Embed Size (px)
Citation preview
Образац-2
UNIVERZITET U BANjOJ LUCI FAKULTET: MEDICINSKI
IZVJEŠTAJ o ocjeni podobnosti teme i kandidata za izradu doktorske teze
PODACI O KOMISIJI
Na osnovu člana 149. Zakona o visokom obrazovanju („Službeni glasnik Republike
Srpske“, broj 73/10, 104/11, 84/12 i 108/13 i 44/15), člana 54. Statuta Univerziteta u
Banjoj Luci, člana 18. Statuta Medicinskog fakulteta Univerziteta u Banjoj Luci i člana 46
Pravilnika o magistarskom studiju i doktoratima, Nastavno-naučno vijeće Medicinskog
fakulteta Univerziteta u Banjoj Luci, na VII redovnoj sjednici održanoj 12.07.2016.
godine, donijelo je odluku broj 18/3.541/2016 o imenovanju Komisije za ocjenu teme i
podobnosti za izradu doktorske teze kandidata mr sc.med Aleksandre Aleksić za izradu
doktorske teze pod nazivom “ Značaj lokalne produkcije imunoglobulina E na enterotoksin
Staphylococcus aureus-a u patofiziologiji hroničnog rinosinuzitisa s nosnosinusnom
polipozom“, u sastavu:
1. Dr Slobodan Spremo, redovni profesor, uža naučna oblast Otorinolaringologija,
Medicinski fakultet Univerziteta u Banjoj Luci, predsjednik,
2. Dr Tomislav Baudoin, vanredni profesor, uža naučna oblast Otorinolaringologija,
Medicinski fakultet Sveučilišta u Zagrebu, član,
3. Dr Radoslav Gajanin, redovni profesor, uža naučna oblast Patologija, Medicinski
fakultet Univerziteta u Banjoj Luci, član.
1. BIOGRAFSKI PODACI, NAUČNA I STRUČNA DJELATNOST KANDIDATA
Mr sc. med Aleksandra Aleksić
Adresa: Klinika za bolesti uha, grla i nosa Univerzitetski klinički centar Republike Srpske,
Banja Luka, Ulica 12 beba bb, 78 000 Banja Luka
Telefon: +387 51 342 642, +387 65 535 109
E-mail: [email protected]
Mr sc. med Aleksandra Aleksić rođena je 08.05.1973. godine u Tesliću, gdje je završila
osnovnu i srednju školu. Diplomirala je na Medicinskom fakultetu Univerziteta u Banjoj
Luci 1998. godine s prosječnom ocjenom 8,16. U periodu od 1998. do 1999. godine radila
je u Službi hitne medicinske pomoći, JZU Dom zdravlja Laktaši. Od 1999. do 2002.
godine radila je kao ljekar u Vojnomedicinskom centru Banja Luka. U periodu od 2002. do
2006. godine je zaposlena u Klinici za bolesti uha, grla i nosa Univerzitetskog kliničkog
centra Republike Srpske, Banja Luka, na radnom mjestu specijalizanta
otorinolaringologije. Specijalistički ispit iz otorinolaringologije je položila 2006. godine
na Medicinskom fakultetu Univerziteta u Banjoj Luci i od tada do danas je zaposlena na
radnom mjestu ljekara specijaliste otorinolaringologije. Supspecijalistički staž iz
alergologije je obavila na Medicinskom fakultetu u Beogradu, gdje je položila stručni ispit
i odbranila supspecijalistički rad iz alergologije 2010. godine čime je stekla zvanje
supspecijaliste alergologa. Postdiplomske studije iz područja biomedicinskih istraživanja je
završila 2008. godine na Medicinskom fakultetu Univerziteta u Banjoj Luci s prosječnom
ocjenom 9,63, a 01.10.2013. godine je odbranila magistarsku tezu pod nazivom
"Spirometrijski poremećaji i bronhijalna hiperreaktivnost kod pacijenata s alergijskim
rinitisom''.
Stručna usavršavanja i studijski boravci
Tokom 2004. godine je učestvovala na međunarodnom kursu funkcionalne i estetske
hirurgije nosa u Beogradu, R. Srbija. Tokom 2006. godina pohađala je instrukcioni kurs iz
endoskopske sinusne hirurgije u Mainzu, SR Njemačka, a iste godine obavila je i
jednomjesečnu edukaciju iz oblasti funkcionalne dijagnostike u rinologiji u Novom Sadu,
R. Srbija. U 2007. godini je učestvovala na međunarodnom instrukcionom kursu iz
endoskopske sinusne hirurgije u Londonu, Velika Britanija. Iste godine je prisustvovala
“Sleep Apnea“ dijagnostičkom kursu.U 2008. godini je završila jednomjesečnu edukaciju
iz endoskopske sinusne hirurgije u Klinici za ORL i maksilofacijalnu hirurgiju, Beograd,
R. Srbija. Jednomjesečnu edukaciju iz funkcionalne endoskopske sinusne hirurgije,
funkcionalne i rekonstruktivne hirurgije nosa je obavila 2011. godine u Klinici za ORL i
cervikofacijalnu hirurgiju "Sestre Milosrdnice", Zagreb, R. Hrvatska. Tokom 2012. godine
je učestvovala na kursu navigacione endoskopske sinusne hirurgije Zagreb, R. Hrvatska. U
2016.godini je učestvovala na kursu “Dobra klinička praksa“, Sarajevo.
Učešće na nacionalnim i međunarodnim stručnim skupovima
2002 - 2016. - godišnji stručni sastanci Udruženja otorinolaringologa Republike
Srpske, 2004. - kurs funkcionalne i estetske hirurgije nosa, Beograd, R. Srbija, 2006. -
instrukcioni kurs iz endoskopske sinusne hirurgije, Mainz, SR Njemačka, 2007. -
instrukcioni kurs iz endoskopske sinusne hirurgije, London, Velika Britanija, 2008.- III
Simpozijum “ Prof.dr vladimir Spužić“, Beograd, R. Srbija, 2009. - The 1st meeting of the
European Academy of ORL-HNS in collaboration with EUFOS, Mannheim, Germany,
2010. - 18. ORL kongres otorinolaringologa Srbije sa međunarodnim učešćem, 50. nedelja
ORL sekcije Srpskog lekarskog društva, Beograd, 2010.- Godišnji simpozijum “ Prof.dr
vladimir Spužić“, Beograd, R. Srbija, 2011. - 1st Congress Of The Confederation Of The
European ORL- HNS, Barcelona, Spain, 2012. - ORL kongres otorinolaringologa Srbije
sa međunarodnim učešćem, 52. nedelja ORL sekcije Srpskog lekarskog društva, Beograd,
2012. - Znanstveno-stručni skup "Dijagnostika i liječenje alergijskog rinitisa", Otočac,
Hrvatska, 2012. - kurs navigacione endoskopske sinusne hirurgije, Zagreb, Hrvatska,
2012.- 2nd Croatian Rhinologic Congress with international participation, Zagreb ,
Hrvatska, 2013. - III internacionalni ORL simpozijum, Kopaonik, Srbija, 2013. - 2nd
Meeting of European Academy of ORL-HNS and CE of ORL-HNS, Nice, France, 2014. -
25th Congress of the European Rhinologic Society in conjunction with the 33rd
International Symposium on Infection and Allergy of the Nose, Amsterdam, The
Netheralands, 2014.- 3rd Croatian Rhinologic Congress with international participation,
Zagreb , Hrvatska, 2014.- Meeting of the 33rd ISIAN (International Society of Infection
and Allergy of the Nose), 15th IRS (International Rhinology Society) supported by the
PARS (Pan Arab Rhinology Society), Dubai, UAE, 2015. - Majski pulmološki dani, Banja
Vrućica, 2015. - 55. ORL nedelja s međunarodnim učešćem, ORL sekcija za ORL Srpskog
lekarskog društva, Beograd, 2015. - Prva respiratorna lek akademija, Kranjska Gora,
Slovenija, 2015. - Stručni pulmološki skup "Novine u pulmologiji", Banja Luka, 2016. - 4.
Hrvatski rinološki kongres s međunarodnim učešćem, Zagreb, Hrvatska, 2016.
Članstvo u stručnim asocijacijama
Član je Društva doktora medicine Republike Srpske i Komore doktora medicine Republike
Srpske. Član je Evropske akademije za alergologiju i imunologiju od 2008. godine,
Evropskog rinološkog udruženja od 2005. godine i član Udruženja otorinolaringologa
Republike Srpske od 2002. godine.
Bibliografija
Magistarski rad: "Spirometrijski poremećaji i bronhijalna hiperreaktivnost kod pacijenata s
alergijskim rinitisom", Medicinski fakultet Univerziteta u Banjoj Luci, 2013. godine, uža
naučna oblast, otorinolaringologija.
Originalni naučni rad u naučnom časopisu međunarodnog značaja:
1. Špirić S, Špirić P, Vranješ D, Aleksić A. Uticaj izmenjenih dinamičkih karakteristika
srednjeg uva na tranzitorne otoakustičke emisije. Med Pregl 2011; LXIV (9-10): 439-
442.
2. Vranješ D, Spremo S, Travar D, Aleksić A, Banjac B. Acute Otitis Media in Children:
Correlation with Palatine Tonsil Size, Adenoidectomy and Adenotonsillectomy.
Paediatrics Today 2014; 10(1): 1-7.
3. Aleksić A, Bogić M, Tomić-Spirić V, Perić-Popadić A, Vranješ D. Pathophysiology,
clinical manifestation and management of angioedema - our experience. Srpski arhiv za
celokupno lekarstvo, 2015;143(9-10):545-550.
4. Tomic-SpiricV, Dizdarevic D, Jankovic S, Burazer L, Barac Aleksandra, Bolpacic J,
DjuricV, Peric-Popadic A, Aleksic A, Bogic M. Efficacy of Sublingual Immunotherapy
with Dermatophagoides Pteronyssinus: A Real-life Study. Iran J Allergy Asthma
Immunol 2016; 15(2):112-121.
Originalni naučni rad u naučnom časopisu nacionalnog značaja:
1. Vranješ D, Aleksić A, Novaković Z, Spremo S, Travar D, Gajić A. Efficacy of Three
Different Treatment Protocols for Sudden Sensorineural Hearing Loss. Scr Med 2012;
43: 15-19.
2. Novaković Z, Šuščević D, Karan Ž, Obradović Z, Travar D, Aleksić A,Vranješ D.
Polni dimorfizam hioidne kosti. Glasnik Antropološkog društva Srbije 2012; 47: 239-
247.
3. Tanasković N, Vučić M, Aleksić A. Astma u starijoj životnoj dobi. Časopis Udruženja
pulmologa Republike Srpske 2013; 3 (1-2): 259-265.
