TURSKO–SRPSKI SRPSKO–TURSKI

REČNIK

priredili

Enes TunaSanita Lisica

Beograd 2005.

Napomena uz prvo izdanje

Ovaj tursko-srpski rečnik rezultat je predanog rada u želji da se zadovolje zahtevi univerzalnosti, jednostavnosti i praktič-nosti, kako bi ga podjednako mogli koristiti početnici, učenici osnovnih škola, ali i studenti i prevodioci.

Rečnik sinonima je od velikog značaja za korisnike sa vi-šim stepenom znanja, pomaže u izboru prave reči za prevođenje, omogućava obogaćivanje fonda poznatih reči.

Poznato je da čak i profesionalni prevodioci imaju teško-ća da u potpunosti ovladaju vokabularom ranih oblasti prirode i ljudskog delovanja. Zato će im slikovni deo rečnik biti od naroči-te koristi, jer slika često govori više od reči.

Rečnik je obogaćen terminima iz različitih oblasti ljudskog života i interesovanja. Priložena gramatika svojom jednostavno-šću i jezgovitošću pruža uvid u gramatiku turskog jezika.

Nadamo se da će ovaj rečnik pronaći put do mnogih čitala-ca i poslužiti im u učenju turskog jezika i prevođenju.

Izdavač

TURSKO-SRPSKI REČNIK

�A

B

C

Ç

D

E

F

G

H

I

İ

J

K

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

AA, a a - prvo slovo u abecedi; Kao veznik

suprotnih rečenica izostavlja se, a može se prevesti sa amma; fakat ili lâkin; (Je-sen je stigla, ali je toplo. - Sonbahar geldi amma hava sıcaktır.); u upitnim rečeni-cama radi isticanja prevodi se sa acaba ili sa ya (npr. A hoće li doći taj čovek? - Bu adam gelecek mi, acaba?) / A šta vi ra-dite? - Ya siz ne yapiyorsunuz? / A tako! - Öyle mi!

abak f. siluetaabanmak v. oslanjati se, osloniti seabanoz m. abonosabartamak v. preuveličati, preterati (reči-

ma)abartma n. preterivanje (rečima), preuve-

ličavanjeabat a. srećanabat (s) ı, i, u, ü a. spokojanABC n. bukvicaabide n. spomenikabla (s) ı, i, u, ü a. sestrinskiablak a. bucmastabluka f. blokada (voj., polit.) deniz abluka-

sı - pomorska blokada / iktisadî abluka - ekonomska blokada

abluka etmek v. blokirati parayı abluka etmek - blokirati novac

abone n. pretplataabone etmek v. pretplatiti bir şey abone ol-

mak - pretplatiti se (na nešto)abone olan n. pretplatnikabonman n. pretplataaç gölzü a. halapljiv, proždrljiv, izjelica,

pohlepan, požudan, požudno, gramziv, nezasitan, lakom

aç gözlülük (-ğü) n. halapljivost, gramzi-vost, lakomost, nezasitost, pohlepnost, požuda

aç gözlülükle yemek v. požderatiaç kalmak v. izgladneti, gladovatiaç olmak v. gladovatiaç a. gladan, izgladneo açlıktan kırılmak

- biti veoma (mrtav) gladan / kurt gibi aç olmak - biti gladan kao vuk

acayıp a. neobičan, čudan

acayip adv. čudno acayıp davranış - čudno ponašanje

acele adv. žurnoacele a. hitan acele telegraf - hitan tele-

gramacele n. hitnost acele içinde - u žurbiacele etmek v. žuriti se, hrliti, žuriti, hita-

ti, pohitati, požuriti acelem yok - ne žuri mi se

acemi a. neiskusan, neveštacemi caylak n. žutokljunacacemilik n. neiskustvo, nezrelostacı a. gorak acı acı ad. - gorko / acı doğru-

luk - gorka istinaacı n. tugaacı n. bol (telesna)acı çeken a. mukotrpanacı çekmiş a. ucveljenacı istihza n. sarkazamacı meşe tahtası n. cerovinaacı meşe n. cer (vrsta hrasta) (bot.)acı ses n. vapajacı söz n. ukoracı vermek v. ucvelitiaçı n. ugao (geometr.) açıdaki ev - kuća na

ugluaçı...(s) ı, i, u, ü a. ugaoni açı taşı - ugaoni

kamenaçıcık n. kutić, uglićaçık (-ğı) n. manjak, deficit gelirler açığı -

deficit u prihodima / vergi açıği - poreski deficit / açıkta olmak - biti u deficitu / ti-caret bilançosu açığı - deficit trgovinskog bilansa

açık a. vedar, razumljiv, razgovetan, jasan, svetao, židak (žitka, žitko), javan, očigle-dan, otvoren açık havada - pod vedrim nebom / açık lapa - žitka kaša / açık te-lefon kabinesi - javna telefonska govor-nica / açık işçi - javni radnik / açık boya - otvorena (svetla) boja

açık adv. razumljivo, vedro, razgovetno, svetlo, jasno, očigledno, otvoreno açık mesele - otvoreno pitanje / açık söylemek - govoriti otvoreno / şeffaf olarak ve açık şekilde - bistro i jasno

açık alan n. čistinaaçık baş a. gologlavaçık saha n. čisto poljeaçıkça adv. jasno, javno

AAçıkçA

�A

B

C

Ç

D

E

F

G

H

I

İ

J

K

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

A açıklama n. objašnjavanje, rasprava, otkri-vanje, izjašnjenje

açıklamak v. rastumačiti (beleške), obja-sniti, protumačiti, razjasniti

acıklı adv. dirljivoaçıklık n. jasnoća, jasnostacıkmak v. ogladneti, izgladneti, gladovatiacılanmak v. snužditi seacılaşmak v. zaljutiti, zapapritiacılı a. čemeranacılık (-ğı) n. čemer, gorčina (žučnost)acılık vermek v. zagorčatiaçılış n. otvaranjeaçılma n. razvedravanjeaçılmak v. razvedriti (se), rascvetati seacıma n. sažaljenje, samilostacımak v. boleti, zaboletiacımak v. sažaliti se (na koga), sažaljevatiacımasız a. nečovekacımayarak adv. bezobzirnoacımaz a. neumitan, neumoljivacınacak a. jadan, bedanaçındırma n. razvijanjeaçındırmak v. razvijati, razvitiacındırmak, v. ražalostitiaçınım n. razvijanjeacınmak v. žalostiti acınmak v. - žalostiti seacir n. rentijeracısız a. bezbolanacıyan a. bolan acıyan soru - bolno pitanje

/ acıyan yer - bolno mestoaciz m. slabićaçlığı gidermek v. utoliti gladaçlık (-ğı) n. glad, gladovanje büyük açlık

- velika glad / umumî açlık - opšta glad / kurt açlığı - kurjačka glad / açlık ölümü - smrt od gladi / açlıktan ölmek - umre-ti od gladi / açlığı teslim etmek - utišati glad

açmak v. raširiti, rastvarati, rastvoriti, ra-zapeti, razapinjati çadır açmak - razapeti šator

açmak v. otpušiti, otčepiti, otvoriti, otva-rati, odvrnuti, otključati, otklopiti resmii açmak - svečano otvoriti / gözler açmak - otvoriti oči / bıçak açmak - otvoriti nož / tam açmak - širom otvoriti / ağız açmak - otvoriti usta / kendini açmak - otvoriti se / gözleri açıldı - oči su mu se otvorile / vidasını açmak - odvrnuti zavrtanj (šraf)

açmak v. zavladati hastalık açmak - zavla-dati bolest

açmaz a. rezervisan (ćutljiv)açmazlık n. rezervisanostacun n. svemir, vasiona (astr.)ad (-dı) n. ime, naziv ad günü - krsno ime

(slava) / adınız nedir? - kako vam je ime? / adlı - po imenu

ad (-dı) n. imenicaad günü n. imendanad koymak v. nadenuti (ime)ad vermek v. nadenuti ime, nazivati, na-

zvatiada n. ada, ostrvo, parcelaada tavşanı n. kunić (zoo.)adaçayı n. kadulja, žalfija (bot.)adacık (-ğı) n. ostrvceadak n. zavetadalet (-ti) n. pravda, pravednostadaletli adv. pravednoadaletli a. pravedanadaletsiz a. nepravedanadaletsizlik n. nepravdaadalı n. ostrvljaninadamak v. zavetovati seadamakıllı n. dobričinaadamlar n. pl. ljudi benim adamlarım -

moji ljudiadaş n. imenjak (po imenu)aday n. kandidatadaylık (-ğı) n. kandidaturaaddetmek v. smatratiaded n. brojAdem elması n. jabučica (grlo) (anat.)âdet (-ti) n. navika, običaj âdet olmak v.

