URZDOWY WYKAZPOLSKICH NAZW

GEOGRAFICZNYCHWIATA

ISBN 978-83-254-1988-2

URZDOWY W

YKAZ POLSKICHNAZW

GEOGRAFICZNYCH WIATA

GWNY URZD GEODEZ J I I KARTOGRAF I I

W a r s z a w a 2 0 1 3

Waszyngtonszyngton

Ziemia BaffinaZiemia Baffina

FlorydaFlor

Madagaskaradaga

Cejlonejlon Nowa GwineaNowa G

Wyspa Ksicia EdwardaMorze WeddellaMorze Weddella

Gra Kociuszkia KociuszkWyspa Wielkanocnakan

Amazonkamazon

WenecjaenecjaunajDunaj

SztokholmSztokholm

Nil

Kilimandaroimandar

KKamerun

KaKair HimalajeHimalajespy JaposkieWyspy Ja

SSyberia KamczatkaKam

Andndy

KOMISJA STANDARYZACJI NAZW GEOGRAFICZNYCH POZA GRANICAMI RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

przy Gwnym Geodecie Kraju

URZDOWY WYKAZ POLSKICH NAZW

GEOGRAFICZNYCH WIATA

GWNY URZD GEODEZJI I KARTOGRAFII

Warszawa 2013

KOMISJA STANDARYZACJI NAZW GEOGRAFICZNYCH POZA GRANICAMI RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

przy Gwnym Geodecie Kraju

Ewa Wolnicz-Pawowska (przewodniczca),Andrzej Markowski (zastpca przewodniczcej),

Maciej Zych (zastpca przewodniczcej), Katarzyna Przyszewska (sekretarz);Teresa Brzeziska-Wjcik, Andrzej Czerny, Janusz Goaski,

Romuald Huszcza, Sabina Kacieszczenko, Dariusz Kalisiewicz, Artur Karp, Jerzy Ostrowski, Jarosaw Pietrow, Jerzy Pietruszka, Andrzej Pisowicz,

Bogumia Wicaw, Tomasz Wites, Bogusaw R. Zagrskiczonkowie do 2012 r.: Stanisaw Alexandrowicz, Janusz Danecki,

Waldemar Rudnicki

Opracowanie redakcyjneMaciej Zych

Opracowanie skorowidza nazwMaciej Zych

Koordynacja pracKatarzyna Przyszewska

WsppracaMinisterstwo Spraw Zagraniczych

Zesp Ortograficzno-Onomastyczny Rady Jzyka Polskiego

Copyright by Gwny Geodeta Kraju 2013

ISBN 978-83-254-1988-2

Skad komputerowy i drukCentrum Poligrafii Sp. z o.o.

www.jakubiccy.com.pl

III

Spis treci

Od Wydawcy ...............................................................................................................XIPrzedmowa ............................................................................................................... XIIIWprowadzenie ...................................................................................................... XXIIIPrzyjte zasady latynizacji z jzykw posugujcych si nieaciskimi

systemami zapisu .............................................................................................XXXIObjanienia skrtw ........................................................................................... XXXVI

Cz 1. Europa ........................................................................................................... 1Albania .................................................................................................................... 4Andora ..................................................................................................................... 6Austria ..................................................................................................................... 7Belgia ..................................................................................................................... 10Biaoru.................................................................................................................. 13Bonia i Hercegowina .......................................................................................... 105Bugaria ............................................................................................................... 107Chorwacja ............................................................................................................ 112Czarnogra .......................................................................................................... 114Czechy ................................................................................................................. 116Dania.................................................................................................................... 126Estonia ................................................................................................................. 128Finlandia .............................................................................................................. 129Francja ................................................................................................................. 132Gibraltar ............................................................................................................... 140Grecja .................................................................................................................. 140Guernsey .............................................................................................................. 150Hiszpania ............................................................................................................. 151Holandia .............................................................................................................. 155Irlandia ................................................................................................................. 157Islandia ................................................................................................................ 159Jan Mayen ............................................................................................................ 160Jersey ................................................................................................................... 160Kosowo ................................................................................................................ 161Liechtenstein........................................................................................................ 162Litwa .................................................................................................................... 163Luksemburg ......................................................................................................... 195

IV

otwa ................................................................................................................... 196Macedonia ........................................................................................................... 198Malta .................................................................................................................... 200Modawia ............................................................................................................. 201Monako ................................................................................................................ 204Niemcy ................................................................................................................ 204Norwegia ............................................................................................................. 213Portugalia ............................................................................................................. 215Rosja .................................................................................................................... 216Rumunia .............................................................................................................. 255San Marino .......................................................................................................... 260Serbia ................................................................................................................... 260Sowacja .............................................................................................................. 263Sowenia .............................................................................................................. 282Svalbard ............................................................................................................... 285Szwajcaria ............................................................................................................ 288Szwecja ................................................................................................................ 291Ukraina ................................................................................................................ 293Watykan ............................................................................................................... 359Wgry .................................................................................................................. 360Wielka Brytania ................................................................................................... 363Wochy ................................................................................................................ 367Wyspa Man .......................................................................................................... 373Wyspy Owcze ...................................................................................................... 374

Cz 2. Azja ............................................................................................................ 375Afganistan............................................................................................................ 379Akrotiri ................................................................................................................ 381Arabia Saudyjska ................................................................................................. 382Armenia ............................................................................................................... 383Azerbejdan ......................................................................................................... 385Bahrajn ................................................................................................................ 388Bangladesz ........................................................................................................... 388Bhutan.................................................................................................................. 390Brunei .................................................................................................................. 390Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego ........................................................ 391Chiny ................................................................................................................... 391Cypr ..................................................................................................................... 399Dhekelia ............................................................................................................... 401Filipiny ................................................................................................................ 402Gruzja .................................................................................................................. 403Indie ..................................................................................................................... 408

V

Indonezja ............................................................................................................. 416Irak ....................................................................................................................... 418Iran ....................................................................................................................... 422Izrael .................................................................................................................... 426

Jerozolima ........................................................................................................ 431Japonia ................................................................................................................. 432Jemen ................................................................................................................... 434Jordania................................................................................................................ 436Kamboda ............................................................................................................ 437Katar .................................................................................................................... 439Kazachstan ........................................................................................................... 439Kirgistan .............................................................................................................. 447Korea Poudniowa ............................................................................................... 451Korea Pnocna ................................................................................................... 452Kuwejt ................................................................................................................. 454Laos ..................................................................................................................... 454Liban .................................................................................................................... 455Malediwy ............................................................................................................. 457Malezja ................................................................................................................ 458Mjanma ................................................................................................................ 459Mongolia.............................................................................................................. 462Nepal.................................................................................................................... 465Oman ................................................................................................................... 467Pakistan................................................................................................................ 468Palestyna .............................................................................................................. 471Singapur ............................................................................................................... 474Sri Lanka ............................................................................................................. 475Syria ..................................................................................................................... 477Tadykistan .......................................................................................................... 479Tajlandia .............................................................................................................. 482Tajwan ................................................................................................................. 484Timor Wschodni .................................................................................................. 486Turcja ................................................................................................................... 486Turkmenistan ....................................................................................................... 490Uzbekistan ........................................................................................................... 492Wietnam ............................................................................................................... 495Wyspa Boego Narodzenia .................................................................................. 496Wyspy Kokosowe ................................................................................................ 497Wyspy Spratly ..................................................................................................... 497Zjednoczone Emiraty Arabskie ........................................................................... 498

VI

Cz 3. Afryka ........................................................................................................ 501Algieria ................................................................................................................ 504Angola ................................................................................................................. 506Benin.................................................................................................................... 507Botswana ............................................................................................................. 507Burkina Faso ........................................................................................................ 508Burundi ................................................................................................................ 509Czad ..................................................................................................................... 510Demokratyczna Republika Konga ....................................................................... 512Dibuti ................................................................................................................. 514Egipt .................................................................................................................... 515Erytrea ................................................................................................................. 520Etiopia.................................................................................................................. 522Gabon .................................................................................................................. 524Gambia ................................................................................................................ 524Ghana ................................................................................................................... 525Gwinea ................................................................................................................. 526Gwinea Bissau ..................................................................................................... 527Gwinea Rwnikowa ............................................................................................ 527Kamerun .............................................................................................................. 528Kenia.................................................................................................................... 530Komory ................................................................................................................ 531Kongo .................................................................................................................. 531Lesotho ................................................................................................................ 532Liberia.................................................................................................................. 533Libia ..................................................................................................................... 533Madagaskar.......................................................................................................... 535Majotta ................................................................................................................. 536Malawi ................................................................................................................. 536Mali...................................................................................................................... 537Maroko ................................................................................................................ 538Mauretania ........................................................................................................... 541Mauritius.............................................................................................................. 542Mozambik ............................................................................................................ 542Namibia ............................................................................................................... 543Niger .................................................................................................................... 545Nigeria ................................................................................................................. 545Republika Poudniowej Afryki ............................................................................ 546Republika rodkowoafrykaska .......................................................................... 549Republika Zielonego Przyldka .......................................................................... 550Reunion................................................................................................................ 550

VII

Rwanda ................................................................................................................ 551Sahara Zachodnia ................................................................................................ 552Senegal ................................................................................................................ 552Seszele ................................................................................................................. 553Sierra Leone ......................................................................................................... 554Somalia ................................................................................................................ 554Suazi .................................................................................................................... 556Sudan ................................................................................................................... 556Sudan Poudniowy ............................................................................................... 559Tanzania ............................................................................................................... 560Togo ..................................................................................................................... 562Tunezja ................................................................................................................ 562Uganda ................................................................................................................. 565Wybrzee Koci Soniowej .................................................................................. 566Wyspa witej Heleny, Wyspa Wniebowstpienia i Tristan da Cunha ............... 567Wyspy witego Tomasza i Ksica ................................................................. 567Zambia ................................................................................................................. 568Zimbabwe ............................................................................................................ 569

