UNIVERZITET U TUZLI TEHNOLOKI FAKULTET

Durakovi Sandi

DIPLOMSKI RADUPRAVLJANJE VODOM U PROCESU OPLEMENJIVANJA ROVNOG UGLJA

Tuzla, april, 2012. godina

Mentor rada: Dr. sc. Franc Andreja, docent Rad ima 36 stranica. Redni broj diplomskog rada: _______

Zahvaljujem se mentoru Dr.sc. Francu Andrejau, docentu na ukazanoj pomoi i korisnim savjetima pri izradi ovog rada. Posebnu zahvalnost dugujem roditeljima za podrku u toku studiranja.

SADRAJ: 1. UVOD............................................................................................................................1 2. RAZVOJNI PUT SEPARACIJE...............................................................................2 3. OPIS TEHNOLOKOG PROCESA.........................................................................3 3.1. Prijem i priprema rovnog uglja...............................................................................3 3.2. Oplemenjivanje uglja..............................................................................................4 3.3. Otprema proizoda...................................................................................................8 3.4. Preiavanje tehnoloke vode...............................................................................9 3.4.1. Primarno preiavanje tehnoloke vode.....................................................9 3.4.2. Sekundarno preiavanje tehnoloke vode................................................10 4. OPIS SISTEMA PREIAVANJA TEHNOLOKE VODE.............................12 4.1. Taloni bazen-dekanter.........................................................................................12 4.1.1. Ulazi u bazen-dekanter...............................................................................13 4.1.2. Proces preiavanja vode u dekanteru......................................................14 4.1.3. Havarijska funkcija dekantera.....................................................................14 4.1.4. Izlazi iz dekantera........................................................................................15 4.2. Bazen muljne vode.................................................................................................17 4.2.1. Tehnoloka uloga bazena.............................................................................17 4.2.2. Ulazi u bazen muljne vode...........................................................................18 4.2.3. Izlaz iz bazena muljne vode.........................................................................18 4.3. Bazen centrata........................................................................................................19 4.3.1. Ulazi u bazen centrata..................................................................................19 4.3.2. Izlazi iz bazena centrata...............................................................................20 4.4. Vodosabirnik..........................................................................................................20 5. POTREBNA KOLIINA TEHNOLOKE VODE.................................................21 5.1. Maine talonice - najvei potroai tehnoloke vode...........................................22 5.2. Gubici tehnoloke vode..........................................................................................22 6. BILANS KRETANJA MASA TEH. VODA U OVISNOSTI OD KVALITETA ULAZNOG ROVNOG UGLJA..................................................................................24 6.1. Koliina taloga koji dospijeva u sistem tehnolokih voda......................................24 6.2. Bilans kretanja masa na hidrociklonima..................................................................25

6.3. Bilans kretanja masa na primarnim centrifugama...................................................27 6.4. Bilans kretanja masa na zgunjivau.......................................................................30 6.5. Bilans kretanja masa na sekundarnim centrifugama...............................................31 7. PROCJENA UTICAJA TEHNOLOKIH VODA NA OKOLI............................34 8. ZAKLJUAK...............................................................................................................35 LITERATURA...................................................................................................................36

SAETAK Proces oplemenjivanja rovnog uglja je u pogledu potronje svjee vode i produkcije otpadne vode izuzetno zahtjevan i, openito, podrazumijeva angaman velikih kapaciteta. Stoga, svaki, pa i najmanji, napredak i unaprjeenje sistema upravljanja vodom kao sastavnice ovog procesa sigurno rezultira direktnim pozitivnim ekonomskim i ekolokim efektima. Zadatak ovog diplomskog rada jeste da izloi analizu sistema upravljanja vodom u okviru proizvodnog sistema Separacije RMU "Banovii" te da na osnovu te analize procijeni njegovu uspjenost i, u konanici, formulira set prijedloga za njegovo unaprjeenje

SUMMARY: The procesing of raw coal in terms of fresh water and production of waste water is extremly demanding, and generally, involves the engagement of large capacity. Therefore, any even smallest progress and improvement of water management system as a component of this process reslults with direct positive economic and environmental effects. The task of this theisis is to present an analysis of water management system within the production system Separations RMU Banovii and that on this basis we evaluate its performanced, ultimately, formulate a set of proposals for improvement.

1. UVOD

Ekoloki problemi kao to su zagaenje vode, atmosfere i zemljita u svijetu su aktuelni desetinama godina unazad.Ekoloka svijest je proradila i kod pojedinaca u naoj zemlji, ali u biti slobodan i rei nedovoljno i ne na pravi nain. Pravilno upravljanje i bilansiranje voda kao i problem osiguranja iste vode u dovoljnim koliinama postaje interes svih ljudi.Ouvanje ekoloke ravnotee sloeno je i ne moe biti samo problem zakonodavca i pojedinih subjekata drutva, pa se javlja potreba zajednikog rjeavanja ovih problema.Problem preiavanja tehnolokih voda i pravljenje bilansa

kretanja masa tehnolokih voda u ovisnosti od kvaliteta ulaznog rovnog uglja postoji od kako je izgraena separacija za obogaivanje mrkog uglja u Banoviima. U RMU "Banovidi" proces oplemenivanja rovnog uglja vri se u separaciji Rudnika i to gravitacijskom metodom koncentracije u mainama talonicama. Proces preidavanja tehnoloke vode vri se u dvije faze: U naoj dravi donesen je zakon koji regulie i max. dozvoljenu koliinu Primarno preidavanje tehnolokih voda, Sekundarno preidavanje tehnolokih voda.

suspendovanih materija koja se uvodi u prirodni tok. Prema klasifikaciji voda rijeka Litva i Oskova s obzirom na njihovu namjenu i stepen istode se nalaze u II klasi voda, a dozvoljena koliina suspendovanih materija je do 35 mg/l. Uzimajudi u obzir navedene injenice namede se zadatak i obaveza to kvalitetnijeg preidavanja tehnolokih voda u Separaciji RMU "Banovidi". Obrada teme obuhvata dvije faze. U prvom dijelu dati su osnovni podaci o separaciji sa tehnolokim procesom obogaivanja uglja, a u drugom dijelu dat je tehnoloki opis sistema tehnolokih voda sa potrebnom koliinom tehnoloke vode, bilans kretanja masa tehnolokih voda za svako postrojenje u sistemu za preiavanje voda u ovisnosti od kvaliteta ulaznog rovnog uglja.

2

1. RAZVOJNI PUT SEPARACIJE Separacija se nalazi u sastavu Rudnika mrkog uglja u Banoviima, lokacijski je smjetena na krajnjoj taki pruge Brko - Banovii, a sa proizvodnim pogonima PK ubri i Jamom "Omazii" povezan je asfaltnim putem i prugom uzanog kolosjeka. Prvo je izgraena suha separacija, klasirnica sa kapacitetom 140 t/h ili 870.000 t/god. suho odsijanog i samoklasiranog uglja. Pri dobivanju uglja od samog poetka rada Rudnika opredjeljivalo se povrinskoj eksploataciji to je dovodilo do veih primjesa jalovine, te samo prosijavanje i klasiranje nije moglo zadovoljiti potrebe trita. Sem toga petrografski profil ugljenog sloja pokazivao je na proaranost rovnog uglja jalovinskim umetcima manje monosti, to je iskljuivalo mogunost selektivnog otkopavanja koje bi bilo ekonomski rentabilno. Zbog zahtjeva za veom proizvodnjom kvalitetnijeg uglja i problema u radu suhe separacije (lijepljenja jalovinskih primjesa za sita i bunkere) promijenjena je koncepcija separisanja uglja, odabrana nova tehnologija Francuske firme "FIVES & LILLE" i izgraena 1957. godine PT (pliva - tone) Separacija. Nova tehnologija, koja je odabrana, zasnivala se na fizikalnom procesu razdvajanja, na osnovu razlike specifinih teina istog uglja i jalovih primjesa, gravitacijskom koncentracijom u tekoj tenosti ( suspenziji) i gravitacijskoj koncentraciji u vodi. Za ova dva sistema oplemenjivanja uglja ugraeni su teko - tekuinski separatori tipa "Tromp" i maina talonica - plakaonica njemake firme "SCHICHTERMAN KEREMER BAUM" (SKB). Kapacitet separacije koji je garantovan 330 t/h mogao se ostvariti sa prosjenim ueem jalovine u rovnom uglju do 12% i ueem sitnih klasa -10 mm do 33%. Praktino od samog putanja postrojenja u rad bili su izraeni zahtjevi za poveanim kapacitetom prerade. Prerada daleko veih koliina uglja i proizvodnja oplemenjenih asortimana iznad nominalnog kapaciteta izvravalo se zahvaljujui ostvarenju veeg broja radnih sati i broja radnih dana u godini. Za cijelo vrijeme rada separacijskih postrojenja nije bilo zahvata koji su imali za cilj modernizaciju postrojenja osim odreenih manjih rekonstrukcija koje su izvrene u okviru same separacije na rjeavanju odreenih problema, a u cilju olakavanja svakodnevnog rada. Jedina znaajna izmjena bila je 1961.god. kada je ugraen sistem za preiavanje otpadnih voda po licenci amerike firme "EIMCO". Mehaniki zgunjiva i disk vakum filter sa hidrociklonima koji nije dao zadovoljavajue rezultate niti je rjeio pitanje preiavanja tehnolokih voda. Energetska3

preorjentacija za ugalj, uz prioritet i poveanje kapaciteta na povrinskoj eksploataciji uslovljavali su i poveanje kapaciteta Separacije. Ovo je rijeeno zamjenom maine talonice novom i savremenijom za vei kapacitet, zadran je postojei teko - tekuinski sistem uz rjeenje preiavanja otpadnih voda po novoj tehnologiji. Odabrana je maina talonica kapaciteta 350 t/h sistema "BATAC" za granulaciju 0,5 - 30 mm, poznate njemake firme "KHD HUMBOLDT WEDAG". Prva rekonstrukcija Separacije izvrena je 1981. god. i povean je kapacitet na 638 t/h. Uraen je sistem za suho - odsijavanje uglja -7 mm preko LIWELL sita kapaciteta 800 t/h i ugraen bunkerski prostor za suho odsijani ugalj ( sitan II ) kapaciteta 900 tona. Drugom fazom rekonstrukcije izvrena je zamjena zastarjele opreme tipa "Tromp" za krupne klase novom mainom talonicom firme "HUMBOLDT WEDAG" kapaciteta 400 450 t/h ime je ukupan kapacitet Separacije 1987. godine zaokruen na 800 t/h kroz proces oplemenjivanja, a tehnologija oplemenjivanja je zaokruena za sitne i krupne klase na principu razdvajanja uglja i jalovine pomou vode i zraka ime je definitivno izbaen magnetit kao suspenzoid. Maina talonica za sitne klase 2011 godine zamijenjena je novom mainom talonicom, istih karakteristika i nabavljena je od istog proizvoaa. Sistem tehnolokih voda je rijeen dogradnjom bazena tehnolokih voda sa 1200 m3 na 2400 m3, ime je sa ugraenim postrojenjima za preiavanje 1981. godine kompletno zaokruen sistem za preiavanje tehnolokih voda. 2. OPIS TEHNOLOKOG PROCESA SEPARACIJE

