TS 9582 EN 933-3

ICS 91.100.15 TÜRK STANDARDI TS 9582 EN 933-3/Nisan 1999

ÖNSÖZ − Bu standard, CEN tarafõndan kabul edilen EN 933-3 (1997) standardõ esas alõnarak, TSE Maden

Hazõrlõk Grubu�nca TS 9582�nin revizyonu olarak hazõrlanmõş ve TSE Teknik Kurulu�nun 12 Nisan 1999 tarihli toplantõsõnda Türk Standardõ olarak kabul edilerek yayõmõna karar verilmiştir.

− Bu standardõn daha önce yayõmlanmõş bulunan baskõlarõ geçersizdir.


İÇİNDEKİLER

1 - KAPSAM............................................................................................................... 1 2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR ......................................................................... 1 3 - TARİFLER............................................................................................................. 1 4 - PRENSİP............................................................................................................... 2 5 - CİHAZLAR ............................................................................................................ 2 6 - DENEY KISMININ HAZIRLANMASI..................................................................... 2 7 - İŞLEM ................................................................................................................... 3

7.1 - DENEY ELEKLERİYLE ELEME ............................................................................... 3 7.2 - ÇUBUKLU ELEKLERLE ELEME............................................................................... 3

8 - HESAPLAMA VE SONUÇLARIN GÖSTERİLMESİ ............................................. 4 9 - DENEY RAPORU ................................................................................................. 4

9.1 - ZORUNLU BİLGİLER................................................................................................ 4 9.2 - İHTİYARÎ BİLGİLER .................................................................................................. 4

EK A........................................................................................................................... 5 EK B........................................................................................................................... 6


1

AGREGALARIN GEOMETRİK ÖZELLİKLERİ İÇİN DENEYLER BÖLÜM 3: TANE ŞEKLİ TAYİNİ - YASSILIK ENDEKSİ

1 - KAPSAM Bu standard, agregalarõn yassõlõk endeksinin tayini metodunu kapsar ve hafif agregalar da dahil olmak üzere doğal veya yapay orijinli agregalara uygulanõr. Bu standardda belirtilen deney metodu, tane büyüklüğü 4 mm den küçük veya 80 mm den büyük olanlara uygulanmaz. TSE Notu - Bu standard beton agregalarõna uygulanmaz. 2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standardlara atõf yapõlmaktadõr. Bu atõflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağõda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilen atõflarda daha sonra yapõlan tadil veya revizyonlar, atõf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapõlmasõ şartõ ile uygulanõr. Atõf yapõlan standardõn tarihinin belirtilmemesi halinde ilgili standardõn en son baskõsõ kullanõlõr.

EN, ISO, IEC vb. Adõ TS No Adõ No (İngilizce) (Türkçe)

EN 932-2 Tests for general properties of aggregates Part 2 : Methods for reducing laboratory samples

TS EN 932-2 Agregalarõn Genel Özellikleri İçin Deneyler - Bölüm 2: Lâboratuvar Numunelerinin Azaltõlmasõ Metodu

prEN 932-5 Tests for general properties of aggregates Part 5 : Common equipment and calibration

TS prEN 932-5 Agregalarõn Genel Özellikleri İçin Deneyler - Bölüm 5: Genel Cihazlar ve Kalibrasyon

EN 933-1 Tests for geometrical properties of agregates - Part 1 : Determination of particle size distribution-Granulometric analysis (Sieving methods)

TS 3530 EN 933-1

Agregalarõn Geometrik Özellikleri İçin Deneyler Kõsõm 1: Tane Büyüklüğü Dağõlõmõ Tayini - Granülometrik Analiz (Eleme Metodu)

EN 933-2 Tests for geometrical properties of aggregates Part 2 : Determination of particle size distribution-Test sieves(Nominal size of apertures)

TS EN 933-2 Agregalarõn Geometrik Özellikleri İçin Deneyler Kõsõm 2: Tane Boyutu Dağõlõmõ Tayini - Deney Elekleri, Elek Göz Açõklõklarõnõn Anma Büyüklükleri

3 - TARİFLER Bu standardõn amacõ açõsõndan aşağõdaki tarifler geçerlidir. 3.1 - Tane büyüklüğü fraksiyonu (Tane sõnõfõ): Seçilmiş iki deney eleğinin büyüğünden geçen ve küçüğünde kalan agrega fraksiyonudur. NOT -Alt sõnõr sõfõr olabilir. 3.2 - Deney kõsmõ: Bir tek deneyde tamamõ kullanõlan numunedir. 3.3 - Sabit kütle: En az 1 saatlik aralõklarla kurutmadan sonra birbirini takip eden tartõmlarda, kütlenin % 0,1' den daha fazla değişmediği değeridir.