Cz 4. Ameryka Pnocna ................................................................................... 571Anguilla ............................................................................................................... 573Antigua i Barbuda................................................................................................ 574Bahamy ................................................................................................................ 575Barbados .............................................................................................................. 576Belize ................................................................................................................... 576Bermudy .............................................................................................................. 577Brytyjskie Wyspy Dziewicze............................................................................... 577Dominika ............................................................................................................. 578Dominikana ......................................................................................................... 579Grenada................................................................................................................ 580Grenlandia ........................................................................................................... 581Gwadelupa ........................................................................................................... 583Gwatemala ........................................................................................................... 584Haiti ..................................................................................................................... 585Honduras.............................................................................................................. 587Jamajka ................................................................................................................ 587Kajmany .............................................................................................................. 588Kanada ................................................................................................................. 589Kostaryka ............................................................................................................. 595Kuba .................................................................................................................... 596Martynika ............................................................................................................ 597Meksyk ................................................................................................................ 598

VIII

Montserrat............................................................................................................ 600Navassa ................................................................................................................ 601Nikaragua ............................................................................................................ 601Panama ................................................................................................................ 602Portoryko ............................................................................................................. 603Saba ..................................................................................................................... 604Saint-Barthlemy ................................................................................................. 605Saint Kitts i Nevis ................................................................................................ 606Saint Lucia ........................................................................................................... 606Saint-Martin ......................................................................................................... 607Saint-Pierre i Miquelon ....................................................................................... 608Saint Vincent i Grenadyny ................................................................................... 608Salwador .............................................................................................................. 609Sint Eustatius ....................................................................................................... 609Sint Maarten ........................................................................................................ 610Stany Zjednoczone .............................................................................................. 611Turks i Caicos ...................................................................................................... 617Wyspa Clippertona .............................................................................................. 617Wyspy Dziewicze Stanw Zjednoczonych ......................................................... 618

Cz 5. Ameryka Poudniowa ............................................................................... 619Argentyna ............................................................................................................ 621Aruba ................................................................................................................... 623Boliwia ................................................................................................................ 624Bonaire ................................................................................................................ 625Brazylia................................................................................................................ 626Chile .................................................................................................................... 628Curaao ................................................................................................................ 630Ekwador ............................................................................................................... 631Falklandy ............................................................................................................. 632Gujana.................................................................................................................. 633Gujana Francuska ................................................................................................ 634Kolumbia ............................................................................................................. 635Paragwaj .............................................................................................................. 636Peru ...................................................................................................................... 637Surinam................................................................................................................ 638Trynidad i Tobago ................................................................................................ 639Urugwaj ............................................................................................................... 640Wenezuela ............................................................................................................ 641

Cz 6. Australia i Oceania ................................................................................... 643Australia .............................................................................................................. 645

IX

Baker.................................................................................................................... 648Fidi ..................................................................................................................... 648Guam ................................................................................................................... 649Howland .............................................................................................................. 649Jarvis .................................................................................................................... 650Johnston ............................................................................................................... 650Kingman .............................................................................................................. 650Kiribati ................................................................................................................. 650Mariany Pnocne ................................................................................................ 651Midway ................................................................................................................ 651Mikronezja ........................................................................................................... 651Nauru ................................................................................................................... 652Niue ..................................................................................................................... 652Norfolk ................................................................................................................ 652Nowa Kaledonia .................................................................................................. 653Nowa Zelandia ..................................................................................................... 653Palau .................................................................................................................... 655Palmyra ................................................................................................................ 656Papua-Nowa Gwinea ........................................................................................... 656Pitcairn ................................................................................................................. 658Polinezja Francuska ............................................................................................. 658Samoa .................................................................................................................. 659Samoa Amerykaskie .......................................................................................... 659Tokelau ................................................................................................................ 659Tonga ................................................................................................................... 659Tuvalu .................................................................................................................. 660Vanuatu ................................................................................................................ 660Wake .................................................................................................................... 660Wallis i Futuna ..................................................................................................... 660Wyspy Ashmore i Cartiera ................................................................................... 661Wyspy Cooka ....................................................................................................... 661Wyspy Marshalla ................................................................................................. 661Wyspy Morza Koralowego .................................................................................. 662Wyspy Salomona ................................................................................................. 662

Cz 7. Antarktyka ................................................................................................ 665Antarktyka obszar na poudnie od 60 ............................................................. 667Francuskie Terytoria Poudniowe i Antarktyczne ............................................... 676Georgia Poudniowa i Sandwich Poudniowy ..................................................... 677Wyspa Bouveta .................................................................................................... 678Wyspy Heard i McDonalda ................................................................................. 678

X

Cz 8. Obiekty podmorskie ................................................................................. 679Ocean Arktyczny ................................................................................................. 681Ocean Atlantycki ................................................................................................. 682Ocean Indyjski ..................................................................................................... 686Ocean Poudniowy............................................................................................... 688Ocean Spokojny................................................................................................... 690Morze Batyckie .................................................................................................. 693Morze rdziemne ............................................................................................... 694

Skorowidz nazw ...................................................................................................... 697

Od Wydawcy

Opracowywanie oraz publikowanie wykazw nazw geograficznych wy-nika z realizacji rezolucji Organizacji Narodw Zjednoczonych i ma na celu ujednolicenie nazewnictwa geograficznego uywanego w relacjach oficjalnych, a take publikacjach kartograficznych, podrcznikach, prasie i innych rodkach masowego przekazu. Nazwy geograficzne speniaj wan rol informacyjn.Wobec zachodzcych w wiecie zmian politycznych konieczne jest publikowanie oficjalnych, aktualnych wykazw nazewniczych.

Ustawa prawo geodezyjne i kartograficzne stanowi, e przy GwnymGeodecie Kraju dziaa Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Gra-nicami Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z 3 ust. 1 pkt 2 rozporzdzeniaMinistra Spraw Wewntrznych i Administracji z dnia 24 marca 2000 roku w sprawie trybu i zakresu dziaania Komisji do zakresu jej dziaania naleyopracowywanie urzdowych wykazw polskich nazw geograficznych wiata.Pierwsze wydanie Urzdowego wykazu polskich nazw geograficznych wiatastanowi realizacj zapisw powyszego rozporzdzenia.

Zgodnie z 3 ust. 3 wyej wymienionego rozporzdzenia urzdowy wy-kaz polskich nazw geograficznych wiata publikowany jest w celu stosowania przez podmioty wykonujce zadania publiczne na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jestem przekonany, e publikacja, przygotowana przez zesp specja-listw, przede wszystkim geografw i jzykoznawcw, przyczyni si do popraw-nego stosowania nazw geograficznych i bdzie pomocna dla wielu osb i insty-tucji.

Gwny Geodeta Kraju

Kazimierz Bujakowski

XIII

Przedmowa

Jzyk polski ma swoj histori, bdc odzwierciedleniem historii narodu polskiego, a bogate sownictwo w tym i nazewnictwo geograficzne jest jego integraln czci, stanowic element niematerialnego dziedzictwa. Stosowane w jzyku polskim nazewnictwo geograficzne, odnoszce si do rnych obsza-rw wiata, wiadczy o historycznych powizaniach z danym terenem. To na-zewnictwo, ksztatujce si od kilkuset lat a po czasy nam wspczesne, jest czci polskiej kultury.

Polskie nazewnictwo geograficzne wiata, pomimo e stosowane jest od kilku stuleci, opracowywania i standaryzacji doczekao si dopiero po drugiej wojnie wiatowej. W okresie midzywojennym polskie nazwy byy powszech-nie stosowane zarwno na mapach i w atlasach, jak i w publikacjach encyklo-pedycznych. Jednak, poza utrwalonymi w jzyku polskim nazwami gwnychobiektw geograficznych, nazwy stosowane byy czsto w rnych formach, za autorzy nieraz sami polszczyli obce nazwy.

W 1951 roku przy Polskim Towarzystwie Geograficznym zostaa powo-ana Komisja Nazw Geograficznych (pod przewodnictwem prof. Stanisawa Leszczyckiego), ktra podja szeroko zakrojone prace, majce na celu ujedno-licenie stosowanych w Polsce nazw geograficznych wiata oraz przygotowanie wykazu nazw uznanych za poprawne i zalecanych do uywania zarwno nazw spolszczonych, jak i nazw oryginalnych. W jej skad obok geografw, jzyko-znawcw i historykw weszli przedstawiciele Ministerstwa Owiaty, Minister-stwa Szkolnictwa Wyszego, Ministerstwa Obrony Narodowej, Centralnego Urzdu Geodezji i Kartografii, Pastwowego Przedsibiorstwa Wydawnictw Kartograficznych i Pastwowego Wydawnictwa Naukowego. Do 1956 r. Komisja (od 1953 r. dziaajca przy Instytucie Geografii Polskiej Akademii Nauk pod na-zw Komisja Ustalania Nazw Geograficznych) ustalia 19 720 nazw obiektw z caego wiata, wrd ktrych cz stanowiy nazwy polskie. Wykazy ukazy-way si systematycznie w latach 195256 w postaci 15 zeszytw*, w 1959 r. zosta za wydany poprawiony i zaktualizowany zbiorczy wykaz zawartych

* Zeszyty nazewnicze byy wydawane w latach 195253 w ramach Biuletynu Geograficznego PTG, w 1954 r. Biuletynu Geograficznego IG PAN, a w latach 195556 Dokumentacji Geograficznej IG PAN.

XIV

w tych zeszytach nazw pt. Polskie nazewnictwo geograficzne wiata, opracowany przez Lecha Ratajskiego, Janin Szewczyk i Przemysawa Zwoliskiego. Wykaz ten zosta uznany przez Komisj Kultury Jzyka Komitetu Jzykoznawstwa Polskiej Akademii Nauk za norm i w zwizku z tym by szeroko stosowany w wielu sownikach, encyklopediach i opracowaniach geograficznych.

W drugim okresie, mniej wicej midzy rokiem 1960 a 1990, prace Komisji zostay spowolnione. W latach szedziesitych nie ukazay si ad-ne opracowania, jednak zostaa nawizana wsppraca midzynarodowa na forum ONZ. W 1967 roku odbya si pierwsza Konferencja ONZ w sprawie Standaryzacji Nazw Geograficznych, nastpnie za powoana zostaa staaGrupa Ekspertw ONZ ds. Nazw Geograficznych (United Nations Group of Experts on Geographical Names UNGEGN). Wsppraca midzynarodowauwiadomia decydentom znaczenie standaryzacji nazw, co przyczynio si do przeniesienia Komisji w 1973 r. do Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyszegoi Techniki jako Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych wiata pod prze-wodnictwem prof. Lecha Ratajskiego (od 1984 roku jako Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Polski). Dziki temu wydany w poowielat siedemdziesitych wykaz nazw pastw wprowadzony zosta zarzdzeniemministra. W latach osiemdziesitych opracowano wykaz polskich nazw z obsza-ru Europy (bez ZSRR) oraz kolejny wykaz nazw pastw.

