapitulo 5, ang mga tawo gila-lang uban ang kagawasan sa pagpili. Nakaamgo ka ba kon unsaka bililhon ang maong gasa? Ang Diyos nagbuhat ug di-maihapnga mga hayop, ug kini kasagarang naglihok pina-agig kinaiyanhong katakos. (Proverbio 30:24) Angtawo nakagamag pipila ka robot nga maprogramanga mosunod sa matag mando. Malipay ba kitakon ingon niana ang pagbuhat sa Diyos kanato?Dili, nalipay kita nga adunay kagawasan sa pagpi-li kon mahimong unsa unyang matanga kita satawo, kon unsang dalan sa kinabuhi ang atong

19. Unsang bililhong gasa ang giha-tag ni Jehova kanato, ug nganongangay natong pabilhan kini?

Ang Diyos motabang kanimo sapag-agwanta sa kalisdanan


subayon, kon kinsay atong mga higala, ug uban pa. Nalipay kitanga adunay usa ka sukod sa kagawasan, ug kana ang gusto saDiyos nga atong mabatonan.

20 Si Jehova dili interesado sa pag-alagad nga gihimo tungodkay napugos. (2 Corinto 9:7) Ingong ilustrasyon: Unsay labaw ngamakapahimuot sa usa ka ginikanan—ang pagsulti sa usa ka batanga “Gimahal ko ikaw” tungod kay siya gisugo sa pagsulti nianao ang iyang pagsulti niana nga kinabubut-on ug kinasingkasing?Busa ang pangutana mao, Sa unsang paagi gamiton nimo angkagawasan sa pagpili nga gihatag ni Jehova kanimo? Si Satanas,Adan, ug Eva migamit sa kagawasan sa pagpili sa labing daotangpaagi. Ilang gisalikway si Jehova nga Diyos. Unsay imong buha-ton?

21 Ikaw adunay kahigayonan sa paggamit nga labing mapusla-non sa kahibulongang gasa sa kagawasan sa pagpili. Makaduyogka sa milyonmilyon nga mibarog dapig kang Jehova. Mapalipaynila ang Diyos tungod kay sila aktibong nagpakigbahin sa pag-pamatuod nga si Satanas maoy bakakon ug pakyas kaayo ingongmagmamando. (Proverbio 27:11) Makahimo ka usab niana pinaa-gi sa pagpili sa hustong dalan sa kinabuhi. Kini ipatin-aw sa sunodkapitulo.

20, 21. Sa unsang paagi atong magamit nga labing mapuslanon ang gasa sa ka-gawasan sa pagpili, ug nganong angay natong buhaton kana?


ˇ Ang Diyos dili maoy nakaingon sa daotang mgakahimtang sa kalibotan.—Job 34:10.

ˇ Pinaagi sa pagtawag sa Diyos nga bakakon ug pag-ingon nga Siya naghikaw ug maayo gikan sa Iyangmga sakop, gikuwestiyon ni Satanas ang katungodni Jehova sa pagmando.—Genesis 3:2-5.

ˇ Gamiton ni Jehova ang iyang Anak, ang Magma-mando sa Mesiyanikong Gingharian, aron taposonang pag-antos sa tawo ug tul-iron ang mga epektoniini.—1 Juan 3:8.


UNSANG matanga sa tawo ang pilion nimo ingong usa ka higa-la? Lagmit kaayo nga buot nimong makig-uban sa usa ka tawo ngasama nimog mga panghunahuna, mga intereses, ug mga prinsip-yo. Ug ikaw madani sa tawo nga adunay maayong mga hiyas, samasa pagkamatinud-anon ug pagkamaluloton.

2 Sa tibuok kasaysayan, ang Diyos nagpili ug pipila ka tawo aronmahimong suod niyang mga higala. Pananglitan, si Jehova nagta-wag kang Abraham nga iyang higala. (Isaias 41:8; Santiago 2:23)Ang Diyos nagtawag kang David nga “usa ka tawo nga gikahimut-an sa akong kasingkasing” tungod kay siya ang matang sa tawonga gihigugma ni Jehova. (Buhat 13:22) Ug si Jehova nag-isip samanalagnang si Daniel nga “tilinguhaon kaayo.”—Daniel 9:23.

3 Nganong giisip ni Jehova si Abraham, David, ug Daniel ngaiyang mga higala? Buweno, iyang giingnan si Abraham: “Ikaw na-mati sa akong tingog.” (Genesis 22:18) Busa si Jehova makigsuodsa mga tawo nga mapainubsanong mobuhat kon unsay iyang gi-hangyo kanila. “Tumana ninyo ang akong tingog,” iyang giingnanang mga Israelinhon, “ug ako mahimong inyong Diyos, ug kamomahimong akong katawhan.” (Jeremias 7:23) Kon ikaw magmasi-nugtanon kang Jehova, ikaw usab mahimong iyang higala!

1, 2. Paghatag ug pipila ka pananglitan sa mga tawo nga giisip ni Jehova ngasuod niyang mga higala.3. Nganong si Jehova nagpili ug pipila ka tawo nga mahimo niyang mga higala?

KAPITULO DOSE

Pagkinabuhi sa Paagi ngaMakapahimuot sa Diyos

Sa unsang paagi ikaw mahimong higala sa Diyos?

Sa unsang paagi nalangkit ka sa hagit ni Satanas?

Unsang panggawi ang dili makapahimuot kang Jehova?

Sa unsang paagi ikaw mahimong magkinabuhinga makapahimuot sa Diyos?

SI JEHOVA MAGPALIG-ON SA IYANG MGA HIGALA4 Hunahunaa kon unsay kahulogan sa pagpakighigala sa Diyos.

Ang Bibliya nag-ingon nga si Jehova nagapangitag kahigayonan“aron ipakita ang iyang kusog alang niadtong kansang kasing-kasing maoy bug-os alang kaniya.” (2 Cronicas 16:9) Sa unsangpaagi ikapakita ni Jehova ang iyang kusog alang kanimo? Ang usaka paagi gipahayag diha sa Salmo 32:8, diin atong mabasa: “Iha-tag ko [Jehova] kanimo ang hait nga salabotan ug tudloan koikaw sa dalan nga imong pagalaktan. Ihatag ko ang tambag ngaang akong mata magatan-aw kanimo.”

5 Makapatandog kaayong pagpahayag sa pagmahal ni Jehova!Siya mohatag kanimo sa gikinahanglang instruksiyon ug mag-bantay kanimo samtang imong gipadapat kini. Gusto sa Diyosnga motabang kanimo nga makaagwanta sa imong mga kalis-danan ug mga pagsulay. (Salmo 55:22) Busa kon moalagad kakang Jehova uban sa bug-os nga kasingkasing, makasalig ka samasa salmista nga miingon: “Si Jehova gibutang ko sa kanunay saakong atubangan. Tungod kay ania siya sa akong tuong kamot,ako dili matarog.” (Salmo 16:8; 63:8) Oo, si Jehova makata-bang kanimo sa pagkinabuhi sa paagi nga makapahimuot kaniya.Apan, sumala sa imong nasayran, adunay kaaway ang Diyos ngabuot mopugong kanimo sa pagbuhat niini.

ANG HAGIT NI SATANAS6 Ang Kapitulo 11 niining basahona nagpatin-aw kon sa unsang

paagi gikuwestiyon ni Satanas nga Yawa ang pagkasoberano saDiyos. Si Satanas nag-akusar sa Diyos sa pagpamakak ug nagpasa-bot nga si Jehova dili makataronganon kay wala tugoti si Adan ugEva sa pagdesisyon sa ilang kaugalingon kon unsay matarong ugkon unsay daotan. Human makasala si Adan ug Eva ug samtangnagsugod pagkapuno ang yuta sa ilang mga kaliwat, si Satanasnagkuwestiyon sa motibo sa tanang tawo. “Ang mga tawo walamag-alagad sa Diyos tungod kay sila nahigugma kaniya,” maoang akusasyon ni Satanas. “Hatagi akog kahigayonan, ug patalik-

4, 5. Sa unsang paagi gipakita ni Jehova ang iyang kusog alang sa iyang kataw-han?6. Unsa ang akusasyon ni Satanas bahin sa mga tawo?


don ko si bisan kinsa sa Diyos.” Ang talaan bahin sa tawo nga gi-nganlag Job nagpakita nga kini ang pagtuo ni Satanas. Kinsa siJob, ug sa unsang paagi siya nalangkit sa hagit ni Satanas?

7 Si Job nagkinabuhi mga 3,600 ka tuig kanhi. Siya usa ka maa-yong tawo, kay si Jehova miingon: “Walay usa nga sama kaniya sayuta, usa ka tawo nga walay-ikasaway ug matul-id, mahadlokonsa Diyos ug naglikay sa daotan.” (Job 1:8) Si Job nakapahimuot saDiyos.

8 Gikuwestiyon ni Satanas ang motibo ni Job sa pag-alagad saDiyos. Ang Yawa miingon kang Jehova: “Dili ba ikaw nagbutangman ug alad libot [kang Job] ug libot sa iyang balay ug libotsa tanang butang nga anaa kaniya sa tibuok palibot? Ang buhatsa iyang mga kamot imong gipanalanginan, ug ang iyang ka-hayopan mikaylap sa ibabaw sa yuta. Apan, ingon nga kausaban,palihog bakyawa ang imong kamot, ug tandoga ang tanang bu-tang nga anaa kaniya ug tan-awa kon dili ka ba niya tunglohon saimong nawong mismo.”—Job 1:10, 11.

9 Sa ingong paagi si Satanas nagpatuo nga si Job nag-alagad saDiyos tungod lamang sa iyang makuha nga balos. Ang Yawa mia-kusar usab nga kon si Job pagasulayan, siya motalikod sa Diyos.Sa unsang paagi misanong si Jehova sa hagit ni Satanas? Sanglitang isyu naglangkit man sa motibo ni Job, gitugotan ni Jehova siSatanas sa pagsulay kang Job. Niining paagiha, ang gugma ni Jobalang sa Diyos—o pagkawalay gugma—tin-awng mapadayag.

SI JOB GISULAYAN10 Sa wala madugay gisulayan ni Satanas si Job sa nagkalainla-

ing paagi. Ang ubang mga hayop ni Job gipangawat, ug ang ubangipatay. Gipamatay ang kadaghanan niyang mga sulugoon. Kadtonakapalisod sa pangabuhi. Ang lain pang trahedya nahitabo sa di-hang ang napulo ka anak ni Job namatay tungod sa usa ka bagyo.Hinunoa, bisan pa niining grabeng mga panghitabo, “si Job walamakasala ni magpasangil ug bisan unsang butang nga dili angaybatok sa Diyos.”—Job 1:22.

7, 8. (a) Unsay nakapahimo kang Job nga talagsaon taliwala sa mga tawo niad-tong panahona? (b) Sa unsang paagi gikuwestiyon ni Satanas ang motibo ni Job?9. Sa unsang paagi misanong si Jehova sa hagit ni Satanas, ug ngano?10. Unsang mga pagsulay ang midangat kang Job, ug unsay iyang reaksiyon?

Pagkinabuhi sa Paagi nga Makapahimuot sa Diyos 117

Si Job gigantihan tungod saiyang pagkamatinumanon

11 Si Satanas wala mosurender. Naghunahuna gayod siya nga bi-san pag si Job nakaagwanta sa pagkawala sa iyang mga kabtangan,mga sulugoon, ug mga anak, siya motalikod sa Diyos kon siya ma-sakit. Gitugotan ni Jehova nga ipaagom ni Satanas kang Job angmangil-ad, ngutngot nga sakit. Apan bisan pa sa maong sakit siJob wala mawad-ig pagtuo sa Diyos. Hinunoa, siya malig-ongmiingon: “Hangtod nga ako mamatay dili ko wad-on ang akongintegridad gikan kanako!”—Job 27:5.

12 Wala masayod si Job nga si Satanas mao ang nakaingon saiyang mga suliran. Kay wala mahibalo sa mga detalye bahinsa hagit sa Yawa sa pagkasoberano ni Jehova, si Job naghunahu-na nga ang Diyos maoy hinungdan sa iyang mga suliran. (Job 6:4;16:11-14) Bisan pa niana, nagpadayon siya sa paghupot sa iyang in-tegridad kang Jehova. Ug ang pangangkon ni Satanas nga si Jobnag-alagad sa Diyos tungod sa mahakogong mga hinungdan napa-matud-ang bakak tungod kay si Job nagpabiling matinumanon!

13 Tungod sa pagkamatinumanon ni Job, si Jehova nakahatag ugepektibong tubag sa mainsultohong hagit ni Satanas. Si Job tinu-od gayod nga higala ni Jehova, ug gigantihan siya sa Diyos tungodsa iyang matinumanong pagkinabuhi.—Job 42:12-17.

KON SA UNSANG PAAGI IKAW NALANGKIT14 Ang isyu bahin sa integridad ngadto sa Diyos nga gipatungha

ni Satanas wala lamang ipunting kang Job. Ikaw nalangkit usab.Tin-aw kining gipakita diha sa Proverbio 27:11, diin ang Pulong niJehova nag-ingon: “Magmaalamon, anak ko, ug lipaya ang akongkasingkasing, aron matubag ko siya nga nagatamay kanako.” Ki-ning mga pulonga, nga gisulat gatosan ka katuigan human sapagkamatay ni Job, nagpakita nga si Satanas nagbiaybiay gihaponsa Diyos ug nag-akusar sa Iyang mga alagad. Sa dihang kita nagki-nabuhi sa paagi nga makapahimuot kang Jehova, kita aktuwal nganagtabang sa paghatag ug tubag sa dili-tinuod nga mga akusasyon

11. (a) Unsa ang ikaduhang akusasyon nga gihimo ni Satanas bahin kang Job,ug unsay sanong ni Jehova? (b) Unsay reaksiyon ni Job bahin sa iyang ngutngotnga sakit?12. Giunsa pagtubag ni Job ang hagit sa Yawa?13. Unsay nahitabo tungod kay si Job nagmatinumanon sa Diyos?14, 15. Nganong makaingon kita nga ang hagit ni Satanas nga naglangkit kangJob mapadapat sa tanang tawo?


ni Satanas, ug nianang paagiha atong malipay ang kasingkasing saDiyos. Unsay imong pagbati bahin niana? Dili ba kahibulonganang pagkadunay bahin sa pagtubag sa bakak nga mga akusasyon saYawa, bisan pag kini nagkahulogan sa paghimog pipila ka kausa-ban sa imong kinabuhi?

15 Matikdi nga si Satanas miingon: “Ang tanang butang ngaanaa sa usa ka tawo iyang ihatag tungod sa iyang kalag.” (Job2:4) Pinaagi sa pag-ingon “usa ka tawo,” gitin-aw ni Satanas ngaang iyang akusasyon mapadapat dili lamang kang Job kondili satanang tawo. Kana usa ka hinungdanon kaayong punto. Gikuwes-tiyon ni Satanas ang imong integridad ngadto sa Diyos. Gusto saYawa nga makakita kanimo nga dili magmasinugtanon sa Diyosug mobiya sa matarong nga dalan inigtungha sa mga kalisdanan.Sa unsang paagi basin mosulay si Satanas paghimo niini?

16 Sumala sa gihisgotan sa Kapitulo 10, gigamit ni Satanas angnagkalainlaing mga metodo sa pagsulay pagpatalikod sa mga tawogikan sa Diyos. Sa usa ka bahin, siya moatake “sama sa usaka leyon nga nagangulob, nga nagapangitag matukob.” (1 Ped-ro 5:8) Busa, ang impluwensiya ni Satanas mahimong makita sadihang ang mga higala, mga paryente, o ubang mga tawo mosu-pak sa imong paningkamot sa pagtuon sa Bibliya ug pagpadapatsa imong nakat-onan.� (Juan 15:19, 20) Sa laing bahin, si Satanas“kanunayng naghimo sa iyang kaugalingon nga usa ka ma-nulonda sa kahayag.” (2 Corinto 11:14) Ang Yawa makagamit ugmalinglahong paagi sa paglimbong kanimo ug paghaylo kanimoaron motalikod sa diyosnong pagkinabuhi. Siya makapabugnawusab kanimo, nga tingali pabation ka nga ikaw dili makakab-ot sa mga kinahanglanon aron pahimut-an ang Diyos. (Proverbio24:10) Kon si Satanas nagagawi nga sama sa “usa ka nagangulobnga leyon” o nagtakoban ingong “usa ka manulonda sa kahayag,”

� Wala kini magpasabot nga kadtong nagsupak kanimo personal nga gikon-trolar ni Satanas. Apan si Satanas mao ang diyos niining sistema sa mga butang,ug ang tibuok kalibotan nailalom sa iyang gahom. (2 Corinto 4:4; 1 Juan 5:19)Busa kita makadahom nga ang pagkinabuhi nga diyosnon mahimong dili-po-pular nga pagkinabuhi, ug ang pipila mosupak kanimo.

16. (a) Pinaagi sa unsang mga metodo nga si Satanas nagsulay pagpatalikod samga tawo gikan sa Diyos? (b) Sa unsang paagi mahimong gamiton sa Yawa ki-ning maong mga metodo batok kanimo?


ang iyang hagit nagpabiling mao gihapon: Siya nag-ingon nga sadihang ikaw moatubang ug mga pagsulay o mga tentasyon, ikawmohunong sa pag-alagad sa Diyos. Sa unsang paagi makatubagka sa iyang hagit ug pamatud-an ang imong integridad ngadto saDiyos, sama sa gibuhat ni Job?

PAGTUMAN SA MGA SUGO NI JEHOVA17 Makatubag ka sa hagit ni Satanas pinaagi sa pagkinabuhi sa

paagi nga makapahimuot sa Diyos. Unsay nalangkit niini? Ang Bi-bliya nagtubag: “Higugmaon mo si Jehova nga imong Diyos sabug-os mong kasingkasing ug sa bug-os mong kalag ug sa bug-osmong kusog.” (Deuteronomio 6:5) Samtang modako ang imonggugma sa Diyos, ikaw mahupngan sa tinguha sa pagbuhat konunsay iyang gikinahanglan kanimo. “Kini ang kahulogan sa pag-higugma sa Diyos,” misulat si apostol Juan, “nga atong bantayanang iyang mga sugo.” Kon gihigugma mo si Jehova uban sa bug-osmong kasingkasing, imong makaplagan nga “ang iyang mga sugodili mabug-at.”—1 Juan 5:3.

18 Unsa ang mga sugo ni Jehova? Ang pipila niini naglangkit sapanggawi nga kinahanglan natong likayan. Pananglitan, matikdiang kahon sa panid 122, nga nag-ulohang “Likayi ang mga Buhatnga Gidumtan ni Jehova.” Imong makaplagan niana ang listahansa panggawi nga tin-awng gisaway sa Bibliya. Sa unang tan-aw, angpipila ka buhat nga gilista tingali maorag dili kaayo daotan. Apanhuman sa pagpalandong sa gisitar nga mga teksto, lagmit imongmasabtan ang pagkamaalamon sa mga balaod ni Jehova. Angpaghimog mga kausaban sa imong panggawi tingali mao ang la-bing lisod nga hagit nga imong maatubang sukad. Bisan pa niana,ang pagkinabuhi sa paagi nga makapahimuot sa Diyos mohatagug dakong katagbawan ug kalipay. (Isaias 48:17, 18) Ug kini usaka butang nga mahimo nimong makab-ot. Nganong nahibalo kitaniana?

19 Si Jehova dili gayod magdahom ug labaw kay sa atong ma-arangan. (Deuteronomio 30:11-14) Siya mas nahibalo sa atong

17. Unsay pangunang katarongan sa pagtuman sa mga sugo ni Jehova?18, 19. (a) Unsa ang pipila ka sugo ni Jehova? (Tan-awa ang kahon sa pa-nid 122.) (b) Nganong nahibalo kita nga ang Diyos dili magdahom ug labawkay sa atong maarangan?


natagong katakos ug atong mga limitasyon kay kanato. (Salmo103:14) Dugang pa, si Jehova makahatag kanato ug kusog sa pag-sugot kaniya. Si apostol Pablo misulat: “Ang Diyos kasaligan, ugdili niya itugot nga tentalon kamo nga labaw sa inyong maan-tos, apan uban sa tentasyon siya usab magtaganag kalingkawasanaron kamo makahimo sa pag-antos niini.” (1 Corinto 10:13)Aron tabangan kang makaantos, si Jehova makahatag gani kani-mog “gahom nga labaw sa sa kasarangan.” (2 Corinto 4:7) Humanmakaantos ug daghang pagsulay, si Pablo nakaingon: “Sa tanangbutang ako adunay kusog pinaagi kaniya nga naghatag ug gahomkanako.”—Filipos 4:13.

LIKAYI ANG MGA BUHAT NGA GIDUMTAN NI JEHOVA

Pagbuno.—Exodo 20:

13; 21:22, 23.

Seksuwal nga imoralidad.—Levitico 20:10, 13, 15, 16;

Roma 1:24, 26, 27, 32;

1 Corinto 6:9, 10.

Espiritismo.—Deuteronomio 18:

9-13; 1 Corinto 10:21, 22;

Galacia 5:20, 21.

Idolatriya.—1 Corinto 10:14.

Paghuboghubog.—1 Corinto 5:11.

Pagpangawat.—Levitico 6:2, 4;

Efeso 4:28.

Pagbakak.—Proverbio 6:16, 19;

Colosas 3:9; Pinadayag 22:15.

Kadalo.—1 Corinto 5:11.

Kapintasan.—Salmo 11:5;

Proverbio 22:24, 25; Malaquias 2:16;

Galacia 5:20, 21.

Dili-maayong sinultihan.—Levitico 19:16; Efeso 5:4;

Colosas 3:8.

Sayop nga paggamit sa dugo.—Genesis 9:4; Buhat 15:20, 28, 29.

Pagdumili sa pagsuportar sapamilya.—1 Timoteo 5:8.

Pagpakiglangkit sa mgagubat o sa politikanhongmga panag-away niiningkalibotana.—Isaias 2:4;

Juan 6:15; 17:16.

Paggamit ug tabako o sagitawag ug panglingawlingawnga mga droga.—Marcos 15:23;

2 Corinto 7:1.


PAG-UGMAD UG DIYOSNONG MGA HIYAS20 Hinuon, ang pagpahimuot kang Jehova wala lamang

magpasabot sa paglikay sa mga butang nga iyang gidumtan. Kina-hanglang higugmaon mo usab kon unsay iyang gihigugma. (Roma12:9) Dili ba gusto nimong mahigala ang mga tawo nga sama ni-mog mga panghunahuna, mga intereses, ug mga prinsipyo? Ingonusab niana si Jehova. Busa kat-oni ang paghigugma sa mga bu-tang nga gimahal ni Jehova. Ang pipila niana gibatbat sa Salmo 15:1-5, diin makabasa kita bahin sa mga tawo nga giisip sa Diyos nga

20. Unsang diyosnong mga hiyas ang angay nimong ugmaron, ug nganong hi-nungdanon kini?


iyang mga higala. Ang mga higala ni Jehova magpasundayag sa gi-tawag sa Bibliya ug “bunga sa espiritu.” Naglakip kini sa “gugma,kalipay, pakigdait, hataas-nga-pailob, kalulot, pagkamaayo, pagtuo,kalumo, pagpugong-sa-kaugalingon.”—Galacia 5:22, 23.

21 Ang regular nga pagbasa ug pagtuon sa Bibliya makatabangkanimo sa pag-ugmad ug diyosnong mga hiyas. Ug ang pagka-kat-on kon unsay gikinahanglan sa Diyos makatabang kanimo sapagpahiuyon sa imong mga panghunahuna ngadto sa panghu-nahuna sa Diyos. (Isaias 30:20, 21) Kon mas palig-onon mo angimong gugma kang Jehova, mas modako ang imong tinguha sapagkinabuhi sa paagi nga makapahimuot sa Diyos.

22 Gikinahanglan ang pagpaningkamot aron magkinabuhi sa pa-agi nga makapahimuot kang Jehova. Gipanig-ingon sa Bibliya angpag-usob sa imong kinabuhi ngadto sa paghukas sa imong da-ang personalidad ug pagsul-ob sa bag-ong personalidad. (Colosas 3:9, 10) Apan bahin sa mga sugo ni Jehova, ang salmista misulat: “Sapagtuman kanila adunay dakong ganti.” (Salmo 19:11) Imong ma-kaplagan usab nga ang pagkinabuhi sa paagi nga makapahimuotsa Diyos magantihon kaayo. Sa paghimo niana, ikaw makatubag sahagit ni Satanas ug makalipay sa kasingkasing ni Jehova!

21. Unsay makatabang kanimo sa pag-ugmad ug diyosnong mga hiyas?22. Unsay imong malampos kon ikaw magkinabuhi sa paagi nga makapahimu-ot sa Diyos?


ˇ Ikaw mahimong higala sa Diyos pinaagi sa pagsu-got kaniya.—Santiago 2:23.

ˇ Gikuwestiyon ni Satanas ang integridad sa tanangtawo.—Job 1:8, 10, 11; 2:4; Proverbio 27:11.

ˇ Kinahanglang likayan nato ang mga buhat ngadili makapahimuot sa Diyos.—1 Corinto 6:9, 10.

ˇ Kita makapahimuot kang Jehova pinaagi sa pag-dumot sa iyang gidumtan ug paghigugma saiyang gihigugma.—Roma 12:9.


“SI Jehova sa pagkatinuod Diyos,” matod sa manalagnang si Je-remias. “Siya ang Diyos nga buhi.” (Jeremias 10:10) Dugang pa,si Jehova nga Diyos mao ang Maglalalang sa tanang buhing bu-tang. Ang langitnong mga linalang nag-ingon kaniya: “Imonggilalang ang tanang butang, ug tungod sa imong kabubut-on silamilungtad ug nalalang.” (Pinadayag 4:11) Diha sa usa ka awit sapagdayeg sa Diyos, si Haring David miingon: “Anaa kanimo angtuboran sa kinabuhi.” (Salmo 36:9) Nan, ang kinabuhi maoy gasagikan sa Diyos.

2 Gisustentohan usab ni Jehova ang atong kinabuhi. (Buhat17:28) Iyang gitagana ang pagkaon nga atong gikaon, ang tu-big nga atong giinom, ang hangin nga atong gihanggab, ug angyuta nga atong gipuy-an. (Buhat 14:15-17) Gibuhat kini ni Jehovasa paagi nga ang kinabuhi mahimong kahimut-anan. Apan aronbug-os nga kahimut-an ang kinabuhi, kinahanglang makat-onannato ang mga balaod sa Diyos ug sundon kana.—Isaias 48:17, 18.

PAGPAKITAG PAGTAHOD SA KINABUHI3 Gusto sa Diyos nga kita magtahod sa kinabuhi—ang atoa ug

ang sa uban. Pananglitan, sa mga adlaw ni Adan ug Eva, ang ilanganak nga si Cain nasuko kaayo sa iyang manghod nga si Abel. Gi-pasidan-an ni Jehova si Cain nga ang iyang kasuko mahimongmosangpot sa seryosong sala. Wala tagda ni Cain ang maong

1. Kinsay naglalang sa tanang buhing butang?2. Unsay gihimo sa Diyos aron masustentohan ang atong kinabuhi?3. Unsay hunahuna sa Diyos bahin sa pagpatay kang Abel?

KAPITULO TRESE

Diyosnong PanghunahunaBahin sa Kinabuhi

Unsay panghunahuna sa Diyos bahin sa kinabuhi?

Unsay panghunahuna sa Diyos bahin sa aborsiyon?

Sa unsang paagi ipakita nato ang pagtahod sa kinabuhi?

KITA NAGPAKITAG PAGTAHOD SA KINABUHI

ˇ pinaagi sa dili pagpataktaksa gisabak pa nga bata

ˇ pinaagi sapaglangkat sapagdumot saatong isigkatawogikan sa atongkasingkasing

ˇ pinaagi sapagbiya samahugawngmga bisyo

pasidaan. Iyang ‘gihasmagan si Abel nga iyang igsoon ug gipataysiya.’ (Genesis 4:3-8) Gisilotan ni Jehova si Cain tungod sa pagpa-tay sa iyang igsoong lalaki.—Genesis 4:9-11.

4 Linibo ka tuig sa ulahi, si Jehova mihatag sa katawhan sa Is-rael ug mga balaod aron tabangan sila sa pag-alagad kaniya sadalawatong paagi. Tungod kay gihatag ang maong mga balaodpinaagi sa manalagnang si Moises, kini tawgon usahay nga Moi-sesnong Balaod. Ang bahin sa Moisesnong Balaod nag-ingon:“Dili ka magbuno.” (Deuteronomio 5:17) Kini nagpakita sa mgaIsraelinhon nga ang Diyos nagpabili sa kinabuhi sa tawo ug angkatawhan kinahanglang magpabili sa kinabuhi sa uban.

5 Unsa na man ang bahin sa kinabuhi sa bata nga wala paipanganak? Buweno, sumala sa Moisesnong Balaod, ang pagpa-hinabo sa kamatayon sa bata nga anaa pa sa tagoangkan sa iyanginahan maoy sala. Sa pagkatinuod, bisan ang kinabuhi sa batanga wala pa ipanganak maoy bililhon kang Jehova. (Exodo 21:22, 23; Salmo 127:3) Kini nagpasabot nga ang aborsiyon maoysala.

6 Ang pagtahod sa kinabuhi naglakip sa pagkadunay hustongpanghunahuna bahin sa mga isigkatawo. Ang Bibliya nag-ingon:“Ang matag usa nga nagadumot sa iyang igsoon maoy usa ka ma-mumuno, ug kamo nahibalo nga walay mamumuno nga kaniyanagpabilin ang kinabuhing walay kataposan.” (1 Juan 3:15) Kongusto natog kinabuhing walay kataposan, kinahanglang langka-ton nato ang pagdumot sa atong isigkatawo gikan sa atongkasingkasing, tungod kay ang pagdumot mao ang hinungdan sakadaghanang kapintasan. (1 Juan 3:11, 12) Hinungdanong ma-kat-onan nato ang paghigugma sa usag usa.

7 Unsa na man ang bahin sa pagpakitag pagtahod sa atongkinabuhi mismo? Ang mga tawo kasagarang dili gusto ngamamatay, apan ang pipila ka tawo magpameligro sa ilang kina-buhi tungod sa kalingawan. Pananglitan, daghan ang motabako,

4. Sa Moisesnong Balaod, giunsa pagpasiugda sa Diyos ang hustong panghuna-huna bahin sa kinabuhi?5. Unsay angay natong panghunahuna bahin sa aborsiyon?6. Nganong dili angayng dumtan nato ang atong isigkatawo?7. Unsa ang pipila ka bisyo nga nagpakitag kawalay-pagtahod sa kinabuhi?

Diyosnong Panghunahuna Bahin sa Kinabuhi 127

magtilad, o motomar ug mga droga ingong kalingawan lamang.Kanang mga substansiyaha makadaot sa lawas ug kasagarang ma-kapatay sa mga naggamit niana. Ang tawo nga nagbatasansa paggamit nianang mga substansiyaha wala mag-isip nga sag-rado ang kinabuhi. Kining mga bisyoha mahugaw sa panan-aw saDiyos. (Roma 6:19; 12:1; 2 Corinto 7:1) Aron makaalagad sa Diyossa dalawatong paagi, kinahanglang biyaan nato ang maong mgabisyo. Bisan pag ang pagbiya niana tingali lisod kaayo, si Jehovamakahatag kanato sa gikinahanglang tabang. Ug pabilhan niyaang paningkamot nga atong himoon aron isipon nato ang atongkinabuhi ingon nga bililhong gasa gikan niya.

8 Kon kita nagtahod sa kinabuhi, atong hinumdoman nga ki-nahanglang magmahunahunaon kita bahin sa pagkaluwas. Dilikita magdinanghag ug magpameligro sa atong kinabuhi tungodlang sa kalingawan o pagpaukyab. Likayan nato ang dili-luwasnga pagdrayb ug ang mapintason o peligrosong mga dula. (Sal-mo 11:5) Ang balaod sa Diyos alang sa karaang Israel nag-ingon:“Kon magtukod ka ug bag-ong balay [nga may lapad nga atop],pagabuhatan mo usab ug barandilya ang imong atop, aron dilika magbutang ug pagkasad-an sa dugo sa imong balay kaybasin may tawo nga mahulog niini.” (Deuteronomio 22:8) Na-hiuyon sa prinsipyo nga gipadayag sa maong balaod, magbatonug maayong hagdanan aron walay mabulasot, mahulog, ug ser-yosong masamad. Kon aduna kay sakyanan, seguroa nga dili kanapeligroso nga gamiton. Ayaw itugot nga mameligro ang imongkinabuhi ug ang sa uban diha sa inyong balay o tungod sa sakya-nan.

