UČENJE NA DALJINU

• Učenje na daljinu (distance learning, distance distance learning, distance educationeducation) je obrazovanje koje se nudi učenicima, studentima i radnicima koji su fizički udaljeni od učitelja ili izvora informacija, a najčešće uključuje korišćenje novih informacionih tehnologija i novih interaktivnih nastavnih metoda.

• Različita literatura prikazuje različite definicije učenja na daljinu kao sljedeće:• “Svaki oblik učenja koji ne implicira tradicionalno okruženje

u učionici koja podrazumeva istovremeno prisustvo učenika i nastavnika na istom mestu. Primjeri učenja na daljinu uključuju dopisne kurseve, videokonferencije i on-line nastavu. ”• “Dostizanje znanja i vještina kroz dostavljene informacije i

uputstva, primjenom različitih tehnologija i ostalih formi učenja na daljinu.”• “Obrazovanje na daljinu je sistem i proces povezivanja

polaznika sa distribuiranim obrazovnim resursima.”• “Obrazovanje ili obuka koja se nudi učenicima na različitom

mestu (fizički udaljeni) od nastavnika ili izvora informacija.”

• Učenje na daljinu nastalo je davno, ne u obliku u kojem ga mi danas poznajemo i koristimo, ali ono je imalo istu ulogu – prevazići fizičku udaljenost radi prenošenja znanja.

• Pionir Distance Learning-a bio je Isaac Pitman, učitelj stenografije. On je primijenio učenje na daljinu u radu sa svojim studentima još 1840. godine u Engleskoj1840. godine u Engleskoj.

• Zadavao im je da prepisuju kratke poruke iz Biblije i vraćaju mu na pregled poštom. Održavao je komunikaciju sa studentima širom zemlje i podjednako uspješno im prenosio znanje. Takav način obučavanja studenata, preteča je današnjeg učenja na daljinu, pokazao je odmah svoju kvalitativnu, ekonomičnu stranu i slobodniju primjenu, u odnosu na tradicionalne metode.

“Vremenska crta” razvoja e-obrazovanja, koja kreće od tradicionalne nastave koja se odvija u učionicama, preko nastave koja se odvija pomoću IKT (informaciono-komunikacione tehnologije)

e-učenje

učenje na daljinu

Tradicionalna nastava

Mešovita nastava

On-line obrazovanje

Nastava uz pomoć

IKT

Razlikuju se dva oblika e-obrazovanja: • mješovito ili hibridno obrazovanje (blended learning

or hybrid learning) – kombinacija tradicionalne nastave u učionici i nastave uz pomoć tehnologija. • “čisto” e-obrazovanje (pure e-learning) – je oblik

nastave pri kojem učenici uče samostalno i on-line. • Dva pojma e-obrazovanje i učenje na daljinu se često

poistovjećuju ali postoji mala razlika između njih. Ova dva pojma se mogu spojiti putem zajedničke oblasti (on-line obrazovanje) ali isto tako se između njih javljaju i različitosti jer postoje vrste e-obrazovanja koje se ne odvijaju on-line, i oblici učenja na daljinu koji ne koriste IKT (npr. dopisni kursevi putem obične pošte).