4. Aleksić A, Spremo S, Vranješ D, Vesna Tomić-Spirić. Uticaj intermitentnog i
perzistentnog alergijskog rinitisa na nastanak bronhijalne hiperreaktivnosti. Respiratio
2015; 5(1-2):1-5.
5. Spremo S, Aleksić A, Vranješ D. Upale gornjih respiratornih puteva kao faktor rizika
za akutni otitis kod djece. Respiratio 2015; 5(1-2):55-60.
Stručni rad u naučnom časopisu nacionalnog značaja:
1. Aleksić A, Vranješ D, Novaković Z, Spremo S, Travar D. Kompjuterizovana
rinomanometrija u evaluaciji nazalne opstrukcije kod devirane nosne pregrade. Scr
Med 2009; 40(2): 71-74.
Stručni rad u naučnom časopisu međunarodnog značaja:
1. Aleksić A., Novaković Z, Vranješ D, Petković M, Tomić-Spirić V.
Otorhinolaryngologic manifestations of Wegener's granulomatosis. Acta Medica
Saliniana 2011;40(2):85-88.
2. Vranješ D, Spremo S, Travar D, Aleksić A, Novaković Z. et al. Uloga i značaj skrining
procedura u ranoj dijagnostici oštećenja sluha. Med. čas. 2012; 46(2):71-76.
3. Travar D, Vranješ D, Aleksić A, Udovčić B, Novaković Z. Značaj modifikovanih
tehnika timpanoplastike u hirurškom liječenju hroničnog gnojnog otitisa sa
holesteatomom. Med. čas. 2013;47(3):118-122.
4. Vranješ D, Tadić D, Spremo S, Travar D, Aleksić A. Acoustic Neuroma: A Case
Report. Curr Top Neurol Psychiatr Relat Discip 2014; XXII(1-2): 27-31.
5. Aleksić A, Gajanin R, Đurđević D, Novaković Z, Vranješ D, Spremo S, Travar D,
Guzina Golac N, Tomić-Spirić V. Melanoma of the sinonasal mucosa: report of two
cases and review of the literature. Vojnosanit Pregl 2015; 72(10): 937-941.
Stručni rad u zborniku radova sa međunarodnog stručnog skupa:
1. Vranjes D, Spiric S, Spiric P, Novakovic Z, Aleksic A. The program of newborn
hearing screening - our experience. Abstract Book, 1St meeting of the European
Academy of ORL-HNS in collaboration with EUFOS, Mannheim, Germany, 2009.
2. Aleksic A, Spiric S, Spiric P, Novakovic Z, Vranjes D. The silent sinus syndrome.
Abstract Book, 1St meeting of the European Academy of ORL-HNS in collaboration
with EUFOS, Mannheim, Germany, 2009.
3. Novakovic Z, Spiric P, Spiric S, Vranjes D, Aleksic A. Leiomyosarcoma of the larynx.
Abstract Book, 1St meeting of the European Academy of ORL-HNS in collaboration
with EUFOS, Mannheim, Germany, 2009.
4. Novakovic Z, Spiric P, Spiric S, Vranjes D, Aleksic A, Markic Z, Guzina-Golac N.
Pharyngocutaneous fistula after total laryngectomy. VII Balkan Congress of
Othorhinolaryngology, Head and Neck surgery, Nis, Serbia, 2010.
5. Vranjes D, Spremo S, Travar D, Aleksic A, Novakovic Z. Case Report: Acoustic
Neuroma. Abstract CD-ROM, 1St Congress Of The Confederation Of The European
ORL HNS, Barcelona, Spain, 2011.
6. Novakovic Z, Travar D, Spiric P, Aleksic A, Vranjes D, Golac N. Bronchial foreign
bodies in children. Abstract CD-ROM, 1St Congress Of The Confederation Of The
European ORL HNS, Barcelona, Spain, 2011.
7. Spremo S, Travar D, Vranjes D, Aleksic A, Novakovic Z. Ossicular Reconstruction In
Cholesteatoma Surgery: 10 Year Experience. Abstract CD-ROM, 1St Congress Of The
Confederation Of The European ORL-HNS, Barcelona, Spain, 2011.
8. Aleksic A, Tomic-Spiric V, Travar D, Spremo S, Stupar Z, Vranjes D, Novakovic Z,
Golac N. Impact of intermittent and persistent allergic rhinitis on the development of
bronchial hyperreactivity. Abstract CD-ROM, 1St Congress Of The Confederation Of
The European ORL-HNS, Barcelona, Spain, 2011.
9. Aleksic A, Travar D, Spremo S, Vranjes D, Novakovic Z. Impact of intermittent and
persistent allergic rhinitis on the development of bronchial hyperreactivity. Abstract
Book, 2nd Croatian Rhinologic Congress with international participation, Zagreb,
Croatia, 2012.
10. Novakovic Z, Aleksic A, Vranjes D, Travar D, Spremo S, Stevandic N, Golac N,
Esophageal foreign bodies in childood. Abstract CD-ROM, 2nd Meeting of European
Academy of ORL-HNS and CE of ORL-HNS, Nice, France, 2013.
11. Gnjatic M, Djukic V, Stankovic P, Aleksic A, Vranjes D. Frequency of
histopatologicaly verified vocal cord polyps in relation to the lesion distribution on the
vocal cords, our three year experience. Abstract CD-ROM, 2nd Meeting of European
Academy of ORL-HNS and CE of ORL-HNS, Nice, France, 2013.
12. Aleksic A, Novakovic Z, Vranjes D, Stevandic N, Spremo S, Travar D. Primary
mucosal melanoma of the sinonasal tract: significance of immunohistochemical
analysis in diagnostics and optimal treatment. Abstract CD-ROM, 2nd Meeting of
European Academy of ORL-HNS and CE of ORL-HNS, Nice, France, 2013.
13. Vranjes D, Spremo S, Travar D, Aleksic A, Novakovic Z, Stevandic N, Gnjatic M,
Stupar Z. Acute otitis media (AOM) in children: correlation to the size of palatine
tonsils, adenoidectomy and adenotonsillectomy. Abstract CD-ROM, 2nd Meeting of
European Academy of ORL-HNS and CE of ORL-HNS, Nice, France, 2013.
14. Aleksic A, Vranjes D, Travar D, Novakovic Z, Tanasković N. Spirometric impairment
and bronchial hyperreactivity in patients with allergic rhinitis. Abstract Book, 3rd
Croatian Rhinologic Congress with international participation, Zagreb, Croatia, 2014.
15. Stevandic N, Aleksic A, Vranjes D. Targeted spect scintigraphy of head bones - factor
of significance for a decision on osteoma surgery. Abstract CD-ROM, 25th Congress
of the European Rhinologic Society in conjunction with the 33rd International
Symposium on Infection and Allergy of the Nose, Amsterdam, The Netheralands,
2014.
16. Aleksic A, Vranjes D, Stevandic N, Spremo S. Impact factor of upper airway on lower
airway. Abstract CD-ROM, 25th Congress of the European Rhinologic Society in
conjunction with the 33rd International Symposium on Infection and Allergy of the
Nose, Amsterdam, The Netheralands, 2014.
17. Vranjes D, Aleksic A, Spremo S, Travar D, Stevandic N. Nasal allergy in otitis media
with effusion in children. Abstract CD-ROM, 25th Congress of the European
Rhinologic Society in conjunction with the 33rd International Symposium on Infection
and Allergy of the Nose, Amsterdam, The Netheralands, 2014.
18. Aleksić A. Clinical phenotypes in patients with allergic rhinitis. ISIAN-IRS-PARS
2014, Dubai, UAE, 2014.
19. Aleksić A. Allergic rhinitis comorbidity. ISIAN-IRS-PARS 2014, Dubai, UAE, 2014.
20. Spremo S, Travar D, Spiric S, Spiric P, Vranjes D, Aleksic A, Gnjatic M. Results of
attic reconstruction on attic and mastoid obliteration for patients with cholesteatoma.
3rd Congress of European ORL-HNS Prague 2015.
21. Travar D, Vranješ D, Aleksić A. Congenital malformation of the external auditory
canal. 3rd Congress of European ORL-HNS Prague 2015.
22. Gnjatić M, Aleksic A, Vranjes D. Importance of “Quality of life questionnaire“ as a
predictive factor for patients suffering from vocal cord paralysis. 3rd Congress of
European ORL-HNS Prague 2015.
23. Aleksic A, Vranjes D, Gnjatic M, Travar D, Spremo S. Presence of comorbidities in
patients with allergic rhinitis. 3rd Congress of European ORL-HNS Prague 2015.
Stručni rad u zborniku radova sa nacionalnog stručnog skupa:
1. Travar D, Stupar Z, Aleksić A. Rekonstrukcija zadnjeg zida zvukovoda u otvorenoj
tehnici timpanoplastike. Zbornik radova, VIII stručni sastanak otorinolaringologa
Republike Srpske s međunarodnim učešćem, Istočno Sarajevo, 2004.
2. Vranješ D, Špirić S, Travar D, Špirić P, Novaković Z, Aleksić A, Solomun Lj, Cota Lj.
Razvoj govorne razumljivosti nakon kohlearne implantacije. Zbornik radova XII
simpozijuma otorinolaringologa RS s međunarodnim učešćem, Bijeljina, 2009.
3. Aleksić A, Špirić S, Špirić P, Novaković Z, Vranješ D, Petković M.
Otorinolaringološke manifestacije Wegenerove granulomatoze. Zbornik radova, XIV
stručni sastanak otorinolaringologa Republike Srpske s međunarodnim učešćem,
Gradiška, 2010.
4. Špirić S, Vranješ D, Špirić P, Novaković Z, Aleksić A. Rezultati neonatalnog skrininga
sluha u Kliničkom centru Banjaluka - četvorogodišnje iskustvo. Zbornik radova, XIV
stručni sastanak otorinolaringologa Republike Srpske s međunarodnim učešćem,
Gradiška, 2010.
5. Aleksić A, Tomić-Spirić V, Špirić S, Špirić P, Vranješ D, Novaković Z. Uticaj
intermitentnog i perzistentnog alergijskog rinitisa na pojavu bronhijalne
hipereaktivnosti. Zbornik radova, XIV stručni sastanak otorinolaringologa Republike
Srpske s međunarodnim učešćem, Gradiška, 2010.
6. Vranješ D, Špirić S, Travar D, Novaković Z, Aleksić A, Špirić P, Golac N. Program
neonatalnog skrininga sluha: naša iskustva. Zbornik sažetaka radova, 18. ORL kongres
Srbije s međunarodnim učešćem, Beograd, 2010.
7. Špirić P, Novaković Z, Špirić S, Markić Ž, Guzina-Golac N, Vranješ D, Aleksić A.
Govorne proteze nakon totalne laringektomije - izazovi. Zbornik radova, XIV stručni
sastanak otorinolaringologa Republike Srpske s međunarodnim učešćem, Gradiška,
2010.