9 Unsa na man ang bahin sa kinabuhi sa hayop? Sagrado usabkana sa Maglalalang. Gitugotan sa Diyos ang pagpatay sa mga ha-yop alang sa pagkaon ug besti o pagpanalipod sa mga tawo batoksa kapeligrohan. (Genesis 3:21; 9:3; Exodo 21:28) Bisan pa niana,ang pagpamintas sa mga hayop o pagpatay kanila tungod lang sakalingawan maoy sayop ug nagpakita sa bug-os nga kawalay-pag-tagad sa pagkasagrado sa kinabuhi.—Proverbio 12:10.

8. Nganong angay natong hinumdoman nga kinahanglan nga magmahunahu-naon bahin sa pagkaluwas?9. Kon kita nagtahod sa kinabuhi, unsaon nato pagtagad ang mga hayop?


PAGPAKITAG PAGTAHOD SA DUGO10 Human patya ni Cain ang iyang igsoong si Abel, si Jehova

miingon kang Cain: “Ang dugo sa imong igsoon nagatuaw kana-ko gikan sa yuta.” (Genesis 4:10) Sa dihang ang Diyos naghisgotbahin sa dugo ni Abel, siya naghisgot bahin sa kinabuhi ni Abel.Gihunos ni Cain ang kinabuhi ni Abel, ug niadtong panahonaangayng silotan si Cain. Nahisama kadto nga ang dugo o kinabu-hi ni Abel nagtuaw kang Jehova alang sa hustisya. Ang kalangkitantali sa kinabuhi ug dugo gipakita na usab human sa Lunop sa ad-law ni Noe. Sa wala pa ang Lunop, ang mga tawo nagkaon lamagprutas, utanon, lugasong pagkaon, ug mga liso. Human sa Lunop,si Jehova miingon kang Noe ug sa iyang mga anak: “Ang ma-tag nagalihok nga mananap nga buhi mahimong kalan-on alangkaninyo. Mahitungod sa lunhawng katanoman, ako naghatag nii-ning tanan kaninyo.” Bisan pa niana, kini ang gidili sa Diyos: “Angunod lamang uban sa kalag [o kinabuhi] niini—ang dugo niini—dili gayod ninyo pagakan-on.” (Genesis 1:29; 9:3, 4) Tin-aw, suodkaayong gilanggikit ni Jehova ang kinabuhi ug ang dugo sa usa kalinalang.

11 Kita nagpakitag pagtahod sa dugo pinaagi sa dili pagkaon nii-ni. Sa Balaod nga gihatag ni Jehova sa mga Israelinhon, siyamisugo: “Kon bahin ni bisan kinsa . . . nga sa pagpangayam maka-dakop ug ihalas nga mananap o langgam nga makaon, niana iyagayod nga iyabo ang dugo niini ug tabonan kini sa yuta. . . . Akomiingon sa mga anak sa Israel: ‘Dili gayod kamo magkaon sa dugosa bisan unsang matang sa unod.’” (Levitico 17:13, 14) Ang sugosa Diyos nga dili kaonon ang dugo sa hayop, nga unang gihatagkang Noe mga 800 ka tuig nga sayosayo pa, gipatuman pa niadto.Tin-aw ang panghunahuna ni Jehova: Mahimong kaonon sa iyangmga alagad ang unod sa hayop apan dili ang dugo. Ang dugo kina-hanglang iyabo nila sa yuta—sa pagkatinuod, nagbalik sa kinabuhisa linalang ngadto sa Diyos.

12 Ang susamang sugo gipatuman sa mga Kristohanon. Ang

10. Sa unsang paagi gipakita sa Diyos nga ang kinabuhi adunay kalangkitan sadugo?11. Unsay gidili sa Diyos bahin sa dugo sukad sa mga adlaw ni Noe?12. Unsang sugo bahin sa dugo ang gihatag sa balaang espiritu sa unang sigloug mapadapat gihapon karong adlawa?


mga apostoles ug ubang mga lalaki nga maoy nanguna sa mga su-musunod ni Jesus sa unang siglo nagtigom aron paghukom konunsang mga sugoa ang kinahanglang sundon sa tanan diha saKristohanong kongregasyon. Midangat sila niini nga konklusyon:“Ang balaang espiritu ug kami nagkauyon nga dili magsangon ugdugang pang palas-anon kaninyo, gawas niining kinahanglanongmga butang, nga padayong magaayad sa mga butang nga gihaladngadto sa mga idolo ug gikan sa dugo ug gikan sa mga butang nganaluok [nga nagbilin sa dugo diha sa unod] ug gikan sa pakighila-was.” (Buhat 15:28, 29; 21:25) Busa kita kinahanglang ‘padayongmagaayad sa dugo.’ Sa panan-aw sa Diyos, ang atong pagbuhat ni-ana sama ka mahinungdanon sa atong paglikay sa pagsimba samga idolo ug sa seksuwal nga imoralidad.

13 Ang sugo ba sa pag-ayad o paglikay sa dugo naglakip sa mgapag-abonog dugo? Oo. Ingong ilustrasyon: Pananglitan ug tamba-gan ka sa usa ka doktor nga molikay sa alkoholikong mga ilimnon.Nagpasabot ba lang kana nga dili ka angayng moinom ug alkoho-likong ilimnon apan mahimo kanang iineksiyon sa imongkaugatan? Siyempre dili! Sa susama, ang paglikay sa dugo nagpa-sabot nga dili gayod kana ipasulod sa atong mga lawas. Busa angsugo sa pag-ayad sa dugo nagpasabot nga dili nato tugotan si bisankinsa sa pag-abonog dugo sa atong kaugatan.

14 Unsa na man kon ang usa ka Kristohanon grabeng nasamdano nagkinahanglag dakong operasyon? Pananglitan kon moingonang mga doktor nga siya kinahanglang abonohan ug dugo kaykon dili, siya mamatay. Siyempre, ang usa ka Kristohanon dili gus-tong mamatay. Sa tinguha nga mapreserbar ang bililhong gasa saDiyos sa kinabuhi, dawaton niya ang laing matang sa pagtambalnga wala maglangkit sa sayop nga paggamit sa dugo. Busa, siyamakapatambal niana kon kana mabatonan ug siya makadawat sanagkalainlaing kapuli sa dugo.

15 Mahimo bang lapason sa usa ka Kristohanon ang balaod saDiyos aron mabuhi pag taastaas niining sistemaha sa mga butang?Matod pa ni Jesus: “Si bisan kinsa nga buot magluwas sa iyang

13. Iilustrar kon nganong ang sugo sa pag-ayad sa dugo naglakip sa mga pag-abonog dugo.14, 15. Kon ang mga doktor moingon nga ang usa ka Kristohanon kinahang-lang abonohan ug dugo, unsay angay niyang reaksiyon, ug ngano?


kalag [o kinabuhi] mawad-an niini; apan sibisan kinsa nga mawad-an sa iyang kalagtungod kanako makakaplag niini.” (Mateo16:25) Dili nato gustong mamatay. Apankon sulayan nato ang pagluwas sa atongpresenteng kinabuhi pinaagi sa paglapas sabalaod sa Diyos, mameligrong mawad-ankita sa kinabuhing walay kataposan. Nan,maalamon nga mosalig kita sa pagkamata-rong sa balaod sa Diyos, uban ang bug-osnga pagsalig nga kon ugaling mamatay kitagumikan sa bisan unsang hinungdan, kitahinumdoman sa atong Maghahatag-Kina-buhi sa pagkabanhaw ug ipasig-uli kanatoang bililhong gasa sa kinabuhi.—Juan 5:28,29; Hebreohanon 11:6.

16 Karong adlawa, lig-on ang desisyon samatinumanong mga alagad sa Diyos ngasugton ang iyang sugo bahin sa dugo. Dilisila mokaon niini diha sa bisan unsangdagway. Ni modawat silag dugo ingon ngatambal.� Nakapaneguro sila nga ang Mag-lalalang sa dugo nahibalo kon unsay labingmaayo alang kanila. Nagtuo ka ba niana?

USA LAMANG KA HUSTONGPAGGAMIT SA DUGO

17 Gipasiugda sa Moisesnong Balaod ang usa lamang kahustong paggamit sa dugo. Mahitungod sa pagsimba nga giki-nahanglan sa karaang mga Israelinhon, si Jehova nagsugo:“Ang kalag [o kinabuhi] sa unod anaa sa dugo, ug ako nag-butang niini diha sa halaran alang kaninyo aron sa paghimog

� Alang sa mga kapuli sa pag-abonog dugo, tan-awa ang mga panid 13-17 sabrosyur nga Sa Unsang Paagi ang Dugo Makaluwas sa Imong Kinabuhi? nga gi-patik sa mga Saksi ni Jehova.

16. Unsay lig-on nga desisyon sa mga alagad sa Diyos bahin sa dugo?17. Sa karaang Israel, unsay usa lamang ka kagamitan sa dugo nga giuyonan niJehova nga Diyos?

Kon ang imong doktormotambag kanimo sa

paglikay sa alkoholikongilimnon, imo ba kanang

ipaineksiyon saimong kaugatan?

Diyosnong Panghunahuna Bahin sa Kinabuhi

pagtabon-sa-sala alang sa inyong mga kalag, tungod kay angdugo ang nagahimog pagtabon-sa-sala.” (Levitico 17:11) Sadihang nakasala ang mga Israelinhon, sila nakabaton ug kapa-sayloan pinaagi sa paghalad ug usa ka hayop ug pagbutang sabahin sa dugo diha sa halaran sa tabernakulo o sa ulahi sa tem-plo sa Diyos. Ang usa lamang ka hustong paggamit sa dugo maoysa maong mga halad.

18 Ang matuod nga mga Kristohanon dili na ilalom sa Moi-sesnong Balaod ug busa dili na maghalad ug mga hayop ugmagbutang sa dugo sa mga hayop diha sa halaran. (Hebreoha-non 10:1) Bisan pa niana, ang paggamit sa dugo diha sa halaransa mga adlaw sa karaang Israel naglandong sa bililhong halad saAnak sa Diyos, si Jesu-Kristo. Sumala sa atong nakat-onan sa Kapi-tulo 5 niining basahona, gihatag ni Jesus ang iyang tawhanongkinabuhi alang kanato pinaagi sa pag-ula sa iyang dugo ingong

18. Unsang mga kaayohan ug mga panalangin ang atong mabatonan gikan sapag-ula sa dugo ni Jesus?

Sa unsang paagi ikapakita nimo ang pagtahod sa kinabuhi ug sa dugo?


usa ka halad. Unya siya misaka ngadto sa langit ug mitanyag ngakausa lamang sa bili sa iyang giula nga dugo ngadto sa Diyos. (He-breohanon 9:11, 12) Kana nahimong pasikaranan sa kapasayloansa atong mga sala ug nag-abli sa dalan aron mabatonan nato angkinabuhing walay kataposan. (Mateo 20:28; Juan 3:16) Pagkahi-nungdanon gayod ang maong paggamit sa dugo! (1 Pedro 1:18,19) Pinaagi lamang sa pagtuo sa bili sa giula nga dugo ni Jesus ngamakabaton kita ug kaluwasan.

19 Mapasalamaton kaayo kita kang Jehova nga Diyos tungod samahigugmaong gasa sa kinabuhi! Ug dili ba kana magtukmodkanato sa pagsulti ngadto sa uban bahin sa kahigayonan nga ma-kabaton ug kinabuhing walay kataposan pinasukad sa pagtuo sahalad ni Jesus? Ang diyosnong pagkamahunahunaon sa kinabu-hi sa mga isigkatawo motukmod kanato sa pagbuhat niini ubanang kaikag ug kadasig. (Ezequiel 3:17-21) Kon makugihon na-tong tumanon ang maong responsabilidad, kita makaingon samani apostol Pablo: “Ako hinlo gikan sa dugo sa tanang tawo, kaywala ako magpugong sa pagsulti kaninyo sa tanang gimbut-ansa Diyos.” (Buhat 20:26, 27) Ang pagsulti sa mga tawo bahin saDiyos ug sa iyang mga katuyoan maoy usa ka maayo kaayongpaagi sa pagpakita nga kita adunay kinadak-ang pagtahod sa kina-buhi ug sa dugo.

19. Unsay kinahanglan natong buhaton aron mahimong “hinlo gikan sa dugosa tanang tawo”?


ˇ Ang kinabuhi maoy gasa gikan sa Diyos.—Salmo 36:9; Pinadayag 4:11.

ˇ Ang aborsiyon maoy sala, sanglit ang kinabuhisa gisabak pa nga bata maoy bililhon sa panan-awsa Diyos.—Exodo 21:22, 23; Salmo 127:3.

ˇ Kita nagpakitag pagtahod sa kinabuhi pinaagi sadili pagpameligro niini ug pinaagi sa dili pagkaonug dugo.—Deuteronomio 5:17; Buhat 15:28, 29.


GUSTO ni Jehova nga Diyos nga magmalipayon ang imong pamil-ya. Ang iyang Pulong, ang Bibliya, naghatag ug mga lagda alangsa matag membro sa pamilya, nga nagbatbat sa papel nga gustosa Diyos nga tumanon sa matag usa. Sa dihang tumanon sa mgamembro sa pamilya ang ilang mga papel nga nahiuyon sa tambagsa Diyos, ang sangpotanan makapatagbaw gayod. Matod ni Jesus:“Malipayon kadtong nagapatalinghog sa pulong sa Diyos ug naga-sunod niini!”—Lucas 11:28.

2 Ang kalipay sa pamilya nagdepende kaayo sa atong pag-ila ngaang pamilya gimugna ni Jehova, ang usa nga gitawag ni Jesus ug‘Amahan Nato.’ (Mateo 6:9) Ang matag pamilya sa yuta naglung-tad tungod sa atong langitnong Amahan, ug siya nahibalo gayodkon unsay gikinahanglan aron magmalipayon ang mga pamilya.(Efeso 3:14, 15) Busa, unsay gitudlo sa Bibliya bahin sa papel samatag membro sa pamilya?

ANG KAHIKAYAN SA PAMILYA NAGGIKAN SA DIYOS3 Gilalang ni Jehova ang unang mga tawo, si Adan ug Eva, ug

sila gihiusa ingon nga bana ug asawa. Iyang gibutang sila sa usa

1. Unsa ang yawi sa kalipay sa pamilya?2. Ang kalipay sa pamilya nagdepende sa atong pag-ila sa unsa?3. Giunsa pagbatbat sa Bibliya ang pagsugod sa tawhanong pamilya, ug nganongnahibalo kita nga ang giingon niini tinuod?

KAPITULO KATORSE

Kon sa Unsang PaagiMagmalipayon ang Imong Pamilya

Unsay gikinahanglan aron mahimong maayong bana?

Sa unsang paagi magmalamposon ang usa ka babayeisip usa ka asawa?

Unsay nalangkit sa pagkahimong maayong ginikanan?

Sa unsang paagi ang mga anak makatabang aronmagmalipayon ang pamilya?

ka maanindot nga paraisong puy-anan sa yuta—ang tanaman saEden—ug sila gisugo nga magbaton ug mga anak. “Magmabunga-hon ug magdaghan kamo ug pun-a ang yuta,” miingon si Jehova.(Genesis 1:26-28; 2:18, 21-24) Dili lang kini usa ka sugilanon o ka-sugiran, kay gipakita ni Jesus nga ang giingon sa Genesis bahinsa sinugdanan sa pamilya maoy tinuod. (Mateo 19:4, 5) Bisan pagnag-atubang kitag daghang suliran ug ang kahimtang sa kinabuhikaron dili mao ang gituyo sa Diyos nga maingon niini, tan-awonnato kon nganong posible nga magmalipayon ang pamilya.

4 Ang matag membro sa pamilya makatabang aron magmalipa-yon ang pamilya pinaagi sa pagsundog sa Diyos diha sa pagpakitaggugma. (Efeso 5:1, 2) Apan sa unsang paagi makasundog kita saDiyos, sanglit kita dili man gani makakita kaniya? Makat-onannato kon sa unsang paagi molihok si Jehova tungod kay gikansa langit iyang gipadala ang iyang panganay nga Anak nganhisa yuta. (Juan 1:14, 18) Samtang dinhi sa yuta, gisundog pag-ayosa maong Anak, si Jesu-Kristo, ang iyang langitnong amahan ngaang pagkakita ug pagpatalinghog kang Jesus nahisama gayod sapagkakauban ni Jehova ug pagkadungog Kaniya. (Juan 14:9) Busa,pinaagi sa pagkat-on bahin sa gugma nga gipakita ni Jesus ug sapagsundog sa iyang panig-ingnan, ang matag usa kanato makata-bang nga ang pamilya mahimong mas malipayon.

SULONDAN ALANG SA MGA BANA5 Ang Bibliya nag-ingon nga ang mga bana angayng magtratar

sa ilang mga asawa sama sa pagtratar ni Jesus sa iyang mga tinun-an. Tagda kining gisugo sa Bibliya: “Mga bana, magpadayon sapaghigugma sa inyong mga asawa, ingon nga si Kristo nahigugmausab sa kongregasyon ug nagtugyan sa iyang kaugalingon alang ni-ini . . . Sa ingon niini ang mga bana angay nga maghigugma sailang mga asawa sama sa ilang kaugalingong mga lawas. Siyanga nahigugma sa iyang asawa nahigugma sa iyang kaugalingon,kay wala gayoy tawo nga nagdumot sa iyang kaugalingong unod;

4. (a) Sa unsang paagi ang matag membro sa pamilya makaamot sa kalipay nii-ni? (b) Nganong ang pagtuon sa kinabuhi ni Jesus hinungdanon kaayo alang sakalipay sa pamilya?5, 6. (a) Sa unsang paagi ang pagtratar ni Jesus sa kongregasyon naghatag ug ma-ayong panig-ingnan alang sa mga bana? (b) Unsay kinahanglang buhaton aronmapasaylo ang mga sala?

Kon sa Unsang Paagi Magmalipayon ang Imong Pamilya 135

kondili nagapakaon ug nagapangga niini, ingon sa ginahimo usabni Kristo sa kongregasyon.”—Efeso 5:23, 25-29.

6 Ang gugma ni Jesus alang sa iyang kongregasyon sa mga ti-nun-an naghatag ug hingpit nga panig-ingnan alang sa mga bana.Si Jesus “nahigugma kanila hangtod sa kataposan,” nga naghaladsa iyang kinabuhi alang kanila, bisan pag sila dili hingpit. (Juan13:1; 15:13) Sa susamang paagi, ang mga bana giawhag: “Magpa-dayon sa paghigugma sa inyong mga asawa ug ayaw pagkasukonga hilabihan kanila.” (Colosas 3:19) Unsay makatabang aron ipa-dapat sa bana ang maong tambag, ilabina kon ang iyang asawadili usahay molihok sa maalamong paagi? Angayng hinumdomansa bana ang iyang kaugalingong kasaypanan ug kon unsay kina-hanglan niyang buhaton aron mapasaylo sa Diyos. Unsa ba kana?Kinahanglang pasayloon niya kadtong makasala kaniya ug kananaglakip sa iyang asawa. Siyempre, angay usab nga himoon kanasa asawa. (Mateo 6:12, 14, 15) Nasabtan ba nimo kon nganongang pipila nag-ingon nga ang malamposong panagtiayon mao angpaghiusa sa duha ka tawo nga andam mopasaylo sa usag usa?

7 Angayng matikdan usab sa mga bana nga si Jesus kanunayngnagpakitag konsiderasyon sa iyang mga tinun-an. Gikonsiderarniya ang ilang mga kahuyangan ug pisikal nga mga panginahang-lan. Pananglitan, sa dihang gikapoy sila, siya miingon: “Pangadtokamo nga kamokamo ra sa usa ka mingaw nga dapit ug pa-hulay makadiyot.” (Marcos 6:30-32) Ang mga asawa takos usabsa mahunahunaong konsiderasyon. Ang Bibliya nagbatbat kanilaingong “usa ka mahuyang nga sudlanan” ug ang mga bana gisu-go sa paghatag ug “kadungganan” kanila. Ngano? Tungod kay angmga bana ug mga asawa managsamang nakabaton sa “dili-takosnga pabor sa kinabuhi.” (1 Pedro 3:7) Angayng hinumdoman samga bana nga tungod sa pagkamatinumanon nga ang usa ka tawomahimong bililhon sa Diyos, dili tungod kay siya lalaki o babaye.—Salmo 101:6.

8 Ang Bibliya nag-ingon nga ang usa ka bana “nga nahigugmasa iyang asawa nahigugma sa iyang kaugalingon.” Tungod kini

7. Unsay gihatagan ni Jesus ug konsiderasyon, nga naghatag ug unsang panig-ing-nan alang sa mga bana?8. (a) Nganong ikaingon man nga ang usa ka bana “nga nahigugma sa iyangasawa nahigugma sa iyang kaugalingon”? (b) Ang pagkahimong “usa ka unod”nagpasabot sa unsa alang sa bana ug sa iyang asawa?


kay ang usa ka lalaki ug iyang asawa ‘dili na duha, kondi-li usa ka unod,’ sumala sa gipatin-aw ni Jesus. (Mateo 19:6)Busa kinahanglang dili sila malangkit sa seksuwal nga paagi salain. (Proverbio 5:15-21; Hebreohanon 13:4) Ilang mahimo kinikon sila magpakitag dili-hinakog nga paghunahuna sa seksuwalnga panginahanglan sa usag usa. (1 Corinto 7:3-5) Angayng tag-don ang pahinumdom: “Wala gayoy tawo nga nagdumot sa iyangkaugalingong unod; kondili nagapakaon ug nagapangga niini.” Angmga bana kinahanglang mahigugma sa ilang mga asawa sama sailang paghigugma sa ilang kaugalingon, nga maghinumdom ngasila manubag ngadto sa ilang ulo, si Jesu-Kristo.—Efeso 5:29; 1 Co-rinto 11:3.

9 Si apostol Pablo naghisgot bahin sa ‘malumong pagmahal nganabatonan ni Kristo Jesus.’ (Filipos 1:8) Ang pagkamalumo ni Je-sus maoy makapapresko nga hiyas, nga kahimut-anan alang samga babaye nga nahimong iyang mga tinun-an. (Juan 20:1, 11-13,16) Ug gipangandoy sa mga asawa ang malumong pagmahal gi-kan sa ilang mga bana.

USA KA PANIG-INGNAN ALANG SA MGA ASAWA10 Ang usa ka pamilya maoy usa ka organisasyon, ug aron moli-

hok sa hapsayng paagi, nagkinahanglan kinig usa ka ulo. Bisan siJesus adunay Usa nga gipasakopan ingong iyang Ulo. “Ang ulo niKristo mao ang Diyos,” ingon nga “ang ulo sa usa ka babaye maoang lalaki.” (1 Corinto 11:3) Ang pagpasakop ni Jesus sa pagkaulosa Diyos maoy usa ka maayong panig-ingnan, sanglit kitang tananadunay usa ka ulo ug kinahanglang kita magpasakop kaniya.

11 Ang dili-hingpit nga mga lalaki makahimog kasaypanan ugkasagaran mapakyas sa pagkahimong maayong mga ulo sa pamil-ya. Busa, unsay himoon sa usa ka asawa? Dili angay nga iyangtamayon ang ginabuhat sa iyang bana o pulihan ang iyangpagkaulo. Maayong hinumdoman sa usa ka asawa nga ang mali-nawon ug malumong espiritu dako ug bili sa panan-aw sa Diyos.(1 Pedro 3:4) Pinaagi sa pagpasundayag sa maong espiritu, iyang

9. Unsang hiyas ni Jesus ang gihisgotan sa Filipos 1:8, ug nganong ang mga banaangayng magpasundayag niining hiyasa ngadto sa ilang mga asawa?10. Sa unsang paagi gihatag ni Jesus ang usa ka panig-ingnan alang sa mga asawa?11. Unsang tinamdan ang angayng batonan sa usa ka asawa bahin sa iyang bana,ug unsay mahimong epekto sa iyang panggawi?


madiskobrehan nga mas sayon ang pagpasundayag ug diyosnongpagpasakop, bisan ubos sa masulayong mga kahimtang. Dugangpa, ang Bibliya nag-ingon: “Ang asawa angay nga adunay halawomnga pagtahod sa iyang bana.” (Efeso 5:33) Apan unsa na man konang iyang bana dili modawat kang Kristo ingon nga iyang Ulo?Ang Bibliya nag-awhag sa mga asawa: “Magpasakop kamo sa in-yong mga bana, aron nga, kon aduna may dili-masinugtanon sapulong, sila makabig nga walay pulong pinaagi sa panggawi sailang mga asawa, tungod kay mga saksing-nakakita sa inyong ma-putling panggawi uban ang halawom nga pagtahod.”—1 Pedro 3:1, 2.

12 Bisan kon isigkamagtutuo o dili ang iyang bana, ang usa kaasawa dili ingong walay pagtahod kon iyang ipahayag sa matakti-kanhong paagi ang usa ka opinyon nga lahi sa iyang bana. Basinhusto ang iyang punto-debista, ug ang tibuok pamilya makaba-tog kaayohan kon ang iyang bana magpatalinghog kaniya. Bisanpag si Abraham wala mouyon sa dihang gisugyot sa iyang asawa,si Sara, ang usa ka praktikal nga solusyon sa usa ka problema sapanimalay, ang Diyos miingon kaniya: “Pamati sa iyang tingog.”(Genesis 21:9-21) Hinuon, sa dihang himoon sa bana ang panga-taposang desisyon nga dili supak sa balaod sa Diyos, ang iyangasawa magpakita sa iyang pagkamapasakopon pinaagi sa pagpalu-yo sa maong desisyon.—Buhat 5:29; Efeso 5:24.

13 Ang usa ka asawa makatuman sa daghang paagi sa iyangpapel diha sa pag-atiman sa pamilya. Pananglitan, gipakita sa Bi-bliya nga ang minyong mga babaye kinahanglang ‘mahigugmasa ilang mga bana, mahigugma sa ilang mga anak, magbaton ugmaayong panghunahuna, putli, mga manggimbuhaton sa balay,buotan, nga magpasakop sa ilang mga bana.’ (Tito 2:4, 5) Ang usaka asawa ug inahan nga magagawi niining paagiha makaangkonsa malungtarong gugma ug pagtahod sa iyang pamilya. (Prover-bio 31:10, 28) Apan tungod kay ang kaminyoon maoy panaghiusasa dili-hingpit nga mga tawo, ang pipila ka grabeng mga ka-himtang tingali moresulta sa panagbulag o diborsiyo. Gitugot sa

12. Nganong dili man sayop nga ang usa ka asawa magpahayag sa iyang mga opin-yon sa matinahorong paagi?13. (a) Unsay giawhag sa Tito 2:4, 5 nga himoon sa minyong mga babaye? (b) Un-say giingon sa Bibliya bahin sa panagbulag ug diborsiyo?


Bibliya ang panagbulag ubos sa pipila ka kahimtang. Bisan paniana, ang panagbulag maoy seryosong butang, kay ang Bibliyanagtambag: “Ang asawa dili gayod mobiya sa iyang bana; . . . ugang bana dili gayod mobiya sa iyang asawa.” (1 Corinto 7:10, 11)Ug ang pakighilawas lamang sa usa ka kapikas sa kaminyoon maoang Kasulatanhong pasikaranan sa diborsiyo.—Mateo 19:9.

USA KA HINGPIT NGA PANIG-INGNANALANG SA MGA GINIKANAN

14 Gihatag ni Jesus ang usa ka hingpit nga panig-ingnan alangsa mga ginikanan diha sa paagi sa ilang pagtagad sa mga anak. Sadihang ang uban misulay nga pugngan ang mga bata sa pagdu-ol kang Jesus, siya miingon: “Pasagdi ang mga bata nga moduolkanako; ayaw sila pagpugngi.” Ang Bibliya nag-ingon nga iya da-yong “gikugos ang mga bata ug gipanalanginan sila, nga gitapionang iyang mga kamot diha kanila.” (Marcos 10:13-16) Sanglit siJesus migugol ug panahon uban sa mga bata, dili ba angay ngahimoon usab nimo kana sa imong kaugalingong mga anak? Silanagkinahanglan, dili lang sa mga tipik sa imong panahon, kondilisa imong dakong panahon. Kinahanglang mohatag kag panahonaron tudloan sila, kay kana ang gisugo ni Jehova nga buhaton samga ginikanan.—Deuteronomio 6:4-9.

14. Giunsa pagtagad ni Jesus ang mga bata, ug unsay gikinahanglan sa mga batagikan sa mga ginikanan?

Unsang maayong panig-ingnan ang gihatag ni Sara alang sa mga asawa?

15 Samtang mograbe pa ang pagkadaotan niining kalibotana,ang mga bata kinahanglang panalipdan sa mga ginikanan gikansa mga tawong mohaylo sa mga bata alang sa seksuwal nga ka-hilayan. Tagda kon giunsa pagpanalipod ni Jesus ang iyang mgatinun-an, kinsa mapinanggaon niyang gitawag ug “minahal ngamga anak.” Sa dihang siya gidakop ug hapit nang patyon, iyanggihikay nga sila makaikyas. (Juan 13:33; 18:7-9) Isip ginika-nan, kinahanglang magmaigmat ka sa mga paningkamot sa Yawanga daoton ang imong gagmay nga mga anak. Kinahanglan ngaimong hatagan sila ug abanteng pasidaan.� (1 Pedro 5:8) Mas

� Ang tabang aron mapanalipdan ang mga anak makita diha sa kapitulo 32 salibrong Pagkakat-on Gikan sa Dakong Magtutudlo, nga gipatik sa mga Saksi ni Je-hova.

15. Unsay mahimo sa mga ginikanan aron panalipdan ang ilang mga anak?

Unsay makat-onan sa mga ginikanan gikan sapaagi sa pagtagad ni Jesus sa mga bata?


nameligro karon ang ilang pisikal, espirituwal, ug moral nga ka-himtang.

16 Sa gabii una mamatay si Jesus, ang iyang mga tinun-an nag-lalis bahin sa kon kinsay labaw kanila. Inay kasuk-an sila, si Jesusmahigugmaong nangaliyupo kanila pinaagi sa pulong ug panig-ingnan. (Lucas 22:24-27; Juan 13:3-8) Kon ikaw usa ka ginikanan,masabtan ba nimo kon sa unsang paagi masunod nimo ang pa-nig-ingnan ni Jesus diha sa paagi sa imong pagtul-id sa imongmga anak? Tinuod, nagkinahanglan silag disiplina, apan kiniangayng ihatag sa “hustong paagi” ug dili gayod sa kasuko. Dilinimo gustong mosulti sa dili-mahunahunaong paagi nga “samasa mga dunggab sa espada.” (Jeremias 30:11; Proverbio 12:18)Ang disiplina angayng ipahamtang sa paagi nga ang imong anakmakasabot sa ulahi nga kadto nahiangay gayod.—Efeso 6:4; He-breohanon 12:9-11.

USA KA SULONDAN ALANG SA MGA BATA17 Ang mga bata makakat-on ba gikan kang Jesus? Oo, makakat-

on sila! Pinaagi sa iyang panig-ingnan mismo, gipakita ni Jesusnga ang mga anak angayng mosugot sa ilang mga ginikanan. “Su-mala sa gitudlo kanako sa Amahan,” siya miingon, ‘gisulti ko kini.’Siya midugang: “Ginabuhat ko kanunay ang mga butang nga ma-kapahimuot kaniya.” (Juan 8:28, 29) Si Jesus nagmasinugtanon saiyang langitnong Amahan, ug ang Bibliya nagmando sa mga anaksa pagsugot sa ilang mga ginikanan. (Efeso 6:1-3) Bisan pag si Je-sus hingpit nga anak, iyang gisugot ang iyang tawhanong mgaginikanan, si Jose ug Maria, kinsa dili hingpit. Seguradong kadtonakaamot sa kalipay sa matag membro sa pamilya ni Jesus!—Lucas2:4, 5, 51, 52.

18 Makakita bag mga paagi ang mga bata aron sila mahisamakang Jesus ug makapalipay sa ilang mga ginikanan? Tinuod, angmga batan-on tingali malisdan usahay sa pagsugot sa ilang mga gi-nikanan, apan kana ang gusto sa Diyos nga buhaton sa mga anak.

16. Unsay makat-onan sa mga ginikanan gikan sa paagi sa pagdumala ni Jesus samga kahuyangan sa iyang mga tinun-an?17. Sa unsang mga paagi si Jesus naghatag ug hingpit nga panig-ingnan alang samga anak?18. Nganong kanunayng gisugot ni Jesus ang iyang langitnong Amahan, ug kin-sa ang malipay sa dihang sugton sa mga anak ang ilang mga ginikanan karon?


(Proverbio 1:8; 6:20) Si Jesus kanunayng nagsugot sa iyang langit-nong Amahan, bisan ubos sa lisod nga mga kahimtang. Dihaypanahon, sa dihang kabubut-on sa Diyos nga ipabuhat kang Je-sus ang butang nga lisod kaayo, si Jesus miingon: “Kuhaa kiningkopa [usa ka kinahanglanon] gikan kanako.” Bisan pa niadto, gihi-mo ni Jesus kon unsay gihangyo sa Diyos, tungod kay nakaamgosiya nga ang iyang Amahan nahibalo kon unsay labing maayo ngaiyang buhaton sa maong kahimtang. (Lucas 22:42) Pinaagi sa pag-kat-on nga magmasinugtanon, ang mga anak makapalipay pag-ayosa ilang mga ginikanan ug sa ilang langitnong Amahan.�—Prover-bio 23:22-25.