- imati običaj (naviknuti se) / onun âdet üzere - po njegovom običaju

adet edinmek v. svići, sviknuti se, navaditi se, navići, naviknuti se, privići se, privi-knuti se, privikavati se

âdet...(s) ı, i, u, ü a. običajan âdet hukuku - običajno pravo

âdetli a. naviknutâdi a. inferioran, prost, jednostavanadı kötüye çıkmış a. zloglasanadıl n. zamenica (gram.)âdil a. pravedanâdil adv. pravednoadilik n. inferiornost, prostotaadım n. korak her adımda - na svakom ko-

AçıklAmA

�A

B

C

Ç

D

E

F

G

H

I

İ

J

K

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

raku / adım değiştirmesi - promena kora-ka (nogu) / adım adım - korak po korak

adım atmak v. zakoračiti, koraknuti, ko-račati

adlandırma n. imenovanjeadlandırmak v. nazivati, nazvatiadliye n. pravdaadres n. adresa mektupta adres - adresa na

pismuAdriyatik denizi n. Jadransko more (geogr.)Adriyatik...(s) ı, i, u, ü a. jadranski Adriya-

tik kıyısı - jadranska obalaaf (-ffı) n. izvinjenje, opraštanje, oprost, po-

milovanje yazılı af - pismeno izvinjenjeaf (-ffı) n. amnestija (jur.)afacan n. mangupafakî a. objektivan, objektivnoafallamış a. zabezeknutAferin! interj. bravo! (uzv.)âfet (-ti) n. belaj, jad (beda)affetme n. praštanje, rastanakaffetmek v. praštati, opraštati, oprostiti,

opravdati (se) Affedersiniz! - Oprostite!affetmek v. amnestirati (jur.)afiş n. plakat, oglas gazete afişi - novinski

oglasafiyet (-ti) n. zdravljeafsız a. neoprostivafsun n. čarolijaafsuncu n. vrač, čarobnjakafsunlamak v. opčiniti, omađijati, vračatiafyon n. opijum (med.), drogaafyon çiçeği n. mak, bulka (bot.)ağ n. mreža ağ bırakmak - baciti mrežu / tel

ağı - žičana mreža / balık ağı - ribarska mreža / trafik ağı - saobraćajna mreža / yol ağı - putna mreža

ağaç (-cı) n. drvo (bot.), deblo ağaç gövdesi - stablo drveta / ağaçlar n.pl. - drveće / budaklı ağaç - čvornovato drvo / yumu-şak ağaç - meko drvo / ham ağaç - sirovo drvo / kuru ağaç - suvo drvo / sert ağaç - tvrdo drvo / dikenli ağaç - igličasto drvo / yapraklı ağaç - lisnato drvo

ağaç aşısı yapmak v. cepiti (kalemiti voć-ke) çiçek aşısı yapmak - cepiti, vakcinisa-ti (protiv boginja) (med.)

ağaç çileği n. malina (bot.) ağaç çileği şu-rubu - sok od maline, malinovac

ağaç gövdesi n. stablo

ağaç işleri n. drvenarijaağaç kütüğü n. panjağaç...(s) ı, i, u, ü a. drven ağaç köprüsü -

drveni most / ağaç kömürü - drveni ugaljağaçkakan n. žuna (zoo.), detlić (zoo.) bü-

yük ağaçkakan - veliki detlićağaçlandırma n. pošumljavanjeağaçlandırmak v. pošumitiağaçlı yol n. drvoredağaçtan mamul a. drvenağarık a. sedağarmış a. prosed, sedokosağartmak v. pobeleti, beliti (činiti nešto

belim)ağıl n. stado, torağılamak v. zatrovati zehirli gazla ağıla-

mak - zatrovati bojnim otrovimaağır adv. teško, jedvaağır a. težak, mučan, naporan bu on kilo-

luk ağır - ovo je teško 10 kgağır (-ti) n. zločinağır hapis cezası n. robijaağir hava a. sparan, sparnoağır ihanet n. veleizdajaağır surette adv. teško, jedvaağırbaşlı a. trezvenağırlama n. čašćenjeağırlamak v. ugostiti (svečano), gostiti, ča-

stiti, počastitiağırlanmak v. častiti seağırlaştırma n. otežanjeağırlaştırmak v. otežatiağırlık n. težina, tromost vücut ağırlığı -

težina tela / kendi ağırlığı - vlastita težina / brüt ağırlık - bruto težina;

ağırlık merkezi n. težište (fiz.)ağıt n. tužaljka, naricanje, naricaljkaağıt etmek v. naricatiağıtıçı n. narikačaağız (ğzı) n. grotlo, ušće volkan ağzı - gro-

tlo vulkana / top ağzı - topovsko grotlo / gemi ağzı - brodsko grotlo / nehir ağzı - rečno ušće

ağız (ğzı) n. ustaağız açmak v. zinutiağız sıkılığı n. diskrecijaağlama n. tužaljka, plač, plakanje, oplaki-

vanjeağlamak v. plakati, oplakati, oplakivati hıç-

kıra hıçkıra ağlamak - gorko plakati

AğlAmAkA

10A

B

C

Ç

D

E

F

G

H

I

İ

J

K

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

ağlamaklı a. plačljiv, plačanağlamaya başlamak v. zaplakatiağlatmak v. rasplakati ağlamak v. - raspla-

kati seağlayış n. plač, dreka ağlamağa başlamak

- briznuti u plačAğostos n. avgustağrı n. bol (telesna) bel ağrısı - bol u krsti-

maağrılı a. bolanağrımak v. boleti, zaboleti Başım ağrıyor.

- Boli me glava.ağrısız a. bezbolanağstos böceği n. cvrčakağyı açık a. zabezeknutağyı yayvan...(s) ı, i, u, ü a. brbljivağzı açık bakıp durma n. zijanje, vikaağzı açık bakıp durmak v. zijati (u šta),

vikatiağzı bir a. jednoglasanagzı...(s) ı, i, ü, u a. grlenağzında gevelemek v. progunđatiah çekmek v. uzdahnutiah! jao!, oh! (uzv.)ahali n. stanovništvo, narodahbap (-bı) n. prijateljahbap... a. prijateljskiahbaplaşmak v. sprijateljiti seahbaplık n. prijateljstvoahenk (-gi) n. harmonijaahenkli a. harmoničan, složanahenkli adv. složnoahenksiz a. neskladanahenksizlik n. razdorahır n. staja at ahırı - konjska staja / domuz

ahırı - svinjska staja / inek ahırı - kravlja staja

ahır...(s) i, ı, ü, u a. stajski ahır gübresi - stajsko đubrivo

ahıra götürmek v. uterati, uterivatiahlâk (-kı) n. moralahlâk bozukluğu n. pokvarenost (moral-

