Tsu - Slajdovi Za Pismeni Ispit

7/23/2019 Tsu - Slajdovi Za Pismeni Ispit

1/14

UNIVERZITET U I STONOM SARAJEVU

SAOBRAAJNI FAKULTET DOBOJ

Ul. Vojvode Miia br.52 Doboj

Sistem za oslonjanje

mehanizmi za voenje tokova (1),

elastini oslonci (2) i

elementi za priguenje (3).

UNIVERZI TET U ISTONOM SARAJEVU



Prenos komandi se moe ostvarivati na mehaniki i hidraulini nain. Kod ovog

prvog aktiviranje konice se uglavnom izvodi energijom vozaa. Ndostatak je im to je

nejednako djelovanje sile na sve koione mehanizme na tokovima i danas se uglavnom

koriste kao parkirne akonice.

Hidraulini sistem koenja se danas na svim putnikim vozilima primjenjuje Na slici

127 je prikazana uproena ema hidraulinih prenosnih mehanizama sa gdje je na

prednjem toku primjenjen dobo ili disk. U oba razmatrana sluaja prednje i zadnje

konice su povezane u istu, jedinstvenu hidraulinu instalaciju. To je takozvani

jednograni prenosni mehanizam.

Slika 127.Jednograna hidraulina instalacija


2/14




Koioni moment se ostvaruje preko obimne sile na frikcionoj povrini dovoenjem u

dodir papue sa doboem. Svaka dobo konica ima nosa konice, papue sa

oblogom, oslonac papue, elemente za podeavanje zazora, povratne opruge i td.

Kod zadnjih konica imamo ugraen sistem za vezu sa komandom rune

konice slika 124.

Slika 124.Zadnja dobo konica (napogonskim tokovima)




Kod motornih vozila sa zavisno elastinim sistemom oslanjanja prednjih tokova kao i

kod konstrukcija sa neelastinim oslanjanjem, prednji tokovi nose prednji upravljaki

most slika 104

Sklop prednjeg mosta obuhvata sledee elemente:

Gredu prednjeg mosta sa svojim nosaima za vezivanje

Rukavce tokova sa glavinama

Slika 104. prednji upravljaki most


3/14




Diferencijalni prenosnik

Za obezbjeenje prenoenja momenta na kretaa kod razliitih ugaonih brzina koriste

se diferencijalni prenosnici na motornim vozilima. Elementi koji ulaze u sastav

diferencijalnog prenosnika su dati na slici 101. Razlika ugaonih brzina se pojavljuje

kod kretanja vozila u krivinama po neravnom putu ili kada su tokovi razliitih prenika

itd.

Slika 101. Elementi diferencijalnog prenosnika




Pogonski most

Pogonski most predstavlja dio prenosnog sistema snage motornog vozila pomou

kojg se obezbjeuje prenos obrtnog momenta od mjenjakog prenosnika do pogonskih

tokova odnosno gusjenica. Pogonski most ini skup tri ili vie sklopova u iji sastav

ulaze slika 97:

Glavni prenosnik


Element za pogon tokova

-pogonska poluvratila

-boni reduktori

Kuite pogonskog mosta

(ukolikoje ugraeno) Slika 97. Sklopovi pogonskog mosta

Zglobni prenosnik i pogonski mostovi


4/14




Asinhrona kardanska spojnica arnirnog tipa je prikazana na slici 92

Slika 92. Kardanska spojnica




Slika 84. Osnovna konstrukcija hidrodinamikog mjenja

a

Automatski mjenjai su sloeni mjenjaki prenosnici snage u kojima se automatski

mijenja prenosni odnos (parametar snage). Kombinacija hidrodinamikog mjenjaa i

mehanikog zupastog viestepenog mjenjaa kojim se postie mjeovita promjena

prenosnog odnosa naziva se hidromehaniki mjenja.

Hidrodinamiki mjenja se sastoji od tri osnovna dijela: pumpnog, turbinskog i

reaktorskog kola slika 84. Pumpno kolo je spojeno sa motorom i ono ga pokree dok je

turbinsko kolo spojeno sa izlaznim vratilom. Reaktorsko kolo se spaja sa kuitem preko

jednosmjerne spojnice. Ovakva veza reaktorskog kola sa nepokretnim dijelomhidromjenjaa omoguuje njegov rad u dva reima: kao mjenjaa, a kod izjednaenja

brzine pumpnog i turbinskog kola kao hidrodinamika spojnica.


