Μιλάμε ελληνικά; (ΙΙ)

ΜΑΘΗΜΑ 2 Η Αθήνα

Διάλογος Νίκος Γεια σου, Μαρία! Πώς είσαι;Μαρία Μια χαρά! Πίνω έναν καφέ φραπέ, ενώ κοιτώ την Ακρόπολη μπροστά στην

Αρχαία Αγορά.Νίκος Ανέβηκες στην Ακρόπολη;Μαρία Βέβαια. Πέρασα από τα Προπύλαια και μπήκα μέσα. Αριστερά είδα το

Ερέχθειο, γνωστό για τις Καρυάτιδες, έξι κολόνες που έχουν τη μορφή νέων γυναικών.

Νίκος Ξέρεις πώς ονομάζεται ο άλλος ναός που βρίσκεται δεξιά από τα Προπύλαια;

Μαρία Ναι, είναι ο ναός της Αθηνάς Νικής. Πάντως, το πιο μεγαλοπρεπές κτίριο από τα τέσσερα είναι χωρίς αμφιβολία ο Παρθενώνας.

Νίκος Σωστά! Ξέρεις και ποιοί ήταν οι δύο του αρχιτέκτονες;Μαρία Ήταν ο Ικτίνος και ο Καλλικράτης. Ξέρω και ότι μέσα στον Παρθενώνα

υπήρχε το άγαλμα της θεάς από χρυσό και ελεφαντόδοντο, έργο του γλύπτη Φειδία.

Νίκος Έχεις δίκιο. Πραγματικά, μόνο αν το δει κανείς από κοντά, καταλαβαίνει γιατί θεωρείται διεθνώς ως ένα από τα αρχιτεκτονικά θαύματα όλων των εποχών.

Μαρία Λοιπόν, έπειτα βγήκα έξω, κατέβηκα, διέσχισα την Αρχαία Αγορά και τελικά έφτασα εδώ.

16

Η Ακρόπολη

Μιλάμε ελληνικά; (ΙΙ)

είμαιΣυζυγία Α’αγοράζω

Συζυγία Β1’μιλάω

Συζυγία Β2’τηλεφωνώ

ήμουν(α) αγόρασα μίλησα τηλεφώνησα

ήσουν(α) αγόρασες μίλησες τηλεφώνησες

ήταν(ε) αγόρασε μίλησε τηλεφώνησε

ήμασταν/ήμαστε αγοράσαμε μιλήσαμε τηλεφωνήσαμε

ήσασταν/ήσαστε αγοράσατε μιλήσατε τηλεφωνήσατε

ήταν(ε) αγόρασαν(ε) μίλησαν(ε) τηλεφώνησαν(ε)

Ρήματα της Συζυγίας Α΄ με δυσκολίεςΕνεσ. Αόρ. Ενεσ. Αόρ. Ενεσ. Αόρ.

έχω είχα θέλω ήθελα τρώω έφαγα

πάω /πηγαίνω

πήγα παίρνω πήρα πίνω ήπια

βλέπω είδα δίνω έδωσα μαθαίνω έμαθα

λέω είπα στέλνω έστειλα έρχομαι* ήρθα

Ρήματα της Συζυγίας Β΄

Ενεσ. Αόρ.-ησα

Ενεσ. Αόρ.-ασα

Ενεσ. Αόρ.-εσα

κρατώ κράτησα διψώ δίψασα μπορώ μπόρεσα

πουλώ πούλησα πεινώ πείνασα φορώ φόρεσα

ρωτώ ρώτησα περνώ πέρασα παρακαλώ παρακάλεσα

οδηγώ οδήγησα κοιτώ κοίταξα πονώ πόνεσα

17

Ο Αόριστος

Μιλάμε ελληνικά; (ΙΙ)

