Tweet, tweet, . . . hier ben ik

Het hoge woord moet er een keer uit: ik zit op Twitter.Het voelt als een bekentenis. Een knieval voor de tijdgeestvan ‘‘twittero ergo sum’’. Een overstap van de wereld-literatuur naar de wereld van het stripverhaal. Van lite-raire volzinnen naar binaire oneliners van 140 tekens meteen wolkje eromheen. Van Max Havelaar naar DonaldDuck. Maar dan wel met een alles beheersende overeen-komst: ‘‘Ik wil gelezen worden.’’

Een twitteraar heeft het niet gemakkelijk. Multatulikon zijn pen nog eens diep in met vitriool gemengde inktdopen: ‘‘Die Sjaalman en zyn vrouw .. . Halt, ellendigprodukt van vuile geldzucht en godslasterlyke femelary!Ik heb u geschapen . . . ge zyt opgegroeid tot een monsteronder myn pen .. . ik walg van myn eigen maaksel: stik inkoffi en verdwyn! Ja, ik, Multatuli ‘die veel gedragen heb’neem de pen op. Ik vraag geen verschooning voor denvorm van myn boek. Die vorm kwam my geschikt voorter bereiking van myn doel: ik wil gelezen worden.’’

‘‘Ja, ik wil gelezen worden! Ik wil gelezen worden doorstaatslieden, die verplicht zyn te letten op de teekenen destyds..’’ (en, 810 tekens verder:) ‘‘Ja, ik zal gelezen wor-den!’’ (en, 2955 tekens verder:) ‘‘Ik zal toenemen inkracht en scherpte van wapenen, naarmate het noodig zalwezen . . . God geve dat het niet noodig zy! Neen, ’t zal nietnoodig zyn! Want aan U draag ik myn boek op, Willemden derden, Koning, Groothertog, Prins . . . meer danPrins, Groothertog en Koning . . . KEIZER van ’t prachtigryk van INSULINDE dat zich daar slingert om den eve-naar, als een gordel van smaragd . . . Aan U durf ik metvertrouwen vragen of ’t uw keizerlyke wil is: Dat Havelaarwordt bespat met den modder van Slymeringen enDroogstoppels? En dat daarginds Uw meer dan dertigmillioenen onderdanen worden MISHANDELD ENUITGEZOGEN IN UWEN NAAM?’’ 1

Maar hoe giet je nu zo’n kernboodschap nu in eentweet van 140 tekens? Dat valt nog niet mee. ‘‘Doe es ffnormaal, joh!’’ zou een goed begin kunnen zijn. Het is inelk geval de taal van de staatslieden van deze tijd. Maardan? ‘‘Stop de kolonialisatie’’? Of: ‘‘ga thee drinken inplaats van koffie’’? Niet echt een meeslepend betoog. Wiezou dat willen lezen? De tijdgeest zet een relatief risico opverlies aan inhoud en gebrek aan stijl. Bestaat inhoud nietbij de gratie van de vorm?

Twitteren lijkt zo eenvoudig, ‘‘tweet, tweet, .. hier benik’’, maar als het erop aankomt is het reuze ingewikkeld.En ik moet eerlijk bekennen dat ik dan misschien wel opTwitter ben, maar nog geen enkele tweet heb verstuurd?Of moet je zeggen: ‘‘een tweet gelaten’’. Enfin, wat je ookmoet zeggen, ik heb het in elk geval nog niet gedaan. Ikleg alleen mijn oor te luisteren. Als een geboren voyeur,

lees ik over de schouders van mijn kinderen mee in deDuckstadbode.

Ik bespeur vogels van allerlei pluimage: lokvogels enspotvogels, vredesduiven en aasgieren, goudhaantjes enpechvogels. In het kakafonisch gekwetter vangen mijnoren het fluisterzachte tweetje op van de prille lentevogeldie vanuit de eierschalen zijn ontluikend gedachtelevenvoor zich uit tjilpt. Meteen wordt hij echter overstemddoor een bonte kolonie papagaaien die alles wat zij op-vangen ongecensureerd retweeten. Ik koester de merel,verfoei de kraai, en bewonder de twitteraar die in zijneentje het geluid van een hele voliere voortbrengt. Enterwijl de schemer daalt hoor ik met een tintelend gevoelvan onweerstaanbare blijdschap de eenzame tweet vaneen wijze uil: ‘‘cogito ergo sum’’, gevolgd door eenschuchter ‘‘maar je moet natuurlijk wel met je tijd mee-gaan.’’

Op 20 januari twitterde Skipr naar zijn ruim vijfdui-zend volgers: ‘‘Nieuwsbericht Skipr: Preventie remt stij-ging zorgkosten met %: Investeren in preventie en ge-zond ouder w... http://t.co/qfoAPEhc.’’ Het bericht werdonmiddellijk een aantal keer geretweet, hoe zeg je dat inhet Nederlands, doorgefloten? Wie de moeite nam om opde link te klikken die nog net binnen de 140 tekens konworden meegestuurd, kon het volgende lezen: ‘‘Investe-ren in preventie en gezond ouder worden kan de kos-tengroei in de zorg met 6% drukken. Ook daalt het ge-zondheidsverlies als gevolg van veroudering met eenderde. Dit becijfert econoom Marc Pomp.’’ (en 1310 te-kens verder:) ‘‘UMCG-bestuurder Frans Jaspers roeptnaar aanleiding van Pomps onderzoek op tot een natio-naal programma op het gebied van gezond ouder wordendat aansluit bij internationale doelstellingen. ‘De maat-schappelijke baten van investeringen in Healthy Ageingzijn enorm en rechtvaardigen ambitieuze investeringen’.’’Als hoofdredacteur prijs ik mij gelukkig dat Marc Pompin dit nummer van TSG zijn berekeningen toelicht, en dateen aantal deskundigen de moeite heeft genomen om zijnrapport te lezen en er op te reageren. Ik twitter nog niets.Lezer van TSG, oordeel zelf: doorfluiten of terugfluiten?