8. Aleksić A, Spremo S, Travar D, Stevandić N, Golac N, Novaković Z, Vranješ D,
Stupar Z, Gnjatić M, Markić Ž, Udovčić B. Etiopatogeneza, kliničke manifestacije i
tretman angioedema - naša iskustva. Zbornik sažetaka radova I kongresa i XV
simpozijuma Udruženja otorinolaringologa Republike Srpske s međunarodnim
učešćem, Banjaluka, 2011.
9. Travar D, Vranješ D, Aleksić A. Značaj meatoplastike na postoperativni tok i kvalitet
života pacijenata s timpanoplastikom. Zbornik sažetaka radova I kongresa i XV
simpozijuma Udruženja otorinolaringologa Republike Srpske s međunarodnim
učešćem, Banjaluka, 2011.
10. Vranješ D, Spremo S, Travar D, Stupar Z, Novaković Z, Aleksić A, Stevandić N,
Golac N, Udovčić B. Akutno senzorineuralno oštećenje sluha - naše iskustvo. Zbornik
sažetaka radova I kongresa i XV simpozijuma Udruženja otorinolaringologa Republike
Srpske s međunarodnim učešćem, Banjaluka, 2011.
11. Novaković Z, Spremo S, Vranješ D, Aleksić A, Markić Ž, Guzina-Golac N.
Faringokutana fistula nakon totalne laringektomije. Zbornik sažetaka radova I kongresa
i XV simpozijuma Udruženja otorinolaringologa RS s međunarodnim učešćem,
Banjaluka, 2011.
12. Guzina-Golac N, Novaković Z, Aleksić A, Vranješ D, Udovčić B. Osobine glasa kod
pseudotumora glasnica određene Girbas skalom. Zbornik sažetaka radova I kongresa i
XV simpozijuma Udruženja otorinolaringologa RS s međunarodnim učešćem,
Banjaluka, 2011.
13. Spremo S, Vranjes D, Udovčić B, Aleksić A. Funkcionalni rezultati rekonstruktivne
hirurgije holesteatoma - desetogodišnje iskustvo. Zbornik sažetaka radova I kongresa i
XV simpozijuma Udruženja otorinolaringologa RS s međunarodnim učešćem,
Banjaluka, 2011.
14. Novaković Z, Spremo S, Aleksić A, Stevandić N, Vranješ D, Udovčić B. Strana tijela
jednjaka u dječjoj dobi. Zbornik radova, XVII stručni sastanak otorinolaringologa
Republike Srpske s međunarodnim učešćem, Doboj, 2012.
15. Spremo S, Vranješ D, Novaković Z, Aleksić A, Udovčić B. Timpanoplastika s
rekonstrukcijom zadnjeg zida meatusa autolognim transplantatom. Zbornik radova,
XVII stručni sastanak otorinolaringologa Republike Srpske s međunarodnim učešćem,
Doboj, 2012.
16. Stevandić N, Aleksić A, Novaković Z, Vranješ D, Udovčić B, Đurđević D.
Frontoetmoidne povrede. Zbornik radova, XVII stručni sastanak otorinolaringologa
Republike Srpske s međunarodnim učešćem, Doboj, 2012.
17. Aleksić A, Stevandić N, Vranješ D, Novaković Z, Spremo S, Gnjatić M, Udovčić B.
Orbitalne komplikacije rinosinuzitisa - naša iskustva. Zbornik radova, XVII stručni
sastanak otorinolaringologa Republike Srpske s međunarodnim učešćem, Doboj, 2012.
18. Aleksić A. Alergijski rinokonjunktivitis i nazookularni refleks. Zbornik radova, XVII
stručni sastanak otorinolaringologa Republike Srpske s međunarodnim učešćem,
Doboj, 2012.
19. Vranješ D, Spremo S, Travar D, Aleksić A, Novaković Z, Stevandić N, Gnjatić M,
Stupar Z, Guzina-Golac N. Akutna upala srednjeg uha u dječjem uzrastu: korelacija s
hipertrofijom palatinalnih tonzila, adenoidektomijom i tonziloadenoidektomijom.
Zbornik sažetaka radova, XIX simpozijum - stručni sastanak otorinolaringologa
Republike Srpske, Jahorina, 2013.
20. Stevandić N, Novaković Z, Travar D, Aleksić A, Vranješ D. Ograničenja FESS
hirurgije. Zbornik sažetaka radova, XIX simpozijum - stručni sastanak
otorinolaringologa Republike Srpske, Jahorina, 2013.
21. Aleksić A, Stevandić N, Vranješ D, Novaković Z, Gnjatić M, Travar D, Spremo S.
Klinički fenotip respiratornih alergijskih oboljenja kod djece. Zbornik sažetaka radova,
XIX simpozijum - stručni sastanak otorinolaringologa Republike Srpske, Jahorina,
2013.
22. Gnjatić M, Spremo S, Špirić S, Špirić P, Travar D, Aleksić A, Vranješ D, Novaković
Z. Uticaj fonijatrijske rehabilitacije na kvalitet života pacijenata s neurogenim
paralizama. Zbornik sažetaka radova, XIX simpozijum - stručni sastanak
otorinolaringologa Republiken Srpske, Jahorina, 2013.
23. Novaković Z, Aleksić A, Dalibor Vranješ, Spremo S, Guzina-Golac N, Stevandić N,
Gnjatić M, Kovačević P, Vidović J, Duronjić M. Perkutana traheotomija. Zbornik
sažetaka radova, XIX simpozijum - stručni sastanak otorinolaringologa Republike
Srpske, Jahorina, 2013.
24. Spremo S, Travar D, Vranješ D, Aleksić A, Novaković Z. Upotreba autolognih
transplantata kosti i hrskavice u timpanoplastici. Zbornik sažetaka radova, XIX
simpozijum - stručni sastanak otorinolaringologa Republike Srpske, Jahorina, 2013.
25. Spremo S, Tanasković N, Vranješ D, Aleksić A. Tehnike rekonstrukcije
postoperativnog defekta tumora aurikule primjenom PRF fibrina. Zbornik sažetaka
radova, XX simpozijum - stručni sastanak otorinolaringologa Republike Srpske,
Bijeljina, 2014.
26. Spremo S, Špirić S,Travar D, Špirić P, Gnjatić M,Vranješ D, Aleksić A. Klinički
rezultati rekonstrukcije i obliteracije atika nakon atikoantrotomije kod hroničnog otitisa
s holesteatomom. Zbornik sažetaka radova, II kongresa i XXI simpozijum - stručni
sastanak otorinolaringologa Republike Srpske, Banja Luka, 2015.
27. Aleksić A. Indikacije za funkcionalnu endoskopsku sinusnu hirurgiju. Zbornik sažetaka
radova, II kongresa i XXI simpozijum - stručni sastanak otorinolaringologa Republike
Srpske, Banja Luka, 2015.
28. Vranješ D, Spremo S, Travar D, Špirić S, Aleksić A, Stupar Z. Uloga i značaj
antibiotske terapije kod akutne upale srednjeg uha u dječjem uzrastu. Zbornik sažetaka
radova, II kongresa i XXI simpozijum - stručni sastanak otorinolaringologa Republike
Srpske, Banja Luka, 2015.
29. Stupar-Hofman M, Aleksić A,Travar D. Procjena kvaliteta života pacijenata oboljelih
od hroničnog rinosinusitisa SNOT-22 testom. Zbornik sažetaka radova, II kongresa i
XXI simpozijum - stručni sastanak otorinolaringologa Republike Srpske, Banja Luka,
2015.
30. Mladenović R, Aleksić A, Travar D, Vranješ D, Gnjatić M, Stupar-Hofman M, Stajčić
Lj. Preoperativni CT nosnih kavuma i paranazalnih šupljina: Normalna anatomija i
relevantne anatomske varijacije. Zbornik sažetaka radova, II kongresa i XXI
simpozijum - stručni sastanak otorinolaringologa Republike Srpske, Banja Luka, 2015.
31. Aleksić A, Spremo S, Vranješ D, Vesna Tomić-Spirić. Uticaj intermitentnog i
perzistentnog alergijskog rinitisa na nastanak bronhijalne hiperreaktivnosti. “Majski
pulmološki dani“, Teslić, 2015.
32. Spremo S, Aleksić A, Vranješ D. Upale gornjih respiratornih puteva kao faktor rizika
za akutni otitis kod djece. “Majski pulmološki dani“, Teslić, 2015.
33. Aleksić A. Spirometrijski poremećaji i bronhijalna hiperreaktivnost kod pacijenata sa
alergijskim rinitisom.1. Simpozijum rinologa Srbije. Beograd, Srbija, 2016.
34. Gnjatić M, Aleksić A, Trifunović S, Gnjatić-Studen T. Značaj mikrobiološkog aspekta
tonzilarnog problema u prevenciji i liječenju komplikacija i kliconoštva. Zbornik
sažetaka radova, XXII simpozijum - stručni sastanak otorinolaringologa Republike
Srpske sa međunarodnim učešćem, Višegrad, 2016.
35. Aleksić A, Gnjatić M, Guzina-Golac N, Travar D, Markić Ž, Bokonjić
D.Tonziloadenoidni problem i respiratorne alergije. Zbornik sažetaka radova, XXII
simpozijum - stručni sastanak otorinolaringologa Republike Srpske sa međunarodnim
učešćem, Višegrad, 2016.
36. Bokonjić D, Aleksić A, Šolaja S. Astma i inflamacija gornjih disajnih puteva. Zbornik
sažetaka radova, XXII simpozijum - stručni sastanak otorinolaringologa Republike
Srpske sa međunarodnim učešćem, Višegrad, 2016.
37. Guzina–Golac N, Aleksić A, Novaković Z, Udovčić B. Akustička analiza glasa kod
vokalnih polipa nakon fonomikrohirurgije i vokalne terapije. Zbornik sažetaka radova,
XXII simpozijum - stručni sastanak otorinolaringologa Republike Srpske sa
međunarodnim učešćem, Višegrad, 2016.
Aktivno se služim engleskim jezikom.
Od 2015. sekretar ORL udruženja Republike Srpske.
2. ZNAČAJ I NAUČNI DOPRINOS ISTRAŽIVANjA
Značaj istraživanja Predložena tema doktorske disertacije pod nazivom “ Značaj lokalne produkcije
imunoglobulina E na enterotoksin Staphylococcus aureus-a u patofiziologiji hroničnog
rinosinuzitisa s nosnosinusnom polipozom “, ima izuzetan značaj u oblasti rinologije.
Hronični rinosinuzitis (HRS) predstavlja čest zdravstveni problem sa značajnim
morbiditetom, medicinskim troškovima i uticajem na opšte zdravlje. Ispitivanje potencijalnih etiopatogenetskih faktora u nastanku HRS još predstavlja aktuelnu
temu u naučnim krugovima, s obzirom na multifaktorijalne mehanizme nastanka oboljenja.
