TÜNEL AÇMA MAKİNALARINDA.pdf

8/2/2019 TNEL AMA MAKNALARINDA.pdf

1/20

TNEL AMA MAKNALARINDA

KAZICI ULARIN AINMALARINAETK EPEN FAKTRLER VE ETKLERTHE FACTORS AND THEIR EFFECTS ON THE PICK

W EAR OF THE ROADHE ADERS

Sabri ALTINOLUK(')

OZBT

Madencilikte kullan lan gerek bomlu ti p tnel ama aakinalar ta

e gerekse kmr kaso aaklnalar i le kas levi kaso kafa Usa

rlndaki ular tarafndan yaplr Hakanisa kaznn baarsnn anah

tar faktr, kaso ularn maliyetleri ve dayanklklar&r. Bu

ularn kas srasnda anmalar makim performansnn dmesine ve

nemli taknlk re ekonomik problemlere sebep olur. snmaya etki eden

faktrlerin bilinmesi i le bunlarn mekanize kas Userindeki ters et-

kileria zalt labilir. Bu bildiride kaso u anmalarna etki adan

nemli bas faktrlerin etkileri yaplan deney sonularna dayanla

rak verilmektedir.

ABSTRACT

Rook excavation with either roadheaders or shearer drums used

in mining is done by the pics on their cutter heads or drums* The

key factors on the success of the mechanised excavations are the

costs and the tool durability. Pick wear reaching high proportions

during oatting due to the various factors affect the machine's per

formance and presents considerable technloal and economic problems.

By understanding these factors and their influencest

the adverse eff

ects of piek wear on meobanlzed underground excavations can be min

imised. In this paper, the ef fects of some main factors on pick we

ar derived from the experiments are given.

* Dr. Maden Mhendisi .Btibank Bursa Maden tgl. Mes. BURSA

285


2/20

1* GR

Gnmzn gerek madencilik gerekse inaat sektrnde yeraltnda

kau yaparak artan galeri ve tnel ama ihtiyac kargsnda giderek

mekanize kaz sistemlerine ynelinilmektedir. Dana hisli Te ekonomik

gal eri amak iin tnel ama makinalar kullanlmaktadr. Makina 1-

le kanda klasik yntemden farkl olarak delme re patlatma island,ortadan kaldrld in patlatmalarn yan etkileri de nlenmitir.

Patlatma etkisinin istenmedii yerlerde, mesela ehirlerde metro TO

kanalizasyon tnel leri alman gibi , tnel ama makinalamnn kul

lanlmalar zorunlu hale gelir.

Tnel ama makinalar .B.M denilen tam cephe, ve Roadheader

olarak adlandrlan bomlu galeri ama makinalar olmak zere iki

gruptur. Madenoilik sektrnde ounlukla manevra kabiliyetlerinin

ve alma artlarna daha kolay adapte edi lebi lmeleri, montaj ve

iletme kolaylklar dolays ile bomlu tip makinalar kullanlr.

Bomlu galeri ama makinalarnda kaz ilemi dner kafa zerin

deki kazc ular tarafndan gerekletirilir. Bu ular makina g

cn kayaca direk olarak ileten elemanlar olarak nem kazanmakta

dr* Bu sebeple makine i l e kaznnbaarl olabi lmesi tamamen

kazc ularn performansna bal dr. Mekanize kaznn ekonomik

baarsnn anahtar faktr kazc u maliyetleri ve ilerleme hz

lardr. Sert ve andrc kayalarda u anmalar ok yksek

oranlara eriir , nemli teknik ve ekonomik problemlere sebap olur.

Kazc ularn kullanmnda beli rl eyic i faktr anmadr. Bu

hem u sarfiyatnn artmasna hem de kaz ilerleme hzl arnn

dmesine neden olur. Ular anmaya dayankl sinterlenad tungs

ten karbrden imal edilirler. Bu metaryel tungsten karbr ve kob

alt kompozisyondur, fiziksel ve mekanik zellikleri alam kompo

zisyonu ve mikrostrktrU deitirilerek ayarlanabilir. Bu ekilde

farkl kaz artlar iin deiik zelliklerde u imal edi li r.

