ÜNİ. BENLİK SAYGISI TEZİ.docx

8/19/2019 ÜNİ. BENLİK SAYGISI TEZİ.docx

1/55

T.C.

KTO Karatay ÜniversitesiSosyal Bilimler Enstitüsü

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNDE ALGILANAN ANNE BABA TUTUMUNUNBENLİK SAYGISINA ETKİSİ

Ahmet ÖZTÜRK

Büşra ŞENTÜRK

il!er KÜ"ÜKKO"

#ül$an ÜSTÜNA%

&erve'ül AKB()(T

&ü*eyyen #ÖKTAŞ

R+meysa ÜZEN),

LİSANS ARAŞTIRMA TEZİ

Sosyal -i*met Blümü

Danışman

Arş. #r. E)&AS AK/N

Sosyal ve Beşeri Bilimler 0a1ültesi

KONYA

&A2/S34567

İÇİNDEKİLER

!BÖLÜM


2/55

6.6.#,R,Ş888888888888888888888888..9

6.4.:ROB)E& 8888888888888888888888.;

6.ARSA2/&)AR 888888888888...888888...6=

6.7.S/N/R)/)/K)AR 88888888888888.88888..6=

6.;.TAN/&)AR 888888888888888...8888886=

"!BÖLÜM

KAVRAMSAL ÇERÇEVE

4.6. BEN),K KA>RA&/ 88888888888888888867

4.6.6. Benli1 Say'?s? 88888888888888888845

4.6.4. Benli1 Say'?s? ile ,l'ili K+r+msal #rüşler 88...888..44

4.6.


3/55

4.9. ,)#,), "A)/Ş&A)AR 8888888888888888.96

#! BÖLÜM #!!YÖNTEM


4/55

3


5/55

! BÖLÜM

!! GİRİŞ

Üniversite 'enliGi !iro1 a?an er'enliGin son nemiir. B+ nem yetiş1in

*elli1lerinin ve rollerinin ortaya ?1maya !aşla?G? inami1 !ir nemi iae

etme1teir. Er'enin !iyoloIi1 olara1 ol'+nlaşt?G?3 1işili1 olara1 1enisini

tan?mlaya!iliGi3 toFl+msal olara1 1enisine toFl+ma !ir yer einmeye !aşla?G? ve

mesle1i anlama mesleGe ha*?rl?1 aşamas?na ol+G+ !ir nemir. K?sa$a üniversitenemi 1armaşalar?n3 !elirsi*li1lerin ortaan 1al1maya3 !iyoloIi13 toFl+msal ve mesle1

a?s?nan !elirsi*li1lerin netleşmeye !aşla?G? ve son+ olara1 1işiliGin ol+şt+G+

nemi iae etme1teir. KişiliGin 'elişimine ise anneH!a!a t+t+m+n+n et1isi ü*erine

s?1l?1la +r+lan !ir 1on++r. 2aşam?n il1 y?llar?na !ireyin et1ileniGi +yaranlar?n

'enelini3 anneH!a!a 1ayna1l? +yaranlar?n ol+şt+r+G+ sylene!ilir.

Biro1 ihtiya$?m?*? 1arş?la?G?m?* ve oy+ma +laşt?r?G?m?* en oGal ortam

aileir. ToFl+m+n en 1üü1 !irimi olan ailenin !ireyin yaşam?na1i nemi o1

!üyü1tür. #ele$e1te 1eni aya1lar? üstüne +ra$a1 olan !ireyin !iyoloIi13 Fsi1oloIi13

+y'+sal3 *ihinsel ve sosyal 'elişim alanlar?n?n temelinin at?l?G? il1 yer aile evresiir.

Ailenin !irey ü*erine !iro1 on1siyonlar? !+l+nma1ta?r. "o$+1lar hayatla !aşa

?1ma yollar?n? ailee ve n$eli1le e ana !a!alar?nan Grenirler. Bütünüyle tüm

araşt?rmalar ve '*lemler este1ler 1i o$+1 ve 'enlerin r+hsal saGl?1lar?3 Fro!lemleri

ile ailenin +r+m ve t+t+m+ aras?na !üyü1 !ir iliş1i s* 1on+s++r JE1si3 65.

. Cü$eloGl+ J66 a Lol+ml+ !ir !enli1 !ilin$i 'eliştire!ilmemi* iin

1oş+ls+* sev'i J+n$onitional love iine yetişmemi* 'ere1tiGiniM v+r'+lama1ta?r

JCü$eloGl+3 66. Bireylerin ierisine oG+F !üyümüş ol+G+ ortam?n *elli1leriyle

evree1i !ireylerle 1+rm+ş ol+G+ iliş1iler ve 'eirmiş ol+G+ yaşanm?şl?1lar eşitli

ynleren 'elişimine et1i etme1teir. "evrenin ol+ml+ şartlar? !ireye 'elişim

anlam?na et1iler3 ol+ml+ olmayan şartlar !ireye1i 'elişim 1on+s+na eşitli en'ellere

se!eF ola!ilme1teir. Bireylerin evresi ile 1+rm+ş ol+G+ iliş1ileri onlar?n ünya ve

1enileri ile il'ili al'?lar?n? şe1illenirme1teir JSe*er3 4565.

4


6/55

Anne !a!a t+t+m+n+n insanlar? nas?l et1ileiGi in$eleniGine3 yet1ili

Ja?1lay?$?Hotoriter ailelere yetişmiş olan er'enlerin3 iGerlerine 're Fsi1oHsosyal

a?an aha yeterli3 *'üven ve a1aemi1 !aşar?n?n aha iyi ü*eye ol+G+3

sor+ml+l+G+n3 yarat?$?l?G?n ve sosyal !e$erilerin aha iyi ol+G+ '*lenme1teir.

2et1e$i ailelere yetişmiş er'enlerin *'üven a?s?nan aha aşaG? ü*eye ol+1lar?3

!aG?ml?l?G?n aha yü1se1 ol+G+ ve toFl+msal !e$erilerin aha a* ol+G+

'*lenme1teir. ,*in veren ailelere yetişmiş o$+1lar?n ise ol'+nl+1tan ve

sor+ml+l+1tan !ira* aha +*a1 ol+1lar?3 lier olma 1on+s+na ar1aa +r+1lar? ve

hay?r iye!ilme !e$erilerinin aha *ay? ol+G+ iae eilme1teir. &aelere

!aG?ml?l?G?n ve s+ işleme !en*eri s?1?nt?lara meyilleri aha yü1se1tir JStein!er'3 455;.

"o$+G+n yetişmesi3 isiFline eilmesi ve !irey 1eni aya1lar? ü*erine +rana

1aar este1 saGlanan !ir evre olmas?3 ailenin temel on1siyonlar? aras?na say?la!ilir.

SaGl?1l? !ir !irey3 saGl?1l? !ir aile ortam?na yetişe$e1tir. SaGl?1l? !ir ailee ise her

!ireyin varl?G? ve üşün$eleri eGerli ola$a1 ve !ireyin 'ele$e1te ihtiya +ya$aG?

!iro1 'elişim alan?na üst ü*eye este1 saGlana$a1t?r. Byle ol+ml+ !ir aile

ortam?na yetişen !irey evresine ve 1enine ol+ml+ !a1a$a1 ve ol+ml+ !ir !enli1

say'?s? 'eliştire$e1tir.

Benli1 say'?s? !ireyin 1enisi ha11?na 'enel eGerlenirmesini ve eGerliliGi

ile il'ili yar'?s?n? ierir JKaraaslan3 6


7/55

a?s? alma !e$erilerine art?ş3 yeterli1te Ferormans alanlar?n? seme ?rsatlar?n?n art?ş?

ile !irli1te !enli1 say'?s? 'elişir J-arter3 4564. 2etiş1inli1te ise !enli1 say'?s? ol+1a

temati1 ve !ilinliir J&r+13 4557.

Benli1 say'?s? yü1se1 olan 1işiler aha yü1se1 !ir r+hsal 'elişime sahiF olara1

toFl+ma 1at?l?rlar. Benli1 say'?s? 1işinin üşün$e ve avran?şlar?n? a et1ileye$eGi iin

1işinin iine !+l+n+G+ 'elişim ve sosyalleşme Fro!lemlerine ona yar?m ee$e1tir

J2?l?* ve CaFar3 4565.

2aF?lan al?şmalar 'stermiştir 1i !enli1 say'?s? ü*eyi yü1se1 olan o$+1lar her

alana aha !aşar?l? ol+r1en3 !enli1 say'?s? ü*eyi üşü1 olan o$+1lar 1enilerine

'üven +y'+lar? *ay? ol+G+ iin !aşar?s?* olma1ta?rlar J:iş1in 4559.2ine !enli1 say'?s? yü1se1 !ireyler aha ol+ml+ 1işili1 *elli1lerine sahiF1en J+y'+sal olara1

isti1rarl? olma13 aha a* et1ilene!ilir olma13 m+tl+ ve !aşar?l? !ir hayata Fo*iti !ir teF1i

verme1 v!.3 !enli1 say'?s? üşü1 !ireyler ol+ms+* 1işili1 *elli1leri taş?rlar J-o'' ve

>a+'han3 4557. Ayr?$a !enli1 say'?s? yü1se1 !ireylerin hayattan aha a*la ha*

+y+G+ !elirtilme1teir J"een3 455@.

Benli1 say'?s?n?n Fe1 o1 !ireysel eGiş1eni et1ileiGini ve !iro1 eGiş1enen

e et1ileniGini yaF?lan araşt?rmalar ortaya 1oyma1ta?r JEr1an ve Kaya3 455=. BireyinsahiF ol+G+ !enli1 say'?s? on+n o1+l ve iş yaşant?s?na1i !aşar?s?n?3 anneH!a!a ve

ar1aaş 'i!i evresine1i !ireylerle iliş1isini et1iler1en !en*er şe1ile !ireyin

yaşam?na1i nemli 1işilerin !ireye 1arş? t+t+mlar?n?n ve !ireyin 'üneli1 yaşama ele

ettiGi !aşar?lar? ve !aşar?s?*l?1lar?n?n et1ili ol+G+ 'rülmüştür. Bireyin !+l+n+G+

sosyoHe1onomi1 ü*eyi3 oG+m s?ras?3 $insiyeti3 e!eveynleri ile !irli1te 1al?F 1almamas?

ve i*i1sel *elli1ler 'i!i Fe1 o1 eGiş1enin e !enli1 say'?s? ü*erine et1ili ol+G+

!+l+nm+şt+r JEr1an ve Kaya3 455=.

-i 1+ş1+s+* !enli1 say'?s? insan?n en o1 eGer veriGi anne !a!as?n?n3

1enine veriGi eGere s?1? s?1?ya !aGl??r. Anne !a!an?n ittiGi3 eGersi* !+l+G+3

+m+rsama?G? !ir o$+G+n 1enine say'? !eslemesi !e1leneme*. Benli1 say'?s? üşü1

!ir 1işi !aşta anne !a!as? olma1 ü*ere on+n iin nemli 1işilerin3 1enisini

sevmei1lerine3 eGer vermei1lerine inan?r. "ün1ü süre1li et1ileşim yol+yla o$+1

1enisini anne !a!as?n?n '*üyle 'rmeye al?ş?r. Benli1 say'?s? 1avram? Grenilmiş !ir

yaşant??r3 yaşam !oy+ evam eer.

6


8/55

Aile iine1i t+t+mlar3 *elli1le e anneH!a!a t+t+mlar?3 aile üyelerinin 1enili1

1avram?n?n ol+ş+m+na ve sürürülmesine anahtar rol oynar. Sev'i ve seve$enli1le ele

al?nan3 'üvenli ve emo1rati1 aile ortam?na yetişen o$+1lar?n ol+ml+ 1enili1

'eliştiri1leri !elirsi*3 'üvensi*3 soG+1 aile ortam?na yetişen o$+1lar?n ol+ms+*

1enili1 'eliştiri1leri !ilinme1teir JK+la1s?*oGl+3 4559 A1taran K+tl+ ve Aana3

455@.

Anne ve !a!alar?n 1eni eGer ve inanlar?na 're eGişi1 t+t+mlar? var?r.

AnneH!a!a t+t+mlar?3 sev'i3 hoş'rü ve 1a!+l etmeyi iine alan Lemo1rati1 t+t+mM ve

sev'inin 'sterilmeiGi hoş'rünün olma?G?3 reetmeyi iine alan Lotoriter t+t+mM

olma1 ü*ere i1i 'enel !aşl?1ta toFlana!ilir. emo1rati1 anneH!a!a3 o$+G+n ar*+ ve

ihtiyalar?na 1arş? il'iliir. "o$+G+n avran?şlar?n? il'i ve anlay?şla i*ler3 on+n iraesine

ve saGl?1l? +y+m+na eGer verir. "o$+1lar? yaş?na 're 1enisiyle il'ili !a*? 1ararlar

almaya teşvi1 eer. Önemli 1on+lara al?nan 1ararlar?n neenlerini o$+1la tart?ş?r3

on+n 'rüşlerine eGer verir. il al?şverişine olana1 saGlar. -emen her 1on+a o$+Ga

iyi !ir reh!er olmaya al?ş?r. Otoriter anaH!a!a t+t+m+ ise3 o$+Ga olan sev'isini !ile

o$+G+ istenilen şe1ile avran?1a Jşartl? 'sterir. Sev'iyi !ir Fe1iştire olara1

1+llan?r. ,stenen avran?şlara oG+nl+1la 'elene1 ve aha üst otoriteler$e saFtanm?ş

1+rallara +y'+n avran?şlar?r JA1taran -er1en ve Ö*1an3 67.

!"! %ROBLEM

"o$+1lar?n 'elişim süre$ine3 sahiF ol+1lar? aile yaF?s?n?n ve anneH!a!a

t+t+mlar?n?n !üyü1 !ir et1isi var?r. "o$+1lar?n iliş1i 1+r+G+ il1 1işiler anne3 !a!a ve

1areşlerir. "o$+1lar *ihinsel3 !eensel3 sosyal alanlara1i il1 !e$eri ve 1a*an?mlar?n?

aile ortam?na anne ve !a!as? ile Grenirler. &era1 eilen tüm sor+lar il1 n$e anneH

!a!aya sor+l+r. 2aF?lan il1 hatalar anneH!a!a tara?nan ar1 eilir ve oGr+s+ 'sterilir.

"o$+1lar aile ortam?na !iro1 aaliyette !+l+n+r ve anne !a!as?nan 'elen teF1ilere

're t+t+m ve avran?şlar?n? '*en 'eirir3 ü*enler ve şe1illenirir.

Aile3 temel toFl+msal !irim ol+F tarih !oy+n$a 11lü eGişimler 'eirme1le

!irli1te varl?G?n? sürüren !ir yaF??r. Aile3 toFl+ma ha*?rlanma süre$inin $ereyan ettiGi3

anneH!a!alar ve o$+1lar?n aras?na !elli !ir lüe iten3 s?$a13 'üven veri$i iliş1ilerin

1+r+l+G+3 yine iine !+l+n+lan toFl+msal ü*ene 're t+t+m ve avran?şlar?n

şe1illeniGi toFl+msal !ir 1+r+m+r JO*an1aya3 6. Ay?n3 ailenin o$+1lar?n 1işili1

7


9/55

'elişimi ü*erine o1 a*la et1isi ol+G+n+ iae etme1te ve o$+1lara 'rülen !iro1

!o*+1l+Ga3 o$+1 ile ailesi aras?na yaşananlar?n se!eF ol+G+n+n !+l'+lan?G?n?

!elirtme1teir JAy?n3 6;. B+n+nla !irli1te !aş1a araşt?rma$?lar a aile iliş1ilerinin

ve anneH!a!a t+t+mlar?n?n o$+1lar?n 1işili1 'elişimine et1ili ol+G+n+ iae

etme1teirler. 2?l?*HB?a1? J4559Pya 're3 aile3 o$+G+n sosyalleşmesine ve

1işiliGinin 'elişimine et1ili olan en nemli ve en temel !irimir. Anne !a!an?n3 o$+1

yetiştirme yntemleri3 Gretme şe1illeri3 !enimsetti1leri eGerler ve t+t+mlar3 seti1leri

ül ve $e*alar3 o$+1lar?n ar1l? 1işili1ler 'eliştirmesine neen olma1ta?r.