Ενικός αριθμός

Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο

Ονομ. ακριβής ακριβής ακριβές

Κλητ. ακριβή ακριβή ακριβές

Αιτ. ακριβή ακριβή ακριβές

Γεν. ακριβούς ακριβούς ακριβούς

Πληθυντικός αριθμός

Ονομ. ακριβείς ακριβείς ακριβή

Κλητ. ακριβείς ακριβείς ακριβή

Αιτ. ακριβείς ακριβείς ακριβή

Γεν. ακριβών ακριβών ακριβών

Τα τροπικά επιρρήματα σχηματίζονται από τα επίθετα με τις καταλήξεις:

-α: βέβαιος βέβαια πραγματικός πραγματικά

-ως: ακριβής ακριβώς μεγαλοπρεπής μεγαλοπρεπώς

αλλά έχουμε και:

τέλειος τέλεια: Η μητέρα σου είναι τέλεια.

τελείως: οι Πέρσες κατέστρεψαν τελείως την πόλη.

άμεσος άμεσα: Η Άννα πάει άμεσα στη δουλειά της.

αμέσως: ο Περικλής άρχισε αμέσως να χτίζει ναούς στην Ακρόπολη.

18

Τα επίθετα ής, ής, ές

Τα τροπικά επιρρήματα

Μιλάμε ελληνικά; (ΙΙ)

Η Ακρόπολη, που προέρχεται από τις λέξεις άκρα και πόλις και σήμαινε «πάνω πόλη», βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας, σε ύψος 156 μέτρων από τη θάλασσα.

Με τέλος της μοναρχίας το 683 π.Χ., η πόλη για πρώτη φορά άρχισε να κυβερνιέται δημοκρατικά. Το κέντρο της πόλης μεταφερόταν πιο χαμηλά και η Ακρόπολη έγινε χώρος λατρείας της παρθένου Αθηνάς, που προστάτευε την πόλη.

Το 490 π.Χ. αρχίσε να χτίζεται ο πρώτος ναός, αλλά δέκα χρόνια αργότερα οι Πέρσες κατέστρεψαν τελείως την πόλη. Λίγο αργότερα κυβερνήτης της Αθήνας έγινε ο Περικλής που άρχισε αμέσως να χτίζει ναούς πάνω στην Ακρόπολη, τον ναό του Ηφαίστου στην Αγορά και τον ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο. Τα έργα στην Ακρόπολη τελείωσαν το 404 π.Χ.

Τα βυζαντινά χρόνια, ο Παρθενώνας έγινε ορθόδοξη εκκλησία, όπου λατρευόταν η Αγία Σοφία. Το 1205 μ.Χ. την Αθήνα κυριεύανε Φράγκοι σταυροφόροι. Η Ακρόπολη ξανέγινε φρούριο και ο Παρθενώνας καθολική εκκλησία. Τον 15ο αιώνα, αφού οι Τούρκοι κατέκτησαν την Ελλάδα, ο Παρθενώνας έγινε τζαμί. Το 1687 καταστρεφότανε μερικώς, όταν οι Βενετσιάνοι, που πολιορκούσαν την Αθήνα, βομβάρδισαν τον Παρθενώνα, τον οποίο οι Τούρκοι γεμίσανε με μπαρούτι. Από το 1833 μέχρι σήμερα η Ακρόπολη παραμένει σε ελληνικά χέρια, εκτός από το σύντομο διάστημα της ναζιστικής κατοχής.

19

Η ιστορία της Ακροπόλης

π.χ. πρό Χριστού (πριν από τη γέννηση του Χριστού)

μ.χ. μετά Χριστόν (μετά από τη γέννηση του Χριστού)

Μιλάμε ελληνικά; (ΙΙ)

Είμαι Συζυγία Α’αγοράζω

Συζυγία Β1’χτυπάω

Συζυγία Β2’πολιορκώ

ήμουν αγόραζα χτυπούσα πολιορκούσα

ήσουν αγόραζες χτυπούσες πολιορκούσες

ήταν(ε) αγόραζε χτυπούσε πολιορκούσε

ήμασταν αγοράζαμε χτυπούσαμε πολιορκούσαμε

ήσασταν αγοράζατε χτυπούσατε πολιορκούσατε

ήταν(ε) αγόραζαν(ε) χτυπούσαν(ε) πολιορκούσαν(ε)

