GRAD PIROT

Turistička ponuda grada

Pirota

Opšti podaci o Pirotu

Grad Pirot – jugoistok Srbije

Površina teritorije - 1.232 km2

Broj naselja – 72

Broj stanovnika - 57.911( prema popisu iz 2011.)

Pirot – administrativni centar Pirotskog Okruga,

koga čine još opštine Bela palanka, Dimitrovgrad i

Babušnica

Geografski položaj

Grad Pirot smešten je u jugoistočnoj Srbiji, u

pograničnoj zoni prema Republici Bugarskoj

Nalazi se uz buduću trasu KORIDORA 10, na

medjunarodnom putu E80

Turistički položaj

Kada govorimo o položaju grada, možemo reći da se ovaj pravac ne

uklapa u glavne turističke pravce

Srbija i okolne zemlje čine velike napore da se koridorima preko

svoje teritorije uključe u svetsku turističku cirkulaciju.

Izgradnjom Koridora 10 , odnosno kraka od Niša do Bugarske

granice i dalje do Sofije, podstakla bi tranzit preko ove teritorije, što

bi se pozitivno odrazilo i na turizam regije

Prirodni koridor ( ranije poznatiji kao "Via militaris“), u današnje

vreme takođe je iskorišćen za izgradnju magistralnih međunarodnih

komunikacija. Železnička pruga i magistralni put E-80 predstavlja

najkraću i najvažniju sponu između Zapadne i Srednje Evrope, sa

jedne, i Bliskog i Srednjeg Istoka sa druge strane.

Udaljenost većih gradova od PirotaPirot – Niš ( 70 km) Pirot – Beograd ( 305km)

Pirot - Montana ( 132km) Pirot – Sofija ( 87km )

PRIRODNE TURISTIČKE VREDNOSTI

Geomorfološke turističke vrednosti

Klima kao turistička vrednost

Hidrografske turističke vrednosti

Biogeografske karakteristike

Geomorfološke turističke vrednosti

• Kada govorimo o reljefu, posebno o Staroj planini kao

najvećem potencijalu, zastupljeni su svi oblici reljefa od

tektonskog do kraškog.

• Kao najvažnije celine

Izdvajaju se masiv Stare

planine, planina Vidlič i

Visok izmedju njih.

Klima kao turistička vrednost

• Klima opštine Pirot i Stare planine definisana je kao

kontinentalno – planinska

• Karakteristike: sveža i kratka leta i duge i hladne zime

• Stara planina je 5 meseci pod snegom na visini iznad 1.700m

• Srednja godišnja temperatura vazduha u Pirotu iznosi 12°C.

Hidrografske turističke vrednosti

Pirot i okolina imaju neujednačenu gustinu rečne

mreže, obiluju površinskim i podzemnim vodenim

tokovima.

U prvom planu izdvajaju se reke, zatim jezera, izvori,

vrela, potoci i močvare.

Reka Nišava, najveća reka koja

protiče kroz Pirot i deli grad na

dva dela. Predstavlja potencijal za

razvoj kupališnog i ribolovnog

turizma Pirota.

...reke Stare planine...Visočica – u srcu Stare planine, jedna od najlepših i najprivlačnijih reka. Prolazi

kroz veoma interesantnu klisuru, gde postoje više izletišta koja se mogu

kategorisati kao potencijalni turistički lokaliteti. U reci dominira potočna

pastrmka ( salma truta ) i ima odlične terene za mušičarenje.

Topodolska reka, pritoka Visočice i karakteristična planinska reka. Svojom

klisurastom dolinom, čistom vodom, raznovrsnim predelima kroz koje teče,

predstavlja poseban prirodni turisticki resurs. Svakako, ova planinska reka, uz

ozbiljan razvoj ruralnog turizma mesta kroz koja protiče mogla bi se uvrstiti u

ekoturisticku ponudu Pirota.

Zavojsko jezeroZavojsko jezero nalazi se 17 km severoistočno od Pirota, u dolini reke

Visočice,. Po svom postanku predstavlja jedino jezero takve vrste u Srbiji.

Nastalo je urvanjem zemljišta u kanjonu Visočice, 2km nizvodno od sela

Zavoj po kome je i dobilo ime.

Jezero je nastalo 1963. godine

Nadmorska visina – 612 m

Najveća dubina - 70 m

Dužina obalske linije - 40 km

Snaga hidroakumulacije - 80MW

...najveći turistički potencijal!!!