Anmay etki leyen faktrler u materyalinden kaz lan kayacn

zelliklerine kadar ok geni bir sahay kapsamaktadr. Kazc

286


3/20

ularn anmas sonucunda makinann kaz performans der, kes

me kuvvetlerinde birka misli art olur. Kas ii n ihtiya duyu

lan makine gc de o oranda artar. Ularn kayaya girmeleri zorla

tndan kesme derinl ii der,makine, vibrasyonlar artar nihayet

kurul g kaz yapmaya yetersi z hale geleb ilir. Bu konuda ngiltere'nin Newcastle upon yne niversitesinde yazarn yapm olduu

doktora almasnn bas sonular bu bildiride verilmektedir

Radyal U

ekil 1 Kazc Ular

Kalem U

2. TESTLER VE L PARAMETRELER

Deneyler laboratuvar ^artlarnda 9 tip tungsten karbr kompo

zisyonu vs 5 deiik kaya kullanlarak gerekletirilmitir.

Tungsten karbr kazc ular zel olarak imal edi lmilerdir. Test

kaya numuneleri yaklak 1 metre apnda 0.5 metre yksekliinde

sl lindiri k olarak hazrlanm ve ular bu numuneler zerinde dn

me hareketi le gerek kaz rneine benzetilerek test edilmitir.

Belirli kesme uzunluklar sonunda ulara gelen kuvvetler ile a

nma miktarlar llmtr. Anma miktarlar ularda meydana

gelen anma yzeyinin genilii olarak ve ayn zamanda utaki

arlk kayb olarak iki parametre le belirlenmitir. Kesme kuvvet ler i 3 eksenl i bir dinamometre aracl i l e bir SE 4000

287


4/20

kaydedici enstrUmsntaayon kullanlarak lUlmUvtr. Bu enatrman

bir enerj i niteai, bir amplifikatr re bir integrator Unitesin

den oluur, y bir U.V kaydedioialne balanmtr. Keane eanasn

da uca gelen kuvretin 3 eksen bi leenler i .V duyarl kat

Qserine kaydedilir.

2.1 llen Parametreler

llen birok parametre iinde deney sonularnn yorumlanmasnda kullanlan balca parametreler unlardr t

Arlk Kayb s Kas srasnda utan acnarak azalan ktle

Anma Yzeyi t Uta anma i le kesme kenarnda oludan

awnmi9 yeyin genilii (mm)

Kesme Kurveti t uca gelen kesme ynndeki kurvet ( kH )

Hormal Kurtret t Oca gelen , kesme ynne re yzeye dikkurret ( kH )

Spesifik Enerji t Bir birim kaz iin harcanan enerji (mj/m

2.2 lest Ularnn zellikleri

izelge 1 Ularn Ketalrjik zel li kler i

O

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Kobalt

1

6

10

10

6

8

14

10

6

12

Karbon

%

5.97

6.09

5.97

6.05

6.09

6.05

6.13

6.09

5.97

Tane Boyu

mirw

6

4.8

1.2

2.4

1.2

4.8

6.0

3.6

4.8

srt:

Hv

1480

1270

1525

1650

1640

1215

1285

1600

1315

288


5/20

2.3 Vest Sayalarnn zellikleri

izelge 2 Test Kayalarnn Fiziksel ve Mekanik zellikleri

Kayao Tr

Springwell Kunta,!

Blton Kumtas

Penrith Kumtas

D. Kumta

m. Kireta

Springwell Kuatac

Blton Kumtas

Penrith Kumtas

D. Kumtas

m* Kireta

Younluk

3gr/cm

2.21

2.25

2.31

2.15

2.61

Dinamik

Elastik

Hod. QPa

1.79

1.31

1,16

1.75

8.04

Tek Eksenli

Basma Day.