Metode distribucije materijala

Metoda za distribuciju Osobine Potrebe organizatora i/ili polaznika

Obična pošta

Starija metoda

Spora

Uključuje video, audio, diskete,

CD-ROM

Lako se kopira

Malo interakcije s nastavnikom

Reprodukcija

Slanje pošte

Audiokasete

Ograničene na zvuk

Neodgovarajuće za učenike sa posebnim potrebama

Lako se mogu kopirati

Malo interakcije s nastavnikom

Može ih koristiti u isto vrijeme i grupa i pojedinac

Talenat za snimanje

Snimanje kasete

Umnožavanje kasete

Slanje ili dostavljenje

Videokasete

Lako se mogu kopirati

Malo interakcije s nastavnikom

Može ih koristiti u isto vrijeme i grupa i pojedinac

Talenat za snimanje

Snimanje/uređivanje kasete

Umnožavanje kasete

Slanje ili dostavljenje

e-mail

Brža metoda distribucije

Ograničena na učenike koji mogu koristiti e-mail

Može uključivati pridodane dokumente i grafiku

Može se slati pojedincu ili grupi

Može osigurati učestaliju komunikaciju među učenicima i

nastavnicima

Pristup računaru i e-mail-u

Metoda za distribuciju Osobine Potrebe organizatora i/ili polaznika

WWW site

Brža metoda distribucije

Ograničena na učenike koji imaju pristup na internet

Može uključiti hipermedijske materijale

Materijale mogu koristiti pojedinci ili grupa istovremeno

Sadržaj se često obnavlja

Može uključiti ograničeni pristup za učenike (sigurnost)

Ograničena istovremena interakcija

Pristup do računara, Interneta i Web preglednika

Telekonferencija

Uključuje pojedince ili grupu istovremeno

Ograničeno vrijeme i mjesto

Može se snimati i kasnije koristiti

Omogućuje jednosmjernu ili dvosmjernu audio ili audio-video

komunikaciju

Mogućnosti za telekonferenciju

uklučujući monitore, kamere,

kablove... tj. specijalno opremljena učionica

Videokonferencija

Uključuje pojedince ili grupu istovremeno

Ograničeno vrijeme i mjesto

Omogućuje jednosmjernu ili dvosmjernu audio ili audio-video

komunikaciju

Mogućnosti za videokonferenciju

uključujući računare i

programe, te vezu na LAN ili WAN

CJELOŽIVOTNO UČENJE

UČENJE TOKOM CIJELOG ŽIVOTA

• Na zasjedanju Evropskog veća u Lisabonu 2000. godine donijet je Memorandum o doživotnom učenju (Memorandum on lifelong learning, Europian Comision) koji potvrđuje da je Evropa ušla u "vrijeme znanja" sa svim onim implikacijama koje ta činjenica ima na kulturni, ekonomski i društveni život.• Evropsko veće je takođe zaključilo da je

unapređenje učenja nužno za uspješnu tranziciju ka društvu i ekonomiji utemeljenim na znanju.

MOZAK - KAKO ODRASLI UČE

• Ako trebaju i žele,• Povezujući učenje sa iskustvima iz prošlosti,

sadašnjosti ili budućnosti,• Prakticiranjem onoga što su naučili,• Uz pomoć i usmjeravanje,• U neformalnom okruženju i okruženju koje ga ne

ugrožava.

Eksperimenti u Briselu su pokazali da:• Prosječna osoba razmišlja brzinom od 800 riječi u minuti, ali

prosječan govornik govori samo 120 riječi u minuti – stoga se mora učesnicima ponuditi nešto interesantno kako bi iskoristili preostalih 680 riječi u minuti!

• Mozak «se samoisključuje» nakon samo 10 minuta bez stimulacije – zato moramo koristiti različite medije i davati multi-kanalne poruke.

• Kada je poruka jednom data, nakon godinu dana mozak pamti 10% informacije; kada je data šest puta, sjećanje raste za 90% - mi moramo ponavljatiponavljati, obnavljatiobnavljati i pregledatipregledati.

• Mozak preferira: zaobljene dijagrame i figure nad četvrtastim; Times i Helvetica veličinu i oblik slova; tamna slova na svijetloj podlozi; boju, boju, boju!!!

SJEĆANJE: 5 OSNOVNIH FAKTORA

• PrvoPrvo - Prije ćemo upamtiti početak nekog događaja ili prvi u seriji događaja.

• PregledPregled - Sjećanje znatno opada nakon 24 sata bez ponovnog pregleda.