B+ !il'ileren hare1etle3 aile ortam?n?n ve anne !a!a t+t+mlar?n?n o$+1lar?n

'elişim süre$ine !iro1 a?an o1 nemli !ir yere sahiF ol+G+n+ syleye!iliri*.

"o$+1lar?n ar1l? 1işili1 *elli1leri 'eliştirmesine3 ar1l? t+t+m ve avran?şlara sahiF

olmas?na anneH!a!a t+t+mlar?n?n nemli ü*eye et1isi !+l+nma1ta?r. Ayn? toFl+ma

ar1l? ailelere !üyüyen o$+1lara !ir!irinen ar1l? t+t+m ve avran?şlar

'rülme1teir. B+ +r+ma neen olan a1trleren !iri e o$+1lar?n ar1l? anne!a!a

t+t+mlar? ile yetişmiş olmalar??r.

T+t+m 1avram?n? Th+rstone J6


10/55

ÖGretir3 455;. Ar? ve ar1aaşlar?3 anne !a!a t+t+mlar?n? otoriter3 ser!est ve emo1rat

t+t+m olara1 'r+Flama1ta?r JAr? v.3 6=. A. 2rü1oGl+3 o$+Ga 1arş? t+t+mlar?

!as1?$? t+t+m ve avran?ş3 aş?r? hoş'rülü t+t+m ve ya16aş?mlar3 emo1rati1 t+t+m ve

avran?şlar olara1 ele alma1ta?r J2rü1oGl+3 6@.

AnneH!a!alar?n o$+1lar?na 1arş? ser'ilei1leri t+t+m ve avran?şlar? et1ileyen

!iro1 a1tr !+l+nma1ta?r. AnneH!a!an?n 1işili1 *elli1leri3 yaşam eneyimleri3 1eni

anne !a!alar?yla olan et1ileşimi3 !ir işte al?ş?F al?nmamalar?3 sahiF ol+1lar?

mesle1leri3 eGitim +r+mlar?3 o$+1tan !e1lentileri3 o$+1lar?n say?s?3 eFresyon ve

!en*eri sor+nlar anne !a!alar?n o$+1lar?na olan t+t+m ve avran?şlar?n? et1ileme1teir.

B+nlar?n yan?na3 anneH!a!alar?n 1işili1 *elli1leri ve Fsi1oloIi1 saGl?G? onlar?n

o$+1lar?na 1arş? t+t+mlar?na !elirleyi$i a1trlerir. SaGl?1l? Fsi1oloIi1 yaF?ya sahiF

anne !a!alar o$+1lar?na aha anlay?şl? ve +yarl? avran?rlar. :si1oloIi1 s?1?nt?lar

yaşayan anne !a!alar o$+1lar?na 'ere1li hassasiyeti ve +yarl?l?G? 'stereme*ler. Anne

!a!an?n sa!?rl?3 emFati13 h+*+rl+ olmas? ol+ml+ t+t+mlara !+l+nmalar?n? et1iler

JTo1s*3 4565.

AnneH!a!alar?n o$+1lar? ile olan iliş1ileri ve o$+1 yetiştirme t+t+mlar?

toFl+man toFl+ma3 1ültüren 1ültüre ar1l?l?1lar 'steriGi 'i!i3 ayn? toFl+ma1i

aileler aras?na a ar1l?l?1lar 'stere!ilir. ünyaa ne 1aar o1 anneH!a!a varsa3 o

1aar o1 o$+1 yetiştirme !iimi var?r iye!iliri* JŞenil3 455


11/55

aras?na1i ar13 o !ireyin *say'? ü*eyini verir J:iş1in3 6. Kor1ma*Pa 're ise

!enli1 say'?s?3 1işinin 1enini tüm ynleriyle !enimsemesi3 1enine eGer vermesi3

1enine 'üven ve say'? +ymas??r. Benli1 say'?s? 1işinin 1enisi ha11?na ve

süre1liliGi olan !ir eGerlenirmeir. Byle !ir eGerlenirme !ireyin 1enisini eGerli

hissetmesi3 yetene1lerini ortaya 1oya!ilme3 toFl+m iine !eGenilir olma ve 1a!+l

'rme3 1eni !eensel *elli1lerini 1a!+l ve !enimseme 'i!i 1işinin 1enisi iin

onayla?G? ya a onaylama?G? *elli1leri ile il'ili ol+F3 on+n 1eni eGeri ha11?na1i

yar'?s?n? 'sterme1teir JKor1ma*3 67.

Bireyin !enli1 say'?s? ü*eyi yaşam?n? !iro1 ynen et1iler. #enel olara1

ene!ilir 1i3 !enli1 say'?s? ü*eyi yü1se1 olan 1işiler sosyal iliş1ilerine3 o1+l

yaşam?na aha 'irişim$i3 aha 'üvenli ve aha ata1t?rlar. 2eni şeyler Grenmeye aha

mera1l??rlar ve yeni +r+mlarla 1arş?laşma1tan 1a?nma*lar. Benli1 say'?s? ü*eyleri

üşü1 1işiler ise !+nlar?n a1sine3 1enilerine aha a* 'üven +yar ve onlaran

istenenleri !aşaramaya$a1lar? +y'+s+n+ aha yoG+n yaşarlar. B+ neenleir 1i3 üşü1

!enli1 say'?s?na sahiF !ireyler !aşar?s?*l?1 sonras? ol+şa$a1 oGal mah$+!iyet

+y'+s+n+ yaşamama1 iin !+ 'i!i ris1li +r+mlaran 1enilerini süre1li olara1 +*a1

t+tmaya al?ş?rlar J:iş1in3 6.

-e$htman J6@5Pa 're3 !enli1 say'?s?n?n ol+şmas?na ve şe1illenmesine

oG+ştan 'etirilen !iyoloIi1 *elli1lerin yan? s?ra o$+1lar?n evresiyle 'iriGi

et1ileşimin ve eneyimlerinin !üyü1 !ir et1isi var?r. -e$htman !enli1 say'?s?n?n3 n$e

anne3 !a!a ve iGer aile !ireyleri 'i!i o$+G+n ya1?n iliş1i 1+r+G+ 1işilerin3 aha sonra

ar1aaş ve Gretmenlerin avran?şlar? ile şe1illeniGini !elirtme1teir JA1taran

"etin1aya3 4557.

2+rtiine ve y+rt?ş?na yaF?lan ar1l? araşt?rmalara3 anneH!a!a t+t+mlar?n?n

!enli1 say'?s?n?n ol+ş+m+na ve 'elişimine et1en !ir a1tr ol+G+ s?1l?1la iae

eilme1teir. 2aF?lan araşt?rmalara3 ar1l? anneH!a!a t+t+mlar?n?n o$+1lar?n !enli1

say'?s? ü*erine !ir!irinen ar1l? son+lara yol at?G? 'rülme1teir. Bay1ara3

anne!a!a avran?şlar? ile !enli1 say'?s?n?n iliş1isini in$eleiGi araşt?rmas?na3

este1leyi$i e!eveyn t+t+mlar?n?n ve ol+ml+ aile iliş1ilerinin her i1i $insiyeti e ol+ml+

yne et1ileiGini3 emo1rati1 ailelere1i yaF?n?n 'enlerin !enli1 say'?s?n? ve 1enini

1a!+lünü artt?r?G?n? !elirtme1teir JBay1ara3 6@ A1taran A1t+G3 4557. +r+

10


12/55

J6= yaFm?ş ol+G+ araşt?rmaa !en*er !ir son+$a +laşm?şt?r. +r+3 anne!a!a t+t+m+

ile o$+G+n !enli1 say'?s? aras?na anlaml? !ir iliş1i ol+G+n+3 anne!a!a t+t+m+n+

emo1rati1 olara1 eGerleniren Gren$ilerin !enli1 say'?s?n?n ana!a!a t+t+m+n+

otoriter olara1 eGerleniren Gren$ilere 're aha yü1se1 ol+G+ iae etme1teir.

2+rt ?ş?na yaF?lan !iro1 araşt?rmaa a !enli1 say'?s?n? et1ileyen a1trler

aras?na aile ve ar1aaş et1ilerinin n Flana ?1t?G? 'rülme1teir. &or'anett J455=Pa

're3 yü1se1 ü*eye !enli1 say'?s?n?n 1aynaG? aile ve ar1aaş evresi ile 1+r+lan

ol+ml+ iletişim ve iliş1ilerir. B+n+nla !irli1te yü1se1 !enli1 say'?s?3 1işinin 1eni

hayat? ü*erine 1ontrole sahiF ol+G+ +y'+s+3 orta ere$ee ris1 alma isteGi ve et1ili

!ir 1işi ol+G+n+ hissetmesi 'i!i a1trlerle iliş1iliir. &or'anett3 üşü1 ü*eye1i

!enli1 say'?s?n?n ise3 o1+l !aşar?s? iin aş?r? ere$ee e!eveyn !as1?s? ve o1+l

eGiştirme 'i!i a1trlerle iliş1ili ol+G+n+ iae etme1teir J&or'anett3 455= A1taran

B+l+tHSerin ve Ö*tür13 455;. OP!rein ve iGerleri J6; ise yaFt?1lar? araşt?rmaa3

a'resi aile at?şmas?n?n o$+1lara üşü1 !enli1 say'?s?n? yoray?$? !ir eGiş1en

ol+G+n+ !elirtme1teir. Araşt?rmaa3 o$+1lar?na s?$a1 avranan ve il'i 'steren

e!eveynlerin o$+1lar?n?n yü1se1 !enli1 say'?s?na sahiF ol+G+ !+l+nm+şt+r JA1taran

A1t+G3 4557.

Üniversite Gren$isi3 !irey olara1 1eni 'elişimsel sor+nlar? olan !ir 1işiir.

Keni 1imliGini !+lma3 toFl+m+n +l+sal ve evrensel eGerlerini !enimseme3 +y+m

saGlama ve ol'+nl+Ga erişme +r+m+na?r. B+ neenle !aşa ?1ma a!alar? ve

Fsi1oloIi1 iyi olma ile il'ili süreler 1arş?lar?na ?1ma1ta?r. olay?s?yla sosyal yaşama

+y+m saGlamalar? ve saGl?1l? sosyal iliş1iler 'eliştire!ilmeleri nemli 'rülme1teir.

B+ +y+m süre$ine eGişi1 Fro!lemlerle 1arş?laşmalar?n?n 1a?n?lma* !ir +r+m ol+G+

sylene!ilir. B+ Fro!lemler3 a1aemi1 ve mesle1i3 aile3 sosyal +y+m3 stresle !aşa ?1ma3

1arar verme3 1işileraras? +yarl?l?1 'i!i Fe1 o1 alana ortaya ?1a!ilme1teir. #enler

!+ Fro!lemleri aşmaya al?ş?r1en eşitli 1ayna1lar?n neen ol+G+ *orlanmalar

son+$+na Fsi1oloIi1 sor+nlar yaşaya!ilme1teirler JÜre v.3 4556. B+ *orlanmalar

eGişi1 şe1illere onlar?n yaşamlar?n? et1ileme1teir. Et1ilenme şe1linin Gren$ilerin

!enli1 say'?s? ü*eyleri ile iliş1ili ol+G+ sylene!ilir.

Aile yaF?s? ve anneH!a!a t+t+mlar? o$+1lar?n 'elişimi ü*erine o1 !oy+tl+ !ir

et1iye sahiFtir. B+ et1i3 ailenin o$+G+n il1 yaşant?s?n? ve Grenmelerini 'ere1leştiriGi

11


13/55

!ir yer olmas? neeniyle oGal !ir +r+m+r. B+ neenle3 anneH!a!a t+t+mlar?

o$+1lar?n 'elişimi ü*erine !elirleyi$i !ir a1tr alara1 1aş?m?*a ?1ma1ta?r.

"o$+1lar?n 1işili1 'elişimine han'i e!eveyn t+t+mlar?n?n nas?l !ir et1i ol+şt+r+G+n+n

!elirlenmesi3 o$+1lara ol+şan istenmei1 t+t+m ve avran?şlar?n tesFit eilmesine ve

'ierilmesine o1 nemli !ir no1tay? ol+şt+rma1ta?r. #enlere ol+ms+* anneH!a!a

t+t+mlar?n?n et1isi ile ol+şa!ile$e1 ve 'elişe!ile$e1 istenmei1 t+t+m ve avran?şlaran

!a*?lar? a üşü1 !enli1 say'?s??r. B+ neenleir 1i !+ araşt?rman?n Fro!lemi

“Üniversite Öğrencilerin algıladıkları anne-baba tutumları ile benlik saygısı arasında

bir ilişki var mıdır?” şe1line iae eile!ilir.

!#! ARAŞTIRMANIN AMACI

B+ araşt?rman?n ama$? KTO Karatay Üniversitesinin ar1l? !lümlerine

Grenim 'ren Gren$ilerinin al'?la?1lar? anneH!a!a t+t+mlar? ile !enli1 say'?s?

ü*eyleri aras?na iliş1i ol+FHolma?G?n? in$eleme1tir.

B+ 'enel ama oGr+lt+s+na aşaG?a1i sor+lara yan?t arana$a1t?r

6HCinsiyet eGiş1enine 're Gren$ilerin !enli1 say'?s? F+an ortalamalar?

anlaml? ü*eye ar1l?laşma1ta m??r

4HCinsiyet eGiş1enine 're Gren$ilerin al'?la?1lar? anneH!a!a t+t+mlar?



14/55

@H S?n? eGiş1enine 're Gren$ilerin al'?la?1lar? anneH!a!a t+t+mlar? anlaml?

ü*eye ar1l?laşma1ta m??r

H#elir ü*eyi ile !enli1 say'?s? F+an ortalamalar? anlaml? ü*eye

ar1l?laşma1ta m??r

65H#elir ü*eyine 're al'?la?1lar? anneH!a!a t+t+mlar? F+an ortalamalar?


66HAnne eGitim ü*eyine 're !enli1 say'?s? F+an ortalamalar? anlaml? m??r

64HAnne eGitim ü*eyi eGiş1enine 're al'?la?1lar? anne !a!a t+t+mlar? F+an

ortalamalar? anlaml? m??r

6


15/55

1avram?r ve 1işinin 1enini eGerlenirmesi son+na +laşt?G? !enli1 1avram?n?n

onaylanmas?nan oGan !eGeni olara1 tan?mlanma1ta?r J-amarta ve emirtaş3 455.

Er'enli13 erin il'iler ve 1işinin yaşam süre$ini et1ileye$e1 anahtar 1ararlar?n

veriliGi !ir *aman Feriyo+ ve 'elişimsel !ir nemir. BaG?ml?l?1H!aG?ms?*l?1

elişmesi3 1a!+llenmeHreetme at?şmalar?3 1imli1 1ri*i3 'üvenli1 aray?ş?3 +y+m iin

*orlanma ve !eGenilmeye +y+lan ihtiyalar?n heFsi !+ nemin Faralar??r. Biro1

er'en !aşar?l? olmaya *orlanm?ş +r+ma?r ve s?1l?1la !+ ?şsal !e1lentilerle

!+l+ş+r1en şietli stres ortaya ?1ar JCo1ey3 65. B+ *elli1lerinen olay? er'enli1

y?llar? !enli1 say'?s?n?n ol+ş+m+na 1riti1 !ir nemir. B+ nemin 'elişimsel

'revlerini yerine 'etire!ilme1 iin er'enin saGl?1l? !ir !enli1 say'?s?na sahiF olmas?

'ere1me1teir. B+n+nla !irli1te 'elişimsel 'revlerin yerine 'etirilmesi e !enli1

say'?s?n?n ol+ml+ yne 'elişmesini saGlaya$a1t?r JA1taran Er1an ve Kaya3 455=.

Er'enliGin 'elişim 'revleri3 me1ani1 !ir şe1ile aş?lmas? 'ere1en en'eller

eGilir. B+ 'revler aha erin !ir anlama ol+1a 1işiselleştirilmiş eneyimlerir. >e

!+nlar?n her !iri3 er'enin 1enisini !irey olara1 tan?mlamas?na ve !enli1 1avram? ve

!enli1 say'?s? +y'+lar?n?n 'elişe!ile$eGi3 tan?na!ilir ve ol+1a yorana!ilir !ir

L!enli1M 'eliştirmesine yar?m$? olma1ta?r JAams3 6= A1taran Ünüvar3 455;.