MPa

43

45

69

50

112

Kuvars

*

63

68

84

71

-

ekme

Day.MPa

3

3.33.2

2.8

8.3

Kuvars

Tane

Boyu, mm

0.32

0.35

0.53

0.40

-

Statik

Blastik

Mod. OPaJD

1.54

1.52

2.31

1.84

3.35

HCB

Konik D.

Sertlii

1.98

2.08

2.94

1.65

2.93

3. THOSTEK KARBBN ZELLKLER

Tungsten karbr alamnn retiminde sinterleme teknii kul

lanlr, gnk monokarbrn bosunmas sebebiyle standart metal

proses yntemlerini kullanmak mmkn olmaz. Temel retim prosed

r i lk kefedildiinden buyana pek fazla deimemitir. Prosesin

nemli admlar yledir (Powell,1973).

1. Tungsten cevher konsantresi (el i t veya volframlt) amon

yum paratungstat,tungstik asit, veya tungstik okside in

dirgenir.2. Bu kimyasallarn hidrojenle indirgenmesi il e saf tungsten

289


6/20

elde edilir.3. Saf metal toza saf karbon tosu i le oksijensiz ortanda

stlarak karbrz edilir.

4. Tungsten karbr kobalt i l e be lirl i oranlarda kart r larak

tlr ve iyi bir eklide karm ve dalan. durua getirilir

Karbr tanelerinin etraf tasasen kobalt ile kaplanmas salanr.

5. tlen metaryel kurutulur, kalplara preslenir e hidrojen veya vakun frnlarnda slnterlenerek kazc u olabi lecek

kalitede sert metal elde edilir. Kalplara preslenen karm son

boyutlarda sinterleme esnasnda lineer olarak $20 azalma pay o-

laoak ekilde boyutlandrlr. Bazen sinterleme iki aamada yap

l r noe 800 C de 5saat Sn sinterleme yap l r ve istenirse bu

paralar ilenerek dzgn sekil verilir. Saha sonra 1360 - 1400 C

de yarm saat son sinterlemeye tabi tutulur. zel uygulama alanla

r in izostati k presleme teknii kullan l r. Bu teknikte si n -

terleme esnasnda paralara bell i bir basn uygulanmaktadr. Bu

ekilde porozitesl az daha dayankl rn elde edilebilmektedir.

lngsten karbrn zellikleri , retim prosesine .kompozisyona

ve birok dier faktre bal olarak deiir. Bu faktrler retim

esnasnda kontroll olarak deitirilerek farkl kalite ve zellik

gsteren sert metaller elde etmek mmkn olmaktadr. tfUphesis

tungsten karbr retim prosesi ok geni$ bir konudur. Bildi ri ko -

susunun datlmamas i in burada ksaoa aklanmtr.

Sintere tungsten karbr - kobalt alamlarnn zellikleri ,

kobalt ve karbon miktarlarna, tane boyutuna, iapritelere, katk

maddelerine, poroziteye bal olarak deiir. Fiziksel ve mekanikbas zel likl er in metalrjjik kompozisyon i l e deimimi /izelge 3

te verilmitir.

4. KAZICI ULARDA QBLB AINMA BgTLBR

4.1 Kayalarn Keski U Btkisi le Krlma Mekanizmas

Bir keski t ip kazc u kaya i l e temas ettiinde yzeyden

belirl i bir der inl ikte ( kesme deri nli i ) kayata bir krma

290


7/20

at la oluarak kk: bir para koparak ayrlr. U kesme ynnde

il erleneye devan eder ve bu arada kesi ci u kaya i l e temas tadr.

Yeni bir atlak oiaur ve yeni bir para kopar ve kaz hareketi bu

gekilde devam eder. Bu sre iinde herbir atlak oluumunda uoa

etki eden kuvvetler yksel ir v parann kopmas i l e azal r. Kaya

yzeyi i le u devaml temas halinde olup srtnme vardr. Heticeolarak u metalinin scakl artar v bu etkiler le uta anma

olur. eki l 2 de kas srasnda kayatan paralarn kopmas, an

mann geli mesi ve etki eden kuvvetlerdeki deime ematik olarak

gste rimleti r.