• PosebnostPosebnost - Neobičnih se stvari sjećamo izvanredno dobro.• VezanostVezanost - Sjećanje je jako za stvari koje su povezane

mnemotehnikom ili analogijom• PosljednjePosljednje - Prije ćemo upamtiti kraj nekog događaja ili

posljednji u seriji događaja.

SJEĆANJE U VREMENU

MOZAK - LIJEVO i DESNOLOGIČKI

• Govor • Računanje • Intelektualna analiza • Čitanje • Pisanje • Imenovanje • Redanje • Raspoređivanje • Složene motoričke radnje • Kritika • Vrednovanje • Logika

KREATIVAN

• Krerativnost (nove kombinacije)• Umjetnička aktivnost• Muzička sposobnost / ritam• Emocije• Spoznavanje• Razumijevanje• Percepcija apstraktnih uzoraka• Orijentacija u prostoru• Izraz lica• Holistička sposobnost• Intuicija• Predodžbe• Boja

Kontroliše desnu polovinu tijela

Kontroliše lijevu polovinu tijela

• Smao pmaetni ljdui mgou čtitai ovo.• Moežte li vejoratvi da ja svtanro mgou rzmjautei

što sam npaiaso. • Femnoleanla slia ljoduksg mzoga, pemra

itsžrainjvau na Cmabrigde Uinervtisjyu, njie btino po kjoem rdeu su sovla solžnea, vžano je smao da su pvro i poljsdenje sovlo na pavrom mesjtu.• Osatatk mžoe btii u ptpouonm nredu a vi još ujviek

mžetoe čtitai bez porbemla. • Ovo je ztao što ljoduksi mzoak ne čtia skvao sovlo

pobesno, ngeo rjieč kao cjielu. Zidvljaućuje zar ne? A ja sam ujivek msilio kkao je tčonsot psianja vžana!

Pred današnje obrazovanje postavljaju se mnogi zahtevi: • lakši pristup (fleksibilno organizovana nastava -

prilagodljivost potrebama i izazovima u vremenu i prostoru, otvorenost prema pozitivnim iskustvima), • uvođenje interaktivnog sistema učenje (rad u

grupama), • inkluzija (uključivanje osoba sa posebnim

potrebama), • efikasnost (postizanje visokog kvaliteta i prolaznosti

sa što manje finansijskih sredstava),• konkurentnost (atraktivnost i uvažavanje na širem

planu), i još mnogo toga.

• Sistemom on-line učenja na daljinu, učenicima se omogućava 24-satni kontakt sa gradivom (nastavnim materijalom u elektronskom obliku).

• On-line predavanja osmišljena su kao pomoć pri učenju dok se tokom procesa učenja, za neke predmete, mora koristiti i odgovarajući udžbenik. Nastavne jedinice predstavljaju osnovni element nastavnog sadržaja koji je prilagođen potrebama učenika.

• Korisnik (učenik) koji je registrovan na on-line sistem učenja, svaku nastavnu jedinicu pokreće preko odgovarajućih linkova na stranicama web sajta, naravno, korisnik mora da bude konektovan na Internet i prijavljen kao korisnik on-line sistema.

Multimedijalne tehnologije

• Pregledanje otvorenog nastavnog materijala može se vršiti on-line ili off-line. • Ako je on-line sistemom predviđeno, broj

pristupa nastavnim materijalima, aktivnosti na forumu i postavljanje pitanja vezanih za nastavnu jedinicu se bilježe u bazi sistema, i tako da nastavnik ima uvid u rad učenika, može da prati njegovo napredovanje i da ga usmerava na pretraživanje novih obrazovnih materijala.