Biro1 'elişimsel 'rev iin LGretile!ilir *amanM var?r3 !+ neenle 'revin yaF?lmas?

'ere1en *amana ya1?n *amanlara yaF?lan müahaleler aha et1ili ola!ile$e1tir. Er1en

er'enli1 ve er'enli1 süre$i3 !ireylerin evrelerine üret1en ve !e$eri1li ola!ilmeyi

Grene!ile$e1leri !ir nemir J>aner Kolh36@=. SaGl?1l? !ir !enli1 say'?s? al'?s?n?n

ol+ş+m+ iin !ireylere er'enli1 nemine yaF?la$a1 müahaleler3 !+ nemin 1riti1 ve

Gretile!ilir !ir nem olmas? neeni ile +y'+n ve aha et1ili !ir yol 'i!i 'rünme1teir

JA1taran Er1an ve Kaya3 455=.

B+ araşt?rma üniversite nemine !ireyin !enli1 say'?s?n? et1ileyen

eGiş1enleri !elirleyiF 1ontrol alt?na alma ve ol+ml+ !enli1 say'?s? 'eliştirme a?na

Gretile!ilir *amanan en iyi şe1ile yararlan?F 'ere1li müahaleler yaFmay?

saGlaya$a1 son+lar? vere$eGinen nem ar* etme1teir.

!'!VARSAYIMLAR

6HAraşt?rman?n rne1lemini ol+şt+ran 'r+Flar araşt?rman?n evrenini temsil

ee$e1 şe1ile seilmiştir.

14


16/55

4HK+llan?la$a1 olan lme aralar?na üniversite Gren$ileri ama$?na +y'+n

samimi $evaFlar vere$e1lerir.

!(! SINIRLILIKLAR

6HAraşt?rma 456=H4567 EGitimHÖGretim y?l? KTO Karatay Üniversitesinin

ar1l? !lümlerine Grenim 'ren Gren$ileri ile s?n?rl??r.

4HAraşt?rma il'ili 0a1ülteBlümlere1i araşt?rmaya 1at?lan Gren$ilerin !enli1

say'?s? ü*eylerini lme1 iin 1+llan?la$a1 olan LRosen!er' Benli1 Say'?s? ÖleGiM3

anne !a!a t+t+mlar?n? !elirleme1 iin 1+llan?la$a1 olan 2?l?* K+*'+n tara?nan

'eliştirilen LAnneHBa!a T+t+m ÖleGiM son+lar? ve araşt?rma$? tara?nan ol+şt+r+lan

1işisel !il'i orm+na verilen $evaFlar ile s?n?rl??r.

!)! TANIMLAR

B*n+,- Sa./ı0ı1 Benli1 say'?s?3 L1işinin 1enisini eGerlenirmesi son+$+

+laşt?G?3 !enli1 1avram?n? onaylamas?nan oGan !eGeni +r+m++rM JoGr+ ve :e1er3

4559.

Ann* Ba2a T343m+a5ı1 "o$+G+n *elli1le 1işili1 'elişimi ü*erine et1isi

!+l+nan anneH!a!a t+t+mlar?n? eşitli otoriteler eGişi1 ynleren ele alara1

a?1lam?şlar?r. 2av+*er J6


17/55

KAVRAMSAL ÇERÇEVE

"!! BENLİK KAVRAMI

,nsanoGl+n+n var ol+ş+nan iti!aren !enli1 1avram? ve 'elişimine air i1irler3

yor+mlar3 ileri sürülmüştür. Benli1 1avram? 1+ramsal olara1 araşt?rma$?lar tara?nan

ele al?nma1la !irli1te3 'üneli1 hayatta 1enimi*le veya !ir ar1aaş?m?*la il'ili 1işili1

*elli1lerinen !ahseer1en e 1arş?m?*a ?1ma1ta?r.

Benli1 1avram?n?n 'elişmesi3 1işinin evresi ile olan yaşant?lar?n? al'?lama

şe1illerine 're ol+şa!ilen inami1 !ir süretir. 2aşant?lar?n? al'?lay?ş şe1li3 !ür

insanlar$a ol+ml+ olara1 eGer 'rme ve 1a!+l 'rme ihtiya$?nan $ii ere$ee

et1ilenme1teir. Ö*elli1le 1enilerinin ya1?n?na !+l+nan insanlar?n ta1?n?1lar? t+t+m

o1 nemli ol+r. B+ anlama on+n hoş+na 'ien ve ya hayal 1?r?1l?G? yaşatm?ş eşitli

yaşanm?şl?1lar son+$+na 1işi3 1enini eGerli 'rme +y'+s+ 'eliştirme1teir. B+ his3

!aş1a 1işilerin 1enisini eGerlenirmeleri son+$+na3 GreniliF 'eliştirilme1te ve !ir

ea ol+ş+m saGla?1tan sonra3 art?1 !ür !ireylerin 1işiyi 'ere1 anlama ne şe1ile

eGerlenirmiş ol+1lar?nan !aG?ms?* !iime varl?G?n? sürürme1te ve or'ani*man?n

!ütün avran?ş?na et1ileme1teir JTemel ve A1soy3 4556.

A. K+la1s?*oGl+ J4559 !enli13 1işinin 1eni 1işiliGini al'?lay?ş !iimi3

1enisine ait *elli1lerine3 !e$erilerine3 eGerlerine3 hayallerine air yar'?lar?n?

!ar?n?rma1ta?r. Ro'ers !enli1 1avram?n?n tan?m?na 1işinin iGer insanlar ile olan

iliş1ilerine ait al'?lar?na a v+r'+ yaFma1la !irli1te3 1enisini al'?lamas?n? ve !ütün !+

al'?lar?na verilen eGerlerinin !enli1 1avram?n? ieriGini !elirtme1teir. Benli1 1işinin

1enini al'?lamas?n? iae eer ve !+ al'?lar 1işinin evresine1i 1işilerin 1enisine

ynelttiGi 'rüşlerin 1enisi tara?nan eGerlenirilmesinen e et1ilenir. Benli1

1avram?3 1işinin 1enini al'?lamas?na ile eGerlenirmesine iliş1in 'eliştiriGi 'rüşler

olara1 tan?mlana!ilir. Benli13 er'enin 1im ol+G+ 1on+s+na1i üşün$elerinin ve 1eni

ha11?na1i eGerlenirmelerinin tümüür. 1işinin 1enisi ha11?na1i eGerlenirmeleri

'ere1 !enliGini ol+şt+r+r. Benli13 1işinin 1enine !a1?ş?nan ol+şma1ta ve 1işinin

avran?ş?n? tesFit een eGerlerin3 amalar?n ile ieallerin !ir or'ani*asyon+ olara1 a

tan?mlanma1ta?r. Benli13 Fsi1oloIi1 !a1?man !ireyin evresini al'?lamas?na3

eGerlenirmesine3 yaF?lan?rmas?na ve evresine teF1ie !+l+nmas?na en nemli

16


18/55

ayana1t?r. Kişili13 !enli1 ve 1imli1 1avramlar?n? a iine taş?yan !ireye ait !ütün

ay?r?$? *elli1lerir JÖ*men3 455;.

0.N. Cevher ve &. B+l+ş J455; Fsi1oanaliti1 1+ram?n 1+r+$+s+ olan 0re+ a‟

're !enli1 e'on+n ierisine yer alma1ta ve 1işinin 1enisi ile il'ili ar1l?l?G?

yans?tma1ta?r. -orney ise !enli1 1avram?na !aş1a !ir !a1?ş a?s? 'etirmiş ve !enliGi i1i

1olan in$elemiştir Ja 'ere1 !enli1 ile J! ieal !enli1. -orney e 're normal olara1 ‟

ateilen insanlar?n sahiF ol+1lar? !enli13 'ere1 !enli1tir ve !+ !enli1 hem ol+ml+

hem e ol+ms+* *elli1lere sahiFtir. B+ 1işiler yaşant?lar?na eneyimlei1leri olaylar

son+$+na !enli1lerine eGişi1li1ler yaşarlar3 !ir iGer eyiş ile !+ 1işilerin 'ere1

!enli1leri esne1 yaF?ya sahiFtir. Öte yanan nevroti1 olara1 nitelenirilen 1işiler

ieali*e eilmiş !ir !enliGe sahiFlerir ve !+ !enli1 eGişim 'stermeyen ol+1a 1at?

!ir yaF?ya sahiFtir. Kişi 1aas?na $anlan?r?G? hee !enliGe +laşma1 iin

+Graşma1ta?r ve !aşar?s?*l?1 +r+m+na 1enilerine olan 'üvenleri üşüş

'sterme1teir J2?lma*3 455.

Uells ve &arVell J6;7Wa 're Aler3 -orney3 ve 0romm 'i!i 0re+

1+ramlar?nan et1ilenmiş araşt?rma$?lar3 !enliGin inami1 ve !elir'in anlamlar veren !ir

yaF?s?n?n ol+G+n+ !elirtere1 üstünlü1 a!as?3 1enini 'ere1leştirme ve 1enini

tamamlama 'i!i 1avramlar ü*erine yoG+nlaşara1 !enliGi in$elemişlerir. Carl #+stav

Q+n' ise3 !enliGi 1işiliGin !ir !ütünü olara1 'rmüştür süre1liliGini ve en'esini

saGlayan +ns+r+n ise !enli1 ol+G+n+ !elirtmiştir JA1taran2?lma*3 4566.

Rosen!er' J6@ !+ süre$i !elirtir1en3 avran?ş? ayalar? Ameri1an

Fsi1oloIisine 66< e ortaya ?1?ş?n?n nemli ol+G+n+ !elirtme1teir. "ün1ü‟

avran?ş? ya1laş?m3 Fsi1oloIi1 al?şmalar?n 1işinin !ilin seviyesini i11ate almaan3

avran?şlar?n taras?* olara1 '*lemlenmesi yol+ ile yaF?lmas? 'ere1tiGini v+r'+lam?şt?r.

B+ ya1laş?m3 Fsi1oloIi alan?na !enli1 1avram?n?n +*+n$a !ir nem araşt?rma 1on+s+

olmas?n? en'ellemiştir JA1taran2?lma*3 4566.

Rosen!er' J6@ !enliGi mev$+t !enli13 ar*+ eilen !enli1 ve s+n+lan !enli1

olma1 ü*ere ü alana eGerlenirmiştir

M*6734 B*n+,-1 Bireylerin 1enilerini ne şe1ile 'rü1leri

A583+anan B*n+,-1 Bireylerin 1enilerini ne şe1ile 'rme1 istei1leri

17


19/55

S3n3+m3ş B*n+,-1 Bireylerin 1enilerine !aş1a !ireylere ne şe1ile iae etme1

istei1leri !iimen a?1lana!ilir. Kişinin 1enisini iGer insanlara nas?l 'sterme1

isteiGi şe1line tan?mlana!ilir. >ar olan !enli13 ar*+lanan !enli1 ü*eyine ne ere$e

ya1?n ol+rsa insanlar?n !enli1 say'?lar? a o ere$e iyi olma1ta?r JA1taranKara!oGa3

4566.

Ö. K1nel J4556 !enli1 ve iliş1ili !a*? 1avramlar? aşaG?a1i 'i!i a?1lam?şt?r

B*n+,- Je'o3 1işiliGin ?şa yans?mayan *el yan??r insan?n 1enini tan?ma ve

eGerlenirme !iimi3 1işiliGine iliş1in *elli1lerin toFlam??r. KişiliGin temel3 *er1 ve

*'ür 1atman? olan !enli13 !ireye *'ü ar1l?l?1lar? ve *elli1leri ol+şt+r+r. Benli13 alt

!enli1 ü*erine 'elişir3 üst !enliGin 'elişmesiyle !iimlenir.A+42*n+,- Ji3 1al?t?m ile 'emiş olan3 oG+man iti!aren var olan3 !een

1ayna1l? i'üü ve ürtüleri ierme1teir. Alt !enli13 r+hsal yaF?ya ait 1+vvet ile

enerIiye 1ayna1l?1 eiF3 il1 ve il1el !lümüür.

Benli13 alt !enliGin temelleri ü*erine ot+r+r3 yaF?lan?r3 'elişir3 ol'+nlaş?r.

B+nlar?n elini e1er. Alt !enliGin ?ş ünya ile 'ere1 ile !aGlant?s? yo1t+r. "al?şmas?3

işlevi !ilin?ş?na sürer. -are1etleri ol+şmas?na 'ere1li1 il1esine +y'+n 1+rallar

!+l+nma*. Alt !enli1 ha* ile işler ve yer ve *aman 1avram? s* 1on+s+ olma*. Bir!iri ile

at?şan 1arş?t avran?şlar3 t+t+mlar3 hare1etler3 eGilimler !+l+na!ilir.

Ü04 2*n+,- JsüFer e'o3 1işiliGin r+hsal yaF?s?n? eGer3 il1e3 1+ral3 yar'?

!iri1imini ve ü*enini ol+şt+r+r. 2aşam !oy+ 1işinin !enimseiGi3 iine siniriGi oGr+

hatal?3 'ü*el ir1in3 iyi 1tü3 ol+ml+ ol+ms+* eGer üşün$eleri tümü üst

!enliGin yaF?s?na yer al?r JK1nel3 4556.

Qames J69@ 're !enli1 insan?n !eeni3 işlevleri !e$erileri3 evresi ve ailesi

'i!i insan?n 1enine ait olara1 saya!iliGi tüm şeyleren ol+ş+r. Qames e 're !enli1 ‟

!ilen !enli1 ile !ilinen !enli1 olma1 ü*ere i1i şe1ile üşünüle!ilir ve !ilinen !enli13

mai !enli13 sosyal !enli1 ve manevi !enli1 olara1 ü şe1ile eGerlenirile!ilir

JT+ran3 4565.

B+nlar

Ma99, B*n+,- : Bireyin !eeni3 el!iseleri3 ?şar?an 'rüntüsü3 evi ve ev

!ireylerini 1aFsar.

18


20/55

S:0.a+ B*n+,-1 "al?şt?G? iş3 statü3 evreen al?G? onaylanma 'i!i *elli1leri

1aFsar.

Man*6, B*n+,- Kişinin ar1?na ol+G+ hisleri3 ahla1sal eGerler ve manevi

ynünü 1aFsar JKara!oGa3 4566.

Benli1 1avram? ile il'ili a?1lamalara !+l+nan 1+ramlar? 'enel olara1 ele

al?G?m?*a !a*? no1talara ittia1 saGla?1lar?n? 'rme1teyi*. Ö*elli1le !enli1

'elişime evresel a1trlerin et1ili ol+G+n+ !iro1 1+ram$? iae etme1teir. "evresel

a1trleren 1as?t o$+1lar?n iine yaşa?1lar?3 et1ileni1leri 1işi ve olaylar?r. B+nan

olay? a aile ortam?3 anne ve !an?n?n o$+1lar? ile iliş1ileri ve onlar? yetiştirme tar*lar?

o$+1lar?n !enli1 'elişimi a?s?na son ere$e nemliir. Benli1 ile !irli1te !enli1 1avram? ya a !enli1 tasar?m? JselH $onseFt3 !enli1 say'?s? Jsel esteem3 1enini 1a!+l

JselH a$$eFtan$e3 1enine 'üven Jsel$onien$e3 1eni 1enine yar?m JselHhelF

'i!i !ir ta1?m 1avramlar türemiştir. BenliGin !+ oG+r'+lar? !ir!iriyle iliş1ili ol+F3

!ireyin 1enisi ha11?na1i al'? ve t+t+mlar?n? yans?tma1ta?r JA1taş3 4566.

Benli1 say'?s?3 !enli1 1avram?n?n !ir !oy+t+ ol+F !ireyin 1enisine 1arş? *nel

!ir yor+m+n+ temsil eer. Benli1 say'?s?n?3 !ireyin 1eni 1işisel *elli1lerini yeterli

'rüF 'rmemesiyle +laşt?G? !ir son+ olara1 üşüne!iliri*. Benli1 1avram? ile il'ili1+ramsal a?1lamalar? ele al?1tan sonra şimi e !enli1 say'?s? ile il'ili a?1lamalar?

ele ala$aG?*.

"!!! B*n+,- Sa./ı0ı

Benli1 1avram?3 !ireyin 1işisel *elli1lerini nas?l 'rüGü3 yani nas?l !ir insan

ol+G+na nü1 üşün$eleri i1en !enli1 say'?s?3 !ireyin !enli1 1avram?n? nas?l

eGerleniriGine !aGl??r JB+r'er3 4557.

