1

TRƢỜNG THCS TÂN BÌNH Họ tên:…………………….

Lớp:……….

ĐỀ CƢƠNG ÔN TẬP ĐỊA LÍ 6

BÀI 1: VỊ TRÍ, HÌNH DẠNG VÀ KÍCH THƢỚC CỦA TRÁI ĐẤT

1. Vị trí của Trái Đất trong hệ Mặt Trời:

-Trái Đất ở vị trí thứ 3 theo thứ tự xa dần Mặt trời.

2. Hình dáng, kích thƣớc của Trái Đất và hệ thống kinh, vĩ tuyến:

a. Hình dạng:

-Trái Đất có dạng hình cầu.

b. Kích thƣớc:

-Trái Đất có kích thước rất lớn:

+ Bán kính: 6370 km.

+ Xích đạo: 40076 km.

c. Hệ thống kinh tuyến và vĩ tuyến:

- Kinh tuyến: là những đường nối liền 2 điểm cực Bắc và cực Nam , các kinh tuyến có độ dài bằng

nhau.

- Vĩ tuyến: là những vòng tròn song song nhau và vuông góc với kinh tuyến , độ dài nhỏ dần từ xích

đạo đến cực.

- Kinh tuyến gốc: là kinh tuyến 00, đi qua đài thiên văn Grin-uýt ở ngoại ô TP Luân Đôn(Anh)

- Vĩ tuyến gốc: là vĩ tuyến 00, còn gọi là đường xích đạo:có độ dài lớn nhất

- Kinh tuyến Đông: là những kinh tuyến nằm bên phải kinh tuyến gốc.

- Kinh tuyến Tây:là những kinh tuyến nằm bên trái kinh tuyến gốc.

- Vĩ tuyến Bắc: những vĩ tuyến nằm từ Xích đạo đến cực Bắc.

- Vĩ tuyến Nam:những vĩ tuyến nằm từ Xích đạo đến cực Nam.

Bài tập:

1.Quan sát hình 1, em hãy kể tên các hành tinh trong hệ Mặt Trời và cho biết Trái Đất nằm ở vị trí

thứ mấy trong các hành tinh, theo thứ tự xa dần Mặt Trời?

2

2.Dựa vào hình, cho biết:

+ Độ dài của bán kính và đường xích đạo của Trái Đất.

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

……………………

+Các đường nối liền 2 điểm cực Bắc và Nam trên bề mặt quả Địa Cầu là những đường gì?

…………………………………………………………………………………………………………

…………

+Những vòng tròn trên quả Địa Cầu vuông góc với các kinh tuyến là những đường gì?

…………………………………………………………………………………………………………

…………

+Kinh tuyến đối diện với kinh tuyến gốc là kinh tuyến bao nhiêu độ?

…………………………………………………………………………………………………………

…………

3

BÀI 4:PHƢƠNG HƢỚNG TRÊN BẢN ĐỒ.

KINH ĐỘ, VĨ ĐỘ VÀ TOẠ ĐỘ ĐỊA LÝ.

1.Phƣơng hƣớng trên bản đồ:

-Cách xác định phương hướng trên bản đồ:

+Đầu trên kinh tuyến chỉ hướng Bắc.

+Đầu dưới kinh tuyến chỉ hướng Nam.

+Bên phải vĩ tuyến chỉ hướng Đông.

+Bên trái vĩ tuyến chỉ hướng Tây.

2.Kinh độ, vĩ độ và toạ độ địa lý:

a. Kinh độ: là khoảng cách tính bằng số độ, từ kinh tuyến đi qua điểm đó đến kinh tuyến gốc.

b.Vĩ độ:là khoảng cách tính bằng số độ, từ vĩ tuyến đi qua điểm đó đến vĩ tuyến gốc.

c. Kinh độ, vĩ độ của một điểm được gọi là toạ độ địa lý của điểm đó.

4

100T

100B

d.Cách viết toạ độ địa lý;

-Kinh độ viết ở trên.

- Vĩ độ viết ở dưới.

VD: E{

3.Bài tập:

Dựa vào hình 12, hãy:

a. Xác định hƣớng bay:

Xác định hướng bay từ Hà nội đến Viêng Chăn ( Tây Nam)

Xác định hướng bay từ Hà Nội đến Giacacta ( Nam).

Xác định hướng bay từ Hà Nội đến Manila (Đông Nam).

Xác định hướng bay từ Culalămpơ đến Băng Cốc ( Tây Bắc).

Xác định hướng bay từ Culalămpơ đến Manila ( Đông Bắc).

Xác định hướng bay từ Manila đến Băng Cốc ( Tây Nam)

b. Xác định toạ độ địa lý cảu điểm A, B, C

A { B { C {

c. Điểm có toạ độ địa lý

{ là điểm E. { là điểm D

d. Xác định hƣớng trong hình 13:

OA: hướng Bắc OB: hướng Đông

OC: hương Nam OD: hướng Tây.