Prednosti učenja na daljinu• smanjenje troškova stanarine i ostalih troškova vezanih za

boravak u mjestu studiranja. • mogućnost da se bira studijskih program i studira van mjesta

svog prebivališta bez potrebe za njegovom promjenom.• mogućnost da se radi za vrijeme studiranja nezavisno od mjesta

održavanja studija.• usljed nekog od trajnih ili privremenih fizičkih problema,

oštećenja ili bolesti, ne mora se fizički biti na nastavi.• samoorganizovanje vremena za učenje (visoka motivacija,

planiranje vremena i sposobnost za analizu i sintezu sadržaja koji se uči) i dr.

• omogućavanje stalnog učenja (lifelong learning) i profesionalno usavršavanje.

• Samostalno učenje i interakcija .

• vlastiti tempo - učenici prolaze kroz materijal za učenje onom brzinom i onoliko puta koliko žele.

• mjesto učenja može se odabrati – zavisi od medija koji se koristi za distribuiranje materijala za učenje (uči se na poslu, kod kuće...)

• dostupnost tema koje ne nude kursevi/programi u tom području – učenici pronalaze i pohađaju programe koji ih zanimaju, i ako ih ne nude obrazovne ili poslovne institucije u mjestu u kojem žive ili rade.

• učestvovanje u najkvalitetnijim ili najprestižnijim programima – učenik može „pohađati“ neke kurseve na kvalitetnim institucijama ili koje drže poznati stručnjaci bez promjene mjesta boravka

• odabiranje svog načina učenja – aktivno ili pasivno učenje, različiti nivoi interakcije: “klasični” pisani materijal uz vođenje vlastitih bilješki, interaktivne simulacije, diskusija sa ostalim učenicima (e-mail, telekonferencije, ...), više multimedije - grafike, animacije, zvuka,...

Tradicinalni način obrazovanja

Opšte

obrazovanje

Stručno

obrazovanjeRad Penzija

Savremeni način obrazovanja

Opšte

obrazovanje

Stručno

obrazovanje

Rad

Penzija

Nedostatci

• Nedostatak za nastavnike jeste da ova vrsta podučavanja zahteva više rada, potrebno je vreme da se nastava pripremi, kao i da se savlada korišćenje tehnologija i softvera. Nastavnici moraju, na nov način, osmisliti predavanja nastavnog sadržaj, koje se ranije odvijalo u učionici, da bi ga na najbolji način prezentovali putem on-line sistema, tako da se često zahtevaju izmene strategije samog predavanja. • Predavanje preko Interneta zahteva i veći nivo

interakcije i razmene mišljenja i informacija sa učenicima, a takođe oduzimaju mnogo vremena na razmeni elektronske pošte.

• Nedostatak je i gubitak direktnog kontakta gubitak direktnog kontakta s ljudima, jer ovaj vid komunikaciji može dovesti do nerazumevanja i konfuzije. Kada niste u mogućnosti videti govor nečijeg tela, nekada je teško oceniti šta ta osoba zaista misli, zbog toga se može desiti da se šale shvate kao uvrede, a pohvale mogu zvučati sarkastično. • On-line komunikacija najbolje funkcioniše

između osoba koje su već imale direktan kontakt, što im je omogućilo da steknu međusobno poverenje.

• Omogućavanjem samostalnijeg određivanja načina i vremena učenja, on-line učenje učenicima donosi i veću odgovornost. • U određenim oblicima on-line učenja učenici se

sami moraju motivisatimotivisati, individualno procenjivati potrebu za učenjem, što može dovesti do spornih rezultata i objektivno slabog napretka u procesu učenja. • Često su on-line sadržaji zapravo Internet verzija

tekstualnih priručnika, što je polaznicima ponekad zamorno za čitanje s ekrana, pa i dosadno, zbog toga je potrebno posebnu pažnju posvetiti dizajnu i izradi interaktivnih i multimedijalnih sadržaja za učenje.

• Finansijski problemi nastaju na početku uvođenja on-line sistema učenja na daljinu kada je potrebno izdvojiti značajna sredstva za kupovinu potrebnih uređaja, izradu nastavnih materijala i dodatnu edukaciju nastavnog osoblja.