Συζυγία Α’ (αγοράζω) Συζυγία Β1’ (χτυπώ) Συζυγία Β2’ (πολιορκώ)

αγοραζόμουν(α) χτυπιόμουν(α) πολιορκούμουν

αγοραζόσουν(α) χτυπιόσουν(α) πολιορκούσουν

αγοραζόταν(ε) χτυπιόταν(ε) πολιορκούνταν

αγοραζόμασταν /αγοραζόμαστε

χτυπιόμασταν /χτυπιόμαστε

πολιορκούμασταν

αγοραζόσασταν /αγοραζόσαστε

χτυπιόσασταν /χτυπιόσαστε

πολιορκούσασταν

αγοράζονταν(ε) χτυπιόνταν(ε) /χτυπιούνταν

πολιορκούνταν

20

Ο Παρατατικός (Ενεργητική φωνή)

Ο Παρατατικός Παθητική φωνή

Μιλάμε ελληνικά; (ΙΙ)

πιο μικρόςΟ Νίκος είναι από τον Πέτρο.

μικρότερος

αλλά: Η Νίκη είναι πιο στενοχωρημένη από τον Γιάννη.(Δεν προσθέτεται –τερ-, όταν η λέξη έχει πιο από 3 συλλαβές.)

ο πιο μικρός / ο μικρότερος (από όλους).Ο Νίκος είναι

μικρότατος / πολύ μικρός.

αλλά: Η Νίκη είναι η πιο στενοχωρημένη από όλους.(Δεν προσθέτεται –τερ- / –τατ-, όταν η λέξη έχει πιο από 3 συλλαβές.)

καλός καλύτερος ο καλύτεροςμεγάλος μεγαλύτερος ο μεγαλύτεροςκακός / άσχημος χειρότερος ο χειρότεροςπολύς περισσότερος ο περισσότερος

21

Συγκριτικός βαθμός

Υπερθετικός βαθμός

Ανώμαλα επίθετα

Μιλάμε ελληνικά; (ΙΙ)

1. Συμπληρώστε τα κενά, όπως στο παράδειγμα:

-σα -ψα -ξα

φτάνω έφτασα κρύβω έκρυψα ανοίγω άνοίξαδένω γράφω τρέχω

πληρώνω επιστρέφω διδάσκωακούω καλύπτω διώχνω

διασχίζω ταξιδεύω παίζωδιαβάζω δουλεύω κοιτάζωετοιμάζω μαγειρεύω αλλάζω

2. Γράψτε τις προτάσεις στον Αόριστο, όπως στο παράδειγμα:π.χ. Δεν καπνίζω καθόλου. Δεν κάπνισα καθόλου.

1. Διαβάζω και γράφω την ελληνική γλώσσα.....................................................................................................................................2. Οι γονείς μας αγοράζουνε ψωμί και φρούτα.....................................................................................................................................3. Τα παιδιά παίζουν στην αυλή του σχολείου.....................................................................................................................................4. Γιατί δεν ανοίγετε την πόρτα;....................................................................................................................................5. Ο πατέρας μου δουλεύει πολύ.....................................................................................................................................6. Ο Πέτρος βλέπει το ποδόσφαιρο στην τηλεόραση.....................................................................................................................................7. Γιατί δε ρωτάς τον καθηγητή σου;....................................................................................................................................8. Το παιδί φορά τζιν παντελόνι και μιαν πράσινη φανέλα.....................................................................................................................................