Tehnoloki proces oplemenjivanja uglja moemo podijeliti u etiri slijedee cjeline:

1. Prijem i priprema rovnog uglja 2. Oplemenjivanje uglja 3. Otprema proizvoda 4. Preiavanje tehnoloke vode

3.1. Prijem i priprema rovnog uglja

Sa proizvodnih pogona, odnosno PK a i jame, rovni ugalj se doprema na "Separaciju" eljeznicom uskog kolosijeka. Vagoni za transport rovnog uglja su samoistresai, sa4

sedlastim dnom, nosivosti cca 20 t. Runim otvaranjem vrata na vagonima, rovni ugalj dospijeva u prijemni bunker. Iznad prijemnog bunkera su dva eljeznika kolosijeka, to znai da je mogue vriti istovremeni istovar uglja iz dvije eljeznike kompozicije. Na proizvodnim pogonima, prije utovara u eljeznike vagone, rovni ugalj se drobi na granulaciju - 400 mm. Prijemni bunker moe primiti cca 150 t rovnog uglja. Bunker je snabdjeven sa dva ispusna otvora. Izuzimanje rovnog uglja iz bunkera se vri pomou etverolananih grabuljastih dozera (poz. 132A) i (poz. 132B). Grabuljasti transporteri su pogonjeni hidraulikim motorima, kojima se po volji moe regulisati brzina lanaca odnosno transportovanja uglja. Regulacija visine sloja rovnog uglja po grabuljastim trasnporterima, vri se pomou hidraulikih zatvaraa (poz. 131A) i (poz. 131B).Na grabuljaste transportere su ugraene protone drobilice, odnosno drobilice sa jednim nazubljenim valjkom (poz. 133A) i (poz. 133B). Zadatak drobilica je, da rovni ugalj svedu sa granulacije 400 mm na granulaciju 150 mm. Pomou transportera sa gumenom trakom (poz. 134) i (poz. 136) drobljeni rovni ugalj se otprema na objekat suhog odsijavanja. Reverzibilni transporter sa gumenom trakom (poz. 138) usmjerava rovni ugalj prema situ za suho odsijavanje (poz. 139), ili prema presipnom bunkeru odnosno transporteru sa gumenom trakom (poz. 140), za sluaj da se eli obogaivati rovni ugalj granulacije 150 mm, bez prethodnog suhog odsijavanja. Obogaivanje rovnog uglja granulacije 150 mm vri se u uslovima kada za to postoje opravdani ekonomski razlozi, ili u sluaju ekstremno loeg kvaliteta rovnog uglja, kada je suho odsijavanje nemogue. Sito za suho odsijavanje (poz. 139) je dvoetano linearno sito sa zateznim osovinama. Gornja reetka je od elinog perforiranog lima sa otvorima 60 mm. Slui za rastereenje i zatitu donje mree, koja je izraena od plastinih masa. Donja mrea ima otvore 10 x 30 mm a njen podreetni proizvod predstavlja suho odsijani ugalj granulacije 10 mm. Nadreetni proizvod gornje i donje mree se po izlasku sa sita spaja i preko usmjerenog lijevka dospijeva na transporter sa gumenom trakom (poz. 141). Suho odsijani ugalj granulacije 10 mm se odlae u bunker koji moe primiti cca 900 t suho odsijanog uglja.

5

Nadreetni proizvod sita za suho odsijavanje,ugalj granulacije 120 + 10 mm, odlae se u bunker za rovni ugalj pomou pokretnog reverzibilnog transportera (poz. 142). Bunkeri mogu primiti cca 2000 t rovnog uglja. Iz navedenog opisa se moe zakljuiti da priprema rovnog uglja moe da se vri neovisno od rada drugih postrojenja, odnosno oplemenjivanja i otpreme, sve dok za to postoji slobodnog bunkerskog prostora za suho odsijani ugalj granulacije 10 + 0 mm i rovnog uglja granulacije - 120 + 10 mm.

3.2. Oplemenjivanje uglja

U ugraenim postrojenjima moe da se vri oplemenjivanje rovnog uglja granulacije - 120 + 0 mm ili granulacije - 120 + 10 mm. Izuzimanje rovnog uglja iz bunkera vri se rotacionim dodavaima (poz. 143A), (poz. 143B), (poz. 143C),(poz.143D), (poz.143E) i (poz. 143F). Ugalj dospijeva na transportere sa gumenom trakom (poz. 144A) i (poz. 144B) i preko presipnih oluka na transporter sa gumenom trakom (poz 145) u objekat Separacije. Preko presipnih lijevaka se preklopkom (poz. 200) rovni ugalj se usmjerava prema transporteru sa gumenom trakom (poz. 201A) ili prema transporteru sa gumenom trakom (poz. 201B). Takoe postoji mogunost istovremenog rada oba transportera i oba predklasirna sita, uz postavljanje preklopke u vertikalan poloaj. Na predklasirnim dvoetanim sitima (poz. 202A) i (poz. 202B) rovni ugalj se klasira na slijedee asortimane: - krupno zrno - srednje zrno - mulj - 120 + 40 mm - 40 + 0,5 mm - 0,5 mm

Klasiranje na predklasirnim dvoetanim sitima je mokro, odnosno dodavanjem vode preko prskalica izvri se odmuljivanje rovnog uglja. Odmuljeni ugalj granulacije - 40 + 0,5 mm, direktno, preko usmjerenih lijevaka odlazi u mainu talonicu za srednje zrno (poz. 203). U maini talonici se izvri razdvajanje rovnog uglja na jalovinu, sraslac i isti ugalj. Jalovina se izvozi iz maine talonice elevatorom

6

sa koficama (poz. 204), u kojem se istovremeno izvri i ocjeivanje vode. Sraslac se iznosi elevatorom (poz. 205). Iz maine talonice isti ugalj iznosi radna voda. Ocjeivanje vode iz istog uglja, se vri na nepokretnoj reetci sa otvorima 0,5 mm (poz. 206). Konano ocjeivanje se vri na situ za ocjeivanje (poz. 207), koje takoe ima otvore 0,5 mm. Na kraju sita za ocjeivanje vri se i sapiranje uglja pomou mlaznica sa istom vodom. Dalji transport istog uglja do sita za klasiranje (poz. 210), vri se transporterima sa gumenom trakom (poz. 208) i (poz. 209). Sito za klasiranje je jednoetano sa otvorima na mrei 15 x 15 mm. Nadreetni proizvod sita asortiman orah, granulacije -40 + 15 mm, otprema se transporterom sa gumenom trakom (poz. 216) do raspodjelnog grabuljasti transporter (poz. 217), kojim se orah odlae u odgovarajue bunkere. Podreetni proizvod, sitni ugalj granulacije -15 + 0,5 mm, koji se kod efikasnog suhog odsijavanja moe svrstati u asortiman grah granulacije -15 + 0,5 mm, otprema se transporterom sa gumenom trakom (poz. 211) do raspodjelnog grabuljastog transportera (poz. 212) i odlae u odgovarajue bunkere. Rovni ugalj granulacije 120 + 40 mm, kao nadreetni proizvod gornje etae predklasirnih sita, dospijeva na transporter sa gumenom trakom (poz. 224), kojim se transportuje prema dozirnom bunkeru maine talonice (poz. 225). Dozirni bunker je snabdjeven MS elijama, kojim se registrira teina odnosno zapunjenost dozirnog bunkera. Na izlazu iz bunkera su dva vibraciona dodavaa (poz. 225A) i (poz. 225B), iji je kapacitet direktno ovisan od registriranog optereenja u dozirnom bunkeru. Poveanje zapunjenosti dozirnog bunkera ispod minimuma smanjuje kapacitet vibracionih dodavaa. Na pomenuti nain se postie ravnomjerno doziranje rovnog uglja po cijeloj irini maine talonice. Maina talonica za srednje zrno (poz. 226) ima tri elevatora. Elevator (poz. 227) slui za izuzimanje jalovine I, elevator (poz. 228) jalovine II i elevator (poz. 229) za sraslac. isti ugalj iz maine talonice iznosi radna voda. Ocjeivanje vode se vri u dva kanala sa nepokretnom reetkom (poz. 230), koja ima otvore 1,0 mm. Definitivno ocjeivanje se vri na situ (poz.231) koje takoe ima otvore 1,0 mm. Na izlazu sa sita ugalj se sapire mlaznicama sa istom vodom.7