Zavojsko jezero se može pohvaliti skromnom turističkom infrastrukturom i

smeštajnim kapacitetima. Do sada je na širem prostoru jezera, tačnije u

selima koja gravitiraju Zavojskom jezeru kategorisano 10 objekata za smeštaj i

prihvat turista, sa oko 30 ležajeva. Većina vikendica i plovnih objekata je u

vlasništvu lokalnog stanovništva i koriste se za privatne potrebe. Nema

uređenih plaža za kupanje, restorana I ugostiteljskih objekata, kao i nekih

atrakcija na vodi.

Etnografske turističke vrednosti

Etnografskim turističkim vrednostima obično se podrazumevaju

običaji, narodna nošnja, folklor, gostoljubivost, gastronomija,

svetkovine, estetika i drugi elementi tradicionalnog i savremenog

života ljudi.

Domaća radinost i zanati na širem prostoru opštine Pirot imaju

dugu, bogatu i raznovrsnu tradiciju.

Zanati koji su se očuvali do današnjeg dana i koji mogu ući u

turističku ponudu ovog prostora svakako su: ćilimarstvo i izrada

kačkavalja.

Ćilimarstvo Pirota Pored mnogobrojnih studija o pirotskom ćilimu nisu još uvekutvrđeni njegovi počeci.

Njegova unikatnost i originalnost ogleda se u kvalitetu itrajnosti, šarama i bojama, razboju na kome je izrađen.

Jednu od najbogatijih zbirki ćilima

Poseduje Muzej Ponišavlja u Pirotu,

kao i Etnografski Muzej i Muzej

primenjene umetnosti u Beogradu.

Poslednjih godina izradom i

prodajom originalnih ćilimova

bave se preduzeća "Ponišavlje

"iz Pirota i ćilimarska zadruga

"Damsko scce” iz Pirota.

Pirotski kačkavalj

Svakako pored ćilima simbol i obeležje ovog grada je i kačkavalj.

Početak proizvodnje kačkavalja započinje

sedamdesetih godina XIX veka.

U početku je kačkavalj izrađivan

isključivo od ovčijeg mleka da bi se

tek kasnije pravio i od kravljeg mleka

ili mešanog (takozvani mešanac).

Danas se proizvodnjom ovog

pirotskog specijaliteta bavi

Mlekarska škola Dr.Obren Pejić

kao I MlekaraVisočica .

Peglana kobasicaJedan od najpopularnijih pirotskih proizvoda…

Ovaj specificni brend proizveden je koriscenjem najkvalitetnijih vrsta mesa

Poseban nacin proizvodnje, bez termicke obrade i konstantnim peglanjem.

Opstina Pirot i mali proizvodjaci ulažu ogromne napore kako bi se i ovaj proizvod

zaštitio, kao jos jedan od prepoznatljivih brendova sa ovog prostora, tačnije iz Pirota.

Umetničke turističke vrednosti

Kulturno- istorijski spomenici

Brojni su kulturno-istirijski spomenici ovog prostora koji

govore o prošlosti jednog vremena. Nalaze se na mestu

nastanka ili se čuvaju u posebnim ustanovama. Postoje

građevine i spomenici koji su stari nekoliko stotina godina.

To su srednjovekovna utvrđenja, crkve, spomenici i stare

kuće.

Najposećeniji spomenici kultureTemački manastir Sveti Đorđe, koji se nalazi 18 km severno od

Pirota, a zove se po selu i reci Temska. Podignut je u drugoj polovini

XVI veka. Živopis glavnog sela manastira je iz 1576. godine,a 1654

godine je dozidan današnji spoljni narteks.

U toku XVII veka manastir

je više puta stradao i bio

obnavljan. Početkom 1994.

godine Skupština opštine

Pirot donela je odluku o

privremenoj zaštiti okoline

manastira Sveti Đorđe.

Jedinstvena pećinska crkvaPećinska crkva, crkva Svetog Petra i Pavla , kod sela Rsovci, naStaroj planini. Reč je o araktivnom srednjevekovnom spomenikukulture sa ostatkom fresaka iz XIII veka. Pećina je smeštena desetakmetara iznad nivoa reka, u steni.

Na severnoj strani sačuvan je

ostatak prvobitnog živopisa figura

Hrista Mladenca. Freska Hristos

Mladenac je gotovo jedinstvena

u srpskom fresko slikarstvu.

Isus je predstavljen kao mlad i ćelav.

Crkva Sv.Pavla i Petra u Rsovcima

proglašena je kulturnim dobrom i

pod zaštitom je države od 1981.

godine.