Znaczne zaktywizowanie prac Komisji, kierowanej od 1978 r. przez prof. Jerzego Kondrackiego, nastpio po roku 1989. Wwczas to (w latach 199496) ukaza si czteroczciowy wykaz polskich nazw geograficznych wiata,obejmujcy ponad 6400 nazw obiektw z obszaru wszystkich kontynentw oraz mrz i oceanw (obiekty podmorskie). Publikacja ta realizowaa postano-wienia UNGEGN, majce na celu ujednolicenie nazewnictwa geograficznego uywanego w poszczeglnych pastwach: na mapach i w atlasach, podrczni-kach, prasie i innych rodkach masowego przekazu. Miaa te przyczyni sido rozstrzygnicia wielu wtpliwoci i zapobiega licznym niekonsekwencjom w stosowaniu polskiego tradycyjnego nazewnictwa dla obiektw geograficz-nych znajdujcych si poza granicami Polski. Podane w niej nazwy byy zale-cane do powszechnego uytku przez Ministerstwo Edukacji Narodowej.

Kolejny okres zacz si w 2000 roku, kiedy to na mocy nowych prze-pisw powoano Komisj (od 2001 r. pod nazw Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej) dziaajc przy Gwnym Geodecie Kraju. Komisja rozpocza szeroko zakrojone prace nad opracowaniem wykazw nazewnictwa geograficznego wiata. Jej przewodnicz-cy dr Maksymilian Skotnicki opracowa gwne zaoenia publikacji, nawizu-

XV

jc do prac z lat pidziesitych. Mia zosta opracowany wykaz nazw geogra-ficznych zalecanych do uytku w Polsce, obejmujcy nazwy obiektw zarwno posiadajcych polskie nazwy, jak i ich nieposiadajcych. M. Skotnicki zapro-ponowa rwnie modyfikacj procesu standaryzacyjnego, powoujc Komitet Redakcyjny, ktry przygotowywa wstpne koncepcje i materiay na posiedze-nia Komisji, co usprawnio i udoskonalio prace zespou. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych standaryzowaa tylko polskie nazwy (egzonimy), nato-miast nazwy oryginalne (endonimy) podawano na podstawie najwiarygodniej-szych z dostpnych rde. Poprawno zebranego nazewnictwa gwarantowadobr autorw opracowujcych wykazy z obszarw poszczeglnych pastw; sta-rano si, aby byli to zarwno jzykoznawcy (specjalici od jzykw, w ktrych ustalone zostay dane nazwy), jak rwnie geografowie, kartografowie i history-cy. Zesp autorw liczy cznie 28 osb; ponadto wykazy weryfikowane przez recenzentw omawiane byy na plenarnych posiedzeniach Komisji. Planowany pocztkowo okres trzech-czterech lat, potrzebny na opracowanie wykazw (w latach pidziesitych wykazy opracowano w cigu siedmiu lat), okaza siniewystarczajcy, a same zeszyty znacznie rozrosy si ponad planowan pier-wotnie liczb okoo 30 000 nazw. Ostatni, dwunasty zeszyt Nazewnictwa geogra-ficznego wiata ukaza si w 2010 roku, po blisko dziesiciu latach prac. Ogem w wykazach Nazewnictwa... znalazy si nazwy okoo 53 000 obiektw geogra-ficznych, przy czym polskie nazwy ustalono dla okoo 10 000 z tych obiektw.

W cigu kilkudziesiciu lat od czasu powoania pierwszej Komisji zmie-niay si zasady, ktrymi kierowano si przy ustalaniu zalecanego nazew-nictwa. Chodzi tu przede wszystkim o poprawno stosowania egzonimw. Pocztkowo zalecano ich szerokie uywanie, a nawet spolszczanie tych nazw, ktre w Polsce byy mao znane. Pniej okazywano znacznie wiksz w tym wzgldzie ostrono. Obecnie Komisja stara si nie usuwa tych nazw, kt-re w polskim jzyku s utrwalone i ktre stanowi cz naszego dziedzic-twa kulturowego. Jednak niektre z takich nazw (jako w praktyce niestoso-wane lub wrcz niepoprawne) nie s przez Komisj zalecane. Z drugiej stro-ny zestandaryzowane zostay nazwy mniejszych obiektw geograficznych z obszarw historycznie zwizanych z Polsk. Chodzi wic z jednej strony o to, aby chroni te polskie nazwy, ktre na ochron zasuguj, a z drugiej strony pozbywa si tych, ktre wprowadzono pochopnie lub ktre wyszy z uycia.Jednoczenie zgodnie ze zmieniajca si sytuacj nazewnicz niektre daw-niej uywane nazwy zastpowane s nowszymi.

XVI

Rozwizania przyjte przez Komisj wynikaj czsto z gorcych dyskusji i nie s pozbawione subiektywizmu. Kryteria ustalania nazw nie mog by bowiem jednoznaczne tym bardziej, e jzyk jest ywy i zmienne s nasze dowiadcze-nia. Dlatego kada zmiana polskiego egzonimu jest dyskutowana, a czonkowie Komisji podejmuj kadorazowo w gosowaniu indywidualne decyzje.

Ustalajc poprawne formy polskich nazw geograficznych wiata (egzo-nimw) Komisja musiaa zdefiniowa, czym s te nazwy. Pocztkowo przy-jto oglnie, e polskimi nazwami geograficznymi wiata s nazwy obiektw geograficznych lecych poza granicami Polski, ktrych formy stosowane w jzyku polskim rni si od form oryginalnych, stosowanych na miejscu w jzyku danego pastwa.

W wyniku modyfikacji definicji egzonimu, przyjtych na forum Grupy Ekspertw ONZ ds. Nazw Geograficznych, rwnie definicje stosowane przez Komisj ulegay zmianom, aby w kocu przyj nastpujc posta: polski eg-zonim to nazwa obecnie uywana w Polsce w jzyku polskim dla obiektu geo-graficznego lecego poza jej terytorium i rnica si zapisem od endonimu standaryzowanego tego obiektu. Za rnic zapisu nie uwaa si opuszczenia, dodania lub przetumaczenia terminu rodzajowego. Tak rnic nie jest rw-nie transliteracja lub transkrypcja nazw zapisanych oryginalnie w nieaciskimsystemie pisma, jeeli dokonana zostaa zgodnie z wczeniej przyjtymi regua-mi. Rnic zapisu jest natomiast opuszczenie lub dodanie znakw diakrytycz-nych i przedrostkw, bdcych integralnymi czciami nazwy.

Komisja uznaa, e tak zdefiniowane egzonimy nie wyczerpuj zasobu polskiego nazewnictwa geograficznego wiata, gdy istniej take tradycyjnie uywane w Polsce nazwy nie zaliczane do egzonimw. Nazwy te okrelonomianem pseudoegzonimw i zaliczono do nich:

nazwy geograficzne obiektw transgranicznych, zbiene z co najmniej jednym zestandaryzowanym endonimem, stosowanym w ktrymz pastw, w ktrym znajduje si dany obiekt, ale jednoczenie rne od co najmniej jednego z tych endonimw; np. nazwa Dunaj, bdc endo-nimem sowackim i transkrypcj nazwy ukraiskiej Dunaj, trak-towana jest jako nazwa polska i stosowana dla rzeki na caej jej dugoci,czyli poza Sowacj i Ukrain rwnie w Niemczech i Austrii (niemiec-ki endonim: Donau), Wgrzech (wgierski endonim: Duna), Chorwacji i Serbii (chorwacki i serbski endonim: Dunav), Bugarii (bugarski endo-nim: Dunav, Dunaw) i Rumunii (rumuski endonim: Dunrea);nazwy geograficzne obiektw posiadajcych kilka endonimw w jzyku lub jzykach oficjalnych danego kraju i identyczne z jedn z tych nazw;

XVII

np. dla stolicy Irlandii przyjto jako polsk nazw Dublin, czyli endo-nim angielski, nie zalecajc stosowania endonimu irlandzkiego Baile tha Cliath; podobnie dla stolicy Finlandii zalecane jest stosowanie w jzyku polskim nazwy fiskiej Helsinki, a nie szwedzkiej Helsingfors;nazwy geograficzne obiektw, ktrych oficjalne endonimy zapisuje sialfabetem nieaciskim, identyczne z nazw danego obiektu zapisan za pomoc jednej z przyjtych przez Komisj metod latynizacji transkryp-cji lub transliteracji; np. dla gr w Rosji ustalona zostaa nazwa Ural,czyli rosyjski endonim zapisany w transliteracji (w transkrypcji ta rosyjska nazwa ma zapis Ura), a dla miasta nazwa Moskwa, czyli endo-nim rosyjski Moc w transkrypcji (w transliteracji nazwa ta ma formMoskva);nazwy geograficzne rnice si od oficjalnego endonimu danego obiek-tu jedynie tumaczeniem lub opuszczeniem terminu rodzajowego, np. Zatoka Alaska dla zatoki oficjalnie nazywajcej si Gulf of Alaska;Komisja standaryzuje tylko takie pseudoegzonimy, ktre odnosz si do

najbardziej znanych obiektw.W niniejszym wykazie podano polskie nazwy dla 13 358 obiektw geo-

graficznych. Dla 11 326 z nich zalecane s egzonimy, dla 1813 pseudoegzonimy (w obu przypadkach nie liczc nazw obocznych). 219 obiektw majcychcharakter transgraniczny znajduje si czciowo w Polsce; ich polskie nazwy to endonimy, jednak gdy s stosowane dla fragmentw obiektu lecych poza granicami Polski, to mona traktowa je jako pseudoegzonimy.