Od sita za ocjeivanje, obogaeni ugalj granulacije 120 + 40 mm, transportuje se transporterima sa gumenom trakom (poz. 232), (poz. 233), (poz. 234) i (poz. 235) do sita za klasiranje (poz. 236). Sito za klasiranje (poz. 236) je jednoetano sa otvorima 80 mm, te se kao nadreetni proizvod dobije komadni ugalj granulacije 120 + 80 mm, koji se odlae u bunker (cisternu) za komadni ugalj. Podreetni proizvod sita je kocka granulacije - 80 + 40 mm, koja dospijeva u grabuljasti transporter (poz. 217) koji slui za odlaganje kocke u odgovarajue bunkere. Iz maine talonice za srednje zrno meuproizvod se izuzima elevatorom (poz. 205) i transportuje grabuljastim transporterima (poz. 218) i (poz. 219) do transportera sa gumenom trakom (poz. 220). Iz maine talonice za krupno zrno, meuproizvod se izuzima elevatorom (poz. 229). U sluaju kada je kvalitet jalovine II koja se izuzima elevatorom (poz. 228), takav, da u mjeavini sa meuproizvodom moe dati odgovarajui kvalitet takoe se preko preklopke (poz. 241), usmjerava prema grabuljastom transporteru za krupni meuproizvod granulacije 120 + 40 mm (poz. 237). Dalji transport krupnog meuproizvoda se vri grabuljastim transporterom (poz. 238). Preko preklopke (poz. 239) krupni meuproizvod se usmjerava prema drobilici ekiari (poz. 240A) ili prema drobilici sa dva nazubljena valjka (poz. 240B), kojima se vri drobljenje meuproizvoda na granulaciju - 40 mm. Takoe postoji mogunost istovremenog rada obadvije drobilice, a dijeljenje uglja se vri preklopkom (poz. 241). Drobljeni meuproizvod iz maine talonice za krupno zrno i meuproizvod granulacije - 40 + 0,5 mm iz maine talonice za srednje zrno, mijeaju se na transporteru sa gumenom trakom (poz. 220) i otpremaju do grabuljastog transportera (poz. 221), kojim se vri transport i odlaganje meuproizvoda u odgovarajue bunkere. Iz maine talonice za srednje zrno, jalovina se izuzima elevatorom (poz. 204) i transportuje grabuljastim transporterom (poz. 222) do transportera sa gumenom trakom (poz. 223). Jalovina granulacije - 120 + 1 mm se odlae u bunker za jalovinu.

8

Tehnoloka ema Separacije

9

3.3. Otprema proizvoda Otprema komadnog uglja vri se iskljuivo eljeznikim vagonima. Izuzimanje komadnog uglja iz bunkera (cisterne) vri se transporterom sa gumenom trakom (poz. 300). Utovar u eljeznike vagone, se vri na kolosijeku II, gdje je ugraena kolska vaga (poz. 302). Za pomjeranje eljeznikih vagona kod utovara, slui ranirni ureaj (poz. 301). Izuzimanje kocke i oraha iz bunkera vri se preko pneumatskih zatvaraa, kojima se regulie kapacitet isticanja uglja iz bunkera. Transport kocke i oraha se vri transporterom (poz. 303). Utovar u eljeznike vagone se vri na kolosijeku III, gdje je ugraena kolska vaga (poz. 305). Za pomjeranje vagona kod utovara slui ranirni ureaj (poz. 304). Otprema kocke i oraha se vri u drumskim vozilima. Za dopremu kocke i oraha od bunkera do utovarnog mjesta slue transporteri sa gumenom trakom (poz. 320), (poz. 321), (poz. 322) i (poz. 323). Vaganje se vri na vagi za drumska vozila (poz. 325). Izuzimanje sitnog uglja iz bunkera vri se preko pneumatskih zatvaraa. Transport sitnog uglja za utovar u eljeznike vagone vri se transporterima sa gumenom trakom (poz. 306) i (poz. 307). Utovar se vri na kolosijeku IV, na kome je ugraena kolska vaga (poz. 309). Za pomjeranje vagona slui ranirni ureaj (poz. 308). Sitni ugalj se otprema i drumskim vozilima. Transport sitnog uglja od bunkera do utovarnog mjesta za drumska vozila vri se transporterima sa gumenom trakom (poz. 306), (poz. 321), (poz. 322) i (poz. 323). Vaganje se vri na vagi za drumska vozila (poz.325) Izuzimanje meuproizvoda iz bunkera vri se takoe preko pneumatskih zatvaraa. Transport do utovarnog mjesta u eljeznike vagone, vri se pomou grabuljastog transportera(poz. 310). Otprema meuproizvoda se vri iskljuivo eljeznikim vagonima sa kolosijeka V, na kome je kolska vaga (poz. 312). Pomjeranje eljeznikih vagona prilikom utovara vri se ranirnim ureajem (poz. 311). Izuzimanje suhoodsijanog uglja iz bunkera vri se pomou dva reverzibilna dozirna transportera sa gumenom trakom (poz. 313A) i (poz. 313B). Smjer kretanja transportera ovisi od toga da li se suhoodsijani ugalj otprema eljeznikim vagonima ili drumskim vozilima. Utovar u eljeznike vagone se vri na kolosijeku I, na kojem je ugraena kolska vaga (poz. 315). Za pomjeranje vagona kod utovara slui ranirni ureaj (poz. 314).

10

Kod otpreme suhoodsijanog uglja drumskim vozilima, do mjesta utovara ugalj se transportuje transporterom sa gumenom trakom (poz. 316), na kojoj je za registraciju otpremljenih koliina ugraena trana vaga (poz. 317). Da bi se sprijeilo rasipanje uglja na mjestu utovara u drumska vozila ugraen je zatvara presipa (poz. 318).Regulacija kapaciteta izuzimanja suhoodsijanog uglja iz bunkera, vri se regulacijom brzine trake i visine sloja uglja na dozirnom transporter. Transport jalovine do odlagalita "Ravni bor" vri se kamionima. Izuzimanje jalovine iz bunkera za utovar u drumska vozila (kamioni) vri se grabuljastim transporterom (poz. 351). Talog od preiavanja tehnolokih voda, proizveden u sekundarnim centrifugama (poz. 410A) i (poz. 410B), odvozi se pomou grabuljastog transportera (poz. 411) i transportera sa gumenom trakom (poz. 412) do depoa, a odatle se utovara u drumska vozila (kamione) i odvozi na mjesto za deponovanje. 3.4. Preiavanje tehnoloke vode Preiavanje tehnoloke vode vri se u dvije faze, odnosno primarno i sekundarno preiavanje. 3.4.1. Primarno preiavanje tehnoloke vode Primarno preiavanje tehnolokih voda obuhvata izdvajanje grubih estica,a sastoji se iz: - taloenja u talonom bazenu (dekanteru), - uguivanje u ciklonu i - razdvajanje vrste od tene faze u primarnim centrifugama. Sve zamuljene vode iz tehnolokog procesa u maksimalnoj koliini od 5500 m 3/h, dotiu u taloni bazen odnosno dekanter. Samo manji dio nekontrolisano rasutih voda na etai 5,50 m otie u bazen protoka dekantera. Tehnoloka voda koja dotie u dekanter potie iz slijedeih izvora: odmuljivanje rovnog uglja u predklasirnim sitima (poz. 202A; 202B), ocjeivanje obogaenog uglja sa maine talonice za srednje zrno, odnosno nepokretne reetke (poz. 206) i sita za ocjeivanje (poz. 207),

11

-

ocjeivanje obogaenog uglja sa maine talonice za krupno zrno, odnosno sa nepokretne reetke (poz. 230) i sita za ocjeivanje (poz. 231),

-

preliv hidrociklona (poz. 404A; 404B), preliv cisterne (poz. 401), centrat sekundarnih centrifuga (poz. 410A; 410B) i ostali manji izvori, kao to su: vibracione centrifuge (poz. 213A i 213B), odvodnjavanje objekta suhog odsijavanja odnosno kolske vage (poz. 315) i drugi manji izvori.

Prispijeem tehnoloke vode iz tehnolokog procesa u dekanter, zapoinje njeno preiavanje. irina dekantera iznosi 12,0 m, a duina na kojoj se vri taloenje 36,0 m. Na ovom dijelu postoji 48 piceva za isputanje uguene vode iz dekantera. Dekanter u svom poslednjem dijelu prelazi u bazen tehnoloke vode. Ukupna zapremina dekantera sa bazenom za tehnoloku vodu iznosi 1630 m3 do nivoa 7,70 m, a havarijskog preliva na nivou 8,70 m 2200 m3. Razlika u zapremini dekantera izmeu normalnog i havarijskog preliva iznosi 570 m3. U navedeni volumen moe da se smjesti ukupna koliina tehnoloke vode koja se nalazi momentalno u tehnolokom procesu. Na ovaj nain se spreava nekontrolisano oticanje tehnoloke vode u sluaju nestanka el. energije, kada se sva voda iz tehnolokog procesa vraa u dekanter. picevi dekantera su snabdjeveni sa dva izlazna otvora sa zasunima. Donji zasun je runi i ima unutarnji promjer 150 mm. Slui za isputanje uguenog mulja iz dekantera u sluaju kada se u njemu pojave vei komadi uglja ili nekih drugih materijala, koji nemogu izai kroz diznu sa pneumatskim zasunom. Pneumatski zasuni imaju nazivni otvor cca 20 mm, ime se definie, koliina protoka muljne vode iz dekantera. Ukupan protok dekantera treba da iznosi cca 1000 m3/h. Protok dekantera se sakuplja u kanalima i bazenu za uguenu vodu, odakle se pomou centrifugalnih pumpi (poz. 403A i 403B) daje na hidrociklon (poz. 404A ili 404B). U ciklonima se izvri druga faza uguivanja, odakle se preliv ciklona gravitaciono vraa u dekanter, a protok ciklona, odnosno ugueni mulj, preko sabirne posude hidrociklona otie u primarnu centrifugu (poz. 405A, 405B ili 405C).