na)ahlak bozulmasi n. razvratahlâka mugayir a. nemoralanahlâka münafi a. nemoralanahlâkî a. moralanahlâkını bozulmak v. iskvariti, pokvaritiahlâksız a. nemoralanahlaksız adv. obesno, obestan

ahlâksızlık n. nemoralnost, iskvarenost, razvrat, obest

ahlamak v. uzdahnuti, zajecati, jecatiahmak a. priglup, budala(st), bezumanahmak (-ğı) n. glupak, blesan ihtiyarlan-

miş ahmak - matora budalaahmak kadın n. glupačaahmak n. lud, glup, luda, šenut, idiotahmakça adv. glupoahmaklık (-ğı) n. budalaština, blesavost,

glupost büyük ahmaklık yaptı - napravio je veliku budalaštinu

ahmlaksız a. budala(st)ahşama n. jecaj, jecanjeahu dudu n. malina (bot.)ahval n. stanje, okolnostaidiyet n. pripadnostaile n. porodica, familija aile soyu - poreklo

porodiceaile efradı n. čeljadeaile n. čeljadaile sahibi n. domaćinaile...(s) ı, i, u, ü a. porodični, kućna, kućni

aile dostu - kućni prijateljailevî a. familijaranait olmak v. pripadati (nekom)ajan n. agentajans n. agencija turistik ajansı - turistička

agencijaajderha n. alaajitasyon etmek v. agitovatiajitasyon n. agitacijaajitatür n. agitatorak a. beo, bela, belo, sedak ciğer n. pluća (anat.) ak ciğer iltihabı -

zapaljenje plućaak ciğer...(s) ı, i, u, ü a. plućni ak ciğer zarı

- plućna maramicaak diken n. glog (bot.) siyah ak diken - crni

glogak kefal n. ukljeva (zoo.)ak kor a. usijanak saçlı a. belokos, prosedak sakallı a belobradakaç n. odvod su akacı - odvod za voduakaçlama n. melioracija, odvodnjavanje,

isušenje (zemljišta)akaçlamak v. odvodnjavatiakademi f. akademija Askerî akademi -

Vojna akademija / Güzel Sanatlar aka-

AğlAmAklıA

11A

B

C

Ç

D

E

F

G

H

I

İ

J

K

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

demisi - Umetnička akademija / Deniz akademisi - Pomorska akademija / Ti-caret akademisi - Trgovačka akademija / merasim akademisi - svečana akademija / akademi derecesi - akademski stepen

akademik a. akademskiakademisyen m. akademikakamet (-ti) n. neuspehakamete uğramak v. izjaloviti seakar a. tekući akar su - tekuća vodaakasya ağacı f. bagremovinaakasya m. bagrem (bot.) akasya balı - ba-

gremov medakasyalık a. bagremarakça ağaç m. javor (bot.)akçe n. para, novacAkdeniz m. Sredozemno moreAkdeniz...(s) ı, i, ü, u a. sredozemanakıbet (-ti) n. završetak, svršetak, krajakide f. dogmaakıl (-klı) n. um, pamet, bistrina, oštrou-

mnost, razum, mudrost aklına gelmek - pasti na um / aklında tutmak - imati na umu / aklı başında olmak - biti pri pa-meti / akılsız ad. - bez pameti / akıll kafa - bistra glava

akıl (-klı) n. mudrac, mudrijašakıl dişi n. umnjakakıl erdirmek v. shvatiti, shvatatiakıl ermez a. neshvatljivakıl hastalıkları n. psihozaakıl öğretmek v. upućivati, uputitiakılını çalma n. nadmudrivanjeakılını çalmak v. nadmudriti, nadmudri-

vatiakillandirmak v. urazumiti akıllanmak v.

- urazumiti seakıllanmak v. opametiti seakıllı a. bistrouman, pametan, razuman,

uman, pametno, razumno, umno, mu-dar, inteligentan akıllı adam - pametan čovek / akıllı ol - budi pametan / artk akıllı değilim - nisam više pametan

akıllı geçinme a. bistar, pametanakıllı geçinmek v. umovatiakıllılık taslama n. nadmudrivanjeakılsız a. bezuman, lud, nerazuman, šenut

akılsızca ad. - nerazumnoakılsız n. bezumnik, ludaakılsızlık n. bezumlje

akim a. bezuspešan, jalovakimlik n. jalovost, nekorisnostakın etmek v. nagrnuti, navaliti, navalji-

vatiakıntı n. struja, tok, rečna matica deniz

akıntısı - morska struja / elektrik cere-yanı - električna struja / güçlü cereyan - jaka struja / zayıf cereyan - slaba struja / cereyan kesmesi - prekid struje / olaylar akıntısı - čitav tok događaja

akıp gitmek v. oteći, oticatiakis (-ksi) a. suprotnost, odsjaj, odblesakakışkan adv. tečnoakışkan a. tečanakit (kdi) n. ugovorakıtma n. prolivanjeakıtmak v. uliti, ulivati, otakati, otočiti,

natočiti, istočiti, izliti, razliti, razlivati, proliti, prosuti, prosipati

akla başına gelmek v. trezniti se, opame-titi se

akla getirmek v. dosetiti seakla sığmaz a. nepojmljiv, neshvatljivaklamak v. rehabilitovatiaklanmak v. rehabilitovati seaklen adv. razumnoaklen a. razumanaklı başına gelmek v. drznuti se, otrezniti

seaklı gelişmemiş a. zatucanaklı gelişmemişlik n. zatucanostaklık n. belilo, belinaaklını başına getirmek v. opametiti

(koga)aklını kaybetmek v. izbezumiti (se) kor-

kudan aklını kaybetmek - izbezumiti se od straha

aklını oynatmak v. poludeti, pomahnitati, pobudaliti

akmak v. slivati se, teći, preliti se, preliva-ti se alkım gibi akmak - prelivati se kao duga

akort n. (muz.) akordakraba n. rođak, rođaka, srodnikakraba kadın n. srodnicaakraba...(s) ı, i, u, ü a. rodbinski, rođačkiakrabalı a. srodanakrabalık n. rodbina, srodnost, srodstvoakraballar n. rodbinaakreditif açmak v. akreditovati

AkredıtıfA

REČNIK SINONIMA

281 rečnik sinonima

Kkaba adam terbiyesiz adamkaba edepsiz; kabacakabahat (-ti) suçluluk; suç (-çu), kusur; tak-

sirkabahat sahibi suçlu; mücrimKâbe Beytullahkabile aşiret (-ti); soy; oymak (-ğı)kabiliyetli istidatlıkabiliyetsiz iktidarsız; kifayetsizkabiliyetsizlik iktidarsızlık; kifayetsizlikkabuk (-ğu) kapçık, kışır (- şrı)kabul etmek edinmek; benimsemek, kabul-

lenmekkabul resepsiyon, istikbalkaburga dılı, eğekaç? ne kadar?kaça? kaç para?kaçak firarîkaçık deli; çılğın; tahtası eksik; acayip fikirlikaçınılmaz önüne geçilemezkaçınılmazlık önüne geçilemezlikkaçınmak çekinmekkaçıp gitmek sıvışmak, tabanları yaülamakkaçırma kapıp götürmekaçış kaçma; firarkaçışmak bırdenbire dağılmakkaçma firarkaçmak firar etmekkadar gelmek kadar varmak; yetişmekkadar dek; ilâkader mukadderat, kısmet (ti), talihkadı hâkimkadın müenneskafile konvoykâğıt parçası pusula; varakakâğıttan kâğıt...; kâğıt...(s)ı,i,u,ükağnı talikakahkahası basmak kahkahalarla gülmek;

gülmeden çatlamakkahpe orospu; fahişekahraman yiğit (-di)kahramanlık (-ğı) yiğitlik (-ği)kahvaltı sabah kahvaltısıkahve rengi kestane rengi, kumral

kahve kahvehanekaide kuralkakım askalabalık (-ğı) sıkışıklık (-ğı); kargaşa; izdi-