Wykaz odnosi si do obiektw, dla ktrych zalecane s polskie nazwy geograficzne egzonimy i pseudoegzonimy takie jak Pary, Gwinea, Wyspy Japoskie, Andy, Zatoka Omaska. Nie uwzgldnione s w nim zatem obiekty, dla ktrych taki rodzaj nazw nie istnieje lub nie jest zalecany w tym tak-e powszechnie stosowane w jzyku polskim nazwy jak Berlin, Amsterdam,Lombardia, Alaska, Tasmania, Jawa, Niger, ktre pomimo e dobrze ugrun-towane w polszczynie s identyczne z nazwami oryginalnymi tych obiektw (tzn. w jzyku polskim stosowane s endonimy). Dotyczy to take przypadkw, gdy stosowane w jzyku polskim nazwy obiektw zapisywanych w orygina-le pismem nieaciskim, s identyczne z ich zapisem w zalecanych systemach latynizacji (transliteracji i transkrypcji), np. Krasnojarsk, Lida, Astana. Z tego powodu w wykazach obiektw poszczeglnych kategorii mog si zdarzy po-zorne pominicia, zwaszcza w wykazach jednostek administracyjnych, gdy w spisie jednostek danego pastwa pominito ich niewielk liczb (np. w wy-

XVIII

kazie jednostek administracyjnych Czech wymieniono 13 z 14 istniejcychjednostek administracyjnych pierwszego rzdu pominito Kraj Vysoina, dla ktrego nie jest zalecana polska nazwa, w wykazie Hiszpanii podano 16 z ist-niejcych 19 jednostek, za w wykazie Australii 7 z 9 jednostek).

W porwnaniu do wczeniejszych opracowa Komisja rozszerzya znacz-nie liczb zalecanych polskich nazw dla obiektw geograficznych (gwniemiejscowoci), lecych przed II wojn wiatow w granicach Polski. Z tego wzgldu znacznie rozbudowane zostay wykazy polskich nazw z obszarw Litwy, Biaorusi i Ukrainy. Liczne polskie nazwy podano take dla obszaru Czech zamieszkanego przez Polakw oraz dla sowackiej czci Tatr. Ponadto szersze ni w dotychczasowych wykazach uwzgldnienie pseudoegzonimw (zwaszcza dla obiektw, ktrych nazwy oryginalnie zapisywane s nieaciski-mi systemami pisma) spowodowao rozszerzenie wykazw o cay szereg nazw obiektw z Azji, Afryki Pnocnej i Europy Wschodniej. W porwnaniu do poprzednich wykazw rwnie znaczco rozbudowano polskie nazewnictwo obszarw chronionych (okoo 420 nazw) i jednostek administracyjnych (okoo1670 nazw).

Dla wymienionych w wykazie obiektw geograficznych uwzgldnione snazwy dwch rodzajw: polskie nazwy geograficzne (egzonimy i pseudoegzo-nimy) oraz odpowiadajce im nazwy oryginalne (endonimy nazwy obiektw geograficznych w jzykach uywanych na obszarze, gdzie dany obiekt si znaj-duje). Naley podkreli, e Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej standaryzuje wycznie polskie nazwy, nie zajmuje si za standaryzacj endonimw, a zawarte w wykazach egzonimy i pseudoegzonimy s jedynymi zalecanymi przez Komisj polskimi nazwami geograficznymi. Niewymienienie danego obiektu jest jednoznaczne ze stwier-dzeniem, e Komisja nie zaleca dla niego polskiej nazwy, nawet jeeli taka spo-tykana jest w niektrych publikacjach. Powodem braku nazwy w wykazie moeby take to, e obiekt jest mao znaczcy lub przesta istnie.

W wykazach starano si poda oficjalne formy endonimw, pochodz-ce z narodowych wykazw nazewniczych, map topograficznych i innych ofi-cjalnych rde. Kiedy okazywao si to niemoliwe, korzystano z najbardziej wiarygodnych publikacji midzynarodowych. Pewne formy nazw oryginalnych mog jednake budzi wtpliwoci, bo cho ich ustalanie odbywao si z dustarannoci, to jednak napotykano czasem trudne do pokonania przeszkody. Mogy one wynika z brakw w materiaach rdowych, a nawet (gdy i to sizdarzao) z rnych, sprzecznych wersji nazewnictwa, podawanych w oficjal-nych publikacjach instytucji rzdowych lub organw ustawodawczych.

XIX

W sytuacji, gdy wykazy nazw dotyczyy obszarw, na ktrych istnieje kilka jzykw urzdowych, Komisja kierowaa si zasad, e wszystkie urz-dowe jzyki oglnopastwowe s sobie rwne. Dlatego fakt umieszczenia w wykazie na pierwszym miejscu nazw w jednym jzyku nie oznacza faworyzo-wania nazw z tego jzyka. Wyjtkiem s tu sytuacje, gdy jzyki oglnopastwo-we s urzdowe wycznie na poziomie centralnym, a na poziomie lokalnym urzdowe s tylko niektre z tych jzykw, jak ma to miejsce np. w Szwajcarii. Jeeli na danym obszarze wystpuj dwa jzyki, z ktrych jeden jest jzykiemurzdowym pastwowym, a drugi jzykiem urzdowym lokalnym, to wtedy na pierwszym miejscu podano, jako waniejsze, nazwy w jzyku pastwo-wym, chyba e urzdowo ustalane s wycznie nazwy w jzyku lokalnym (np. w hiszpaskiej Katalonii). Konsekwentnie starano si podawa urzdowe na-zwy w jzykach mniejszoci wszdzie tam, gdzie one wystpuj, korzystajcgwnie z odpowiednich aktw prawnych, wykazw nazw oraz map.

Dla nazw obiektw z obszaru Antarktydy i wysp przylegych jako en-donimy podano przewanie nazwy zgodne z midzynarodowym gazeterem Antarktyki prowadzonym przez Scientific Committee on Antarctic Research; s to nazwy w jzykach pastw prowadzcych badania (gwnie nazwy an-gielskie). Natomiast dla obiektw podmorskich jako endonimy podano nazwy angielskie, z reguy zgodne z gazeterem GEBCO (General Bathymetric Chart of the Oceans) Midzynarodowej Organizacji Hydrograficznej, przy czym w przypadku form uksztatowania dna Morza Batyckiego podano take nazwy w jzykach pastw, na ktrych obszarze wycznej strefy ekonomicznej dany obiekt si znajduje.

Dla nazw w jzykach posugujcych si pismami nieaciskimi podano zapis zlatynizowany zgodnie z zasadami, ktre Komisja zaleca do stosowania w Polsce dla nazw geograficznych z danego jzyka. W przypadku wikszocitakich jzykw podano zapis zarwno w polskiej transkrypcji, jak i w translite-racji. Wyjtkiem jest tu kilka jzykw azjatyckich chiski, japoski, korea-ski, tajski, laotaski, birmaski i khmerski, dla ktrych zalecono stosowanie tyl-ko midzynarodowej latynizacji. Naley podkreli, e zapis w polskiej trans-krypcji nie oznacza, e mamy do czynienia z polsk nazw pomimo zapisu polskimi literami nazwa pozostaje endonimem.

Wykaz podzielony zosta na rozdziay odpowiadajce tradycyjnie wydzie-lanym czciom wiata. W przypadku pastwa lub terytorium znajdujcego siw dwch czciach wiata, cay wykaz nazw z jego obszaru zamieszczono w rozdziale dotyczcym tej czci wiata, do ktrej tradycyjnie jest zaliczane (np. cay wykaz Rosji, wraz z obiektami znajdujcymi si w Azji, zamieszczony zosta

XX

w rozdziale Europa; cay wykaz Turcji, wraz z jej czci europejsk, zamiesz-czono w rozdziale Azja). Przyporzdkowanie poszczeglnych pastw i teryto-riw do czci wiata ma w wykazie jedynie charakter porzdkowy, a dokonano go biorc pod uwag geografi fizyczn dlatego np. Arub, Bonaire, Curaao oraz Trynidad i Tobago zaliczono do Ameryki Poudniowej, Wysp Clippertona zaliczono do Ameryki Pnocnej, za Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego, Wysp Boego Narodzenia oraz Wyspy Kokosowe do Azji. W przypadku teryto-riw wyspiarskich przyporzdkowanie ich do poszczeglnych czci wiata jest czsto dyskusyjne.

W odrnieniu od poprzednich wykazw opracowanych przez Komisj,w niniejszym z inicjatywy jej poprzedniego przewodniczcego, dr. Waldemara Rudnickiego podano wsprzdne geograficzne obiektw. Naley podkreli,e wsprzdne te podane s wycznie do celw identyfikacyjnych. Precyzyjne okrelenie zasigu wielu obiektw powierzchniowych jest niekiedy niemoliwe, gdy w rnych publikacjach rnie te zasigi s ujmowane; dotyczy to zwasz-cza krain i regionw, a take wielu form uksztatowania terenu w wykazie stara-no si z reguy uwzgldnia najszersze z tych zasigw podawane przez polskich autorw. Z tego powodu podane wsprzdne rodka takiego obiektu czsto stylko orientacyjne; ponadto w niektrych przypadkach odniesienie polskiej na-zwy, przyjte dla danego obiektu, nie odpowiada odniesieniu nazwy oryginalnej (endonimu). Dla rzek starano si poda wsprzdne pocztku i koca odcinka, dla ktrego stosowana jest dana polska nazwa, co nie zawsze pokrywa si ze sto-sowaniem nazwy oryginalnej. Ponadto w sytuacji, gdy nie mona jednoznacznie okreli pocztku cieku, wsprzdne podano dla prawdopodobnego miejsca tego pocztku, ustalajc je na podstawie map topograficznych i zdj satelitarnych.

Poniewa wystpuj niekiedy niejasnoci polityczne, trzeba wyraniepodkreli, e w wykazie przedstawiono nazwy obiektw geograficznych, ktre wycznie z jzykowego punktu widzenia Komisja uznaa za poprawne i zgodne z dotychczas zgromadzon wiedz. W adnym wypadku zalecenia te nie maj nic wsplnego z zajmowaniem przez Komisj stanowiska w sprawach politycznych lub dotyczcych administracyjnej przynalenoci poszczeglnych terytoriw. Jakiekolwiek stanowiska w kwestii politycznej, jeeli musiay bypodjte, byy zawsze konsultowane z Ministerstwem Spraw Zagranicznych, jak miao to na przykad miejsce w wypadku uznania Kosowa za osobne pastwolub stosowania takich nazw jak Macedonia, Mjanma, czy Falklandy.