12

Iz primarnih centrifuga talog dospijeva u redler (poz. 221) u kome se mijea sa sraslacem i odlae u odgovarajui bunkerski prostor. Centrat primarnih centrifuga, koji sadri estice ispod 0,1 mm, gravitaciono otie u bazen za centrat. 3.4.2 Sekundarno preiavanje tehnoloke vode Na sekundarno preiavanje se otprema samo centrat primarnih centrifuga, koji sadri talog granulacije - 0,1 mm. Iz bazena centrata, pomou centrifugalnih pumpi (poz. 407A ili 407B), centrat se transportuje u zgunjiva. Na ulazu u zgunjiva, muljnoj vodi se dodaje rastvor flokulanta ime se ubrzava taloenje vrste faze. Talog se pomou pokretnih grabulja (poz. 408), usmjerava prema protoku zgunjivaa. Preliv zgunjivaa, odnosno ista tehnoloka voda se cjevovodom vraa u tehnoloki proces separacije ili se odvodi u zemljani taloni bazen. U tu svrhu su na cjevovodima prema separaciji i prema talonim bazenima ugraeni pneumatski zasuni (poz. 420A i 420B). Protok zgunjivaa se pomou mono pumpi (poz. 409A ili 409B) otprema u sekundarne centrifuge, odnosno centrifuge sa punim platom (poz. 410A i 410B). Istovremeno sa muljnom vodom u centrifuge se dovodi i rastvor flokulanta. Rastvor flokulanta se priprema u cisternama koje su snabdjevene ureajem za dodavanje flokulanta i mjealicama (poz. 417A i 417B). Doziranje rastvora flokulanta u centrifuge vri se mono pumpama (poz. 418A i 418B). Centrat sekundarnih centrifuga se odvodi u dekanter. Talog sekundarnih centrifuga u ovom trenutku predstavlja gubitak kod obogaivanja uglja. Otprema taloga se vri pomou redlera (poz. 411) i transportera sa gumenom trakom (poz. 412) do betonskih talonih bazena. Talog se prvo odlae u donji bazen, odakle se nakon izvjesnog vremena i ocjeivanja prebacuje u srednji, a zatim, ako je potrebno u gornji betonski taloni bazen. Otprema taloga se vri drumskim vozilima. Prebacivanje taloga iz talonog bazena u taloni bazen i utovar u drumska vozila vri se kranskom dizalicom sa grajferskom kaikom (poz. 353).

13

ema sistema tehnolokih voda

14

3. OPIS SISTEMA PREIAVANJA TEHNOLOKE VODE

Sistem preiavanja tehnolokih voda u osnovi ine : a) Taloni bazen dekanter, b) Bazen muljne vode, c) Bazen centrata,

d) Vodosabirnik.

Ovi bazeni snadbjeveni su pumpama koje kroz odgovarajue cjevovode transportuju vode za opsluivanje tehnolokog procesa u separaciji. 4.1.Taloni bazen dekanter

Bazen je izveden sa dva preliva na dva razliita nivoa:

-

Na nivou +7,700 je preliv u normalnom radu, Na nivou +8,700 je havarijski preliv.

Dno bazena ini 48 piceva. picevi su u obliku izvrnute etverostrane piramide sa odsjeenim bridovima. Na vrhu svakog pica, (na najnioj koti) ugraen je runi zasun za brzo otvaranje. U neposrednoj blizini sa strane ugraena je i dizna. Ispred dizne je pneumatski zasun sa daljinskim upravljanjem. Zapremina bazena nivo preliva u normalnom radu V=1630 m3, Zapremina bazena nivo havarijskog preliva V=2200 m3.

Na prelivu u normalnom radu postavljen je pneumatski zasun 500mm sa daljinskim upravljanjem.

15

Havarijski preliv vezuje taloni bazen sa bazenom muljne vode. Ovaj preliv je izveden kao betonska cijev propust koja nema zatvaraa. Na ulazu u bazen na nivou +7,7 postavljen je razdjelni kanal. To je ustvari betonsko korito, irine bazena. Na dnu korita su etiri otvora 300mm. Tehnoloka uloga ovog razdjelnog kanala je da ravnomjerno isputa vodu cijelom bazenu. Instrumenti sondi smjeteni su u centralnom

cijelom irinom bazena.Taloni bazen je opremljen sa etiri nivo sonde za kontinuirano mjerenje nivoa vode u

komandnom pultu procesom.

odakle se prati nivo vode za potrebe kontrole i upravljanja

U osnovi bazen ima dvije tehnoloke uloge: a) u toku odvijanja tehn. procesa, Ovdje se odvija I faza preiavanja tehnoloke vode. Gro vode iz cirkulacije separacije, tj. cca se proces. kvalitetno oisti taloenjem te se vraa nazad u tehnoloki

b) u sluaju havarije bazen svojom zapreminom moe primiti svu vodu iznad nivoa +9,5 m. Diferencijalna zapremina bazena od nivoa preliva u normalnom radu +7,7 m do nivoa havarijskog preliva +8,7 m iznosi 570 m3 to je vie od zapremine svih posuda, rezervoara i cjevovoda u separaciji. 4.1.1.Ulazi u bazen - dekanter

Bazen prima vodu uglavnom iz etiri izvora: a) Voda ocjeivanja iz Separacie, Ovo su vode iz faze ocjeivanja uglja nakon procesa separisanja u mainama

talonicama.Vode dolaze gravitaciono kanalom i ulaze u bazen na etai +9,5m. b) Voda odmuljivanja iz Separacije,

16

Ovo su vode iz faze odmuljivanja uglja na sitima kao prethodne faze separisanja c) Preliv zgunjivaa poz. 408,

Tehnoloke vode iz bazena centrata pumpama se ubacuje u zgunjiva. U zgunjiva se ubacuje flokulant koji pospjeuje proces taloenja. Protok zgunjivaa , talog , ubacuje se u sekundarne centrifuge. Preliv zgunjivaa praktino tehnoloki ista voda za proces u separaciji ubacuje se u tehnoloki bazen dekanter. Voda ulazi gravitaciono na etai +9,5 m.

d) Centrat iz sekundarnih centrifuga poz. 410AiB. Protok zgunjivaa transportira se u sekundarne centrifuge, poz. 410 AiB.Izlaz iz SCF je talog i centrat, praktino ista voda za proces u separaciji. Voda ulazi gravitaciono na etai +9,5m. Protok vode kroz dekanter ulaz i izlaz nije strogo determinisana odnosno funkcionalna veliina koja se tano zna u svakom trenutku. U cilju dobijanja potrebne ravnotee ostavljen je preliv u normalnom radu koji ipak balansira koliine. Maximalni dotok vode u dekanter Vd 5500 (m3/h)

U normalnom radu voda sadri estice granulacije -0,5mm koncentracije do 80 gr/l. U ekstremnim sluajevima kad doe do proboja na sitima ugalj iz procesa sijanja ili ocjeivanja kanalima dospijeva u dekanter.To je havarijski sluaj koji se posebno rjeava.

4.1.2. Proces preiavanja vode u dekanteru

Zamuljena

voda

u

tehnnolokom procesu

u

separaciji,(voda

od

odmuljivanja

i

ocjeivanja) ulazi u bazen dekanter na nivo +9,5 na poetku bazena.

17

Na iste otvore u bazen ulazi i ista voda iz preliva zgunjivaa i sekundarnih centrifuga. Ova voda jo uvijek sadri dio neaktiviranog flokulanta koji pospjeava proces taloenja.Voda pada u radijalno korito koje je irine bazena. Na dnu ovog korita su 4 otvora 300 mm kroz koji prolazi dio vode nosei sa

sobom dio vrstih estica i na taj nain spreava zapunjavanje korita taloenjem. Ostali dio vode u vidu preliva ravnomjerno izlazi iz korita po cijeloj irini bazena. Nivo ovog preliva je na 7,7 m. Najvei dio vode, kako je naprijed naznaeno cca od ukupne koliine koja cirkulira dekanterom izlazi iz dekantera preko pumpi poz. 400A,B i C na nivo +0,000 m.Od ulaza do izlaza vode u dekanter prelazi preko piceva (ukupno 48 komada ).

4.1.3. Havarijska funkcija dekantera

U sluaju havarije u separaciji tj. bilo kog dogaaja kada se prekida rad pumpi poz. 400ABC, automatski se zatvara pneumatski zasun na prelivu u normalnom radu. Sve vode iz procesa u separaciji iznad nivoa +9,5 m gravitaciono dotiu u dekanter. U ovom dijelu procesa ukupna koliina vode (maine talonice, posude -rezervoari i cjevovodi ) iznosi cca Vpl = 300 m3. Dotokom svih koliina voda u dekanteru nivo vode raste od nivoa preliva u normalnom radu ( nivo +7,7 m ) do nivoa havarijskog preliva (nivo +8,7 m) Raspoloiva zapremina u dekanteru iznosi : Vh = V2 V1= 570m3 > 300m3 = Vpl U sluaju izlivanja vode iz procesa iznad etae + 9,5 m svu tu vodu dekanter moe primiti bez problema, ak ostaje raspoloiva neispunjena zapremina: V2 = Vh Vpl = 270 m3 Sigurno je da e vrlo rijetko doi do preliva vode na havarijskom prelivu.

18

4.1.4. Izlazi iz dekantera

Taloni bazen u sutini ima 4 izlaza. a) Izlaz muljne vode Muljna voda je praktino takog koji se taloi u picevima u procesu taloenja u dekanteru. Ovo je voda sa max. 80 gr/l vrstih estica. Muljna voda iz dekantera izlazi na 48 piceva. Svaki pic ima dva izlaza.Donji izlaz zatvara runi zatvara DN za brzo otvaranje.