22

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Μιλάμε ελληνικά; (ΙΙ)

3. Ταιριάξτε τον Ενεστώτα τον Αόριστο και τον Μέλλοντα των ρημάτων:

βάζω έβγαλα θα μπωβγάζω έβαλα θα βγωμπαίνω βγήκα θα βάλωβγαίνω μπήκα θα βγάλωκαταλαβαίνω έκανα θα περιμένωκάνω περίμενα θα ξέρωξέρω έφυγα θα κάνωπεριμένω ήξερα θα φύγωμένω βρήκα θα πλύνωβρίσκω έμεινα θα γίνωφεύγω κατέλαβα θα μείνωπλένω έπλυνα θα βρωγίνομαι έγινα θα καταλάβω

4. Σχηματίστε τα επιρρήματα των επιθέτων:

πραγματικός .............................. διεθνής ..............................σωστός .............................. σαφής ..............................τελικός .............................. ευτυχής ..............................δυνατός .............................. δυστυχής ..............................

5. Ταιριάξτε τα ρήματα με τα επιρρήματα:

ανεβαίνω κάτωπηγαίνω μέσαβγαίνω αριστερά / δεξιάμπαίνω επάνωστρίβω μακριάμένω έξωκατεβαίνω ευθεία

23

Μιλάμε ελληνικά; (ΙΙ)

6. Συμπληρώστε με τον παρατατικό:1. Δεν πλήρωσε τον λογαριασμό, γιατί δεν ............................... χρήματα. (έχω)2. Τα παιδιά ............................... πολλές ώρες τηλεόραση. (βλέπω)3. Το πρωί εμείς .............................. από το σπίτι στις οχτώ και .............................. στις

τρεις το απόγευμα. (φεύγω / επιστρέφω)4. Ο θείος μου Σπύρος ............................... δύο ώρες κάθε πρωί. (περπατάω)5. Χτες μου ............................... το κεφάλι μου. (πονάω)6. Οι φίλοι της .............................. πάντα τα γενέθλιά της. (θυμάμαι)7. .............................. ψωμί και πήγα στον φούρνο. (χρειάζομαι)8. .............................. κάπου-κάπου αν την ............................... . (αναρωτιέμαι / αγαπάω)9. Η μητέρα μου .............................. πολύ κάθε φορά που δεν .............................. καλά η

γιαγιά. (στενοχωριέμαι / αισθάνομαι)

7. Γράψτε τα επίθετα στον συγκριτικό βαθμό:

1. Τα αγγλικά βιβλία είναι .................................. από τα ελληνικά. (ακριβός)2. Ο Κώστας είναι .................................. από την Αλίκη. (μικρός)3. Σήμερα είμαι .................................. από χτες. (ευτυχισμένος)4. Τα μαθηματικά είναι .................................. από την ιστορία. (δύσκολος)5. Ο Άρης είναι .................................. από τον Δημήτρη. (πλούσιος)

8. Γράψτε τα επίθετα στον υπερθετικό βαθμό:

1. Ο Ιούλιος είναι .................................. μήνας στην Ελλάδα. (ζεστός)2. Η θεία της μαγειρεύει .................................. μουσακά στον κόσμο. (νόστιμος)3. Θέλω .................................. μπίρα που έχετε. (παγωμένος)4. Ο παππούς μου είναι .................................. παππούς σ΄όλο τον κόσμο. (καλός)5. Ο Αλέξανδρος είναι .................................. μωρό απ΄όλα. (πανέμορφος)

24

Μιλάμε ελληνικά; (ΙΙ)

Ο καημός

Είναι μεγάλος ο γιαλός,είναι μακρύ το κύμα,είναι μεγάλος ο καημός,είναι πικρό το κρίμα.

Ποτάμι μέσα μου πικρότο αίμα της πληγής σου.

Κι από το αίμα πιο πικρόστο στόμα το φιλί, φιλί σου. (δίς)

Δεν ξέρεις τι΄ναι παγωνιάβραδιά χωρίς φεγγάρι,να μη γνωρίζεις ποια στιγμήο πόνος θα σε πάρει.