ham; tehacüm; kesretli, müteaddit, tıkı-şıklık, yığılışma

kalbur çalkarkalburdan geçirmek kalburlamakkalça but, kalça mafsalıkaldıraç manivela; külçekaldırma iptal etmekaldırmak lağvetmek, igla etmek, feshet-

mek, geri almak; iptal etmekkaldırmasız iptalsizkalem odası kalem; yazıhanekalınlık şişmanlıkkalıntı artık (-ğı); bakiye; kusurkalıp (-bı) modelkalıt miras; terekekalite keyfiyet (-ti)kalkış hareket; gidişkalkışmak cesaret etmek; cüret etmekkalkmak ayağa kalkmak, gitmek; hareket

etmek; uzaklaşmak; çıkmakkalp para basmak kalpazanlık etmekkama şeklinde kamamsıkama takozkambur kamburlukamburlaşmak; kamburu çıkmakkamçı izi değenek izikamçı kırbaçkamış sazkamu âlem umumiyet; halk (-kı)kamyon yük otomobilikan dolaşımı kan deveranıkan demkana susamış kan dökücü; hunhar; gaddarkanaat getirmek kanmak; kani olmakkanal su yolukanalizasyon tesisatı kanalizasyonkanamak kan gelmekkanape sedirkanara kasap dükkânıkanat (-dı) cenahkanatlanıp uçmak fırlamak; fırlayıp uçmakkandırma ikna (-aı)kandırmak ikna etmekkani kanmış, kanaat getirmiş, inançlı

282rečnik sinonima

kanış kanaat (ti), inanma, inancılıkkanıtla delille göstermek; yerine getirmekkanlamak kana bulamakkanlı kanyankansız anemikkansızlık (-ğı) anemikantar topu tartıkanun yasakanuna aykırı kanuna mugayir; gayri meşrukanuni yasamalı; yasalikanuniyet (-ti) meşrutiyet (-ti)kanunlara aykırı hareket ağır suçkanunname yasa kitabıkanunsuzluk kanuna mufayeret; anarşikaolin arıkilkap (-bı) sahan; kâse; çanakkapalı kız kapalı müslüman kadınıkapamak kapatmak; örtmek; tıkamakkapanış hapsetme; sınırlama; loğsalıkkapanmak onulmakkapatmak örtmekkapcık sahancıkkapiler kılcal borukapıp götürücü kaçırankapıyı zorlamak zorla açmakkaplamak ciltlemekkaplumbağa tosbağakapma tutma; yakalamakapmak tutmak, yakalamakkapsama gücü gem, yükükapsül kovankaptan süvari; gemi süvarisikara siyah; kapkara; anakara; kıtakaraca siyahımsı; esmerkaracı çamurcukarakteristik tipik; mahsuskarakterize etmek vasıfllandırmakkaralamak çamur atmak; iftira etmekkaralık zulmek (-ti)karamasar kötümser; bedbin; pesimistkaramasarlı pesimist...(s)ı,i,u,ükaramasarlık pesimizmkaranlık (-ğı) zulmet (-ti), muzlim, muze-

limkarar (-name) tüzük; emir (-name); nizam

(-name); talimat (-name); hükümkarar vermek kararlaştırmak, çözmek, hü-

küm vermek

kararlaştırmak karar getirmek; emretmek; tayin etmek; talimat vermek; tespit etmek

kararlılık kesinlikkararmak rengi karaya dönmek; siyahlan-

mak; siyah olmakkararname emirname, berat (tı)kararsız olmak tereddüt etmekkararsız mütereddit; oynak; sebatsız; de-

vamsız; dönek; vefasızkararsızlık (-ğı) ikircim; tereddüt (-dü)kararsızlık göstermek bir türlü karar ver-

mek; duraksamak; tereddüt etmekkarartma karanlıkkarartmak siyaha boyamak; siyahlatmak;

karanlık etmekkaraya çıkma karaya çıkarma; inme; indirmekare murabbaı tam; tam karekargımak beddua etmek; lânet etmek; telin

etmek; ilenlemekkargın rende, mutfak rendesikargış beddua; lânet (-ti); telinkarı eş; zevce; sevgili; yârkarikatürcü karikatüristkarikatürize etmek karikatürleştirmekkarın batınkarışı halita; alaşım; mahlutkarışık renkli rengârenk; ala; alacakarışık dolaşık; çapraşık; komplike; muğlak;

katışıkkarışıklık kargaşalık, kaoskarışıtçı aleyhtar; muhalif; düşman; hasımkarışma müdahale, çaparızkarışmak müdahale etmek, dahletmekkarıştırma deşeleme; eşelemekarıştırmak katıştırmak, mezcetmek, do-

laştırmak, deşelemek; eşelemek; yanlış yapmak

karmakarışıklık hercümerçkarnabahar karnabit (-ti)karşı davranmak muamele etmek; hareket

etmekkarşı durmak karşı gelmek, muhalefet (ili

mukavemet) etmekkarşı günah işlemek bir şeye tecavüz etmekkarşı aleyhine; karşısındakarşılama kabul; istikbalkarşılaşma görüşme, buluşma, rendevu,

mülakat

283 rečnik sinonima

karşılaşmak buluşmak, görüşmek, rast gel-mek, rastlaşmak

karşılaştırma kıyaslama, benzetme; muka-yese

karşılaştırmak kıyaslamak, mukayese et-mek, teşbih etmek, benzetmek

karşılık cevap (-bı); mukabele; inanca; te-minat; ödün; rövanş; mütekabil, karşılıklı olarak, her iki taraflı

kartel danışma birliğikas adalekaş ebrukasa vezanekaşıkçı kuşu pelikankaşımak tırmalamak; kazımakkaşınıcı talikacıkaşınmak gidişmekkasırga bora; fırtına; fena hava; uygunsuz

zaman; vakitsizkasırgalı boralı; fırtınalıkkasıt (-stı) taammüt (-dü)kaşları çatmak somurtamak; surat asmak;

yüz buruşturmakkasten isteyerek; bile bilekatı olarak sıkıca; metanetlekatı yürekli merhametsiz, hissiz, insafsız,

zalim, gaddarkatî nihaîkatı sert; sulpkatil kasten öldürmekatılaşmak sertleşmek; pekişmekkatılaştırmak pekiştirmekkatîleşmiş kesinleşmişkatılık pekişiklik; duygusuzlukkatılmak ortak olmak, iştirak etmek, müşa-

reket etmekkatip sekreterkatiplik katiplik dairesi, sekreterlikkatlamak sarmakkatma munzamkatmak ilâve etmek; eklemekkatot negativ elektrotkatsayı emsal; misli tezyitkavak (-ğı) kavak ağacıkavak kerestesi kavak odunukaval çoban kavalıkavga etmek çekişmek; münazaa etmek;

atışmak; dalaşmak

kavga çekişme, dalaş, münakaşa, münazaa, niza, ihtilaf

kavgacı yaygaracıkavram mefhumkavruk yanıkkaya yosunu likenkaya kayalık; mağara; inkayağan taş arduazkayak yapma kayakkayakçılık kayak sporukayanılmamış haksız; müstahak olmayankaybetmek yitirmek; zayi etmekkaybolma ortadan kaybolmakaydetmek tescil etmek, kütüğe geçirmek,

not etmek; yazmakkaygan kayağan, kaymakkaygana omletkaygı endişe, üzüntü, korku, merakkaygılı düşünceli; meraklı; endişelikaygısız endişesiz; kaytısız; düşüncesiz; ra-

hat; meraksız; kedersiz; gamsızkaygısızca rahat rahatkaygısızlık (-ğı) endişesizlik (-ği); rahatlık