Ovaj zatvara aktivira se : kod proboja na sitima kad krupni ugalj dospijeva u dekanter koji ne moe izai na dizne, povremeno radi isputanje taloga koji se nataloi do nivoa otvora, izlaza za diznu.

Na ovom izlazu montirana je dizna nazivnih otvora

20 mm.Ispred svake dizne

postavljeni su pneumatski zasuni sa daljinskim upravljanjem. U normalnom radu zasuni su otvoreni tako da muljna voda istie kroz dizne u bazen muljne vode. Za sluaj havarije, popravki dizni ili izmjena kalibriranih gumenih uloaka u dizni zasun se aktivira i zatvara izlaz. U sluaju havarije daljinski se aktiviraju svi zasuni.Za sluaj popravki dizni runo se aktivira odgovarajui zasun da bi se dizna mogla skinuti ili pak na istoj intervenisati.Veliina otvora na dizni 20 mm je ocijenjena prema postojeim uslovima odnosno postojeem tehnolokom procesu. Definitivno veliina ovog otvora odreuje se eksperimentalno pranjem procesa u periodu eksploatacije. Naime od veliine otvora zavisi koliina muljne vode koja izlazi iz dekantera u posmatranom vremenu, odnosno kvalitet preiavanja u dekanteru. Veliina izlaznog otvora na dizni (manji otvori u kalibru) u konkretnoj tehnologiji

praktino je u funkciji kvaliteta uglja, odnosno vrste i koliine taloga (vrstih estica) u19

vodi dekantera. Kad doe do promjene kvaliteta uglja, odnosno do promjene taloga u vodi u duem vremenskom periodu mijenja se i veliina ovog otvora trai se novi. b) Izlaz preiene vode Dio tehnoloke vode protie iznad piceva ( cca ukupnog ulaza ) Ova voda sadri vrstih estica max. 60 gr/l i kao takva je dovoljno ista za vraanje u tehnoloki proces. Preienu vodu iz talonog bazena vraaju CF pumpe 400 A, B, C. Ukupno su instalirane 3 pumpe. Dvije su radne, a jedna rezervna. Sve tri pumpe spojene su na zajedniki cjevovod 800 mm. Ovim cjevovodom voda se transportira u rezervoar poz. 401 iz kojeg se vodom snadbijeva tehnoloki proces. Na izlazu svake postavljen je zasun DN 500 sa elektromotornim pogonom radi daljinskog upravljanja. Svaki ovaj pogon snadbjeven je i mehanizmom za runo otvaranje i zatvaranje zasuna za sluaj nestanka napona ili kvara na mehanikom dijelu. Kapacitet pumpe je 2200 m3/h. Potisni cjevovod preiene vode je nazivnog promjera 800 mm. U horizontalno dijelu ipak je postavljen u padu od 3% prema pumpama radi pranjenja. Pumpom se upravlja na osnovu podataka od nivo sondi u dekanteru, tako da se odrava nivo konstantan ( +7,7 m ) Kod svakog zaustavljanja jedne od pumpi na dui period odmah se zatvara pripadajui zasun na potisnoj strani. Ako se eli pumpa remontovati ili pak otvoriti radi pregleda zatvara se runi ventil na usisnom cjevovodu i otvara ventil za ispust vode iz pumpe. Voda direktno otie u bazen centrata.

20

c)

Normalni preliv na nivou +7,7 m

Na ovom nivou ostavljen je preliv u normalnom radu. Sigurno je da ne moemo apsolutno balansirati vode u procesu na liniji pumpe potroai. Radi kvaliteta preiavanja vode u dekanteru potrebno je odravati priblino isti nivo vode to je osnovna namjena ovog preliva. Preliv zatvara pneumatski zasun NO 500 sa daljinskim upravljanjem. Ispred

pneumatskog zasuna ugraen je runi zasun iste veliine. U vremenu odvijanja normalnog standardnog tehnolokog procesa na prelivu izlazi neznatna koliina vode. U sluaju havarije aktivira se pneumatski zasun i zatvara ovaj preliv. d) Havarijski preliv Ovo je betonski propust cijev 600 mm koja polazi od bazena muljne vode i zavrava na nivou +8,7m u dekanteru. Ovom cijevi voda prolazi u bazen muljne vode. e) Ispust u bazen centrata

Na nivou 0,00 ugraena je cijev NO 200 sa runim ventilom koje povezuje bazen tehnoloke vode dekanter sa bazenom centrata. Ovaj spoj ima dvostruku ulogu : isputanje taloga sa dna bazena kod ienja, isputanje vode u bazen centrata radi preiavanja vode dekantera kad separacija ne radi.

4.2. Bazen muljne vode Bazen je izveden sa jednim prelivom na nivou + 1,250m. U postojeem dijelu separacije bazen ine 4 kanala, pravougaonog presjeka, irine 1050 mm. Dio kanala nagnut je prema bazenu 12% radi slobodnog protoka muljne vode.Dno bazena je na nivou -5,840 m.21

4.2.1.Tehnoloka uloga bazena a) Sakupljanje muljne vode iz piceva talonog bazena dekantera, b) Prijem vode iz elevatora maina talonica ( od obje talonice ), c) Havarijski prijem sa nivoa +5,500 m.

Radi praenja procesa i njegovim upravljanjem u bazenu su ugraene sonde sa kontinuiranom kontrolom nivoa. U normalnom radu u bazenu treba odrati nivo na max. 0,700 m Zapremina bazena do nivoa - 0,700 m : V1 580 m3 Zapremina bazena do nivoa +1,250 m : V2 = 870 m3

Raspoloiva zapremina za havarijski sluaj V3 = V2 V1 = 290 m3 U toku odvijanja normalnog tehnoloke vode vie od V4 150 m3 290 m3 = V3 U havarijskom sluaju kad ukupne koliine svih voda u bazenu muljne vode bude vea od 870 m3 viak preko preliva +1,250 odlazi u bazen centrata. 4.2.2. Ulazi u bazen muljne vode tehnolokog procesa na etai +5,500 ne moe biti

U bazen muljne vode ulaze slijedee vode : a - muljna voda iz piceva talonog bazena u koliini max. Q1< 1000 m3/h, b - prosuta voda od elevatora maina talonica sa nivoa +5,5 ( obje maine ) Q2< 20 m3/h.22

Sve vode koje ulaze u bazen muljne vode sadrat e max. 80 gr/l vrstih estica d - preliv u normalnom radu dekantera, e - havarijski preliv iz dekantera, f - voda iz vodosabirnika.

4.2.3. Izlaz iz bazena muljne vode

Ovaj bazen ima dva tehnoloka izlaza: a) transport muljne vode na hidrociklon, Na nivou muljne -6,00 m postavljene su dvije centrifugalne pumpe 403 A,B za transport iz bazena na hidrociklon 404.Jedna3

vode

pumpa

je

radna, a

druga

rezervna.Kapacitet jedne pumpe je 1000 m /h. Na izlazu iz svake pumpe ugraen je odgovarajui zasun sa EM pogonom radi daljinskog upravljanja. Za sluaj kvara na elektro-motornom pogonu ugraen je dodatni mehanizam za runo otvaranje zatvaranje zasuna.Kad je jedna pumpa u radu njen zasun je otvoren i obratno kad je van pogona zasun joj je zatvoren.Potisni cjevovod muljne vode je nazivnog promjera 400 mm. U horizontalnom dijelu je postavljen u padu od 3% prema pumpama radi pranjenja. Pumpama se upravlja na osnovu podataka od nivo sondi. Za razliku od dekantera ovdje se ne trai dranje konstantnog nivoa. Kod ovog bazena nivo se mora odravati u granicama od 4,3 m do 0,7 m odnosno da pumpe ne rade na suho (uzimaju zrak) sa jedne strane, a sa druge da se osigura havarijska zapremina. U havarijski sluaj ne moe se raunati prijem kompletne vode iz dekantera jer za to nema ni teoretske mogunosti. Ako se ele pumpe remontovati ili pak otvarati radi pregleda, zatvara se runi zasun na usisnom cjevovodu i otvara ventil za ispust vode iz pumpe. Voda kanalom otie u vodosabirnik na koti -8,0 m.23

b) preliv na nivou +1,250 m U ekstremnom sluaju kod nivoa muljne vode u bazenu pree nivo +1,250 m preko ovog preliva odlazi u bazen centrata. 4.3. Bazen centrata

Bazen je izveden sa dva preliva: havarijski preliv na nivou -1,30 m, preliv uzbune na nivou -1,10 m.

Zapremina bazena do nivoa -1,30 m iznosi

V1 = 113 m3 Zapremina bazena do nivoa -1,10 iznosi : V2 = 127 m3 Na havarijskom prelivu iz bazena preliva se u vodosabirnik na nivo -8,00 m. Na prelivu uzbune voda se preliva u glavni kolektor separacije, odnosno u rijeku Litvu i zagauje vodotok iste.

4.3.1. Ulazi u bazen centrata

U bazen centrata dolaze slijedee vode : a) Centrat skupljaju se izlazne vode iz PCF 405 A,B. Iz ove centrat gravitaciono dotie u bazen cjevovodom nazivnog promjera 200 mm.Koliina koja dotie Q1 = 170 m3.Centrat sadri vrstih estica ispod 90 gr/l. b) Preliv bazena muljne vode,24

c) Ispust iz talonog bazena dekantera.