Op 8 maart twitterde het Ministerie van VWS (ruim10.000 volgers) een bericht, dat onmiddellijk 21 keerwerd doorgestuurd: ‘‘Gezonde wijk loont!: Minder over-gewicht onder kinderen, volwassenen bewegen meer enlagere zorgkosten door een g... http://t.co/7PdGbwiZ’’.Ook nu was het maximum van 140 tekens niet toerei-kend, maar de meegetweete link brengt de lezer bij meerinformatie. Dan blijkt dat de tweet vooral betrekkingheeft op de Utrechtse wijk Overvecht, en dat een aantalsuccessen en lessen zijn gebundeld in het e-boek ‘‘Ge-zonde wijk in prakijk’’. Wie de link naar dit boek volgt

Redactioneel

TSG 90 / nummer 4 193

tsg jaargang 90 / 2012 nummer 4 redactioneel - pagina 193 / www.tsg.bsl.nl

treft een samenvatting aan van de MaatschappelijkeKosten Baten Analyse (MKBA) die voor de gezonde wijkis gemaakt. ‘‘De analyse laat voor een pilotwijk zien dat deaanpak een positief saldo heeft, met een kosten baten-verhouding van 140%.’’2 Fijntjes wordt meegedeeld datde gezonde wijk daarmee veel beter scoort dan de APKkeuring en de Deltawerken. Via een link in het e-boekkan ook het onderliggende MKBA-rapport worden inge-zien. Twitteraars met geduld kunnen daarin het volgendelezen: ‘‘Voor het kwantificeren van de werkelijke effectenvan de afzonderlijke interventies op de gezondheid van deinwoners is gedegen effectonderzoek nodig. Dat is er(nog) niet.’’ Daarom is een ‘‘indicatieve’’ MKBA gemaakt,die laat zien dat de Gezonde Wijkaanpak ‘‘in potentie eenmaatschappelijke winst’’ oplevert. ‘‘In de voorbeeldwijkvan deze indicatieve MKBA is dat ruim 40%. Dat wilzeggen dat iedere geınvesteerde euro 1,40 euro aanmaatschappelijke baten oplevert. Wanneer de immate-riele effecten – kwaliteit van leven en verminderingoverlast en onveiligheid - niet in het saldo worden mee-genomen, resulteert een negatief financieel saldo vanongeveer 0,25 miljoen euro.’’3

Nu geloof ik ook wel in die potentie van de wijkge-richte aanpak en het succes van Overvecht. Maar nietomdat het geld oplevert! Opvallend in steeds meer dis-cussies over preventie is dat het geld moet opleveren, enbovenstaande verhalen illustreren dat. Twee dingen val-len op. Ten eerste gaat in de keten van onderzoek naartweet heel veel relevante informatie verloren. Ten tweedeblijft alleen de positieve boodschap over die iedereengraag wil horen en laten horen, en die in alle toonaardenwordt getwitterd: prevention pays, healthy ageing be-spaart, wijkaanpak loont, . . .

Maar loont dit getwitter zelf ook? Zijn tweets een ge-schikte vorm om onderszoeksresultaten door te gevenaan praktijk en beleid? En vooral, nemen de gezond-heidsachterstanden er door af? Of moeten we daarvoor destaatslieden toch in meer literaire vormen de tekenen destijds voor ogen schilderen, want gaat het bij preventie inhet prachtige rijk der Nederlanden, waar de rivieren zichslingeren als een gordel van kobalt, ook niet over demiljoenen onderdanen die uitzichtloos achterblijven inwelvaart en gezondheid? Of zullen we met Multatuli‘‘toenemen in kracht en scherpte van wapenen, naarmatehet nodig zal wezen’’?

Of is de rol van wetenschap en literatuur uitgespeelden moeten we TSG in haar 91e jaargang voortzetten alsDuckstadbode. Of op zijn minst gaan twitteren. Terwijl uverder leest en zich door dit prachtige nummer laat in-spireren en overtuigen, ga ik alvast maar broeden op mijneerste tweetje. . . .

Tolle lege. TSG wil gelezen worden!

Johan Polder

Literatuur

1. Multatuli. Max Havelaar of de koffiveilingen der Nederland-

sche Handelmaatschappij. eBook #11024 van het Gutenberg

Project.

2. Ministeries van BZK en VWS. Gezonde wijk in praktijk –

successen, lessen in tips van de experimenten Gezonde Wijk

binnen de wijkenaanpak. e-Boek, maart 2012.

3. Lubbe M, Larsen V. Kosten en baten van de ‘‘Gezonde wijk’’ –

Resultaten van een indicatieve MKBA in een pilotwijk.

Amsterdam: LPBL Economisch adviesbureau, 2011.

TSG 90 / nummer 4 194

tsg jaargang 90 / 2012 nummer 4 redactioneel - pagina 194 / www.tsg.bsl.nl