(-ğı)kayık (-ğı) sandalkayın ağacı huş ağacıkayın peder kaynatakayın valide kaynanakayın kayınbiraderkayıp (-ybı) yitim; zıya (-aı); telefkayıp düşmek kayıp sürçemekkayış sırımkayıt (-ydı) not; muhtıra; tescil; kaydetme,

tecil, sicil, defter, kütük, ceridekayıtsız aldırışsız, ilgisiz, meraksız, lakayt,

aldırmaz, özensiz; dikkatsiz; ihmalci; iti-nasız; ihtimamsız

kayıtsızlık aldırışsızlik, ilgisizlik, meraksız-lık, aldırmazlık

kaymak düz, ıslak ve ya kaygan bir yüzey üzerinde sürtünerek kolayca yer değiştir-mek; kaymak: sütün yüzünde zar duru-munda toplanan açık sarı renkli koyu yağlı katman, yağlı öz, krema

kaynak (-ğı) pınar, memba (-aı)kaynama kaynayış; galeyankaynamak galeyan etmek, pişmek, haşlan-

mak

284rečnik sinonima

kaynana eşin annesi, kayın validekaynata kayın baba, kayın pederkazanç (-cı) kâr, istifadekazanç düşkünü para canlısı, faydacı; be-

zirgânkazanç hırsı tamahkârlık (-ğı)kazancı bakırcıkazançlı ranatabl, kârlı; yararlı; istifadelikazançlık kârlık; yararlık; istifadelikkazanmak edinmek, elde etmek, kesp et-

mek, iktisap etmek, kâr etmek; faydalan-mak; istifade etmek

kazaya uğaramak kaza geçirmekkazaya uğramak kaza geçirmek, felâkete uğ-

ramak, zarar görmekkazımak rendelemek; raspa etmekkazma topraktan çıkarma; kürdan; mızrapkazmak topraktan çıkarmakkeçi yavrusu oğlak (-ğı)kederlendirmek hüzün vermek; müteessir

etmekkedi yavrusu kedicikkefalet (-ti) tekeffül; teminat (-tı); garantikefil olmak kefalet etmekkefil ciranta, garanti edenkeke pepekekeleme pepelemekekre sert; burukkelimesi kelimesine harfiyen; lafzankelo saçsızkemancı viyolonistkemer köprü viyadükkemirerek delmek; aşındırarak delmekkemirgen kemirici hayvankemiyet (-ti) miktar; nicelikkenar ayrıt, köşe;marjkendi bizzat, özel; şahsî; zatî; hususîkendini göstermek temayüz etmekkendini öldürme intıharkenevir kendirkereste fabrikası bıçkıhanekerevet (-ti) karyola;yatak (-ğı)kervan kafilekese küçük torba; torbakesek toprak parçasıkeşif (-şfi) bulgu; icat (-dı); istikşafkesik bıçak yarası; çatlak yerkesik; bıçak yarası

kesilme kesinti, durdurma, durdurulma; in-kıta; fasıla; sekte

kesilmek peynirlenmek; bozulmakkesilmiş parça dilimkesilmiş çekmişkesim kesişme; kesinti; biçimkesinlikle katî surette; kesenkes; katiyetle;

kategorikkeskin akıllı zeyrek; zaki; kiyasetli; varışlıkeskin ses yüksek seskeskin sesle bağırmak yüksek sesle bağır-

makkeskin taraf çalımkeskin sivri; zağlıkesme; kesilme; durdurma; durma; tatil; bi-

time; inkıtaa uğratma; öldürmekesmek biçmek, yarmak, ikiye bölmek, kesip

koparmak; dilmek; öldürmek; uçurmakkeyfı hodbehot; şenlik, neşekeyiflenmek keyfi gelmek, neşelenmekkeyifli neşeli, şenkibirli azametli; burnu havada;çalımlıkıç (-çı) makat (-dı); göt (-tü); dip (-bi); kaba

et (-ler); oturakkılavuz rehberkılıf mahfaza; zarf; sarma; kap; zarf; pansu-

man; yüzkılık değiştirmek; gizlemekkilim halıkilim küçük halı; keçe; seccadekıllı barakkilogram kilokımıldanma hareket; devimkımıldanmak hareket etmek; davranmak;

yerinden oynamakkımıldanmaz durgun; hareketsizkımıldatma oynatmakımıldatmak hareket ettirmek, oynatmakkimlik kağıdı hüviyet varakasıkimlik hüviyet; benzerlik; özdeşlikkimyager kimyacıkimyevî kimyasalkin garaz; haset (-di); hainlik; bedhahlıkkınamak:eleştirmek; kusur bulmakkinci kinli; garazlı; hasut (-du); hasetçi; bed-

hahkınnap (-bı) sicimkıpırdamak kımıldamanmak

KRATKA GRAMATIKA TURSKOG JEZIKA

305 GRAMATIKA

ABECEDA - ALFABETurski jezik pripada jugozapadnoj grupi turkijskih jezika. Govori se u Republici Turskoj, gde je jedini službeni jezik. Reformom pisma iz 1928. godine (do tada se pisalo arapskim pismom), Turci su ukinuli arapski alfabet i uveli novi, koji se temelji na latiničnom. U turskom jeziku ima 29 slova.

A a A AB b Be BC c Ce DžÇ ç Çe ČD d De DE e E EF f Fe FG g Ge GĞ ğ “yumuşak g’ meko gH h He HI ı I e/iİ i i IJ j Je JK k Ke KL l Le LM m me MN n Ne NO o O OÖ ö Ö o/uP p Pe PR r Re RS s Se SŞ ş Şe ŠT t Te TU u U UÜ ü Ü u/oV v Ve VY y Ye JZ z ze Z

306GRAMATIKA

U turskom jeziku nema razlike u rodovima. Zato se imenice menjaju samo po padežima i brojevima. U turskom ima osam padeža. Padežni nastavci zavise od poslednjeg vokala iz korena reči. Na primer, ako je poslednji vokal reči koja se menja jedan od vokala prednjeg reda (e, i, ö, ü), i vokali kojima se prave novi padeži biće iz vokala prednjeg reda. Ako je poslednji vokal iz korena reči jedan od vokala zadnjeg reda (a, ı, o, u), onda će se padežni nastavci graditi pomoću tih vokala.

Kakva će promena biti, zavisi od toga da li se reč završava vokalom ili konsonan-tom. Ako se imenica završava konsonantom, onda dobija samo osnovne nastav-ke bez ikakvih umetanja. Ako se završava vokalom, umeće se između imenice i nastavka pomoćni konsonant (n, y) da bi se izbegao „hijatus“ (zev – dva vokala jedan pored drugog).

MnožIna se pravi dodavanjem nastavka –ler za imenice u kojima je poslednji vokal jedan od vokala prednjeg reda. Ukoliko je poslednji koreniti vokal jedan od vokala a, ı, o, u, onda se za pravljenje množine dodaje nastavak –lar.

PRIDEVI se ne menjaju ni po padežima ni po brojevima. Ukoliko vidimo da je pridev dobio neki padežni nastavak, znači da je izgubio funkciju prideva i postao imenica (npr. ako se menja reč yeşil - zelen, onda više neće imati svoje prvobitno značenje, nego će značiti zelenilo.)

PADEŽNI NASTAVCI

GEnITIV:

1. in (za imenice čiji je poslednji vokal e ili i)npr: güneş–in = sunca mısafır-in = gosta2. ün (za imenice čiji je poslednji vokal ö ili ü)npr: söz-ün = reči hüzün-ün = žalosti3. ın (za imenice čiji je poslednji vokal a ili ı)npr: kar-ın = snega yıl-ın = godine4. un (za imenice čiji je poslednji vokal o ili u)npr: kol-un = ruke kum-un = peska

307 GRAMATIKA

DaTIV:

1. e (za imenice čiji je poslednji vokal e, i, ö, ü) npr: güneş-e; misafir-e; söz-e; hüzün-e;2. a (za imenice čiji je poslednji vokal a, ı, o, ili u)npr: yıl-a; kar-a; kol-a; kum-a;

aKUZaTIV:

1. Tamo gde se u genıtıvu dodaje i, i u akuzativu se dodaje i, npr: güneş-i; misafir-i; a gde se dodaje ü, i u akuzativu se dodaje ü, npr: söz-ü; hüzün-ü.2. Gde se u genitivu dodaje ı, i u akuzativu se dodaje ı, npr: kar-ı; yıl-ı; a genitivnom u odgovara akuzativno u, npr: kol-u; kum-u.