Zasad ograničeno znanje o etiopatogenetskim faktorima u nastanku hroničnog
rinosinuzitisa s nosnosinusnom polipozom (HRSsP) čini najveću prepreku u unapređenju
terapijskih procedura. U skladu s tim, nameće se potreba za daljim imunološkim studijama
koje ispituju uticaj sistemskih i lokalnih mukozalnih celularnih i humoralnih imunoloških
mehanizama u patofiziologiji HRSsP. Prema dosadašnjim saznanjima imunoglobulin E
(IgE) posredovani mehanizmi preosjetljivosti se razmatraju kao predisponirajući faktor za
nastanak HRSsP iako i dalje ostaje kontroverza kako i kojim mehanizmima prisustvo
alergijske inflamacije u nosu predisponira razvoj oboljenja. Hronično eozinofilno
zapaljenje predstavlja osnovnu patohistološku odliku HRSsP, te ne iznenađuje činjenica da
je većina istraživanja iz ove oblasti usmjerena na iznalaženje patofizioloških mehanizama
koji promovišu eozinofilnu inflamaciju. Sva aktuelna istraživanja kojima je cilj iznalaženje
terapijskih modaliteta ovog oboljenja su usmjerena na aktivnost eozinofila (Eo).
Rezultati aktuelnih studija, koje su ispitivale ulogu alergijske inflamacije u nastanku
HRSsP, ukazuju na nalaz lokalnog specifičnog IgE odgovora na nivou sluznice nosnih i
paranazalnih šupljina uz negativan nalaz skin prick testa i vrijednosti ukupnog IgE.
Saznanja koja su proistekla iz ovih studija potenciraju ulogu kolonizacije sluznice nosnih
kavuma sa Staphylococcus aureus u nastanku HRSsP ne samo s aspekta infektivnog
agensa nego i imunomodulatornog faktora.
Mjerenje ukupnog IgE klasičnim testovima ne može dati adekvatan odgovor o prisustvu
lokalnog IgE u tkivu pacijenata sa HRSsP. U skladu s tim nameće se potreba za detekcijom
lokalnog IgE kod pacijenata sa HRS i mogućim kliničkim implikacijama. U ovom
istraživanju će se ispitivati prisustvo specifičnog IgE na enterotoksin Staphylococcus
aureus-a kod pacijenata sa HRSsP, njegova povezanost sa ekspresijom IL-5 i IgE u
uzorcima polipa, alergijskom statusom, kliničkim, radiološkim i mikrobiološkim
karakteristikama pacijenata.
Zasad se zna da su osnovni patofiziološki mehanizmi u nastanku HRSsP posredovani Th2
(T-helper) inflamatornim profilom, kojeg karakterišu visoke koncentracije interleukina-5
(IL-5, interleukin-5) i IgE. Još uvijek, u aktuelnoj literaturi, ne postoji jasna usaglašenost o
faktorima koji uslovljavaju predominaciju Th2 imunog odgovora u tkivu polipa kod
pacijenata sa HRSsP.
IL-5 ne igra samo značajnu ulogu u diferencijaciji i proliferaciji eozinofilnih prekursora u
koštanoj srži, već ima glavnu ulogu u aktivaciji, hemotaksiji, migraciji Eo iz periferne
cirkulacije u tkivo. U ovom istraživanju će se, na osnovu imunohistohemijske analize
uzoraka polipa, ispitivati koncentracija IL-5 i lokalnog IgE u cilju boljeg razumijevanja
patofizioloških karakteristika HRSsP. Rezultati ove studije bi imali značaj ne samo u
određivanju uloge enterotoksina Staphlococcus aureus-a u indukciji lokalnog IgE i Th2
inflamatornog profila kod pacijenta sa HRSsP, nego i u određivanju na koji način navedena
inflamacija utiče na težinu i ekspresiju kliničke slike. Klinička implikacija rezultata studije
bi odgovarala stanovištu da prisustvo enterotoksina SA u tkivu polipa pacijenata sa HRSsP
kao superantigena amplifikuje imuni odgovor u pravcu nastanka astme kao komorbiditeta i
perzistentnog oboljenja disajnih puteva. U vezi s tim, detekcija enterotoksina
Staphlococcus aureus-a u tkivu polipa ili serumu pacijenata sa HRSsP, bi imala značaj za
ranu detekciju i adekvatan tretman ove grupe pacijenata.
Pregled istraživanja Naziv teme je jasno formulisan i obuhvata polje istraživanja koje će kandidat obrađivati u
doktorskoj disertaciji. U poglavlju Pregled istraživanja, jasno su opisani osnovni pojmovi o
problemu koji se istražuje, počevši od definicije i osnovne podjele hroničnog rinosinuzitisa
do patofizioloških mahanizama oboljenja. Kandidat je prikazao dosadašnja istraživanja
citirajući literaturu publikovanu poslednjih godina iz oblasti istraživanja vezane za predmet
doktorske disertacije. Hronični rinosinusitis se definiše kao perzistentna inflamacija
sluznice nosa i paranazalnih sinusa koja traje duže od 12 nedjelja bez kompletne rezolucije
simptoma [1]. Epidemiološke studije ukazuju da prevalenca hroničnog rinosinuzitisa u
svijetu iznosi 5-15%, čime se svrstava u red najčešćih hroničnih oboljenja sa značajnim
uticajem na socio-ekonomske aspekte života pacijenata [2]. Kandidat je dataljno opisao
kliničke podtipove i kliničku sliku oboljenja. U zavisnosti od dosad poznatih
patofizioloških mehanizama, uzročnih faktora ili kliničke slike, možemo izdvojiti različite
forme HRS. S obzirom na prisustvo i odsustvo polipa u nosnim i paranazalnim sinusima,
HRS se dijeli u dvije podgurpe ili klinička fenotipa: hronični rinosinusitis sa i bez
nosnosinusne polipoze (HRSbP). Nosnosinusnu polipozu (NP) karakteriše hronična
inflamacija sluznice nosa i paranazalnih šupljina, prolaps edematozne sluznice, koji se
klinički manifestuje pojavom peteljkastih bezbolnih, glatkih, mekih izraštaja (polipa) u
nosnoj šupljini, a ispoljava karakterističnim simptomima, kao što su nosna opstrukcija,
oslabljeno čulo mirisa ili njegov gubitak, sluzava sekrecija iz nosa i/ili postnazalna
drenaža. Još nije poznato da li su HRSsP i HRSbP različiti klinički i histološki entiteti
oboljenja ili se radi o dva različita evolutivna stadijuma istog oboljenja [1, 3, 4].
Procjenjuje se da prevalenca HRSsP, u ukupnoj populaciji, iznosi 3-5% [3].
HRSsP predstavlja kompleksno oboljenje u čijem nastanku učestvuju različiti i nedovoljno
poznati patofiziološki mehanizmi [1]. HRSsP se češće javlja u sklopu određenih oboljenja,
kao što su astma, alergijski i nealergijski rinosinuzitis, fungalni sinuzitis, intolerancija
aspirina, cistična fibroza, cilijarne disfunkcije. Oboljenje je rezultat hronične inflamacije
sluznice nosa i paranazalnih sinusa uzrokovane različitim faktorima. Pored toga, kandidat
je ukazao na stručne stavove o patofiziološkim mehanizmima i ulozi alergijske inflamacije
u nastanku HRSsP. Mehanizmi koji determinišu inflamaciju još nisu u potpunosti jasni [1,
5]. HRSsP je rezultat neadekvatnog ili prekomjernog imunog odgovora na spoljašnje
faktore, što je uslovilo prenaglašenu ulogu alergije kao etiopatogenetskog faktora. S druge
strane, patofiziološki mehanizmi alergijske reakcije u okviru koje se produkuju brojni Th2
citokini, orkestriraju eozinofilnu inflamaciju, koja bi mogla doprinijeti formiranju i daljem
razvoju NP [6]. Settipane i sar. su, još sedamdesetih godina prošlog vijeka, dokazali
odsustvo alergije kod većine pacijenata sa NP, čime je svakako poljuljana "alergijska
hipoteza" u etiopatogenezi ovog oboljenja [7], mada uloga alergijske senzibilizacije u
nastanku HRSsP ostaje nejasna. Po mišljenju nekih autora, postoji visoka prevalenca
alergije kod HRSsP i do 64%, dok drugi autori ukazuju da se prevalenca ovog oboljenja ne
razlikuje od prevalence alergije u opštoj populaciji [1, 8, 9]. Rezultati studije Ponte i sar.
ukazuju da pacijenti s atopijom češće imaju astmu i veći rizik za razvoj NP u poređenju s
pacijentima koji boluju od nealergijskog rinitisa [10]. U slučaju HRSsP udruženog s
astmom, kao najteže forme oboljenja "jedinstvenog disajnog puta", dokazana je alergijska
preosjetljivost, klinički i radiološki teške forme NP, težak stepen bronhijalne opstrukcije
[11, 12]. Prema drugim autorima, postojanje alergijske preosjetljivosti kod pacijenta sa NP
ne utiče na skor nazalnih simptoma, endoskopski i radiološki nalaz [13]. Kandidat je
citirao podatke iz literature koji ukazuju na ulogu lokalne IgE produkcije na nivou
nosnosinusne mukoze kod pacijenata sa HRSsP, a koja nije u vezi sa mehanizmima
sistemske IgE preosjetljivosti. Bachert i sar. su istraživali vezu između nivoa ukupnih i
specifičnih imunoglobulina E (IgE) i infiltracije eozinofilnim granulocitima (Eo) kod
pacijenata sa HRSsP. Dokazali su značajno veće koncentracije ukupnog, interleukina-5
(IL-5, interleukin-5), eotaksina (eotaxin) i eozinofilnog katijonskog proteina (ECP -
eosinophil cationic protein) u tkivu polipa u odnosu na uzorke sluznice nosa kontrolne
grupe [14]. Ista studija je, na osnovu imunohistohemijske analize uzoraka polipa, pokazala
značajno veći nivo lokalnog IgE u odnosu na sluznicu kontrolne grupe pacijenata bez NP.