19 Gitental sa Yawa si Jesus, ug makapaneguro kita nga iyang ten-talon usab ang mga bata sa pagbuhat kon unsay daotan. (Mateo4:1-10) Gamiton ni Satanas nga Yawa ang pagpit-os sa isigkaingon,nga mahimong lisod suklan. Nan, pagkahinungdanon nga angmga anak dili makig-uban sa mga mamumuhat ug daotan! (1 Co-rinto 15:33) Ang anak babaye ni Jacob nga si Dina nakig-ubanniadtong wala magsimba kang Jehova, ug kadto miresulta sa dag-hang suliran. (Genesis 34:1, 2) Hunahunaa ra ang dakong kaguolnga bation sa pamilya sa dihang usa sa mga membro niini malang-

kit sa seksuwal nga imoralidad!—Proverbio 17:21, 25.

� Sa higayon lang nga sugoon saginikanan nga lapason sa anak angbalaod sa Diyos nga ang anak diliangayng mosugot.—Buhat 5:29.

19. (a) Sa unsang paagi tentalon niSatanas ang mga bata? (b) Unsa baang epekto sa daotang panggawi samga anak diha sa mga ginikanan?

Unsay angaynghunahunaon sa mgabatan-on sa dihang

sila tentalon?


ANG YAWI SA KALIPAY SA PAMILYA20 Ang mga suliran sa pamilya mas daling masulbad sa dihang

ipadapat ang tambag sa Bibliya. Sa pagkatinuod, ang pagpadapatsa maong tambag mao ang yawi sa kalipay sa pamilya. Busa mgabana, higugmaa ang inyong asawa, ug tagda siya sama sa pagtagadni Jesus sa iyang kongregasyon. Mga asawa, magpasakop kamo sapagkaulo sa inyong bana, ug sunda ang panig-ingnan sa may-kata-kos nga asawa nga gibatbat sa Proverbio 31:10-31. Mga ginikanan,bansaya ang inyong mga anak. (Proverbio 22:6) Mga amahan, ‘du-malaha ang inyong kaugalingong panimalay sa maayong paagi.’(1 Timoteo 3:4, 5; 5:8) Ug mga anak, sugta ninyo ang inyong mgaginikanan. (Colosas 3:20) Walay usa sa pamilya ang hingpit, kayang tanan makahimog mga sayop. Busa magmapaubsanon, ngamangayog pasaylo sa usag usa.

21 Sa pagkatinuod, ang Bibliya naundan ug dagayang bililhongtambag ug instruksiyon bahin sa pamilya. Dugang pa, kini nag-tudlo kanato bahin sa bag-ong kalibotan sa Diyos ug sa usa kayutan-ong paraiso nga napunog malipayong mga tawo nga nag-simba kang Jehova. (Pinadayag 21:3, 4) Pagkatalagsaon nga mgapalaaboton! Bisan karon magmalipayon ang atong pamilya pinaagisa pagpadapat sa mga instruksiyon sa Diyos nga anaa sa iyang Pu-long, ang Bibliya.

20. Aron magmalipayon ang pamilya, unsay kinahanglang buhaton sa matagmembro sa pamilya?21. Unsa ang talagsaong mga palaaboton, ug sa unsang paagi magmalipayon angatong pamilya karon?


ˇ Ang mga bana kinahanglang mahigugma sa ilang mga asa-wa sama sa ilang kaugalingong mga lawas.—Efeso 5:25-29.

ˇ Ang mga asawa angayng mahigugma sa ilang pamilyaug motahod sa ilang mga bana.—Tito 2:4, 5.

ˇ Ang mga ginikanan kinahanglang mahigugma, magtudlo,ug magapanalipod sa ilang mga anak.—Deuteronomio6:4-9.

ˇ Ang mga anak kinahanglang magmasinugtanon sa ilangmga ginikanan.—Efeso 6:1-3.


MATINAGDANON kaayo si Jehova nga Diyos kanato ug gustoniya nga makapahimulos kita sa iyang mahigugmaong paggiya.Kon atong simbahon siya sa hustong paagi, kita magmalipayonug kita makalikay sa daghang suliran sa kinabuhi. Maangkonusab nato ang iyang panalangin ug iyang tabang. (Isaias 48:17)Hinuon, gatosan ka relihiyon nag-angkon nga sila maoy nagtud-lo sa kamatuoran bahin sa Diyos. Bisan pa niana, nagkalainlainkaayo ang ilang mga pagtulon-an bahin sa kon kinsa ang Diyosug kon unsay gidahom niya kanato.

2 Sa unsang paagi masayran nato ang hustong paagi sa pagsim-ba kang Jehova? Dili kinahanglan nga imong tun-an ug itandiang mga pagtulon-an sa tanang relihiyon. Kinahanglan lang ngamasayran nimo kon unsay tinuod nga gitudlo sa Bibliya bahinsa matuod nga pagsimba. Agig ilustrasyon: Adunay suliran ba-hin sa mini nga kuwarta diha sa daghang nasod. Kon ipasusikanimo kanang mini nga kuwarta, unsaon nimo pag-ila kana?Pinaagi ba sa pagmemorya sa tanang matang sa mini nga kuwar-ta? Dili. Mas maayo pa unyang pagkagamit ang imong panahonkon tun-an nimo ang tinuod nga kuwarta. Human nimo mailhiang dagway sa tinuod nga kuwarta, mailhan na nimo ang mininga kuwarta. Sa susama, sa dihang masayran nato kon unsaonpag-ila ang matuod nga relihiyon, kita makaila na sa bakak ngamga relihiyon.

1. Unsang mga kaayohan ang atong mabatonan kon atong simbahon ang Diyossa hustong paagi?2. Sa unsang paagi masayran nato ang hustong paagi sa pagsimba kang Jeho-va, ug unsang ilustrasyon ang motabang kanato sa pagsabot niini?

KAPITULO KINSE

Pagsimba nga Giuyonan sa Diyos

Ang tanang relihiyon makapahimuot ba sa Diyos?

Sa unsang paagi maila nato ang matuod nga relihiyon?

Kinsa ang matuod nga mga magsisimba saDiyos sa yuta karon?

3 Hinungdanon nga simbahon nato si Jehova sa paagi nga iyanggiuyonan. Daghang tawo nagtuo nga ang tanang relihiyon maka-pahimuot sa Diyos, apan wala kana itudlo sa Bibliya. Dili gani igonga ang usa ka tawo moangkon nga siya maoy Kristohanon. SiJesus miingon: “Dili ang matag usa nga magaingon kanako, ‘Gi-noo, Ginoo,’ makasulod sa gingharian sa mga langit, kondili angusa nga nagabuhat sa kabubut-on sa akong Amahan nga anaa samga langit.” Busa, aron mauyonan sa Diyos, kinahanglan nga kitamahibalo kon unsay gikinahanglan sa Diyos gikan kanato ug bu-haton kana. Gitawag ni Jesus ug “mga mamumuhat sa kalapasan”kadtong wala magabuhat sa kabubut-on sa Diyos. (Mateo 7:21-23)Samag mini nga kuwarta, ang bakak nga relihiyon walay pulos.Grabe pa, makadaot gayod ang maong relihiyon.

4 Si Jehova naghatag sa tanang tawo sa yuta sa kahigayonan ngamaangkon ang kinabuhing walay kataposan. Ugaling lang, aronmaangkon ang kinabuhing dayon sa Paraiso, kinahanglan natongsimbahon ang Diyos sa hustong paagi ug magkinabuhi karon sapaagi nga iyang giuyonan. Ikasubo, daghan wala magbuhat nia-na. Kanay hinungdan si Jesus miingon: “Sulod kamo agi sa sigpitnga ganghaan; tungod kay halapad ug haluag ang dalan padulongsa kalaglagan, ug daghan ang mga nagasulod agi niini; samtangsigpit ang ganghaan ug hagip-ot ang dalan padulong sa kinabu-hi, ug diyutay ra ang mga nakakaplag niini.” (Mateo 7:13, 14)Kinabuhing walay kataposan ang sangkoanan sa matuod nga re-lihiyon. Kalaglagan ang sangkoanan sa bakak nga relihiyon. Diligusto ni Jehova nga may tawo nga malaglag, ug kanay hinungdannga iyang gihatagan ang mga tawo sa bisan diin sa kahigayonannga makakat-on bahin kaniya. (2 Pedro 3:9) Busa, ang atong paa-gi sa pagsimba sa Diyos nagpasabot sa kinabuhi o sa kamatayonalang kanato.

KON UNSAON PAG-ILA ANG MATUOD NGA RELIHIYON5 Sa unsang paagi makaplagan ang ‘dalan padulong sa kinabu-

hi’? Miingon si Jesus nga ang matuod nga relihiyon madayag diha

3. Sumala ni Jesus, unsay kinahanglan natong buhaton aron mauyonan saDiyos?4. Unsay kahulogan sa mga pulong ni Jesus bahin sa duha ka dalan, ug unsaysangkoanan sa matag dalan?5. Sa unsang paagi mailhan nato kadtong nagtuman sa matuod nga relihiyon?

Pagsimba nga Giuyonan sa Diyos 145

sa kinabuhi sa mga tawo nga nagtuman niana. “Pinaagi sa ilangmga bunga kamo makaila kanila,” miingon siya. “Ang matag ma-ayong kahoy mamungag maayong bunga.” (Mateo 7:16, 17) Salaing mga pulong, kadtong nagtuman sa matuod nga relihiyonmailhan pinaagi sa ilang mga gituohan ug sa ilang panggawi. Bi-san pag sila dili hingpit ug makahimog kasaypanan, isip usa kagrupo ang matuod nga mga magsisimba nagtinguha sa pagbuhatsa kabubut-on sa Diyos. Atong hisgotan ang unom ka ilhanan samga tawong nagtuman sa matuod nga relihiyon.

6 Ang mga alagad sa Diyos nagpasukad sa ilang mga pagtu-lon-an diha sa Bibliya. Ang Bibliya mismo nag-ingon: “Ang tibuokKasulatan inspirado sa Diyos ug mapuslanon sa pagpanudlo, sapagpamadlong, sa pagpanul-id sa mga butang, sa pagdisiplinadiha sa pagkamatarong, aron ang tawo sa Diyos mahimong ta-kos gayod, bug-os nga masinangkapan alang sa tanang maayongbuhat.” (2 Timoteo 3:16, 17) Ngadto sa iyang mga isigka-Kristo-hanon, si apostol Pablo misulat: “Sa dihang nadawat ninyo angpulong sa Diyos, nga inyong nadungog gikan kanamo, inyonggidawat kini, dili ingong pulong sa mga tawo, kondili, ingonsa kon unsa kini sa pagkatinuod, ingong pulong sa Diyos.” (1 Te-salonica 2:13) Busa, ang mga gituohan ug mga tulumanon samatuod nga relihiyon wala ipasukad sa mga panghunahuna o tra-disyon sa tawo. Kana gipasukad sa inspiradong Pulong sa Diyos,ang Bibliya.

7 Gihatag ni Jesu-Kristo ang tukmang panig-ingnan pinaagi sapaghimo sa Pulong sa Diyos nga pasikaranan sa iyang mga pag-tulon-an. Sa pag-ampo ngadto sa iyang langitnong Amahan, siyamiingon: “Ang imong pulong maoy kamatuoran.” (Juan 17:17) SiJesus nagtuo sa Pulong sa Diyos, ug ang tanang butang ngaiyang gitudlo nahiuyon sa Kasulatan. Si Jesus kanunayng nag-ingon: “Kini nahisulat.” (Mateo 4:4, 7, 10) Unya si Jesus mokutloug teksto. Sa susamang paagi, ang katawhan sa Diyos karon walamagtudlo sa ilang kaugalingong mga ideya. Nagtuo sila nga angBibliya maoy Pulong sa Diyos, ug gipasukad nila kanunay angilang mga pagtulon-an diha sa giingon niini.

6, 7. Unsay hunahuna sa mga alagad sa Diyos bahin sa Bibliya, ug sa unsangpaagi si Jesus naghatag ug panig-ingnan bahin niini?


KADTONG NAGSIMBA SA MATUOD NGA DIYOS

ˇ nagpasukad sa ilang mga pagtulon-an diha sa Bibliya

ˇ nagsimba kang Jehova lamang ug nagpaila sa iyang ngalan

ˇ nagpakitag tinuod nga gugma alang sa usag usa

ˇ nagtuo nga si Jesus mao ang gigamit sa Diyos aron kitamaluwas

ˇ dili bahin sa kalibotan

ˇ nagwali nga ang Gingharian sa Diyos mao ang bugtongpaglaom sa katawhan

8 Kadtong nagtuman sa matuod nga relihiyon nagsimba kang Je-hova lamang ug nagpaila sa iyang ngalan. Si Jesus nagpahayag: “SiJehova nga imong Diyos ang imong pagasimbahon, ug siya la-mang ang imong pagahatagan ug sagradong pag-alagad.” (Mateo4:10) Busa, si Jehova lamang ang gisimba sa mga alagad sa Diyos.Ang maong pagsimba naglakip sa pagpaila sa mga tawo kon kinsayngalan sa matuod nga Diyos ug kon unsay iyang kinaiyahan. AngSalmo 83:18 nag-ingon: “Ikaw, kansang ngalan mao si Jehova,ikaw lamang ang Labing Hataas ibabaw sa tibuok nga yuta.” Giha-tag ni Jesus ang sulondan diha sa pagtabang sa uban nga makailasa Diyos, ingon sa iyang gisulti diha sa pag-ampo: “Gipadayag koang imong ngalan sa mga tawo nga imong gihatag kanako gikansa kalibotan.” (Juan 17:6) Sa susama, ang matuod nga mga magsi-simba karon nagtudlo sa uban bahin sa ngalan sa Diyos, sa iyangmga katuyoan, ug sa iyang mga hiyas.

9 Ang katawhan sa Diyos nagpakitag tinuod, dili-mahakogonggugma alang sa usag usa. Si Jesus miingon: “Pinaagi niiniang tanan makaila nga kamo akong mga tinun-an, kon kamoadunay gugma sa inyong taliwala.” (Juan 13:35) Ang unang mgaKristohanon nakabaton sa maong gugma alang sa usag usa. Angdiyosnong gugma mogun-ob sa rasanhon, sosyal, ug nasodnongmga babag ug maghiusa sa mga tawo diha sa dili-mabugto ngabugkos sa matuod nga panag-igsoonay. (Colosas 3:14) Ang mgamembro sa bakak nga mga relihiyon wala makabaton nianangmahigugmaong panag-igsoonay. Nganong nahibalo kita niana?Sila magpinatyanay tungod sa nasodnon o etnikong mga kabing-kilan. Ang matuod nga mga Kristohanon dili mobakyaw ug mgahinagiban aron patyon ang ilang Kristohanong mga igsoon o si bi-san kinsa. Ang Bibliya nag-ingon: “Ang mga anak sa Diyos ug angmga anak sa Yawa dayag niining butanga: Ang matag usa nga walamagpadayon sa pagbuhat ug pagkamatarong wala magagikan saDiyos, ni siya nga wala mahigugma sa iyang igsoon. . . . Kita kina-hanglang magbaton ug gugma alang sa usag usa; dili sama kangCain, nga naggikan sa usa nga daotan ug nagpatay sa iyang igso-on.”—1 Juan 3:10-12; 4:20, 21.

8. Unsay nalangkit sa pagsimba kang Jehova?9, 10. Sa unsang mga paagi ang matuod nga mga Kristohanon magpakitag gug-ma alang sa usag usa?


10 Hinuon, labaw pa kay sa paglikay sa pagpatay sa uban angnalangkit sa tinuod nga gugma. Sa kawalay-kahakog gamiton samatuod nga mga Kristohanon ang ilang panahon, kusog, ug ka-hinguhaan sa pagtabang ug pagdasig sa usag usa. (Hebreohanon10:24, 25) Sila magtinabangay sa usag usa sa mga panahon sakasakitan, ug sila matinud-anon sa ilang pagtagad sa uban. Sa pag-kamatuod, gipadapat nila sa ilang kinabuhi ang tambag sa Bibliyanga ‘buhaton ninyo ang maayo ngadto sa tanan.’—Galacia 6:10.

11 Ang matuod nga mga Kristohanon nagtuo nga si Jesu-Kristomao ang gigamit sa Diyos aron kita maluwas. Ang Bibliya nag-ingon: “Walay kaluwasan diha kang bisan kinsa pang lain, kaywalay laing ngalan ilalom sa langit nga gikahatag taliwala sa mgatawo nga pinaagi niini kita gayod maluwas.” (Buhat 4:12) Ingonsa atong nasabtan diha sa Kapitulo 5, gihatag ni Jesus ang iyangkinabuhi ingong usa ka lukat alang sa masinugtanong mga tawo.(Mateo 20:28) Lain pa, si Jesus gitudlo sa Diyos ingong Hari sa la-ngitnong Gingharian nga maoy magamando sa tibuok yuta. Uggiobligar sa Diyos nga kita magmasinugtanon kang Jesus ug mag-padapat sa iyang mga pagtulon-an kon gusto natog kinabuhingwalay kataposan. Kanay hinungdan ang Bibliya nag-ingon: “Siyanga magpasundayag ug pagtuo sa Anak adunay kinabuhing walaykataposan; siya nga dili mosugot sa Anak dili makakita sa kinabu-hi.”—Juan 3:36.

12 Ang matuod nga mga magsisimba dili bahin sa kalibotan. Sadihang gihusay atubangan sa Romanong magmamando nga si Pi-lato, si Jesus miingon: “Ang akong gingharian dili bahin niiningkalibotana.” (Juan 18:36) Bisan kon diing nasora sila nagpuyo, angmatuod nga mga sumusunod ni Jesus maoy mga ginsakpan saiyang langitnong Gingharian ug busa naghupot sa estriktongneyutralidad sa politikanhong mga kahikayan sa kalibotan. Dilisila makigbahin sa mga away niini. Bisan pa niana, ang mga mag-sisimba ni Jehova dili manghilabot kon unsay buhaton sa ubankon bahin sa pag-anib sa usa ka politikanhong partido, pagkandi-dato alang sa katungdanan, o pagbotar. Ug bisan pag ang matuod

11. Nganong hinungdanon nga motuo nga si Jesu-Kristo maoy gigamit sa Diyosaron kita maluwas?12. Unsay nalangkit sa pagkadili-bahin sa kalibotan?


nga mga magsisimba sa Diyos maoy neyutral bahin sa politika,sila masinundanon sa balaod. Ngano? Tungod kay ang Pulong saDiyos nagsugo kanila nga “magpasakop” sa panggobyernong “la-baw nga mga awtoridad.” (Roma 13:1) Kon adunay panagsupaktali sa gibaod sa Diyos ug sa gibaod sa usa ka politikanhong siste-ma, ang matuod nga mga magsisimba mosunod sa panig-ingnansa mga apostoles, nga miingon: “Kinahanglang among sugton angDiyos ingong magmamando inay ang mga tawo.”—Buhat 5:29;Marcos 12:17.

Pinaagi sa pag-alagad kang Jehova duyog saiyang katawhan, labaw kaayo ang imong maangkon

kay sa mawala kanimo


13 Ang matuod nga mga sumusunod ni Jesus nagwali nga angGingharian sa Diyos mao ang bugtong paglaom sa katawhan. SiJesus mitagna: “Kining maayong balita sa gingharian igawali sa ti-buok gipuy-ang yuta ingon nga pagpamatuod ngadto sa tanangkanasoran; ug unya moabot ang kataposan.” (Mateo 24:14) Imbesmagdasig sa mga tawo nga mosalig sa tawhanong mga magma-mando sa pagsulbad sa ilang mga suliran, ang matuod nga mgasumusunod ni Jesu-Kristo nagmantala sa langitnong Ginghariansa Diyos ingong bugtong paglaom sa katawhan. (Salmo 146:3) SiJesus nagtudlo kanato sa pag-ampo alang nianang hingpit nga ka-gamhanan sa miingon siya: “Paanhia ang imong gingharian.Matuman unta ang imong kabubut-on, maingon sa langit, maoman usab sa yuta.” (Mateo 6:10) Ang Pulong sa Diyos mitagna ngakining langitnong Gingharian “magadugmok ug magatapos nii-ning tanang gingharian [nga naglungtad karon], ug kini mobaroghangtod sa panahong walay tino.”—Daniel 2:44.

14 Pinasukad sa bag-o pa natong nahisgotan, suknaa ang imongkaugalingon: ‘Unsang relihiyosong grupo ang nagpasukad sa ta-nang pagtulon-an niini diha sa Bibliya ug nagpaila sa ngalanni Jehova? Unsang grupoha ang nagtuman sa diyosnong gugma,nagpasundayag ug pagtuo kang Jesus, dili bahin sa kalibo-tan, ug nagmantala nga ang Gingharian sa Diyos mao angbugtong matuod nga paglaom sa katawhan? Sa tanang relihiyonsa yuta, unsa ang relihiyon nga nakakab-ot niining tanang kina-hanglanon?’Ang mga kamatuoran tin-awng nagpakita nga kininggrupoha mao ang mga Saksi ni Jehova.—Isaias 43:10-12.

UNSAY IMONG BUHATON?15 Ang pagtuo lamang sa Diyos dili igo aron makapahimuot ka-

niya. Ngani, ang Bibliya nag-ingon nga bisan ang mga demonyonagtuo nga naglungtad ang Diyos. (Santiago 2:19) Hinuon, tin-aw nga sila wala magbuhat sa kabubut-on sa Diyos ug wala niyauyoni. Aron uyonan sa Diyos, dili lang kinahanglang motuo kitanga siya naglungtad kondili kinahanglang buhaton usab nato

13. Unsay hunahuna sa matuod nga mga sumusunod ni Jesus bahin sa Ging-harian sa Diyos, ug busa, unsay ilang gihimo?14. Unsang relihiyona ang imong gituohan nga nakakab-ot sa mga kinahang-lanon sa matuod nga pagsimba?15. Unsay gikinahanglan sa Diyos gawas pa sa pagtuo nga siya naglungtad?


ang iyang kabubut-on. Kinahanglang mobulag usab kita gikan sabakak nga relihiyon ug dawaton ang matuod nga pagsimba.

16 Gipakita ni apostol Pablo nga kinahanglang dili kita makigba-hin sa bakak nga pagsimba. Siya misulat: “ ‘Gumula kamo gikansa ilang taliwala, ug ilain ang inyong kaugalingon,’ nagaingon siJehova, ‘ug hunong na sa paghikap sa mahugaw nga butang’; ‘ugpasudlon ko kamo.’” (2 Corinto 6:17; Isaias 52:11) Busa ang matu-od nga mga Kristohanon molikay sa bisan unsa nga nalangkit sabakak nga pagsimba.

17 Gipakita sa Bibliya nga ang tanang matang sa bakak nga re-lihiyon maoy bahin sa “Dakong Babilonya.”� (Pinadayag 17:5)Kanang ngalana magpahinumdom sa karaang siyudad sa Babilon-ya, diin nagsugod ang bakak nga relihiyon human sa Lunop saadlaw ni Noe. Daghang pagtulon-an ug mga tulumanon nga gi-nasunod karon sa bakak nga relihiyon nagsugod dugay na kanhisa Babilonya. Pananglitan, ang mga Babilonyanhon nagsimba ugmga trinidad sa mga diyos. Karong adlawa, ang pangunangdoktrina sa daghang relihiyon mao ang Trinidad. Apan tin-awnggipakita sa Bibliya nga aduna lamay usa ka matuod nga Diyos, siJehova, ug nga si Jesu-Kristo mao ang iyang Anak. (Juan 17:3) Angmga Babilonyanhon nagtuo usab nga ang mga tawo adunay dili-mamatay nga kalag nga magpadayong buhi human sa kamatayonug mahimong mag-antos diha sa usa ka dapit nga sakitanan. Ka-rong adlawa, ang pagtuo sa dili-mamatay nga kalag o espiritu ngamahimong mag-antos diha sa impiyernong-kalayo gitudlo sa ka-daghanang relihiyon.

18 Sanglit ang karaang Babilonyanhong pagsimba mikaylap sa ti-buok yuta, ang modernong Dakong Babilonya mahimong ilhonnga tibuok-kalibotang imperyo sa bakak nga relihiyon. Ug angDiyos nagtagna nga kining imperyo sa bakak nga relihiyon moda-ngat sa kalit nga kalaglagan. (Pinadayag 18:8) Nasabtan mo ba konnganong hinungdanon nga ikaw mobulag sa tanang bahin sa Da-

� Alang sa dugang impormasyon kon nganong ang Dakong Babilonya nagha-was sa tibuok-kalibotan nga imperyo sa bakak nga relihiyon, tan-awa ang Apen-dise, mga panid 219-20.

16. Nganong dili kita angayng makigbahin sa bakak nga relihiyon?17, 18. Unsa ang “Dakong Babilonya,” ug nganong dinalian nga ‘mogula gi-kan kaniya’?


kong Babilonya? Buot ni Jehova nga Diyos nga ikaw ‘mogula gikankaniya’ sa madali samtang aduna pay panahon.—Pinadayag 18:4.

19 Ingong resulta sa imong desisyon nga mohunong na sa pag-tuman sa bakak nga relihiyon, ang pipila mahimong dili namakig-uban kanimo. Bisan pa niana, pinaagi sa pag-alagad kangJehova duyog sa iyang katawhan, labaw kaayo ang imong ma-angkon kay sa mawala kanimo. Sama sa unang mga tinun-anni Jesus nga mibiya sa ubang mga butang aron makasunod ka-niya, sa kadugayan ikaw makabaton ug daghang espirituwalnga mga igsoong lalaki ug babaye. Ikaw mahimong bahin sa usaka dako tibuok-kalibotang pamilya sa milyonmilyong matuod ngamga Kristohanon nga nagpakita kanimog tinuod nga gugma. Ugimong mabatonan ang kahibulongang paglaom sa kinabuhingwalay kataposan “sa umaabot nga sistema sa mga butang.” (Mar-cos 10:28-30) Basin ngadtongadto, kadtong mibiya kanimotungod sa imong mga tinuohan mosusi kon unsay gitudlo sa Bi-bliya ug mahimong mga magsisimba ni Jehova.

20 Ang Bibliya nagtudlo nga hapit nang laglagon sa Diyos ki-ning daotang sistema sa mga butang ug pulihan kini sa matarongnga bag-ong kalibotan ubos sa pagmando sa iyang Gingharian.(2 Pedro 3:9, 13) Pagkakahibulongan unya kanang kalibotana! Ugsa maong matarong nga bag-ong sistema, adunay usa lamang karelihiyon, usa ka matuod nga matang sa pagsimba. Dili ba maa-lamon nga imong himoon ang gikinahanglang mga tikang aronmakig-uban sa matuod nga mga magsisimba karon dayon?

19. Unsay imong maangkon pinaagi sa pag-alagad kang Jehova?20. Unsay palaaboton niadtong nagtuman sa matuod nga relihiyon?


ˇ Adunay usa lamang ka matuod nga relihiyon.—Mateo 7:13, 14.

ˇ Ang matuod nga relihiyon mailhan pinaagi samga pagtulon-an ug mga tulumanon niini.—Mateo 7:16, 17.

ˇ Ang mga Saksi ni Jehova nagtuman sa pagsimbanga giuyonan sa Diyos.—Isaias 43:10.


PANANGLIT kon imong nadiskobrehan nga ang inyong tibuoknga palibot nahugawan. May sekretong naglabay ug makahi-lo nga basura nianang dapita, ug sa maong panahon angmga kinabuhi nameligro. Unsay imong buhaton? Seguradongmopahawa ka kon posible kana. Apan human makapahawa,moatubang ka gihapon niining seryosong pangutana, ‘Nahilo-an ba ako?’

2 Ang susamang kahimtang motungha bahin sa bakak ngarelihiyon. Nagtudlo ang Bibliya nga ang maong pagsimba nahu-gawan sa sayop nga mga pagtulon-an ug tulumanon. (2 Corinto6:17) Kana ang hinungdan nga ikaw kinahanglang mogula sa“Dakong Babilonya,” ang tibuok-kalibotan nga imperyo sa ba-kak nga relihiyon. (Pinadayag 18:2, 4) Nakagula ka na ba? Konmao, pagadayegon ka. Apan dili pa igo ang imong pagbulag opagpahawa sa usa ka bakak nga relihiyon. Pagkahuman niana,kinahanglang suknaon nimo ang imong kaugalingon, ‘Adunabay mga timaan sa bakak nga pagsimba nga nagpabilin kana-ko?’ Tagda ang pipila ka pananglitan.

1, 2. Unsang pangutana ang kinahanglang isukna nimo sa imong kaugalingonhuman sa pagbulag sa bakak nga relihiyon, ug nganong sa imong hunahunahinungdanon kini?

KAPITULO DESISAYIS

Barog Dapig saMatuod nga Pagsimba

Unsay gitudlo sa Bibliya bahin sa paggamitug mga imahen?

Unsay hunahuna sa mga Kristohanon bahin sarelihiyosong mga pangilin?

Sa unsang paagi ikapatin-aw nimo ang imong mgatinuohan ngadto sa uban nga dili makapasuko kanila?

MGA IMAHEN UG ANG PAGSIMBA SA KATIGULANGAN3 Ang pipila ka tawo adunay mga imahen o halaran sa ilang

balay sulod na sa daghang katuigan. Ikaw ba duna usab niana?Kon mao, basin nagtuo ka nga ang pag-ampo sa Diyos nga walakanang makita nga panabang maoy katingad-anan o sayop. Ba-sin imo pang gimahal ang pipila ka imahen. Apan ang Diyosmismo ang nag-ingon kon sa unsang paagi siya pagasimbahon,ug nagtudlo ang Bibliya nga dili niya gustong kita mogamit ugmga imahen. (Exodo 20:4, 5; Salmo 115:4-8; Isaias 42:8; 1 Juan5:21) Busa ikaw lig-ong makabarog dapig sa matuod nga pagsim-ba pinaagi sa pagsunog sa mga butang nga nalangkit sa bakaknga pagsimba nga imong gipanag-iya. Isipa gayod kanang mgabutanga ingon sa pag-isip ni Jehova—ingon nga “dulumtanan.”—Deuteronomio 27:15.

4 Ang pagsimba sa katigulangan kaylap usab diha sa daghang

3. (a) Unsay giingon sa Bibliya bahin sa paggamit ug mga imahen, ug nganongang hunahuna sa Diyos basin lisod madawat sa pipila? (b) Unsay angay nimongbuhaton sa mga butang nga nalangkit sa bakak nga pagsimba nga imong gipa-nag-iya?4. (a) Nganong nahibalo kita nga ang pagsimba sa katigulangan walay kapus-lanan? (b) Nganong gidid-an ni Jehova ang iyang katawhan nga makiglangkitsa bisan unsang matang sa espiritismo?

155

bakak nga relihiyon. Una makakat-on sa kamatuoran sa Bibliya,ang pipila nagtuo nga ang mga patay adunay panimuot diha sadili-makitang kalibotan ug sila makatabang o makadaot sa mgabuhi. Tingali naghago ka pag-ayo sa paghupay sa imong na-matayng mga katigulangan. Apan sumala sa imong nakat-onansa Kapitulo 6 niining basahona, ang mga patay wala na mag-lungtad nga adunay panimuot sa bisan diing dapit. Busa, walaykapuslanan ang mga paningkamot nga makigsulti kanila. Angmga mensahe nga daw nagagikan sa usa ka namatayng minahalsa pagkatinuod naggikan sa mga demonyo. Busa, gidid-an ni Je-hova ang mga Israelinhon sa pagsulay pagpakigsulti sa mga patayo pagpakiglangkit sa bisan unsang ubang matang sa espiritismo.—Deuteronomio 18:10-12.

5 Kon ang paggamit ug mga imahen o pagsimba sa katigu-langan maoy bahin sa imong paagi sa pagsimba kanhi, unsayimong mahimo? Basaha ug palandonga ang mga teksto sa Bi-bliya nga nagpakita kanimo kon unsay pag-isip sa Diyos niiningmga butanga. Ampo matag adlaw kang Jehova bahin sa imong ti-nguha sa pagbarog dapig sa matuod nga pagsimba, ug hangyoasiya sa pagtabang kanimo sa paghunahuna sama kaniya.—Isaias55:9.

PASKO—WALA SAULOGA SA UNANG MGA KRISTOHANON6 Ang pagsimba sa usa ka tawo mahugawan sa bakak nga relihi-

yon may labot sa popular nga mga pangilin. Pananglitan, tagdaang Pasko. Ang Pasko nagsaulog kono sa pagkatawo ni Jesu-Kristo,ug halos tanang relihiyon nga nag-angkong Kristohanon nagsau-log niini. Bisan pa niana, walay ebidensiya nga ang mga tinun-anni Jesus sa unang siglo nagsaulog sa maong pangilin. Ang librongSacred Origins of Profound Things nag-ingon: “Sulod sa duha kasiglo human sa pagkatawo ni Kristo, walay nasayod, ug pipila raka tawo ang interesado kon kanus-a gayod siya natawo.”