A. K+la1s?*oGl+ J4559 !enli1 ve !enli1 1avram? tan?mlar?nan yola ?1arsa1

!enli1 say'?s?3 !enli1 1avram?n?n +y'+larla il'ili ynüür. Kişinin3 1im ol+G+ ile

ala1al? !a*? üşün$elerinin olmas?yla !irli1te 1im ol+G+yla ala1al? !a*? hisleri e

!+l+nma1ta?r. Byle$e !enli1 say'?s? 1işinin !enliGini !eGenmesi ve eGerli

!+lmas?n?n ü*eyi olara1 tan?mlana!ilme1teir. Rosen!er' J67;De 're insanlar tüm

o!Ielere yneli1 !ir tavra sahiF ol+1lar? 'i!i !enliGine yneli1 e ta1?n?G? !ir t+t+m

!+l+nma1ta?r. Rosen!er' J67=De 're !enli1 say'?s? 1işinin !enliGi ile il'ili sahiF

ol+G+ üşün$eleri3 +y'+lar? ve inanlar? ierme1teir. Bir iGer eyiş ile !enli1

19


21/55

say'?s?3 sahiF ol+nan !enli1ten 1işilerin ne 1aar memn+n ol+G+ anlam?na 'elme1teir.

)iteratüre ise !enli1 say'?s? 1avram? X* eGer3 1enili1 al'?lay?ş?3 !enli1 tasar?m?3 *

1avram?3 1enine 'üven +y'+s+ terimleri ile e yer ala!ilme1teir. Er'enli1 ‟

nemine 'en3 1eninin nas?l !ir !irey ol+G+3 neye !en*eiGi3 1enisi ha11?na

neler hissettiGi sor+lar? ile yoG+n !ir !iime meş'+l olma1ta?r. B+nlara yan?t arar1en

e !enli1 al'?lar?n? 1+llan?r. ,sel a1trlerin yan? s?ra evresel a1trlerin e et1isi ile

'elişen !enli1 im'eleri Jsel ima'e er'enin 1eni 1enisine ya1laş?m !iimlerinin

!elirlenmesine rol oynar. B+ ya1laş?m !iiminin ynü3 yani 1enini eGerli ve ya

eGersi* 'rmesi3 !enli1 say'?s?n? !elirler. Benli1 say'?s? er'enin ilerie1i hayat?na

üşün$elerini3 +y'+lar?n? ve avran?şlar?n? !elirleyen 1işisel yaşam?n?n3 !ir !aş1a

eGişle 1imliGinin e1ireGini ol+şt+r+r. Rosen!er'3 anlama !ütün$ül !ir !enli1 say'?s?

üşün$esine sahiFtir. 2ani !enli1 say'?s? te1 !oy+tl+ olma1tan o1 !ileşenlere sahiFtir

!+nlar sosyal yeterlili13 1işisel eGer3 'rünüş hissiir. Kişinin 1enisini

eGerlenirir1en ol+ml+ !ir avran?ş ta1?nmas?n?n3 yü1se1 !enli1 say'?s?na sahiF

olmas?n? a !era!erine 'etire$eGini !elirtme1teir JA1taran,şleroGl+3 4564.

Benli1 say'?s? il1 olara1 Qames tara?nan tan?mlanm?ş ve !ir yeterli1 olara1

nitelenirilmiştir. QamesPe 're insanlar 1imli1leri iin nemli olan alanlara 1enileri

ile il'ili !e1lentileri 1arş?layara1 !aşar?l? olma1 isteme1teirler. B+ neenle !enli1

say'?s? !ireyin !aşar?lar?n?n !ireyin 1enisine yneli1 ieallerine oran? olara1

tan?mlama1ta?r. Bireylerin !enli1 say'?lar?n?n !aşar?ya ya a !aşar?s?*l?Ga ayal?

olmas? !ireylerin avran?şlar?n? ü*enleme1teir. Benli1 say'?s?n?n yeterli1 olara1 ele

al?n?G? tan?mlara !ireyler3 !enli1 say'?lar?n? yü1seltme1 ya a hYliha*?ra1i !enli1

say'?s? ü*eylerini 1or+ya!ilme1 iin 1enileri iin nemli olan alanlara !aşar?l?

olmaya3 !aşar?s?*l?1tan 1a?nmaya al?şma1ta?rlar J&r+13 4557. B+ +r+m !enli1

say'?s?n?n sae$e !aşar?ya ene1slenmesinen olay? eleştirilmiştir. "ün1ü !ireyin

!enli1 say'?s? 1enisi iin !elirleiGi stanartlara ve ama$?na +laşma ü*eyiyle ve

!aşar? +r+mlar?yla

s?n?rlan?r?lm?şt?r.

Stein!er' J455;De 're !enli1 say'?s? 1işilerin 1enilerine yneli1 +y'+lar

'eliştirme !iimi olara1 tan?mlanm?şt?r. EGer 1işi +laşma1 isteiGi ama$a ya1?nsa

yü1se1 !enli1 say'?s? var?r. Kişinin 'ere1 ve ieal !enliGi aras?na1i iliş1i nemliir.

20


22/55

"ün1ü ieal !enliGe +laşmaa yaşan?la$a1 olas? !ir !aşar?s?*l?1 $ii !oy+tlara1i

ol+ms+* son+lara neen ola!ilir. üşü1 !enli1 say'?s? !eslenme !o*+1l+1lar?3 1ay'?3

eFresyon ve er'enlere ete üyeliGi 'i!i ol+ms+* son+lar ortaya ?1ara!ilir J,şleroGl+3

4564.

)iteratüre eşitli ya*arlar?n3 yaFt?1lar? !+ tan?mlara esas olara1 oa1lan?1lar?

no1talar JT+n3 4566 Ta!lo Pa 'sterilmiştir.

Ta2+: 1 B*n+,- 0a./ı0ı 4anım+a5ının :9a-+an9ı-+a5ı n:-4a+a5

Ya8a5 Tanım

R:0*n2*5/ ;


23/55

'eliştirilmesinin nemi artma1ta?r. B+ sürete !ireyin 1enini tan?mlamas?na ve

ar1?na olara1 teF1iler vermesine im1anlar saGlana!ilir. B+ sürete !ireyin !enli1

yaF?lar?3 !enli1 1avram? ve !enli1 say'?s?3 on+n yaşam olaylar?n? al'?lama !iimini ve

et1ileşimini et1ileme1teir.

Benli1 say'?s?3 1işiliGin nemli !ir Faras? olara13 !ireyin hayat?n?n tüm

ynlerini et1ileyere1 on+n avran?şlar?na yn vere!ilme1teir. Kişili1 'elişimine

nemli !ir yer t+tan ve !irey iin nemli olan al'?3 +y'+ ve üşün$elerin !ir !ütünü

olan !enli1 say'?s?3 !ireyin sosyalleşme ü*eyine nemli !ir rol oynama1ta?r

J-amarta3 4559.

>arol+şsal anlama !i*i !ir!irimi*en ay?ran3 ar1l? 1?lan3 !i*i !i* yaFan entemel yaF?lan?m3 hem elseee hem e Fsi1oloIie L!enli1M Jsel terimi ile 1arş?l?G?n?

!+lm+şt+r. Benli13 6. yü*y?lan !aşlayara1 eşitli !ilim aamlar? tara?nan ele al?nm?ş

ve !+ al?şmalar son+$+na a Fsi1oloIi !ilimi iine nemli !ir yer t+tan L!enli1

Fsi1oloIisiMnin Jsel Fsy$holo'y ol+şmas?na neen olm+şt+r JAr?$a13 6.

Qames J6=43 !enliGi i1i !oy+tta ele alm?şt?r. BenliGin !ir ynü *ne L!ilen

!enli1M3 iGer ynü e nesne L!ilinen !enli1M tir. Bilimin 1on+s+n+n !ilinen !enli1

olmas?n?n *or+nl+ ol+G+n+ !elirtme1teir. Kon+3 !il'inin nesnesi ol+G+na 're !enli13 !ilme 1on+ eiliGine LnesneM +r+m+na üşme1teir. olay?s?yla Fsi1oloIinin

1on+s+ !ilinen !enli1tir JA1taran Ba$anl?3 6;. BenliGin3 !ilen !enli1 ya a !enliGin

*nel ynü3 a1ti olara1 al'?lama3 hissetme3 hayal 1+rma3 hat?rlama3 seim ve Flan

yaFma ve +y'+lama ynüür. 2aşant?lar? süre1li olara1 yor+mlar ve eGerlenirir. B+na

a evaml?l?13 ar1?nal?1 ve irae 'i!i yaşant?lar sayesine !aşar?r. evaml?l?1 +y'+s+

sayesine !enliGin +raGan ol+G+3 eGişmeiGi hisseilir ar1l?l?1 +y'+s+

!aş1alar?nan ar1l?3 ayr? !ir !irey ol+G+m+*+ hissettirir. Ö*nel !enli13 !ireyin ünya

ile olan iletişimlerini ü*enler. Bireyin olaylar3 insanlar ve nesneler ha11?na1i

yor+mlar?n? 1aFsayan eneyimlerini iine al?r. ürtü 1ontrol3 'ele$eGi Flanlama3 1enini

'*leme ve 1enini eGerlenirme 'i!i temel Fsi1oloIi1 işlevleri yerine 'etirir

J&el$hiorre ve )otery3 6;.

BenliGin3 !ilinen !enli1 yaa !enliGin nesnel ynü3 yaşant?n?n ve eneyimin

nesnesiir. Nesne !en3 Fasi ve et1ilenen olara1 !etimlenmiştir. BenliGin nesnel

ynünün3 mai ya a i*i1sel !en3 sosyal !en ve manevi !en olma1 ü*ere ü !oy+t+

22


24/55

var?r. 0i*i1sel !en !een3 'iyim3 aile3 ev3 malHmül1 ve üretimi ierir. Sosyal !en

iti!ar3 tan?nma3 ün ve !aş1alar?n?n '*üne on+rl+ olmay? ierir1en3 manevi !en ise

üst!ilişsel aaliyetler3 +y'+lan?m3 inan sistemi ve !+ oGr+lt+a1i avran?şlar?

ierme1teir JAr?$a13 6.

Kayna1lar?na !enli1 say'?s?3 eGişi1 terimlerle iae eilme1teir.

LselesteemM3 1lasi1 yay?nlara3 LselHresFe$tM3 LselH$onien$eM3 LselHre'arM 1arş?l?G?

olara1 'eme1teir. B+ terimlerin Tür1ePe1i 1avramsal 1arş?l?1lar? eş anlam

taş?ma1ta3 !enli1 say'?s?3 * say'?3 1enili1 say'?s? ve *eGerlili1 +y'+s+ olara1 iae

eilme1teir. SelPin Tür1e 1arş?l?G? olara1 * JEn3 6@53 1enili13 !enli1

J2rü1oGl+3 6@3 s*$ü1leri nerilme1teir. B+nlaran !enli1 s*$üGü !a*en L!enM

Je'o anlam?na 1+llan?lma1ta?r J&aşra!a$?3 69. Ba*? araşt?rma$?lar3 Le'oM

1avram?n? L!enli1M ya a L1enili1M 'i!i 1+llansalar a !+ 1avramlar !ir!iriyle iliş1ili

olmas?na 1arş?n ar1l?l?1lar taş?rlar. S+llivan J6;3 Le'oM 1avram?n?n Avr+Fa 11enli3

LselM 1avram?n?n ise Ameri1a 11enli ol+G+n+ !elirtmiş3 !ir!irinin yerine 1+llan?lsa

a !+ i1i 1avram?n ar1l? ol+G+n+ sav+nm+şt+r. E'o3 !enliGin *ü ve mer1e*i

1on+m+na?r. B+na !en*er !ir ya1laş?m? 0re+3 Le'oMy+ i ve süFere'on+n mer1e*ine

1oym+şt+r. E'o3 'ere1liGi ü*enleyen yaF? olara13 !enli1 iine3 *!ilin$in JselH

$ons$io+sness e1ireGi olara1 1a!+l eile!ilir JA1taran On+r3 6@;.

"!!#!Dş- 6* Y-0*- B*n+,- Sa./ı0ı

Kişinin3 1eni *elli1lerini3 t+t+mlar?n? 1eşetme yol+yla ve iGer !ireylerin

'eri!ilirimleriyle 1enine iliş1in tan?mlamalara !+l+n+r. Kenini ol+ml+ s?atlarla

onanm?ş !ir !irey olara1 al'?l?yorsa !enli1 say'?s? ü*eyi yü1se1 ol+ms+* ve eliş1ili

al'?lamalar? varsa !enli1 say'?s? ü*eyi üşü1 olma1ta?r. Ayr?$a 1işinin 1enine iliş1in

yor+mlar? ve al'?lar?3 !enli1 say'?s? ü*eyine !elirleyi$i olma1ta?r JAvşaroGl+3 455;.

)iteratüre en a*la al?şma alan?na sahiF !enli1 say'?s? !oy+tlar? yü1se1 ve

üşü1 !enli1 say'?s? 1avramlar??r. 2ü1se1 !enli1 say'?s? 1işinin 1enisini eGerli

hissetmesi ve 1enisine mev$+t hali ile say'? +y+yor olmas??r. Kişi 1enisini

eGerlenirir1en yeterin$e iyi ol+G+n+ üşünmeli ve hissetmeliir. B+ eGerlenirmeyi

yaFar1en 1enisini iGerlerinen üstün 'rmeye al?şma?G?n? v+r'+lama1 'ere1liir.

2ü1se1 !enli1 say'?s?n?n LsaGl?1l?M avran?ş ile iliş1ili ol+G+ ile 1işinin toFlam !enli1

23


25/55

eGerlenirmesinin son ere$e ol+ml+ olmas?n? iae ettiGi !elirtilme1teir JTaysi3

4555.

Birey3 1eni *elli1lerini ve t+t+mlar?n? 1eşetme yol+yla ve iGer !ireylerin e

'eri!ilirimleriyle 1enine iliş1in tan?mlamalara !+l+n+r. Kenini ol+ml+ s?atlarla

onanm?ş !ir !irey olara1 al'?l?yorsa !enli1 say'?s? ü*eyi yü1se1 ol+ms+* ve eliş1ili

al'?lamalar? varsa !enli1 say'?s? ü*eyi üşü1 olma1ta?r. Ayn? *amana !ireyin

1enine iliş1in yor+mlar? ve +laşma1 isteiGi stanartlara +y'+n ol+F olmamas?na

iliş1in al'?lar?3 !enli1 say'?s? ü*eyine !elirleyi$i olma1ta?r. Birey3 1işileraras?

iliş1ilere 1eni 'i!i olanlar? ya a 1enisini onaylay?F este1leye$e1 olan 1işileri

seme eGilimineir. este1leyi$i iliş1iler3 !ireyin !enli1 say'?s?n? a este1leme1teir.

Kenine +y'+n 1işileri seme eGilimine olan !irey3 1enine +y'+n +r+mlar? a seme

ve ol+şt+rma a!as? iineir. Bireyin sosyalleşmesini este1leyen ve on+ on+rlan?ran

a!a ve +Graşlar3 !enli1 say'?s? ü*eyini e art?ra$a1t?r.

:oFe3 &$-ale ve Crai'heaPe J6@@ 're !enli1 say'?s? yü1se1 olan !ireylerin

!e1lentileri ve t+t+mlar?3 onlar? aha o1 !aG?ms?*l?Ga ve yarat?$?l?Ga ynlenirir. aha

at?l'an ve 'ayretli sosyal avran?şlar 'stermelerini olana1l? 1?lar. Benli1 say'?s? üşü1

olan !ireylerin +r+m+ ise evrelerine 1arş? 1enilerini yaFay olara1 ol+ml+ !ir t+t+m

iine 'sterir ve yeterli !ir 1işi olara1 'sterme a!as?n? 'üerler.Reeilme 1or1+s+

ile insanlarla iliş1i 1+rma1tan 1a?nara13 1eni iine e1ilir3 1a!+l 'rmeye$e1 !ir i1ir

ileri süre$eGini üşünere1 enişe +yarlar. B+ +r+m3 sosyal iliş1ilerini s?n?rlar ve

!aş1alar? ile osta ve este1leyi$i niteli1te iliş1i 1+rma olas?l?G?n? a*alt?r

JA1taran2ü1se11aya3 6=.