VoKaTIV nema nastavka nego se piše kao i nominativ.

InSTRUMEnTaL:

1. Ako je poslednji vokal e, i, ö ili ü, dodaje se le.2. Ako je poslednji vokal a, ı, o ili u, dodaje se la.

LoKaTIV:

1. Ako je poslednji vokal e, i, ö ili ü, dodaje se de ili te (güneş-te; misafir-de; söz-de; hüzün-de).2. Ako je poslednji vokal a, ı, o ili u, dodaje se da ili ta (kar-da; yıl-da; kum-da; kat-ta).

aBLaTIV:

1. Gde je u lokativu de ili te, u ablativu će biti den ili ten.2. Gde je u lokativu da ili ta, u ablativu će biti dan ili tan.

SRPSKO-TURSKI REČNIK

327A

B

C

Č

Ć

D

DŽ

Đ

E

F

G

H

I

J

K

L

LJ

M

N

NJ

O

P

R

S

Š

T

U

V

Z

Ž

gönderilen mal ya da para hakkında ra-poru

avizirati v. rapor etmek (ili vermek); bil-dirmek

avlija f. avluazbučni a. alfabe… azbučni red m. - alfabe

sırasıazbuka f. alfabeazija f. (geogr.) Asya Mala Azija f. - Küçük

Asyaazijat m. Asyalıaziјski a. Asya… azijska Turska - Asya

Türkiyesiazot m. azot (- tu); nitrojenazur (plavetnilo) m. mavilikazuran (plavičast) a. mavimsi, mavimtı-

rakaždaja f. ejder; ejderhaaždajin, aždajski a. ejderha… (s) ı, i, u, ü

aždajin plamen - ejderha alevi

Bbaba f. (očeva ili majčina majka) büyük

anne po babi - büyük annece / babaroga f. - canavar

baba f. (starica) kocakarı; ihtiyar kadınbabetina f. ihtiyar kadın; kocakarıbabica f. (pri porođaju) ebe; kabile; nine-

cikbabin a. büyük anne…(s) ı, i, u, übabinje n. kapanış; hapsetme; sınırlama;

loğsalıkbabo m. (otac) bababacač m. atıcı bacač plamena m. (voj.) -

ateş makinesi; alev cıhazı / bacač mina (minobacač) m. (voj.) - bomba topu; siper havanı

bacanje n. atma bacanje diska - disk atmabaciti v. atmak; fırtlamak baciti bombu

(iz aviona) - bomba atmak / bolest baci u krevet - hastalık yatağa atar; / bacakati se u krevetu - yatakta atılmak; / baciti se na koga - kimseye atılmak; / baciti se na koga kamenom - kimseye taşla atılmak

bačen a. part. atmak…(s) ı, i, u, ü bačen pa-pir - atmak kağıdı

bačva (bure) f. fıçı veća bačva - büyük fıçıbačvar m. fıçıcı

bačvica f. varilbadava (besplatno) ad. parasız; bedava;

caba (uzalud) - boş yere; nafile / ne zaba-dava - parasız yok

badavadžija (gotovan) m. bedavacıbadem m. (bot.) badem bademovo ulje n.

- badem yağıbadnjak m. (hrišć.) Noel ağacı Badnje veče

(hrišć.) - Noel gecesi / Badnji dan (hrišć.) - Noel gün

bagatela f. son fiyat kupiti nešto za bagate-lu - birşeyi son fiyata almak

bagatelisati v. değerini bilmemek; takdir etmek

bager m. (tehn.) tarak makinesibagra f. yumurcak; veletbagrem m. (bot.) akasya bagremov med -

akasya balıbagremar m. akasyalıkbagremovina f. akasya ağacıbahat m. gururlu; kibirli bahatost - kibir;

azametbajagi ad. sözum ona; sanki ko bajagi -

güya / bajagi je bolestan - sanki hastabajan a. büyülübajanje (vračanje) n. büyücülük; sihirbajat a. bayatbajati v. büyü yapmakbajka f. masalbajonet m. süngü napad bajonetom - sün-

gü maherebesi / puška s bajonetom - sün-gü tüfek

Bajram m. (isl.) Bayram Ramazanski Baj-ram - Ramazan Bayramı / Kurban Baj-ram - Kurban Bayramı

baka (starica) f. ihtiyar kadın; kocakarıbakalar m. (zoo.) morina balığıbakalin m. bakkalbakalnica f. bakkalbakandža f. uzun konçlu ayakkabıbakar m. (hem.) bakırbakarni a. bakır bakarna ruda - bakır cev-

herbaklja f. meşale; fenerbakljada f. fener alayıbakrač m. bakraçbakren a. vidi bakarnibakrorez m. bakır baskısıbaksuz m. bahtsız; talihsizbaksuzluk m. bahtsızlık; talihsizlıkbakšiš m. bahşiş

Bakšiš

B

328A

B

C

Č

Ć

D

DŽ

Đ

E

F

G

H

I

J

K

L

LJ

M

N

NJ

O

P

R

S

Š

T

U

V

Z

Ž

bal (svečanost s plesom) balo maskenbal - maskeli balo

bala (veliki zamotak) f. balya bala pamuka - pamuk balyası

bala (slina) f. sümükbalada f. (lit.) balatbalav a. sümüklübalavac (dečačić) m. toy; tüysüzbalavica f. göğüslükbalaviti v. sümüklemekbalčak m. balçakbaldahin m. kıymeti yatak örtusubalega f. fışkı; hayvan tersi; tezekbalerina f. dansöz; balet dansözü; balerinbalet m. bale; baletbaletan m. dansör; balet dansörü; baletçibalon m. balonbalsam m. balsambalsamovanje n. tahnitbalsamovati v. tahnit etmekbalvan m. kiriş; mertekban m. ban bansko zvanje n. - ban unvanıbančenje n. çok içmebančiti v. çok içmek; içi âlemi yapmakbanda f. çete; şebeke razbojnička banda -

haydut çetesibandoglav a. isiyancıbanka f. banka Narodna banka - Millet

bankası / Državna banka - Devlet banka-sı / Centralna banka - Merkez bankası / direktor banke - banka müdürü

bankar m. banker; banka sahibibankarski a. banka…(s) ı, i, u, ü bankarski

poslovi pl. - banka işlemler / bankarski činovnik m. - banka memuru

bankarstvo n. bankacılıkbanknota f. banknotbankovni a. vidi bankarskibankrot m. iflâs; müflis; batkın duševni

bankrot - ruh batkınıbankrotirati v. batmak; iflâs etmekbanuti v. tessaddüfen ortaya çıkmakbanja f. banyo; banyo salonu javno kupa-

tilo - hamam; umumî banyo / lekovita banja - ılıca

banjski a. ılıca …(s) ı, i, u, ü banjski gosti m. pl. - ılıca ziyaretçileri / banjsko lečenje n. - ılıca tedavisi / banjska sezona f. - ılıca mevsimi

bapski a. kocakarı…(s) ı, i, u, ü bapski lek m. - kocakarı ilâcı

bar, barem ad. bari; hiç olmazsabar (noćni lokal) m. bar barska dama - bar

kadınıbara f. (lokva) su birikintisi močvara n. -

bataklıkbaraba m. derbeder; serseribaraka m. barakabaratati v. kullanmak; idare etmekbariti v. haşlamakbarjak (zastava) m. bayrak; sancak nacio-

nalna zastava - millî bayrağı / podići za-stavu - bayrak asmak / spustiti zastave na pola koplja - bayrakları yarıya indirmek

barjaktar m. bayraktar; sancaktarbarok m. (arh.) barok barokni stil - barok

üslûbubarovit a. bataklı barska ptica f. - batak

kuşubaršun m. kadifebaršunast a. kadife gibibarut m. barut bezdimni barut - dumansız

barutbarutana f. baruthane; barut deposubarutni a. barut…(s) ı, i, u, ü barutni dim