7 Bisan pag ang mga tinun-an ni Jesus nahibalo sa eksaktong

5. Unsay imong mahimo kon ang paggamit ug mga imahen o pagsimba sa ka-tigulangan maoy bahin sa imong paagi sa pagsimba kanhi?6, 7. (a) Ang Pasko nagsaulog kono sa unsa, ug gisaulog ba kana sa mga sumu-sunod ni Jesus sa unang siglo? (b) Nalangkit sa unsa ang mga pagsaulog saadlawng-natawhan sa panahon sa unang mga tinun-an ni Jesus?


petsa sa iyang pagkatawo, sila dili magsaulog niana. Ngano? Tu-ngod kay, sumala sa giingon sa The World Book Encyclopedia, angunang mga Kristohanon “nag-isip nga ang pagsaulog sa pagka-tawo sa usa maoy paganong kostumbre.” Ang mga pagsaulog saadlawng-natawhan nga gihisgotan lamang sa Bibliya mao kad-tong iya sa duha ka magmamando nga wala magsimba kangJehova. (Genesis 40:20; Marcos 6:21) Ang mga pagsaulog sa ad-lawng-natawhan gihimo usab sa pagpasidungog sa paganongmga diyos. Pananglitan, sa Mayo 24 gisaulog sa mga Romanoang adlawng-natawhan sa diyosang si Diana. Sa pagkasunod ad-law, ilang gisaulog ang adlawng-natawhan sa ilang adlaw-diyos,si Apolos. Busa, ang mga pagsaulog sa adlawng-natawhan na-langkit sa paganismo, dili sa Kristiyanidad.

8 Adunay laing katarongan kon nganong ang mga Kristoha-non sa unang siglo wala magsaulog sa adlawng-natawhan niJesus. Ang iyang mga tinun-an lagmit nahibalo nga ang mga pag-saulog sa adlawng-natawhan nalangkit sa patuotuo. Pananglitan,daghang Grego ug mga Romano sa karaang kapanahonan nag-tuo nga ang usa ka espiritu magbantay sa pagkaanak sa matagtawo ug magpanalipod kaniya sa tibuok kinabuhi. “Ang ma-ong espiritu adunay misteryosong relasyon uban sa diyos ngasa iyang adlawng-natawhan ang maong indibiduwal gipanganakusab,” matod sa librong The Lore of Birthdays. Si Jehova tinongwala mahimuot sa bisan unsang pagsaulog nga maglangkit kangJesus sa patuotuo. (Isaias 65:11, 12) Busa nganong ang daghangtawo nagsaulog man sa Pasko?

ANG SINUGDANAN SA PASKO9 Paglabay lamang sa ginatos ka katuigan human sa pagkina-

buhi ni Jesus sa yuta nga ang mga tawo misugod pagsaulog saiyang adlawng-natawhan sa Disyembre 25. Apan kana dili maoang petsa sa pagkatawo ni Jesus, kay siya lagmit natawo sa Oktu-bre.� Busa nganong Disyembre 25 ang napilian? Ang pipila nga

� Tan-awa ang Apendise, mga panid 221-2.

8. Ipatin-aw ang kalangkitan tali sa mga pagsaulog sa adlawng-natawhan ug pa-tuotuo.9. Sa unsang paagi napilian ang Disyembre 25 ingon nga adlaw sa pagsaulogsa pagkatawo ni Jesus?

Barog Dapig sa Matuod nga Pagsimba 157

sa ulahi nangangkon nga mga Kristohanon lagmit “nagtinguhanga ang petsa mahiatol sa pista sa paganong Roma nga nagsa-ulog sa ‘adlawng-natawhan sa dili-mabuntog nga adlaw.’” (TheNew Encyclopædia Britannica) Sa tingtugnaw, sa dihang dawdili kaayo masanag ang adlaw, gihimo sa mga pagano ang mgaseremonyas aron ang maong tuboran sa kainit ug kahayag maka-balik gikan sa lagyong mga panaw niini. Ang Disyembre 25 giisipnga mao ang sinugdanan sa pagbalik sa adlaw. Sa paningkamotnga kabigon ang mga pagano, ang relihiyosong mga lider nag-sagop sa maong pista ug nagsulay sa paghimo niini nga daw“Kristohanon.”�

10 Ang paganong sinugdanan sa Pasko dugay nang giila. Tu-ngod sa dili-kasulatanhong sinugdanan niini, ang Pasko gidili saInglaterra ug sa pipila ka bahin sa Amerikanhong mga kolon-ya sa ika-17ng siglo. Gimultahan si bisan kinsang nagpuyo langgani sa balay ug wala motrabaho sa adlaw sa Pasko. Hinuon, sawala madugay napopular na usab ang da-ang mga kostumbre, ug gidugang angpipila ka bag-ong kostumbre. Nahimo nausab nga bililhong pangilin ang Pasko,ug kini bililhon gihapon sa daghang na-sod. Apan, tungod sa kalangkitan sa Paskongadto sa bakak nga relihiyon, kadtonggustong magpahimuot sa Diyos dili mo-saulog niini o sa bisan unsang ubangpangilin nga naggikan sa paganong pag-simba.�

� Ang Saturnalia usa usab ka hinungdan sa pag-kapili sa Disyembre 25. Ang maong pista gisaulogsa pagpasidungog sa Romanong diyos sa agrikultu-ra sa Disyembre 17-24. Gihimo ang kombira, hud-yaka, ug pagpangregalo panahon sa Saturnalia.� Alang sa usa ka paghisgot kon unsay pag-isip

sa matuod nga mga Kristohanon sa ubang popularnga mga pangilin, tan-awa ang Apendise, mga pa-nid 222-3.

10. Sa karaang panahon, nganong ang pipila katawo wala magsaulog sa Pasko?

Kaonon ba nimoang usa ka kendi

nga gipunit gikansa kanal?


HINUNGDANON BA GAYOD ANG MGA SINUGDANAN?11 Ang pipila mouyon nga ang mga pangilin sama sa Pas-

ko adunay paganong sinugdanan apan mobati gihapon ngaang pagsaulog niana dili sayop. Sa pagkatinuod, ang kadagha-nang tawo wala maghunahuna bahin sa bakak nga pagsimbasa dihang sila magsaulog sa mga pangilin. Kanang mga okasyo-na mohatag usab ug mga kahigayonan nga magkasuod ang mgapamilya. Kini ba ang imong pagbati? Kon mao, lagmit gugma sapamilya, dili gugma sa bakak nga relihiyon, ang daw makapahi-mong lisod nga mobarog dapig sa matuod nga pagsimba. Salignga buot ni Jehova, ang tagmugna sa pamilya, nga imong ma-batonan ang maayong relasyon uban sa imong mga paryente.(Efeso 3:14, 15) Apan ikaw makapalig-on sa maong mga bugkossa mga paaging giuyonan sa Diyos. Bahin sa butang nga una ga-yod natong kabalak-an, si apostol Pablo misulat: “Magpadayon sapagtino kon unsa ang dalawaton sa Ginoo.”—Efeso 5:10.

12 Imong gibati tingali nga ang sinugdanan sa mga pangi-lin dili gayod mao ang katarongan sa pagsaulog niana karon.Hinungdanon ba gayod ang mga sinugdanan? Oo! Agig ilus-trasyon: Pananglitan ikaw nakakitag usa ka buok kendi sa kanal.Puniton ba nimo kanang maong kendi ug kan-on kana? Siyem-pre dili! Hugaw ang maong kendi. Sama nianang kendiha, dawtam-is ang mga pangilin, apan gipunit kana gikan sa hu-gawng mga dapit. Sa pagbarog dapig sa matuod nga pagsimba,kita kinahanglang maghunahuna sama kang propeta Isaias, kin-sa nagsugo sa matuod nga mga magsisimba: “Ayaw paghikap ugmahugaw.”—Isaias 52:11.

GAMITA ANG HAIT NGA SALABOTANDIHA SA PAGPAKIGLABOT SA UBAN

13 Tingali motungha ang mga suliran sa dihang ikaw mode-sisyon nga dili makigbahin sa mga pangilin. Pananglitan, basin

11. Nganong ang pipila ka tawo nagsaulog ug mga pangilin, apan unsay unagayod natong kabalak-an?12. Iilustrar kon nganong angay natong likayan ang mga kostumbre ug mga sa-ulog nga adunay hugawng mga sinugdanan.13. Unsang mga suliran ang tingali motungha sa dihang dili ka makigbahin samga pangilin?


matingala ang imong mga kauban sa trabaho kon nganong dilika makigbahin sa pipila ka kalihokan sa pangilin diha sa imonggitrabahoan. Unsa na man kon hatagan kag pinaskohan? Sayopba nga dawaton kana? Unsa na man kon dili sama kanimog mgatinuohan ang imong kapikas sa kaminyoon? Sa unsang paagimaseguro nimo nga ang imong mga anak dili mobati nga hini-kawan tungod sa dili pagsaulog sa mga pangilin?

14 Gikinahanglan ang hait nga salabotan aron maila kon saunsang paagi atubangon ang matag kahimtang. Kon may motim-baya kanimo langkit sa pangilin, ikaw mahimong magpasalamatsa mitimbaya kanimo. Apan pananglitan kon motimbaya kani-mo ang usa ka tawo nga kanunay nimong makita o kauban nimosa trabaho. Nianang kahimtanga, basig gusto mong magpatin-aw.Sa tanang kahimtang, magmataktikanhon. Ang Bibliya nagtam-bag: “Himoa ang inyong sinultihan nga kanunayng madanihon,tinimplahan ug asin, aron mahibaloan ninyo kon unsaon pagtu-bag sa matag usa.” (Colosas 4:6) Pagbantay nga dili magpakitagkawalay-pagtahod sa uban. Inay hinuon, mataktikanhong ipatin-aw ang imong baroganan. Tin-awa nga dili ka supak sa paghatagug regalo ug sa mga tapoktapok apan mopalabi ka sa pagpakigba-hin sa maong mga kalihokan sa laing higayon.

15 Unsa na man kon adunay gustong moregalo kanimo? Nag-depende kini pag-ayo sa mga kahimtang. Ang tighatag basinmoingon: “Nasayod ko nga wala ka magsaulog sa maong pangi-lin. Bisan pa niana, gusto ko nga kini ihatag kanimo.” Tingalimodesisyon ka nga sa maong mga kahimtang ang pagdawatsa regalo dili sama sa pagpakigbahin sa pagsaulog sa maong pa-ngilin. Siyempre, kon ang tighatag wala mahibalo sa imongmga tinuohan, ikaw makasulti nga ikaw wala magsaulog sa pa-ngilin. Kini makatabang sa pagpatin-aw kon nganong ikawmodawat ug regalo apan dili mohatag ug regalo sa maong okas-yon. Sa laing bahin, maalamon ang dili pagdawat ug regalo konkini gihatag nga may dayag nga katuyoan sa paglapas sa imongmga tinuohan o mokompromiso tungod sa materyal nga kaayo-han.

14, 15. Unsay imong mahimo kon may motimbaya kanimo o kon adunay gus-tong moregalo kanimo?


UNSAON NIMO PAGTRATARANG MGA MEMBRO SA IMONG PAMILYA?

16 Unsa na man kon ang mga membro sa imong pamilya dilisama nimog mga tinuohan? Sa makausa pa, magmataktikan-hon. Dili kinahanglang makiglantugi bahin sa matag kostumbreo pagsaulog nga himoon sa imong mga paryente. Hinunoa, ta-hora ang ilang katungod sa ilang mga opinyon, sama ra ngabuot nimo nga ilang tahoron ang imong katungod sa imongmga opinyon. (Mateo 7:12) Likayi ang bisan unsang mga lihoknga maghimo kanimo nga nakigbahin sa pangilin. Bisan pa ni-ana, magmakataronganon kon bahin sa mga butang nga walaykalangkitan sa aktuwal nga pagsaulog. Siyempre, ikaw kinahang-lang molihok kanunay sa paagi nga dili madaot ang imongtanlag.—1 Timoteo 1:18, 19.

17 Unsay imong mahimo aron ang imong mga anak dili moba-ti nga hinikawan tungod sa dili pagsaulog ug dili-kasulatanhongmga pangilin? Kini nagdepende pag-ayo kon unsay imong gina-himo sa ubang mga panahon sa tuig. Ang pipila ka ginikananmaghikay ug mga higayon sa paghatag ug mga regalo sailang mga anak. Usa sa kinamaayohang mga regalo nga imongikahatag sa imong mga anak mao ang imong panahon ug mahi-gugmaong pagtagad.

TUMANA ANG MATUOD NGA PAGSIMBA18 Aron makapahimuot sa Diyos, kinahanglang isalikway

nimo ang bakak nga pagsimba ug mobarog dapig sa matu-od nga pagsimba. Unsay nalakip niini? Ang Bibliya nag-ingon:“Magmahunahunaon kita sa usag usa aron sa pagdasig ngad-to sa paghigugma ug sa maayong mga buhat, nga dili talikdanang atong mga panagkatigom, sama sa nabatasan sa pipila,apan magdinasigay sa usag usa, ug ilabina gayod samtang

16. Sa unsang paagi ikaw mahimong magmataktikanhon sa pagdumala sa mgabutang nga nalangkit sa mga pangilin?17. Sa unsang paagi makatabang ka sa imong mga anak aron sila dili mobatinga hinikawan tungod kay ilang nakita nga ang uban nagasaulog ug mga pa-ngilin?18. Sa unsang paagi ang pagtambong sa Kristohanong mga tigom makatabangnimo sa pagbarog dapig sa matuod nga pagsimba?


makita ninyo nga ang adlaw nagkaduol na.” (Hebreohanon 10:24, 25) Ang Kristohanong mga tigom maoy malipayong mgaokasyon aron imong simbahon ang Diyos sa paagi nga iyanggiuyonan. (Salmo 22:22; 122:1) Sa maong mga tigom, adunay“pagdinasigay” taliwala sa matinumanong mga Kristohanon.—Roma 1:12.

19 Ang laing paagi nga ikaw mahimong mobarog dapig sa ma-tuod nga pagsimba mao ang pagpakigsulti sa uban bahin samga butang nga imong nakat-onan gikan sa pagtuon sa Bibli-ya uban sa mga Saksi ni Jehova. Daghang tawo ang tinuod nga“nagapanghupaw ug nagaagulo” tungod sa pagkadaotan nga na-gakahitabo sa kalibotan karon. (Ezequiel 9:4) Tingali may pipilaka tawo nga imong nailhan nga mibati niana. Nganong dilimakigsulti kanila bahin sa imong gipasukad-sa-Bibliya nga pag-laom sa umaabot? Samtang makig-uban ka sa matuod nga mgaKristohanon ug makigsulti sa uban bahin sa kahibulongang mgakamatuoran sa Bibliya nga imong nakat-onan, imong madiskob-rehan nga inanayng mahanaw ang bisan unsang pangandoy samga kostumbre sa bakak nga pagsimba nga tingali nagpabilin pasa imong kasingkasing. Magmasaligon nga ikaw magmalipayongayod ug makadawat ug daghang panalangin kon ikaw mobarogdapig sa matuod nga pagsimba.—Malaquias 3:10.

19. Nganong hinungdanon nga ikaw makigsulti sa uban bahin sa mga butangnga imong nakat-onan gikan sa Bibliya?


ˇ Ang mga imahen o ang pagsimba sa katigulanganwalay dapit diha sa matuod nga pagsimba.—Exodo 20:4, 5; Deuteronomio 18:10-12.

ˇ Sayop ang pagpakigbahin sa mga saulog ngaadunay paganong mga sinugdanan.—Efeso 5:10.

ˇ Ang matuod nga mga Kristohanon angay ngamagmataktikanhon sa dihang sila magpatin-aw sailang mga tinuohan ngadto sa uban.—Colosas 4:6.


Ang pagtuman sa matuod ngapagsimba mohatag ug

tinuod nga kalipay

KON itandi sa dako kaayong uniberso, ang yuta gamay gayodkaayo. Sa pagkatinuod, alang kang Jehova, “ang Magbubu-hat sa langit ug yuta,” ang mga nasod sama ra sa gamayngtinulo sa tubig gikan sa timba. (Salmo 115:15; Isaias 40:15) Bi-san pa niana, ang Bibliya nag-ingon: “Si Jehova haduol kanilangtanan nga nagatawag kaniya, kanilang tanan nga nagatawag kani-ya sa kamatinud-anon. Pagatumanon niya ang tinguha niadtongnahadlok kaniya, ug ang ilang pagtuaw alang sa tabang iyang pa-gadunggon.” (Salmo 145:18, 19) Hunahunaa kon unsay ipasabotniana! Ang labing-gamhanang Maglalalang haduol kanato ug iyakitang dunggon kon kita ‘magatawag kaniya sa kamatinud-anon.’Talagsaon kaayong pribilehiyo nga kita makaampo sa Diyos!

2 Hinunoa, kon buot natong dunggon ni Jehova ang atong mgapag-ampo, kinahanglang moampo kita kaniya sa paagi nga iyanggiuyonan. Sa unsang paagi makaampo kita sa paagi nga iyang gi-uyonan gawas kon kita nakasabot sa gitudlo sa Bibliya bahinsa pag-ampo? Hinungdanon nga mahibalo kita sa giingon sa Ka-sulatan bahin sa pag-ampo, kay kana makatabang kanato ngamasuod kang Jehova.

NGANONG MOAMPO KANG JEHOVA?3 Ang usa ka hinungdanong katarongan nga kita angayng mo-

1, 2. Nganong pagaisipon nato ang pag-ampo ingong dakong pribilehiyo, ugnganong kinahanglang mahibalo kita sa gitudlo sa Bibliya bahin niini?3. Unsay usa ka hinungdanong katarongan nga kita angayng moampo kang Je-hova?

KAPITULO DESISIYETE

Pakigsuod sa DiyosPinaagi sa Pag-ampo

Nganong angay tang moampo sa Diyos?

Unsay kinahanglan natong buhaton aron patalinghogansa Diyos?

Sa unsang paagi tubagon sa Diyos ang atong mga pag-ampo?

ampo kang Jehova mao nga siya nagdapit kanato sa pag-ampo.Ang iyang Pulong nagdasig kanato: “Ayaw kabalaka sa bisan un-sang butang, apan sa tanang butang pinaagi sa pag-ampo ugpangamuyo uban ang pagpasalamat ipahibalo ang inyong mgapangaliya sa Diyos; ug ang kalinaw sa Diyos nga labaw sa tanangpanghunahuna magbantay sa inyong mga kasingkasing ug sa in-yong mga gahom sa pangisip pinaagi kang Kristo Jesus.” (Filipos4:6, 7) Seguradong dili nato buot nga di-tagdon kanang ma-lulotong kahikayan nga gihimo alang kanato sa SupremongMagmamando sa uniberso!

4 Ang laing katarongan nganong mag-ampo mao nga ang regu-lar nga pag-ampo kang Jehova maoy usa ka paagi sa pagpalig-onsa atong relasyon kaniya. Ang tinuod nga mga higala dili langmag-estoryahay dihang sila adunay gikinahanglan. Hinunoa, angsuod nga mga higala interesado sa usag usa, ug mas malig-onang ilang paghigalaay samtang ipahayag nilang walay pagpanu-ko ang ilang mga hunahuna, kabalaka, ug pagbati. Sa pipilaka bahin, ang kahimtang maoy susama bahin sa atong relas-yon kang Jehova nga Diyos. Sa tabang niining basahona, daghanang imong nakat-onan sa gitudlo sa Bibliya bahin kang Jeho-va, sa iyang personalidad, ug sa iyang mga katuyoan. Imo siyang

4. Sa unsang paagi ang regular nga pag-ampo kang Jehova makapalig-on saatong relasyon kaniya?

“Ang Magbubuhat salangit ug sa yuta” andammagpatalinghog sa atongmga pag-ampo

165

nailhan ingong tinuod nga persona. Ang pag-ampo mohatag ka-nimo sa kahigayonan sa pagpahayag sa imong mga hunahuna ugkinasulorang mga pagbati ngadto sa imong langitnong Amahan.Samtang buhaton mo kana, ikaw masuod kang Jehova.—Santiago4:8.

UNSANG MGA KINAHANGLANONANG KINAHANGLAN NATONG KAB-OTON?

5 Patalinghogan ba ni Jehova ang tanang pag-ampo? Tagda angiyang gisulti ngadto sa rebelyosong mga Israelinhon sa mga ad-law ni manalagnang Isaias: “Bisan pa kon kamo maghimogdaghang mga pag-ampo, ako dili mamati; ang inyong mga ka-mot napuno sa pag-ula ug dugo.” (Isaias 1:15) Tungod diay sapipila ka buhat, dili patalinghogan sa Diyos ang atong mga pag-ampo. Busa, aron dunggon sa Diyos ang atong mga pag-ampo,kinahanglang kab-oton nato ang pipila ka pangunang mga kina-hanglanon.

6 Usa ka pangunang kinahanglanon mao nga kita magpasun-dayag ug pagtuo. (Marcos 11:24) Si apostol Pablo misulat: “Konwalay pagtuo imposible ang pagpahimuot [sa Diyos], kay siya ngamoduol sa Diyos angay nga motuo nga siya mao ug nga siyamaoy tigganti sa mga matinuorong nagapangita kaniya.” (He-breohanon 11:6) Ang pagkadunay tinuod nga pagtuo dili langpagkahibalo nga ang Diyos naglungtad ug nga iyang patalingho-gan ug tubagon ang mga pag-ampo. Ang pagtuo pamatud-an saatong mga buhat. Kinahanglang mohatag kita ug tin-awng ebi-densiya nga kita adunay pagtuo pinaagi sa atong pagkinabuhikada adlaw.—Santiago 2:26.

7 Gikinahanglan usab ni Jehova nga kadtong moduol kaniyapinaagi sa pag-ampo maghimo niana uban ang pagkamapa-ubsanon ug pagkasinsero. Dili ba aduna kitay katarongan ngamagpaubos sa dihang makigsulti kang Jehova? Sa dihang ang

5. Unsay nagpakita nga dili patalinghogan ni Jehova ang tanang pag-ampo?6. Aron patalinghogan sa Diyos ang atong mga pag-ampo, unsa ang usa ka pa-ngunang kinahanglanon, ug sa unsang paagi makab-ot nato kini?7. (a) Nganong angayng magmatinahoron kita sa dihang makigsulti kang Je-hova pinaagi sa pag-ampo? (b) Sa dihang mag-ampo ngadto sa Diyos, sa unsangpaagi makapakita kita sa pagkamapaubsanon ug pagkasinsero?


mga tawo makahigayon sa pagpakigsulti sa usa ka hari o pre-sidente, kasagarang makigsulti sila nga matinahoron kaayo, ngamagaila sa hataas nga posisyon sa magmamando. Labi na gayodnga kita angayng magmatinahoron sa dihang mag-ampo kangJehova! (Salmo 138:6) Kon buot sabton, siya maoy “Diyos ngaLabing Gamhanan.” (Genesis 17:1) Sa dihang mag-ampo kita saDiyos, ang paagi sa atong pagduol kaniya angayng magpadayagnga sa kamapaubsanon atong giila ang atong posisyon sa iyangatubangan. Ang maong pagkamapaubsanon motukmod kanatosa pag-ampo nga tim-os ug kinasingkasing, nga likayan ang naan-dan nga sublisubling mga pag-ampo.—Mateo 6:7, 8.

8 Ang laing kinahanglanon aron dunggon sa Diyos mao ngakita molihok nga nahiuyon sa atong mga pag-ampo. Gidahomni Jehova nga atong buhaton ang atong maarangan kon bahinsa butang nga atong giampo. Pananglitan, kon kita mag-ampo,“Ihatag kanamo karong adlawa ang among tinapay alang niiningadlawa,” kinahanglang magkugi kita sa bisan unsang trabahonga anaa nga atong maarangan sa pagbuhat. (Mateo 6:11; 2 Te-salonica 3:10) Kon kita mag-ampo nga tabangan sa pagbuntogsa kahuyangan sa unod, kinahanglang magbantay kita sa pag-likay sa mga kahimtang nga mahimong motultol sa tentasyon.(Colosas 3:5) Gawas pa niining pangunang mga kinahanglanon,adunay mga pangutana bahin sa pag-ampo nga kinahanglangmatubag.

PAGTUBAG SA PIPILA KAPANGUTANA BAHIN SA PAG-AMPO

9 Kinsa ang angay natong ampoan? Si Jesus nagtudlo sa iyangmga sumusunod sa pag-ampo ngadto sa ‘Amahan nato nga anaasa mga langit.’ (Mateo 6:9) Nan, ang atong mga pag-ampo ki-nahanglang ipunting lamang kang Jehova nga Diyos. Hinuon,gibaod ni Jehova nga atong ilhon ang posisyon sa iyang bugtongnga Anak, si Jesu-Kristo. Sumala sa atong nakat-onan sa Kapitu-lo 5, si Jesus gipadala nganhi sa yuta aron magsilbing usa ka lukataron tubson kita gikan sa sala ug kamatayon. (Juan 3:16; Roma5:12) Siya ang tinudlong Hataas nga Saserdote ug Maghuhukom.

8. Sa unsang paagi makalihok kita nga nahiuyon sa butang nga atong giampo?9. Kang kinsa angayng mag-ampo kita, ug pinaagi ni kinsa?

Pakigsuod sa Diyos Pinaagi sa Pag-ampo 167

(Juan 5:22; Hebreohanon 6:20) Busa, ang Kasulatan nagmandonga atong itanyag ang atong mga pag-ampo pinaagi ni Jesus. Siyamismo nag-ingon: “Ako ang dalan ug ang kamatuoran ug ang ki-nabuhi. Walay makaadto sa Amahan kon dili pinaagi kanako.”(Juan 14:6) Aron dunggon ang atong mga pag-ampo, kinahang-lang moampo kita ngadto kang Jehova lamang pinaagi sa iyangAnak.

10 Kinahanglan ba nga kita adunay linaing posisyon sa dihangmagaampo? Dili. Wala ibaod ni Jehova ang bisan unsang tino ngaposisyon, sa mga kamot kaha o sa tibuok lawas. Gitudlo sa Bi-bliya nga madawat ra ang daghang nagkadaiyang mga posisyon.Naglakip kini sa paglingkod, pagyukbo, pagluhod, ug pagtindog.(1 Cronicas 17:16; Nehemias 8:6; Daniel 6:10; Marcos 11:25) Angtinuod nga mahinungdanon dili ang linaing posisyon nga makitasa uban, kondili ang hustong tinamdan sa kasingkasing. Sa pagka-tinuod, sa atong kalihokan kada adlaw o sa dihang nag-atubangkitag emerhensiya, makaampo kita sa hilom bisag asa kita. Ma-kadungog si Jehova sa maong mga pag-ampo bisan pag kadtongnag-alirong kanato tingali dili gayod makamatikod niana.—Nehe-mias 2:1-6.

11 Unsay mahimo natong iampo? Ang Bibliya nagpatin-aw: “Bi-san unsay atong pangayoon sumala sa iyang kabubut-on, [siJehova] magpatalinghog kanato.” (1 Juan 5:14) Busa kita maka-ampo ug bisan unsa nga nahiuyon sa kabubut-on sa Diyos.Iya bang kabubut-on nga kita magaampo bahin sa personal ngamga butang? Segurado! Ang pag-ampo kang Jehova mahimongsama kaayo sa pagpakigsulti sa usa ka suod nga higala. Mahimokitang mosulti nga walay pagpanuko, nga ‘ibubo ang atong ka-singkasing’ ngadto sa Diyos. (Salmo 62:8) Angayng mangayokita sa balaang espiritu, kay kini motabang kanato sa pagbu-hat kon unsay matarong. (Lucas 11:13) Makapangayo usab kitaggiya sa paghimog maalamong mga desisyon ug sa kusog aronsa pagsagubang sa mga kalisdanan. (Santiago 1:5) Sa dihang kitamakasala, angay kitang mangayog pasaylo pinasukad sa halad ni

10. Nganong wala kinahanglana ang tino nga posisyon sa dihang kita maga-ampo?11. Unsa ang pipila ka personal nga mga butang nga angayng ilakip sa pag-ampo?


Kristo. (Efeso 1:3, 7) Siyempre, dili lamang personal nga mga bu-tang ang mahimo natong iampo. Angayng ilakip nato sa atongmga pag-ampo ang ubang mga tawo—mga membro sa pamilyaug mga isigkamagsisimba.—Buhat 12:5; Colosas 4:12.

12 Ang mga butang may kalangkitan kang Jehova nga Diyosangayng hatagan ug unang dapit diha sa atong mga pag-ampo.Tino nga kita adunay katarongan sa pagpahayag ug kinasing-kasing nga pagdayeg ug pagpasalamat kaniya tungod sa tananniyang kaayo. (1 Cronicas 29:10-13) Gipahayag ni Jesus ang su-londang pag-ampo, nga natala sa Mateo 6:9-13, diin siya nagtudlokanato sa pag-ampo nga ang ngalan sa Diyos balaanon, nga mao,tratahon ingong sagrado o balaan. Sunod nga gihisgotan maonga ang Gingharian sa Diyos moanhi ug nga matuman ang iyangkabubut-on dinhi sa yuta ingon nga kini natuman sa langit. Hu-man lamang sa paghisgot niining hinungdanong mga butangmay kalangkitan kang Jehova nga gihisgotan ni Jesus ang perso-nal nga mga butang. Kon hatagan usab nato ang Diyos sa labinghinungdanong dapit diha sa atong mga pag-ampo, atong gipakitanga kita interesado dili lamang sa atong kaugalingong kaayohan.

13 Unsay angay nga gitas-on sa atong mga pag-ampo? Ang Bibli-ya wala magbutang ug limitasyon kon unsa ka taas ang pribado opublikong mga pag-ampo. Kana mahimong mubo nga pag-amposa dili pa mangaon o taas nga pribadong pag-ampo diin atongipahayag ang sulod sa atong kasingkasing kang Jehova. (1 Samuel1:12, 15) Hinuon, gisaway ni Jesus ang nagpakamatarong-sa-kau-galingon nga mga tawo nga naghimog tag-as, mapasundayagongmga pag-ampo atubangan sa ubang mga tawo. (Lucas 20:46, 47)Si Jehova dili moangay sa maong mga pag-ampo. Ang hinungda-non mao nga kita magaampo nga kinasingkasing. Busa, anggitas-on sa dalawaton nga mga pag-ampo mahimong magkalain-lain sumala sa mga panginahanglan ug mga kahimtang.

14 Unsa ka subsob kita magaampo? Ang Bibliya nagdasig kanato

12. Sa unsang paagi ang mga butang may kalangkitan sa atong langitnong Ama-han mahimong hatagan natog unang dapit diha sa atong mga pag-ampo?13. Unsay gipaila sa Kasulatan bahin sa gitas-on sa dalawaton nga mga pag-ampo?14. Unsay ipasabot sa Bibliya sa dihang kini nagdasig kanato nga “mag-amponga mapinadayonon,” ug nganong makapahupay kini?


nga “mag-ampo nga mapinadayonon,” ‘molahutay sa pag-ampo,’ug sa “pag-ampo nga walay-hunong.” (Mateo 26:41; Roma 12:12;1 Tesalonica 5:17) Hinuon, kining mga pulonga wala magpasabotnga kita kinahanglang mag-ampo kang Jehova sa tanang gutlosa adlaw. Hinunoa, ang Bibliya nag-awhag kanato sa pag-amponga regular, nga magpasalamat nga mapinadayonon kang Jehovatungod sa iyang kaayo kanato ug pagtinguha sa iyang giya, pag-hupay, ug kusog. Dili ba makahupay nga mahibalo nga si Jehovawala magbutang ug limitasyon kon unsa ka taas o ka subsob kitamakahimo sa pagpakigsulti kaniya pinaagi sa pag-ampo? Kon ti-nuod natong gipabilhan ang pribilehiyo sa pag-ampo, makakitakitag daghang kahigayonan sa pag-ampo ngadto sa atong langit-nong Amahan.

15 Nganong angay kitang moingong “Amen” pagkahuman sa pag-ampo? Ang pulong “amen” nagpasabot “segurado,” o “matumankana.” Ang mga pananglitan sa Kasulatan nagpakitang angay angpag-ingong “Amen” pagkahuman sa personal ug publikong mgapag-ampo. (1 Cronicas 16:36; Salmo 41:13) Sa pag-ingong“Amen” pagkahuman sa atong kaugalingong pag-ampo, atong gi-pamatud-an nga sinsero kita sa atong mga gipahayag. Sa dihangkita moingong “Amen”—sa hilom kaha o kusog—pagkahuman sapublikong pag-ampo sa lain, atong gipaila nga kita uyon sa mgagipahayag.—1 Corinto 14:16.