izelge 3 Tungsten Karbrn Metalrjik zel likleri

WC-Tane Boyutu (mikron) 0.8 1.5 1.5 1.5 3.0 3.0

Co % si % 6 6 10 25 9 10

TiC % si % - 9 19TaC % si % - 12 15

Younluk Gr/em3 14.95 15.00 14.50 13.15 12.15 10.30

Sert lik Hv 1750 1575 1380 950 1450 1525

T.R.S MI 1650 2240 2450 2760 1930 1420

Basn Mukavemeti Mim 6700 5500 4800 3500 4600 3700

Kopresiv Yorulma 2.10 d.MPa 4900 4500 4000 2900

Elastik Modl OPa 630 630 590 457 510 480

Poisson Oran 0.204 0.204 0.200 0.243 0.220 0.220

Termal letkenlik W/mC 110 110 120 90 40 25

4.2 Anma Mekanizmalar

Kayalan kazc ular i le keserken birka e it anma meka

nizmas grlebilir, (0sborn,1969). Bunlarn baloalar

1. A bra si v anma

2.Mikroparalarn kopmas , impakt yorulma

3.Termal yorulma ve termal ok

4.mpakt hasar ve tamamen paralanma

Deiik tip mekanizmalar ayn anda etkili olabilir. Ancak en fazla

olan dier lerini maskeler. Tatbikatta bir tr anmay azaltmakgenellikle bir baka tr anmann ortaya kmasna neden olabilir.

291


8/20

Yeni U Anm U

w : Anma Yzeyir : On a

ekil 2. Ularda Anmann Oluumu ve Kuvvetlerin Art

5. KAZICIULARDA AaHWAA ETK EDEN FAKTRLER

Ug anmalarna etki eden faktrler ok eitli olup birbirleri

i l e de etki lettikl er i iin kompleks bir konu oluturmaktadrlar.

Bu faktrleri balca su gruplarda inceleyebiliriz i

1* Tungsten karbUr oetalttrjik kompozisyonu Te buna bal fak

trler

2 Kazc u geometrisi

3* Kazlan kayacn zellikleri

4* Kaz artlar ve isletme faktrleri

5*1 Tungsten Karbr Metalrjik Kompozisyonunun Etkileri

Ularn fiziksel re mekanik zellikleri ile birlikte acnma di

renleri de kompozisyon re mikro yap i l e nemli lde deinir.

Kompozisyonu oluturan tungaten karbr, kobalt ve karbrdeki karbon

miktarlar acnma zerinde nemli etkilere sahiptir. Buradaki bel

irgi n faktr kobalt olup artmas i l e acnma artmaktadr.Karbonun

limit snrlar iinde deiiminin etkisi nispeten azdr. Karbr ta

ne boyutu da anma zerinde nemli rol oynamaktadr. Tane boyutu

292


9/20

293


10/20

azaldnda a9naa direnci artmaktadr. Kompozisyonda kobalt mik

tarnn azaltlmas ucun sertliini arttrrken ayn zamanda k

rlganln artmasna sebep olur ve bu da kazc ular iin is -

tenmeyen bir durumdur. Sert ve mukavim kayalarda u krl p par

alanabili r. Bu sebeple kobalt miktar fazla azaltlmamal,

byle ortamlar iin acnma direncinin artt r l mas tane boyutunu

klterek salanmaldr. Tamamen abrasiv anmann hakim olduu

ortamda kobalt miktar % 6'ya kadar indirilerek nemli derecedeanma direnci elde ed ilebilir, seki l 3'de Elton Kumtanda ya

plan deney sonularna gre kompozisyonun, sert lik ve dayaml

n acnmaya etkileri grafik olarak grlmektedir. Tungsten kar

brn sertl ii arttka aynma miktar dzgn bir vekilde azal -

maktadr. Buna ters olarak dayankllk(toughness) arttka an

ma miktar artmaktadr. Gerekten de bu iki parametre birbirler

ini ters olarak etkilemektedirler. Daha nce yaplan bir aratr

mada kompozisyon deikenlerinin etkileri ayr ayr tesbit

edilmitir,(Harle,1976). Sonular birbirleri ile benzerlik gs -

temektedir. Avnmaya en fazla etkisi olan deiken "Kobalt* dahasonra "iane bykl' ve en sonra da Karbon miktardr^, (ekil 4.-

5.2 U Geometrisi

Yan G. n G.

ekil 5. U Geometrisi Temel Alar

Kesici u geometrisinin u anmalar zerine etkisi byktr.