Ποτάμι μέσα μου πικρότο αίμα της πληγής σου.

Κι από το αίμα πιο πικρόστο στόμα το φιλί, φιλί σου. (δίς)

25

Μιλάμε ελληνικά; (ΙΙ)

Συμπληρώστε τα κενά.

Γιαλό Γιαλό

Εις τον αφρό, εις τον αφρό της ____________ En la espuma, en la espuma del marη ____________ μου, η ____________ μου ____________ . mi amor, mi amor duerme.____________ σας, κύματα, μη μου την εξυπνάτε. Os ruego, olas, que no me la despertéis.

Γιαλό γιαλό ____________ Por la orilla del mar íbamosκι όλο για σένα ____________ . y siempre sobre ti hablábamos.γιαλό να _________ , γιαλό να΄ρθείς, Por la orilla ves, por la orilla ven,τα λόγια μου να θυμηθείς. recuerda siempre mis palabras.

Να χαμηλώ... , να χαμηλώναν τα βουνά Si baja-, si bajaran las montañas,να΄βλεπα τη, να΄βλεπα την Ανούλα, que viera, que viera a Anita,να΄βλεπα το ____________ μου, que viera mi casita,να ασπρίσει στη ραχούλα. que se ponga de blanco en la cima.

Γιαλό γιαλό ____________ Por la orilla del mar íbamosκι όλο για σένα ____________ . y siempre sobre ti hablábamos.γιαλό να _________ , γιαλό να΄ρθείς, Por la orilla ves, por la orilla ven,τα λόγια μου να θυμηθείς. recuerda siempre mis palabras.

26

Μιλάμε ελληνικά; (ΙΙ)

Συμπληρώστε τα κενά.

Οδός Αριστοτέλους

____________ κι απόβραδο και ασετυλίνη Sábado al atardecer y acetilenoστην Αριστοτέλους που γερνάς en la calle de Aristóteles donde envejeces____________ απ' τις τσέπες μου φλούδες μανταρίνι sacaba de mis bolsillos cáscaras de mandarinaσου 'ριχνα στα ____________ να πονάς. te las tiraba a los ojos para que te dolieran.

____________ οι ____________ κλέφτες κι αστυνόμους Jugaban los niños a policías y ladronesκι ____________ αρχηγός η Αργυρώ y Argiro era la jefaκαι φωτιές ____________ στους απάνω δρόμους y las luces se encendían en las calles de arribaτ' Άη Γιάννη θα 'τανε θαρρώ. supongo que sería San Juan.

____________ τα δίκοχα οι παλιοί φαντάροι Los viejos soldados se quitaban las gorras,γέμιζ' η πλατεία από ____________ se llenaba la plaza de niñosκι ____________ ένα πράσινο, πράσινο φεγγάρι y había una verde, verde lunaνα σου μαχαιρώνει την ____________ . acuchillándote el corazón.

____________ οι ____________ κλέφτες κι αστυνόμους Jugaban los niños a policías y ladronesκι ____________ αρχηγός η Αργυρώ y Argiro era la jefaκαι φωτιές ____________ στους απάνω δρόμους y las luces se encendían en las calles de arribaτ' Άη Γιάννη θα 'τανε θαρρώ. supongo que sería San Juan.

27

Μιλάμε ελληνικά; (ΙΙ)

Το καινούριο σπίτι

Άννα Καλημέρα, Νίκο!Νίκος Καλημέρα, Άννα!Άννα _______________ πως _______________ καινούριο σπίτι.Νίκος Ναι. Το σπίτι, που _______________ , ήταν μικρό, για αυτό αποφασίσαμε