2av+*er J6


26/55

;. ,ş yaşam?na !aG?ms?*l?Ga eGer veren3 yar?şmaya a?1 ve !aşar?l? olmay? istei1lerini

iae etme1teir JKara!oGa3 4566.

/. -ay J6=3 !ireyin !enli1 say'?s? ü*eyini yü1seltme 'i!i !ir a!a

verile$e1se3 on+n !ilişsel ü*eyini 'eliştire$e1 ve *en'inleştire$e1 !ir strateIi

+y'+lama1 'ere1tiGini3 !+n+n a an$a1 !aşar?lar?n?n ve !aşar?s?*l?1lar?n?n yani

Ferormans?n?n 'ere1i !ir reerans 'r+!+ ile 1arş?laşt?r?lmas? son+$+ ol+şa!ile$eGini

!elirtmiştir. Qones J6;


27/55


28/55

Ti$e J6


29/55

et1enin aile ol+G+n+ v+r'+lama1ta?r. Ailenin3 o$+G+ 1a!+lünen !aşlayan !+ süre3

on+n !ireysel *'ürlüGüne 1aar +*anma1ta?r. B+ sürete o$+Ga +y+lan say'? ve

1a!+l3 on+n 'elişimine 1at1?a !+l+na$a1 ve !enli1 say'?s?n? yü1selte$e1tir. "o$+G+n

1enini eGerli ya a eGersi* olara1 al'?lamas?3 on+n yaşam Fo*isyonlar?n?

!elirleme1teir. olay?s? ile eGerli olara1 'rüGüne L'ere1M !enli1 say'?s?3 eGersi*

'ren an$a1 !+n+ 1a!+llenmeyen !ireylere ise Lsav+n+$+M !enli1 say'?s?

ol+şa!ile$e1tir.

"o$+G+n !enli1 say'?s?n?n 'elişimine 1eni 1enisini eGerlenirmesinin

nemini v+r'+layan 0el1er J6;93 o$+1 ve on+n ya1?n evresini ol+şt+ranlar?n

et1isinen s* eere13 ya1?n !ireylerin 1enilerini o$+G+n 1enini3 o$+G+n

!aş1alar?n? vmesinin ve avran?şlar?n?n 'ere1i olara1 eGerlenirmesinin 'ereGini

v+r'+lama1ta?r JA1taran &aşra!a$?3 69.

Kenini3 iGer insanlara 're eGerlenire$e1 ü*eye 'elen o$+13 !iro1

+r+mla yü* yü*e 'elmeye !aşlar. B+ il1 eGerlenirmeler3 o$+G+n tüm !enli1 al'?s?n?

et1ileme1teir. iGer insanlar?n eGerlenirmeleri3 o$+G+n 1eni yeterlili1 ve

yetersi*li1 eneyimlerine !aGl? olara1 yaFt?G? 1eni eGerlenirmeleri ile !irli1te

o$+G+n !enli1 say'?s?n? ol+şt+r+r. Benli1 say'?s?3 !enli1 1avram?n? onaylamas?nan

oGan !eGeni +r+m++r. Benli1 say'?s?n?n yü1se1 olmas? iin3 o$+G+n iine

!+l+n+G+ aile *'üvenli3 aralar?na ve o$+1la iyi iletişim 1+ran3 o$+1lar?na 1arş?

'üven veri$i3 hoş'rülü ve esne1 !ir ya1laş?m iine olan !ireyleren ol+şmal??r.

"o$+13 'elişim süre$i !oy+n$a 1eni !eenini ve i*i1sel 'ü$ünü süre1li

iGerlerinin !eeniyle ve 'üleriyle 1?yaslar. B+ +r+m3 *elli1le er'enli1 nemine

aha a !elir'inli1 1a*an?r. 0i*i1sel !a1?man 'ülü olma3 o$+1 ve 'enlere !aşar? ve

FrestiI 1a*an?r?r. A. K+la1s?*oGl+ J45593 !+ *elli1leri taş?yan o$+1lara ol+ml+ !ir

!enli1 1avram?n?n 'elişe$eGini v+r'+lam?şt?r. B+n+n yan?s?ra *ay? ve yavaş 'elişen !ir

vü$+a sahiF o$+1lar?n3 1enilerini yaş?tlar? ile 1arş?laşt?r?1lar?na üşü1 !ir !enli1

1avram? 'eliştire!ile$e1lerini !elirtmiştir.

Er'enli1 nemine 1imli1 aray?şlar? ile !irli1te3 !enli1 say'?s? a nem

1a*anma1ta?r J&aşra!a$?3 69. #en

Ben 1imim

28


30/55

Neyim

Ben nemli !iri miyim

eGerli miyim

Kimler iin eGerliyim

sor+lar?na isel olara1 $evaF arama1ta?r. #en$in 1enine ya1laşmas? ve !+

ya1?nlaşmaa ta1?n?G? t+t+m Jol+ml+Hol+ms+*3 1enine sosyal evresi iine veriGi

F+an ve eGerlenirme3 on+n !enli1 say'?s?n?n yü1se1 ya a üşü1 olmas?n?

!elirleme1teir.

"!"! AİLE

Aile3 insan yaşam?na hayat?n?n son+na 1aar et1isini 'steren !ir 1+r+m+r.

Kişiyi i*i1sel3 r+hsal3 e1onomi13 1ültürel ve toFl+msal ynleri ile et1ileme1teir.

"o$+G+n il1 iletişim 1+r+G+ 1işiler aile ertleriir3 !+ iletişim o$+G+n 1işili1 yaF?s?n?n

temellerini ol+şt+r+r3 ileri1i y?llara o$+G+n eGitim yaşant?s?3 mesle1 seimi 'i!i Fe1

o1 alana a 1enisini 'sterir. B+ +r+m anne !a!an?n o$+1 ü*erine1i et1isinin

nemini 'sterme1teir Jü*'ün3 455


31/55

işlev olma1 ü*ere3 ailenin toFl+msal on1siyonlar? ile aya1ta +rmay? !aşaran yaF?sal

!o*+1l+1lar3 ayn? *amana3 aile ü*erine $ii !ir !as1? ol+şt+ra$aG?nan3 sosyal ve

e1onomi1 yaF?n?n arF?1l?1lar?n?n3 !aşta o$+1lar olma1 ü*ere3 !ütün aile üyelerini ve

ailee1i iliş1ileri3 ol+ms+* olara1 et1ilemesi 1a?n?lma*?r.

"!"!! A,+*n,n 4anımı

Tür1 Aile 2aF?s? Ö*el ,htisas Komisyon+Pna JB+l+t3 65 're aile3 1an

!aGl?l?G?3 evlili1 ve iGer yasal yollaran3 aralar?na a1ra!al?1 ilis1isi !+l+nan ve

oG+nl+1la ayn? eve yasayan !ireyleren ol+şan !ireylerin $insel3 Fsi1oloIi13 sosyal ve

e1onomi1 ihtiyalar?n?n 1arş?lan?G?3 toFl+ma +y+m ve 1at?l?mlar?n saGlan?G? ve

ü*enleniGi temel !ir !irimir JA1taran Na*l?3 455;.)+loV ve -oVar3 J65Pa 're !ir o1 teori ailenin nas?l 'eliştiGi ve

et1ileşime !+l+n+G+n+ anlamaya al?ş?r. Aile sistem teorilerinin il1eleri ş+ şe1ileir

JA1taran Na*l?3 455;

6. Sistem !ir !ütün olara1 or'ani*e eilmiştir. Sistemin Gelerinin !aG?ml? olmalar?

*or+nl++r.

4. Sistem iine1i et1ileşim 1al?Flar? oGr+sal eGil n'üselir.


32/55

neme !e!eGin temel ihtiyalar?n? 1arş?lar3 !e!eGe il'i3 sev'i ve şe1at 'sterirse

!e!e1te temel 'üven +y'+s+ 'elişir. Byle !ir !e!e1 sonra1i y?llara 'üvenli3 yeterli3

1ararl? ve 'iriş1en 1işili1 *elli1leri 'sterir Jü*'ün3 455


33/55

Nelere iyiyi* Nelere *ay??* -an'i tür +r+mlar? ter$ih eeri* #i!i sor+lara

veriGimi* yan?tlarla3 1im ol+G+m+* ha11?na sahiF ol+G+m+* inanlar?n tümüne

!iren !enli1 1avram? a? verilir JTaylor v.3 455;.

-er !irey iGerleriyle et1ileşim +r+m+na?r. B+ iliş1iler n$e aile üyeleriyle

!aşlar3 sonra 1enisi iin anlam? olan iGer 1işilerle sürürülür. KişiliGin 'elişimi3

!ireyin 1enisi iin nem taş?yan !+ 1işilerle sürürüGü yaşant?s?n? yans?t?r. Ana!a!as?

tara?nan itilmiş !ir o$+1la3 s?$a1 ve este1leyi$i !ir ortama yetişen !ir o$+G+n

1işili1leri aras?na nemli ar1l?l?1lar ol+r J#etan3 6@@.

LEr'en3 nairen anla?G? !ir ünyaa tan?ma?G? !ir im'eyi amalayara1 henü*

1eşettiGi !ir !eenle 1işi olman?n esiGinen 'irer. O3 1eni 1enine ayanma1 isteyen !ir !irey olma1 ile ayn? *amana yaln?*$a ailenin vere!ile$eGi a*?$?1 'üvenliGi ve

'üven$eyi yitirme1ten 1or1an !iri olma1 aras?na 1ar?ş?1 !ir isteGe sahiFtir J#aner ve

#ariner3 6@.

"o$+1 !üyür1en3 1enini iGer insanlaran ve nesneleren ay?rmay? Grenir ve

!yle$e !enli1 yaF?s? ol+ş+r. Benli1 yaF?s? a 'iere1 'elişir ve !ir sor+nla

1arş?laş?l?G?na +r+m !+ yaF?ya 're al'?lan?r3 ü*erine üşünülür ve eyleme 'eilir.

BenliGin ü nemli *elliGi3 !ilme13 isteme1 ve yaFma1t?r. olay?s?yla 1işiliGin 1arar or'an??r. BenliGe yn veren il1eler3 !ireyin 1enisi ve iine !+l+n+G+ ünyaya

iliş1in Grenme son+$+ 'eliştiriGi varsay?mlar?r. B+ varsay?mlar ü türür J#etan3

6@@

! G*5F*-+,- Va50a.ım+a5ı1 Bireyin iine !+l+n+G+ ünyan?n ve !+ ünyaa yer alan

olaylar?n 'ere1te nas?l ol+G+na ve 1enisinin nas?l !ir insan ol+G+na ilis1in

'rüşleriir.

"! O+a2,+,5+,- Va50a.ım+a5ı1 Neler ola!ilir ya a olmaya!ilir sor+lar?n?n3 !irey ve

ünyas?na iliş1in eGişme ve 'elişme olana1lar?n?n eGerlenirilmesini ierir.

#! D**5 Va50a.ım+a5ı1 Bireyin 1enisi ve ünyas?n?n nas?l olmas? 'ere1tiGi 1on+s+na1i

inanlar?n?3 oGr+ ve yanl?ş3 iyi ve 1tü 1avramlar?n? ierir.

Er'enli13 !enliGin 'enişleiGi ve ol'+nlaşt?G? !ir nemir. B+3 yaşam?n il1

oni1i ya a aha a*la y?l?n? 1aFsayan !ir temel ü*erine yaF?lanma1ta?r. JAams3

6=. Bir insan?n !enli1H1avram?n?n eGişe!ile$eGine inanma1 iin neenler

32


34/55

!+l+nma1ta?r. B+l'+lar3 !enliGin er1en o$+1l+1 y?llar?na tamamen se1ileniGini ne

sürmeme1teir. #enel 1işili1 eGilimi ol+1a er1en ol+şt+r+l+rsa a3 on+n iae şe1li

eGişime ol+1a +yarl? olmaya evam etme1teir JAams3 6=. ÖrneGin3 L2aşam?n

il1 !ir i1i y?llar?na1i olaylar?n !üyüyen o$+G+n 1işiliGini oGr+lama yaa reetme

'ü$ü var?r. "o$+G+n yetiştiriliGi +r+m+ 1al?$? 1?lan yaa eGiştiren aha sonra1i

o$+1l+1 y?llar?n?n 1oş+llar?na !aGl? olara13 on+ sürürür yaa yenien yaF?lan?r?r. B+3

er'enlerin ünyas?na +*man yaa ana!a!alar olara1 eGişi1 roller üstlenenler iin

+m+t ol+3 iyimser !ir 'rüş olara1 'rünme1teir. Er'en !enliGi 1ristalleşir1en !ir

eGerlenirme ve iyileşme neminen e 'eme1teir. B+3 !ir ar1 yarata!ile$e1 1aar

il'ilenen ana!a!a3 Gretmen ve iGer +*manlar?n3 anlaml? iliş1iler yol+yla3 er'enin

saGl?1l? ve 1enini 'ere1leştirmeye yneli1 !iime !üyümesine yar?m$? olmaa

!elir'in ve nemli 'üler ola!ile$e1leri anlam?na 'elme1teir JAams3 6=.

"o$+1lar?n iine yetişti1leri aile tiFi onlar?n yaşaya$a1lar? toFl+msal iliş1i

türünü ve say?s?n? !üyü1 lüe !elirleye$e1tir. B+ iliş1iler e s?ras?na hem 1işili1

'elişimini hem e toFl+msal avran?ş? et1ileye$e1tir. "o$+1lar !aş1alar?n?

'*lemleyere1 ve onlar?n yaFt?G?n? yaFara1 avran?ş !iimleri 1a*an?rlar. -er1es 'i*il

!ir moelir3 ama o$+1lar en a*la sahiF olma1 istei1leri !ir şeyi ele een moeli

'*lemlei1leri *aman ta1lit etmeye eGilimliirler J#aner ve #ariner3 6@.

isiFline ol+ms+* !ir ya1laş?m o$+1lar?n !enli1 1avram?na *arar vere!ilir.

Ana!a!alar o$+1lar?n !aşar?lar? ü*erine eGil e hatalar? ve !aşar?s?*l?1lar? ü*erine

yoG+nlaşt?1lar? *aman3 o$+1lar a iyi ynlerinen o1 e1si1 ynlerine aha i11atli

ola!ilirler ve !ir şeyi hi!ir *aman ana!a!alar?n?n v'üsünü ve 1a!+lünü 1a*ana$a1

1aar iyi yaFamaya$a1lar? son+$+na vara!ilirler. ahas?3 yanl?ş olara13 sevilmei1leri

+y'+s+na a 1aF?la!ilirler J#aner ve #ariner3 6@.

Ö*oGl+ J6;7 a !enli1 1avram?n?3 !ireyin 1enini al'?lamas?na ve

eGerlenirmesine iliş1in 'eliştiriGi 'rüşler olara1 tan?mlar. Benli13 er'enin 1im

ol+G+ 1on+s+na1i üşün$elerinin ve 1eni ha11?na1i eGerlenirmelerinin tümüür.

Bireyin 1enisi ha11?na1i eGerlenirmeleri 'ere1 !enliGini ol+şt+r+r. Benli1 !ireyin

1enine !a1?s?nan ol+şma1ta ve !ireyin avran?şlar?n? tesFit een eGerlerin3 amalar?n

ve ieallerin !ir or'ani*asyon+ olara1 a tan?mlanma1ta?r. Benli1 Fsi1oloIi1 !a1?man

33


35/55

!ireyin evresini al'?lamas?na3 eGerlenirmesine3 yaF?lan?rmas?na ve evresine

teF1ie !+l+nmas?na en nemli ayana1t?r JA1taran K+la1s?*oGl+3 4559.

Benli1 1avram? !ir seere 'elişme*. Benli1H1avram? er'enli1te ve il1

yetiş1inli1te son ere$e nemli olan inami1 ve yasam !oy+ süren !ir süre iine

'elişir. iGer insanlarla et1ileşimen ya a 1eni +y'+lar?m?*la ve üşün$elerimi*le i

iyalo'+m+*an ?1ar.