KON SA UNSANG PAAGI ANG DIYOSMOTUBAG SA ATONG MGA PAG-AMPO

16 Motubag ba gayod si Jehova sa mga pag-ampo? Segu-rado kaayo! Duna kitay lig-ong pasikaranan sa pagsalig ngaang “Tigpatalinghog sa pag-ampo” motubag sa sinserong mgapag-ampo nga gihimo sa milyonmilyong tawo. (Salmo 65:2)Lainlain ang mga paagi sa pagtubag ni Jehova sa atong mgapag-ampo.

17 Gamiton ni Jehova ang iyang mga manulonda ug iyang

15. Nganong angay kitang moingong “Amen” pagkahuman sa personal ug pub-likong mga pag-ampo?16. Unsay atong masaligan kon bahin sa pag-ampo?17. Nganong ikaingon nga gamiton sa Diyos ang iyang mga manulonda ugiyang mga alagad sa yuta sa pagtubag sa atong mga pag-ampo?


mga alagad sa yuta sa pagtubag sa mga pag-ampo. (Hebreo-hanon 1:13, 14) Daghan ang mga kasinatian bahin sa mgatawo nga nag-ampo sa Diyos nga tabangan silang makasabotsa Bibliya ug sa wala madugay human niana giduaw sa usasa mga alagad ni Jehova. Ang maong mga kasinatian moha-tag ug ebidensiya nga ang buluhatong pagwali sa Ginghariangitultolan sa mga manulonda. (Pinadayag 14:6) Aron matubagang atong mga pag-ampo nga gipahayag panahon sa dakongpanginahanglan, si Jehova mahimong magdasig sa usa kaKristohanon sa pagtabang kanato.—Proverbio 12:25; Santiago2:16.

Ang imong pag-ampomahimong dunggon sabisan unsang higayon


18 Gamiton usab ni Jeho-va nga Diyos ang iyangbalaang espiritu ug iyangPulong, ang Bibliya, sa pag-tubag sa mga pag-amposa iyang mga alagad. Ma-himong tubagon niya angatong mga pag-ampo alangsa tabang sa pagsagubangsa mga pagsulay pinaagi sapaghatag kanatog giya ugkusog pinaagi sa iyang bala-ang espiritu. (2 Corinto 4:7) Kasagaran nga ang tubag sa atongmga pag-ampo alang sa giya naggikan sa Bibliya, diin si Jeho-va mohatag kanatog tabang sa paghimog maalamong mgadesisyon. Ang makatabang nga mga teksto tingali makaplaganpanahon sa atong personal nga pagtuon sa Bibliya ug samtangkita nagbasag Kristohanong mga basahon, sama niining basa-hona. Ang Kasulatanhong mga punto nga kinahanglang tagdonnato tingali ipadayag kanato pinaagi sa gipamulong panahonsa Kristohanong tigom o sa mga komento sa usa ka ansiyano sakongregasyon nga mahunahunaon sa atong kaayohan.—Galacia6:1.

19 Kon si Jehova daw naglangan sa pagtubag sa atong mgapag-ampo, dili kini tungod kay siya dili makatubag niana.Hinunoa, kinahanglan natong hinumdoman nga si Jehova maga-tubag sa mga pag-ampo sumala sa iyang kabubut-on ug saiyang gitakdang panahon. Siya labaw nga nahibalo sa atongmga panginahanglan ug kon unsaon pag-atiman niana kay kana-to. Kasagarang itugot niya nga kita ‘magpadayon sa pagpangayo,

18. Sa unsang paagi gamiton ni Jehova ang iyang balaang espiritu ug iyang Pu-long sa pagtubag sa mga pag-ampo sa iyang mga alagad?19. Unsay angay natong hinumdoman kon ang atong mga pag-ampo maoragdili matubag usahay?

Ingong tubag sa atong mgapag-ampo, si Jehova makadasigsa usa ka Kristohanon sapagtabang kanato

pagpangita, ug pagpanuktok.’ (Lucas 11:5-10)Ang maong pagkamalahutayon nagpakita ngaang atong tinguha dulot kaayo ug ang atongpagtuo maoy tinuod. Dugang pa, si Jehova ma-himong motubag sa atong mga pag-ampo sapaagi nga dili dayag kanato. Pananglitan, ti-ngali tubagon niya ang atong pag-ampo bahinsa usa ka pagsulay, dili pinaagi sa pagwagtangsa suliran, kondili pinaagi sa paghatag kanatosa kusog nga makaantos niana.—Filipos 4:13.

20 Pagkamapasalamaton nato nga ang Mag-lalalang niining dako kaayong unibersohaduol sa tanan nga tukmang nagatawag ka-niya pinaagi sa pag-ampo! (Salmo 145:18)Hinaot bug-os natong pahimuslan ang bilil-hong pribilehiyo sa pag-ampo. Kon buhatonnato kana, kita makabaton sa makalilipayng

kalaoman nga kanunayng masuod kang Jehova, ang Tigpataling-hog sa pag-ampo.

20. Nganong angay natong bug-os pahimuslan ang bililhong pribilehiyo sapag-ampo?


ˇ Ang regular nga pag-ampo kang Jehova makata-bang kanato nga masuod kaniya.—Santiago 4:8.

ˇ Aron dunggon sa Diyos ang atong mga pag-ampo,kinahanglang moampo kita diha sa pagtuo uguban ang pagkamapaubsanon ug pagkasinsero.—Marcos 11:24.

ˇ Kinahanglang moampo kita ngadto lamang kangJehova pinaagi sa iyang Anak.—Mateo 6:9;Juan 14:6.

ˇ Si Jehova, ang “Tigpatalinghog sa pag-ampo,” mo-gamit sa iyang mga manulonda, iyang mga alagadsa yuta, iyang balaang espiritu, ug iyang Pulong sapagtubag sa mga pag-ampo.—Salmo 65:2.

173

“TAN-AWA! Anaay tubig; unsay nakapugong kanako nga ma-bawtismohan?” Gipangutana kana sa usa ka Etiopianhongopisyal sa palasyo sa unang siglo. Usa ka Kristohanon nga gi-nganlan ug Felipe ang nagpamatuod kaniya nga si Jesus mao ang

1. Nganong mihangyo ang usa kaEtiopianhong opisyal sa palasyonga magpabawtismo?

KAPITULO DESIOTSO

Bawtismo ug angImong Relasyon sa Diyos

Sa unsang paagi himoon ang bawtismo aron angusa ka tawo mahimong Kristohanon?

Unsang mga tikang ang kinahanglan nimong himoonaron makuwalipikado sa bawtismo?

Sa unsang paagi ginahimo sa usa ka tawoang pagpahinungod ngadto sa Diyos?

Unsa ang linain nga katarongan sa pagpabawtismo?

sinaad nga Mesiyas. Kay natukbil ang iyang kasingkasing saiyang nakat-onan gikan sa Kasulatan, ang Etiopianhong lalakimilihok. Iyang gipadayag nga buot niya nga mabawtismohan!—Buhat 8:26-36.

2 Kon natun-an nimo pag-ayo ang nangaging mga kapitulo ni-ining basahona uban sa usa sa mga Saksi ni Jehova, ikaw basinmobating andam na nga mangutana, ‘Unsay nakapugong kanakonga mabawtismohan?’ Sa pagkakaron ikaw nahibalo na sa saadsa Bibliya bahin sa walay-kataposang kinabuhi diha sa Paraiso.(Lucas 23:43; Pinadayag 21:3, 4) Imo nang nahibaloan usab angtinuod nga kahimtang sa mga patay ug ang paglaom sa pagka-banhaw. (Ecclesiastes 9:5; Juan 5:28, 29) Ikaw tingali nakig-ubanna sa mga Saksi ni Jehova diha sa ilang mga tigom sa kongregas-yon ug nakakita na mismo kon sa unsang paagi ilang ginatumanang matuod nga relihiyon. (Juan 13:35) Labing hinungdanon,lagmit nakaugmad ka nag personal nga relasyon uban kang Jeho-va nga Diyos.

3 Sa unsang paagi ikapakita nimo nga buot ka nga moalagad saDiyos? Giingnan ni Jesus ang iyang mga sumusunod: “Panglakawkamo ug paghimog mga tinun-an sa katawhan sa tanang kanaso-ran, nga magabawtismo kanila.” (Mateo 28:19) Gihatag mismo niJesus ang panig-ingnan pinaagi sa pagpabawtismo sa tubig. Walasiya wisikwisiki ug tubig, ug wala lang buboig diyutayng tubigang iyang ulo. (Mateo 3:16) Ang pulong “pagbawtismo” naggi-kan sa usa ka Gregong pulong nga nagkahulogan nga “ituslob.”Busa ang Kristohanong bawtismo nagkahulogan nga bug-os itus-lob o ipailalom sa tubig.

4 Ang pagbawtismo sa tubig maoy usa ka kinahanglanon sa ta-nan nga buot makabaton ug relasyon kang Jehova nga Diyos.Ang pagbawtismo sa publiko nagpaila sa imong tinguha sa pag-alagad sa Diyos. Nagpadayag kini nga ikaw malipay nga mobuhatsa kabubut-on ni Jehova. (Salmo 40:7, 8) Ugaling lang, aron ma-kuwalipikado sa bawtismo, angay nimong himoon ang tino ngamga tikang.

2. Nganong seryoso kang maghunahuna bahin sa bawtismo?3. (a) Unsang sugo ang gihatag ni Jesus sa iyang mga sumusunod? (b) Sa un-sang paagi ginahimo ang pagbawtismo sa tubig?4. Unsay gipaila sa bawtismo sa tubig?

Bawtismo ug ang Imong Relasyon sa Diyos 175

GIKINAHANGLAN ANG KAHIBALO UG PAGTUO5 Nasugdan na nimo ang unang tikang. Sa unsang paagi? Pina-

agi sa pagkuhag kahibalo bahin kang Jehova nga Diyos ug kangJesu-Kristo, tingali pinaagi sa sistematikong pagtuon sa Bibliya.(Juan 17:3) Apan daghan pa ang angay nimong makat-onan.Ang mga Kristohanon buot nga ‘mapuno sa tukmang kahibalosa kabubut-on sa Diyos.’ (Colosas 1:9) Ang pagtambong sa mgatigom sa kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova makatabang pag-ayo kanimo niining bahina. Hinungdanon ang pagtambong samaong mga tigom. (Hebreohanon 10:24, 25) Ang regular ngapagtambong sa mga tigom makatabang kanimo nga mouswagang imong kahibalo bahin sa Diyos.

6 Hinuon, dili kinahanglan nga ikaw mahibalo sa tanan ngaanaa sa Bibliya aron makuwalipikado sa bawtismo. Ang Etio-pianhong opisyal sa palasyo nakabaton ug diyutay nga kahibalo,apan siya nagkinahanglan pag tabang aron masabtan ang pipi-la ka bahin sa Kasulatan. (Buhat 8:30, 31) Sa susama, daghan paang angay nimong makat-onan. Sa pagkatinuod, walay kinuto-ban ang pagkat-on bahin sa Diyos. (Ecclesiastes 3:11) Hinuon,sa dili ka pa mabawtismohan, kinahanglan nga ikaw mahibaloug motuo labing menos sa pangunang mga pagtulon-an sa Bibli-ya. (Hebreohanon 5:12) Ang maong mga pagtulon-an naglakipsa kamatuoran bahin sa kahimtang sa mga patay ug sa kahinung-danon sa ngalan sa Diyos ug sa iyang Gingharian.

7 Apan dili pa igo ang kahibalo, kay “kon walay pagtuo im-posible ang pagpahimuot [sa Diyos].” (Hebreohanon 11:6) AngBibliya nagsulti kanato nga sa dihang ang pipila ka tawo sa ka-raang siyudad sa Corinto nakadungog sa mensahe nga giwali samga Kristohanon, sila “nanagpanuo ug nagpabawtismo.” (Buhat18:8) Sa susamang paagi, pinaagi sa pagtuon sa Bibliya kinahang-lan kang mahupngan ug pagtuo nga kini mao ang inspiradongPulong sa Diyos. Ang pagtuon sa Bibliya angayng makatabang

5. (a) Unsa ang unang tikang aron makuwalipikado sa bawtismo? (b) Nganonghinungdanon ang Kristohanong mga tigom?6. Unsa ka dakong kahibalo sa Bibliya ang kinahanglan nimong mabatonanaron makuwalipikado sa bawtismo?7. Unsa ang angay nga epekto sa pagtuon ug Bibliya diha kanimo?


kanimo sa pagbaton ug pagtuo sa mga saad sa Diyos ug sa na-galuwas nga gahom sa halad ni Jesus.—Josue 23:14; Buhat 4:12;2 Timoteo 3:16, 17.

PAGPAKIG-AMBIT SA KAMATUORAN SA BIBLIYA SA UBAN8 Samtang motubo ang pagtuo diha sa imong kasingkasing,

malisdan ka sa pagpugong sa pagsulti bahin sa imong nakat-onan ngadto sa uban. (Jeremias 20:9) Matukmod ka gayod sapagsulti sa uban bahin sa Diyos ug sa iyang mga katuyoan.—2 Corinto 4:13.

9 Mahimong sugdan nimo ang pagpakig-ambit sa kamatuoransa Bibliya sa uban pinaagi sa mataktikanhong paghisgot nianangadto sa imong mga paryente, higala, silingan, ug kauban satrabaho. Ngadtongadto, buot nimong makigbahin sa organisa-dong buluhaton sa pagsangyaw sa mga Saksi ni Jehova. Niananghigayona, ayaw pagpanuko sa pagsulti niini ngadto sa Saksingnagatudlo kanimo sa Bibliya. Kon mopatim-aw nga kuwalipika-do ka na sa publikong pagsangyaw, himoon ang mga kahikayannga ikaw ug ang imong magtutudlo makigtagbo sa duha ka an-siyano sa kongregasyon.

10 Tungod niini ikaw mas makaila sa pipila ka Kristohanongansiyano, kinsa nagbantay sa panon sa Diyos. (Buhat 20:28;1 Pedro 5:2, 3) Kon mamatikdan sa maong mga ansiyano ngaikaw nakasabot na ug nagtuo sa pangunang mga pagtulon-an saBibliya, nagkinabuhi nga nahiuyon sa mga prinsipyo sa Diyos,ug buot gayod nga mahimong Saksi ni Jehova, sila magpahibalokanimo nga kuwalipikado ka na nga makigbahin sa publikongpagsangyaw ingong dili-bawtismadong magmamantala sa maa-yong balita.

11 Sa laing bahin, basin mamatikdan sa mga ansiyano nga gi-kinahanglan nga ikaw mohimog pipila ka kausaban sa imongestilo-sa-kinabuhi ug mga batasan aron makuwalipikado sa

8. Unsay motukmod kanimo nga ipakig-ambit ang imong nakat-onan sa uban?9, 10. (a) Kang kinsa mahimong sugdan nimo ang pagpakig-ambit sa kamatu-oran sa Bibliya? (b) Unsay imong buhaton kon buot na nimong makigbahin saorganisadong buluhaton sa pagsangyaw sa mga Saksi ni Jehova?11. Unsang mga kausaban ang tingali pagahimoon sa pipila una sila makuwa-lipikado sa publikong pagsangyaw?


publikong pagsangyaw. Kini mahimong maglakip sa pagbiya sapipila ka bisyo nga imong gitago sa uban. Busa, sa dili ka pamohangyo nga mahimong dili-bawtismadong magmamantala,ikaw kinahanglang walay seryosong mga sala, sama sa seksuwalnga imoralidad, paghuboghubog, ug pag-abuso sa droga.—1 Co-rinto 6:9, 10; Galacia 5:19-21.

PAGHINULSOL UG PAGKAKOMBERTIR12 Ang pipila ka ubang mga tikang pagahimoon sa dili ka pa

makuwalipikado sa bawtismo. Si apostol Pedro miingon: “Paghi-nulsol . . . ug pamalik kamo aron mapapas ang inyong mga sala.”(Buhat 3:19) Ang paghinulsol mao ang pagbatig sinserong pag-basol tungod sa butang nga imong nabuhat. Angayng ilhon sausa ka tawo nga siya kinahanglang maghinulsol kon siya nagki-nabuhig imoral nga pagkinabuhi, apan kini kinahanglanon usabbisan pag ang usa ka tawo nagkinabuhi nga mahinlo sa mo-ral. Ngano? Tungod kay ang tanang tawo maoy makasasala ugnagkinahanglan sa kapasayloan sa Diyos. (Roma 3:23; 5:12) Sawala pa ka magtuon sa Bibliya, ikaw wala mahibalo kon unsa angkabubut-on sa Diyos, busa unsaon man nimo pagkinabuhi ngabug-os nahiuyon sa iyang kabubut-on? Mao nga gikinahanglanang paghinulsol.

13 Ang paghinulsol kinahanglang sundan sa pagkakombertir.Dili ka lang kinahanglang magbasol. Kinahanglang isalikwaynimo ang kanhi nimong paagi sa pagkinabuhi ug madetermina-do sa pagbuhat kon unsay matarong sukad sa maong panahon.Ang paghinulsol ug pagkakombertir maoy mga tikang nga kina-hanglan nimong himoon sa dili pa magpabawtismo.

PAGPAHINUNGOD SA IMONG KAUGALINGON14 Adunay laing hinungdanong tikang nga himoon sa dili pa

magpabawtismo. Kinahanglang ipahinungod nimo ang imongkaugalingon kang Jehova nga Diyos.

12. Nganong gikinahanglan ang paghinulsol?13. Unsa ang pagkakombertir?14. Unsang hinungdanong tikang ang kinahanglan nimong himoon sa dili pamagpabawtismo?


15 Sa dihang imong ipahinungod ang imong kaugalingonkang Jehova nga Diyos diha sa tim-os nga pag-ampo, mosa-ad ka nga ihatag nimo kaniya ang imong bug-os nga debosyonhangtod sa hangtod. (Deuteronomio 6:15) Apan, nganong adu-nay tawo nga gustong mohimo niana? Isip ilustrasyon, pananglitang usa ka lalaki mangulitawo sa usa ka dalaga. Kon mas mailhansiya sa ulitawo ug makamatikod sa iyang daghang maayong hi-yas, ang ulitawo mas moangay kaniya. Ngadtongadto, ang lalakimohangyo nga mangasawa kaniya. Tinuod, ang pagminyo mag-pasabot nga abagahon ang dugang mga responsabilidad. Apantungod sa gugma, ang lalaki madasig nga himoon kanang hi-nungdanong tikang.

16 Sa dihang makaila ka ug mahigugma kang Jehova, ikaw ma-dasig sa pag-alagad kaniya nga walay pagpanuko o pagbutangug limitasyon sa pagsimba kaniya. Si bisan kinsang buot mosu-nod sa Anak sa Diyos, si Jesu-Kristo, kinahanglang ‘magdumili saiyang kaugalingon.’ (Marcos 8:34) Dumilian nato ang atong ka-ugalingon pinaagi sa pagtino nga ang personal nga mga tinguhaug mga tumong dili makababag sa atong bug-os nga pag-kamasinugtanon sa Diyos. Busa, sa dili ka pa mabawtismohan,ang pagbuhat sa kabubut-on ni Jehova nga Diyos kinahanglangmao ang imong pangunang katuyoan sa kinabuhi.—1 Pedro 4:2.

PAGPUKGO SA KAHADLOK NGA MAPAKYAS17 Ang pipila magpanuko sa pagpahinungod kang Jehova tu-

ngod kay sila mahadlok sa paghimo nianang seryosong tikang.Basin mahadlok sila nga sila manubag sa Diyos isip napahi-nungod nga Kristohanon. Tungod kay mahadlok nga sila basinmapakyas ug makapahigawad kang Jehova, sila maghunahunanga labing maayo pa nga dili na lang magpahinungod kaniya.

18 Samtang imong makat-onan ang paghigugma kang Jehova,ikaw madasig sa pagpahinungod kaniya ug pagbuhat sa imongmaarangan sa pagtuman niana. (Ecclesiastes 5:4) Human sa pag-pahinungod, seguradong buot nimong “magalakaw nga takos

15, 16. Unsay kahulogan nga ipahinungod ang imong kaugalingon sa Diyos,ug unsay magdasig sa usa ka tawo sa paghimo niini?17. Nganong ang pipila tingali magpanuko sa pagpahinungod ngadto sa Diyos?18. Unsa ang makapadasig kanimo sa pagpahinungod kang Jehova?


kang Jehova aron bug-os ngamakapahimuot kaniya.” (Co-losas 1:10) Tungod sa imonggugma sa Diyos, dili ka maghunahuna nga lisod kaayo ang pag-buhat sa iyang kabubut-on. Sa walay duhaduha ikaw mouyonkang apostol Juan, kinsa misulat: “Kini ang kahulogan sa pag-higugma sa Diyos, nga atong bantayan ang iyang mga sugo; ugbisan pa ang iyang mga sugo dili mabug-at.”—1 Juan 5:3.

19 Dili kinahanglan nga ikaw hingpit aron magpahinungodngadto sa Diyos. Si Jehova nahibalo sa imong mga limitasyon ugdili gayod magdahom nga imong buhaton ang labaw pa kay saimong maarangan. (Salmo 103:14) Buot niyang ikaw molamposug siya mopaluyo ug motabang kanimo. (Isaias 41:10) Makapa-neguro ka nga kon ikaw mosalig kang Jehova uban sa bug-os

19. Nganong dili angay nga mahadlok ka nga magpahinungod sa Diyos?

Ang pagkuha ug tukmangkahibalo sa Pulong sa Diyos maoy

usa ka hinungdanong tikangpadulong sa pagkahimongkuwalipikado sa bawtismo

Ang pagtuo magtukmodkanimo sa pagsulti sa uban

sa imong gituohan

mong kasingkasing, siya “magatul-id sa imong mga alagianan.”—Proverbio 3:5, 6.

PAGPASIMBOLO SA IMONG PAGPAHINUNGODPINAAGI SA PAGPABAWTISMO

20 Ang pagpalandong sa mga butang nga atong gihisgotan ma-katabang kanimo sa pagpahinungod sa imong kaugalingon kangJehova diha sa pag-ampo. Ang tanan nga tinuod nahigugma saDiyos kinahanglan usab nga ‘mohimog pagpahayag sa dayag

20. Nganong ang pagpahinungod kang Jehova dili magpabilin nga tinagongbutang?

Ikaw ba nakapahinungodna sa imong kaugalingon

ngadto sa Diyos dihasa pag-ampo?

Ang bawtismo nagpasabot sapagkamatay sa atong daang

paagi sa pagkinabuhi ugpagkabuhi aron buhatonang kabubut-on sa Diyos


alang sa kaluwasan.’ (Roma 10:10) Unsaon nimo paghimog pag-pahayag sa dayag?

21 Ipahibalo sa koordinetor sa lawas sa mga ansiyano sa inyongkongregasyon nga buot nimong magpabawtismo. Iyang hikayonnga ang pipila ka ansiyano magrepaso uban nimo sa ubay-ubayng pangutana bahin sa pangunang mga pagtulon-an saBibliya. Kon ang maong mga ansiyano magkauyon nga ikaw ku-walipikado, sultihan ka nila nga ikaw mahimong bawtismohansa sunod nga asembliya.� Ang usa ka pakigpulong nga magrepa-so sa kahulogan sa bawtismo kasagarang ipahayag sa maong mgaokasyon. Unya awhagon sa mamumulong ang tanang kandidatosa bawtismo sa pagtubag ug duha ka yanong pangutana ingongusa ka paagi sa paghimog binaba nga “pagpahayag sa dayag” sailang pagtuo.

22 Ang bawtismo mismo ang nagpaila sa dayag nga ikaw naka-pahinungod na ngadto sa Diyos ug nianang panahona usa na kaSaksi ni Jehova. Ang mga kandidato sa bawtismo bug-os nga itus-lob sa tubig aron ipakita sa dayag nga sila nakapahinungod nakang Jehova.

ANG KAHULOGAN SA IMONG BAWTISMO23 Si Jesus miingon nga ang iyang mga tinun-an pagabawtis-

mohan “sa ngalan sa Amahan ug sa Anak ug sa balaang espiritu.”(Mateo 28:19) Kini nagkahulogan nga ang usa ka kandidato sabawtismo nag-ila sa awtoridad ni Jehova nga Diyos ug ni Jesu-Kristo. (Salmo 83:18; Mateo 28:18) Giila usab niya ang katuyoanug kalihokan sa balaang espiritu o aktibong puwersa sa Diyos.—Galacia 5:22, 23; 2 Pedro 1:21.

24 Hinunoa, ang bawtismo dili lamang pagkanatuslob sa tu-

� Ang mga pagbawtismo maoy regular nga bahin sa tinuig nga mga asembli-ya ug mga kombensiyon nga gihimo sa mga Saksi ni Jehova.

21, 22. Sa unsang paagi ikaw makahimog “pagpahayag sa dayag” sa imongpagtuo?23. Unsay kahulogan nga bawtismohan “sa ngalan sa Amahan ug sa Anak ugsa balaang espiritu”?24, 25. (a) Unsay gisimbolohan sa bawtismo? (b) Unsang pangutana ang ki-nahanglang matubag?


big. Kini maoy usa ka simbolo sa hinungdanon kaayong butang.Ang pagkanapailalom sa tubig nagsimbolo nga ikaw namatay nasa imong kanhing paagi sa pagkinabuhi. Ang pagkahaw-as gikansa tubig nagpasabot nga ikaw karon buhi aron buhaton ang ka-bubut-on sa Diyos. Hinumdomi, usab, nga ikaw nagpahinungodsa imong kaugalingon kang Jehova nga Diyos mismo, dili ngad-to sa usa ka buluhaton, usa ka kawsa, ubang mga tawo o sa usaka organisasyon. Ang imong pagpahinungod ug bawtismo maoang sinugdanan sa suod kaayong pagpakighigala sa Diyos—usaka suod nga relasyon uban kaniya.—Salmo 25:14.

25 Ang bawtismo dili garantiya sa kaluwasan. Si apostol Pablomisulat: “Magpadayon kamo sa pagpanlimbasog sa inyong ka-ugalingong kaluwasan uban ang kahadlok ug pagpangurog.”(Filipos 2:12) Ang bawtismo maoy sinugdanan lamang. Ang pa-ngutana mao, Sa unsang paagi makapabilin ka sa gugma saDiyos? Kana tubagon sa atong kataposang kapitulo.


ˇ Ang Kristohanong bawtismo naglakip sa bug-osnga pagtuslob sa tubig, dili lang pagwisikwisik.—Mateo 3:16.

ˇ Ang mga tikang nga mosangpot sa bawtismomagsugod sa pagkuhag kahibalo ug pagpakitagpagtuo nga sundan sa paghinulsol, pagkakomber-tir, ug ang pagpahinungod sa kaugalingon ngadtosa Diyos.—Juan 17:3; Buhat 3:19; 18:8.

ˇ Aron magpahinungod kang Jehova, kinahanglangdumilian mo ang imong kaugalingon sama ngaang mga tawo nagdumili sa ilang kaugalingonaron mosunod kang Jesus.—Marcos 8:34.

ˇ Ang bawtismo nagsimbolo sa pagkamatay sa usaka tawo sa kanhing paagi sa pagkinabuhi ug pag-kabuhi aron buhaton ang kabubut-on sa Diyos.—1 Pedro 4:2.


HANDURAWA nga nagsubay ka sa usa ka da-lan usa niana ka mabagyohong adlaw. Ngiob naang langit. Nagsugod na pagpangilat, milipak naang dalugdog, dayon mibunok ang ulan. Nagdalika paglakaw, nga nangitag kapasilongan. Did-to, sa daplin sa dalan, imong nakita ang usa kasilonganan. Kini malig-on, mala, ug makapada-ni. Mapasalamaton ka gayod sa maong luwas ngadapit!

2 Nagkinabuhi kita sa mabagyohong mga pa-nahon. Nagkagrabe ang mga kahimtang sakalibotan. Apan adunay usa ka luwas nga silo-nganan, usa ka dalangpanan nga magpahilayokanato sa malungtaron nga kadaot. Unsa bakini? Matikdi kon unsay gitudlo sa Bibliya: “Ma-gaingon ako kang Jehova: ‘Ikaw mao ang akongdalangpanan ug akong salipdanan, akong Diyos,kang kinsa mosalig ako.’”—Salmo 91:2.

3 Tiaw mo na! Si Jehova, ang Maglalalang ugSoberano sa uniberso, mahimo nga atong tigpa-nalipod nga dalangpanan. Siya makatipig kanato

1, 2. Asa nato makaplagi ang usa ka luwas nga dalangpanankaron?3. Sa unsang paagi mahimo nato si Jehova nga atong da-langpanan?

KAPITULO DESINUYBE

Magpabilin Kamo Dihasa Gugma sa Diyos

Unsay kahulogan sa paghigugma sa Diyos?

Sa unsang paagi makapabilin kita diha sagugma sa Diyos?

Sa unsang paagi gantihan ni Jehova kadtongmagpabilin diha sa iyang gugma?

Himoon mo basi Jehova

nga imongdalangpanan

niiningmabagyohong

mga panahon?

nga luwas, kay siya labing gamhanan kay kang bisan kinsa o bisanunsa nga tingali modaot kanato. Bisan pag madaot kita, si Jehovamakawagtang sa tanang daotang epekto. Sa unsang paagi mahi-mo nato si Jehova nga atong dalangpanan? Kinahanglang mosaligkita kaniya. Dugang pa, ang Pulong sa Diyos nag-awhag kanato:“Magpabilin kamo diha sa gugma sa Diyos.” (Judas 21) Oo, kina-hanglang magpabilin kita diha sa gugma sa Diyos, nga huptan angmahigugmaong relasyon uban sa atong langitnong Amahan. Da-yon kita makasalig gayod nga siya mao ang atong dalangpanan.Apan sa unsang paagi maugmad nato ang maong relasyon?

ILHA ANG LAINLAING PAAGI NGA ANG DIYOSNAGPAKITAG GUGMA UG MOSANONG NIANA

4 Aron magpabilin diha sa gugma sa Diyos, kinahanglan natongmasabtan kon sa unsang paagi si Jehova nagpakita sa iyang gug-ma alang kanato. Hunahunaa ang pipila ka pagtulon-an sa Bibliyanga imong nakat-onan sa tabang niining basahona. Ingon ngaMaglalalang, gihatag ni Jehova kanato ang yuta ingong matahomnatong puy-anan. Iyang gipuno kinig dagayang pagkaon ug tubig,mga kahinguhaan sa kinaiyahan, makalingaw nga kahayopan, ugmatahom nga talan-awon. Ingong Awtor sa Bibliya, gipadayag saDiyos ang iyang ngalan ug iyang mga hiyas kanato. Dugang pa,gipadayag sa iyang Pulong nga iyang gipadala ang iyang minahalnga Anak nganhi sa yuta, nga gitugotan pa si Jesus nga mag-antosug mamatay alang kanato. (Juan 3:16) Ug unsay kahulogan sa ma-ong gasa alang kanato? Kini naghatag kanatog paglaom sa usa katalagsaong kaugmaon.

5 Ang atong paglaom sa umaabot nag-agad usab sa lainpang gihimo sa Diyos. Gitukod ni Jehova ang usa ka la-ngitnong kagamhanan, ang Mesiyanikong Gingharian. Duol nakining magwagtang sa tanang pag-antos ug maghimo sa yutanga paraiso. Hunahunaa ra! Mahimong magpuyo kita sa kali-naw ug kalipay hangtod sa hangtod. (Salmo 37:29) Kasamtangan,gihatagan kita sa Diyos ug giya kon unsaon pagkinabuhi sa ki-namaayohang paagi karon mismo. Gihatag usab niya kanato anggasa sa pag-ampo, nga bukas kanunayng linya sa komunikasyonkaniya. Pipila lang kini ka paagi nga gipakita ni Jehova ang gugma

4, 5. Unsa ang pipila ka paagi nga si Jehova nagpakitag gugma kanato?

Magpabilin Kamo Diha sa Gugma sa Diyos 185

alang sa katawhan sa katibuk-anug alang kanimo ingong indibidu-wal.

6 Ang hinungdanong panguta-na nga imong tagdon mao kini:Sa unsang paagi mosanong ako sagugma ni Jehova? Daghan ang mo-

ingon, “Aw, agig balos kinahanglanghigugmaon ko si Jehova.” Kana ba ang imong gibati? Miingon siJesus nga kining sugoa mao ang kinadak-an sa tanan: “Higugma-on mo si Jehova nga imong Diyos sa tibuok mong kasingkasing ugsa tibuok mong kalag ug sa tibuok mong kaisipan.” (Mateo 22:37)Seguradong duna kay daghang katarongan sa paghigugma kangJehova nga Diyos. Apan ang pagbating nakabaton ka nianang gug-maha mao ba lamay nalangkit sa paghigugma kang Jehova satibuok mong kasingkasing, kalag, ug hunahuna?