Manifestacioni turizam Pirota

Pirot – grad poznat po svojim tradicionalnim i medjunarodnim manifestacijama koje se mogu iskoristiti u smislu turističke promocije grada

Neke od važnih manifestacija koje treba posetiti:

Sajam pirotske peglane kobasice – 30.januar i 31.januar

Sajam staroplaninskih jela, selo Temska – druga subota u julu mesecu

Medjunarodni Naučno istraživački kamp Stara planina ,01 – 20. jul - Temska

Medjunarodni Osveženje fest – 13.avgust

Ribolovački kotlić – septembar mesec

Medjunarodni folklorni festival – avgust mesec

Sajam suvenira - maj mesec

Medjunarodno takmičenje u ribolovu, Zavojsko jezero – 28. avgust

Izložba vina i rakije, selo Izvor, 15.februar

Jagnjijada, selo Krupac, maj mesec

Festival sira i kackavalja, 15.oktobar

Smeštajni kapaciteti Seoska gazdinstva na Staroj planini, 13 sela, 31 kuća, 148 ležajeva

Hotel Alma i Hotel Analux - novi hoteli u ponudi

Hotel StarA, planinarski dom, Stara planina – 12 soba, 43 ležajeva

Konaci Vrelo, Stara planina – 4 soba, 15 ležajeva – nije u funkciji

Garni Hotel SIN KOM, Pirot – 19 soba, 52 ležajeva

Hotel Gali, Pirot - 25 soba. 40 ležajeva

Hotel Dijana, Pirot – 10 soba, 20 ležajeva

Prenoćište Tiha noć, Pirot – 12 soba, 20 ležajeva

Trenutna turistička ponuda

Ne postoji definisan turistički proizvod

STARA PLANINA – nova turistička destinacija

TO Pirot bavi se promocijom postojeće turističke ponude u vrlo skromnim okvirima

Postoji web sajt na adresi www.topirot.com , na kome postoji poseban segment seoski turizam. Rezervacija smeštaja vrši se preko TO Pirot.

Novi Program paketi obilaska vodopada, manastira, kanjona..

Lovni i ribolovni paketi na Staroj planini...

Manifestacioni turizam, posećenost manifestacija

U turističkoj ponudi TO Pirot predstavljena su 8 izletišta u okolini Pirota , i to: Planinarski Dom, Vrelo, Temac, Sukovski manastir, Poganovo i Zavojsko jezero, planinski dom Dojkinci, kanjon reke Jerme

Od kulturnih znamenitosti izdvajaju se: Tvrdjava Kale iz XIV veka, Narodni Muzej „Ponišavlje“ , Manastir Sv. Djordje u selu Temska iz XIV veka, Pećinska crkva u selu Rsovci, na Staroj planini.

Park prirode Stara planina

Park prirode Stara planina

Водопад Пиљ•Висина 64 метара

•Један од највиших водопада у Србији

•Налази у подножју врха Пиљ (1.467)

•Откривен тек 2002. године

•Састоји се из две каскаде Горњи и Доњи Пиљ

Водопад Чунгуљ• Име добио по планинсом врху Чунгуљ

• Откривен 1996. године

• Висина водопада 42m

PEĆINSKA CRKVA, VODOPAD TUPAVICA,

SLAVINJSKO GRLO

Pećinska crkva – selo Rsovci

IZLETIŠTE VRELO

• Nadmorska visina 733m

• Коmpleks vikendica i radničko odmaralište

• Vizitor centar – prezentacija prirodnog nasleđa Stare planine

• Ribnjak pastrmke

• Staze za šetnju, staze zdravlja

VODOPAD TUPAVICA

• Visina 15 metara

• Udaljen stotinak metara od puta

• Јedan od najlepših i najpristupačnijih vodopada na Staroj planini

KLISURA ROSOMAČKE REKE

• Rosomački lonci/slavinjsko grlo

• Reka pripada slivu Visočice

• Lako se stiže pešaka ili biciklom

• Prepuna malih lonaca ( virova)

Vizija turizma na Staroj planini prema

Master planuNa osnovu rasporeda i kapaciteta sistema alpskog skijališta, na osnovu

valorizacije pogodnosti terena za izgradnju neposredno u podnožju

tog skijališta, kao i na osnovu mogućnosti racionalnog saobraćajnog

pristupa, određene su lokacije turističkih centara, turističkih naselja i

turističkih punktova i sela.

Turistički rizort Jabučko ravnište

-Budući kapacitet 23.061 jednovremenog

skijaša, sa 32 žičare i medjusobnu vezu.