Ori'lia J679Pe 're3 er'enli1 y?llar?na1i h?*l? !eensel ve i*yoloIi1 eGişme

ve 'elişmeler son+$+ 'en3 tüm il'isini 1eni !eenine yneltir. Oraa !ir !een im'esi

ol+ş+r. Been im'esi3 !ireyin i*i1sel 'rünümü Jol+ml+Hol+ms+* ha11?na1i +y'+ ve

üşün$eleriir. -atta Za$1ryPye 're 'en iin !een L!enMin sim'esi ol+r eGişen veyeni !ir anlam 1a*anan !een3 eGişen ve yeni !ir anlam 1a*anan L!enM +r+m+na 'elir.

Benli1 1avram? yaln?* !ir i 'eerlili13 !ir !ilin mer1e*i eGilir ayn? *amana

*ihinsel3 toFl+msal ve +y'+sal eGişmeleri e ierme1teir JA1taran nme*er3

6.

,nsanoGl+3 !enli1 1avram?na +y'+n ve t+tarl? !ir !iime avranma

eGilimineir. Bireylerin !enli1 1avram? Grenmeler ve evreyle iliş1i 1+rma yol+ ile

ol+ş+r3 ol'+nlaşma ve yeni Grenmeler son+$+ eGişiF 'elişe!ilir. Er'enler !aş1alar?n?n3n$eli1le eGer veriGi insanlar?n '*'üne nas?l !irisi olara1 'rünüGüne nem verir.

Onlar?n 1enisi ha11?na1i yar'?lar?n?n3 1enisinin 1enisi ha11?na1i yar'?lar? ile

+y+şmas?n? !e1ler. Baş1alar?n?n 1enisine3 1enisinin 1enisi ha11?na1i

eGerlenirmeleri ile elişen !ir ya1laş?ma !+l+nmalar? Jveya er'enin !yle

*annetmesi on+ a*las? ile ü*er. Baş1alar?n?n on+ Lanlama?G?n?M3 Lyanl?ş tan??G?n?M3

Lyanl?ş eGerleniriGiniM üşünür. Er'enin 1enisi ha11?na1i 1anaatlerinin J!enli1

1avram?n?n yan?na3 ilerie nas?l !ir insan olma1 isteiGine air !ir n 'rüsü var?r.

Er'enin 'ere1leştirme1 isteiGi ieallerini e ieren 'ele$eGe yneli1 iste1leri iyi !ir

eGitim alma13 ar*+ ettiGi mesleGe 'irme13 eGer verilen !irisi olma1 şe1line

s?ralana!ilir. B+ iste1leri 'ere1leştiriGine e nas?l !ir insan ola$aG?na air 'eliştiriGi

üşün$eler Lieal !enliGiniM veya Lümit eilen !enliGiniM ol+şt+r+r. Er'enler ieal

!enliGine +laşma1 iin 'ayret 'sterir1en3 'ele$e1te olma1 istemeiGi3 hoşa 'itmeyen

+r+mlara 1alma1tan a sa1?n?r. B+ ona han'i a?mlar? atmamas? 'ere1tiGi 1on+s+na

!ir iF+$+ verir JA1taran K+la1s?*oGl+3 4559..

34


36/55

"!"!$! Ann* Ba2a T343m+a5ı İ+* İ+/,+, M:9*++*5

Er'enin 1işili1 'elişimine hem 1al?tsal hem e evresel a1trler et1i eer.

"evresel a1tr eiGimi*e en !elir'in3 anaH!a!a t+t+m++r. Er'enlere 1işili1

'elişimine anne !a!alar?n o$+1lar?na 1arş? +y'+la?1lar? t+t+mlar nem

1a*anma1ta?r J2av+*er3 455=. Ba*? ana !a!alar iGerlerinen aha 1at??r. Ba*?

er'enlere iGerlerinen aha a*la şe1at 'sterilir1en iGerlerine aha +*a1 avran?l?r.

Ba*? ailelere 1ararlar her1esin 1at?l?G? tart?şmalar yaF?lara1 al?n?r iGer !a*? ailelere

anne !a!alar 1+rallar? 1oyar ve o$+1lar?n +ymalar?n? !e1ler. 0ar1l? aile iliş1ileri ile

ar1l? er'en 'elişimi aras?na ne !oy+tta !ir iliş1i var?r Ba*? anne !a!al?1

moellerinin er'enin saGl?1l? 'elişimiyle !ir iliş1isi var m??r JStein!er'3 455;.

2?lma* anne !a!an?n t+t+mlar? aras?na ar1l?l?G? sylemiştir. "o$+G+n nas?l 1işili1

yaF?s?na sahiF olmas? anne !a!an?n t+t+m+nan as?l??r. 2?lma* ayn? *amana3 anne

!a!alar aras?na ar1l? t+t+mlar?n olmas?n? o$+G+n Fsi1ososyal ve +y'+sal a?s?nan

ar1l? son+lar 'etirmesine neen ol+G+n+ v+r'+lam?şt?r J2?lma*3 4555!.

Sosyoe1onomi1 ü*ey3 anne !a!a eGitim ü*eyi3 yaş?3 1işili1 *elli1leri3 ailee1i

o$+1 say?s? ve o$+1lar?n $insiyeti 'i!i eGiş1enli1ler anne !a!an?n t+t+mlar?n?

et1ileme1teir. Anne !a!an?n t+t+mlar?n?n saGl?1l? olmas? o$+G+n h+*+rl+3 en'eli3

sev'iyle yaşamas?na neen olma1ta?r.

#elişim Fsi1oloIisine o$+1 yetiştirme t+t+mlar?yla il'ili olara1 yaF?lan

al?şmalar o1 es1i tarihlere ayanma1ta?r. B+ !lüme anne !a!a t+t+m+ 1avram?3

:si1oinami1 ve avran?ş? &oel3 Ba+mrinPin S?n?lamas? ve &a$$o!y ve &artinPin

&oeli ,n$elenmistir J2?lma*3 4555!.

"!"!$!! %0,-: 9,nam,- m:9*+

:si1oinami1 moele 'elişim iin !elirleyi$i a1trün !iyoloIi1 ve toFl+msal

!e1lentiler aras?na at?şma ol+G+ !elirlenmiştir. B+ moele o$+G+n li!iinal

ihtiyalar?yla aile evresi aras?na !ireysel ar1l?l?1lar ol+G+3 e!eveyn o$+1 aras?na

+y'+sal iliş1i3 Fsi1ose1süel3 Fsi1ososyal ve 1işili1 ü*erine et1isi sylenilmiştir

J2?lma*3 4555a. 0re+P+n Fsi1ose1süel 'elişim 1+ram?na1i 'elişim nemlerine

evreyle J*elli1le anne !e!e1 aras?na1i iliş1i !ireyin saGl?1l? 'elişimi a?s?nan

nemliir.

35


37/55

B+na Fsi1ose1süel 'elişim nemlerinen oral dönem rne1 verile!ilir. Oral

nem J5H6@ ay 'elişimin il1 !asamaG??r. B+ neme annenin rolü o1 nemliir.

Anne se*'ileriyle o$+G+n 'ere1sinimlerini3 !e!e1le orta1lasa 'eliştiri1leri !ir ü*en

iine 1ars?lar. B+ ü*en sayesine !e!e1 i*yoloIi1 en'eleşimini !elirli s?n?rlar

ierisine 1or+ya!ilir. #ere1sinimleri ü*enli !ir !iime 1arş?lan?1a3 !e!e1te ?ş

ünyaya 1ars? 'üven +y'+s+ ol+şmaya !aslar. B+ neme annesiyle s?$a13 seve$en ve

'üven veri$i !ir iliş1i yasayan o$+G+n3 1+ramsal olara1 yasam? !oy+ iGer insanlarla

a !en*er niteli1te iliş1iler 1+ra!ilmesi !e1lenir J#etan3 6@@.

0er+Pa 're oral 'ere1sinimlerin yeterin$e 1arş?lanmamas? ya a aş?r? orana

oy+r+lmas? normal ?ş? 1işili1 *elli1lerinin yerleşmesine neen ola!ilir. B+nlar

aras?na a!art?lm?ş iyimserli13 *severli13 araa !ir yaşanan yoG+n 1aramsarl?1 ve iGer

insanlaran o1 şey !e1leme eGilimi say?la!ilir. Oral 1ara1terli 1işiler aş?r? !aG?ml??r

ve iGer insanlar?n 1enileriyle il'ilenmelerini ve !a1?mlar?n? üstlenmelerini isterler. B+

tür insanlar?n 1enilerine olan say'?lar? iGer insanlar?n yar'?lar?na !aGl??r. -aset ve

1?s1anl?1 +y'+lar? a oral 1ara1terli 1işilere s?1l?1la yaşan?r J#etan3 6@@.

"!"!$!"! Da65anışFı m:9*+

ÖGrenme3 !ireyin ol'+nlaşma ü*eyine 're3 evresiyle olan et1ileşimison+$+na3 yeni avran?şlar 1a*anmas? yaa es1i avran?şlar?n? eGiştirmesi süre$iir.

,nsanlar evre ile et1ileşimleri son+$+na !il'i3 !e$eri3 t+t+m ve eGer 1a*an?rlar.

ÖGrenmenin temelini !+ yaşant?lar ol+şt+r+r. Kişi3 evresinen süre1li olara1 1enisine

+lasan verileri eGerlenirir ve !+n+n son+$+ olara1 üşünsel3 +y+şsal yaa

avran?şsal teF1ilere !+l+n+r JEr*1an3 455;.

avran?ş? ya1laş?ma 're3 *amanla !+ teF1iler ül3 $e*a ve Fe1iştirelerle

1al?$?laşara1 !ireyin avran?şlar?n?n !elirleyi$isi ol+rlar. Sosyal !ilişsel 1+ram?n1+r+$+s+ Ban+raPya 're !ireyin Grenmeleri evree1i insanlar?n avran?şlar?n?

'*lemleyere1 ve '*lemleiGi !+ avran?şlar? ta1lit eere1 'ere1leşir. #*leyere1

Grenme3 sae$e !ir 1işinin iGer 1işilerin et1inli1lerini !asit olara1 ta1lit etmesi eGil3

evree1i olaylar? !ilişsel olara1 islemesiyle 1a*an?lan !ir !il'i ve Grenmeir

JSenemoGl+3 455=. Sosyal !ilişsel Grenme 1+ram? anne !a!a t+t+mlar?n?n ol+ş+m+na

+yarlan?G?na3 o$+G+n 1eni anne ve !a!as?n? '*lemleyiF onlar?n o$+1 yetiştirme

36


38/55

tar*lar?n? ta1lit eere1 1eni o$+1lar?na yneli1 t+t+mlar?n? et1ileye!ile$eGi

sylene!ilir.

avran?ş? moele3 e!eveynlerin t+t+mlar? e!eveynlerin avran?şlar? a?s?nan

'r+Flanm?şt?r. avran?ş?lar3 e!eveyn avran?ş?n?n t+t+man aha nemli ol+G+n+ ve

e!eveyn t+t+m+n+ evreyi tan?mlayan avran?ş rüntüleri ol+G+n+ !elirtmiştir J2?lma*

4555!.

"!"!$!#! Ba3m5,n9,n 0ınıH+ama0ı

Ba+mrinPin anne !a!a t+t+m+ 1avram?3 !ir e!eveyn olara1 e!eveynin sahiF

ol+G+ eGerler3 inanlar ve 'stermiş ol+1lar? avran?şlar?r. Ba+mrin J66Pe 're

'enler er'enli1 !oy+n$a !ilişsel ve +y'+sal 'elişmelerine !üyü1 eGişi1li1ler yaşar.B+ eGişi1li1ler hem !eyin 'elişimi 'i!i !iyoloIi1 a1trleren hem e a1ran ve anne

!a!a et1ileri 'i!i evresel a1trleren et1ilenirler. ÖrneGin3 anne !a!an?*?n si*i nas?l

yetiştiriGi sor+lsa onlar?n 1at?3 este1i3 y+m+şa1 ya a sert ol+1lar?n? m? sylersini*

Anne !a!alar?n 1+rallar?3 stanartlar? ve avran?ş se1ilerli 'enlerin ne tür !ir

!aG?ms?*l?1 ve !asar? +y'+s+n+ 'eliştiriGini et1iler JA1taran :lotni13 455.

B+ 1aar ar1l? anne !a!al?1 tar*lar? er'enlerin 'elişimini nas?l et1iliyor

:si1olo' iana Ba+mrin3 !+ sor+y+ $evaFlama1 iin e!eveynHo$+1 ve e!eveynHer'en

et1ileşimleri ü*erine !ir i*i !oylamsal araşt?rma yaFt?. 0ar1l? türlere er'en 'elişimleri

ile !aGlant?l? olan rt ar1l? anne !a!al?1 tar*lar? tesFit etti J:lotni13 455. B+nlar

e!eveynin 1ontrollü JFarental $ontrol3 e!eveynHo$+1 iletisimine a?1l?1 J$larity o

FarentH$hil $omm+ni$ation3 ol'+nl+1 !e1lentisi Jmat+rity eman ve !a1?mHeste1tir

Jn+rt+ran$e. Ebeveyn kontrol !oy+t+3 e!eveynler tara?nan 1on+lan 1+rallara

o$+1lar?n ne orana +yma1 *or+na ol+1lar?n? 'sterir. Ebeveyn-!ocuk iletişiminde

a!ıklık !oy+t+3 anne ve !a!alar?n verile$e1 1ararlara o$+1lar?n?n i1irlerine veüşün$elerine ne ere$e say'? 'steri1lerini3 !+ 1on+a o$+1lar?n ne ere$e teşvi1

etti1lerini ve e!eveynlerin o$+1lar?n avran?şlar?na s?n?rlar 'etiriyorlarsa !+n+n

neenlerini ne orana a?1la?1lar?n? 'sterir. "lgunluk beklentisi !oy+t+3 anne ve

!a!alar?n o$+1lar?n *ihinsel3 sosyal ve +y'+sal alana !aşar?l? olmalar? iin ne ere$e

teşvi1 etti1lerini 'sterir. ÖrneGin ol'+nl+1 !e1lentisi !oy+t+na yü1se1 olan anneH

!a!alar o$+1lar?na W1eni yetene1 ve a!alar?nla yasamay? GrenmelisinW mesaI?n?

verirler. #akım-destek !oy+t+3 anne ve !a!alar?n o$+1lar?na !a1ar1en ve onlarla iliş1i

37


39/55

1+rar1en ne ere$e ya1?n3 seve$en ve s?$a1 avran?1lar?n? 'sterir. Ba+mrin J6;6

an?lan rt !oy+t+n 1om!inasyonlar?na !aGl? olara1 ü temel anneH!a!a t+t+m+ ortaya

atm?şt?r. B+nlar otoriter3 emo1rati1 ve i*in veri$i anneH!a!a t+t+mlar??r.

Ba+mrin !+ !oy+tlara !aGl? olara13 < temel ana !a!a stili ortaya 1oym+şt+r

otoriter3 emo1rati13 i*in veri$i. B+ s?n?lamaa a?1l?l?1 !oy+t+ üşü13 1ontrol ve

ol'+nl+1 !oy+t+ yü1se1 olan ana !a!alar otoriter say?lma1ta?r. Bütün !oy+tlara

*elli1ler yü1se1 ol+G+na demokratik ana !a!a olara1 s?n?lan?r?lma1ta?r.

A?1l?l?1 !oy+t+ yü1se1 olan3 1ontrol ve ol'+nl+l+1 !oy+t+ üşü1 olan anne !a!alar

i$in verici olara1 alan?r?lm?şt?r.

Ba+mrin e 're e!eveynler !+ stilleren !irini !enimseyiF onlar?‟

+y'+lama1ta?rlar. "toriter ebeveynler 3 o$+1lar?n?n onlar?n 1oy+1lar? 1+rallara

1oş+ls+* itaat etmesini ister3 o$+1 1+rallara +yma?G?na $e*a +y'+lar. %emokratik

ebeveynler o$+1lar?na ol'+n avran?şlar !e1ler3 s?$a1 ve il'ili olma1tan yana?r3

o$+1lar?n?n 1+rallara +ymas?n? isterler3 sa!?rl? ve o$+1lar? iin +yarl? ol+rlar3

vere$e1leri 1ararlara o$+1lar?n? a inlerler. &$in verici ebeveynler 3 o$+1lar?na o1

a*la *'ürlü1 verir3 !a*en e aş?r? ihmale varan hoş'rülü ol+rlar. B+ tür e!eveynler

o$+1lar? iin o1 s?$a1 ve seve$enirler. B+ tür ailelerin o$+1lar? istei1lerine yeme1 yer3 istei1lerini istei1leri *aman yaFarlar J2?lma*3 4555a.