4.3.2. Izlazi iz bazena centrata

U bazen su ugraene dvije kontinualne nivo sonde za kontrolu i praenje nivoa vode radi upravljanja tehnolokim procesom.U principu nivo u ovom bazenu u normalnom radu ne bi trebao prei -3,50 m U sutini treba regulacijom pumpi uspostaviti ravnoteu kapaciteta ulaza i izlaza iz bazena. Bazen je rijeen sa slijedeim izlazima : a) Transport centrata na zgunjiva 408. Ovaj transport se obavlja CP 407 A,B. Jedna je radna, a druga rezervna. Potisni cjevovod u horizontalnom dijelu nagnut je 3% u pravcu pumpi radi pranjenja.Pumpama se upravlja na osnovu podataka iz procesa separisanja i podataka od nivo sondi.Ako se eli pumpa remontovati ili poluotvarati radi pregleda zatvara se runi zasun na usisnom cjevovodu i otvara ventil za ispust vode iz pumpe.Voda kanalom otie u vodosabirnik na koti - 8,00 m. b) Havarijski preliv U sluaju da ispadnu obje pumpe 407 A,B a u bazen dotie centrat i iz preliva

bazena muljne vode nivo u bazenu e porasti iznad nivoa -3,50 m. Kad dostigne nivo -1,30 voda e se pojaviti na havarijskom prelivu i proticati u vodosabirnik na nivou -8,00 m. c) Preliv uzbune Ako nivo vode u bazenu poraste iznad -1,30 m i dostigne nivo -1,10 m voda otie u glavni kolektor, odnosno rjeicu Litvu i zagauje vodotok. 4.4. Vodosabirnik Korisna zapremina bazena iznosi : V = 58 m3 Vodosabirnik je na nivou -8,00 to je najnii nivo u objektu tehnolokih voda i ujedno najnii nivo u separaciji.

25

a)

Ulaz u vodosabirnik

Vodosabirnik prima slijedee vode: havarijski preliv bazena centrata iz jama kolskih vaga, od pumpe iz objekta za suho odsijavanje, prosute vode po etaama objekta tehnolokih voda ( zaptivanje na pumpama, ispust iz pumpi, pranje etaa i sl. ) b) Izlaz iz vodosabirnika Voda iz vodosabirnika transportira se potopivom pumpom 414 cjevovodom 100 mm u bazen muljne vode. Pumpe se putaju u pogon kad voda dostigne propisani nivo. U bazenu je ugraena mjealica. Uloga mjealice je da podigne istaloene estice da bi ih pumpa sa vodom mogla transportovati. Na osnovu sadraja treeg poglavlja ovog rada italac moe zakljuiti da je cirkulacija tehnoloke vode u separaciji zatvorenog tipa, a balansiranje koliina vri se putanjem u rad odgovarajueg broja hidrociklona, primarnih i sekundarnih centrifuga. 4. POTREBNA KOLIINA TEHNOLOKE VODE

Prema kapacitetima postrojenja za oplemenjivanje rovnog uglja moemo izraunati potrebnu koliinu tehnoloke vode. Rovni ugalj se na sitima (202 A,B) klasira na dva asortimana i to: asortiman 40 + 0,5 mm (srednje zrno) i 120 + 40 mm (krupno zrno). Klasiranje se vri uz istovremeno sapiranje uglja vodom kako bi se izdvojio muljeviti dio uglja granulacije 0,5 mm. Ugalj granulacije 120 + 40 mm obogauje se u maini talonici za krupne klase, ugalj granulacije 40 + 0,5 mm u maini talonici za sitne klase.

1.

Za odmuljivanje rovnog uglja na predklasirinim sitima 202 A,B potrebna je sljedea koliina vode:

26

2. 3.

Za rad maina talonica potrebno je 2820 m3/h tehnoloke vode. Za ostale potrebe (sapiranje rina ispod traka, dovodi na rine ispod sita,na tueve sita) oko 620 m3/h.

Ukupne potrebe tehnoloke vode navedene su u tabeli br. 1. Tabela br. 1. Potrebne koliine tehnoloke vode Mjesto potronje Predklasiranje Maina talonica - krupno zrno Maina talonica - srednje zrno Za ostale potrebe Ukupno Koliina [m3/h] 960 1620 1200 620 4400

Ukupne potrebe tehnoloke vode kod rada postrojenja normalnim kapacitetom iznosi 4400 m3/h. Navedene koliine tehnoloke vode obezbjeuju se iz bazena tehnoloke vode - preliva dekantera i pumpama (400 A,B,C) se doprema do cisterne (401), odakle se ovi potroai snabdijevaju.

4.1 Maine talonice najvei potroai tehnoloke vode

Dvije paralelno postavljene talonice za srednje i krupno zrno, koje sa svojim prateim strojevima ine postrojenje za gravitacijsku koncentraciju, kljuni su ureaji za oplemenjivanje uglja u separaciji RMU ''Banovii'', a ujedno su i najvei potroai tehnoloke vode. Sistem raslojavanja rovnog uglja prema gustoi, kod maina talonica, zasniva se na poznatom principu raslojavanja pomou struje vode, koja pulzira vertikalno prema slojevitosti materijala. To kretanje vode izvodi se pomou zraka upravljanog ventilima (radnog zraka), koji od zranih komora rasporeenih ispod sloja koji se taloi, poprijeko prema smjeru transportovanja materijala, djeluje na vodu. Tehnike karakteristike maina talonica date su u slijedeoj tabeli.

27

Parametar Dimenzije stroja (m) Veliina zrna (mm) Kapacitet (t/h) Kol. kom. zraka (m3/min) Pritisak kom. zraka (bar) Kol. radnog zraka (m3/min) Pritisak radnog zraka (bar) Spec. optereenje (t/h/m2) Povrina (m2) Zapr.korpe elevatora ( L ) Koliina radne vode (m3/h) Pritisak radne vode (mVS)

MT za 6,1 x zrno srednje4,0 -40 + 0,5 350 - 400 7,5 3,8 - 4 125 0,4 17,5 - 20 20 30 1200 0,8 1

MT za 7,59 x 4,5 krupno zrno -120 + 40 400 - 480 12 5-7 164 0,6 14,8 - 17,8 27 30 1620 0,8 1

Zbirno

-120 + 0,5 750 - 850 19,5 5-7 289 0,6 32,3 37,8 47

2820 0,8 1

Tehnike karakteristike maina talonica 4.2 Gubici tehnoloke vode Zatvaranjem krunog toka tehnoloke vode gubici vode se redovno javljaju u vidu poveanja vlanosti produkata obogaivanja i produkata preiavanja tehnolokih voda. Prema podacima o prosjenom sadraju vlage u rovnom uglju i produktima obogaivanja dobijamo da je prosjena vlaga u rovnom uglju iznosila 22%, a prosjena vlaga produkata obogaivanja 27%, pa iz toga proizilazi: a) Koliina vode koja odlazi sa produktima obogaivanja: ( )

b) Nakon izdvajanja iz tehnoloke vode talog primarnih centrifuga sadri 29 % vode te se i na taj nain gubi sljedee koliina vode:28

(

)

c) Gubitak vode sa talogom sekundarnih centrifuga: ( )

Pored injenice da je sistem tehnolokih voda zatvoren ipak dolazi do gubitaka koje je potrebno nadoknaditi svjeom industrijskom vodom. Gubitak tehnoloke vode iznosi oko 1,5 %, odnosno 66 m3/h, te je gubitak vode oko 107 m3/h. Na ovo se jo dodaje voda za hlaenje kompresora u koliini od 11 m3/h i voda za pripremu flokulanta od 10 m3/h, to znai da su ukupni gubici oko 128 m3/h. Jedan dio vode namiruje se radom sekundarne centrifuge u koliini od 76 m3/h, a ostale koliine vode se namiruju sa industrijskom vodom iz rijeke Oskove to znai da su stvarni gubici tehnoloke vode oko 52 m3/h. Stvarni gubici tehnoloke vode prikazani su u narednoj tabeli. Tabela 2. Stvarni gubici tehnoloke vode Mjesto gubitka tehnoloke vode Na produktima obogaivanja Na talogu primarnih centrifuga Na talogu sekundarnih centrifuga Na hlaenje kompresora Na pripremi flokulanta Ostali gubici (1,5 % od potr. kol. tehn. vode) Ukupni gubici tehnoloke vode Nadoknada gubitaka sa centratom SCF - a Stvarni gubici tehnoloke vode Koliina [m3/h] 32 6 3 11 10 66 128 76 52

29

5.

BILANS KRETANJA MASA TEHNOLOKIH VODA U OVISNOSTI OD KVALITETA ROVNOG UGLJA

Da bi se utvrdio kakav je bilans kretanja masa tehnolokih voda i da li sistem za preiavanje tehnolokih voda daje oekivane rezultate vre se redovna uzorkovanja rovnog uglja kome se odreuje granulometrijski sastav i kvalitet i njegov uticaj na koliine koje idu na preiavanje. Suspendovane materije koje se nalaze u vodi potiu iz jalovih proslojaka i otkrivke koja sa rovnim ugljem dospijeva u separaciju. Karakteristika ovih suspendovanih materija je da zamuuju vodu, poveavaju specifinu masu suspenzije, poveavaju viskozitet vode, a to su veliine koje se odraavaju na kvalitet rada sistema za preiavanje. Redovno se vri kontrola koliina taloga koje dospijevaju u sistem tehnolokih voda, kontrola hidrociklona, primarnih centrifuga, zgunjivaa i sekundarnih centrifuga na osnovu kojih se pravi odgovarajui bilans. 5.1. Koliina taloga koji dospijeva u sistem tehnolokih voda Sa ulaznim rovnim ugljem na obogaivanje dolazi i odreena koliina sitnih frakcija uglja i jalovine koja se odstrani sapiranjem ulaznog uglja i tako oneiava tehnoloku vodu. Ovako nastala koliina taloga se pomou centrifuga mora odstraniti iz tehnoloke vode, jer to zahtijevaju i najvei potroai tehnoloke vode-maine talonice. Optimalan sadraj vrstih estica u vodi treba da iznosi do 80 g/l. Analizom rovnog uglja prosjenog kvaliteta utvreno je uee frakcije 0,50 mm, tj.one frakcije koja se u normalnom radu pojavljuje u tehnolokim vodama. Ova analiza data je u tabeli br. 3. VELIINA ESTICA mm U ODNOSU NA ROVNI U ODNOSU NA FRAKCIJU UGALJ UEE % KUMULATIV NO % 0,50mm UE E % KUMULATIVNO %