W wykazie nie uwzgldniono nazw budowli, takich jak witynie, klasztory i inne miejsca kultu, forty, twierdze, zamki, mosty, dworce, lotniska, a take nazw

XXI

ulic, placw, cmentarzy, nekropolii i parkw miejskich. Komisja ustalia dotychczas 410 polskich nazw tego rodzaju obiektw. Opracowanie i ogoszenie wykazu pol-skich nazw dla tych obiektw planowane jest w pniejszym terminie.

Oddajc w rce czytelnikw niniejsz publikacj Komisja wyraa nadzie-j, e przyczyni si ona do szerokiego uywania poprawnych polskich nazw geograficznych wiata w kartografii, literaturze naukowej, popularnonaukowej, dydaktycznej i beletrystyce, w mediach, a take przez administracj i wszelkie inne instytucje.

PrzewodniczcaKomisji Standaryzacji Nazw Geograficznychpoza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej

Ewa Wolnicz-Pawowska

XXIII

Wprowadzenie

Urzdowy wykaz polskich nazw geograficznych wiata obejmuje nazwy obiektw geograficznych, dla ktrych zalecane s polskie nazwy. W wykazie uwzgldniono nazwy obiektw ze wszystkich kontynentw, a take nazwy obiektw podmorskich; nie uwzgldniono natomiast obiektw w caoci le-cych na obszarze Polski. Publikacja uwzgldnia uchway Komisji podjte do dnia 25 wrzenia 2013 roku.

Wykaz podzielony zosta na osiem czci (rozdziaw): siedem z nich od-powiada poszczeglnym czciom wiata (Europie, Azji, Afryce, Ameryce P-nocnej, Ameryce Poudniowej, Australii i Oceanii, Antarktyce), sma powicona zostaa obiektom podmorskim. Rozdziay powicone poszczeglnym czciom wiata rozpoczyna lista zalecanych polskich nazw wielkich jednostek regional-nych, ktre ze wzgldu na swoj wielko przekraczaj z reguy powierzchnie kilku krajw oraz nazw oceanw. Nastpnie zamieszczono nazwy wedug upo-rzdkowanych alfabetycznie pastw i terytoriw niesamodzielnych.

Wykazy nazw z obszarw poszczeglnych pastw i terytoriw niesamo-dzielnych rozpoczynaj si informacjami wstpnymi podanymi na podstawie Urzdowego wykazu nazw pastw i terytoriw niesamodzielnych. Podana tu zo-staa skrcona i oficjalna nazwa pastwa (terytorium) w jzyku polskim oraz w jzykach oficjalnych. Po niej zamieszczono nazw stolicy pastwa uywanw jzyku polskim; jeeli nazwa stolicy ma spolszczon pisowni, to na drugim miejscu podano jej nazw w jzyku oficjalnym. Na kocu podano informacjo jzykach urzdowych i lokalnych pastwa (terytorium).

Nastpnie zamieszczono nazwy poszczeglnych obiektw geograficznych, ktre uoono z podziaem na kategorie w nastpujcej kolejnoci:

Jednostki administracyjne [jeeli zachodzi potrzeba dodatkowo wydzielono jednostki administracyjne drugiego rzdu i inne jednostki administracyjne]Miejscowoci

Czci miejscowociStacje badawczeRegiony ekonomiczneKrainy, regiony [bez regionw administracyjnych, ekonomicznych i gospodarczych]Morza

XXIV

Zatoki [morskie]Cieniny [w tym kanaymorskie]Inne akweny morskieLodowce szelfoweBariery lodoweJeziora [w tym sztuczne zbiorniki wodne]Zatoki na jeziorzeGrupy jeziorRzeki [w tym czci rzeki]Kanay [tylko ldowe]Wodospady [w tym katarakty] LodowceBagnaSolniskaWyspy [morskie]Grupy wysp, archipelagi [morskie]Wyspy na jeziorze lub rzeceGrupy wysp, archipelagi na jeziorze lub rzecePwyspy [morskie]Pwyspy na jeziorzePrzyldkiWybrzeaPrzesmykiDeltyPojezierza

Niziny, rwniny DolinyKotlinyWysoczyznyWyyny, paskowyeGry [acuchy, systemy, pasma, grzbiety grskie]Szczyty [w tym pojedyncze gry i masywy]PrzeczePustynieStepyLasy, puszczeJaskinieBaseny artezyjskieInne obiekty naturalneObszary ochrony przyrodyRegiony przemysoweMiejsca wydobycia lub wystpowania surowcw mineralnychZaporyDrogi [bez ulic]KolejeTunele [bez tuneli miejskich]Inne obiekty komunikacyjneRuiny osiedliInne zabytkiInne obiekty antropogeniczne

Wystpowanie poszczeglnych kategorii obiektw geograficznych zaleyod specyfiki danego pastwa (terytorium), dlatego w poszczeglnych krajach niektre z kategorii nie wystpuj. W skrajnych przypadkach, gdy dla adne-go obiektu geograficznego z obszaru danego pastwa lub terytorium nie jest zalecana polska nazwa, podano tylko informacje wstpne. W ramach poszcze-glnych kategorii nazwy uoono alfabetycznie w szyku waciwym (prostym), np.: Jezioro Wiktorii; Prowincja Pnocna, a nie: Wiktorii, Jezioro; Pnocna,Prowincja.

XXV

Przykad uoenia hase w ramach pastwa (terytorium):

Nowa Kaledonia(Francja)

Nowa Kaledonia; Nouvelle-Caldoniestolica: Numea; Noumajzyk urzdowy: francuski

Jednostki administracyjne

Prowincja Poudniowa; Province Sud; 2150S, 16610EProwincja Pnocna; Province Nord; 2100S, 16500EWyspy Lojalnoci; Province des les Loyaut; 2100S, 16715E

Miejscowoci

Numea; Nouma; 221620S, 1662630E

Morza

Morze Fidi; Mer de Fidji; 23S, 169E (27S, 175E) [rwnie Fidi, Norfolk, Nowa Zelandia, Tonga, Vanuatu]

Morze Koralowe; Mer de Corail; 19S, 164E (18S, 157E) [rwnie Australia, Papua-Nowa Gwinea, Vanuatu, Wyspy Morza Koralowego, Wyspy Salomona]

W czci smej, dotyczcej obiektw podmorskich, nazwy zamieszczono wedug pooenia na obszarze piciu oceanw (Ocean Arktyczny, Ocean Atlan-tycki, Ocean Indyjski, Ocean Poudniowy, Ocean Spokojny), przy czym osobno na kocu wydzielono obiekty z Morza Batyckiego i Morza rdziemnego. Na-zwy poszczeglnych obiektw geograficznych, zamieszczonych w tej czci,uoono z podziaem na kategorie w nastpujcej kolejnoci:

Prdy morskieGrzbietyGryProgiKrawdzieWyniesienia Paskowye

RwninyawiceBasenyRowyRynnyGbieKaniony

Hasa odnoszce si do poszczeglnych obiektw geograficznych za-wieraj na pocztku nazw spolszczon: egzonim, zapisany pismem pogrubio-nym prostym, lub pseudoegzonim, zapisany pogrubion kursyw. Nastpnie,po redniku, podana jest nazwa oryginalna (endonim) w jzyku urzdowym

XXVI

albo nazwy oryginalne, jeli obowizuje wicej ni jeden jzyk urzdowylub dany obiekt ma urzdowe nazwy w kilku jzykach. Starano si rwniepoda nazewnictwo w jzykach urzdowych regionw autonomicznych oraz urzdowo wprowadzone nazwy w jzykach mniejszoci narodowych. W sytu-acji, gdy dla jednego obiektu podane zostay nazwy w kilku jzykach, zawsze przed nazw podano jzyk, w jakim ona funkcjonuje (przewanie skrtami, kt-rych lista zamieszczona zostaa na stronach XXXVIXXXIX). Poszczeglne endonimy oddzielone zostay rednikami, natomiast dwie formy zapisu endo-nimu przecinkami. Dla nieaciskich systemw pisma podano zlatynizowany zapis nazwy, czyli przekonwertowany na alfabet aciski. W tych przypadkach najpierw podana jest transliteracja, oznaczona skrtem trl., a nastpnie, po przecinku, transkrypcja nazwy oryginalnej, czyli fonetyczna konwersja nazwy na jzyk polski, z reguy przy uyciu liter polskiego alfabetu (oznaczona skr-tem trb.). Obie formy nazwy, w transkrypcji i w transliteracji, s dla porzdkupodane rwnie wtedy, gdy nie rni si zapisem. Skrt trl. jest pominityw odniesieniu do jzykw, dla ktrych zalecany jest tylko jeden system laty-nizacji midzynarodowej (polska transkrypcja fonetyczna nie jest zalecana) birmaskiego, chiskiego, japoskiego, khmerskiego, koreaskiego, laota-skiego i tajskiego. Pominito go take w przypadku jzykw, dla ktrych nie podano polskiej transkrypcji z powodu nieopracowania jej przez Komisj ber-berskiego, tybetaskiego, ujgurskiego oraz jzykw republik Rosji. Szczego-wy wykaz przyjtych zasad latynizacji znajduje si na stronach XXXIXXXV. Skrtem ofic. poprzedzono formy nazw uywane w stosunkach oficjalnych lub formy dugie nazwy. Formy te s zawsze poprzedzone form krtk nazwy.