- barut dumanıbas m. basso (glas) / basso (muz. instru-

ment)basna f. (lit.) masal; fablbasnopisac m. masalcı; fabl muharriribasnoslovan a. görülmemiş; efsânevî; em-

salsizbaš ad. tam baš ništa - tam hiç bir şey / baš

sad - tam bu sırada / baš ću da vidim - vallahi goreceim / baš uz kuću - tam evin yanında

bašta f. bahçe staklena bašta - cam bahçe-si; kış bahçesi

baštenski a. bahçe…(s) ı, i, u, ü baštenski radovi - bahçe çalşmaları

baština (nasledstvo) m. miras; kalıt; terekebaštinik (naslednik) m. mirasçı; kalıtçıbaštovan m. bahçıvanbaštovanstvo n. bahçıvanlıkbata (mali brat) m. küçük kardeş naišao si

na batu - küçük kardeşini karşıladınbatak m. bacak guščji batak - kaz bacağıbataliti v. bozmak, (fig.) bırakmak batali

to! (fig.) - bırak şunu!bataljon m. (voj.) tabur komandant bata-

ljona m. - tabur kumandanıbaterija f. 1.(elektr.) pil; elektrik bataryası

Bal

B

329A

B

C

Č

Ć

D

DŽ

Đ

E

F

G

H

I

J

K

L

LJ

M

N

NJ

O

P

R

S

Š

T

U

V

Z

Ž

baterija za džepnu lampu - cep lamba bataryası; / 2.(voj.) batarya / brdska bate-rija f. - dağ bataryası / obalska baterija f. - sahil bataryası

baterijski a. batarya…(s) ı, i, u, ü baterijski zaklon m. - batarya siperi

batina f. sopa; değnek batine pl. - sopalar; değnekler / dobiti batine - sopa yemek

batinanje n. sopalamabatinati v. dayak atmak; sopa çekmekbauk m. umacı; karakoncolos; korkunç

hayaletbauljati v. amaçsız gitmekbaviti se v. (čime) uğraşmakbavljenje n. uğraşbaza f. 1. (osnova) temel; esas; asıl ekonom-

ska baza - iktisat temeli / 2. vojna baza - üs / pomorska baza - deniz üssü / vaz-duhoplovna baza - hava üssü / 3. (u geo-metriji) kaide; taban / 4. (u logaritmima) baz; kaide

bazar m. pazarbazen m. havuz bazen za plivanje - yüzme

havuzubazirati (se) v. kurmak; tesis etmekbaždaren (ocarinjen) part. gümrüklübaždarenje (carinjenje) n. gümrükleme;

oktruvabaždariti (cariniti) v. gümrüklemekbdenje n. nöbetçilikbdeti v. nöbet beklemekbeba f. (malo dete) bebek; kucak çocuğu

dečja lutka n. - kuklaBeč m. (geogr.) Viyanabečki a. Viyana…(s) ı, i, u, ü Bečki kongres

- (istor.) Viyana Kongresibečiti (oči) v. gözlerini belertmekBečlija m. ViyanalıBečlijka f. Viyanalı kadınbećar (neženja) m. bekâr; evlenmemiş ~

stari (vulg.) - abazanbeda f. 1. (siromaštvo) yoksulluk; parasız-

lık; fakirlik; fukarlık 2. (nevolja) - sefalet; zaruret; sefillik / 3. (nesreća) - felaket; belâ; musibet / dopasti bede - bela başına gelmek

bedak m. yoksul; zavallıbedan a. (siromašan) yoksul; parasız; fakir;

fukara; elidar; muhtaçbedast a. (jadan) zavallı; sefil; çaresiz; bed-

baht; acınacak

bedem m. sür; kale duvarı; bedenbednica f. yoksul (ili zavallı) kadınbednik m. mutsuz (ili zavallı) erkekbedro n. kalça; butbeg m. beybeg m. kaçma; firarbegunac m. kaçak; firarî vojni begunac m.

- asker kaçağıbekeljiti se v. kimseye gülmek; sinsi sinsi

gülmekbeknuti v. söylemek nije ni beknuo - bir

kelime bile söylemedi; / nije znao ni da bekne - bir kelime bile söylemek bilmedi

bekrija m. bekribekstvo n. kaçış; kaçma; firar dati se u bek-

stvo - kaçmakbelac m. 1. (čovek bele rase) beyaz adam 2.

(konj bele dlake) - beyaz atbelaj m. belâ; felaket; âfetbelance n. yumurta akıbelančevina f. (hem.) albüminbelasati se v. beyazlaşmakbelega f. 1. (znak, obeležje) alâmet; blirti;

işaret; iz; marka 2. (ožiljak) - yara izibeleška f. not; kayıt; muhtırabeleti se v. beyazlamak; aĝartmak beli luk

m. - sarımsak / beli slez m. - beyaz ebe gümeci

beležiti v. kaydetmek; not etmek; yazmakbeležnica f. not defteri; bloknotbeležnički a. not defterler…(s) ı, i, u, ü be-

ležnička arhiva - not defterler arşivibeležnik m. noterBelgija f. (geogr.) BelçikaBelgijanac m. Belçikalıbelgijski a. Belçika… (s) ı, i, u, ü; Belçikabeličast a. beyazımsı; beyazımtırakbelilo n. aklıkbelina f. beyazlık; aklıkbeliti (činiti nešto belim) v. beyazlatmak;

ağartmak beliti (krečiti) zidove - badana etmek

belobrad a. ak sakallıbelokos a. ak saçlıbelutak m. kuvarsbenzin m. benzinbenzinski a. benzin… (s) ı, i, u, ü benzinski

motor m. - benzin motorubenzol m. (hem.) benzolbeo, bela, belo a. ak; beyaz beo belcat a. -

bem beyaz / beo kao sneg - kar gibi beyaz

Beo

B

330A

B

C

Č

Ć

D

DŽ

Đ

E

F

G

H

I

J

K

L

LJ

M

N

NJ

O

P

R

S

Š

T

U

V

Z

Ž

Beograd m. (geogr.) Belgratbeogradski a. Belgrat…(s) ı, i, u, üBeograđanin m. Belgratlıberač m. toplamçı berač pamuka m. - pa-

muk toplayicisıberačica f. toplayçı kadınberba f. toplama kosidba f. - hasat / berba

grožđa f. - bağ bozumu / berba voća f. - meyve toplama

berberin m. berberberbernica f. berberbermet m. apsent; vermutberza f. borsa efektna berza f. - borsa es-

hamı / produktna berza (robna berza) f. - borsa malı / berza rada f. - iş borsası / crna berza f. - kara borsası

berzanski a. borsa…(s) ı, i, u, ü berzanski izveštaj m. - borsa bülteni / berzanski te-čaj m. - borsa oyunları

berzijanac m. borsacı crnoberzijanac m. - kara borsacı

bes m. öfke kızgınlık; gazap; hiddet; hırs; hışım obest f. - azgınlık / iskaliti bes - öf-kesi geçmek

besan a. (ljut) kızgın; gazaplı; hiddetli; hı-şımlı obestan a. - azgın

besan a. düşüz besane noći pl. - düşüz ge-celer

besanica f. uyukusuzlukbesavesno vicdansızcabesavestan a. vicdansızbescenje n. yok fiyatı dati u bescenje - yok

fiyatına vermek / kupiti u bescenje - yok fiyatına almak

besciljan a. gayesiz; maksatsızbesciljno ad. gayesizce; maksatsızca; erek-

sizcebeseda f. söz; söylev; hitap; nutuk beseda

na gori f. - dağda hitapbesediti v. 1. (držati govor) söz söylemek;

söylev vermek; hitapta bulunmak; nutuk söylemek 2. (govoriti) - söylemek konuş-mak

besednik m. söz satmakbesedništvo n. söz sanatı; hitabet; retorikbeskamatan a. faizsiz beskamatni zajam