"!"!$!$! Ma779a. 6* Ma54,n,n ,-, 2:.34+3 0ınıH+ama0ı

:si1olo' iana Ba+mrinPin ve ayn? 'rüşte olan iGerlerinin al?şmalar?na

're3 ana!a!an?n er'ene yneli1 t+t+m+n+n i1i Gesi 1riti1tir ana!a!a +yarl?l?G? ve

ana!a!a taleF1arl?G? JStein!er'3 455;. Ba+mrinDen ar1l? olara1 ana!a!a t+t+m+n+

+yarl?l?1 JresFonsiveness ve taleF1arl?11ontrol Jemanin'ness$ontrol olma1 ü*ere

i1i !oy+t a?s?nan e6e alm?şlar ve !+ i1i !oy+t+n 1esiştiGi no1taa rt tür e!eveyn

t+t+m+ tan?mlam?şlar?r J2?lma*3 4555!.

A. 2?lma* J4555!Wa 're &a$$o!y ve &artin ana !a!a stilini +yarl?1 ve

taleF1arl?11ontrol !oy+tlar? a?s?nan in$elemiştir. B+ !oy+tlar?n 1esiştiGi no1taa 9

anne !a!a stili !elirlemiştir. &a$$o!y ve &artin “i$in verici” anne !a!a stilini i1iye

ay?rm?şt?r. B+nlar i$in verici'msama(akar ) (oşgörl*+ i$in verici' i(malkar ana !a!a

stilleriir.

38


40/55

%emokratik ebeveynlerde 1ontroltaleF3 1a!+lil'i !oy+tlar? yü1se1tir. "toriter

ebeveynlerde 1ontroltaleF yü1se13 1a!+l il'i üşü1 orana?r. Otoriter ve emo1rati1

e!eveynlere 1a!+lil'i !oy+tlar?na ar1l?l?1 '*ü1me1teir. "ün1ü onlara 1ontrol

taleF yü1se1 ü*eyeir.

&$in verici 'msama(akar ebeveynlerde yü1se1 ü*eye 1a!+lil'i3 1ontroltaleF

üşü1 ü*eye ser'ilenmiştir. &$in verici' i(malkar ebeveynlerde ise her i1i !oy+tlar

üşü1 seviyeeir.

&$in verici'msama(akar e!eveynler o$+1lar?na o1 s?$a1 ve il'ili avran?r3

onlar? a* 1ontrol eer. B+nlar?n o$+1lar? 'enel olara1 sal?r'an avran?ş ser'iler3

sor+ml+l+1 alma1tan 1a?n?rlar. &$in verici' i(malkar anne !a!alar o$+1lar?yla o1 mesaeli ol+r3 onlara *amanlar?n?3 enerIilerini ay?rma*3 onlara 1arş? il'isi* ve hi!ir

*aman onlar? enetleme*ler. B+ e!eveynler o$+1lar?n yiye$e13 'iye$e1 ihtiyalar?n?

1arş?lasalar a3 +y'+sal ihtiyalar?n? '* ar? eerler J2?lma*3 4555!.

"!#! BENLİK SAYGISI VE ANNE BABA TUTUMU

emo1rati1 t+t+m 'steren e!eveyn o$+G+na !irey olara1 say'? 'sterme1te3

on+n 'elişimine has3 *'ün avran?şlar 'stere$eGini !ilme1te ve !+ 'elişim

!asama1lar?n? i*ler ve onlara +y'+n avran?r. -er o$+G+n 1enine has3 !iri$i1 ve te1

ol+G+n+ 1a!+l eer3 on+n aile iine *'ür !iime 'elişmesine3 yetene1lerini en üst

ü*eye a?Ga ?1armas?na ve W1enini 'ere1leştirmesineW i*in verir3 !+n+n iin

yar?m$? ol+rlar. "o$+G+n !ar?nma3 !eslenme3 1or+nma 'i!i temel 'ere1sinimlerini

1arş?laman?n yan?na ona Wsev'iW 'sterirler. B+ sev'i 'ere1ten 1arş?l?1s?* ol+r. "o$+1

!yle olan !ir ailee anaH!a!an?n sev'i ve esteGinen +*a1 1almaya$aG?n? !ilir. Sev'i

ve il'i !ir yaFt?r?m ara$? olara1 1+llan?lmama1ta?r.

"o$+Ga aile iine eşit ha1lar tan?nma1ta?r. 0i1irlerini a?1 !ir !iime iae

etmesi este1lenir ve !+ anlama $esaretlenirilir. Eşitli1i ve emo1rati1 t+t+m

ser'ileyen anaH!a!a o$+1lar?na 1arş? aha ar1aaşa ya1laş?r3 onlarla !iro1 şeyi

Faylaş?rlar3 onlara eGer verirler ve !+n+ onlara a hissettirirler. AnaH!a!alar 1at?

1+rallar 1oyma1 yerine esne1 avranmas?n? a !ilme1teirler JK+la1s?*oGl+3 4559.

Esne13 hoş'rülü3 emo1rati1 ve !as1?$? olmayan anne !a!alar?n o$+1lara

ol+ml+ +y'+sal3 toFl+msal ve !ilişsel 'elişmeye yol at?1lar?n? iae etmiştir. B+

aileler3 o$+1lara *'ürlü1 tan?ma1la !irli1te o$+Ga +yma1 +r+m+na ol+G+ 1esin

39


41/55

1+rallar 1oyan3 oGr+ avran?ş? ülleniren ailelerir. B+ t+t+ma sahiF olan ailelerin

o$+1lar? yü1se1 !enli1 say'?s? ü*eyine sahiF olma1ta?r Jile13 455;.

Otoriter e!eveynler3 o$+G+n avran?şlar?n? eGerlenirmeye3 1ontrol etmeye ve

şe1il vermeye al?şma1ta3 o$+G+n tav?rlar?na stanartlar 1oyma1ta?rlar. "o$+G+n anne

ve !a!as?na itaat etmesinin !ir me*iyet ol+G+n+ üşünme1teirler. "o$+G+ s*lü

olara1 $esaretlenirme*ler3 annenin ve !a!an?n s*lerinin oGr+ olara1 1a!+l

eilmesinin *or+nl+l+1 ol+G+na inanma1ta?rlar. Er'enler e anneH!a!an?n isteGinen

ar1l? avran?1lar?na ?şlana$a1lar?n? !ili1lerinen ve $e*alan?r?lma 1or1+s+nan

olay? !+ +r+ma !oy+n eGerler. Byle aile ortamlar?na !üyüyen o$+1lar?n +y'+ ve

üşün$eleri aha o1 !ast?r?l?r ve !+ ailelere !üyüyen 'enlere3 1e ve 1?*'?nl?1

+y'+lar? a?1 şe1ile iae eilme*. "o$+G+n istenmeyen avran?şlar? aya1 ile

en'ellene!ilme1teir. "o$+1 ve er'enin i*i1sel olara1 $e*alan?r?lmas? ve 1e

+y'+lar?n?n !ast?r?lmas? er'enlere Fasi sal?r'anl?1 yarata!ilme1teir. "o$+1 ve

er'en !+ sal?r'anl?1 +y'+lar?n? 1enisinen aha *ay? 'rüGü 1işilere

ynelte!ilme1teirler. Ailee er1e1ten 1a?na3 !üyü1ten 1üüGe ve 1+vvetlien *ay?a

oGr+ i*i1sel $e*alan?rma ol+G+na aile üyeleri aras?na sev'i +y'+lar? 'elişme*3

iliş1ilere aha o1 1or1+ ve 1?*'?nl?1 +y'+lar? e'emen ol+r. Byle ailelere iletişim

'enel olara1 te1 ynlü ol+r. #ülü 1işi aha o1 emrei$i3 1?sa ve tamamlanmam?ş olan

$ümlelerle 1on+şma1ta?r JK+la1s?*oGl+3 4559.

Otoriter t+t+ma sev'inin esir'enmesi ve s?1 +y'+lanan $e*a3 o$+G+n 1enine

olan 'üven +y'+s+n+n 'elişimine en'el olara1 e1in'en3 Fasi !ir 1işili1 yaF?s?

'eliştirmesine ve ya sal?r'an avran?şlara !+l+nmas?na se!eF ola!ilme1teir.

Ö*elli1le aya1 'i!i on+r 1?r?$? i*i1sel $e*alar? yaşamas?3 1enisine olan *say'?

ü*eyinin a*almas?na ve ol+ms+* !ir !enli1 say'?s? 'eliştirmesine se!eF ola!ilme1teir

J"aGaş3 4554.

Aş?r? hoş'rülü anaH!a!alar3 o$+G+n avran?şlar?na hi!ir s?n?rlama 'etirmeyen3

hatal? avran?şlar?n? ahi !üyü1 !ir hoş'rü ile 1arş?layan3 1a!+l een anaH!a!alar?r.

B+ t+t+m ierisine1i anaH!a!alar3 o$+1 1as?tl? olara1 evresine *arar verse ahi !+

avran?ş?n? 1a!+l etmei1lerini 'steren !ir teF1i 'sterme*ler. "o$+Ga s?n?rs?* ha1lar

tan?nma1ta3 o$+G+n tüm istei1leri yerine 'etirilme1teir. "o$+G+n3 yar?mlaşma

Faylaşma3 iş !irliGi3 ea1Yrl?1 'i!i avran?şlar 'eliştirmesine en'el ola!ilir. "o$+G+n

40


42/55

sae$e 1enini üşünen !en$il avran?şlar 'stermesine se!eF ola!ilir. B+ +r+m

o$+G+ !aş1alar? tara?nan sevilmeyen3 istenmeyen !ir !irey +r+m+na 'etirir3

!aş1alar? ile ol+ml+ sosyal iliş1iler 1+ramamas?na ve o$+G+n sosyalleşememesine

se!eF ola!ilir. B+ +r+ma a o$+G+n !enli1 say'?s? !+ 1oş+llaran ol+ms+*

et1ilenme1teir J"aGaş3 4554.

"!$! İLGİLİ ÇALIŞMALAR

2+rtiine ve y+rt?ş?na yaF?lan ar1l? araşt?rmalara3 anneH!a!a t+t+mlar?n?n

!enli1 say'?s?n?n ol+ş+m+na ve 'elişimine et1en !ir a1tr ol+G+ s?1l?1la iae

eilme1teir. 2aF?lan araşt?rmalara3 ar1l? anneH!a!a t+t+mlar?n?n o$+1lar?n !enli1 say'?s? ü*erine !ir!irinen ar1l? son+lara yol at?G? 'rülme1teir. Bay1ara3

anne!a!a avran?şlar? ile !enli1 say'?s?n?n iliş1isini in$eleiGi araşt?rmas?na3

este1leyi$i e!eveyn t+t+mlar?n?n ve ol+ml+ aile iliş1ilerinin her i1i $insiyeti e ol+ml+

yne et1ileiGini3 emo1rati1 ailelere1i yaF?n?n 'enlerin !enli1 say'?s?n? ve 1enini

1a!+lünü artt?r?G?n? !elirtme1teir JBay1ara3 6@ A1t A1t+G3 4557. A. +r+ J6=

yaFm?ş ol+G+ araşt?rmaa !en*er !ir son+$a +laşm?şt?r. +r+3 anne!a!a t+t+m+ ile

o$+G+n !enli1 say'?s? aras?na anlaml? !ir iliş1i ol+G+n+3 anne!a!a t+t+m+n+emo1rati1 olara1 eGerleniren Gren$ilerin !enli1 say'?s?n?n ana!a!a t+t+m+n+

otoriter olara1 eGerleniren Gren$ilere 're aha yü1se1 ol+G+ iae etme1teir.

,. Ö*1an J6@; tara?nan LBenli1 say'?s?n? et1ileyen etmenlerM !aşl?1l? al?şma

Sel+1 Üniversitesine +y'+lamal? !ranşta i1i ve sosyal !ranşa i1i a1ültenin !irin$i

s?n? Gren$ilerinen ol+şan ==5 Gren$i ü*erine yaF?lm?şt?r. Araşt?rma son+$+na

!enli1 say'?s?n?n $insiyet3 anne !a!an?n eGitim ü*eyi3 ailenin 'elir ü*eyi

eGiş1enlerine !aGl? ol+G+ 'rülmüştür. K?*lar er1e1lere 're 1enilerine aha a*la'üvenme1teirler. 2aşla !enli1 say'?s? aras?na !ir iliş1i !+l+namam?şt?r. AnneH !a!a

eGitim ü*eyi artt?1a !enli1 say'?s?n?n artt?G? '*lenmiştir. Ailenin 'elir ü*eyi artt?1a

!enli1 say'?s?n?n artt?G? '*lenmiştir.

E. Taysi J45553 üniversite Gren$ilerinin ar1aaşlaran ve aileen saGla?1lar?

este1 al'?lamas? ile !enli1 say'?lar? ü*eyini in$elemiştir. Araşt?rma son+$+na

aileen al?nan este1 al'?s?n?n Gren$ilerin !enli1 say'?s?n? ol+ml+ yne et1ileiGi3

41


43/55

ar1aaşlaran al?nan este1 al'?s?n?n a !en*er şe1ile Gren$ilerin !enli1 say'?lar?n?

yü1selttiGini saFtam?şt?r.

#. -a1tan?r ve #. Baran J6@3 Aşt? J6;3 yaFt?1lar? al?şmalara 1enili1

say'?s?

ile anneH!a!a t+t+mlar? aras?na anlaml? !ir iliş1i ol+G+n+ !elirtme1teirler.

emo1rati1 anneH!a!a t+t+m+ o$+G+n yü1se1 !enli1 say'?s?na sahiF olmas?na neen

ol+r1en3 otoriter ve il'isi* t+t+m üşü1 1enili1 say'?s?na neen olma1ta?r JK+tl+ ve

Aana3 455@. S. Ceral ve ,. aG J455= tara?nan yaF?lan er'enlere al'?lanan anneH

!a!a t+t+mlar?na !aGl? !enli1 say'?s?3 eFresili1 ve 'enel Fsi1oloIi1 !elirti ü*eyi

ar1l?l?1lar? al? araşt?rmaya KKTC ine Grenim 'ren 4;= 1?* ve 446 er1e1 olma1 ü*ere 97 lise Gren$isi 1at?lm?şt?r. Anali*ler 967 1at?l?m$? ü*erinen sürürülmüştür.

Araşt?rma son+lar?na anneH!a!alar?n t+t+mlar? a?s?nan !a1?l?G?na3 e!eveynlerini

emo1rati1 veya müsamaha1ar olara1 al'?layan er'enlerin3 ihmal1ar veya otoriter

olara1 al'?layanlaran aha a* 'enel Fsi1oloIi1 !elirti 'steriGi iGer yanan yine !+

'r+Flara1i er'enlerin !enli1 say'?lar?n?n aha yü1se1 ol+G+ !+l+nm+şt+r.

#.(. Balat ve B. A1man J4559 L0ar1l? SosyoHE1onomi1 ü*eye1i )ise

ÖGren$ilerinin Benli1 Say'?s? ü*eylerinin ,n$elenmesiM al? al?şmaa rne1lem'r+!+n+ 9@4 lise Gren$isi ol+şt+rm+şt+r. B+ araşt?rmaa lise Gren$ilerinin $insiyet3

sosyoHe1onomi1 ü*ey ve evam etti1leri s?n?lara 're !enli1 say'?s? ü*eyleri

in$elenmiştir. -er i1i $insiyette e !enli1 say'?s? F+an ortalamalar?n?n yü1se1 ol+G+ ve

$insiyetler aras? ar1 olma?G? saFtanm?şt?r. SosyoHe1onomi1 ü*eylere 're !enli1

say'?s? üst3 orta ve alt sosyoHe1onomi1 ü*ey lise Gren$ilerinin !enli1 say'?s? F+an

ortalamalar? aras?na ar1 !+l+nmam?şt?r. -er ü 'r+Fta a yü1se1 !enli1 say'?s? ol+G+

'rülmüştür. 0ar1l? s?n?lara !enli1 say'?s? F+an ortalamalar?na ar1 yaratmam?şt?r.

A. Ünüvar J455; lise Gren$ilerinin al'?la?1lar? anneH!a!a t+t+mlar? ile

1enine say'? ü*eyleri aras?na1i iliş1iyi in$elemiştir. Konya ili Seyişehir ilesine1i

liselere 6.4.