Przykady zakresu i ukadu hase:Aleuty; Wyspy Aleuckie; Aleutian Islands; 5210N, 17420WElburs; Reshteh-ye Khh-ye Alborz (trl.), Reszte-je Kuhha-je Alborz (trb.); 3550N, 5220EHajfong; Hi Phng; ofic. thnh ph Hi Phng; 2050N, 10640EMongolia Wewntrzna; ofic. Region Autonomiczny Mongolii Wewntrznej; chi. Nei

Menggu; ofic. Nei Menggu Zizhiqu; mong. vr Mongol (trl.), wr Mongol (trb.); ofic.vr Mongolyn rt zasakh oron (trl.), wr Mongolyn rt dzasach oron (trb.);4200N, 11200E

Polesie Prypeckie; br. Prypiackaje Paliessie (trl.), Prypiackaje Palessie (trb.); ros. Pripjatskoe Polese (trl.), Pripiatskoje Polesje (trb.); 5215N, 2730E

Prowincja Przyldkowa Pnocna; afr. Noord-Kaap; ofic. Provinsie Noord-Kaap; ang.Northern Cape; ofic. Northern Cape Province; tswana Kapa Bokone; ofic. Porofense ya Kapa Bokone; 2930S, 2130E

Seszele; ang. Seychelles Islands; fr. les Seychelles; kreol. Sesel; 500S, 5500EStambu; stanbul; 410030N, 285800E [hist.: Konstantynopol]

XXVII

Wielka Zatoka Australijska; Great Australian Bight; 3500S, 13100EWybrzee Diamentowe; Diamond Coast; Sperrgebiet; 2740S, 1535E

Po nazwach zamieszczone zostay wsprzdne geograficzne obiektu. Po-dano je dla wszystkich obiektw, z wyjtkiem pastw i terytoriw niesamodziel-nych oraz wielkich jednostek regionalnych i oceanw. Dla wikszoci obiektw powierzchniowych podane zostay wsprzdne rodka optycznego, dla miejsco-woci starano si poda wsprzdne centrum. W przypadku obiektw rozproszo-nych, takich jak grupy wysp lub jezior, a take obiektw o ksztacie zblionym do pksiyca, wsprzdne starano si tak poda, aby wskazyway punkt na danym obiekcie, a nie poza nim. Dokadno podanego zapisu zaley od wielko-ci obiektu dla obiektw najmniejszych, np. szczytw lub przyldkw, podano wsprzdne z dokadnoci do jednej sekundy, dla obiektw najwikszych, np. rozlegych regionw, z dokadnoci do kilku stopni, np.:omnica; Lomnick tt; 491141N, 201246EPwysep Kalifornijski; Pennsula de Baja California; 2730N, 11315WAustralia Zachodnia; Western Australia; 2500S, 12300E

Dla obiektw transgranicznych podano wsprzdne fragmentu obiektu znajdujcego si w danym pastwie, a nastpnie, w nawiasie, wsprzdne ca-ego obiektu, np.:Amazonia; Amazona; 1300S, 6600W (500S, 6300W) [rwnie Brazylia, Ekwador,

Gujana, Gujana Francuska, Kolumbia, Peru, Surinam, Wenezuela] zapis w wykazie nazw Boliwii

Flandria; Flandre; 5039N, 255E (5100N, 315E) [rwnie Belgia, Holandia] zapis w wykazie nazw Francji

Dla niektrych obiektw, gwnie jednostek administracyjnych i obsza-rw chronionych (ale nie grup wysp lub jezior), skadajcych si z kilku frag-mentw, podano wsprzdne rodkw gwnych czci tych obiektw, roz-dzielajc je sowem oraz. Podobnie postpiono w wypadku, gdy na terytorium danego pastwa obiekt transgraniczny skada si z kilku fragmentw, np.:Czatkalski Rezerwat Biosfery; Chotqol davlat biosfera qoriqxonasi; 4110N, 6956E oraz

4120N, 7018EWielkie Himalaje; Wysokie Himalaje; ang. Great Himalayan Range; High Himalayas; hindi

Ucca Himlay (trl.), Ua Himalaj (trb.); 3200N, 7800E oraz 2750N, 8830E oraz 2830N, 9330E (2840N, 8430E) [rwnie Bhutan, Chiny, Nepal, Pakistan] zapis w wykazie nazw Indii

Dla obiektw liniowych podano wsprzdne obu kracw. Dla rzek s to wsprzdne pocztku (podane jako pierwsze) oraz ujcia do innego cieku lub zbiornika wodnego (podane jako drugie), przy czym brany jest tu pod uwag

XXVIII

nazewniczy punkt widzenia, tzn. jako pocztek cieku przyjty jest punkt, od ktrego dla cieku zalecana jest dana polska nazwa. Wsprzdne te rozdzielono znakiem , np.:Meander; Byk Menderes Nehri; 380454N, 300935E 373222N, 271007E

W przypadku rzek transgranicznych podano wsprzdne miejsc przeci-cia granicy w danym pastwie oraz, w nawiasie, wsprzdne pocztku i kocacaego cieku; przy czym dla rzek, ktre kilkakrotnie przecinaj jedn grani-c, podany jest tylko pierwszy punkt przy wpywaniu rzeki do danego kraju i ostatni punkt przy wypywaniu rzeki z danego kraju. Dla rzek wyznaczajcychgranic pomidzy pastwami brane s pod uwag punkty, w ktrych granica odchodzi od cieku, np.:Ren; Rhin; 473432N, 73504E 485800N, 81400E (464925N, 92427E

515223N, 60227E) [rwnie Austria, Holandia, Liechtenstein, Niemcy, Szwajcaria] zapis w wykazie nazw Francji

Dla pozostaych obiektw liniowych (np. kanaw, drg) przyjto takie zasady podawania wsprzdnych jak dla rzek, przy czym wsprzdne te rozdzielono znakiem , gdy w ich przypadku nie okrelano, ktry z kra-cw jest pocztkiem, a ktry kocem, np.: Kana Panamski; Canal de Panam; 85625N, 793340W 91840N, 795510W

Jeeli podawane s polskie nazwy wariantowe (np. Wyspy Liparyjskie; Wyspy Eolskie), to nazwa pierwsza w kolejnoci jest t, ktr Komisja uwaaza najwaciwsz, uznajc jednak pozostae za dopuszczalne. Polskie nazwy poprzedzone skrtem ofic. nie s nazwami wariantowymi, lecz oficjalnymi (dugimi) formami nazwy, stosowanymi zwaszcza dla nazw pastw, terytoriw i jednostek administracyjnych (np. Sardynia; ofic. Region Autonomiczny Sar-dynii). Czasem podawany jest tylko egzonim; oznacza to, e dany obiekt geo-graficzny nie jest nazywany w kraju, w ktrym jest pooony lub nie znaleziono poprawnej oryginalnej nazwy tego obiektu.

W nawiasach prostoktnych zostay umieszczone dodatkowe informacje i uwagi, takie jak: informacja o pooeniu obiektu transgranicznego w innych pastwach, dodatkowa charakterystyka obiektu lub jego pooenia, informacja o pooeniu czci miejscowoci w granicach miejscowoci samodzielnej, wy-brane nazwy historyczne obiektu (poprzedzone skrtem hist.), np.:Czad; Lac Tchad; 1400N, 1325E (1330N, 1350E) [rwnie Czad, Kamerun, Nigeria]

zapis w wykazie nazw Nigru

XXIX

Dolina Jozafata; hebr. Emeq Yehoshafat (trl.), Emek Jehoszafat (trb.); arab. Wd SittMaryam (trl.), Wadi Sitti Marjam (trb.); Wd Silwn (trl.), Wadi Silwan (trb.); 314630N,351420E [pocztkowy odcinek Doliny Cedronu]

Frysztat; Frytt; 495115N, 183230E [Karwina] opis dla czci miastaJangcy; chi. Tuotuo He [w odcinku rdowym]; chi. Tongtian He; tyb. Zhi Qu (pinyin),

Bri-chu (Wylie) [w grnym biegu]; chi. Jinsha Jiang [w grnym biegu]; chi. Chang Jiang [w rodkowym i dolnym biegu]; 332546N, 910204E 311700N, 1214700E

Kana Wschodni; Canal de lEst; 500955N, 44923E 484253N, 54123E oraz 483635N, 60742E 475442N, 55941E [wsplna nazwa Kanau Mozy i Kanau Wogezw]

Moluki; Maluku; Kepulauan Maluku; 300S, 12900E [hist.: Wyspy Korzenne]Olimpia; Olympa (trl.), Olimbia (trb.); 373815N, 213750E [ruiny orodka religijnego]Stary Dunaj; Alte Donau; 481425N, 162530E [starorzecze Dunaju w Wiedniu]

Na kocu publikacji zamieszczono skorowidz wszystkich uwzgldnio-nych w wykazie polskich nazw, w tym take nazw historycznych, poprzedzony informacjami o jego ukadzie.

XXXI

Przyjte zasady latynizacji z jzykw posugujcych sinieaciskimi systemami zapisu

abazyjski (Rosja lokalnie) system ISO* 9:1995;

abchaski (Gruzja lokalnie) system ISO 9:1995 oraz transkrypcja polska;

adygejski (Rosja lokalnie) system ISO 9:1995;

atajski (Rosja lokalnie) system ISO 9:1995;

amharski (Etiopia) system BGN/PCGN** 1967 oraz transkrypcja polska;

arabski (Algieria, Arabia Saudyjska, Bahrajn, Czad, Dibuti, Egipt, Erytrea, Irak, Izrael, Jemen, Jordania, Katar, Komory, Kuwejt, Liban, Libia, Maroko, Mauretania, Oman, Palestyna, Sahara Zachodnia, Somalia, Sudan, Syria, Tunezja, Zjednoczone Emiraty Arabskie) system zalecony przez ONZ w 1972 r. oraz transkrypcja polska;

asamski (Indie lokalnie) system ISO 15919:2001 oraz transkrypcja polska;

baszkirski (Rosja lokalnie) system ISO 9:1995;

bengalski (Bangladesz, Indie lokalnie) system ISO 15919:2001 oraz trans-krypcja polska;

berberski (Maroko) system marokaskiego Krlewskiego Instytutu Kultury Berberskiej;

biaoruski (Biaoru) oficjalny system biaoruski z 2007 r., zalecony przez ONZ w 2012 r. oraz transkrypcja polska;

birmaski (Mjanma) system BGN/PCGN 1970;

bugarski (Bugaria, Serbia lokalnie) oficjalny system bugarski z 2006 r., zalecony przez ONZ w 2012 r. oraz transkrypcja polska;

buriacki (Rosja lokalnie) system ISO 9:1995;

chakaski (Rosja lokalnie) system ISO 9:1995;* ISO International Organization for Standardization (Midzynarodowa Organizacja Normalizacyjna).** BGN U.S. Board on Geographic Names; PCGN Permanent Committee on Geographical Names for British Official Use.