1300Đ

100B

1100Đ

100B

1300Đ

00

1400Đ

00B

2400Đ

100N

5

BAØI 8 : SÖÏ CHUYEÅN ÑOÄNG CUÛA TRAÙI ÑAÁT QUANH MAËT TRÔØI

1. Söï chuyeån ñoäng cuûa Traùi Ñaát quanh Maët Trôøi:

-Traùi ñaát chuyeån ñoäng quanh Maët Trôøi theo höôùng töø Taây sang Ñoâng treân moät quỹ ñaïo hình e-

líp gaàn troøn.

-Thôøi gian Traùi Ñaát chuyeån ñoäng moät voøng treân quỹ ñaïo laø 365 ngaøy 6 giôø.

-Khi chuyeån ñoäng treân quỹ ñaïo, truïc traùi Ñaát bao giôø cuõng coù ñoä nghieâng khoâng ñoåi vaø luoân

höôùng veà moät phía.

2. Hieän töôïng caùc muøa:

-Khi chuyeån ñoäng treân quỹ ñaïo, truïc traùi Ñaát bao giôø cuõng coù ñoä nghieâng khoâng ñoåi vaø luoân

höôùng veà moät phía, do ñoù, baùn caàu Baéc vaø baùn caàu Nam luaân phieân nhau ngaõ gaàn vaø cheách xa

maët Trôøi sinh ra caùc muøa.

-Söï phaân boá aùnh saùng vaø löôïng nhieät, caùch tính muøa ôû hai baùn Baéc vaø Nam hoaøn toaøn traùi

ngöôïc nhau:

Ngaøy Teân Ñòa ñieåm

Khoaûng

caùch Traùi

Ñaát -> Maët

Trôøi

Löôïng nhieät vaø

aùnh saùng muøa

22/6

Haï chí

Ñoâng chí

Nöõa caàu

Baéc

Nöõa caàu

Nam

Ngaõ gaàn

Cheách xa

Nhaän nhieàu

Nhaän ít

Noùng ( Haï)

Laïnh (Ñoâng)

22/12 Ñoâng chí

Haï chí

Nöõa caàu

Baéc

Cheách xa

Ngaõ gaàn

Nhaän ít

Nhaän nhieàu

Laïnh (Ñoâng)

Noùng (Haï)

6

Nöõa caàu

Nam

23/9

Xuaân

phaân

Thu phaân

Nöõa caàu

Baéc

Nöõa caàu

Nam

Hai nöõa caàu

höôùng veà

Maët Trôøi nhö

nhau

Maët trôøi chieáu

thaúng goùc vôùi

ñöôøng xích ñaïo,

löôïng nhieät vaø

aùnh saùng nhaän

nhö nhau

Nöõa caàu Baéc chuyeån

noùng sang laïnh

Nöõa caàu Nam chuyeån

laïnh sang noùng.

21/3

Thu phaân

Xuaân

phaân

Nöõa caàu

Baéc

Nöõa caàu

Nam

Muøa laïnh chuyeån noùng

Muøa noùng chuyeån laïnh

1.Caâu hoûi: Dựa vào hình tran và iến th c h c cho biết

a. r i t chu n n quanh t r i th o h n nào ………………………………………………………………………………………………………

………

b. h n t v n hi n và h n n hi n c a tr c r i t vào c c n à h ch , n ch , xuân phân , thu phân .

………………………………………………………………………………………………………

……

c. u n nh n c a hi n t n a và sự hình thành a n n a nh tr n r i t

u n nh n c a hi n t n a

-Khi chuyeån ñoäng treân quỹ ñaïo, trục Traùi Ñaát bao giôø cuõng coù ñoä nghieâng khoâng ñoåi vaø luoân

höôùng veà moät phía, do ñoù, baùn caàu Baéc vaø baùn caàu Nam luaân phieân nhau ngảõ gaàn vaø cheách xa

maët Trôøi sinh ra caùc muøa.

ự hình thành a n n , a nh tr n r i t :

-Khi chuyển động trên quỹ đạo n a cầu nào ngã gần về phía Mặt Trời thì có góc chiếu lớn ,

nh n được nhiều ánh sáng và lượng nhiệt thì là m a nóng của n a cầu đó . Còn n a cầu kia là

m a lạnh do nh n được ít ánh sáng và lượng nhiệt .