5/14




Slika 82. Sinhro spojnica sa blokirajuim elementima

Pri ukljuenju odreenog stepena prenosa prstena spojnice (1) pomjera se po

ozubljenom dijelu tijelo sinhro spojnice (2) i usled dejstva opruge preko kuglice (5)

dovodi do pomjeranja ploica (4) sve dok se one ne oslone na blokiraju i prsten (3). U

ovom prstenu postoje zarezi u koje ulaze ispusti ploica (4) ija je irina neto vea od

irine samih ploica.




Slika 68. Frikciona viediskosna spojnica

Frikcione jednostepene i viediskosne spojnice se koriste kod prenosa veih obrtnih

momenata koji je zavisan od:Sile pritiskaBroja frikcionih povrinaSrednjeg prenika

frikcione povrineObzirom da se sila na frikcionim oblogama nemoe poveati preko

odreene granice to se poveanje obrtnog momenta nalazi kroz poveanje broja i

veliine frikcionih povrina slika 68.


6/14

1 frikcioni disk 2 potisna ploa 3 spiralna opruga 4 poklopac 5 potisni leaj

6 zamajac motora

Frikciona spojnica sa spiralnim oprugama




UNIVERZITET U ISTONOM SARAJEVUSAOBRAAJNI FAKULTET DOBOJ


Slika 63. Osnovni sklopovi i mehanizmi motornog vozila sa zadnjimpogonom


7/14

Osnovni delovi motora su: cilindarski blok (1), cilindarska

glava (2), poklopac cilindarske glave (3), karter (4), kolenasto vratilo (radilica)(5), klipnjaa (6), klip (7), brizgaljka (8), ventil (9), bregasto vratilo (10), zamajac

(11), osovinica (12), kaini prenosnik (13).


8/14

1 frikcioni disk 2 potisna ploa 3 tanjirasta opruga

4 poklopac 5 potisni leaj6 zamajac motora

Frikciona spojnica sa tanjirastom oprugom




UNIVERZITET U ISTONOM SARAJEVU



Slika 64. Jednodiskosna spojnica

UNIVERZITET U ISTONOM SARAJEVU



Diskosna opruna spojnica sa jednim diskom se sastoji od sledeih elemenata slika65.

Slika 65. Jednodiskosna spojnica


9/14




Komandni mehanizam sa pneumatskim servopojaivaem se koristi na vozilima

koja su opremljena pneumatskom instalacijom. Korienjem sabijenog vazduha se

pojaava pritisak na aksijalni leaj prko sistema poluga i klipova prikazano na slici 73.

Slika 73. Pneumatski servopojaiva




Slika78. Mjenjasa etiri stepena prenosa i pomjerljivim zupanicima

Ukljuivanje stepeni prenosa kod mjenjaa sa pomjerljivim zupanicima uslovljava da

zupanici budu sa pravim zubima. Kod ovih prenosa oteana je promjena prenosa,

poveana umnost tako da se ovi prenosnici sve rjee koriste ak i na teretnim vozilima.

Nalaze primjenu na radnim vozilima, posebno kod traktora kod kojih se prenosni odnos

u toku vonje ne mjenja. Prednosti ovog prenosnika su u jednostavnoj konstrukciji, niojcijeni, ali zbog estih udara o zube nemaju dug vijek.Na slici 78je prikazan prenosnik sa

tri stepena prenosa napred i hodom unazad a etvrti stepen prenosa se ostvaruje

direktnim spajanjem ulaznog i izlaznog vratila.


10/14




Slika 81. Koncepcija sinhro spojnice

Od svih moguih koncepcija sinhro spojnica danas se u upotrebi iskljuivo koriste

inercione spojnice iji princip se zasniva na tome da se ukljuenje spojnice nemoe

izvriti dok se obimne brzine ne izjednae to se postie posebnim elementima za

blokiranje zbog ega se ove spojnice nazivaju blokirajuim. Da bi se shvatio nain rada

jedne sinhro spojnice sa blokirajuim elementima potrebno je prthodno upoznati

konstrukciju sinhronizatora bez blokade slika 81.




Slika 82. Sinhro spojnica sa blokirajuim elementima

Pri ukljuenju odreenog stepena prenosa prstena spojnice (1) pomjera se po

ozubljenom dijelu tijelo sinhro spojnice (2) i usled dejstva opruge preko kuglice (5)

dovodi do pomjeranja ploica (4) sve dok se one ne oslone na blokirajui prsten (3). U

ovom prstenu postoje zarezi u koje ulaze ispusti ploica (4) ija je irina neto vea od

irine samih ploica.