7 Sumala sa pagbatbat sa Bibliya, dili lamang pagbati ang na-langkit sa paghigugma sa Diyos. Sa pagkatinuod, bisan paggikinahanglan nga mobatig gugma kang Jehova, kanang maongpagbati maoy sinugdanan lamang sa tinuod nga paghigugmakaniya. Gikinahanglan ang liso sa mansanas aron motubo ang na-gapamunga nga punoan sa mansanas. Bisan pa niana, kon gustonimog mansanas, ikaw ba makontento kon liso lang sa mansanasang itunol kanimo? Dili gayod! Sa susama, ang pagbatig gugmakang Jehova nga Diyos maoy sinugdanan lamang. Ang Bibliyanagtudlo: “Kini ang kahulogan sa paghigugma sa Diyos, nga atongbantayan ang iyang mga sugo; ug bisan pa ang iyang mga sugo dilimabug-at.” (1 Juan 5:3) Aron mahimong tinuod nga gugma, anggugma alang sa Diyos kinahanglang mamunga ug maayong bu-nga. Kini kinahanglang ipahayag sa mga buhat.—Mateo 7:16-20.

8 Ikapakita nato ang atong gugma sa Diyos sa dihang atong sun-don ang iyang mga sugo ug ipadapat ang iyang mga prinsipyo.Kini dili kaayo lisod himoon. Inay kay kini mabug-at, gidisenyo

6. Unsa tingali ang imong pagsanong sa gugma nga gipakita ni Jehova kanimo?7. Ang pagbatig gugma mao ba lamay gikinahanglan aron makaingon ka ngaimong gihigugma ang Diyos? Ipatin-aw.8, 9. Sa unsang paagi makapahayag kita sa atong gugma ug pagkamapasalama-ton ngadto sa Diyos?

Unsay Tinuod nga Gitudlo sa Bibliya?

ang mga balaod ni Jehova aron matabangan kita sa pagkinabuhigmaayo, malipayon, matagbawong kinabuhi. (Isaias 48:17, 18) Pi-naagi sa pagkinabuhing uyon sa giya ni Jehova, gipakita nato saatong langitnong Amahan nga tinuod kitang nagpabili sa tananniyang nabuhat alang kanato. Makapasubo nga pipila ra gayod sakalibotan karon ang nagpakita sa maong pagpabili. Dili nato gus-tong mahimong ingrato, sama sa pipila ka tawong nagkinabuhisa dinhi si Jesus sa yuta. Napulo ka sanlahon ang giayo ni Jesus,apan usa lamang ang mibalik nga nagpasalamat kaniya. (Lucas17:12-17) Seguradong gusto nato nga mahisama sa usa nga mapa-salamaton, dili sa siyam nga ingrato!

9 Nan, unsa ang mga sugo ni Jehova nga angay natong sundon?Ang daghang sugo ato nang nahisgotan niining basahona, apanrepasohon nato ang pipila. Ang pagsunod sa mga sugo sa Diyosmotabang kanato sa pagpabilin diha sa gugma sa Diyos.

PAKIGSUOD KANUNAY KANG JEHOVA10 Ang pagkakat-on bahin kang Jehova maoy bililhong ti-

kang aron makigsuod kaniya. Usa kini ka

10. Ipatin-aw kon nganong hinungdanon ang pagpada-yon sa pagkuhag kahibalo bahin kang Jehova nga Diyos.

Sama sa kalayo, ang imong gugma kangJehova nagkinahanglag sugnod aronkini magpadayong nagdilaab


mapinadayonon nga proseso. Kon atua ka sa gawas sa matugnawkaayong gabii nga nagpainit sa imong kaugalingon duol sa kala-yo, itugot mo bang maawop ug dayon mapalong ang siga? Dili.Imong sugnoran kanunay aron makapadayon ang kahayag ug ka-init sa kalayo. Ang imong kinabuhi basin nag-agad niana! Ingongang kahoyng sugnod magpasiga sa kalayo, “ang mismong ka-hibalo sa Diyos” makapalig-on kanunay sa atong gugma kangJehova.—Proverbio 2:1-5.

11 Buot ni Jesus nga ipadayon sa iyang mga sumusunod angpagpabuhi ug pagpainit sa ilang gugma kang Jehova ug sa Iyangbililhong Pulong sa kamatuoran. Human sa iyang pagkabanhaw,si Jesus nagtudlo sa iyang duha ka tinun-an bahin sa pipila katagna sa Hebreohanong Kasulatan nga natuman kaniya. Unsayepekto? Sila miingon sa ulahi: “Dili ba ang atong mga kasingka-sing nagdilaab man samtang nakigsulti siya kanato sa dalan,samtang iyang gibuksan sa bug-os ang mga Kasulatan kanato?”—Lucas 24:32.

12 Sa dihang ikaw nagsugod pagkakat-on sa tinuod nga gitudlosa Bibliya, nakamatikod ka ba nga ang imong kasingkasing na-hupong sa kangaya, kasibot, ug gugma alang sa Diyos? Walayduhaduhang nakamatikod ka. Daghan ang susamang mibati nia-na. Ang hagit karon mao ang pagpadayon sa pagpabuhi nianangmainitong gugma ug pagpausbaw niana. Dili nato buot mosunodsa kiling sa kalibotan karon. Si Jesus mitagna: “Mobugnaw anggugma sa kadaghanan.” (Mateo 24:12) Sa unsang paagi mapug-ngan nimo nga mabugnaw ang imong gugma kang Jehova ug samga kamatuoran sa Bibliya?

13 Magpadayon sa pagkuhag kahibalo bahin kang Jehova ngaDiyos ug kang Jesu-Kristo. (Juan 17:3) Palandonga o hinuktokiang imong nakat-onan gikan sa Pulong sa Diyos, nga manguta-na sa kaugalingon: ‘Unsay gitudlo niini kanako bahin kang Jehovanga Diyos? Unsang dugang katarongan ang gihatag niini kanakoaron ako siyang higugmaon uban ang tibuok kong kasingkasing,hunahuna, ug kalag?’ (1 Timoteo 4:15) Ang maong pagpalandongmakapadilaab kanunay sa imong gugma kang Jehova.

11. Unsay epekto sa pagpanudlo ni Jesus diha sa iyang mga sumusunod?12, 13. (a) Sa kinabag-ang katawhan karon, unsay nahitabo sa gugma alang saDiyos ug sa Bibliya? (b) Sa unsang paagi makapugong kita nga mabugnaw angatong gugma?


14 Ang laing paagi aron padayong magdilaab ang imong gug-ma kang Jehova mao ang regular nga pag-ampo. (1 Tesalonica5:17) Sa Kapitulo 17 niining libroha, atong nakat-onan nga angpag-ampo maoy bililhong gasa gikan sa Diyos. Ingong ang tawha-nong mga relasyon mousbaw pinaagi sa regular, walay pagpanukonga komunikasyon, ang atong relasyon usab kang Jehova mag-pabiling mainiton ug buhi kon kita regular nga moampo kaniya.Hinungdanong dili gayod nato himoong mekanikal ang atongmga pag-ampo—naandan lamang nga mga pulong nga atong sub-lisublion nga walay dulot nga pagbati o kahulogan. Kinahanglangmakigsulti kita kang Jehova sama sa pagpakigsulti sa bata ngadtosa iyang minahal nga amahan. Siyempre, buot natong mosulti samatinahoron apan sa walay pagpanuko, matinud-anong paagi, uggikan sa kasingkasing. (Salmo 62:8) Oo, ang personal nga pagtuonsa Bibliya ug kinasingkasing nga pag-ampo maoy hinungdanongmga bahin sa atong pagsimba, ug kana motabang kanato sa pagpa-bilin diha sa gugma sa Diyos.

MAGMANGAYAON SA IMONG PAGSIMBA15 Ang personal nga pagtuon sa Bibliya ug pag-ampo maoy mga

buhat sa pagsimba nga atong mahimo sa pribado. Apan atong his-gotan karon ang usa ka bahin sa pagsimba nga atong mahimo sadayag: ang pagpakigsulti sa uban bahin sa atong mga tinuohan. Na-kasulti ka na ba sa pipila ka kamatuoran sa Bibliya ngadto sa uban?Kon mao, imong napahimuslan ang talagsaong pribilehiyo. (Lucas1:74) Sa dihang ipakigsulti nato ang mga kamatuoran nga atongnakat-onan bahin kang Jehova nga Diyos, atong ginahimo ang hi-nungdanon kaayong buluhaton nga gihatag ngadto sa tanangmatuod nga mga Kristohanon—nga mao ang pagwali sa maayongbalita sa Gingharian sa Diyos.—Mateo 24:14; 28:19, 20.

16 Giisip ni apostol Pablo ang iyang ministeryo ingong bilil-hon, nga nagtawag niini ingong bahandi. (2 Corinto 4:7) Angpagpakigsulti sa mga tawo bahin kang Jehova nga Diyos ugsa iyang mga katuyoan mao ang kinamaayohang buluhaton ngaimong mahimo. Kini maoy pag-alagad sa labing maayong Aga-lon, ug magpatungha kinig kinamaayohang mga benepisyo.

14. Sa unsang paagi ang pag-ampo makatabang kanato sa pagpabuhi kanunay saatong gugma kang Jehova?15, 16. Nganong angay natong isipon ang buluhatong pagwali sa Gingharianingon nga pribilehiyo ug bahandi?


Pinaagi sa paghimo niining buluhatona, ikaw nagatabang sa mati-nud-anon-ug-kasingkasing nga mga tawo aron makigsuod sa atonglangitnong Amahan ug makasubay sa dalan padulong sa walay-ka-taposang kinabuhi! Aduna bay buluhaton nga mas makapatagbawpa kay niini? Dugang pa, ang pagsangyaw bahin kang Jeho-

Buot ni Jehova nga ikawmakatagamtam sa “tinuod nga

kinabuhi.” Buot ba nimo?


va ug iyang Pulong mopadako sa imong pagtuo ug magpalig-onsa imong gugma alang kaniya. Ug pabilhan pag-ayo ni Jehova angimong mga paghago. (Hebreohanon 6:10) Ang pagpadayong pulikisa maong buluhaton motabang kanimo sa pagpabilin diha sa gug-ma sa Diyos.—1 Corinto 15:58.

17 Hinungdanon ang paghinumdom nga ang buluhatong pag-wali sa Gingharian maoy dinalian. Ang Bibliya nag-ingon: “Iwaliang pulong, magmadali diha niini.” (2 Timoteo 4:2) Nganong angpagbuhat niini dinalian kaayo karon? Ang Pulong sa Diyos nagsul-ti kanato: “Ang dakong adlaw ni Jehova haduol na. Kini haduol na,ug nagadali sa hilabihan.” (Sofonias 1:14) Oo, ang panahon naga-dali sa pag-abot sa dihang laglagon ni Jehova kining tibuok ngasistema sa mga butang. Kinahanglang pasidan-an ang mga tawo!Kinahanglang mahibalo sila nga panahon na karon sa pagpili kangJehova ingon nga ilang Soberano. Ang kataposan “dili maulahi.”—Habacuc 2:3.

18 Buot ni Jehova nga kita magsimba kaniya sa dayag, nga na-kig-uban sa matuod nga mga Kristohanon. Kanay katarongan angiyang Pulong nag-ingon: “Magmahunahunaon kita sa usag usaaron sa pagdasig ngadto sa paghigugma ug sa maayong mga buhat,nga dili talikdan ang atong mga panagkatigom, sama sa nabatasansa pipila, apan magdinasigay sa usag usa, ug ilabina gayod sam-tang makita ninyo nga ang adlaw nagkaduol na.” (Hebreohanon10:24, 25) Sa dihang kita magkatigom uban sa mga isigkamagtutuopanahon sa Kristohanong mga tigom, kita adunay talagsaong ka-higayonan sa pagdayeg ug pagsimba sa atong minahal nga Diyos.Kita maglig-onay usab ug magdinasigay sa usag usa.

19 Samtang kita nakig-uban sa ubang mga magsisimba ni Jehova,atong gipalig-on ang mga bugkos sa gugma ug panaghigalaay dihasa kongregasyon. Hinungdanong pangitaon nato ang maayongmga hiyas sa usag usa, kay si Jehova nangita sa atong maayong mgahiyas. Ayaw dahoma ang kahingpitan gikan sa imong mga isigka-magtutuo. Hinumdomi nga dili managsama ang espirituwal ngapagtubo sa tanan ug nga ang matag usa kanato makahimog

17. Nganong ang Kristohanong ministeryo dinalian karon?18. Nganong angay kitang magsimba kang Jehova sa dayag, nga nakig-uban samatuod nga mga Kristohanon?19. Sa unsang paagi makapanlimbasog kita sa pagpalig-on sa mga bugkos sa gug-ma diha sa Kristohanong kongregasyon?


kasaypanan. (Colosas 3:13) Tinguhaa ang pag-ugmad sa suod ngamga pakighigala uban sa mga mainitong nahigugma kang Jehova,ug ikaw makamatikod nga ikaw nagtubo sa espirituwal. Oo, angpagsimba kang Jehova uban sa imong espirituwal nga mga igsoonglalaki ug babaye motabang kanimo sa pagpabilin diha sa gugma saDiyos. Sa unsang paagi gantihan ni Jehova kadtong nagsimba kani-ya nga matinumanon ug sa ingon nagpabilin diha sa iyang gugma?

TINGUHAA NGA MAKAB-OTANG “TINUOD NGA KINABUHI”

20 Kinabuhi ang iganti ni Jehova sa iyang matinumanong mgaalagad, apan unsang matanga sa kinabuhi? Buweno, dili ba ikawtinuod nga buhi karon? Kadaghanan kanato moingon nga ang tu-bag dayag. Kon buot sabton, kita nagginhawa, kita nagkaon, ug kitanag-inom. Segurado nga kita buhi. Ug sa atong malipayong mgagutlo, basin kita moingon pa, “Kini gayod ang tinuod nga kinabu-hi!” Bisan pa niana, gipaila sa Bibliya nga, sa hinungdanong diwa,walay tawo karon ang tinuod nga buhi.

21 Ang Pulong sa Diyos nag-awhag kanato nga ‘mangupot pag-ayo sa tinuod nga kinabuhi.’ (1 Timoteo 6:19) Kanang mgapulonga nagpaila nga ang “tinuod nga kinabuhi” maoy butang ngagilaoman natong makab-ot sa unahan. Oo, sa dihang kita hingpit,kita mabuhi sa labing bug-os nga diwa sa pulong, kay kita mabuhiunya sumala sa unang gituyo sa Diyos nga kita mabuhi. Sa dihangkita mabuhi sa paraisong yuta nga may hingpit nga panglawas, ka-linaw, ug kalipay, sa kataposan atong matagamtam ang “tinuodnga kinabuhi”—ang kinabuhing walay kataposan. (1 Timoteo 6:12)Dili ba kana talagsaong paglaom?

22 Sa unsang paagi kita “makapangupot pag-ayo sa tinuod ngakinabuhi”? Sa samang konteksto, si Pablo miawhag sa mga Kris-tohanon nga “magbuhat sa maayo” ug “magmadato sa maayongmga buhat.” (1 Timoteo 6:18) Nan, tin-aw nga dako ang nag-agadsa paagi sa atong pagpadapat sa mga kamatuoran nga atong na-kat-onan gikan sa Bibliya. Apan gipasabot ba ni Pablo nga atongmahagoan ang “tinuod nga kinabuhi” pinaagi sa pagbuhat ug ma-ayong mga buhat? Dili, kay ang maong kahibulongang mgapalaaboton nag-agad gayod sa atong pagdawat sa “dili-takos nga

20, 21. Unsa ang “tinuod nga kinabuhi,” ug nganong kini talagsaong paglaom?22. Sa unsang paagi ikaw “makapangupot pag-ayo sa tinuod nga kinabuhi”?


kalulot” gikan sa Diyos. (Roma 5:15) Bisan pa niana, si Jehova nag-kalipay sa pagganti niadtong nag-alagad kaniya nga matinumanon.Buot niya nga makakita kanimo nga nagkinabuhi sa “tinuod ngakinabuhi.” Ang maong malipayon, malinawon, walay-kataposangkinabuhi anaa sa unahan alang niadtong nagpabilin diha sa gugmasa Diyos.

23 Matag usa kanato angayng mangutana sa kaugalingon, ‘Ako banagasimba sa Diyos sa paagi nga iyang gipadayag diha sa Bibliya?’Kon segurohon nato matag adlaw nga kita nagasimba sa maongpaagi, nan kita nagsubay sa hustong dalan. Makasalig kita nga si Je-hova mao ang atong dalangpanan. Iyang pagaluwason ang iyangmatinumanong katawhan latas sa kataposang gubot nga mga ad-law niining daang sistema sa mga butang. Dad-on usab kita niJehova ngadto sa mahimayaong bag-ong sistema sa mga butangnga haduol na karon. Malipay gayod kita nga makasinati nianangpanahona! Ug pagkamalipayon unya nato nga atong gihimo anghustong mga pagpili niining kataposang mga adlaw! Kon himo-on nimo ang maong mga pagpili karon, matagamtam nimo ang“tinuod nga kinabuhi,” ang kinabuhi nga maoy gituyo ni Jehova,hangtod sa kahangtoran!

23. Nganong hinungdanon nga magpabilin diha sa gugma sa Diyos?


ˇ Ipakita nato ang tinuod nga gugma alang saDiyos pinaagi sa pagsunod sa iyang mga sugo ugpagpadapat sa iyang mga prinsipyo.—1 Juan 5:3.

ˇ Ang pagtuon sa Pulong sa Diyos, pag-amponga kinasingkasing kang Jehova, pagtudlo sauban bahin kaniya, ug pagsimba kaniya diha saKristohanong mga tigom motabang kanato sapagpabilin diha sa gugma sa Diyos.—Mateo24:14; 28:19, 20; Juan 17:3; 1 Tesalonica 5:17;Hebreohanon 10:24, 25.

ˇ Kadtong nagpabilin diha sa gugma sa Diyosnaglaom nga makatagamtam sa “tinuod nga ki-nabuhi.”—1 Timoteo 6:12, 19; Judas 21.


TOPIKO PANID

Ngalan sa Diyos—Ang Paggamit ug ang Kahulogan Niini � � � � � 195

Gitagna ni Daniel ang Pag-abot sa Mesiyas � � � � � � � � � � � � � � � 197

Si Jesu-Kristo—Ang Sinaad nga Mesiyas � � � � � � � � � � � � � � � � � � 199

Ang Kamatuoran Bahin saAmahan, Anak, ug Balaang Espiritu � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 201

Kon Nganong ang Matuod ngamga Kristohanon Dili Mogamit ug Krus Diha sa Pagsimba � � � 204

Panihapon sa Ginoo—Usa ka Saulog nga Makapasidungog sa Diyos � � � � � � � � � � � � 206

“Kalag” ug “Espiritu”—Unsay Tinuod nga Kahulogan sa Maong mga Termino? � � � � 208

Unsa ba ang Sheol ug Hades? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 212

Adlaw sa Paghukom—Unsa ba Kini? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 213

1914—Usa ka Hinungdanong Tuig sa Tagna sa Bibliya � � � � � � � 215

Kinsa si Miguel nga Arkanghel? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 218

Pag-ila sa “Dakong Babilonya” � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 219

Natawo ba si Jesus ug Disyembre? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 221

Angay ba Natong Saulogon ang mga Pangilin? � � � � � � � � � � � � 222

APENDISE

DIHA sa imong kopya sa Bibliya, giunsa paghubad ang Salmo 83:18?Kini ang pagkahubad sa maong bersikulo diha sa Bag-ong Kalibo-tang Hubad sa Balaang Kasulatan: “Aron ang katawhan makaila ngaikaw, kansang ngalan mao si Jehova, ikaw lamang ang Labing Hata-as ibabaw sa tibuok nga yuta.” Susama niana ang paghubad sa ubangubay-ubayng hubad sa Bibliya. Apan giwagtang sa daghang hubadang ngalang Jehova, ug gipulihan kanag mga titulo sama sa “Ginoo”o “Mahangtoron.” Unsay angayng gamiton nianang bersikuloha? Usaka titulo o ang ngalang Jehova?

Gihisgotan niining bersikuloha ang usa ka ngalan. Sa orihinalnga Hebreohanon nga gigamit sa pagsulat sadakong bahin sa Bibliya, usa ka linaing per-sonal nga ngalan ang makita dinhi. Angespeling maoy ˘˙˘˝ (YHWH) diha sa He-breohanong mga titik. Sa Iningles, angkasagarang hubad sa maong ngalan maoy“Jehovah.” Ang maong ngalan makita balang sa usa ka bersikulo sa Bibliya? Dili. Kinimakita sa duolag 7,000 ka beses diha sa orihi-nal nga teksto sa Hebreohanong Kasulatan!

Unsa ka hinungdanon ang ngalan saDiyos? Tagda ang sulondang pag-ampo nga gihatag ni Jesu-Kristo.Kini mao ang sinugdanan niini: “Amahan namo nga anaa sa mga la-ngit, pagabalaanon unta ang imong ngalan.” (Mateo 6:9) Si Jesusmiampo sa Diyos sa ulahi: “Amahan, himayaa ang imong ngalan.”Agig tubag, ang Diyos misulti gikan sa langit, nga nag-ingon: “Gi-himaya ko na kini ug pagahimayaon ko kini pag-usab.” (Juan 12:28)Tin-aw, ang ngalan sa Diyos maoy labing hinungdanon. Nan, nga-nong kining ngalana wala gamita sa pipila ka maghuhubad diha sailang mga hubad sa Bibliya ug gipulihan kanag mga titulo?

Daw adunay duha ka dagkong mga hinungdan. Una, daghan angnag-ingon nga ang ngalan dili angayng gamiton tungod kay ang ori-hinal nga paagi sa paglitok niini wala na hisayri karon. Ang karaangHebreohanon nga pinulongan gisulat nga walay bokales. Busa, walayusa karon ang makaseguro kon giunsa paglitok sa mga tawo sa ka-panahonan sa Bibliya ang YHWH. Bisan pa niana, kini ba angayngmakapugong kanato sa paggamit sa ngalan sa Diyos? Sa kapanahonan

Ngalan sa Diyos—Ang Paggamit ugang Kahulogan Niini

˘˙˘˝Ang ngalan saDiyos diha sa

Hebreohanongmga titik

195

sa Bibliya, ang ngalang Jesus tingali gilitok nga Yeshua o lagmit Yehos-hua—walay usang makatino sa paagi sa paglitok niana. Bisan pa niana,ang katawhan sa tibuok kalibotan mogamit karon sa nagkalainlaingporma sa ngalang Jesus, nga molitok niana sa paagi nga kasagaran sailang pinulongan. Dili sila mag-ukon-ukon sa paggamit sa ngalan tu-ngod lang kay wala sila mahibalo sa paagi sa paglitok niini sa unangsiglo. Sa susamang paagi, kon ikaw moadto sa laing nasod, lagmitimong madiskobrehan nga ang ngalan nimo mismo lahi nga pamati-on diha sa laing pinulongan. Busa, ang pagkadili-segurado sa karaangpaagi sa paglitok sa ngalan sa Diyos dili katarongan nga kana dili ga-miton.

Ang ikaduhang katarongan nga sagad ihatag kon nganong walagamita ang ngalan sa Diyos diha sa Bibliya naglakip sa dugay nang tra-disyon sa mga Hudiyo. Daghan kanila nagtuo nga ang ngalan sa Diyosdili angayng litokon. Kining maong pagtuo lagmit gipasukad sa sayopnga pagpadapat sa balaod sa Diyos nga nag-ingon: “Dili ka magagamitsa ngalan ni Jehova nga imong Diyos sa walay kapuslanan, kay dili pa-sagdan ni Jehova nga dili masilotan ang magagamit sa iyang ngalan sawalay kapuslanan.”—Exodo 20:7.

Kining balaora nagdili sa sayop nga paggamit sa ngalan sa Diyos.Apan nagdili ba kini sa matinahorong paggamit sa iyang ngalan? Walagayod. Ang mga magsusulat sa Hebreohanong Bibliya (ang “DaangTestamento”) maoy matinumanong mga lalaki nga nagsunod sa Ba-laod nga gihatag sa Diyos ngadto sa karaang mga Israelinhon. Bisanpa niana, kanunay nilang gigamit ang ngalan sa Diyos. Pananglitan,ilang gilakip kini sa daghang salmo nga giawit ug kusog sa mga pa-non sa mga magsisimba. Gisugo pa gani ni Jehova nga Diyos angiyang mga magsisimba sa pagtawag sa iyang ngalan, ug gituman kanasa mga matinumanon. (Joel 2:32; Buhat 2:21) Busa, ang mga Kristo-hanon karon dili mag-ukon-ukon sa paggamit sa ngalan sa Diyos samatinahorong paagi, sama gayod sa gibuhat ni Jesus.—Juan 17:26.

Tungod kay ilang gipulihan ug mga titulo ang ngalan sa Diyos, angmga maghuhubad sa Bibliya nakahimo ug seryosong sayop. Ilang gi-himo ang Diyos nga daw layo ug walay pagbati, samtang ang Bibliyanag-awhag sa mga tawo nga ugmaron ang “pagkasuod kang Jehova.”(Salmo 25:14) Palandonga ang usa ka suod nimong higala. Unsa bakamo kasuod kon wala ka gani makaila sa ngalan sa imong higala? Sasusamang paagi, sa dihang ang mga tawo magpadayong wala makai-la sa ngalan sa Diyos, si Jehova, sa unsang paagi masuod gayod sila saDiyos? Dugang pa, sa dihang ang mga tawo dili mogamit sa ngalansa Diyos, sila dili usab mahibalo sa talagsaong kahulogan niini. Unsaykahulogan sa ngalan sa Diyos?

196 Unsay Tinuod Nga Gitudlo Sa Bibliya?

Ang Diyos mismo nagpatin-aw sa kahulogan sa iyang ngalan ngad-to sa iyang matinumanong alagad nga si Moises. Sa gipangutana niMoises ang ngalan sa Diyos, si Jehova mitubag: “Ako mamao kon un-say mamao ako.” (Exodo 3:14) Ang hubad ni Rotherham naghubadnianang mga pulonga: “Ako Mahimong Mao bisan kon unsay akongkahimut-an.” Busa si Jehova mamao bisan kon unsay gikinahanglanaron tumanon ang iyang mga katuyoan.

Pananglitan, kon ikaw may katakos nga mamao ka bisan kon un-say buot nimo nga mamao ka. Unsay himoon nimo alang sa imongmga higala? Kon usa kanila may grabeng sakit, ikaw mahimong ha-nas nga doktor ug tambalan mo siya. Kon ang laing higala mahapaysa pinansiyal, ikaw mahimong adunahan nga magtatabang ug maka-sulbad ka sa iyang suliran. Apan ang kamatuoran mao nga limitadoang imong katakos nga ikaw mamao. Kitang tanan limitado gayod ka-ayo. Samtang ikaw magtuon sa Bibliya, mahingangha ka sa dihangimong masabtan kon sa unsang paagi si Jehova mamao bisag unsay gi-kinahanglan aron tumanon ang iyang mga saad. Ug mahimuot siyanga mogamit sa iyang gahom alang sa mga tawong nahigugma kani-ya. (2 Cronicas 16:9) Kining nindot nga mga bahin sa personalidad niJehova dili maila sa mga tawo nga wala makaila sa iyang ngalan.

Tin-aw, ang ngalang Jehova angayng gamiton diha sa Bibliya. Angpagkahibalo sa kahulogan niini ug paggamit kanunay niini diha saatong pagsimba maoy dagkong mga tabang aron masuod ngadto saatong langitnong Amahan, si Jehova.�

� Alang sa dugang impormasyon bahin sa ngalan sa Diyos, kahulogan niini, ugmga katarongan kon nganong angayng gamiton kini diha sa pagsimba, tan-awa angbrosyur nga Ang Balaang Ngalan nga Magapadayon sa Walay Kataposan, nga gipa-tik sa mga Saksi ni Jehova.

Apendise 197

ANG manalagnang si Daniel nabuhi kapin ug 500 ka tuig una pa sapagkatawo ni Jesus. Bisan pa niana, gipadayag ni Jehova kang Da-niel ang impormasyon nga magpaposible sa pagtino sa panahonnga si Jesus dihogan o itudlo isip Mesiyas o Kristo. Giingnan si Da-niel: “Angay kang mahibalo ug magbaton sa hait nga salabotan ngasukad sa paggula sa sugo sa pagpasig-uli ug sa pagtukod pag-usab sa

Gitagna ni Danielang Pag-abot sa Mesiyas

Jerusalem hangtod sa Mesiyas nga Pangulo, adunay pito ka semana,ingon man kan-umag-duha ka semana.”—Daniel 9:25.

Aron matino ang panahon sa pag-abot sa Mesiyas, angayng ma-sayran una nato ang sinugdanang punto sa yugto nga mosangko saMesiyas. Sumala sa tagna, kini maoy “sukad sa paggula sa sugo sapagpasig-uli ug sa pagtukod pag-usab sa Jerusalem.” Kanus-a nahi-tabo kining “paggula sa sugo”? Sumala sa magsusulat sa Bibliyanga si Nehemias, ang sugo sa pagtukod pag-usab sa mga paril libotsa Jerusalem migula “sa ikakawhaan ka tuig ni Artajerjes nga hari.”(Nehemias 2:1, 5-8) Gipamatud-an sa mga historyano nga ang tuig474 W.K.P. mao ang unang bug-os nga tuig sa pagmando ni Arta-


“KAPITOAN KA SEMANA”

490 ka tuig

7 ka semana(49 ka tuig)



455 406 & W.K.P. K.P. ) 29 33 36

“Ang sugo sapagpasig-uli . . .sa Jerusalem”

Jerusalemnatukod pag-usab

Mesiyasmiabot

Mesiyasgipatay

Kataposan sa“kapitoan ka

semana”

jerjes. Busa, ang ika-20ng tuig sa iyang pagmando maoy 455 W.K.P.Duna na kitay sinugdanang punto alang sa tagna ni Daniel bahin saMesiyas, nga mao, 455 W.K.P.

Gipaila ni Daniel kon unsay gidugayon sa yugto sa panahon ngamosangko sa pag-abot sa “Mesiyas nga Pangulo.” Ang tagna naghis-got ug “pito ka semana, ingon man kan-umag-duha ka semana”—sakatibuk-an 69 ka semana. Unsay gidugayon niining yugtoa sa pana-hon? Ang ubay-ubayng hubad sa Bibliya nag-ingon nga kini maoymga semana sa mga tuig, dili mga semana nga tagpito ka adlaw.Ang buot ipasabot, ang matag semana naghawas sa pito ka tuig. Ki-ning ideya bahin sa mga semana sa mga tuig o tagpito ka tuig ngayunit, sinati sa mga Hudiyo sa karaang kapanahonan. Pananglitan,sila nagbantay ug tuig nga Igpapahulay matag ikapitong tuig. (Exo-do 23:10, 11) Busa, ang matagnaong 69 ka semana motumbas sa 69ka yunit nga tagpito ka tuig ang matag usa, o sa katibuk-an maoy483 ka tuig.

Ang buhaton na lang nato karon mao ang pag-ihap. Kon mag-ihap kita ug 483 ka tuig sukad sa tuig 455 W.K.P., kita modangatsa tuig 29 K.P. Kana mao ang eksaktong tuig nga si Jesus nabawtis-mohan ug nahimong Mesiyas!� (Lucas 3:1, 2, 21, 22) Dili ba angkatumanan sa tagna sa Bibliya maoy talagsaon ug makapalig-on sapagtuo?

� Sukad sa 455 W.K.P. hangtod sa 1 W.K.P., kana mokabat ug 454 ka tuig. Su-kad sa 1 W.K.P. hangtod sa 1 K.P., kana maoy usa ka tuig (walay tuig sero kaniad-to). Ug sukad sa 1 K.P. hangtod sa 29 K.P., kana maoy 28 ka tuig. Ang pagsumadaniining tulo ka numero mohatag kanato sa katibuk-ang gidaghanon nga 483 katuig. Si Jesus ‘gipatay’ sa 33 K.P., sulod sa ika-70 ka semana sa mga tuig. (Daniel9:24, 26) Tan-awa ang Patalinghogi ang Tagna ni Daniel! kapitulo 11, ug Insight onthe Scriptures, Tomo 2, mga panid 899-901. Ang maong duha ka basahon gipatiksa mga Saksi ni Jehova.

ARON tabangan kita sa pag-ila sa Mesiyas, si Jehova nga Diyosnag-inspirar ug daghang manalagna sa Bibliya aron isulat ang mgadetalye bahin sa pagkatawo, ministeryo, ug pagkamatay nianang si-naad nga Manluluwas. Natuman kang Jesu-Kristo kining tanang

Si Jesu-Kristo—Ang Sinaad nga Mesiyas

Apendise 199

tagna sa Bibliya. Katingalahan ang katukma ug kadetalyado sa ma-ong mga tagna. Aron ikailustrar kini, hisgotan nato ang pipila katagna bahin sa mga panghitabo nga nalangkit sa pagkatawo ug pag-kabata sa Mesiyas.

Gitagna sa manalagnang si Isaias nga ang Mesiyas maoy kaliwat niHaring David. (Isaias 9:7) Si Jesus natawo gayod sa banay ni David.—Mateo 1:1, 6-17.