Aicna zerine en fasla et ki si olan faktr klerans asdr* Bu

a ucun alt yzeyi ile kaya yzeyi arasnda kalan a olup 5

294


11/20

dereceden fazla alarda anmann etkisi azalmaktadr. Saba kk

alarda ise anma giderek artan oranlarda fazlalamaktadr. 5 de

rece burada dnm noktas olmaktadr.

Ucun n yzeyi ile kaya yzeyine dik dzlem arasndaki a

(rake as) a9nma zerinde fazla etkili deildir.Bu sebeple tatbikatta mukavemetin fazla olmas iin ularda bu a negatif 10 de

rece civarnda olmaldr. Yine yan alar da anma zerinde pek

etki l i deildir. U geni li inin de anma zerine nemli, bir et -

kii yoktur.

Hakinalarda kullanlan kazc ular genellikle kompleks geomet

rik ekillerde olmaktadrlar. Deiik ekilli ular ile yaplan de

neyler sonucunda birim hacim kaz bana en az anma gsteren u

alt yz radyal ve n yz 110 derece sivr i a l u olmutur.

ekil 6 da en az anma gsteren u ekli grlmektedir.

ekil 6. Radyal Tabanl ve V tabanl Test Ular

5.3 Kaya zel li kleri nin Etkil eri

Kaz yaplan kayacn fiziksel, mekanik ve mineralojik zellik

leri a.naay nemli ekilde etkilemektedir. Sert, iinde kuvars

gibi andrc mineral miktar fazla olan kayalarda awnma fazla

olmaktadr. Anma zerine etkisi olan kaya zellikleri nem sra

sna gre u ekilde sralanabilir t

1. Kuvars ve dier sert mineral muhtevas

295


12/20

ekil 7. Kaya zelliklerinin Anmaya Etkileri

296


13/20

2. kuvars tanelerinin ortalana tane boyu

3. sert minerallerin tane ekilleri

4. tanelerin birbirleri ile balant ekilleri ve dolgu

5. kayacn mukavemeti ( basma ve ekme dayanm )

Burada not edilmesi gereken husus bu faktrlerin tek tek et

kilerinden ok birlikte etkileri nemlidir. Sn nemli faktr ka

yacn yapsndaki kuvars ve dier sert mineral muhtevas ve bun

larn tane boylardr. Her iki faktr arttka u anmalar da

artar. Kayacn mukavemetinin tek bana et kisi azdr . iride ku

vars olmayan kireta gibi mukavemeti fazla kayalarda abraelv

anmaya pek rastlanmaz. Kayacn iinde kuvars varsa ancak o za

man anma mukavemet le artar. Bnyesinde kuvars ve dlger sert

mineraller olmayan kayalarda kaz ular a) mlkroparalarn kop

mas b) termal sok veya c) u mukavemetinin kaz kaz kuvvetleri

ne yenilmesi sonucu u krlmalar eklinde ortaya kar. Bir

genelleme yapmak gerekirse bileiminde kuvars olmayan kayalarda

kas ularnn anmas dier formasyonlara nispeten daha az olur.

Anmaya en dayankl tungsten karbr tes t uou i le deiik ka

yalarda yaplan deney sonularna gre, anma miktar kaya o* -

elliklerinden kuvars muhtevas, kuvars tane boyu ve basma nuka-

vemeti la yi bir korelasyon gstermektedir. ekil 7' de grl

d gibi bu faktrlerin artmas i l e anma miktar hemen hemen

lineer olarak artar. Grlecei zere en byk et ki yi kuvars miktar yapmaktadr. Kuvarsn % 63' ten % 84'e lkmas ile anma y

zeyi 0*5 mm1den 4misl i artarak 2 mm1 nin zerine kmaktadr.