XXXII

chiski (Chiny, Singapur, Tajwan, Wyspy Spratly) system fonetyczny pinyin (Hny Pnyn) bez znakw tonalnych, zalecony przez ONZ w 1977 r. oraz (tylko dla Tajwanu) system Wadea-Gilesa 1892;

chiski w dialekcie kantoskim (Chiny lokalnie) system fonetyczny jyutping, bez zapisu tonw, Towarzystwa Lingwistycznego Hongkongu z 1993 r.;

czeczeski (Rosja lokalnie) system ISO 9:1995;

czuwaski (Rosja lokalnie) system ISO 9:1995;

dari (Afganistan) system KSNG* 2005 (zmodyfikowany system latynizacji ONZ z 1967 r. dla jzyka perskiego) oraz transkrypcja polska;

dzongkha (Bhutan) oficjalny bhutaski system Roman Dzongkha 1994 oraz transkrypcja polska;

grecki (Cypr, Grecja) system ISO 843:1997 oraz transkrypcja polska;

gruziski (Gruzja) oficjalny system gruziski z 2002 r. (BGN/PCGN 2009) oraz transkrypcja polska;

gudarati (Indie lokalnie) system ISO 15919:2001 oraz transkrypcja polska;

hebrajski (Izrael) oficjalny system izraelski z 1957 r., zalecony przez ONZ w 1977 r. oraz transkrypcja polska;

hindi (Indie) system ISO 15919:2001 oraz transkrypcja polska;

hindustani (Fidi) system ISO 15919:2001 dla jzyka hindi oraz transkrypcja polska;

inguski (Rosja lokalnie) system ISO 9:1995;

jakucki (Rosja lokalnie) system ISO 9:1995;

japoski (Japonia) zmodyfikowany system Hepburna ze znakami diakrytycznymi;

kabardyjski (czerkieski) (Rosja lokalnie) system ISO 9:1995;

kamucki (Rosja lokalnie) system ISO 9:1995;

kannada (Indie lokalnie) system ISO 15919:2001 oraz transkrypcja polska;

karaczajsko-bakarski (Rosja lokalnie) system ISO 9:1995;

kazachski (Kazachstan, Chiny lokalnie) system ISO 9:1995 oraz transkrypcja polska;

* System Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

XXXIII

khmerski (Kamboda) system BGN/PCGN 1972, zalecony przez ONZ w 1972 r.;

kirgiski (Kirgistan) system ISO 9:1995 oraz transkrypcja polska;

komi (Rosja lokalnie) system ISO 9:1995;

konkani (Indie lokalnie) system ISO 15919:2001 oraz transkrypcja polska;

koreaski (Korea Poudniowa, Korea Pnocna, Chiny lokalnie) system McCunea-Reischauera 1939 oraz system poudniowokoreaski z 2000 r. (zmodyfikowany system Ministerstwa Edukacji Korei Poudniowej);

kurdyjski (Irak) system latynizacji oparty na zapisie kurmanc oraz transkrypcja polska;

laotaski (Laos) system BGN/PCGN 1966;

macedoski (Macedonia) oficjalny system jugosowiaski, zalecony przez ONZ w 1977 r. oraz transkrypcja polska;

malajalam (Indie lokalnie) system ISO 15919:2001 oraz transkrypcja polska;

malediwski (Malediwy) Maldivian Government 1987 System oraz transkrypcja polska;

manipuri (Indie lokalnie) system ISO 15919:2001 oraz transkrypcja polska;

marathi (Indie lokalnie) system ISO 15919:2001 oraz transkrypcja polska;

maryjski stepowy (Rosja lokalnie) system ISO 9:1995;

maryjski grski (Rosja lokalnie) system ISO 9:1995;

mongolski (Mongolia, Chiny lokalnie) system Narodowego Centrum Standaryzacji i Miar Mongolii 2003 oraz transkrypcja polska;

mordwiski erzjaski (Rosja lokalnie) system ISO 9:1995;

mordwiski mokszaski (Rosja lokalnie) system ISO 9:1995;

nepalski (Nepal, Indie lokalnie) system ISO 15919:2001 oraz transkrypcja polska;

orija (Indie lokalnie) system ISO 15919:2001 oraz transkrypcja polska;

ormiaski (Armenia, Azerbejdan lokalnie) system BGN/PCGN 1981 oraz transkrypcja polska;

osetyjski (Gruzja lokalnie, Rosja lokalnie) system ISO 9:1995 oraz transkryp-cja polska;

XXXIV

paszto (Afganistan) system KSNG 2005 (zmodyfikowany system BGN/PCGN z 1968 r.) oraz transkrypcja polska;

pendabski (Indie lokalnie) system ISO 15919:2001 oraz transkrypcja polska;

perski (Iran) system KSNG 2005 (zmodyfikowany system latynizacji ONZ z 1967 r.) oraz transkrypcja polska;

rosyjski (Biaoru, Kazachstan, Kirgistan, Rosja, Antarktyka lokalnie, Gruzja lokalnie, Modawia lokalnie, Ukraina lokalnie) system GOST* 1983, zalecony przez ONZ w 1977 r. oraz transkrypcja polska;

rusiski (karpackorusiski) (Sowacja lokalnie) system KSNG (zmodyfiko-wany midzynarodowy slawistyczny system transliteracji cyrylicy) oraz transkryp-cja polska;

rusiski (pannoskorusiski) (Serbia lokalnie) system KSNG (zmodyfiko-wany midzynarodowy slawistyczny system transliteracji cyrylicy) oraz transkryp-cja polska;

serbski (Bonia i Hercegowina, Kosowo, Serbia) zapis w alfabecie aciskimjzyka serbskiego (srpska latinica);

syngaleski (Sri Lanka) system ISO 15919:2001 oraz transkrypcja polska;

tadycki (Tadykistan) system KSNG 2005 (zmodyfikowany system ISO 9:1995) oraz transkrypcja polska;

tajski (Tajlandia) zmodyfikowany system Krlewskiego Instytutu Tajlandii, zalecony przez ONZ w 2002 r.;

tamilski (Singapur, Sri Lanka, Indie lokalnie) system ISO 15919:2001 oraz transkrypcja polska;

tatarski (Rosja lokalnie) system ISO 9:1995;

telugu (Indie lokalnie) system ISO 15919:2001 oraz transkrypcja polska;

tigrinia (Erytrea) system BGN/PCGN 1994 oraz transkrypcja polska;

tuwiski (Rosja lokalnie) system ISO 9:1995;

tybetaski (Chiny lokalnie) chiski system fonetyczny pinyin dla jzykatybetaskiego (Zngwn Pnyn) zalecony przez ONZ oraz system Wyliea z 1959 r.;

* GOST Gosudarstvennyj standart (pastwowa norma, dawniej Zwizku Radzieckiego, obecnie Rosji).

XXXV

udmurcki (Rosja lokalnie) system ISO 9:1995;

ujgurski (Chiny lokalnie) chiski alfabet fonetyczny pinyin dla jzykaujgurskiego w zapisie uproszczonym i penym zalecony przez ONZ;

ukraiski (Ukraina, Modawia lokalnie, Rumunia lokalnie, Sowacja lokalnie) oficjalny system ukraiski z 2010 r., zalecony przez ONZ w 2012 r. oraz transkrypcja polska;

urdu (Pakistan, Indie lokalnie) system KSNG 2005 (na podstawie schematu transliteracyjnego stosowanego przez Zografa) oraz transkrypcja polska.

XXXVI

Objanienia skrtw

Uwzgldniono skrty uyte w nazewniczej czci wykazu, osobno wy-mieniajc skrty od nazw jzykw, osobno pozostae skrty. Skrty uyte w sko-rowidzu nazw wymienione zostay we wstpie do skorowidza.

hist. nazwa historycznaM.R. nazwa koreaska w latynizacji McCunea-ReischaueraMOE nazwa koreaska w oficjalnej latynizacji poudniowo-

koreaskiej (zmodyfikowanej latynizacji Ministerstwa Edukacji)

ofic. nazwa uywana w stosunkach oficjalnych lub forma duga nazwy

pinyin nazwa chiska w systemie fonetycznym pinyin (HnyPnyn); nazwa tybetaska w chiskim systemie fonetycznym pinyin dla jzyka tybetaskiego (Zngwn Pnyn)

trb. nazwa zapisana w polskiej transkrypcji fonetycznejtrl. nazwa zapisana w transliteracji lub latynizacji

midzynarodowejW.G. nazwa chiska w latynizacji Wadea-GilesaWylie nazwa tybetaska w latynizacji Wyliea

Jzyki

abch. abchaskiafr. afrykanerskialb. albaskiamh. amharskiang. angielskiarab. arabskiasam. asamskiazer. azerskibask. baskijski

XXXVII

beng. bengalskibirm. birmaskibr. biaoruskibo. boniackibug. bugarskichi. chiskichi. kant. chiski w dialekcie kantoskimchorw. chorwackiczarnog. czarnogrskid.-u. dolnouyckidu. duskiest. estoskifar. farerskifi. fiskifr. francuskifryz. zachodniofryzyjskig.-u. grnouyckigael. gaelicki szkockigalis. galisyjskigr. greckigrenl. grenlandzkigruz. gruziskihebr. hebrajskihiszp. hiszpaskiindon. indonezyjskiirl. irlandzkiisl. islandzkijap. japoskikarak. karakapackikat. kataloskikaz. kazachskikirg. kirgiskikomor. komoryjskikor. koreaskikreol. kreolski (kreolski haitaski i kreolski seszelski)kurd. kurdyjskilaot. laotaskilit. litewski

XXXVIII

luks. luksemburskiac. aciskiot. otewskimaced. macedoskimalaj. malajskimaled. malediwskimalg. malgaskimalt. maltaskimaor. maoryski (maoryski z Nowej Zelandii i maoryski Wysp

Cooka)marsz. marszalskimod. modawskimong. mongolskinep. nepalskinid. niderlandzkiniem. niemieckinorw. norweskinorw. bokml norweski w standardzie bokmlnorw. nynorsk norweski w standardzie nynorskorm. ormiaskioset. osetyjskipend. pendabskipers. perskipn. sami pnocny samipol. polskiport. portugalskiretorom. retoromaskiros. rosyjskirum. rumuskirus. rusiskisam. samoaskiserb. serbskisow. sowackisowe. soweskisomal. somalijskisyng. syngaleskiszw. szwedzkitad. tadycki

XXXIX

tagal. tagalskitamil. tamilskitur. tureckiturkm. turkmeskityb. tybetaskiujg. ujgurskiukr. ukraiskiuzb. uzbeckiwal. walijskiwg. wgierskiwiet. wietnamskiw. woski