______ _______________ ένα πιο μεγάλο σπίτι.Άννα Σας _______________ το καινούριο σπίτι; Νίκος Πολύ.Άννα Σε ποια _______________ είναι το σπίτι; Νίκος Στην _______________ εικοστής πρώτης οκτωβρίου.Άννα Είναι μεγάλο σπίτι; Νίκος Αρκετά μεγάλο.Άννα Πόσα _______________ έχει; Νίκος Έχει οχτώ _______________ .Άννα Πόσας κρεβατοκάμαρες; Νίκος Έχει _______________ κρεβατοκάμαρες.Άννα Και πόσα μπάνια; Νίκος Έχει _______________ μπάνια.Άννα Η αυλή πώς είναι; Νίκος Είναι _______________ με πολλά δένδρα, ωραίους θάμνους και λουλούδια.Άννα Πες μου, είναι καινούριο σπίτι; Νίκος Ναι, μόλις _______________ .Άννα _______________ πολύ που βρήκατε ένα τέτοιο ωραίο σπίτι.Νίκος Ευχαριστώ.

28

Μιλάμε ελληνικά; (ΙΙ)

Συμπληρώστε τα κενά.

Το Χρονικό της Νάρνια

Λούση Μου ______________ ; Φαύνος Όχι. Εγώ, εγώ απλά... Όχι, όχι, απλά, απλά, απλά δεν _________ να σε τρομάξω.Λούση Μπορείς να μου _________ τι __________ ; Φαύνος Είμαι... είμαι φαύνος. Εσύ τι είσαι; __________ να είσαι κάτι σαν αμούστακος νάνος.Λούση Δεν είμαι νάνος! (Αχ, πάει καλά) Είμαι κορίτσι. Και μάλιστα είμαι το ___________

κορίτσι στην τάξη μου.Φαύνος Δηλαδή, είσαι μία κόρη της Εύας;Λούση Τη μαμά μου τη __________ Έλεν.Φαύνος Ναι, αλλά βασικά είσαι ____________ ; Λούση Ναι, __________ .Φαύνος Τι... τι κάνεις εδώ; Λούση Ξέρεις; ______________ στην ντουλάπα στο δωμάτιο των Ξένων και...Φαύνος Αχ, δωμάτιο των Ξένων. Είναι στη Νάρνια; Λούση Νάρνια;Φαύνος Ναι.Λούση _______ __________ _________ ; Φαύνος Κορίτσι μου, είσαι στη Νάρνια. Τα πάντα από τον φανοστάτη μέχρι το Κάστρο

Κάιρ Πάραβελ στον ανατολικό ωκεανό. Κάθε __________ και πετραδάκι που ___________ , κάθε σταλαχτίτης ανοίγει στη Νάρνια.

Λούση Είναι πολύ ____________ αυτή η ντουλάπα.Φαύνος Ντουλάπα; Συγνώμη, παράλειψα να συστηθώ. Το ___________ μου είναι Τούμνους.Λούση __________ _________ , κύριε Τούμνους. Είμαι Λούση Πίβενσι.

Οχ, δως΄ μου το ________ σου.Φαύνος Μα γιατί;Λούση Ε... δεν ξέρω. Το ___________ αυτό όταν συστηνόμαστε μεταξύ μας.Φαύνος Καλά, τότε, Λούση Πίβενσι από τη φωτεινή πόλη της Ντουλάπας στη μαγική χώρα

του δωματίου Ξένων, τι θα έλεγες; Να΄ρθεις να __________ ένα τσάι; Λούση Σας ______________ παρά πολύ, αλλά... πρέπει να ____________ στο σπίτι.Φαύνος Καλά, όμως μέχρι τη γωνία θα πάμε και θα έχει μια καταπληκτική φωτιά με το

τοστ και τσάι και κέικ και ίσως να ________________ καμιά σαρδελίτσα.Λούση Ε, δεν ξέρω.Φαύνος Έλα! Νομίζω _______ κάθε μέρα δε γνωρίζουμε καινούρια φίλη.Λούση Καλά. Υποθέτω (ότι) θα μπορούσα να έρθω για λιγάκι. Αν έχετε και σαρδέλες...Φαύνος Κουβάδες ολοκλήρως.

29