5.4 Kaz artlar ve letmeye Bal faktrler

Kaz artlar ve maklnann kullanmnda operatrn ustal

ve aynada kas ilemini yap tarz , kesioi kafann aynada ha -

raket ekli yanal veya dikey hareketi, kesioi kafa veya tambu

run dizayn, ularn sprey veya su jetleri ile soutulmalar gi

bi faktrler anma zerinde nemli etki lere sahiptir ler. Bufaktrler ksaca unlardr :

297


14/20

298


15/20

1. Kesw h s : Kaz srasnda kaz ucunun kaya zerindeki

hzdr. Hz arttka u anmas artar. Kesme hz uta scak

ln artmasna neden olur ve scaklk arttka anma giderek

hzlanr. Kesme hz ve bu esnada ortaya kan snn artmasnnavnma miktarna et kisi eki l 8 de grlmektedir. Eer scaklk

bell i bir krit ik scakla ularsa anma ok ani olarak artar.

Anmay minimuma indirebilmek iin andr c ortamda kesme

hz drlmektedir. Bu amala tnel ama makinalarnn dner

kafalar birden fazla dnme hzlar Balyacak ekilde dizayn e-

dilmektedirler.

2. Kesme derinlii : Kesme derinlii ucun kayaca girme mikta

rdr. Genelde anma zerine fazla bir etkisi yoktur. Ancak ok

dk derinliklerde srtnme ar tt i in aynma artar. Bu yzden mmkn olduunca kesme derinlii arttrlmaldr.

3. Kesme uzunluu t Kesme uzunluu uoun kaz sresinde katet-

tii yoldur. Bu kesintisiz ekilde yaplan kaz sresi ile direk

olarak ilgilidir.Kesme uzunluu arttka anma da doal olarak

artar. Anma yzeyi kesme uzunluu i l e y = a.xn ssel fonk

siyonuna uyarak artmaktadr. Soleil 9 da bir test ucumda llen

kaz uzunluuna bal anma miktar grlmektedir.

4. Ularn soutulmas ve mekanik kazda yksek hzl su jetlerinden yararlanlmas Ularn su i le soutulmas ayn zamanda

kazlan kaya krntlarn da ortamdan hzla uzaklatrd iin

ve scakl n acnmaya ters et ki si ni drd iin anmay az

altr. ( Tecen, 1987 ).

5. Dier faktrler t sletme artlarna bal dier faktrle

rin en nemlisi kazo tambur veya kafa zerinde ularn dizayn

dr. Bunlar uygun aralklarla olmaldr. Aksi takdirde kaz ran -

dman decei gi bi anmas da artar. Ayrca operatrn maki -

nay kullanmadaki baars da etkili bir faktrdr. Kazc kafa

aynada formasyonu en kolay kazacak tarzda bir hareket yapmaldr.

299


16/20

6. U AIRMALARININ KAZI RANDIMANINA ETKS

Kazc ularn anmas makina i le kaz ileminin ekonomik ve

teknik baarsn direki olarak etkiler . Anma sonucu ulara do

lay s ile kazc kafaya gelen kaz kuvvetlerinde ve spesifik

enerjide on misline varan artlar olur, kaz randman debilir.

Ulara gelen kesme kuvveti, normal kuvvet ve spesifik enerji

nin anma yzeyine bal olarak deiimi ekil o'da grlmekte

dir. Burada nemli olan nokta normal kuvvetin,yani kaz c ucu

kaya iinde belli bir derinlikte tutmak iin makina tarafndan

uca etki ettirilen kuvvet yeni ulara nazaran anan ularda birka misil artmasdr. Bu da ayn i iin daha ar veglU ma ti

nalar gerektirir.