30

-0,500+0,315 -0,315+0,200 -0,200+0,100 -0,100+0,063 -0,063+0,043 -0,043

1,84 0,83 0,91 0,35 0,42 2,40

1,84 2,67 3,58 3,93 4,35 6,75

27,26 12,30 13,48 5,19 6,22 35,55

27,26 39,56 53,04 58,23 64,45 100,00

Tabela 3. Granulometrijski sastav taloga rovnog uglja granulacije -0,50mm Rovni ugalj se sistemom transportera doprema do sita za suho odsijavanje rovnog uglja, gdje se odsijava granulacija 10mm. Od ulazne koliine rovnog ulja od 1000 t/h odsijava se oko 200 t/h, granulacije 10mm, dok se koliina od 800 t/h,frakcije +10-120mm, upuuje na obogaivanje. I u ovoj koliini krupnih frakcija ima sitnih estica nalijepljenih na ugalj ili se stvaraju sitnjenjem uglja i jalovine prilikom transporta, presipanja, prosijavanja i obogaivanja u koliini od 5,86%. Ova granulometrijska analiza data je u tabeli br.4. VELIINA ESTICA mm U ODNOSU NA ROVNI U ODNOSU NA FRAKCIJU UGALJ UEE % KUMULATIV NO % -0,500+0,315 -0,315+0,200 -0,200+0,100 -0,100+0,063 -0,063+0,043 1,12 0,73 0,81 0,32 0,31 1,12 1,85 2,66 2,98 3,29 0,50mm UE E % 19,11 12,46 13,82 5,46 5,29 19,11 31,57 45,39 50,85 56,14 KUMULATIVNO %

31

-0,043

2,57

5,86

43,86

100,00

Tabela 4.Granulometrijski sastav taloga nakon sijanja rovnog uglja granulacije 0,50mm 5.2. Bilans kretanja masa na hidrociklonima Hidrociklon je sud cilindrino-konusnog oblika u koji se suspenzija uvodi tangencijalno kroz dovodnu cijev pod pritiskom od 1,1 bar.Unutar hidrociklona suspenzija poprima kruno kretanje pri emu se postie veliko centrifugalno ubrzanje.Zbog djelovanja centrifugalne sile na estice vrste faze one idu prema zidu hidrociklona i usljed poveanog trenja i sile tee u spirali silaze prema ispusnom otvoru - protoku veliine 80mm i 90mm. U isto vrijeme u sredini hidrociklona po vertikalnoj simetrali vei dio vode koja sa sobom nosi najsitnija zrna prolaze kroz vrtlonu cijev i izlaze kroz otvor za preliv. Ovo su veoma mali aparati velikog kapaciteta. Hidrociklonska baterija sastavljena je od 6 hidrociklona ukupnog kapaciteta 1000 m3/h tretirane suspenzije, od ega se 800 m3/h kao preliv vraa u taloni bazen, a 200 m3/h kao protok ide u primarne centrifuge. Kapacitet po jednom hidrociklonu na hidrociklonskoj bateriji iznosi 166,6 m3/h Hidrociklonska baterija obavlja svoju funkciju uguivanja u objektu separacije.

ematski prikaz hidrociklona dat je na narednoj slici.

preliv

ulaz Vrtlona cijev Fp32

Fu

Fr

FF Fc Fa

Protok

Fa Sila teine estica Fr Sila otpora medija Fu Sila uzgona u vertikalnoj osi Fp Sila pritiska iniciranja suspenzije Fc Centrifugalna sila

(N) (N) (N) (N) (N)

Slika 1.

Bilans kretanja masa na hidrociklonima prikazan je u tabeli br.5.

VELIINA ESTICA

DOVOD U HIDROCIKLON

PRELIV HIDROCIKLONA

PROTOK HIDROCIKLONA

33

(mm)

UEE (%)

KOLIIN A (t/h)

UEE (%)

KOLIIN A (t/h)

UEE (%)

KOLIIN A (t/h)

0,500+0,315 0,315+0,200 0,200+0,100 0,100+0,063 0,063+0,043 -0,043 UKUPNO SUSP.(m3/h) KONC.(g/l)

17,22

17,22

0,04

0,02

37,26

17,88

10,06

10,06

1,39

0,72

15,42

7,40

5,21

5,21

3,75

1,95

6,91

3,32

2,08

2,08

3,21

1,67

5,36

2,57

4,24

4,24

4,37

2,27

2,21

1,06

61,19 100,00

61,19 100,00 1000 100

87,24 100,00

45,37 52,00 800 65

32,84 100,00

15,77 48,00 200 240

Tabela 5. Bilans kretanja masa na hidrociklonima

5.3. Bilans kretanja masa na primarnim centrifugama Protok hidrociklona dolazi u primarnu centrifugu, kljuni stroj u sistemu preiavanja tehnolokih voda. Zadatak primarne centrifuge je da izdvoji estice vrste faze iz mulja, a izdvojeni talog da ima zrno sa manjim sadrajem vlage i pepela. Primarne centrifuge ugraene u pogon separacije su tipa SVS 1100x3300mm,njemake firme KHD HUMBOLDT WEDAG.U centrifugi imamo kombinovan nain razdvajanja vrste i tene34

faze, kombinaciju principa dekantacije i filtracije. To se postiglo perforacijom plata na jednom dijelu centrifuge na kome se vri filtracija uguenog taloga prije izlaza iz centrifuge. Plat centrifuge obrtno kretanje dobiva od motora preko remenog prenosa, dok pu to kretanje dobiva od plata, preko planetarnog reduktora sa odnosom prenosa 1:40. Plat i pu okreu se u istom smjeru sa konstantnom razlikom obrtaja. U sluaju preoptereenja pu sigurnosnim ureajem smanjuje dovod suspenzije u centrifugu, a ako je optereenje vee od maksimalno dozvoljenog oslobaa se nosa planetarnih zupanika i pu poinje rotirati istom brzinom kao i plat, odnosno prestaje transport mulja. Centrifuga tada nastavlja rad kao centrifugalna pumpa koja umjesto taloga izbacuje muljnu vodu. Talog izdvojen na primarnim centrifugama predstavlja komercijalni proizvod i mijea se sa meuproduktima izdvojenim na mainama talonicama i kao takav isporuije se TE Tuzla. ematski prikaz primarne centrifuge dat je na narednoj slici.

preliv

talog

ulaz preliv talog

Slika 2.

Ispitivanjem je ustanovljen sljedei kvalitet pjedinih frakcija taloga i prosjeni kvalitet taloga i prikazan je u tabeli br.6.

VELIINA ESTICA (mm) -0,500+0,315

SADRAJ PEPELA (%)

DTV (kJ/kg)

21,85

15126

35

-0,315+0,200 -0,200+0,100 -0,100+0,063 -0,063+0,043 -0,043 PROSJEK

22,79 23,12 23,87 24,65 26,17 23,74

14843 12726 11365 10482 9435 12326

Tabela 6. Prosjeni kvalitet taloga primarnih centrifuga 0,50mm Voda izdvojena u prvom dijelu centrifuge ija koliina se moe regulisati pomou prelivnih ploa oznaena je kao centrat primarnih centrifuga i ona je jednim dijelom preienja, dok je voda koja je izdvojena u drugom dijelu centrifuge i koja prolazi kroz hromova sita oznaena kao centrat sa sita.

Ovaj centrat sa sita ima u analizama veu vrijednost u g/l nego to bi on trebao da ima, jer se dogodi da doe do pucanjarebara sita (usljed dolaska krupnije granulacije i habanja sita), pa ne izlazi samo voda iz taloga ve sa njom izlazio i jedan dio taloga to uguuje centrat sa sita, a isto tako se deava da jedan dio taloga kod poveanog dovoda u centrifugu ili zbog slabijeg skidanja materijala usljed istroenosti istaa ne bude skinut ve on sebi stvara prolaz i prelazi u centrat sa sita.

Bilans kretanja masa na primrnim centrifugama prikazan je u tabeli br.7.VELI. DOVOD U PCF ES.(mm)UE(%) 0,500+0,315 KOL.(t/h) UE(%) KOL.(t/h)

CENTRATCENTRAT

SA TALOG PCFUE(%)

SITAUE(%) KOL.(t/h)

KOL.(t/h)

37,26 15,42 6,91

17,88 7,40 3,32

0,00 0,00 0,00

0,00 0,00 0,00

0,00 0,27 5,86

0,00 0,00 0,10

53,26 16,31 5,04

17,69 5,42 1,67

-0,315+0,200

-0,200+0,100

36

-0,100+0,063

5,36 2,21 32,84 100,00

2,57 1,06 15,77 48,00 200 240

0,00 0,14 99,86 100,00

0,00 0,02 13,10 13,12 160 82

9,74 18,77 65,36 100,00

0,16 0,31 1,09 1,66 8 207

8,91 2,86 13,62 100,00

2,96 0,95 4,53 33,22

-0,063+0,043

-0,043

UKUPNOSUSP(m3/h)

KONC.(g/ l)

Tabela 7. Bilans kretanja masa na primarnim centrifugama

5.4. Bilans kretanja masa na zgunjivau Centrat i centrat sa sita transportuju se na zgunjiva. Zgunjiva je cilindrini sud dubine 2,5 m, prenika 23,5 m i radnog centralnog vratila na kojem su smjetene grabulje za transport mulja prema protoku. Vratilo pokree elektromotor sa reduktorom. Izdvajanje izbisterene tenosti vri se preko preliva i ide u dekanter ili talone bazene. Izuzimanje uguenog mulja vri se pomou pumpe sa dna konusa zgunjivaa. U ulaznu suspenziju zgunjivaa dozira se 0,05 % rastvor flokulanta koji poveava brzinu taloenja vrste faze. ematski prikaz zgunjivaa dat je na slici br.3.

ulaz

preliv

preliv

A

37

C

C

BD D

izlaz A bistra zona B zona slobodnog padanja C prelazna zona D zona kompresije Slika br.3.