Studije koje su uslijedile su ukazale da povišene vrijednosti tkivnog ili lokalnog IgE kod
pacijenata sa HRSsP nisu bile u vezi s rezultatima skin prick testa, što je sugerisalo
mogućnost lokalne produkcije IgE [15, 16]. Lokalna, nazalna produkcija IgE je
ustanovljena kod pacijenata sa simptomima alergijskog rinitisa i negativnim skin prick
testovima. Ovi nalazi su ukazali na mogućnost da B-limfociti u nazalnoj mukozi mogu biti
indukovani na stvaranje lokalnih IgE antitijela koja se ne mogu detektovati u serumu kao
ni skin prick testom. U tom slučaju govorimo o entopiji. Zapravo da je moguće izvoditi
skin prick test na sluznici donje nosne školjke, test bi bio pozitivan [17]. Kandidat je
veoma precizno citirao savremene stavove iz literature o ulozi enterotoksina
Staphylococcus aureus-a kao superantigena u indukciji lokalnog IgE i Th2 inflamacije kod
pacijenata sa HRSsP. Uporedo s razvojem teorije o lokalnoj produkciji IgE razvija se i
"hipoteza stafilokoknih superantigena", koja svoje uporište nalazi u činjenici da
enterotoksin koji produkuje bakterija Staphylococcus aureus (SA) može indukovati snažan
imuni odgovor, aktivirajući nekoliko vrsta imunokompetentnih ćelija, prije svega
poliklonalnu aktivaciju T-limfocita [17]. Enterotoksin SA potiče aktivaciju T-limfocita
direktnim vezivanjem za receptore na T-ćelijama ( T-cell receptor), bez posredovanja
antigen prezentujućih ćelija, usljed čega dolazi do poliklonalne aktivacije humoralnog
imunog odgovora, produkcije B-limfocita i sinteze IgE antitijela [18]. Uloga enterotoksina
SA kao superantigena u patofiziologiji NP se prvi put spominje 2001. godine, kada su
Bachert i sar. uočili prisustvo specifičnih IgE na enterotoksine Staphylococcus aureus A i
B (SEA-IgE i SEB-IgE) u tkivu polipa kod pacijenata sa HRSsP [14]. Osim toga, u tkivu
nosnih polipa je nađena dominantna Eo infiltracija, visoka koncentracija ECP, IL-5,
cisteinil-leukotriena i eotaksina u odnosu na kontrolnu grupu. Vrijednosti ukupnog i
specifičnog IgE nisu bili u skladu s atopijskim statusom baziranim na pozitivnom skin
prick testu [14]. Dokazan je dugotrajan i visok nivo kolonizacije srednjeg nosnog hodnika
sa SA kod pacijenta sa HRSsP u odnosu na pacijente sa HRSbP. Takođe je dokazano da je
kolonizacija sa SA kod pacijenata sa HRSsP bila povezana s povećanim vrijednostima
ukupnog IgE, specifičnog IgE na enterotoksin SA, kao i ECP u uzorcima polipa [19]. Sa
druge strane, studija Patou i sar. nije dokazala povećan nivo kolonizacije nosnog kavuma
sa SA kod pacijenata sa HRSsP u odnosu na HRSbP i na zdrave ispitanike [20]. Studija
Bernstain i sar.je ukazala na poliklonalnu aktivaciju Th1 i Th2 limfocita i značajnu
ekspresiju IL-2, IL-4, IL-5, IL-10, IL-13 i interferona gama (IFN-γ, interferon-γ) u
uzorcima polipa koji su stimulisani sa SEA-IgE i SEB-IgE u odnosu na uzorke nosne
sluznice zdravih ispitanika [21]. Seiberling i sar. su prezentovali visok nivo kolonizacije
SA (63,6%), povećan nivo ukupnog IgE, SEA-IgE, kao i ECP u tkivu nosnih polipa.
Istovremeno su ukazali na visok nivo SAE-IgE u tkivu nosnih polipa (53,8%) kod
pacijenata koji su imali astmu kao komorbiditet, kao i visok nivo (80%) SAE-IgE u tkivu
nosnih polipa kod pacijenta s aspirinskom senzitivnošću [22]. Detaljno je opisana
savremena podjela nosnosinusne polipoze zasnovana na patohistološkim karakteristikama,
sa posebnim osvrtom na ulogu Th2 inflamatornog medijatora IL-5 u nastanku najčešće
zastupljenih eozinofilnih polipa. Najčešće patohistološke karakteristike nosnosinusne
polipoze su inflamatorna ćelijska infiltracija i epitelijalna hiperplazija, intersticijalni edem,
vaskularna hiperplazija i glandularna proliferacija. Polipi najčešće vode porijeklo iz
hronično inflamirane sluznice prednjeg etmoidnog sinusa i pokriveni su respiratornim
pseudoslojevitim cilindričnim epitelom sa trepljama, koji naliježe na zadebljanu bazalnu
membranu i subepitelno rastresito vezivno tkivo. NP se mogu klasifikovati, prema
histološkim osobinama, na : 1) edematozne eozinofilne ili polipe "alergijskog tipa"; 2)
hronične fibroinflamatorne polipe, 3) seromukozne, žljezdane polipe i 4) polipe sa
stromalnom ćelijskom atipijom. Edematozni eozinofilni ili polipi "alergijskog tipa" su
najčešća forma i javljaju se u više od 90% slučajeva NP, a zapaljenski infiltrat u stromi,
ovog tipa polipa, se uglavnom sastoji od eozinofila (Eo), a u manjoj mjeri od limfocita i
plazmocita [23]. Hronično eozinofilno zapaljenje je odlika većine NP, te je poznavanje
mehanizama koji promovišu migraciju, aktivaciju, proliferaciju i apoptozu Eo ključ za
bolje razumijevanje etiologije i patogeneze nosnosinusne polipoze. Ovom u prilog ide
činjenica da su u tkivu NP češće identifikovani inflamatorni medijatori, kao što su IL-5,
ECP, eotaksin, zaduženi za hemotaksiju, aktivaciju, diferencijaciju i preživljavanje Eo [5,
24]. Jedan od vodećih medijatora u patofiziologiji NP je IL-5. Hirschberg i sar. su,
istražujući ulogu IL-5 u patogenezi NP, pronašli da je tkivna koncentracija IL-5 značajno
veća u tkivu NP u odnosu na kontrolne uzorke i da nije bilo razlike između nalaza kod NP
atopičara i neatopičara [25]. Dokazana je značajno veća koncentracija i aktivnost IL-5 u
tkivu NP nezavisna od atopijskog statusa u odnosu na zdrave, kontrolne uzorke sluznice
[26].
Kandidat je istakao povezanost HRSsP i astme. Udruženost nosnosinusne polipoze s
bronhijalnom astmom predstavlja krajnji stepen remodelovanja disajnog puta kojeg
odlikuje agresivan klinički oblik oboljenja, refrakretan na terapiju. Bachert i sar. su
dokazali da je povišena ekspresija IgE i IL-5 u tkivu polipa pacijenata sa HRSsP, uz
prisutna specifična IgE na enterotoksin SA, povezana s povišenim rizikom od razvoja
astme [27].
Radna hipoteza sa ciljem istraživanja
Nakon pregleda publikacija, definisanja problema i pravca predloženog istraživanja,
kandidat je jasno postavio hipotezu istraživanja. U istraživanju se polazi od sledeće radne
hipoteze:
-enterotoksin Staphylococcus aureus-a indukuje produkciju imunoglobulina E i Th2
posredovanu inflamaciju kod pacijenata sa hroničnim rinosinuzitisom i nosnosinusnom
polipozom i pozitivno korelira s težinom kliničke slike, lokalnom proširenošću oboljenja te
prisustvom astme kao komorbiditeta.
Radi dokazivanja radne hipoteze, kandidat je postavio sledeće ciljeve istraživanja:
-utvrditi prisustvo specifičnog imunoglobulina E na enterotoksin Staphyloccocus aureus-a
u serumu pacijenata s hroničnim rinosinuzitisom i nosnosinusnom polipozom.
-utvrditi povezanost prisustva specifičnog imunoglogulina E na enterotoksin
Staphylococcus aureus-a sa:
a) stepenom ekspresije Th2 proinflamatornog citokina, interleukina-5 i
imunoglobulina E u uzorcima polipa,
b) alergijskom senzibilizacijom na inhalatorne alergene,
c) kliničkim, radiološkim, mikrobiološkim karakteristikama
pacijenata.
Materijal i metod rada
Dizajn studije, mjesto i period istraživanja, uzorak, faze istraživanja i metodologija rada su
jasno opisani i odabrani u skladu sa važećim standardima za klinička istraživanja.
Istraživanje će biti sprovedeno kao prospektivna studija u Klinici za bolesti uha, grla i nosa
Univerzitetskog kliničkog centra Republike Srpske, Banja Luka, u periodu od 2016. do
2018. godine. Istraživanjem će biti obuhvaćeno 190 pacijenata oba pola, starijih od 18
godina. Studijom će biti obuhvaćeni pacijenti sa hroničnim rinosinuzitisom i
nosnosinusnom polipozom kod kojih ćemo indikovati operativno liječenje nakon
neuspjeha konzervativne terapije. Dijagnozu HRSsP ćemo postaviti na osnovu EP3OS
smjernica [1].
Istraživanje će biti sprovedeno kao prospektivna studija u Klinici za bolesti uha, grla i nosa
Univerzitetskog kliničkog centra Republike Srpske, Banja Luka, u periodu od 2016. do
2018. godine. Istraživanjem će biti obuhvaćeno 190 pacijenata oba pola, starijih od 18
godina. Studijom će biti obuhvaćeni pacijenti sa hroničnim rinosinuzitisom i
nosnosinusnom polipozom kod kojih ćemo indikovati operativno liječenje nakon
neuspjeha konzervativne terapije. Dijagnozu HRSsP ćemo postaviti na osnovu EP3OS
smjernica [1].
Ispitanici:
Ispitanici će biti podijeljenji u dvije grupe:
a) eksperimentalna grupa -120 ispitanika, oba pola, starijih od 18 godina sa
hroničnim rinosinuzitisom i nosnosinusnom polipozom,
b) kontrolna grupa - 70 zdravih ispitanika, kod kojih će biti sprovođeno
operativno liječenje nosne pregrade (septoplastika) i koji na osnovu
anamneze, kliničke slike i standardne radiografije paranazalnih šupljina
nemaju hronični rinosinuzitis sa nosnosinusnom polipozom.
Kriterijumi za uključivanje u studiju:
a) pozitivna istorija bolesti u smislu postojanja dva ili više simptoma
(nazalna kongestija, nazalna i postnazalna sekrecija, kijanje/svrab u nosu,
bol/pritisak u predjelu lica, poremećaj čula mirisa) u trajanju dužem od tri
mjeseca,
b) endoskopski nalaz polipa u nosnom kavumu,
c) Computed tomography (CT) dokaz postojanja polipa u nosnim i paranazalnim
šupljinama,
d) pisana saglasnost ispitanika o učestvovanju u studiji.