- faizsiz ödünçbeskarakteran a. seciyesiz; karaktersizbeskičmenjak m. 1. (životinja) omurgasız

hayvan 2. (čovek) (figurat.) - seciyesiz adam; karaktersiz adam

beskonačan a. sonsuz; nihayetsiz; bitim-siz; sınırsız; nâmütenahi

beskonačno ad. sonsuz; bitmez tükenmez beskonačno veliki - sonsuz büyük

beskonačnost f. sonsuzluk; nihayetsizlik; nâmütenahilik

beskorisno ad. boşuna; faydasız olarak; nafile

beskoristan a. faydasız; yararsız; boş; ne-ticesiz

beskrajno ad. sonsuz; bitmez tükenmez; nâmütenahi

beskrajan a. sonsuz; nihayetsiz; sınırsız; nâmütenahi

beskrajnost f. sonsuzluk; ölçüsüzlük; ni-hayetsizlik; nâmütenahilik u beskrajnost - sonsuzluğa

beskrupulozan a. engelsizbeskrupuloznost f. engelsizlikbeskrvan a. kansızbeskućnik m. evsiz, odsuz; ocaksız (skitni-

ca) - serseri; yersiz yurtsuzbesmisleno ad. manasızbesmislen a. manasız; abes; saçmabesmislica f. manasızlık; boş laf; saçma

govoriti besmislice - saçma söylemek; saçmalamak

besmrtno ad. ölümsüzbesmrtan a. ölmez; ölümsüz; lâyemutbesmrtnik m. ölmezbesmrtnost f. ölmezlik; ölümsüzlükbesneti v. (mnogo se razljutiti) öfkelenmek;

hiddetlenmek; kiyamet koparmak; gaza-ba gelmek

besnilo n. delirmek besnilo n. (bolest) (med.) - kuduz hastalığı

besparica f. parasızlıkbesplatan a. parasız; bedava; meccanî be-

splatna karta f. - bedava biletbesplatno ad. parasız; bedava; caba; mec-

canem besplatno školovanje - parasız tahsil

besplodan a. 1. (za zemljište) borak; çorak; kıraç; bereketsiz 2. (za ženu) - kısır

besplodnost f. çoraklık; kıraçlıkbespokojan a. bihuzur; huzursuzbespokojnost f. bihuzurluk; huzursuzlukbespolni a. cinsiyetsiz; cinsliksizbespomoćan a. çaresiz; zavallı; kuvvetsiz;

himayesizbesposlen a. işsiz güçsüz

Beograd

B

331A

B

C

Č

Ć

D

DŽ

Đ

E

F

G

H

I

J

K

L

LJ

M

N

NJ

O

P

R

S

Š

T

U

V

Z

Ž

besposleno ad. işsiz olarakbesposlenost f. işsizlikbesposlica f. işsizlikbesposličar m. haylaz; avare; boş; gezen;

tembelbesposličariti v. hiç bir şey yapmamak;

bomboş durmak; haylazlık etmekbespravan a. haksız; hukuka aykırı; yol-

suz; gayri kanunîbespravno ad. haksız yere; haksız olarakbespravnost f. haksızlık činiti nepravdu -

haksızlık etmekbesprekoran a. kusursuz; eksiksiz; pürüz-

süz; kıvrakbesprekorno ad. kusursuz; kusursuz ola-

rak; pürüzsüz olarakbesprimeran a. emsalsiz; emsali bulun-

maz; misli görülmemişbespuće n. yolsuz: yerbesraman (bestidan) a. utanmaz; yüzsüz;

edepsiz; arsız; hayâsιz; sιyrιk; sιkιlmazbestidno (besramno) ad. utanmadanbestidnost f. utanmazlιk; arsιzlιk; sιyιrιkιk;

hayâsιzlιkbestraga ad. pek uzak idi bestraga! - defol!besvest f. baygιnlιk; şuursuzlukbesvestan a. kendinden geçmiş;

baygιn;şuursuzbeščašće s. namussuzlukbeščastan a. namussuzbešika f. (kolevka) beşik mokraćna bešika

f. (med.) - mesane; sidik kavuğu; sidik torbası

beton m. beton armirani beton m. - beto-narme

betoniranje n. betonajbetonirati v. betonlamakbetonski a. beton…(s) ı, i, u, ü betonski

most m. - beton köprübez ad. sız; …siz; …suz; … süz / Navedeni

sufiksi se dodaju posle imenica i ličnih zamenica, zavisno od zadnjeg vokala u imenici, tj. u zamenici. / npr. bez kose – saçsız; bez tebe – sensiz

bezakonje n. kanunsuzluk; kanuna mufa-yeret; anarşi

bezalkoholan a. alkolsüzbezazlen a. saf; safdil; sadedilbezazleno ad. saf saf; saf dille; hilesizcebezazlenost f. saflık; hilesizlikbezbedan a. güvenli

bezbednost f. güvenlik; sağlamalık; emni-yet javna bezbednost - genel emniyet

bezbojan a. renksizbezbolan a. ağrısız; acısız; sancısızbezbožan a. dinsiz; imansızbezbožnik m. Tanrı tanımaz; dinsiz;

imansız; kâfir; gâvur; ateistbezbožništvo s. Tanrısızlık; Tanrıtanı-

mazlık; dinsizlik; kâfirlik; ateizmbezbrižan a. kaygısız; endişesiz; kaytısız;

düşüncesiz; rahat; meraksız; kedersiz; gamsız

bezbrižno ad. kaygısızca; rahat rahatbezbrižnost f. kaygısızlık; endişesizlik;

rahatlıkbezbroj ad. pek çok bezbroj puta - sonsuzbezbrojan a. sayısız; sayıya gelmez; sayıl-

mazbezdan m. uçurum; çok derin çukur; son-

suz derinlik; dipsizlikbezdimni a. dumansızbezdušan a. merhametsiz; insafsız; kalpsizbezglav a. başsızbezgraničan a. sınırsız; sonsuz; nâmüte-

nahibezgrešan a. günahsız; suçsuz; kabahatsızbezimen a. isimsiz; adsız; anonimbezizgledan a. şekilsizbezizlazan a. çaresiz; inçinden çıkılmazbezizrazan a. ifadesiz; tabirsizbezličan a. gayri şahsîbezmeran a. ölçüsüzbezmernost f. ölçüsüzlükbeznačajan a. önemsiz; ehemiyetsizbeznačelan a. prensipsizbeznačelnost f. prensipsizlikbeznadežan a. ümtisiz; çarezis u bezna-

dežnom stanju - ümtisiz bir halde; ümti-siz bir vaziyette

beznadežno ad. ümtisizce; ümtisizlikle; çaresizce

beznadežnost (beznađe) f. ümtisizlik; umutsuzluk

bezobrazan a. utanmaz; yüzsüz; arsız; edepsiz; hayâsız; küstah

bezobrazluk m. utanmazlık; yüzsüzlük; arsızlık; edepsizlik; küstahlık

bezobraznica f. utanmaz kadınıbezobraznik m. utanmaz erkekbezobziran a. insafsız; merhametsiz; şef-

katsiz; saygısız; hürmetsiz

BezoBziran

B