Bilans kretanja masa na mehanikom zgunjivau prikazan je u tabeli br.8.

VELIINA

DOVOD NA ZGUNJIVA

PROTOK ZGUNJIVAA

38

ESTICA mm

UEE %

KOLIINA (t/h)

UE E %

KOLIINA (t/h)

-0,500+0,315 -0,315+0,200 -0,200+0,100 -0,100+0,063 -0,063+0,043 -0,043 UKUPNO SUSP(m3/h) KONC.(g/l)

0,00 0,00 2,10 5,02 17,65 75,23 100,00

0,00 0,00 0,31 0,74 2,61 11,12 14,78 168 88

0,00 0,00 0,00 0,43 5,32 94,25 100,00

0,00 0,00 0,00 0,06 0,79 13,93 14,78 84 176

Tabela br. 8. Bilans kretanja masa na mehanikom zgunjivau

5.5. Bilans kretanja masa na sekundarnim centrtifugama

Protok zgunjivaa dolazi u sekundarne centrifuge. Sekundarne centrifuge u objektu separacije su tipa S-5-1 1100x3300mm, njemake firme KHD HUMBOLDT WEDAG. Zadatak sekundarnih centrifuga je da izdvoji preostale najsitnije estice vrste faze koje nisu bile izdvojene na primarnoj centrifugi. I ove centrifuge rade na principu dekantacije uz pomo centrifugalne sile plata. Ove centrifuge su sa platom bez perforacija, a ugueni mulj se sa zgunjivaa konstantno dozira. Uz dodatak 0,1 % rastvora flokulanta i centrifugalnu silu estice se bre izdvajaju na platu centrifuge i kao talog se pomou pua transportuju do otvora za izlaz taloga. Za pokretanje pua korisi se hidraulini motor tipa ROTODIF, a plat centrifuge obrtno kretanje dobija od motora preko remenog prenosa. Izdvojen talog ima dosta visok procenat39

vlage, (oko 50%) i pepela (oko 25%), pa se ne koristi kao komercijalni proizvod. Centrat sekundarnih cerntrifuga je ist i on se odvodi u bazen za dekantaciju-dekanter ime se smanjuje potreba za industrijskom vodom.

ematski prikaz rada sekundarne centrifuge dat je na narednoj slici.

preliv

talog

ulaz

preliv Slika 4 Bilans kretanja masa na sekundarnim centrifugama prikazan je u tabeli br.9. VELIINA ESTICA mm DOVOD NA SEKUNDARNE CENTRIFUGE UEE % KOLIINA (t/h) UE E % -0,500+0,315 -0,315+0,200 -0,200+0,100 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Granulometrijski sastav je KOLIINA (t/h) TALOG SEKUNDARNIH CENTRIFUGA

talog

nemogue uraditi zbog prisustva

40

-0,100+0,063 -0,063+0,043 -0,043 UKUPNO SUSP(m3/h) KONC.(g/l)

0,43 5,32 94,25 100,00

0,06 0,79 13,93 14,78 84 176

flokulanta

14,78

Tabela 9. Bilans kretanja masa na sekundarnim centrifugama

Izdavajanjem najsitnijih estica vrtog materijala u skundarnim centrifugama bio bi zaokruen ciklus izdvajanja materijala koji je dospio u tehnoloke vode. Bilans kretanja masa tehnolokih voda je napravljen u ovisnosti od prosjenog kvaliteta rovnog uglja. Sa rovnim ugljem boljeg kvaliteta manja je koliina estica vrstog materijala koje treba da se izdvoje iz tehnoloke vode i lake je ostvariti bolji kvalitet tehnolokih voda i kvalitetniji rad strojeva za preiavanje. Sa ugljem koji sadri vei udio zemlje rad je otean te je potrebno smanjiti kapacitet ulaznog rovnog uglja, a materijal koji se izdvaja na primarnim centrifugama ima manju toplotnu vrijednost dok sekundarne centrifuge izdavjaju daleko veu koliinu sitnog materijala.

41

7. PROCJENA UTICAJA TEHNOLOKIH VODA NA OKOLIU svijetu i kod nas u toku je iroka aktivnost i poduzima se niz mjera za zatitu ovjekove ivotne i radne sredine koja razvijanjem raznih privrednih i drugih ovjekovih aktivnosti postaje sve ugroenija. Da bi naa Zemlja mogla pratiti razvijene zemlje svijeta i prikljuiti im se mora stalno pratiti aktivnosti na podruju zatite ivotne sredine i dostignua razvoja iz ove oblasti.

Ugroavanje okoline, radne i ivotne sredine u cjelini moe se smatrati atakom na ljudsko bie i njegov nain ivota to se odraava i u poremeaju ekoloke ravnotee. U cilju spreavanja tih destrukcija nuno je poduzimati organizirane aktivnosti i stalno upoznavati nove vrijednosti, a da bi postigli uspjeh, moramo primijeniti odgovarajue mjere koje su42

regulisane postojeim zakonskim i podzakonskim aktima.Prema vaeim zakonima o vodama dozvoljena koliina suspendovanih materija u rijeku Litvu iznosi 0,08-0,1 g/l. Obzirom da u pomenutoj separaciji funkcionie zatvoreni sistem preiavanja tehnolokih voda, kako je ve ranije opisano, ovaj propis je mogue ispotovati. Meutim postoje situacije kada je koliina suspendovanih materija u kolektoru separacije neto vea od dozvoljene.Za takve sluajeve postojei zakoni predvidjeli su primjenu upotrebe EBS-a (ekvivalentni broj stanovnika), na osnovu kojeg se utvruje efekat zagaenja pomenutog vodotoka. Posljednji utvreni EBS iznosi 1733. Bitno je pomenuti i to da separacija RMU Banovii ne zagauje pomenuti vodotok sa hemijskog i biolokog stanovita ve samo sa mehanikog stanovita u vidu vrstih estica, odnosno suspendovanih materija. injenica je da naa separacija zagauje pomenuti vodotok, i to je zaokrueno primjenom EBS-a. Meutim,ne smijemo zaboraviti nekontrolisanu sjeu uma u periodu 1991-do danas. Iskrene se velike povrine uma, tako da svaka kia nosi ogromne koliine humusa i ostalih suspendovanih materija, pa usljed toga veliki nanosi zemlje taloe se na dno rijenih korita i jezera smanjujui njihovu zapreminu. Pojam erozije i nastanka suspendovanih materija u vodenim tokovima u kinim periodima,takoe nije zanemarljiv. Problem ekologije BiH,nisu samo rudnici. Na kraju, postoji i vaei Zakon o zatiti vodenih tokova u BiH. Problem je u svima nama. Molim sve itaoce ovog rada da pogledaju oko sebe. Ko je kriv za tone neorganskog otpada u naoj ivotnoj okolini. Mi svi znamo (ili ne znamo) koliko vremena je potrebno za razgradnju PVC ambalae koja se nalazi razbacana svuda oko nas.

8. ZAKLJUAK43

Za obogaivanje rovnog uglja u separaciji sistem za preiavanje je vitalni i uslovni sistem, jer bez rada ovog sistema ne moe se odvijati ni osnovni tehnoloki proces obogaivanja rovnog uglja. Poznavajui bilans kretanja masa tehnolokih voda u ovisnosti od kvaliteta ulaznog rovnog uglja mi moemo predvidjeti kakav e uticaj na preiavanje voda odigrati bilo koji kvalitet rovnog uglja. Tehnoloka voda je bitna u cjelokupnom procesu obogaivanj rovnog uglja pa se stoga mora voditi rauna, da voda bude pravilno rasporeena da ne bi dolazili u situaciju da cjelokupan sistem obogaivanja uglja stoji zbog neusklaenog bilansa voda. Osnova za pravilan rad cjelokupnog sistema za preiavanje tehnolokih voda je zadovoljenje najbitnijih parametara za rad,strojeva u sistemu preiavanja u pogledu kvaliteta rovnog uglja, kvaliteta vode i pravilnog bilansa.Da bi eventualno neusklaen bilans vode uskladili to uspostavljamo sa radom odgovarajueg broja hidrociklona, primarnih i sekundarnih centrifuga.

Kroz ovaj rad pokuao sam da dam to je mogue realniji bilans kretanja masa tehnolokih voda i efikasnost njegovog preiavanja instalisanim aparatima. Bilans je pravljen na osnovu kapaciteta pumpi, kapaciteta strojeva i na osnovu laboratorijskih mjerenja. Na osnovu svega to je izvreno u ovom radu moe se zakljuiti da sistem preiavanja tehnolokih voda je u mogunosti da izdvoji sve novostvorene koliine mulja, a pored navedenog trebaju mu se obezbijediti i sljedei preduslovi:

1. Konstantno izdvajanje granulacije 10mm suvim odsijavanjem(zbog direktnog uticaja na optereenost postrojenja za preiavanje voda),

2. Redovno odravanje hidrociklona, primarnih i sekundarnih centrifuga kako bi neprekidno obavljali predvienu funkciju.44

Uz zadovoljenje ovih parametara i instaliranje ureaja za mjerenje protoka sistem za preiavanje voda moe jo efikasnije raditi, a mogu se bre, bolje i lake praviti bilansi kretanja masa tehnolokih voda u ovisnosti od ulaznog kvaliteta rovnog uglja.

LITERATURA: [1] Tehnika preiavanja voda, Beograd, 1976. [2] Tehnika dokumentacija RMU ''Banovii'' d.d. Banovii.

45

46