Kriterijumi za isključivanje iz studije će biti:
a) sistemska ili lokalna upotreba kortikosteroida tokom prethodna dva
mjeseca,
b) teža sistemska oboljenja ili imunodeficijencija,
c) neadekvatno tehnički uzeti i pripremljeni materijal za hematološku,
histološku i imunohistohemijsku analizu,
d) pacijenti s nosnosinusnom polipozom, intolerancijom na aspirin i
nesteroidne antiinflamatorne lijekove,
e) pacijenti s antrohoanalnim polipima, cističnom fibrozom, primarnom
cilijarnom diskinezijom,
f) ispitanici bez pisane saglasnosti.
Od svih ispitanika eksperimentalne grupe biće uzimani opšti podaci (pol, dob, mjesto
stanovanja). Na osnovu anamnestičkih podataka biće dobijeni podaci o postojanju
porodične dijateze, komorbiditeta, štetnim navikama, kao i o samom toku oboljenja.
Podaci o prisustvu bronhijalne astme će biti dobijeni na osnovu anamnestičkih podataka i
uvidom u raniju madicinsku dokumentaciju. Svi ispitanici će prije uključivanja u studiju
biti upoznati s protokolom studije i ispunjavaće informativni pristanak prethodno odobren
od strane Etičkog odbora Univerzitetskog kliničkog centra Republike Srpske, Banja Luka
Intenzitet simptoma kod ispitanika eksperimentalne grupe biće procjenjivan na osnovu
subjektivne procjene pacijenata VAS analognom skalom (engl. Visual Analog Scale) na
dan uključenja u studiju. Oboljenje ćemo, na osnovu skale, klasifikovati kao blago,
umjereno teško i teško.
Klinička procjena težine oboljenja kod pacijenata eksperimentalne grupe biće
procjenjivana na osnovu endoskopskog skora [28]. Endoskopija nosnog kavuma će biti
vršena rigidnim endoskopom dijametra 2,7 mm, pod uglom od 0 i 30 stepeni. Ocjenjivaće
se prisustvo polipa, sekreta, edema, krusta i adhezija u nosnim kavumima, a prema
endoskopskim nalazu biće dobijen preoperativni endoskopski skor koji se može kretati od
0 do 10.
Koristiće se i klasifikacija polipa na osnovu veličine prema Johansen i sar [29].
Svim ispitanicima eksperimentalne i kontrolne grupe biće izvršeno alergološko testiranje
skin prick testom na inhalatorne alergene. Skin prick test će biti izvođen standardnim
panelom alergena prema uputstvima i preporukama [30]. Negativna i pozitivna kontrola
(10 mg/mL rastvor histamina) će biti uključene u skin prick test. Pozitivan nalaz će biti
nalaz papule dijametra većeg od 3 mm u odnosu na negativnu probu. Koristiće se
standardni panel alergena prema preporukama: Dermatophagoides pteronyssinus,
Dermatophagoides farinae, Betula verucosa, Platanus occidentalis, Cupressus
sempervirens, Phleum pratense, Ambrosia elatior,Artemisia vulgaris, Alternaria alternata,
Aspergillus fumigatus epitel psa, epitel mačke, Blatella sp. [30]. Test će izvoditi stručno
osoblje u Klinici za dermatovenerologiju Univerzitetskog kliničkog centra Republike
Srpske Banja Luka. Pozitivna alergijska senzibilizacija će biti utvrđena na osnovu
anamneze, pozitivnog skin prick testa na inhalatorne alergene.
In-vitro koncentracija ukupnih IgE antitijela i specifičnog IgE na enterotoksin A
Staphylococcus aureus-a će se određivati svim ispitanicima eksperimentalne i kontrolne
grupe, fluoro-enzim-imunohemijskom metodom na ImmunoCAP aparatu (Phadia,
Uppsala, Sweden) u Zavodu za laboratorijsku dijagnostiku Univerzitetskog kliničkog
centra Republike Srpske Banja Luka. Uzorak venske krvi (8 - 10 ml) će se uzimati
metodom venepunkcije prije obroka pacijenta. Venska krv će se potom centrifugirati na
3000 obrtaja 10 min radi odvajanja seruma, koji će se čuvati na -70°C do testiranja.
Metoda se sastoji u tome da vezani alergen (kovalentno vezan za inkapsulirani fleksibilni
hidrofilni nosač) iz reagensa specifično reaguje s ukupnim ili specifičnim IgE antitijelima
iz seruma. Poslije ispiranja nespecifičnog IgE antitijela, dodaje se monoklonalno anti-IgE
antitijelo obilježeno beta-galaktozidazom. Poslije dodavanja supstrata 4-metil-umbeliferil-
beta-galaktozida mjeri se nastala fluoroscencija, proporcionalna koncentraciji ukupnog ili
specifičnog IgE-a u uzorku seruma [31]. Nivo ukupnog IgE antitijela veći od 100 kIU/L će
se smatrati pozitivnim. Nivo specifičnog IgE antitijela na enterotoksin A Staphylococcus
aureusa ≥0.35 kUA/L će se smatrati pozitivnim. Na osnovu vrijednosti specifičnog IgE
antitijela na enterotoksin A Staphylococcus aureusa koristiće se šest razreda.
U svrhu procjene radioloških karakteristika oboljenja kod pacijenata eksperimentalne
grupe koristiće se nalaz kompjuterizovane tomografije, paranazalnih sinusa (CT-PNS) u tri
ravni, koronalnoj, sagitalnoj i aksijalnoj, s presjecima na 3 mm i naknadnom
rekonstrukcijom na 0,7 i 1 mm. CT-PNS će se izvoditi u nativnoj seriji u slojevnim
snimcima ili presjecima u Zavodu za kliničku radiologiju Univerzitetskog kliničkog centra
Republike Srpske Banja Luka, koristeći uređaj Siemens SOMATOM Sensation 16 CT
scanner. Širina prozora će se kretati od 400 do 2000 HU (Hounsfield unit), što je prozor za
analizu koštanih struktura. Nalaz CT-PNS će biti gradiran prema Lund-Mackay skoring
sistemu [32].
Uzorci tkiva za patohistološku analizu će se uzimati tokom operativnih zahvata. Kod
eksperimentalne grupe ćemo uzimati uzorak polipa iz srednjeg nosnog hodnika u toku
endoskopske sinusne hirurgije, a kod kontrolne grupe uzorak sluznice (do 0,5 cm3) s
površine prednjeg dijela donje nosne školjke u toku septoplastike. Patohistološka analiza
će se izvoditi u Zavodu za patologiju Univerzitetskog kliničkog centra Republike Srpske
Balja Luka. Nakon prijema u Zavod za patologiju Univerzitetskog kliničkog centra
Republike Srpske Banja Luka, bioptički uzorci će biti fiksirani u 10% neutralnom
puferovanom formalinu, dehidrirani u rastućoj koncentraciji etil alkohola (70%, 96%,
100%) i ukalupljeni u parafinske blokove. Za histološku i imunohistohemijsku analizu,
parafinski blokovi će biti rezani na presjeke debljine 4 - 5μm.
U prvom koraku procedure, presjeci tkiva će biti deparafinisani u ksilolu (dvije izmjene po
5 minuta), rehidrirani u opadajućoj koncentraciji etil alkohola (100%, 96% i 70% , po 5
minuta za svaku izmjenu) i isprani u destilovanoj vodi. Nakon toga će biti obojeni
standarnom metodom hemalaun eozin i analizirani svjetlosnim mikroskopom.
Imunohistohemijska analiza
Za imunohistohemijsku analizu, tanki presjeci tkiva će, nakon
deparafinizacije i dehidratacije, biti obojeni manuelno po standardnom
imunohistohemijskom protokolu. Aktivnost endogene peroksidaze će biti blokirana
inkubacijom tkiva u rastvoru 3% vodonik peroksida u trajanju od 10 minuta na sobnoj
temperaturi. Demaskiranje antigena će se obaviti kuhanjem tkivnih presjeka u citratnom
puferu pH 6.0, 20 minuta na temperaturi 95-98°C. Nakon hlađenja i ispiranja TBS puferom
(Tris buffered saline), pH 7,4 na tkiva će se dodati primarna antitijela u odgovarajućem
razrjeđenju:
1. mišje monoklonalno antitijelo za humani IgE ( Monoclonal Mouse Anti-
Human IgE (XTE4), sc-51997 Santa Cruz BioTechnology, Inc.USA ).
2. zečje poliklonalno antitijelo za humani interleukin 5 ( Rabbit Polyclonal
antibody IL-5 (H-85), sc-7887, Santa Cruz BioTechnology, Inc. USA).
Specifičnost interakcije primarnih antitijela s njihovim antigenim determinantama biće
vizualizovana primjenom osjetljivih detekcionih sistema Santa Cruz Biotechnology, Inc.
(ImmunoCruz™ mouse LSAB Staining System: sc-2050 za mišja antitijela i
ImmunoCruz™rabbit LSAB Staining System:sc-2051 za zečja antitijela).
Nakon inkubacije sa sekundarnim antitijelom (30 minuta), sa D- HRP kompleksom (30
minuta) i 10 minuta sa DAB hromogenom nastali kompleks će razviti smeđu boju kao
potvrdu pozitivne imunohistohemijske reakcije. Nakon ispiranja hromogena, presjeci tkiva
će se kontrastirati Gill-ovim hematoksilinom (30 sekundi), isprati tekućom vodom,
dehidrirati u rastućoj koncentraciji etanola (70%, 90% i 100%), ksilolu i montirani u
kanada balzamu. Postojanje i nivo ekspresije antigenih determinanti (IL-5 i IgE) biće
procijenjeni svjetlosnim mikroskopom (Leica DM 2500). Analiza imunohistohemijske
reakcije će se bazirati na semikvantitativnom određivanju intenziteta bojenja putem
sistema gradacije od 0 do 3 (0 - odsutan, 1- slabo pozitivan, 2 - umjereno pozitivan, 3 -
jako pozitivan). Analizom ćemo obuhvatiti i morfološku strukturu uzorka polipa (epitel,
bazalna membrana i stroma) kod eksperimentalne grupe. Koristićemo Hellquist
klasifikaciju polipa u histološke grupe. Navedene analize će izvoditi jedan patolog.
Tokom sprovođenja navedenih operativnih zahvata, uzimaće se materijal za
bakteriološku analizu sekreta, za eksperimentalnu i kontrolnu grupu, iz srednjeg nosnog
hodnika metodom brisa. Materijal će biti transportovan u Zavod za mikrobiologiju
Univerzitetskog kliničkog centra Republike Srpske Balja Luka u periodu ne dužem od dva
sata od uzimanja uzorka u odgovarajućoj transportnoj podlozi. Svi uzorci će biti propisno
zatvoreni i zapakovani. Materijal za analizu će biti pravilno obrađen, što podrazumijeva
postupak koji će omogućiti da se iz njega najbrže izoluje, identifikuje i diferencira
uzročnik, pravljenje mikroskopskopskog preparata i zasijavanje na odgovarajuće podloge.