MGA TAGNA BAHIN SA MESIYAS

PANGHITABO TAGNA KATUMANAN

Matawo sa tribo sa Juda Genesis 49:10 Lucas 3:23-33

Matawo sa usa ka ulay Isaias 7:14 Mateo 1:18-25

Kaliwat ni Haring David Isaias 9:7 Mateo 1:1, 6-17

Ipahayag ni Jehova nga iyang Anak Salmo 2:7 Mateo 3:17

Wala tuohi Isaias 53:1 Juan 12:37, 38

Mosulod sa Jerusalem nganagsakay sa usa ka asno Zacarias 9:9 Mateo 21:1-9

Budhian sa usa ka suod nga kauban Salmo 41:9 Juan 13:18, 21-30

Budhian ilis sa 30 ka pirasong plata Zacarias 11:12 Mateo 26:14-16

Naghilom atubangan sa iyangmga magsusumbong Isaias 53:7 Mateo 27:11-14

Ripahan ang iyang besti Salmo 22:18 Mateo 27:35

Pasipalahan samtang nagbitaysa kahoy sa pagsakit Salmo 22:7, 8 Mateo 27:39-43

Walay usa niya ka bukog nga nabali Salmo 34:20 Juan 19:33, 36

Ilubong uban sa mga dato Isaias 53:9 Mateo 27:57-60

Banhawon sa dili pa madunot Salmo 16:10 Buhat 2:24, 27

Bayawon ngadto sa tuongkamot sa Diyos Salmo 110:1 Buhat 7:56


Si Miqueas, ang laing manalagna sa Diyos, mitagna nga kiningbataa mahimong magmamando ug matawo sa “Betlehem Eprata.”(Miqueas 5:2) Panahon sa pagkatawo ni Jesus, dihay duha ka lung-sod sa Israel nga ginganlan ug Betlehem. Ang usa nahimutang duolsa Nasaret sa amihanang rehiyon sa nasod, ug ang lain, duol sa Jeru-salem sa Juda. Ang Betlehem duol sa Jerusalem gitawag kaniadto ngaEprata. Si Jesus natawo sa maong lungsod, nga eksakto kaayo suma-la sa gitagna!—Mateo 2:1.

Ang laing tagna sa Bibliya nag-ingon nga ang Anak sa Diyos pa-gatawgon “gikan sa Ehipto.” Ang batang si Jesus gidala ngadto saEhipto. Siya gidalag balik sa pagkamatay na ni Herodes, sa ingon na-tuman ang tagna.—Oseas 11:1; Mateo 2:15.

Sa tsart sa panid 200, ang mga teksto nga nalista ubos sa ulohang“Tagna” naundan ug mga detalye mahitungod sa Mesiyas. Palihogitandi kini sila sa mga teksto nga nalista ubos sa ulohang “Katuma-nan.”Ang paghimo niana dugang magpalig-on sa imong pagtuo ngatinuod gayod ang Pulong sa Diyos.

Samtang imong susihon kining mga tekstoha, hinumdomi ngakadtong mga tagnaa gisulat gatosan ka tuig una pa sa pagkatawo niJesus. Si Jesus miingon: “Ang tanang butang nga nahisulat diha sabalaod ni Moises ug sa mga Manalagna ug sa mga Salmo bahin ka-nako kinahanglang matuman.” (Lucas 24:44) Maingon nga imongmapamatud-an diha sa imong kaugalingong kopya sa Bibliya, kinisila natuman gayod—ang matag detalye!

ANG mga tawo nga nagtuo sa pagtulon-an sa Trinidad nag-ingonnga ang Diyos gilangkoban ug tulo ka persona—ang Amahan, angAnak, ug ang Balaang Espiritu. Matag usa nianang tulo ka persona gi-ingon nga sama sa uban, labing gamhanan, ug walay sinugdanan.Busa, sumala sa doktrina sa Trinidad, ang Amahan maoy Diyos, angAnak maoy Diyos, ug ang Balaang Espiritu maoy Diyos, apan adunayusa lamang ka Diyos.

Ang daghan nga nagtuo sa Trinidad moangkon nga sila dili maka-patin-aw niini nga pagtulon-an. Bisan pa niana, sila tingali nagtuo

Ang Kamatuoran Bahin sa Amahan,Anak, ug Balaang Espiritu

Apendise 201


nga gitudlo kini sa Bibliya. Pagamatikdan nga ang pulong “Trini-dad” dili gayod makita sa Bibliya. Bisan pa niana, ang ideya saTrinidad makaplagan ba diha niana? Sa pagtubag niining panguta-naha, tan-awon nato ang usa ka teksto nga kasagarang gamiton samga tigpaluyo aron depensahan ang doktrina sa Trinidad.

“DIYOS ANG PULONG”

Ang Juan 1:1 nag-ingon: “Sa sinugdan mao na ang Pulong, ug angPulong uban sa Diyos, ug Diyos ang Pulong.” (King James Version)Unya sa mao gihapong kapitulo, tin-awng gipakita ni apostol Juannga “ang Pulong” mao si Jesus. (Juan 1:14) Ugaling, sanglit ang Pu-long gitawag nga Diyos, ang pipila moingon nga ang anak ug angAmahan bahin gayod sa mao rang Diyos.

Hinumdomi nga kining bahina sa Bibliya gisulat sa sinugdan saGrego. Sa ulahi, ang mga maghuhubad naghubad sa Gregong teks-to ngadto sa ubang pinulongan. Bisan pa niana, ang ubay-ubayngmaghuhubad wala mogamit sa mga pulong “Diyos ang Pulong.”Nganong wala man? Pinasukad sa ilang kahibalo bahin sa pinulo-ngang Grego nga gigamit sa pagsulat sa Bibliya, kadtong maong mgamaghuhubad mihinapos nga ang mga pulong “Diyos ang Pulong”angayng hubaron sa laing paagi. Sa unsang paagi kana hubaron? Ani-ay pipila ka pananglitan: “Ang Logos [Pulong] maoy balaan.” (A NewTranslation of the Bible) “Ang Pulong maoy usa ka diyos.” (The NewTestament in an Improved Version) “Ang Pulong uban sa Diyos ug nag-baton ug kinaiyahan nga sama sa iyaha.” (The Translator’s NewTestament) Sumala sa maong mga hubad, ang Pulong dili mao angDiyos.� Hinunoa, tungod sa iyang hataas nga posisyon taliwala samga linalang ni Jehova, ang Pulong gitumong ingong “usa ka diyos.”Ang terminong “diyos” dinhi nagkahulogang “usa nga gamhanan.”

MAGBATON UG DUGANG KASAYORAN

Ang kadaghanang tawo wala mahibalo sa pinulongang Gregonga gigamit sa pagsulat sa Bibliya. Busa sa unsang paagi mahiba-loan nimo kon unsay gipasabot gayod ni apostol Juan? Palandongakini nga pananglitan: Usa ka magtutudlo nagpatin-aw sa usa kaulohan ngadto sa iyang mga estudyante. Human niana, nagkalahiang pagsabot sa mga estudyante bahin sa katin-awan. Sa unsang

� Alang sa dugang paghisgot bahin sa Juan 1:1, tan-awa ang mga panid 24-25 saNobyembre 1, 2008 nga isyu sa Ang Bantayanang Torre nga gipatik sa mga Saksini Jehova.

Apendise 203

paagi mahusay sa mga estudyante ang maong butang? Makapanga-yo silag dugang impormasyon sa magtutudlo. Sa walay duhaduha,ang pagkahibalo ug dugang impormasyon makatabang kanila ngamas masabtan ang ulohan. Sa susamang paagi, aron masabtan angkahulogan sa Juan 1:1, makasusi ka sa Ebanghelyo ni Juan alang sadugang impormasyon bahin sa posisyon ni Jesus. Ang pagkat-on ugdugang impormasyon bahin niini nga ulohan makatabang kanimosa pagkadangat sa hustong konklusyon.

Pananglitan, tagda kon unsay dugang gisulat ni Juan sa kapitulo 1,bersikulo 18: “Walay tawo nga nakakita sa Diyos [nga Labing Gam-hanan] sa bisan unsang panahon.”Apan may mga tawo nga nakakitakang Jesus, ang Anak, kay si Juan nag-ingon: “Ang Pulong [si Jesus]nahimong tawo, ug ipon kanamo siya mipuyo, ug among nakita angiyang himaya.” (Juan 1:14, KJ) Nan, sa unsang paagi ang Anak ma-himong bahin sa Diyos nga Labing Gamhanan? Si Juan nag-ingonusab nga ang Pulong maoy “uban sa Diyos.” Apan sa unsang paagiang usa ka indibiduwal uban sa laing persona ug sa samang panahonmao ra usab kana siya? Dugang pa, sumala sa nahisulat sa Juan 17:3,gipatin-aw ni Jesus ang pagkalahi niya ug sa iyang langitnong Ama-han. Gitawag niya ang iyang Amahan “ang bugtong matuod ngaDiyos.” Ug sa duol na sa kataposan sa iyang Ebanghelyo, gisuma niJuan kana sa pag-ingon: “Kini nahisulat aron kamo motuo nga si Je-sus mao ang Kristo nga Anak sa Diyos.” (Juan 20:31) Matikdi nga siJesus gitawag, dili Diyos, kondili ang Anak sa Diyos. Kining dugangimpormasyon nga gihatag diha sa Ebanghelyo ni Juan nagpakitakon sa unsang paagi pagasabton ang Juan 1:1. Si Jesus, ang Pulong,maoy “usa ka diyos” sa diwa nga siya adunay hataas nga posisyonapan dili sama sa Diyos nga Labing Gamhanan.

PALIG-ONA ANG MGA KAMATUORAN

Palandonga pag-usab ang pananglitan bahin sa magtutudlo ugsa mga estudyante. Handurawa nga ang pipila aduna pay mga pag-duhaduha, bisan human makapatalinghog sa dugang katin-awan samagtutudlo. Unsay ilang mahimo? Makadangop sila sa laing magtu-tudlo alang sa dugang impormasyon bahin sa samang ulohan. Konpalig-onon sa ikaduhang magtutudlo ang katin-awan sa unang mag-tutudlo, ang mga pagduhaduha sa kadaghanang estudyante basinmawagtang na. Sa susamang paagi, kon ikaw dili segurado kon unsaytinuod nga gisulti sa magsusulat sa Bibliya nga si Juan bahin sa relas-yon tali ni Jesus ug sa Diyos nga Labing Gamhanan, makadangop


ka sa laing magsusulat sa Bibliya aron makadawat ug dugang im-pormasyon. Pananglitan, tagda ang gisulat ni Mateo. Bahin sakataposan niining sistema sa mga butang, iyang gikutlo si Jesus nganag-ingon: “Mahitungod nianang adlawa ug taknaa walay nahibalo,ni ang mga manulonda sa mga langit ni ang Anak, kondili ang Ama-han lamang.” (Mateo 24:36) Sa unsang paagi kining mga pulonganagpalig-on nga si Jesus dili mao ang Diyos nga Labing Gamhanan?

Si Jesus nag-ingon nga labaw ang nahibaloan sa Amahan kay saAnak. Apan kon si Jesus bahin pa sa Diyos nga Labing Gamhanan,siya mahibalo unta sa samang mga kamatuoran sama ra sa iyangAmahan. Busa, ang Anak ug ang Amahan dili mahimong managsa-ma. Bisan pa niana, ang pipila moingon: ‘Si Jesus adunay duha kakinaiyahan. Siya dinhi nagsulti ingon nga usa ka tawo.’ Bisan pagtinuod kana, unsa na man ang balaang espiritu? Kon kini bahin sasamang Diyos sama ra sa Amahan, nganong si Jesus wala mag-ingonnga kini nahibalo kon unsay nahibaloan sa Amahan?

Samtang magpadayon ka sa pagtuon sa Bibliya, mahibalo ka ugdaghan pang teksto nga may kalabotan niining ulohana. Ang maongmga teksto nagpalig-on sa kamatuoran bahin sa Amahan, sa Anak,ug sa balaang espiritu.—Salmo 90:2; Buhat 7:55; Colosas 1:15.

ANG krus gimahal ug gitahod sa milyonmilyong tawo. Ang The En-cyclopædia Britannica nagtawag sa krus “ang pangunang simbolo saKristohanong relihiyon.” Bisan pa niana, ang matuod nga mga Kris-tohanon dili mogamit ug krus diha sa pagsimba. Nganong dili man?

Usa ka hinungdanong katarongan mao nga si Jesu-Kristo wala ma-matay sa usa ka krus. Ang Gregong pulong nga sagad gihubad ug“krus” maoy stau·ros�. Kini nagpasabot nga “usa ka matul-id ngakahoy o estaka.” Ang The Companion Bible nagpatin-aw: “Ang [stau-ros�] wala gayod magpasabot nga duha ka pirasong kahoy ngagibanday sa bisan unsang anggulo . . . Walay nahisulat diha sa pinu-longang Grego [sa Bag-ong Testamento] nga nagpasabot sa duha kapirasong kahoy.”

Kon Nganong ang Matuod ngamga Kristohanon Dili Mogamit ug

Krus Diha sa Pagsimba

Apendise 205

Diha sa ubay-ubayng teksto, ang mga magsusulat sa Bibliya nag-gamit ug laing pulong alang sa instrumento sa pagpatay kang Jesus.Kini ang Gregong pulong nga xy�lon. (Buhat 5:30; 10:39; 13:29; Gala-cia 3:13; 1 Pedro 2:24) Kining pulonga nagpasabot lamang nga “usaka lipak, estik, puspos, o kahoy.”

Sa pagpatin-aw kon nganong usa ka yanong estaka ang kasaga-rang gigamit sa mga pagpatay isip balaodnong silot, ang librong DasKreuz und die Kreuzigung (Ang Krus ug ang Paglansang sa Krus), niHermann Fulda nag-ingon: “Walay mga kahoy sa tanang dapit ngamagamit diha sa mga lugar nga gipili alang sa publikong pagpatayisip balaodnong silot. Busa ang yanong matul-id nga kahoy giugsoksa yuta. Diha niana ang mga tulisan, nga gipataas ang mga kamot ugkasagarang lakip usab ang ilang mga tiil, gigapos o gilansang.”

Apan ang labing makapakombinsir nga pamatuod naggikan saPulong sa Diyos. Si apostol Pablo nag-ingon: “Pinaagi sa pagpalit,gipagawas kita ni Kristo gikan sa tunglo sa Balaod pinaagi sa pag-kahimong tinunglo inay kita, tungod kay kini nahisulat: ‘Tinungloang matag tawo nga gibitay sa estaka [“usa ka kahoy,” King JamesVersion].’ ” (Galacia 3:13) Gikutlo dinhi ni Pablo ang Deuterono-mio 21:22, 23, nga tin-awng nagpunting sa usa ka estaka, dilikrus. Sanglit ang maong galamiton sa pagpatay isip balaodnong si-lot naghimo sa tawo nga “usa ka tinunglo,” dili angayng adornohansa mga Kristohanon ang ilang balay ug mga imahen ni Kristo nga gi-lansang.

Walay ebidensiya nga sulod sa unang 300 ka tuig human sa pag-kamatay ni Kristo, kadtong nag-angkong mga Kristohanon naggamitsa krus diha sa pagsimba. Apan, sa ikaupat nga siglo, ang paganongEmperador Constantino nakombertir sa apostatang Kristiyanidad ugnagpasiugda sa krus ingong simbolo niini. Bisag unsa pa ang mgamotibo ni Constantino, ang krus walay kalabotan kang Jesu-Kris-to. Sa pagkatinuod, ang krus pagano ug sinugdanan. Ang NewCatholic Encyclopedia nag-admitir: “Ang krus makaplagan sa una-Kristohanon ug dili-Kristohanong mga kultura.” Ang nagkalainlaingawtorisadong basahon naglangkit sa krus uban sa pagsimba sa kina-iyahan ug sa paganong seksuwal nga mga rituwal.

Nan, nganong kining paganong simbolo giduso man? Lagmit,aron ang mga pagano mas sayon nga modawat sa “Kristiyanidad.”Bisan pa niana, ang pagsimba sa bisan unsang paganong simbolotin-awng gidili sa Bibliya. (2 Corinto 6:14-18) Gidili usab sa Ka-sulatan ang tanang matang sa idolatriya. (Exodo 20:4, 5; 1 Corinto

10:14) Busa, tungod sa maayo kaayong katarongan, ang matuod ngamga Kristohanon dili mogamit sa krus diha sa pagsimba.�

� Alang sa mas detalyadong paghisgot bahin sa krus, tan-awa ang mga panid135-139 sa librong Nangatarongan Pinasukad sa Kasulatan, nga gipatik sa mga Sak-si ni Jehova.


ANG mga Kristohanon gisugo sa pagsaulog sa Memoryal sa pagka-matay ni Kristo. Ang maong saulog gitawag usab ug “Panihaponsa Ginoo.” (1 Corinto 11:20) Nganong makahuloganon man kaayokini? Kanus-a ug sa unsang paagi angayng saulogon kini?

Gisugdan ni Jesu-Kristo ang pagsaulog niini sa gabii sa Hudiyo-hanong Paskuwa sa 33 K.P. Ang Paskuwa maoy saulog nga himoonkas-a lang sa usa ka tuig, sa ika-14ng adlaw sa Hudiyohanong bu-lan sa Nisan. Sa pagkalkulo sa maong petsa, ang mga Hudiyo lagmitnagpaabot sa spring equinox. Mao kini ang adlaw sa dihang adunaymga 12 ka oras nga kahayag ug 12 ka oras nga kangitngit.Ang unang madayag nga bag-ong bulan nga labing duolsa spring equinox mao ang sinugdanan sa Nisan. AngPaskuwa midangat 14 ka adlaw sa ulahi, human sa pag-salop sa adlaw.

Gisaulog ni Jesus ang Paskuwa uban sa iyang mgaapostoles, gipapahawa na si Judas Iskariote, ug unyagisugdan ang Panihapon sa Ginoo. Ang maong pa-nihapon maoy mipuli sa Hudiyohanong Paskuwa ugbusa angayng saulogon kas-a lang sa usa ka tuig.

Ang Ebanghelyo ni Mateo nagtaho: “Si Jesus nagkuhag tina-pay ug, human makapasalamat, siya nagpikaspikas niini ug,naghatag niini sa mga tinun-an,siya miingon: ‘Pagkuha kamo,kaon. Kini nagkahulogan saakong lawas.’ Unya, siya nag-kuhag usa ka kopa ug, humanmakapasalamat, siya naghatag nii-

Panihapon sa Ginoo—Usa ka Saulognga Makapasidungog sa Diyos

Apendise 207

ni kanila, nga nag-ingon: ‘Inom kamo gikan niini, kamong tanan;kay kini nagkahulogan sa akong “dugo sa pakigsaad,” nga igabuboalang sa daghan sa kapasayloan sa mga sala.’ ”—Mateo 26:26-28.

Nagtuo ang pipila nga ang tinapay gihimo ni Jesus nga iyangliteral nga unod ug ang bino nga iyang dugo. Ugaling lang, angunodnong lawas ni Jesus maoy tibuok pa sa dihang iyang gidulotang maong tinapay. Ang mga apostoles ni Jesus nagkaon ba gayodsa iyang literal nga unod ug nag-inom sa iyang dugo? Wala, kaykana mahimong kanibalismo ug paglapas sa balaod sa Diyos.(Genesis 9:3, 4; Levitico 17:10) Sumala sa Lucas 22:20, si Jesus mii-ngon: “Kini nga kopa nagkahulogan sa bag-ong pakigsaad tungodsa akong dugo, nga igabubo alang kaninyo.” Kadto bang kopa na-himong literal nga “bag-ong pakigsaad”? Imposible gayod kana,sanglit ang usa ka pakigsaad maoy usa ka kasabotan, dili materyalnga butang.

Busa, ang tinapay ug ang bino maoy mga simbolo lamang. Angtinapay nagsimbolo sa hingpit nga lawas ni Kristo. Gigamit ni Je-sus ang tinapay nga salin sa pagkaon sa Paskuwa. Ang tinapaygiluto nga walay igpapatubo. (Exodo 12:8) Ang Bibliya sagad na-gagamit sa igpapatubo ingong simbolo sa sala o kadunotan. Busaang tinapay naghawas sa hingpit nga lawas nga gihalad ni Jesus.Kadto walay sala.—Mateo 16:11, 12; 1 Corinto 5:6, 7; 1 Pedro 2:22;1 Juan 2:1, 2.

Ang pulang bino naghawas sa dugo ni Jesus. Ang maongdugo naghimong balido sa bag-ong pakigsaad. Si Jesus mii-ngon nga ang iyang dugo igabubo “alang sa kapasayloan samga sala.” Busa ang mga tawo mahimong hinlo sa panan-aw saDiyos ug mahimong makigbahin sa bag-ong pakigsaad uban kangJehova. (Hebreohanon 9:14; 10:16, 17) Ang maong pakigsaad okontrata maoy nagpaposible nga ang 144,000 ka matinumanongKristohanon makaadto sa langit. Sila moalagad didto ingong mgahari ug mga saserdote aron panalanginan ang tanang katawhan.—Genesis 22:18; Jeremias 31:31-33; 1 Pedro 2:9; Pinadayag 5:9, 10;14:1-3.

Kinsay angayng makig-ambit sa maong mga emblema sa Me-moryal? Makataronganon nga kadto lamang may bahin sa bag-ongpakigsaad—kadtong adunay paglaom nga moadto sa langit—angangayng makig-ambit sa tinapay ug bino. Ang balaang espiritu saDiyos nagkombinsir kanila nga sila napili aron mahimong mga hari


sa langit. (Roma 8:16) Sila usab nakigbahin sa pakigsaad sa Gingha-rian uban kang Jesus.—Lucas 22:29.

Komosta man kadtong adunay paglaom nga mabuhing walay ka-taposan sa Paraiso sa yuta? Sila mosunod sa sugo ni Jesus ugmotambong sa Panihapon sa Ginoo, apan sila motambong ingongmatinahorong mga maniniid, dili makig-ambit. Kas-a sa usa ka tuighuman sa pagsalop sa adlaw sa Nisan 14, ang mga Saksi ni Jehovamagsaulog sa Panihapon sa Ginoo. Bisan pag pipila ra ka libo sa ti-buok kalibotan ang nag-angkon nga adunay langitnong paglaom,ang maong saulog bililhon sa tanang Kristohanon. Usa kini ka okas-yon sa dihang ang tanan makapamalandong sa kinalabwang gugmani Jehova nga Diyos ug ni Jesu-Kristo.—Juan 3:16.

INIGKADUNGOG nimo sa mga terminong “kalag” ug “espiritu,”unsay mosantop sa imong hunahuna? Nagtuo ang daghan nga ki-ning mga pulonga nagpasabot sa butang nga dili makita ug dilimamatay nga anaa sa atong kahiladman. Naghunahuna sila nga pa-nahon sa kamatayon kining dili-makitang bahin sa tawo mogawassa lawas ug magpadayong buhi. Sanglit kini kaylap nga gituohan,daghan ang matingala sa pagkahibalo nga kana wala gayod itudlosa Bibliya. Nan, unsa ang kalag, ug unsa ang espiritu, sumala sa Pu-long sa Diyos?

“KALAG” SUMALA SA PAGKAGAMIT DIHA SA BIBLIYA

Una, tagda ang kalag. Makahinumdom ka nga ang dakong ba-hin sa Bibliya gisulat sa sinugdan sa pinulongang Hebreohanon ugGrego. Sa pagsulat bahin sa kalag, gigamit sa mga magsusulat sa Bi-bliya ang Hebreohanong pulong ne�phesh o ang Gregong pulongpsy·khe�. Kining duha ka pulong makita kapig 800 ka beses dihasa Kasulatan, ug ang Bag-ong Kalibotang Hubad naghubad kanu-nay niana nga “kalag.” Sa dihang imong susihon ang pagkagamit sa“kalag” o “mga kalag” diha sa Bibliya, madayag nga kining pulonganagtumong sa (1) mga tawo, (2) mga hayop, o (3) ang kinabuhi nganabatonan sa usa ka tawo o usa ka hayop. Atong hisgotan ang

“Kalag” ug “Espiritu”—Unsay Tinuodnga Kahulogan sa Maong mga Termino?

Apendise 209

pipila ka kasulatan nga nagpadayag niining tulo ka nagkalainlaingdiwa.

Mga tawo. “Sa mga adlaw ni Noe, . . . pipila ka tawo, nga mao,walo ka kalag, ang giluwas latas sa tubig.” (1 Pedro 3:20) Dinhiang pulong “walo ka kalag” tin-awng nagpasabot sa mga tawo—siNoe, iyang asawa, iyang tulo ka anak lalaki, ug ilang mga asawa.Ang Exodo 16:16 naghisgot bahin sa mga sugo nga gihatag sa mgaIsraelinhon bahin sa pagpamunit ug mana. Sila gisugo: “Pamunitkamo niini . . . sumala sa gidaghanon sa mga kalag sa matag usa ka-ninyo nga anaa sa iyang tolda.” Busa ang gidaghanon sa mana ngagipamunit gipasukad sa gidaghanon sa mga tawo sa matag pamilya.Ang uban pang pananglitan sa Bibliya nga nagpadapat sa “kalag” o“mga kalag” ngadto sa usa ka tawo o mga tawo makaplagan sa Ge-nesis 46:18; Josue 11:11; Buhat 27:37; ug Roma 13:1.

Mga hayop. Sa asoy sa Bibliya bahin sa paglalang, atong maba-sa: “Miingon ang Diyos: ‘Modagsang sa mga tubig ang panon sabuhing mga kalag ug manglupad ang nagalupad nga mga linalangibabaw sa yuta sa nawong sa hawan sa mga langit.’ Ug miingonang Diyos: ‘Magpatungha ang yuta ug buhing mga kalag sumala sailang mga matang, anad nga hayop ug nagalihok nga mananap ugihalas nga mananap sa yuta sumala sa iyang matang.’ Ug nahimongingon.” (Genesis 1:20, 24) Sa maong kasulatan, ang mga isda, anadnga mga hayop, ug ihalas nga mga mananap ngatanan gitumong sasamang pulong—“mga kalag.” Ang mga langgam ug ubang mga ha-yop gitawag ug mga kalag diha sa Genesis 9:10; Levitico 11:46; ugNumeros 31:28.

Kinabuhi sa usa ka tawo. Usahay ang pulong “kalag” nagkahulo-gang kinabuhi sa usa ka tawo. Si Jehova miingon kang Moises:“Ang tanang tawo nga nangita sa imong kalag patay na.” (Exodo4:19) Unsay gipangita sa mga kaaway ni Moises? Sila nagtinguhasa paghunos sa kinabuhi ni Moises. Sayosayo niana, samtang si Ra-quel nanganak kang Benjamin, “migula ang iyang kalag (tungodkay siya namatay man).” (Genesis 35:16-19) Niadtong higayona, siRaquel nawad-an sa iyang kinabuhi. Tagda usab ang mga pulongni Jesus: “Ako ang maayong magbalantay; ang maayong magbalan-tay magatugyan sa iyang kalag alang sa mga karnero.” (Juan 10:11)Gihatag ni Jesus ang iyang kalag o kinabuhi alang sa katawhan.Niining mga tekstoha sa Bibliya, ang pulong “kalag” tin-awng nag-tumong sa kinabuhi sa usa ka tawo. Makaplagan mo ang dugang


pananglitan sa maong diwa sa “kalag” diha sa 1 Hari 17:17-23; Ma-teo 10:39; Juan 15:13; ug Buhat 20:10.

Ang dugang pagtuon sa Pulong sa Diyos magpakita kanimo ngaang mga termino nga “dili mamatay” o “walay kataposan” nga gi-langkit sa pulong “kalag” dili gayod makita bisan asa sa tibuokBibliya. Hinunoa, ang Kasulatan nag-ingon nga ang usa ka kalagmamatay. (Ezequiel 18:4, 20) Busa, ang Bibliya yanong nagtawag sausa nga namatay nga “patay nga kalag.”—Levitico 21:11.

ANG “ESPIRITU” GIPAILA

Atong hisgotan karon ang paggamit sa Bibliya sa terminong “espi-ritu.” Naghunahuna ang pipila ka tawo nga ang “espiritu” maoy lainlang nga pulong alang sa “kalag.” Apan dili kana tinuod. Ang Bibli-ya nagtin-aw nga ang “espiritu” ug “kalag” nagtumong sa duha kamagkalahi nga mga butang. Sa unsang paagi kana sila magkalahi?

Gigamit sa mga magsusulat sa Bibliya ang Hebreohanong pu-long ru�ach o ang Gregong pulong pneu�ma sa dihang sila nagsulatbahin sa “espiritu.” Gipaila sa Kasulatan mismo ang kahulogannianang mga pulonga. Pananglitan, ang Salmo 104:29 nag-ingon:“Kon kuhaon mo [Jehova] ang ilang espiritu [ru�ach], mabugtoansila ug gininhawa, ug mobalik sila ngadto sa abog.” Ug ang Santiago2:26 nag-ingon nga “patay ang lawas nga walay espiritu [pneu�ma].”Nan, sa maong mga bersikulo, ang “espiritu” nagtumong nianangnaghatag ug kinabuhi sa lawas. Kon walay espiritu, ang lawas patay.Busa, diha sa Bibliya ang pulong ru�ach gihubad dili lang ingong“espiritu” kondili ingon usab nga “puwersa” o puwersa-sa-kinabu-hi. Pananglitan, mahitungod sa Lunop sa adlaw ni Noe, ang Diyosnag-ingon: “Ako magdala ug lunop sa mga tubig diha sa yuta aronlaglagon ang tanang unod nga niana ang puwersa [ru�ach] sa kina-buhi aktibo gikan sa silong sa langit.” (Genesis 6:17; 7:15, 22) Busaang “espiritu” nagtumong sa dili-makita nga puwersa (ang kidlap sakinabuhi) nga nagapaaktibo sa tanang buhing mga linalang.

Dili managsama ang kalag ug ang espiritu. Ang lawas nagkina-hanglan sa espiritu sama ra gayod nga ang radyo nagkinahanglagkoryente—aron moandar. Sa dugang paghulagway niini, hunahu-naa ang madaladala nga radyo. Kon butangan nimog mga bateryaang madaladala nga radyo ug patokaron kana, ang koryenteng na-pondo sa mga baterya mopaandar sa radyo. Apan kon walay mgabaterya, ang radyo dili motokar. Mao man usab ang mahitabo sa de-koryente nga matang sa radyo kon tangtangon ang plag niini gikan

Apendise 211

sa pansakanan. Sa susama, ang espiritu mao ang puwersa nga ma-kapabuhi sa atong lawas. Gawas pa, sama sa koryente, ang espirituwalay pagbati ug dili makahunahuna. Kini maoy puwersa nga walaypersonalidad. Apan kon wala ang maong espiritu o puwersa-sa-kina-buhi, ang atong mga lawas “mabugtoan ug gininhawa ug mobaliksila sa abog,” sumala sa giingon sa salmista.

Sa paghisgot bahin sa kamatayon sa tawo, ang Ecclesiastes 12:7nag-ingon: “Ang abog [sa iyang lawas] mobalik sa yuta ingon sakaniadto ug ang espiritu mobalik sa matuod nga Diyos nga maoynaghatag niini.” Sa dihang ang espiritu o puwersa-sa-kinabuhi mo-biya sa lawas, ang lawas mamatay ug mobalik sa gigikanan niini—sayuta. Sa susama, ang puwersa-sa-kinabuhi mobalik sa gigikanan ni-ini—sa Diyos. (Job 34:14, 15; Salmo 36:9) Wala kini magpasabotnga ang puwersa-sa-kinabuhi aktuwal nga mopaingon sa langit.Hinunoa, nagpasabot kini nga alang sa tawong mamatay, ang pag-laom bahin sa umaabot nga kinabuhi nagdepende kang Jehova ngaDiyos. Ang iyang kinabuhi anaa sa mga kamot sa Diyos, ingnon ta.Pinaagi lamang sa gahom sa Diyos nga mahibalik ang espiritu o pu-wersa-sa-kinabuhi aron ang usa ka tawo mabuhi pag-usab.

Makahupay gayod ang pagkahibalo nga kini gayod ang pagabu-haton sa Diyos alang sa tanang nagpahulay diha sa “handomanangmga lubnganan”! (Juan 5:28, 29) Panahon sa pagkabanhaw, por-mahon ni Jehova ang bag-ong lawas alang sa tawo nga natulog sakamatayon ug ipasig-uli kini sa kinabuhi pinaagi sa pagbutang ugespiritu o puwersa-sa-kinabuhi diha niana. Malipayon gayod unyakanang adlawa!

Kon buot nimong makakat-on ug dugang pa bahin sa mga termi-nong “kalag” ug “espiritu” sumala sa pagkagamit diha sa Bibliya,imong makaplagan ang bililhong impormasyon diha sa brosyur

nga Unsay Mahitabo Kanatosa Dihang Mamatay Kita? ugsa mga panid 89-93 ug 172-176 sa librong NangataronganPinasukad sa Kasulatan, ngakanang duha gipatik sa mgaSaksi ni Jehova.