Pirot iz ugla turističkog mesta Kategorija ostalih turističkih mesta, potrebna ogromna ulaganja

Prezentacija turističkih potencijala na medjunarodnim sajmovima i manifestacijama

Skromni smeštajni kapaciteti u gradu

Obeležavanje i stavljanje u funkciji prirodnih i kulturnih potencijala

Organizacija turističkih manifestacija

Turizam na selu ( 2012. – 214 noćenja, 2013. – 1050, 2014.- 2500 noćenja, 2015.-1000 )

UG žena sa sela, plasman proizvoda u većim hotelima

Programi obilaska vodopada ( 80% piroćanaca ne zna za postojanje istih)

Programi obilaska manastira i crkava

Lovni i ribolovni paketi

Omladinski turizam, kampovi, sportsko avanturističke manifestacije

Mreža prodaja suvenira

Turistički vodiči i lokalni turistički pratioci

Formiranje turističkog info centra Pirot

Spremni projekti za novi poziv IPA

Strategija razvoja turizma opštine Pirot

Planovi, proglami i projekti... Rekonstrukcija karaule Dojkinci – projekat prekogranične saradnje sa Bugarskom

( vrednost projekta 208.000 eura, grad Pirot i TO Pirot)

trenutni izgled - budući izgled

Turistički info centar Pirot – proširenje prostorija (spreman za realizaciju)

Naučno istraživački centar Temsko – spreman za realizaciju

Rekonstrukcija tvrdjave Kale, zona A1 i A11

Vertikalna saobraćajno-turistička signalizacija

Mobilne aplikacije grada i Stare planine

...

Uredjenje plaža na Zavojskom jezeru

Završetak projekta rekonstrukcija stare škole u

Pakleštici

Rekonstrukcija škole u selu Vlasi – SRP Jerma

Putna i turistička Infrastruktura

Putni pravac brana-Mrtvački most – Topli do

Topli do- Babin zub 10 km

Završetak putnog pravca do sela Gostuša

Putni pravac Pirot – Mirkovci – Jabučko ravnište

Karaula 01.maj Jelovica – lovni turizam

ODRŽIVI TURIZAM – IPA 2016

Neki od specifičnih ciljeva i aktivnosti koje se mogu finansirati

Podrška očuvanju prirodnog, kulturnog i istorijskog nasleđa u funkciji turizma,

uključujući i restauraciju objekata nasleđa i održavanje tradicionalnih predela

Unapređenje integracije između različitih vidova službe saobraćaja i jednostavnost

upotrebe od strane turista – signalizacija

Obezbediti širok pristup turističkih informacija javnom sektoru

Izrada planova upravljanja teritorijom zajedničkih turističkih područja

Razvoj male infrastrukture u turističkim mestima ( sanacija pristupnih puteva, mali

granični prelazi, dogradnja, nadogradnja, unapređenje javne komunalne mreže u

mestima i sl.)

Dodatna tehnička infrastruktura manjeg obima u tur.mestima ( igrališta, rekreativni i

sportski objekti, uređenje, osvetljenje i sl.)

Eko staze, biciklističke staze, staze zdravlja, jahanja, penjanja i sl...

Osnivanje info centara, gis platformi, zajedničke platforme za on line rezervacije...

Zaštita geografskog porekla lokalnih tradicionalnih proizvoda...

SPISAK NIJE KONAČAN....!

Zaključak i preporuke

Turisticka organizacija Srbije, kao i lokalna turisticka organizacija

treba da imaju ključnu ulogu u pokretanju i afirmaciji ekoturističkih

proizvoda i modela svih vidova turizma Pirota i okoline, kao i početnu

edukaciju lokalnog stanovništva.

Uz Turisticku organizaciju Srbije, Turističku organizaciju Pirota i JP

Srbijašume kao staraoca Parka prirode Stara planina, stvorile bi se

institucionalne predpostavke za intenzivniji razvoj turizma Stare

planine, kao najvećeg potencijala, a samim tim i opštine Pirot, kao

budućeg turističkog centra

Preporuke za dalji razvoj

i mogućnost za prekograničnu saradnju

Izrada Strategije razvoja turizma opštine Pirot za period 2017 – 2022. godina

Uredjenje komunalne i turističke infrastrukture u selima

Razvoj i uspostavljanje turističkih atrakcija na prostoru Stare planine

Markacija i uspostavljanje vertikalne-saobraćajne turističke signalizacije nasvim putnim pravcima, android aplikacija PP Stara planina

Kapaciteti za razvoj edukativno – rekreativnog turizma

Seoski turizam – veća saradnja javnog, privatnog I civilnog sektora

Pomoc ́ umrežavanju lokalnih proizvođača hrane i zanatlija

Edukacija I usavršavanje

Manifestacioni turizam, tranzitni i kongresni turizam

Lov i ribolov , verski turizam, sportski turizam ( odlična infrastruktura)

Regionalna saradnja I povezivanje

IPA fondovi – što veći kapacitet iskorišćenosti i saradnja sa Bugarskom