Materijal će se zasijavati na krvne agar ploče. Ploče sa zasijanim materijalom će se
stavljati u inkubator na 37°C u trajanju od 24 sata. Drugi dan će slijediti očitavanje porasta,
izolacija i identifikacija mikroorganizama. Uredan nalaz će se izdavati nakon 24 sata,
pozitivan nalaz nakom 48 do 72 sata.
Statističke metode
Kvalitativni podaci će biti prikazani kroz broj pojava i procentualnu zastupljenost. Za
prikaz kvantitativnih podataka biće korišteni pokazatelji deskriptvne statistike (broj
ispitanika, aritmetička sredina, standardna devijacija, standardna greška aritmetičke
sredine, ekstremne vrijednosti, kvartili, medijana i interval povjerenja za aritmetičku
sredinu). Za upoređivanje razlika u učestalosti posmatranih obilježja prema različitim
pokazateljima koristiće se χ2 test kontigencije. Normalnost raspodjele kod posmatranih
obilježja biće testirana Kolmogorov-Smirnovim testom normalnosti. Za upoređivanje
srednjih vrijednosti obilježja prema različitim grupama koristće se Studentov t test za dva
nezavisna uzorka i/ili ANOVA test za više nezavisnih uzoraka (ako posmatrana obilježja
imaju normalnu raspodjelu), te neparametarski Mann-Whitney U test za dva nezavisna
uzorka i/ili neparametarski Kruskal-Wallis H test za više nezavisnih uzoraka (ako
posmatrana obilježja nemaju normalnu raspodjelu). Kod korištenja Studentovog t testa za
nezavisne uzorke, značajnost razlike u varijantama posmatranih obilježja, biće testirana F
testom. Za upoređivanje srednjih vrijednosti različitih obilježja koristiće se Studentov t test
za uparene uzorke (ako posmatrana obilježja imaju normalnu raspodjelu), odnosno
neparametarski Wilcoxonov test (ako posmatrana obilježja nemaju normalnu raspodjelu).
Za utvrđivanje stepena povezanosti (korelacije) posmatranih obilježja koristiće se
Pearsonova parametarska ili Spearmanova neparametarska korelacija (u zavisnosti od
normalnosti posmatranih obilježja). Kao statistički značajne razlike uzimaće se vrijednosti
u kojima je p < 0,05. Za statističku analizu, te tabelarne i grafičke prikaze rezultata
koristiće se sljedeći software: IBM SPSS Statistics 21.0; MS Office Word 2010 i MS Office
Excel 2010. Svi rezultati će biti predstavljeni tabelarnim prikazom i grafički.
Plan rada
Faza 1:
U prvoj fazi će se izvršiti formiranje eksperimentalne i kontrolne grupe pacijenata.
Osnovni kriterijum za uključenje ispitanika u eksperimentalnu grupu biće dijagnoza
HRSsP postavljena na osnovu anamneze, kliničke slike, osnovnog fizikalnog pregleda,
endoskopije nosa i CT- PNS u skladu s preporukama [1]. Kod svih pacijenata će se
prethodno sprovoditi konzervativna terapija (sistemski i lokalni kortikosteroidi,
dekongestivi, antihistaminici, antibiotici prema preporukama) u trajanju od tri mjeseca [1].
Pacijentima kod kojih se nakon adekvatne i dovoljno duge terapije ne postigne poboljšanje
subjektivnih tegoba i lokalnog nalaza biće indikovano operativno liječenje metodom
funkcionalne endoskopske sinusne hirurgije (FESS - Functional endoscopic sinus surgery).
Kriterijum za uključivanje ispitanika kontrolne grupe biće postavljena dijagnoza deviranog
nosnog septuma i indikacija za operativno liječenje, septoplastika. Svi ispitanici će biti
upoznati, usmenim i pisanim putem, s razlozima istraživačkog postupka i potpisaće
informativni pristanak o kliničkom istraživanju prethodno odobrenom od strane generalnog
direktora i Etičkog odbora Univerzitetskog kliničkog centra Republike Srpske Banja Luka.
U ovoj početnoj fazi istraživanja će se dobiti podaci o intenzitetu simptoma na osnovu
VAS skale. Kliničku i radiološku procjenu težine oboljenja ćemo vršiti na osnovu
endoskopskog i CT skora.
Faza 2:
U ovoj fazi pacijenti će biti pripremljeni za operativno liječenje. Pacijenti će biti primljeni
u Kliniku za bolesti uha, grla i nosa Univerzitetskog kliničkog centra Republike Srpske
Banja Luka zbog indikovanog operativnog liječenja. Na prijemu u kliniku pacijent prilaže
neophodnu preoperativnu medicinsku dokumentaciju, koja podrazumijeva laboratorijske
analize, EKG, nalaz specijaliste interne medicine, pulmologa, nalaz mikrobiološke analize
sekreta nosa, skin prick test na inhalatorne alergene, nalaz CT paranazalnih šupljina (za
eksperimentalnu grupu), nalaz standardne radiografije paranazalnih šupljina (za kontrolnu
grupu), te nalaz anesteziologa. Nakon prijema pacijent će biti upoznat s navedenim
operativnim zahvatima, poslije čega potpisuje informativni pristanak za navedene
operativne procedure (FESS i septoplastika). Neposredno prije operativnog zahvata svim
ispitanicima će biti uzet uzorak venske krvi za određivanje ukupnog IgE antitijela i
specifičnog IgE na enterotoksin A Staphylococcus aureua, a koji će biti transportovan u
Zavod za laboratorijsku dijagnostiku Univerzitetskog kliničkog centra Republike Srpske
Banja Luka.
Faza 3:
U fazi 3 će se izvršiti operativno liječenje pacijenata eksperimentalne i kontrolne grupe.
Operativni zahvati će biti izvođeni u opštoj endotrahealnoj anesteziji. Toaleta operativnog
polja će se vršiti rastvorom povidon joda. Tokom hirurških zahvata će se koristiti hirurški
instrumentarij, rigidni endoskopi 0˚, 45˚, promjera 4 i 2,7 mm i irigaciona pumpa. Kod
pacijenata kontrolne grupe će se sprovoditi septoplastika. U predio nosnog vestibuluma i
premaksile će se instilirati rastvor adrenalina (prema omjeru 1:200 000), nakon čega se
sprovodi operativni zahvat, koji podrazumijeva: hemitransfikciju, preparaciju
mukoperihondrija i mukoperiosta obostrano od hrskavičavog i koštanog dijela septuma,
formiranje dva gornja i dva donja tunela, razglobljavanje hondrovomerijalnog spoja,
potrebnu resekciju i fiksiranje septuma u medijalni položaj. U sklopu operativnog zahvata
će se uzimati uzorak sluznice (do 0,5 cm3) s površine prednjeg dijela donje nosne školjke
tkiva za patohistološku analizu kao i materijal za bakteriološku analizu sekreta metodom
brisa iz srednjeg nosnog hodnika.
Kod pacijenata eksperimentalne grupe će biti sprovođena FESS, hirurška tehnika
endoskopska antrotomija i etmoidektomija. Za epimukoznu anemizaciju sluznice će se
koristiti trake gaze natopljene rastvorom adrenalina (prema omjeru 1:200 000), a za
lokalnu instilaciju će se koristiti rastvor 2% lidokaina i adrenalina u predio srednje nosne
školjke i lateralnog zida nosne šupljine. U zavisnosti od kliničkog i radiološkog nalaza biće
prilagođen obim hirurške resekcije za svakog pacijenta pojedinačno. U slučajevima kad su
nosni kavumi ispunjeni polipoznim masama prvo će se odstraniti polipozne mase iz
zajedničkih nosnih hodnika. Ukoliko postoji izražena devijacija nosne pregrade vršiće se
korekcija septoplastikom. Vršiće se medijalizacija srednje nosne školjke, uklanjanje
polipoznih masa iz srednjeg nosnog hodnika, odakle će se uzimati uzorak polipa za
patohistološku analizu. Nakon resekcije sabljastog nastavka (processus uncinatus) ili
uncinektomije, biće otvorena i djelom odstranjena etmoidna bula (bulla ethmoidalis),
odstranjene polipozne mase i patološka sluznica (prednja etmoidektomija). U određenim
slučajevima će se sprovoditi odstranjenje bazalne lamele (lamina basalis), otvaranje i
dijelom odstranjenje zadnjih etmoidnih ćelija (zadnja etmoidektomija). Nakon
infundibulektomije će uslijediti proširenje sinusnog ušća maksilarnog sinusa i antrotomija,
odstranjenje polipa i patološki izmijenjene sluznice iz antruma. Uobičajeno će se plasirati
privremena tamponada trakama gaze, koja će se izvaditi prvog postoperativnog dana.
Ukoliko se u toku FESS izvrši i septoplastika, nakon hirurškog zahvata će se plasirati
prednja tamponada nosa u trajanju od tri dana. Postoperativno će se ordinirati antibiotik,
prema usaglašenom terapijskom protokolu (Cephaleksin, 500 mg, tri puta dnevno sedam
dana), simptomatska terapija (analgetici) prema potrebi. Prva postoperativna kontrola će
se obaviti četvrti postoperativni dan, kad će se uraditi detamponada. U toku druge
postoperativne kontrole će se vršiti endoskopija kavuma, odstranjenje sekreta i krusta.
Faza 4 :
U ovoj fazi će se izvršiti laboratorijska obrada bioptičkih uzoraka, histološka interpretacija
promjena i imunohistohemijska analiza i interpretacija stepena ekspresije IgE i interleukin
5. Imunohistohemijska i patohistološka analiza uzoraka biće izvođena u Zavodu za
patologiju Univerzitetskog kliničkog centra Republike Srpske Balja Luka.
Faza 5 :
U poslednjoj fazi će se izvršiti statistička analiza dobijenih rezultata.
Naučni doprinos istraživanja
Iz pregleda istraživanja se jasno može vidjeti da su saznanja o patofiziologiji hroničnog
rinosinuzitisa još uvijek predmet brojnih kontraverzi. Problematika obuhvaćena
disertacijom je aktuelna i ukoliko pruži odgovore na postavljene ciljeve, potvrdi ili odbaci
definisanu hipoteze imala bi naučni doprinos istraživanju patofiziologije hroničnog
rinosinuzitisa s nosnosinusnom polipozom. Istraživanje bi doprinijelo sagledavanju značaja
Staphylococcus aureus-a kao imunomodulatornog faktora u indukciji lokalne nosnosinusne
IgE posredovane inflamacije. Determinacija podtipa HRSsP u kojem krucijalnu ulogu ima
sistemski ili lokalni IgE kao mogući biomarker već predstavlja jedan korak u identifikacija
kliničkog endofenotipa HRS. Potencijalna identifikacija kliničkih entiteta ili endofenotipa
unutar grupe oboljelih od HRSsP, na osnovu etiopatogenetskih mehanizama, može
rezultirati boljim razumijevanjem etioloških faktora kao i boljom implementacijom
dijagnostičkih i terapijskih procedura. Dobijeni rezultati mogu naći svoju primjenu i dati
značajan doprinos, kako u unaprijeđenju naučnih istraživanja u oblasti rinologije, tako i u
unaprijeđenju svakodnevne kliničke prakse.