DIHA sa orihinal nga mga pinulongan niini, ang Bibliya naggamitsa Hebreohanong pulong she�ohl� ug sa Gregong katumbas niininga hai�des sa kapig 70 ka beses. Nalangkit sa kamatayon kanangduha ka pulong. Ang pipila ka hubad sa Bibliya naghubad ni-ana nga “lubnganan,” “impiyerno,” o “gahong.” Ugaling lang, sakadaghanang pinulongan walay mga pulong nga makapasa sa tuk-mang diwa niining Hebreohanon ug Gregong mga pulong. Busagigamit lang sa Bag-ong Kalibotang Hubad ang mga pulong“Sheol” ug “Hades.” Unsay tinuod nga gipasabot niining mgapulonga? Atong matikdan kon giunsa kini paggamit diha sa nagka-lainlaing teksto sa Bibliya.

Ang Ecclesiastes 9:10 nag-ingon: “Walay buluhaton ni lalang nikahibalo ni kaalam sa Sheol, ang dapit diin ikaw moadto.” Nag-pasabot ba kini nga ang Sheol naghisgot sa espesipiko o linaingdapit nga lubnganan diin gilubong tingali nato ang usa ka mina-hal? Wala. Sa dihang ang Bibliya maghisgot ug espesipikong dapitnga lubnganan, kini mogamit ug laing Hebreohanon ug Gregongmga pulong, dili ang she�ohl� ug hai�des. (Genesis 23:7-9; Mateo28:1) Gawas pa, ang Bibliya dili mogamit sa pulong “Sheol” alangsa lubnganan diin ubay-ubayng tawo ang giusa paglubong, sama salubnganan sa pamilya o sa lubnganan alang sa daghang tawo.—Ge-nesis 49:30, 31.

Nan, unsang matanga sa dapit ang gipunting sa “Sheol”? Gi-paila sa Pulong sa Diyos nga ang “Sheol” o “Hades” nagpuntingsa butang nga dako pa kaayo kay sa dakong lubnganan alangsa daghang tawo. Pananglitan, ang Isaias 5:14 nag-ingon nga angSheol maoy ‘luag ug nagbuka pag-ayo sa baba niini nga walaykinutoban.’ Bisan pag ang Sheol nakalamoy na, ingnon ta, ug dili-maihap nga patayng mga tawo, kini daw nagtinguha kanunay ugdugang pa. (Proverbio 30:15, 16) Lahi sa literal nga dapit nga lub-nganan, nga limitado lang ang gidaghanon nga masulod niini,‘ang Sheol dili matagbaw.’ (Proverbio 27:20) Buot ingnon, dili ga-yod mapuno ang Sheol. Kini walay kinutoban. Busa, ang Sheol oHades dili literal nga dapit diha sa espisipikong lugar. Hinunoa,kini mao ang tingbanang lubnganan sa patay nga katawhan, angsimbolikong dapit diin ang kadaghanang tawo matulog diha sakamatayon.

Unsa ba ang Sheol ug Hades?

212

Apendise 213

Ang pagtulon-an sa Bibliya bahin sa pagkabanhaw makatabangkanato aron dugang natong masabtan ang kahulogan sa “Sheol”ug “Hades.” Ang Pulong sa Diyos naglangkit sa Sheol ug Hadessa matang sa kamatayon nga gikan niana adunay pagkabanhaw.�(Job 14:13; Buhat 2:31; Pinadayag 20:13) Ang Pulong sa Diyos nag-pakita usab nga kadtong anaa sa Sheol o Hades, naglakip niadtongnag-alagad kang Jehova ug sa daghan usab nga wala mag-alagad ka-niya. (Genesis 37:35; Salmo 55:15) Busa, ang Bibliya nagtudlo ngaaduna unyay “pagkabanhaw sa mga matarong ug sa mga dili-mata-rong.”—Buhat 24:15.

� Kasukwahi niana, ang mga patay nga dili pagabanhawon gibatbat ingon ngaanaa sa “Gehenna,” wala sa Sheol o Hades. (Mateo 5:30; 10:28; 23:33) Sama saSheol ug Hades, ang Gehenna dili literal nga dapit.

UNSAY imong hunahuna bahin sa Adlaw sa Paghukom? Gihu-nahuna sa daghan nga ang bilyonbilyong tawo paatubangon ngatagsatagsa sa trono sa Diyos. Diha niana, ang hukom sa matag tawoipakanaog. Ang pipila gantihan ug langitnong kahimayaan, ug anguban hukman ug walay-kataposang pagpaantos. Apan lahi ang pag-hulagway sa Bibliya bahin niining yugtoa sa panahon. Kini gibatbatsa Pulong sa Diyos, dili ingong makalilisang nga panahon, kondiliingong panahon sa paglaom ug kapasig-ulian.

Sa Pinadayag 20:11, 12, mabasa nato ang pagbatbat ni apostol Juanbahin sa Adlaw sa Paghukom: “Nakita ko ang usa ka dakong puti ngatrono ug ang naglingkod niini. Gikan sa atubangan niya ang yuta ugang langit nangalagiw, ug walay dapit nga nakaplagan alang kanila.Ug nakita ko ang mga patay, ang dagko ug ang gagmay, nga nagbarogsa atubangan sa trono, ug gibuksan ang mga linukot nga basahon.Apan gibuksan ang laing linukot nga basahon; mao kini ang linukotnga basahon sa kinabuhi. Ug ang mga patay gihukman pinasukadsa mga butang nga nahisulat sa mga linukot nga basahon sumala sailang mga buhat.” Kinsa ang Maghuhukom nga gibatbat dinhi?

Si Jehova nga Diyos mao ang kinalabwang Maghuhukom sa ka-tawhan. Bisan pa niana, iyang gitugyan sa lain ang aktuwal ngabuluhaton sa paghukom. Sumala sa Buhat 17:31, si apostol Pablo

Adlaw sa Paghukom—Unsa ba Kini?


miingon nga ang Diyos “nakatakda na ug adlaw aron iyang pagahuk-man ang gipuy-ang yuta subay sa pagkamatarong pinaagi sa usa katawo nga iyang gitudlo.” Kining tinudlong Maghuhukom mao anggibanhawng si Jesu-Kristo. (Juan 5:22) Apan, kanus-a magsugod angAdlaw sa Paghukom? Unsay gidugayon niana?

Gipakita sa basahong Pinadayag nga ang Adlaw sa Paghukom mo-sugod human sa gubat sa Armagedon, sa dihang pagalaglagonang sistema ni Satanas sa yuta.� (Pinadayag 16:14, 16; 19:19–20:3)Human sa Armagedon, si Satanas ug ang iyang mga demonyo bi-langgoon sa usa ka bung-aw sulod sa usa ka libo ka tuig. Nianangpanahona, ang 144,000 ka langitnong kaubang mga manununodmahimong mga maghuhukom ug magmando “ingong mga hariuban kang Kristo sulod sa usa ka libo ka tuig.” (Pinadayag 14:1-3;20:1-4; Roma 8:17) Ang Adlaw sa Paghukom dili kay kadiyot ngapanghitabo nga mohangtod ug 24 lang ka oras. Mohangtod kinigusa ka libo ka tuig.

Sulod nianang usa ka libo ka tuig nga yugto, si Jesu-Kristo “mag-hukom sa mga buhi ug sa mga patay.” (2 Timoteo 4:1) Ang “mgabuhi” mao unya ang “dakong panon” nga makalabang-buhi sa Ar-magedon. (Pinadayag 7:9-17) Nakita usab ni apostol Juan “ang mgapatay . . . nga nagbarog sa atubangan sa trono” sa paghukom. Su-mala sa gisaad ni Jesus, ‘ang tanan nga anaa sa handomanang mgalubnganan makadungog sa tingog ni Kristo ug manggula’ pinaagi sapagkabanhaw. (Juan 5:28, 29; Buhat 24:15) Apan sa unsa ipasukadang paghukom sa tanan?

Sumala sa panan-awon ni apostol Juan, “gibuksan ang mga linu-kot nga basahon,” ug “ang mga patay gihukman pinasukad sa mgabutang nga nahisulat sa mga linukot nga basahon sumala sa ilangmga buhat.” Ang maong mga linukot nga basahon mao ba ang re-kord sa nangaging mga binuhatan sa katawhan? Dili, ang paghukomdili ipasukad sa gibuhat sa mga tawo una pa sila mamatay. Nganongnahibalo kita niana? Ang Bibliya nag-ingon: “Siya nga namataynahigawas na gikan sa iyang sala.” (Roma 6:7) Busa ang mga binan-haw mabuhi nga ang tanan nilang sala nalimtan na. Mao nga angmga linukot nga basahon maoy simbolo gayod sa dugang mga ki-nahanglanon sa Diyos. Aron mabuhi hangtod sa hangtod, ang mgamakalabang-buhi sa Armagedon ug ang mga binanhaw kinahang-

� Bahin sa Armagedon, palihog pagtan-aw sa Insight on the Scriptures, Tomo 1,mga panid 594-5, 1037-8, ug kapitulo 20 sa Simbaha ang Bugtong Matuod ngaDiyos, nga samang gipatik sa mga Saksi ni Jehova.

Apendise 215

lang mosunod sa mga sugo sa Diyos, lakip na ang bisan unsangbag-ong mga kinahanglanon nga mahimong ipadayag ni Jehova su-lod sa usa ka libo ka tuig. Busa, ang mga indibiduwal pagahukmanpinasukad sa ilang ginabuhat sulod sa Adlaw sa Paghukom.

Sulod sa Adlaw sa Paghukom, ang bilyonbilyong tawo makaba-ton sa ilang unang higayon sa pagkat-on bahin sa kabubut-onsa Diyos ug magpahiuyon niana. Nagpasabot kini nga pagahimo-on ang dakong edukasyonal nga buluhaton. Sa pagkatinuod, “angpagkamatarong mao gayod ang makat-onan sa mga molupyo sa ma-bungahong yuta.” (Isaias 26:9) Bisan pa niana, dili tanan buotmagpahiuyon sa kabubut-on sa Diyos. Ang Isaias 26:10 nag-ingon:“Bisan pag ang daotan pagakaluy-an, siya dili gayod makakat-on ugpagkamatarong. Diha sa yuta sa katul-iran siya dili magminatarongug dili makakita sa kahalangdon ni Jehova.”Ang maong mga daotanpagapatyon nga permanente sulod sa Adlaw sa Paghukom.—Isaias65:20.

Pagkatapos sa Adlaw sa Paghukom, ang mga tawong makalabang-buhi ‘mabuhi’ sa bug-os ingong hingpit nga mga tawo. (Pinadayag20:5) Busa sa Adlaw sa Paghukom, ang katawhan mapasig-uli sa orihi-nal nga kahingpitan niini. (1 Corinto 15:24-28) Unya mahitabo angkataposang pagsulay. Si Satanas buhian gikan sa iyang pagkabilanggoug tugotan sa pagsulay sa pagpahisalaag sa katawhan sa kataposanghigayon. (Pinadayag 20:3, 7-10) Kadtong dili magpadaog kaniya ma-kapahimulos sa bug-os nga katumanan sa saad sa Bibliya: “Ang mgamatarong magapanag-iya sa yuta, ug sila magapuyo sa ibabaw niinihangtod sa kahangtoran.” (Salmo 37:29) Oo, ang Adlaw sa Paghukommahimong panalangin sa tanang matinumanong katawhan!

ABANTE ug duolag kap-atan ka tuig, gimantala sa mga estudyante saBibliya nga adunay hinungdanong mga panghitabo sa 1914. Unsa bakini sila, ug unsa ang ebidensiya nga nagpunting nga ang 1914 maoyusa ka hinungdanong tuig?

Sumala sa nahitala sa Lucas 21:24, si Jesus miingon: “Ang Jerusa-lem pagayatakan sa mga nasod, hangtod matuman ang tinudlong

1914—Usa ka Hinungdanong Tuig saTagna sa Bibliya


mga panahon sa mga nasod.” Ang Jerusalem mao ang kaulohangsiyudad sa Hudiyohanong nasod—ang dapit diin nagmando ang lin-ya sa mga hari nga naggikan sa banay ni Haring David. (Salmo 48:1, 2) Ugaling lang, talagsaon ang maong mga hari taliwala sa mgapangulo sa mga nasod. Sila naglingkod sa “trono ni Jehova” ingonnga mga hawas sa Diyos. (1 Cronicas 29:23) Busa ang Jerusalem na-himong simbolo sa pagmando ni Jehova.

Apan sa unsang paagi ug kanus-a nagsugod nga ang pagmando saDiyos ‘giyatakan sa mga nasod’? Kadto nahitabo sa 607 W.K.P. sa di-hang ang Jerusalem gipukan sa mga Babilonyanhon. Ang “trono niJehova” nabakante, ug nabalda ang linya sa mga hari nga naggikankang David. (2 Hari 25:1-26) Ang maong ‘pagyatak’ magpadayon bahangtod sa hangtod? Dili, kay ang tagna ni Ezequiel miingon ma-hitungod sa kataposang hari sa Jerusalem, si Zedekias: “Kuhaa angpurong, ug kuhaa ang korona. . . . Walay magapanag-iya niini hang-tod nga moabot siya nga may legal nga katungod, ug ihatag ko kinikaniya.” (Ezequiel 21:26, 27) Ang usa nga adunay “legal nga katu-

“PITO KA PANAHON”

2,520 ka tuig

606 1/4 ka tuigOktubre 607 W.K.P. hangtod

Disyembre 31, 1 W.K.P.

1,913 3/4 ka tuigEnero 1, 1 K.P. hangtod

Oktubre 1914

607 & W.K.P. K.P. ) 1914

“Ang Jerusalempagayatakan samga nasod”

“Moabot siya nga maylegal nga katungod”

Apendise 217

ngod” sa Davidikong korona mao si Kristo Jesus. (Lucas 1:32, 33)Busa ang ‘pagyatak’ matapos sa dihang si Jesus mahimong Hari.

Kanus-a mahitabo ang maong hinungdanong panghitabo? Gipa-kita ni Jesus nga ang mga Hentil magmando sulod sa usa ka pihongyugto sa panahon. Ang asoy sa Daniel kapitulo 4 naundan ug mgagiya aron masayran ang gidugayon sa maong yugto. Nag-asoy kinibahin sa usa ka matagnaong damgo ni Haring Nabukodonosor saBabilonya. Iyang nakita nga giputol ang usa ka dako kaayong kahoy.Ang tuod niana wala makatubo tungod kay gipikitan kinig puthawug tumbaga. Usa ka manulonda nagpahayag: “Palabyon kaniya angpito ka panahon.”—Daniel 4:10-16.

Diha sa Bibliya, gamiton usahay ang mga kahoy ingong simbolosa pagmando. (Ezequiel 17:22-24; 31:2-5) Busa ang pagputol sa sim-bolikong kahoy naghulagway kon sa unsang paagi ang pagmandosa Diyos, ingon nga gihawasan sa mga hari sa Jerusalem, mabalda.Bisan pa niana, ang panan-awon nagpahayag nga ang maong ‘pag-yatak sa Jerusalem’ maoy temporaryo lamang—nga usa ka yugto sa“pito ka panahon.” Unsay gidugayon niana?

Gipaila sa Pinadayag 12:6, 14 nga ang tulo ug tunga nga mga pana-hon motumbas sa “usa ka libo duha ka gatos ug kan-uman ka adlaw.”Busa ang “pito ka panahon” mohangtod ug duha ka pilo niana ngagidugayon o 2,520 ka adlaw. Apan ang Hentil nga mga nasod walamohunong sa ‘pagyatak’ sa pagmando sa Diyos sulod sa 2,520 langka adlaw human sa pagkapukan sa Jerusalem. Nan, dayag nga kiningtagnaa mokobre ug hataas pa kaayong yugto sa panahon. Pinasukadsa Numeros 14:34 ug Ezequiel 4:6, nga naghisgot bahin sa “usa ka ad-law alang sa usa ka tuig,” ang “pito ka panahon” mokobre ug 2,520ka tuig.

Ang 2,520 ka tuig nagsugod sa Oktubre 607 W.K.P., sa dihangang Jerusalem gipukan sa mga Babilonyanhon ug ang Davidikonghari gipakanaog sa iyang trono. Ang yugto natapos sa Oktubre 1914.Niadtong panahona, “ang tinudlong mga panahon sa mga nasod”natapos, ug si Jesu-Kristo gipalingkod ingong langitnong Hari saDiyos.�—Salmo 2:1-6; Daniel 7:13, 14.

� Gikan sa Oktubre 607 W.K.P. hangtod Oktubre 1 W.K.P. maoy 606 ka tuig.Sanglit walay sero nga tuig, gikan sa Oktubre 1 W.K.P. hangtod Oktubre 1914 K.P.maoy 1,914 ka tuig. Kon tingbon ang 606 ka tuig ug ang 1,914 ka tuig, kita adu-nay 2,520 ka tuig. Alang sa impormasyon bahin sa pagkapukan sa Jerusalem sa607 W.K.P., tan-awa ang artikulong “Chronology” diha sa Insight on the Scriptures,nga gipatik sa mga Saksi ni Jehova.


Sumala sa gitagna ni Jesus, ang iyang “presensiya” ingong la-ngitnong Hari gitiman-an ug makuyaw nga mga panghitabo sakalibotan—gubat, kagutmanan, mga linog, mga kamatay. (Mateo24:3-8; Lucas 21:11) Ang maong mga panghitabo maoy bug-at nga ebidensiya sa kamatuoran nga ang 1914 nagtimaan gayod sapagkatukod sa langitnong Gingharian sa Diyos ug sinugdanan sa“kataposang mga adlaw” niining presenteng daotang sistema sa mgabutang.—2 Timoteo 3:1-5.

DILI subsob ang paghisgot sa Bibliya bahin sa espiritung linalangnga ginganlag Miguel. Bisan pa niana, sa dihang siya gihisgotan,siya may gibuhat nga usa ka butang. Sa basahong Daniel, si Mi-guel nakigbugno sa daotang mga manulonda; sa sulat ni Judas,siya nakiglalis kang Satanas; ug sa Pinadayag, siya nakiggubat saYawa ug sa iyang mga demonyo. Pinaagi sa paglaban sa pagman-do ni Jehova ug pagpakig-away sa mga kaaway sa Diyos, si Miguelnagkinabuhi sumala sa kahulogan sa iyang ngalan—“Kinsa angSama sa Diyos?” Apan kinsa ba si Miguel?

Ang mga tawo mailhan usahay dili sa usa lang ka ngalan. Pa-nanglitan, ang patriarkang si Jacob nailhan usab nga Israel, ugsi apostol Pedro nailhan usab nga Simon. (Genesis 49:1, 2; Ma-teo 10:2) Sa susama, gipaila sa Bibliya nga ang Miguel maoy laingngalan ni Jesu-Kristo, sa wala pa ug human sa iyang pagkinabuhisa yuta. Atong hisgotan ang Kasulatanhong mga katarongan nga-nong nahidangat kita sa maong pagtuo.

Arkanghel. Ang Pulong sa Diyos nagpunting kang Miguelingong “arkanghel.” (Judas 9) Ang maong termino nagpasabotnga “pangulong manulonda.” Usa lamang ang maong manu-londa. Sa pagkatinuod, ang terminong “arkanghel” makita dihasa Bibliya sa singular nga diwa, dili gayod sa plural. Dugangpa, si Jesus gilangkit sa katungdanan ingong arkanghel. Bahin sanabanhaw nga Ginoong Jesu-Kristo, ang 1 Tesalonica 4:16 nag-ingon: “Ang Ginoo manaog gikan sa langit uban sa singgit sapagsugo, uban sa tingog sa arkanghel.” Sa maong paagi ang tingogni Jesus gibatbat ingong tingog sa usa ka arkanghel. Busa kining

Kinsa si Miguel nga Arkanghel?

tekstoha nagpasabot nga si Jesus mismo mao ang arkanghel nga siMiguel.

Pangulo sa Kasundalohan. Ang Bibliya nag-ingon nga “si Mi-guel ug ang iyang mga manulonda nakiggubat sa dragon . . .ug [sa] mga manulonda niini.” (Pinadayag 12:7) Busa, si Miguelmao ang Pangulo sa kasundalohan sa matinumanong mga manu-londa. Ang Pinadayag nagbatbat usab kang Jesus ingong Pangulosa kasundalohan sa matinumanong mga manulonda. (Pinada-yag 19:14-16) Ug si apostol Pablo tinong naghisgot sa “GinoongJesus” ug sa “iyang gamhanang mga manulonda.” (2 Tesalonica1:7) Busa ang Bibliya naghisgot kang Miguel ug sa “iyang mga ma-nulonda” ug kang Jesus ug sa “iyang mga manulonda.” (Mateo13:41; 16:27; 24:31; 1 Pedro 3:22) Sanglit ang Pulong sa Diyos walamagpaila sa bisan diin nga adunay duha ka kasundalohan sa mati-numanong mga manulonda sa langit—ang usa nga gipangulohanni Miguel ug ang usa nga gipangulohan ni Jesus—makataronga-non ang pagtuo nga si Miguel mao gayod si Jesu-Kristo diha saiyang langitnong papel.�

� Ang dugang impormasyon nga nagpakitang ang ngalang Miguel mapada-pat sa Anak sa Diyos makaplagan sa Tomo 2, mga panid 393-4, sa Insight on theScriptures, nga gipatik sa mga Saksi ni Jehova.

ADUNAY mga pulong diha sa basahong Pinadayag nga dili pa-gasabton nga literal. (Pinadayag 1:1) Pananglitan, kini naghisgotsa usa ka babaye nga diha sa iyang agtang nahisulat ang ngalang“Dakong Babilonya.” Kining bayhana giingong naglingkod ibabawsa “mga panon sa katawhan ug kanasoran.” (Pinadayag 17:1, 5, 15)Sanglit ang literal nga babaye dili makahimo niini, ang DakongBabilonya maoy simboliko gayod. Busa, unsay gihawasan niiningsimbolikong bigaon?

Sa Pinadayag 17:18, ang samang simbolikong babaye gibatbatingong “ang dakong siyudad nga adunay gingharian ibabaw samga hari sa yuta.” Ang terminong “siyudad” nagpaila sa usa ka or-ganisadong grupo sa katawhan. Sanglit kining “dakong siyudad”

Pag-ila sa “Dakong Babilonya”

Apendise 219


nagmando man ibabaw sa “mga hari sa yuta,” ang babayenga ginganlag Dakong Babilonya usa gayod ka impluwensiyadongorganisasyon nga naglangkit ug daghang nasod. Kini tukmang ma-tawag nga tibuok-kalibotan nga imperyo. Unsang matanga saimperyo? Usa ka relihiyosong imperyo. Matikdi kon sa unsang pa-agi ang pipila ka may-kalangkitang mga teksto diha sa basahongPinadayag motultol kanato sa maong pangagpas.

Mahimong politikanhon, komersiyal, o relihiyoso ang usa kaimperyo. Ang babaye nga ginganlang Dakong Babilonya dili po-litikanhong imperyo tungod kay ang Pulong sa Diyos nag-ingonnga “ang mga hari sa yuta,” o ang politikanhong mga elementoniining kalibotana, “nakighilawas” kaniya. Ang iyang pagpakighi-lawas nagpunting sa mga alyansa nga iyang gihimo uban sa mgamagmamando niining yutaa ug kanay hinungdan nga siya gitawagang “dakong bigaon.”—Pinadayag 17:1, 2; Santiago 4:4.

Dili mahimong komersiyal nga imperyo ang Dakong Babilonyatungod kay ang “mga magpapatigayon sa yuta,” nga naghawas sakomersiyal nga mga elemento, magbangotan sa dihang siya paga-laglagon. Sa pagkatinuod, ang mga hari ug mga magpapatigayongibatbat ingong nagtan-aw sa “halayo” sa Dakong Babilonya. (Pi-nadayag 18:3, 9, 10, 15-17) Busa, makataronganon ang pagtuo ngaang Dakong Babilonya maoy relihiyosong imperyo, dili politikan-hon o komersiyal.

Ang relihiyosong pagkaimperyo sa Dakong Babilonya duganggipamatud-an sa mga pulong nga siya nagpahisalaag sa tanang na-sod pinaagi sa iyang “espiritistikanhong mga buhat.” (Pinadayag18:23) Sanglit ang tanang matang sa espiritismo maoy relihiyosoug dinasig sa demonyo, dili katingad-an nga ang Bibliya nagtawagsa Dakong Babilonya nga “puloy-anan sa mga demonyo.” (Pinada-yag 18:2; Deuteronomio 18:10-12) Kining imperyoha gibatbat usabingon nga aktibong nagasupak sa matuod nga relihiyon, nga na-galutos sa “mga manalagna” ug “mga balaan.” (Pinadayag 18:24)Sa pagkatinuod, ang Dakong Babilonya adunay dulot-sa-bukog ngapagdumot sa matuod nga relihiyon mao nga siya mapintasongnagalutos ug nagapatay pa gani sa “mga saksi ni Jesus.” (Pinada-yag 17:6) Busa, kining bayhana nga ginganlag Dakong Babilonyatin-awng naghawas sa tibuok-kalibotang imperyo sa bakak nga reli-hiyon, nga naglakip sa tanang relihiyon nga nagsupak kang Jehovanga Diyos.

WALA kita tug-ani sa Bibliya kon kanus-a natawo si Jesus. Bisan paniana, kini naghatag kanato ug lig-ong katarongan sa pagtuo ngawala siya matawo ug Disyembre.

Tagda ang klima nianang bulana didto sa Betlehem, diin nata-wo si Jesus. Ang Hudiyohanong bulan sa Chislev (nga motugbangsa Nobyembre/Disyembre) maoy tugnaw ug ting-ulan. Ang sunodnga bulan mao ang Tebeth (Disyembre/Enero). Ubos kaayo ang mgatemperatura niining panahona sa tuig, nga may panagsang niyebe sakabukiran. Tan-awon nato kon unsay gisulti sa Bibliya bahin sa kli-ma nianang rehiyona.

Gipakita sa magsusulat sa Bibliya nga si Esdras nga ang Chislev usagayod ka bulan nga nasayran nga matugnaw ug ting-ulan. Humansa pagpahayag nga ang usa ka panon sa katawhan nagkatigom sa Je-rusalem “sa ikasiyam nga bulan [Chislev] sa ikakawhaang adlaw sabulan,” si Esdras mitaho nga ang katawhan “nagkurog . . . tungod saulan.” Mahitungod sa klima sa maong panahon sa tuig, ang nagka-tigom nga katawhan mismo miingon: “Ting-ulan karon, ug dilimahimo nga mobarog sa gawas.” (Esdras 10:9, 13; Jeremias 36:22)Dili katingad-an nga ang mga magbalantay sa karnero nga nagpuyo

Natawo ba si Jesus ug Disyembre?

Sa dihang natawo si Jesus, ang mgamagbalantay ug ang ilang mga panon sa

kahayopan didto sa kapatagan sa kagabhion

221


sulod ug duol sa Jerusalem nagseguro nga sila ug ang ilang mga pa-non sa kahayopan wala sa gawas sa magabii sa pagka-Disyembre!

Hinunoa, gitaho sa Bibliya nga ang mga magbalantay sa karne-ro didto sa kapatagan nga nagbantay sa ilang mga panon sa gabii sapagkatawo ni Jesus. Ngani, ang magsusulat sa Bibliya nga si Lucasnagpakita nga niadtong panahona, ang mga magbalantay “nagpuyosa gawas ug nagpadayon sa pagbantay sa ilang mga panon sa kahayo-pan sa kagabhion” duol sa Jerusalem. (Lucas 2:8-12) Matikdi nga angmga magbalantay sa karnero sa aktuwal nagpuyo sa gawas, wala langmaglakawlakaw sa gawas sa maadlaw. Gibutang nila ang ilang mgapanon sa kahayopan diha sa kapatagan sa kagabhion. Ang maongkabatbatan bahin sa pagpuyo sa gawas mohaom ba sa tugnaw ug ula-non nga klima sa Betlehem pagka-Disyembre? Dili, dili gayod. Busaang mga kahimtang may kalangkitan sa pagkatawo ni Jesus nagpai-la nga wala siya matawo ug Disyembre.�

Ang Pulong sa Diyos nagatug-an kanato sa tukma kon kanus-a siJesus namatay, apan naghatag lang ug diyutay nga detalye nga di-rektang magpaila kon kanus-a siya natawo. Kini magpahinumdom samga pulong ni Haring Solomon: “Ang usa ka ngalan mas maayo pakay sa maayong lana, ug ang adlaw sa kamatayon kay sa adlaw nganatawhan.” (Ecclesiastes 7:1) Nan, dili katingad-an nga ang Bibli-ya naghatag ug daghang detalye bahin sa ministeryo ug kamatayonni Jesus apan diyutay nga detalye bahin sa panahon sa iyang pagka-tawo.

�Alang sa dugang impormasyon, tan-awa ang mga panid 32-8 sa NangataronganPinasukad sa Kasulatan, nga gipatik sa mga Saksi ni Jehova.

ANG popular nga relihiyoso ug sekular nga mga pangilin nga gisau-log karon sa daghang bahin sa kalibotan wala magsukad sa Bibliya.Nan, diin man diay gikan ang maong mga selebrasyon? Kon ikawmakapanukiduki sa usa ka librarya, ikaw maikag sa pagkahibalokon unsay giingon sa mga reperensiya bahin sa mga pangilin ngapopular diha sa dapit nga imong gipuy-an. Tagda ang pipila ka pa-nanglitan.

Angay ba Natong Saulogonang mga Pangilin?

Easter. “Walay timailhan sa Bag-ong Testamento bahin sa pag-saulog sa pangilin sa Easter,” nag-ingon ang The EncyclopædiaBritannica. Sa unsang paagi nagsugod ang Easter? Nagsukad kinisa paganong pagsimba. Bisan pag giangkon nga ang maong pa-ngilin naghandom sa pagkabanhaw ni Jesus, dili Kristohanonang mga kostumbre nga nalangkit sa pangilin sa Easter. Panangli-tan, mahitungod sa popular nga “Easter bunny,” ang The CatholicEncyclopedia nag-ingon: “Ang koneho maoy paganong simbolo ugkanunay nga simbolo sa pagkahinganak.”

Mga Selebrasyon sa Bag-ong Tuig. Ang petsa ug mga kostum-bre nga nalangkit sa mga selebrasyon sa Bag-ong Tuig magkalahidiha sa nagkalainlaing nasod. Bahin sa sinugdanan sa maongselebrasyon, ang The World Book Encyclopedia nag-ingon: “Ang Ro-manong magmamando nga si Julio Cesar nagtino sa Enero ingongAdlaw sa Bag-ong Tuig sa 46 W.K.P. Kining adlawa gipahinungod samga Romano kang Janus, ang diyos sa mga ganghaan, mga pulta-han, ug mga sinugdanan. Ang bulan sa Enero gingalan sumalakang Janus, nga duhag nawong—ang usa nagtan-aw sa unahan ugang lain nagtan-aw sa luyo.” Busa ang mga selebrasyon sa Bag-ongTuig nagsukad sa paganong mga tradisyon.

Adlaw sa Minatay. Ang The Encyclopedia Americana nag-ingon:“Ang pipila ka bahin sa mga kostumbreng nalangkit sa Adlaw saMinatay masubay ngadto sa usa ka Druid [karaang Celtic nga ka-parian] nga seremonyas sa una-Kristohanong kapanahonan. Angmga Celt may mga pangilin alang sa duha ka dagkong mga diyos—ang diyos nga adlaw ug ang diyos sa mga patay . . . , kansang pa-ngilin gihimo sa Nobyembre 1, ang sinugdanan sa Celtic ngaBag-ong Tuig. Ang pangilin sa mga patay inanayng naugmad ngaKristohanong rituwal.”

Ubang mga Pangilin. Dili mahisgotan ang tanang saulog ngagihimo sa tibuok kalibotan. Hinunoa, ang mga pangilin nga ma-gabayaw sa mga tawo o tawhanong mga organisasyon wala uyonini Jehova. (Jeremias 17:5-7; Buhat 10:25, 26) Hinumdomi usabnga ang sinugdanan sa relihiyosong mga selebrasyon maoy magti-no kon kana makapahimuot ba sa Diyos o dili. (Isaias 52:11;Pinadayag 18:4) Ang mga prinsipyo sa Bibliya nga gihisgotan saKapitulo 16 niining basahona makatabang kanimo sa pagtino konunsay pag-isip sa Diyos sa pagpakigbahin sa dili-relihiyosong mgapangilin.

Apendise 223

Gusto ka bag dugang impormasyon?Palihog kontaka ang mga Saksi ni Jehova sa www.jw.org/ceb.

www.jw.org/ceb

Documents

Unsay Tinuod nga Gitudlo sa Bibliya?download.jw.org/files/media_books/bh_CV.pdf · pa sa pagpuyo sa balay sa iyang mga ginikanan. Sa dihang ang anak mahimong rebelyoso ug modesisyon