7. SONULAR

Tnel ama makinalarinn kaz c u lar nd a oluan anma mekan-

ze kaznn ekonomik ve teknik baarsn direk olarak etkiler. Bu

sebeple u seimleri ok nemlidir. Ular anmaya dayanklkla -

rina gre seilmelidir. Fazla anan ular, u sarfiyatnn artmas

3 0 0


17/20

301


18/20

le nallyetlerl ykseltmekle kalmaz ayn zamanda u deiimi yap

mak iin maklnann durdurulmas dolays i le kaz randmannn

dUmesine neden olur.

Ilekanize kaz uygulamasndan nce kaz yaplacak formasyonla

rn ezellikleri mutlaka incelenmeli, andraolklar tespit -

dilme11 kazo makina bu zelliklere gre seilmelidir Kaz

artlar ve kaya z el likl er i ; makina gcn, a rl n , kafa

dizaynn ve u zelliklerini belirleyici etkilere sahiptir.

Kazc ulardaki anma azaltlarak ularn faydal mrlerini

arttrmak iin deiik kaz artlarnda deiik metalurjik kompo

zisyonda ve geometrik ekilde u kullanmak gerekebilir. Tungsten

karbrn kompozisyonu parametrelerinden kobalt miktar Te karbr

tane boyu arttka anma artar, sert li k arttka anma az al r.

Bu parametreler deit ir il erek farkl zelliklerde u retimi mm

kndr. Kuvars miktar fazla fakat mukavemeti yksek olmayan ( 80MPa dan az ) abrasiv kayalarda kobalt miktar az ( 6 ) tane boyu

kk ( 3.6 mikron ve al t ) sertlii yksek (1600 Hv) tungsten

karbr kompozisyonu seilmelidir. Ancak mukavemeti yksek kaya -

larda bu kompozisyon krlgan olacandan kk tane boyu (1.2

mikron) fakat yksek kobalt ( % 10 ) ihtiva etmelidir. Termal ok

ve termal yorulma i l e anmann hakim olduu kireta gibi sert

fakat kuvars iermeyen kayalarda ise karbr tane boyu bi r miktar

arttrlmaldr. Btn bu kompozisyonlarda karbon % 6 - 6.1 ara -

snda olmaldr.

Anma zerinde en ok et kisi olan geometrik faktr u alt y

zeyi i l e kaya arasndaki klerans as d r. Bu a 5 den fazla

olmaldr. Kompleks u ekillerinden alt yzeyi radyal n yz 110

derece Val u dierlerinden daha iyi sonu vermitir.

Anmaya etki eden faktrl eri btn detaylar i l e derinlemesi

ne aklamak bi ldiri s nrlar iinde mmkn olmamartr. Burada

bal ca faktrler mskanize kazy uygulayc mhendise bir fiki r

vereosk ekilde aklanmtr.

3 0 2


19/20

KAYNAKLAR

1. ALTINOLUK, S. , 1981 ; "investigations Into Ina Effects of

Tungsten Carbide Composition and Geometry on The Durabilityof Rook Cutting Tools" , Doktora Tezi, The university of

Newcastle upon Tyne.

2. POWELL, R.J.,HKKtlCLU,O.Z.,ALTINOLK,S., 1987; "Drag Tools

Employed on Shearer Drune and Roadheaders", Trkiye Madenci

lik Bilimsel ve Teknik 10. Kongresi.

3. TECEN, 0., 1987 "Hidromekanlk ve Mekanik Kesicilerin eitli

Kayaglarda Performanslarnn Karlatrlmas", Trkiye Ma -

dencllik Bilimsel ve Teknik 10. Kongresi.

4. HARLB, M.R., 1977; "Investigations Into The Effects of Tungs

ten Carbide Composition on The Durabil ity of Rock Excavation

Tools", Ph.D. Thesis, Univ. of Newcastle upon Tyne, England.

5. SPRGGS,G.E.,BETTLE,D.J., "The Properties and End Uses of

Cemented Carbides", Powder Metallurgy,1975 Vol.18 No35.

6. 0SB0RN,H.J., 1969; "Wear of Rock Cutting Tools", powder

Metallurgy,Yoll2,Ho 24.

3 0 3


20/20

Documents

TÜNEL AÇMA MAKİNALARINDA.pdf