1

EUROPA

3

Europa

Wielkie regiony, oceany

Arktyka; fi. Arktinen alue; Arktis; isl. Norurslir; norw. Arktis; ros. Arktika (trl.), Arktika (trb.); szw. Arktis [rwnie Ameryka Pnocna, Azja]

Bakany; alb. Ballkan, Ballkani; bo. Balkan; bug. Balkan (trl.), Bakan (trb.); chorw. Balkan; czarnog. Balkan; gr. Valknia (trl.), Walkania (trb.); maced. Balkan (trl.), Bakan (trb.);rum. Balcani; serb. Balkan; sowe. Balkan; tur. Balkanlar; Balkan

Eurazja; alb. Evroazia; ang. Eurasia; bask. Eurasia; br. Jerazija (trl.), Jeurazija (trb.);bo. Evroazija; bug. Evrazia (trl.), Ewrazija (trb.); chorw. Euroazija; czarnog. Evroazija; czeski Eurasie; du. Eurasien; est. Euraasia; far. Evrasia; fi. Euraasia; fr. Eurasie; fryz.Jeraazje; gael. Eorisia; galis. Eurasia; gr. Eyrasa (trl.), Ewrasia (trb.); hiszp. Eurasia; irl.An Eorise; isl. Evrasa; kat. Eursia; kaz. Eurazi (trl.), Eurazija (trb.); lit. Eurazija; luks.Eurasien; ac. Eurasia; ot. Eirzija; maced. Evroazija (trl.), Ewroazija (trb.); malt. Ewrasja; manx Yn Oaraishey; mod. Eurasia; nid. Eurazi; niem. Eurasien; norw. Eurasia; port.Eursia; retorom. Eurasia; ros. Evrazija (trl.), Jewrazija (trb.); rum. Eurasia; serb. Evroazija; sow. Eurzia; sowe. Evrazija; szw. Eurasien; tur. Avrasya; ukr. Yevraziia (trl.), Jewrazija (trb.); wal. Ewrasia; wg. Eurzsia; w. Eurasia [rwnie Azja]

Europa; alb. Evropa; ang. Europe; bask. Europa; br. Jeropa (trl.), Jeuropa (trb.); bo. Evropa; bug. Evropa (trl.), Ewropa (trb.); chorw. Europa; czarnog. Evropa; czeski Evropa; du.Europa; est. Euroopa; far. Evropa; fi. Eurooppa; fr. Europe; fryz. Jeropa; gael. An Roinn--Erpa; galis. Europa; gr. Eyrp (trl.), Ewropi (trb.); hiszp. Europa; irl. An Eoraip; isl.Evrpa; kat. Europa; kaz. Europa (trl.), Jeuropa (trb.); lit. Europa; luks. Europa; ac. Europa; ot. Eiropa; maced. Evropa (trl.), Ewropa (trb.); malt. Ewropa; manx Yn Oarpey; mod.Europa; nid. Europa; niem. Europa; norw. Europa; port. Europa; retorom. Europa; ros. Evropa (trl.), Jewropa (trb.); rum. Europa; serb. Evropa; sow. Eurpa; sowe. Evropa; szw. Europa; tur. Avrupa; ukr. Yevropa (trl.), Jewropa (trb.); wal. Ewrop; wg. Eurpa; w. Europa

Europa Poudniowa; alb. Evropa Jugore; ang. Southern Europe; bask. Hegoaldeko Europa; Mediterranear Europa; bo. Juna Evropa; bug. Yuzhna Evropa (trl.), Juna Ewropa (trb.); chorw. Juna Europa; czarnog. Juna Evropa; fr. Europe du Sud; galis. Europa meridional; Europa do sur; gr. Ntia Eyrp (trl.), Notia Ewropi (trb.); hiszp. Europa del Sur; kat. Europa del Sud; ac. Europa meridionalis; Europa australis; maced. Juna Evropa (trl.), Juna Ewropa (trb.); malt. In-Nofsinhar ta l-Ewropa; niem. Sdeuropa; port. Europa meridional; rum. Europa de Sud; serb. Juna Evropa; sowe. Juna Evropa; tur. Gney Avrupa; w. Europa meridionale; Europa del sud

Europa Pnocna; ang. Northern Europe; du. Nordeuropa; est. Phja-Euroopa; far. Norurevropa; fi. Pohjois-Eurooppa; gael. Roinn-Erpa a Tuath; irl. An Eoraip Thuaidh; isl. Norur-Evrpa; lit. iaurs Europa; ot. Ziemeeiropa; manx Yn Oarpey Hwoaie; norw. Nord-Europa; ros.Severnaja Evropa (trl.), Siewiernaja Jewropa (trb.); szw. Nordeuropa; wal. Gogledd Ewrop

Europa rodkowa; chorw. Srednja Europa; czeski Stedn Evropa; fr. Europe centrale; niem.Mitteleuropa; retorom. Europa centrala; sow. Stredn Eurpa; sowe. Srednja Evropa; wg. Kzp-Eurpa; w. Europa centrale

Europa Wschodnia; br. Uschodniaja Jeropa (trl.), Uschodniaja Jeuropa (trb.); bug. Iztochna Evropa (trl.), Iztoczna Ewropa (trb.); est. Ida-Euroopa; kaz. yys Europa (trl.), Szygys Jeuropa (trb.); lit. Ryt Europa; ot. Austrumeiropa; mod. Europa de Est; ros. VostonajaEvropa (trl.), Wostocznaja Jewropa (trb.); rum. Europa de Est; ukr. Skhidna Yevropa (trl.),Schidna Jewropa (trb.)

4

Albania

Europa Zachodnia; ang. Western Europe; bask. Mendebaldeko Europa; fr. Europe de lOuest; fryz. West-Jeropa; gael. Roinn-Erpa an Iar; galis. Europa Occidental; hiszp. Europa Occidental; irl. An Eoraip Thiar; kat. Europa Occidental; luks. Westeuropa; manx Yn Oarpey Heear; nid. West-Europa; niem. Westeuropa; port. Europa ocidental; retorom. Europa dal vest; wal. Gorllewin Ewrop; w. Europa occidentale

Fennoskandia; fi. Fennoskandia; norw. Fennoskandia; ros. Fennoskandija (trl.),Fiennoskandija (trb.); szw. Fennoskandia

Makaronezja; port. Macaronsia [rwnie Afryka]Ocean Arktyczny; isl. Norur-shaf; norw. Polhavet; Nordishavet; ros. Severnyj Ledovityj

okean (trl.), Siewiernyj Ledowityj okiean (trb.) [hist.: Morze Arktyczne, Ocean Lodowaty Pnocny; rwnie Ameryka Pnocna, Azja]

Ocean Atlantycki; Atlantyk; ang. Atlantic Ocean; bask. Ozeano Atlantikoa; du. Atlanterhavet; far. Atlantshavi; fr. Ocan Atlantique; gael. An Cuan Siar; galis. Ocano Atlntico; hiszp.ocano Atlntico; irl. An tAigan Atlantach; isl. Atlantshaf; norw. Atlanterhavet; port.Oceano Atlntico [rwnie Afryka, Ameryka Poudniowa, Ameryka Pnocna, Antarktyka]

Skandynawia; du. Skandinavien; fi. Skandinavia; norw. Skandinavia; szw. Skandinavien

ALBANIA

Albania; ofic. Republika Albanii; Shqipri, Shqipria; ofic. Republika e Shqiprisstolica: Tirana; Tiran, Tiranajzyk urzdowy: albaski

Jednostki administracyjne

Korcza; Kor, Kora; ofic. Qarku i Kors; 4035N, 2040ESzkodra; Shkodr, Shkodra; ofic. Qarku i Shkodrs; 4210N, 1945ETirana; Tiran, Tirana; ofic. Qarku i Tirans; 4115N, 1950EWlora; Vlor, Vlora; ofic. Qarku i Vlors; 4010N, 1945E

Miejscowoci

Korcza; Kor, Kora; 403700N, 204650EKruja; Kruj, Kruja; 413040N, 194730ESaranda; Sarand, Saranda; 395230N, 200020ESzkodra; Shkodr, Shkodra; 420400N, 193040ETirana; Tiran, Tirana; 411930N, 194900EWlora; Vlor, Vlora; 402740N, 192900E

Krainy, regiony

Epir; Epiri; Rajoni i Epirit; 4015N, 2030E (3950N, 2040E) [rwnie Grecja]Epir Pnocny; Epiri i Veriut; 4015N, 2030ERiwiera Albaska; Riviera Shqiptare; 4010N, 1940E

5

Albania

Morza

Morze Adriatyckie; Adriatyk; deti Adriatik; Adriatiku; 4100N, 1920E (4230N, 1600E)[rwnie Bonia i Hercegowina, Chorwacja, Czarnogra, Sowenia, Wochy]

Morze Joskie; deti Jon; 4000N, 1940E (3800N, 1830E) [rwnie Grecja, Wochy]

Zatoki

Zatoka Driska; Gjiri i Drinit; 4147N, 1935EZatoka Wlorska; Gjiri i Vlors; 4025N, 1926E

Cieniny

Cienina Korfu; Kanali i Korfuzit; 3945N, 1958E (3933N, 2004E) [rwnie Grecja]Cienina Otranto; Kanali i Otrantos; Gjiri i Otrantos; 4020N, 1910E (4015N, 1855E)

[rwnie Wochy]

Jeziora

Jezioro Ochrydzkie; Ohri; Liqeni i Ohrit; 4059N, 2041E (4102N, 2043E) [rwnie Macedonia]Jezioro Szkoderskie; Shkodra; Liqeni i Shkodrs; 4208N, 1925E (4210N, 1920E)

[rwnie Czarnogra]Maa Prespa; Prespa e Vogl; Liqeni i Presps s Vogl; 404110N, 210100E (4045N,

2106E) [rwnie Grecja]Prespa; Prespa; Liqeni i Presps; Liqeni i Presps s Madhe; 4050N, 2058E (4053N,

2101E) [rwnie Grecja, Macedonia]

Rzeki

Biay Drin; Drini i Bardh; Lumi i Drinit t Bradh; 420940N, 203235E 420600N,202415E (424504N, 201123E 420600N, 202415E) [rwnie Kosowo]

Buna; Bun, Buna; Lumi i Buns; 420320N, 192900E 415050N, 192217E[rwnie Czarnogra]

Czarny Drin; Drini i Zi; Lumi i Drin