2.Caâu hoûi: Dựa vào hình tran và iến th c h c cho biết

7

a.Trong ngày 22-6 (h ch ) nửa cầu nào n ả v ph a t r i

…………………………………………………………………………………………………

b.Trong ngày 22-1 ( n ch ) nửa cầu nào n ả v ph a t r i

...................................................................................................................................................

c r i t h n cả nửa cầu Bắc và a v ph a t r i nh nhau vào c c n à nào

…………………………………………………………………………………………………

d hi nh san t r i chiếu thẳn c vào nơi nào tr n b t r i t

…………………………………………………………………………………………………

BÀI 10: CẤU TẠO BÊN TRONG CỦA TRÁI ĐẤT

1. Cấu tạo bên trong của Trái Đất:

- Gồm có 3 lớp: lớp vỏ, lớp trung gian và lớp lõi.

Lớp Độ dày Trạng thái Nhiệt độ

8

Lớp vỏ Trái

Đất

Từ 5 đến 70 km

Rắn chắc

Càng xuống sâu nhiệt độ càng

cao nhƣng tối đa chỉ 10000C

Lớp trung

gian

Gần 3000 km

Từ quánh dẻo đến

lỏng

Khooảng 1500 đến 47000C

Lõi Trái

Đất

Trên 3000km

Lỏng ở ngoài, rắn ở

trong

Cao nhất khoảng 50000C

2. Cấu tạo của lóp vỏ Trái Đất:

- Là lớp rắn chắc ngoài c ng của Trái Đất.

- Chiếm 15% thể tích và 1% khối lượng của Trái Đất.

- Có vai trò rất quan trọng vì là nơi tồn tại các thành phần tự nhiên như: nước, không khí, sinh

v t...và cả xã hội loài người.

- Được cấu tạo do một số địa mảng nằm kề nhau.

- Các địa mảng di chuyển rất ch m.

- Hai địa mảng có thể tách xa nhau hoặc xô vào nhau.

1. Câu hỏi: Dựa vào hình 27.

a. Hãy nêu số lượng các địa mảng chính của lớp vỏ Trái Đất. Đó là các địa mảng nào?

9

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................

.b. Những mảng nào xô vào nhau?

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

c.Những mảng nào tách xa nhau?

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

BAØI 12 : TAÙC ÑOÄNG CUÛA NOÄI LÖÏC VAØ NGOAÏI LÖÏC

TRONG VIEÄC HÌNH THAØNH BEÀ MAËT TRAÙI ÑAÁT

1. Taùc ñoäng cuûa noäi löïc vaø ngoaïi löïc:

Noäi löïc laø gì?

- Noäi löïc laø löïc sinh ra beân trong traùi Ñaát.

- Noäi löïc taùc ñoäng laøm thay ñoåi vò trí caùc lôùp ñaát ñaù cuûa voû Traùi Ñaát daãn tôùi vieäc hình thaønh

ñòa hình nhö taïo nuùi, nuùi löûa, ñoäng ñaát...

Ngoaïi löïc laø gì?

- Laø löïc sinh ra beân ngoài trên beà maët Traùi Ñaát

- Chuû yeáu laø caùc quaù trình phong hoùa caùc loại ñaù, quaù trình xaâm thöïc (do nước chảy, do

gió)…

Noäi löïc vaø ngoaïi löïc laø hai löïc ñoái nghòch nhau,xaûy ra thöôøng xuyeân vaø ñoàng thôøi taïo

neân ñòa hình beà maët Traùi Ñaát

2. Ñoäng ñaát vaø nuùi löûa:

a) Nuùi löûa:

- Laø hình thöùc phun traøo maéc ma döôùi saâu leân maët ñaát

- Nuùi löûa ñang phun hoaëc môùi phun goïi laø nuùi löûa ñang hoaït ñoäng

- Nuùi löûa ngöøng phun goïi laø nuùi löûa ñaõ taét.

- Tác hại: Tro bụi và dung nham có thể v i lấp thành thị, làng mạc, ruộng nương.

- Lợi ích:Dung nham qua thời gian dài bò phaân huûy taïo thaønh lôùp ñaát ñoû phì nhieâu raát thuaän

lôïi cho saûn xuaát noâng nghieäp.

b) Ñoäng ñaát:

- Laø hieän töôïng caùc lôùp ñaát ñaù gaàn maët ñaát bò rung chuyeån.

- Những tr n động đất lớn làm cho nhà c a, đường sá, cầu cống bị phá hủy và làm chết nhiều

người.

- Ñeå haïn cheá thieät haïi do ñoäng ñaát caàn:

+ Xaây nhaø chòu chaán ñoäng lớn

+ Laäp traïm nghieân cöùu döï baùo

+ Sô taùn daân ra khoûi vuøng nguy hieåm

Keát luaän: ñoäng ñaát vaø nuùi löûa ñeàu do noäi löïc sinh ra

10

C u hỏi Hãy nêu s hác nhau giữa hi n tượng n i l a và đ ng đất ?

………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………

Quan sát hình 31: Hãy đọc tên từng b phận của n i l a.