2

NOT - Deney kõsmõ bir etüvde (Madde 5.4) önceden belirlenmiş bir süre (110±5)°C'da kurutulduğunda, genellikle, sabit kütleye erişilebilir lâboratuvarlar, numunelerin özel tip ve büyüklükleri için gerekli zamanõ, etüvün mevcut kapasitesine bağlõ olarak tayin edebilirler.

4 - PRENSİP Deney iki eleme işleminden oluşmaktadõr. Deney elekleri ile ilk elemede numune Çizelge 1'de verilen tane büyüklüğü fraksiyonlarõna di /Di ayrõlõr. Her tane büyüklüğü fraksiyonu di/Di, çubuklar arasõ açõklõğõ Di/2 olan paralel çubuklu eleklerden elenir. Toplam yassõlõk endeksi, çubuklu eleğin arasõndan geçen tanelerin toplam kütlesi deneye tâbi tutulan tanelerin toplam kuru kütlesinin %�si olarak hesaplanõr. İstendiğinde her bir tane büyüklüğü fraksiyonunun di/Di, yassõlõk endeksi, ait olduğu çubuklu elekten geçen tanelerin kütlesinden hesaplanõr ve bu tane büyüklüğü fraksiyonunun kütlece %�si olarak ifade edilir.

5 - CİHAZLAR Bütün cihazlar TS prEN 932-5'deki genel özellikleri sağlamalõdõr. 5.1 - Aşağõdaki göz açõklõklarõna sahip TS EN 933-2 'e uygun kare göz açõklõklõ deney elekleri; 80-63-50-40-31,5-25-20-16-12.5-10-8-6.3 -5 ve 4 mm�dir. 5.2 - Şekil 1'e uygun ve Çizelge 1'de verilen toleranslara sahip paralel silindirik çubuklu elekler; Çubuklar arasõ açõklõğõnõn toleranslarõ, toplam açõklõk boyunca aynõ olmalõdõr. ÇİZELGE 1 - Silindirik Çubuklu elekler di/Di Tane büyüklüğü

fraksiyonu (mm)

Silindirik çubuklu eleklerde çubuklar arasõ açõklõk

(mm) 63 / 80 40±0,3 50 / 63 31,5±0,3 40 / 50 25±0,2

31,5 / 40 20±0,2 25 / 31,5 16±0,2 20 / 25 12,5±0,2 16 / 20 10±0,1

12,5 / 16 8±0,1 10 / 12,5 6,3±0,1

8 / 10 5±0,1 6,3 / 8 4±0,1 5 / 6,3 3,15±0,1 4 / 5 2,5±0,1

5.3 - Terazi, deney kõsmõnõn kütlesini, %± 0,1 doğrulukla belirleyebilen 5.4 - Hava dolaşõmlõ etüv, sõcaklõğõ (110 ± 5)°C�de tutulabilen, termostatlõ veya agregalarõn tane büyüklüklerinde değişikliklere neden olmadan kurutmaya imkân sağlayan, uygun bir cihaz. 6 - DENEY KISMININ HAZIRLANMASI Numuneler TS EN 932-1�e uygun olarak alõnmalõ ve azaltõlmalõdõr. NOT - Deney kõsmõnin kütlesi en büyük bileşenlerinin boyut ve yüzdesine bağlõdõr. Deney kõsmõnõn kütlesi TS 3530 EN 933-1 Çizelge 1'e uygun olmalõdõr.


3

Deney kõsmõ (110±5)°C�da sabit kütleye gelinceye kadar kurutulur, soğutulur, tartõlõr ve kütlesi M0 olarak kayõt edilir. 7 - İŞLEM 7.1 - DENEY ELEKLERİYLE ELEME Deney kõsmõ Madde 5.1'de belirtilen elekler kullanõlarak TS 3530 EN 933-1�e uygun olarak elenir. 4 mm'lik elekten geçen ve 80 mm'lik elekte kalan taneler tartõlõr ve işlem dõşõ bõrakõlõr.

1 ) Çubuklar arasõ açõklõğa bağlõ olarak normal çap aralõğõ 5 mm- 15 mm dir.

ŞEKİL 1 - Çubuk Elekler

4 mm ve 80 mm arasõndaki her tane büyüklüğü fraksiyonu di /Di deki bütün taneler tartõlõr ve ayrõ ayrõ muhafaza edilir. 7.2 - ÇUBUKLU ELEKLERLE ELEME Madde 7.1�e uygun olarak elde edilen her tane büyüklüğü fraksiyonu di/Di Çizelge 1�de verilen uygun çubuklu elekten elenir. Bu eleme işlemi elle gerçekleştirilmeli ve elek üzerinde kalan malzemenin


4

kütlesi 1 dakikalõk eleme işlemi sonrasõnda % 1'den daha fazla değişmiyorsa işlem tamamlanmõş olarak kabul edilmelidir. Çubuklu elekten geçen her tane büyüklüğü fraksiyonundaki malzeme tartõlõr.