44/55

?1m?şt?r. 2ine 1?* Gren$iler ve er1e1 Gren$iler aras?na anlaml? !ir ar1 ortaya

?1mam?şt?r.

2+rt ?ş?na yaF?lan !iro1 araşt?rmaa a !enli1 say'?s?n? et1ileyen a1trler

aras?na aile ve ar1aaş et1ilerinin n Flana ?1t?G? 'rülme1teir. &or'anett J455=Pa

're3 yü1se1 ü*eye !enli1 say'?s?n?n 1aynaG? aile ve ar1aaş evresi ile 1+r+lan

ol+ml+ iletişim ve iliş1ilerir. &or'anett3 üşü1 ü*eye1i !enli1 say'?s?n?n ise3 o1+l

!aşar?s? iin aş?r? ere$ee e!eveyn !as1?s? ve o1+l eGiştirme 'i!i a1trlerle iliş1ili

ol+G+n+ iae etme1teir J&or'anett3 455= A1taran B+l+tHSerin ve Ö*tür13 455;.

OP!rein ve iGerleri J6; ise yaFt?1lar? araşt?rmaa3 a'resi aile at?şmas?n?n

o$+1lara üşü1 !enli1 say'?s?n? yoray?$? !ir eGiş1en ol+G+n+ !elirtme1teir.Araşt?rmaa3 o$+1lar?na s?$a1 avranan ve il'i 'steren e!eveynlerin o$+1lar?n?n

yü1se1 !enli1 say'?s?na sahiF ol+G+ !+l+nm+şt+r JA1taran A1t+G3 4557.

#enlerle yaF?lan al?şmalara aile ile iyi iliş1ileri olan3 1ararlara 1at?lan3

1enilerine ve 'rüşlerine say'? +y+lan emo1rati1 ailelere sahiF er'enlere !enli1

say'?s?n?n aha yü1se1 ol+G+ !ilirilme1teir JEr!il N.3 ivan Z.3 Öner :.A. A1taran

Ra*? v.3 455. Ailee1i 1ararlara 1at?lan 'enlerin !enli1 say'?lar?n?n 1at?lmayanlara

're aha yü1se1 ol+G+ 'rülme1teir. )ise eGitimine evam een Gren$ilerle yaF?lan

!ir al?şmaa anne ve !a!alar?n 'enlerin !aG?ms?* 1ararlar?n? este1lemeleri ve !enli1

say'?s? aras?na iliş1i ol+G+ ve !+ 1on+a este1lenen 'enlerin !enli1 say'?s?

F+anlar?n?n yü1se1 ol+G+ !ilirilme1teir J,1i*3 4555.

CooFersmith J67;3 !enli1 say'?s? 'i!i nemli !ir ihtiya$? !ütün !oy+tlar?yla

se1i* y?l süren 1aFsaml? !ir araşt?rmaa ele al?r1en3 anaH!a!a o$+1 iliş1ilerinin

et1ilerini e nemli !ir eGiş1en olara1 in$elemiş !+l+nma1ta?r. Araşt?rmaa anaH

!a!alar?n eGitim anlay?şlar?n? ve o$+1lar?yla olan iliş1ilerini Grene!ilme ama$?yla3

anneler iin sor+ listeleri ha*?rlam?ş ve ayr?$a yaF?lan?r?lm?ş 'rüşme te1niGine e yer

vermiştir. B+ al?şmalar son+$+na iGer !+l'+lar yan?na3 anaH!a!aHo$+1 iliş1ileri

a?s?nan nemli say?la!ile$e1 !a*? !+l'+lar ele eilmiştir. Benli1 say'?s? yü1se1

o$+1lar?n anaH!a!alar? o$+1lar?n? 1a!+l een evreyi o$+Ga 're ü*enleme1 ve

onlara ser!esti tan?ma1la !irli1te onlara +yma1 *or+na ol+G+ 1esin ve !elli 1+rallar

1oyan o$+1lar?n?n o1+l iine ve ?ş?na !e1lentilerine +y'+n !aşar?lar ortaya

1oya$aG?na inanan ve !+n+n oGal ol+G+n+ 1a!+l een anaH!a!alar ol+G+

43


45/55

'*lenmiştir. Oysa !enli1 say'?s? üşü1 o$+1lar?n anaH!a!alar? ise o$+1lar?n?

reeen ve onlara soG+1 avranan o$+1lar?n? !e1lenti ve 1+ral !elirsi*liGi iine

yetiştiren ve tavi* veri$i olan aha o1 $e*alan?r?$? olmalar? yan?na ne *aman

verile$eGi !elirsi* !ir ülH$e*a yntemi 1+llanan o$+1lar?n?n !e1lentilere +ymalar?

1on+s+na onlara 'üvenmeyen ve o$+1lar?n?n !aşar?s?*l?G?na il'isi* ve soG+1 !ir iae

iine 1a!+llenen anaH!a!alar ol+G+ saFtanm?şt?r JK?l?$?3 4557.

&iller3 !enli1 say'?s? ü*erine annenin temel 1olaylaşt?r?$? *elli1lerinin et1isini

in$elemiştir. B+ araşt?rmaa emFati13 seve$en ve yü1se1 !enli1 say'?l? annelerin

o$+1lar?n?n a !enli1 say'?s? ü*eylerinin yü1se1 olmas? !e1lenmiş ve son+ olara1 a

annenin temel 1olaylaşt?r?$? *elli1lerinin !enli1 say'?s? ü*erine ol+ml+ et1isi ol+G+

tesFit eilmiştir. B+ al?şmaa annelerin 1?* o$+1lar?na aha seve$en avran?1lar? ve

!+ neenle e !enli1 say'?s? ü*eylerinin 1?* o$+1lar?na aha yü1se1 ol+G+

!+l+nm+şt+r JŞahin3 69.

Anne !a!a t+t+mlar? ve !enli1 1avram? iliş1isi ile il'ili araşt?rma son+lar?

otoriter t+t+m+n a*la$a +y'+lanmas?n?n3 o$+1ta ?şsal enetim oaG?na neen olara13

o$+1ta !aG?ms?*$a !ir 'irişime !+l+nmaa 1enisine 'üven +ymama +y'+s+na

neen ol+G+n+ !+ yü*en 1ontrol ei$i3 otoriter t+t+m+n ol+ms+* !enli1 1avram?na

yol at?G?n? este1leme1teir JCeritHA1soy ve &aGen3 6


46/55

#! BÖLÜM

#!!YÖNTEM

#!!! A5aş4ı5manın M:9*+,

#!!"!E65*n 6* 5n*-+*m

#!!#! V*5,+*5 6* 4:>+anma0ı

#!!#!! R:0*n2*5/ B*n+,- Sa./ı0ı Ö+F*,

#!!#!"! Ann*& Ba2a T343m Ö+F*,

#!!#!#! K,ş,0*+ B,+/, :5m3

#!!$! V*5,+*5,n T:>+anma0ı 6* Ana+,8,

#!!$!!V*5,+*5,n T:>+anma0ı

#!!$!"!V*5,+*5,n Ana+,8,

#!"!SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

#!#!KAYNAKÇA

#!$!EKLER

45


47/55

KAYNAKLAR

Aams3 Qames 0. J6=. Er'enliGi Anlama1. An1ara ,m'e Kita!evi.

Aana3 0ili* ve K+tl+3 2asemin. J4557. ,stan!+l iline 64H6= yaş 'r+!+ Gren$ilere

!enli1 1avram?n?n araşt?r?lmas?. -emşireli1 0or+m+ er'isi3 EylülHAral?13 7H

656.

A1t+G3 Taylan J4557. Er'enlere A1ran Bas1?s? >e Benli1 Say'?s?n?n ,n$elenmesi3

2ü1se1 )isans Te*i3 &ersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü3 &ersin.

CeritHA1soy3 Ayşe ve &aGen3 +yan. J6e Benli1 Say'?s? Aras?na1i

,liş1inin Ba*? eGiş1enler A?s?nan ,n$elenmesi3 2ü1se1 )isans Te*i3 Sel+1

Üniversitesi EGitim Bilimleri Enstitüsü3 Konya.

Ar?3 &a1!+le &e*iyet3 Bayhan3 :?nar ve Artan3 ,smihan. J6=. 0ar1l? AnaHBa!a

T+t+mlar?n?n 9H66 2aş #r+!+ "o$+1lar?na #rülen :ro!lem +r+mlar?na

Et1isinin Araşt?r?lmas?. 65. 2aH:a O1+ln$esi EGitimi >e 2ay'?nlaşt?r?lmas?

Semineri3 ,stan!+l 2aH:a 2ay?n :a*arlama.

Ar?$a13 Osman Tol'a. J6. #r+Fla :si1oloIi1 an?şma 2ol+yla Benli1 Say'?s? ve

&esle1i Benli1 Say'?s?n?n #eliştirilmesi. o1tora Te*i3 &armara Üniversitesi

Sosyal Bilimler Enstitüsü3 ,stan!+l.

AvşaroGl+3 Selahattin. J455;. Üniversite ÖGren$ilerinin Karar >ermee Ö*say'?3 Karar

verme ve Stresle Başa "?1ma Stillerinin Benli1 Say'?s? ve Ba*? eGiş1enler

A?s?nan ,n$elenmesi. o1tora te*i3 Sel+1 Üniversitesi Sosyal Bilimler

Enstitüsü3 Konya.

Ay?n3 Betül. J6;. "o$+1 >e Er'en :si1oloIisi. ,stan!+l &armara Üniversitesi >a1?

2ay?nlar?.

Ba$anl?3 -asan. J6;. Sosyal ,liş1ilere Benli1 Kenini Ayarlaman?n :si1oloIisi.

,stan!+l &illi EGitim Ba1anl?G? 2ay?nlar?.

46


48/55

(yan?1HBalat3 #ülen ve A1man Berrin. J4559. 0ar1l? sosyoHe1onomi1 ü*eye1i lise

Gren$ilerinin !enli1 say'?s? ü*eylerinin in$elenmesi, 0?rat Üniversitesi Sosyal

Bilimler er'isi3 69J43 6;=H6@


49/55

ile13 -asan. J455;. 0ar1l? EGitim :ro'ramlar?na evam Een )ise //. S?n?

ÖGren$ilerinin Benli1 Say'?s? ,le Anne Ba!alar?n?n Benli1 Say'?s? Aras?na1i

,liş1inin ,n$elenmesi. 2ü1se1 )isans Te*i. #a*i Üniversitesi EGitim Bilimleri

Enstitüsü3 An1ara.

+r+3 Ayşen. J6=. ,l1o1+l =. S?n? ÖGren$ilerinin Benli1 Say'?lar? ,le Ana Ba!a

T+t+mlar? Aras?na1i ,liş1i. 2ü1se1 )isans Te*i. o1+* Eylül Üniversitesi Sosyal

Bilimler Enstitüsü. ,*mir.

ü*'ün3 Şü1rü. J455// J43


50/55

Stilleri A?s?nan ,n$elenmesi. o1tora Te*i. Sel+1 Üniversitesi Sosyal Bilimler

Enstitüsü. Konya.

-amarta3 Eral.3 emirtaş Eli. J455. )ise Gren$ilerinin +tan'al?1 ve !enli1 say'?lar?n?n on1siyonel olmayan t+t+mlar a?s?nan in$elenmesi. Sel+1

Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü er'isi 4634


51/55

Kor1ma*3 &eiha. J67. 2etiş1in Örne1lem ,in Bir Benli1 Say'?s? ÖleGinin

#üvenirli1 ve #eerli1 "al?şmas?. 2ü1se1 )isans Te*i. E'e Üniversitesi Sosyal

Bilimler Enstitüsü ,*mir.

K+la1s?*oGl+3 Anan. J4559. Er'enli1 :si1oloIisi J67. Bas?m. ,stan!+l Rem*i

KitaFevi.

K1nel3 Ö*$an. J4556.KimliGini Arayan #enliGimi*. ,stan!+lAlt?n KitaFlar.

,1i*3 0atma E. J4555. 0ar1l? )iselere1i Er'enlerin Benli1 Say'?s?3 A1aemi1 Başar? ve

Süre1li Kay'? ü*eyi Aras?na1i ,liş1i. 2ü1se1 )isans Te*i. o1+* Eylül

Üniversitesi EGitim Bilimleri Enstitüsü3 ,*mir.

,sen3 #aliF ve Batma*3 >eysel. J4557. Ben ve ToFl+m. ,stan!+l Salyan'o* 2ay?nlar?.

,şleroGl+3 Selin. J4564.)ise ÖGren$ilerine Ö*nel ,yi Ol+ş+n Benli1 Say'?s?3 Sosyal

2et1inli1 Be1lentisi >e +y'+lar? ,ae Etme EGilimine #re 2oranmas?.2ü1se1

)isans Te*i + E'e Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü3 ,*mir ,

&aşra!a$?3 Tülay S. J69. -a$etteFe Üniversitesi Birin$i S?n? ÖGren$ilerinin Benli1

Say'?s? ü*eylerinin Ba*? eGiş1enlere #re ,n$elenmesi. o1tora Te*i.-a$etteFe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü3 An1ara.

&el$hiorre3 Sam.3 )otery3 0a+ly. J6;. Ö*!enliGi 2aşama1. J"eviran Ahmet

&aenli. ,stan!+l EFsilon 2ay?n$?l?1.

&r+13 ChristoFer. Q. J4557. SelHEsteem Resear$h3 Theory An :ra$ti$eToVar A

:ositive :sy$holo'y O SelHEsteem. NeV 2or1 SFrin'er :+!.

Na*l?3 SeraF. J455;. Aile an?şmanl?G?. An1araAn? 2ay?n$?l?1.

:iş1in3 &etin J4559. ,l1Gretime Reh!erli1 ! JEitr 2. K+*'+n3 An1araNo!el 2ay?n

aG?t?m3

Se*er3 Ö*$an. J4565. Er'enlerin 1enili1 al'?lar?n?n anne !a!a t+t+mlar? ve !a*?

a1trlerle iliş1isi. 2ü*ün$ü 2?l Üniversitesi3 EGitim 0a1ültesi er'isi3 636H6.

50


52/55

Şahin3T+G!a. J69. ,l1o1+l 9. s?n? sosyal !il'iler ersine a1aemi1 !enli1 1avram?3

ers ii Grenme ve ers ?ş? al?şma yollar? ve !aşar? iliş1isi3 -a$etteFe

Üniversitesi EGitim 0a1ültesi er'isi3 6539e Bir (y'+lama ÖrneGi. 2ü1se1 )isans Te*i3 Anaol+Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü3 Es1işehir.

Ö*yüre13 Ar*+. J4559. K?rsal Bl'e ve Şehir &er1e*ine 2aşayan =H7 2aş #r+!+

"o$+Ga SahiF AnneHBa!alar?n "o$+1 2etiştirme T+t+mlar?n?n ,n$elenmesi.

2ü1se1 )isans Te*i. #a*i Üniversitesi EGitim Bilimleri Enstitüsü. An1ara.

:lotni13 Ro. J455. :si1oloIiPye #iriş. J"eviren Tamer #eniş. ,stan!+l Ka1nüs

2ay?nlar?.

:iş1in3 &etin. J6. Ö*say'?y? #eliştirme EGitimi3 ,l1Gretime Reh!erli1. An1ara

No!el 2ay?n aG?t?m.

SenemoGl+3 N+ray. J455=. #elişim ÖGrenme >e ÖGretim3 K+raman (y'+lamaya J64.

Bas1?. An1ara #a*i Kita!evi.

Ra*? #ül$em S3 K+*+ Ayşe3 2?l?* Ali N3 O$a1$? Ayşe 0 ve ArioGl+ Berna C. J455.

"al?şan 'enlere !enli1 say'?s?3 iletişim !e$erileri ve stresle !aş etme. Kor+y+$+

-e1imli1 Bülteni3 @J63 6;H47.

Stein!er'3 )a+ren$e. J455;. Er'enli1. An1ara ,m'e Kita!evi.

Taylor3 Shelly E3 :eFla+3 Anne )3 Sears3 avi O. J455;. Sosyal :si1oloIi. J"eviren

Ali nme*. An1ara ,m'e Kita!evi.

51


53/55

S

Documents

ÜNİ. BENLİK SAYGISI TEZİ.docx