11/14





Za obezbjeenje prenoenja momenta na kretaa kod razliitih ugaonih brzina koriste

se diferencijalni prenosnici na motornim vozilima. Elementi koji ulaze u sastav

diferencijalnog prenosnika su dati na slici 101. Razlika ugaonih brzina se pojavljuje

kod kretanja vozila u krivinama po neravnom putu ili kada su tokovi razliitih prenika

itd.

Slika 101. Elementi diferencijalnog prenosnika




Glavni prenosnik

Glavni zadatak u sklopu pogonskog mosta je da prenese obrtni moment sa mjenjakog

prenosnika, odnosno kardanskog vratila do diferencijalnog prenosnika uz redukciju broja

obrtaja odnosno poveanja obrtnog momentaslika 99. Kod veine vozila ose polu vratila

su pod uglom 90 u odnosu na kardansko vratiloto sa konstrukcionog stanovitapredstavlja odreeno ogranienje. Glavni prenosnik moe biti kao puni ili zupastiprenosnik.

Slika 99. Glavni i diferencijalni prenosnik


12/14




Greda prednjeg mosta se obino izrauje od ugljeninog elika ili profila razliitih

konstrukcionih oblika. Konstrukciona reenja rukavaca i glavina takoe mogu biti

razliita. Na slici 105 je prikazan nain izvoenja rukavaca prednjih tokova sa

glavinom kod prednjeg toka putnikog vozila gdje se rukavac oslanja preko

radiaksijalnih leajeva koji se u aksijalnom pravcu podeavaju preko navrtke. Da bi seleaji zatitili od neistoa na rukavcima se nalaze zaptivke.

Slika 105. Rukavci sa glavinom prednjeg toka putnikog vozila




Elementi za priguenje

Zbog elastinih oslonaca u sistemu normalno je oekivati u toku kretanja vozila

ak i po kvalitetnim putevima odreene oscilacije . Pojava oscilacija mogu da dovedu do

dinamikih optereanja i udara. Zadatak sistema je da obezbjedi to je mogue vee

priguenje a taj zadatak preuzimaju elementi priguivai odnosno amortizeri. Amortizeri

se mogu izvoditi kao mehaniki i hidrauliki. Dok su mehaniki amortizeri danas potpuno

van upotebe hidrauliki su nali vrlo iroku upotrebu i danas se uglavnom koriste.

Princip rada amortizera je pretvorba kinetike energije u toplotnu a taj efekat se postie

unutranjim trenjem u fluidu odnosno dejstvom ulja u amortizeru. Ugradnja teleskopskog

amortizera na teretnom vozilu je prikazana na slici 114.

Slika 114. Ugradnja amortizera na vozilu


13/14




Prenos komandi se moe ostvarivati na mehaniki i hidraulini nain. Kod ovog

prvog aktiviranje konice se uglavnom izvodi energijom vozaa. Ndostatak je im to je

nejednako djelovanje sile na sve koione mehanizme na tokovima i danas se uglavnom

koriste kao parkirne akonice.

Hidraulini sistem koenja se danas na svim putnikim vozilima primjenjuje Na slici

127 je prikazana uproena ema hidraulinih prenosnih mehanizama sa gdje je na

prednjem toku primjenjen dobo ili disk. U oba razmatrana sluaja prednje i zadnje

konice su povezane u istu, jedinstvenu hidraulinu instalaciju. To je takozvani

jednograni prenosni mehanizam.

Slika 127.Jednograna hidraulina instalacija




Za obezbjeenje veih sila koenja naroito kod teretnih vozila u hidraulinim

instalacijama se ugrauju servo pojaivai koji se mogu izvoditi na tri naina:

Vakumski (koristi podpritisak iz usisnog grla i motora ili pomou posebne pumpe)

Pneumatski (koristi sabijeni vazduh kompresora)

Hidrauliki (aktivira se pomou hidraulike pumpe)

U svim ovim sluajevima koristi se energija motora to uz relativno male sile na

pedali obezbjeuje silu koenja. Vakumski pojaivai su pogodni za putnika vozila

poto su jednostavne konstrukcije a zadovoljavaju postavljene zahtjeve. Kod teretnihvozila se koriste pneumatski sistemi.

Princip rada servo-

vakumskog pojaala je

prikazan na slici 129gdje

se izmeu glavnog i

radnog cilindra ugrauje i

obezbjeuje poveanje

pritiska u hidraulinoj

instalaciji.


14/14




Ureaj za noenje orua na poljoprivrednim mainama slue da ostvare vezu izmeu

prikljune maine i traktora kao i da prenesu snagu traktora na prikljunu mainu. Danas

se ovi ureaji uglavnom izvode kao hidrauliki

Slika 154. Ureaj za noenje orua

Documents

Tsu - Slajdovi Za Pismeni Ispit