8 - HESAPLAMA VE SONUÇLARIN GÖSTERİLMESİ Sonuçlar ( Ek A�da örneği verilen) deney formlarõna kayõt edilmelidir. Bütün di/Di tane büyüklüğü fraksiyonu kütleleri toplamõ hesaplanõr ve M1 olarak kaydedilir. Çubuklar arasõ açõklõğõ Di/2 olan elekten geçen di/Di tane büyüklüğü fraksiyonlarõnõn herbirindeki tanelerin kütlelerinin toplamõ hesaplanõr ve M2 olarak kaydedilir. Toplam yassõlõk endeksi FI aşağõdaki eşitlikle hesaplanõr:

FΙ = MM

x 1002

1

Burada; M1 : Her tane büyüklüğü fraksiyonundaki tanelerin toplam kütlesi, g M2 : Her tane büyüklüğü fraksiyonunun çubuklar arasõ açõklõğõ Di/2 olan çubuklu eleklerden geçen tanelerinin toplam kütlesi, g Toplam yassõlõk endeksi (FI), en yakõn tam sayõya yuvarlatõlarak kayõt edilir. Her tane büyüklüğü fraksiyonunun yassõlõk endeksi (Fii ), istendiğinde, aşağõdaki eşitlikten hesaplanõr:

Fii =mR

x 100i

i

Burada; Ri : Her bir di/Di tane büyüklüğü fraksiyonunun kütlesi , g mi : Her tane büyüklüğü fraksiyonunun çubuklar arasõ açõklõğõ Di/2 olan çubuklu eleklerden geçen tanelerinin toplam kütlesi, g Şayet Ri kütlelerinin toplamõ ile işlem dõşõ bõrakõlan tane büyüklüğü fraksiyonlarõnõn kütlelerinin toplamõ(Madde 7.1) Mo kütlesinden %1'den fazla farklõ ise (Madde 6) diğer deney kõsmõ kullanõlarak deney tekrarlanmalõdõr.

9 - DENEY RAPORU 9.1 - ZORUNLU BİLGİLER Deney raporu, aşağõdaki bilgileri ihtiva etmelidir: a) Bu standarda atõf, b) Numunenin tanõmõ, c) Lâboratuvarõn adõ, d) Deneye kõsmõnõn kütlesi, e) En yakõn tam sayõya yuvarlanmõş olarak toplam yassõlõk endeksi FI, f) Numunenin kabul tarihi. 9.2 - İHTİYARÎ BİLGİLER Deney raporu, aşağõdaki bilgileri ihtiva edebilir: a) Numune kaynağõnõn yeri ve adõ, b) Malzemenin ve numune alma işleminin tanõmlanmasõ c) En yakõn tam sayõya yuvarlanmõş olarak yassõlõk endeksi FI; d) Deney kõsmõnõn kütlesi, e) Varsa numune alma sertifikasõ, f) Deney tarihi


5

EK A (Bilgi İçin)

YASSILIK ENDEKSİNİN BELİRLENMESİNDE KULLANILACAK ÖRNEK DENEY FORMU

YASSILIK ENDEKSİ Lâboratuvar : EN 933-3......... Tarih : Numunenin tanõmõ : Deneyi Yapan : Deney kõsmõnõn kütlesi M0 = g 80 mm lik elek üzerinde kalan tanelerin kütlesi= g 4 mm lik elek altõna geçen tanelerin kütlesi= + g İşlem dõşõ bõrakõlan malzemelerin kütlelerinin toplamõ

= g

Deney elekleriyle eleme Silindirik Çubuklu eleklerle eleme Tane büyüklüğü fraksiyonu di/Di Tane

büyüklüğü fraksiyonu(Ri

)

Çubuklu eleklerin anma açõklõğõ

Çubuklu elekten geçen

malzemenin kütlesi(mi)

Fii mi/Rix100

di/Di (mm) (g) (mm) (g) 63 / 80 40 50 / 63 31,5 40 / 50 25

31,5 / 40 20 25 / 31,5 16 20 / 25 12,5 16 / 20 10

12,5 / 16 8 10 / 12,5 6,3 8 / 10 5

6,3 / 8 4 5 / 6,3 3,15 4 / 5 2,5

M1 = ∑Ri = M2 = ∑ mi

FI = MM1

x 1002 =

100x (M0 - ∑Ri +∑(İşlem dõşõ kütlelerin) )/ M0 = < %1


6

EK B (Bilgi İçin)

KESİNLİK

8 ile 20 arasõndaki toplam yassõlõk endeksi ( FI) için tekrarlanabilirlik (r) ve uyarlõlõk (R) tahminleri r = 2,8 ve R = 5 olmalõdõr.

Documents

TS 9582 EN 933-3