Citirana literatura
Poglavlje sadrži spisak fundamentalnih i savremenih referenci koje je kandidat koristio i
koje su primerene temi disertacije.
1. Fokkens WJ, Lund VJ, Mullol J, Bachert C et al. EP3OS 2012: European position paper
on rhinosinusitis and nasal polyps 2012. A summary for otorhinolaryngologists.
Rhinology. 2012;50 (Suppl 23):1-299.
2. Hastan D, Fokkens WJ, Bachert C et al. Chronic rhinosinusitis in Europe - an
underestimated disease. A GA(2) LEN study. Allergy 2011, 66(9):1216–1223.
3. Payne SC, Early SB, Huyett P, et al. Evidence for distinct histologic profile of nasal
polyps with and without eosinophilia. Laryngoscope 2011;121:2262–2267.
4. Bhattacharyya N. Clinical and symptom criteria for the accurate diagnosis of chronic
rhinosinusitis. Laryngoscope 2006;116 (Suppl 110):1–22.
5. Van Zele T, Claeys S, Gevaert P et al. Differentiation of chronic sinus diseases by
measurement of inflammatory mediators. Allergy 2006;61:1280-9.
6. Kämpe M, Stolt I, Lampinen M, Janson C et al.Patients with allergic rhinitis and allergic
asthma share the same pattern of eosinophil and neutrophil degranulation after allergen
challenge. Clin Mol Allergy 2011; 9:3-10.
7. Settipane GA, Chafee FH. Nasal polyps in asthma and rhinitis. A review of 6,037
patients. J Allergy Clin Immunol. 1977;59(1):17-21.
8. Robinson S, Douglas R, Wormald PJ. The relationship between atopy and chronic
rhinosinusitis. American journal of rhinology. 2006;20(6):625-8.
9. Hellings PW, Fokkens WJ. Allergic rhinitis and its impact on otorhinolaryngology.
Allergy 2006:61:656–64.
10. Ponte EV, Franco R, Nascimento HF et al. Lack of control of severe asthma is
associated with co-existence of moderate-to-severe rhinitis. Allergy 2008, 63:564–569.
11. Alobid I, Benitez P, Valero A et al. The impact of atopy, sinus opacification, and nasal
patency on quality of life in patients with severe nasal polyposis. Otolaryngol Head Neck
Surg 2006; 134:609-12.
12. Georgalas C, Vlastos I, Picavet V et al. Is chronic rhinosinusitis related to allergic
rhinitis in adults and children? Applying epidemiological guidelines for causation. Allergy
2014; 69: 828–833.
13. Perić A, Vojvodić D, Vukomanović-Djurdjević B. Influence of allergy on clinical,
immunological and histological characteristics of nasal polyposis. B-ENT. 2012; 8:25-32.
14. Bachert C, Gevaert P, Holtappels G et al.Total and specific IgE in nasal polyps is
related to local eosinophilic inflammation. J Allergy Clin Immunol 2001;107(4):607-14.
15. Drake-Lee AB. Histamine and its release from nasal polyps: preliminary
communication. J R Soc Med 1984;77(2):120–124.
16. Settipane GA. Nasal polyps and immunoglobulin E (IgE). Allergy Asthma Proc.
1996;17(5):269-273.
17. Rondon C, Canto G, and Blanca G. Local allergic rhinitis: A new entity,
characterization and further studies. Curr Opin Allergy Clin Immunol 10:1–7, 2010.
18. Bachert C, van Zele T, Gevaert P, De Schrijver L, Van Cauwenberge P. Superantigens
and nasal polyps. Curr Allergy Asthma Rep 2003;3:523–531.
19. Bachert C, Gevaert P, Zhang N, van Zele T, Perez-Novo C. Role of staphylococcal
superantigens in airway disease. In: Marone G, editor.Superantigens and superallergens.
New York (NY): Karger; 2007. 214-36.
20. Patou J, Gevaert P, Van Zele T et al. Staphylococcus aureus enterotoxin B, protein A,
and lipoteichoic acid stimulations in nasal polyps. J Allergy Clin Immunol. 2008;
121(1):110-5.
21. Bernstein JM, Kansal R Superantigen hypothesis for the early development of chronic
hyperplastic sinusitis with massive nasal polyposis. Curr Opin Otolaryngol Head Neck
Surg. 2005; 13(1):39-44.
22. Seiberling KA, Conley DB, Tripathi A et al. Superantigens and chronic rhinosinusitis:
detection of staphylococcal exotoxins in nasal polyps.Laryngoscope 2005; 115(9):1580-5.
23. Hellquist HB. Nasal polyps update. Histophatology. Allergy and Asthma Proc. 1996;
17(5):237-42.
24. Bryson JM, Tasca RA, Rowe-Jones JM. Local and systemic eosinophilia in patients
undergoing endoscopic sinus surgery for chronic rhinosinusitis with and without polyposis.
Clin Otolaryngol 2003; 28:55-8.
25. Hirschberg A, Jokuti A, Darvas Z i sur. The pathogenesis of nasal polyposis by
immunoglobulin E and interleukin-5 is completed by transforming growth factor beta1.
Laryngoscope 2003; 113:120-4.
26. Xu R, Li Y, Xie M i sur. Concentration, distribution and expression of interleukin-
5 in human nasal polyp tissues. Chin Med J 2002; 115:1386-9.
27. Bachert C, Zhang N, Holtappels G et al.Presence of IL-5 protein and IgE antibodies to
staphylococcal enterotoxins in nasal polyps is associated with comorbid asthma. J Allergy
Clin Immunol 2010; 126:962-8.
28. Benninger MS, Ferguson BJ, Hadley JA, et al. Adult chronic rhinosinusitis:
definitions, diagnosis, epidemiology and pathophysiology. Otolaryngol Head Neck Surg
2003; 129 (Suppl 1):S1-32.
29. Johansen LV, Illum P, Kristensen S, Winther L, Petersen SV, Synnersted B. The
effect of budesonide (Rhinocort) in the treatment of small and medium-sized nasal
polyps. Clin Otolaryngol 1993; 18:524-7
30. Bousquet J, Heinzerling L, Bachert C, Papadopoulos NG, Bousquet PJ, Burney PG,
Canonica GW et al. Practical guide to skin prick tests in allergy to aeroallergens. Allergy
2012; 67:18–24.
31. Lambert C, Sarrat A, Bienvenu F i sur. Te importance of EN ISO 15189 accreditation
of allergen-specific IgE determination for reliable in vitro allergy diagnosis. Allergy 2015;
70: 180-6.
32. Hopkins C, Browne JP, Slack R, et al. The Lund-Mackay staging system for chronic
rhinosinusitis: How is it used and what does it predict? Otolaryngol Head Neck Surg.
2007; 137:555–561.
3. OCJENA I PRIJEDLOG
KRATKA OCJENA O NAUČNIM I STRUČNIM KVALIFIKACIJAMA KANDIDATA
Na osnovu uvida u rad kandidata, priloženu dokumentaciju, biografiju i bibliografiju,
zaključuje se da kandidat mr sc. med Aleksandra Aleksić ispunjava sve propisane uslove
za odobrenje teme za izradu doktorske disertacije u skladu sa važećim propisima zakona o
Univerzitetu i Statuta Univerziteta u Banjoj Luci. Kandidat je nakon detaljnog pregleda
literature, pokazao sposobnost da jasno definiše aktuelni problem i ciljeve naučnog
istraživanja, da vlada metodologijom naučno-istraživačkog rada. Članovi Komisije
smatraju da postoje naučni i stručni uslovi da kandidat može uspješno realizovati sve
postavljene zahtjeve vezane za izradu doktorske disertacije i dobiti pouzdane i značajne
rezultate, te ga zbog toga smatra kvalifikovanim za izradu doktorske disertacije.
NAUČNA ILI PRAKTIČNA OPRAVDANOST PREDLOŽENIH ISTRAŽIVANJA I
REZULTATI KOJI SE MOGU OČEKIVATI
Predložena tema je stručno aktuelna, nedovoljno istražena, zanimljiva i sa naučne tačke
gledišta i sa aspekta mogućnosti kliničke primjene u svakodnevnom radu. Istraživanje u
okviru predložene teme predstavlja nastavak rada kandidata u području rinologije,
alergologije i kliničke imunologije. Predložena tema pored teorijskog ima i praktični
značaj koji se ogleda u mogućnosti da dobijeni rezultati nađu svoju primjenu i daju
doprinos naučnim istraživanjima i kliničkoj praksi.
MIŠLJENJE O PREDLOŽENOJ TEMI
Istraživanje je planirano uz primjenu etičkih, zakonskih i naučno-istraživačkih načela.
Dizajn studije, instrumenti istraživanja, metodologija i statistička obrada su adekvatni i
odabrani u skladu sa ciljevima istraživanja i važećim standardima. Izabrane tehnike su
dostupne i omogućavaju uspješno realizovanje svih postavljenih ciljeva i dobijanje
značajnih i pouzdanih rezultata.
PRIJEDLOG SA OBRAZLOŽENOM OCJENOM O PODOBNOSTI TEME I
KANDIDATA
Prijedlog teme doktorske disertacije mr sc. med Aleksandre Aleksić pod nazivom “Značaj
lokalne produkcije imunoglobulina E na enterotoksin Staphylococcus aureus-a u
patofiziologiji hroničnog rinosinuzitisa s nosnosinusnom polipozom“, zadovoljava sve
kriterijume za prijavu doktorske disertacije. Članovi Komisije upućuju pozitivnu ocjenu
Nastavno-naučnom vijeću Medicinskog fakulteta Univerziteta u Banjoj Luci i Senatu
Univerziteta u Banjoj Luci i sa zadovoljstvom predlažu da se pozitivna ocjena prihvati i
odobri tema, te pokrene dalji postupak izrade doktorske disertacije mr sc. med Aleksandre
Aleksić.
POTPIS ČLANOVA KOMISIJE
...................................................................... Dr Slobodan Spremo, redovni profesor, uža naučna oblast Otorinolaringologija, Medicinski fakultet Univerziteta u Banjoj Luci, predsjednik,
........................................................................ Dr Tomislav Baudoin, vanredni profesor, uža naučna oblast Otorinolaringologija, Medicinski fakultet Sveučilišta u Zagrebu, član,
......................................................................... Dr Radoslav Gajanin, redovni profesor, uža naučna oblast Patologija, Medicinski fakultet Univerziteta u Banjoj Luci, član.
