IPG KAMPUS PENDIDIKAN TEKNIK

PENYERAPAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

NAMA : RABIAATUL AISHAH BT AZAHAR

NO. KP : 770923-10-5152

KUMPULAN : MT4

MATAPELAJARAN : LITERASI BAHASA MELAYU WAJ 3102

NAMA PENSYARAH :EN. MOHAMAD RADZI BIN SALLEH

TARIKH SERAHAN : 30 APRIL 2012

BINCANGKAN TOKOH-TOKOH TAMADUN ISLAM DALAM BIDANG SAINS YANG MENJADI PEMANGKIN KEPADA

KEMAJUAN ILMU

IPG KAMPUS PENDIDIKAN TEKNIK

SENARAI ISI KANDUNGAN

1. PENGHARGAAN

2. PRAKATA

3. TOKOH-TOKOH TAMADUN ISLAM

DALAM BIDANG SAINS

4. BIBLOGRAFI

5. LAMPIRAN

6. PETA MINDA

PENGHARGAAN

Assalamualaikum Warahmatullahhi Wabarakatuh.

Bersyukur kehadrat Illahi kerana dengan limpah kurniaNya dapat juga saya

menyiapkan kerja kursus Tamadun Islam dan Tamadun Asia. Ribuan terima

kasih saya ucapkan kepada individu-individu penting yang banyak membantu

saya sepanjang saya menyiapkan projek folio saya ini.

Pertama sekali sekalung penghargaan kepada Puan Sharifah Nabilatul Huda

Bt Syed Abdullah kerana beliau telah banyak memberikan bimbingan,

semangat dan nasihat berguna kepada saya sepanjang saya menyiapkan

kerja kursus ini.

Seterusnya, terima kasih juga kepada keluarga saya kerana memberikan

sokongan dan dorongan kepada saya sepanjang kerja kursus ini disiapkan.

Tidak lupa juga kepada rakan-rakan seperjuangan yang sama-sama

berhempas pulas dalam menyempurnakan kerja kursus masing-masing.

Bantuan kalian dari segi informasi terkini mengenai kerja kursus amat saya

hargai. Budi kalian yang sanggup meluangkan masa untuk memberikan

saya maklumat, tidak akan saya lupakan.

Akhir sekali terima kasih kepada pihak-pihak yang telah membantu saya

secara langsung atau tidak langsung sepanjang kerja kursus saya disiapkan.

PRAKATA

Agama dan kepercayaan memainkan peranan yang penting dalam

perkembangan tamadun. Orang Islam telah memberi sumbangan yang begitu

besar terhadap peradaban dan tamadun manusia. Tamadun Islam

merupakan salah satu tamadun dunia yang terunggul. Sumbangan tamadun

Islam tidak ternilai dalam membentuk generasi manusia yang bertamadun,

berintelektual dan maju.

Intelektual bermaksud golongan cerdik pandai atau golongan

terpelajar. Hasil daya berfikir dan akal budi yang tinggi golongan ini telah

melahirkan pelbagai ilmu dan teori yang membolehkan masyarakat hidup

lebih beradab dan bertamadun. Bidang ilmu yang diterokai para intelektual

merangkumi ilmu sains tulen dan sains sosial termasuk ilmu-ilmu agama dan

bukan agama.

Dalam tamadun Islam terdapat ramai tokoh-tokoh intelektual yang

menyumbang kepada perkembangan tamadun islam. Antaranya tokoh-tokoh

tamadun Islam dalam bidang sains yang menjadi pemangkin kepada

kemajuan ilmu ialah Ibn Sina, Ibn Rusyd, Jabir Ibn Hayyan, Al-Razi, Ibnu Al-

Nafis dan ramai lagi.

1. JABIR IBN HAIYAN

Jabir Ibnu Haiyan hidup antara tahun 750-803 masihi). Beliau dikenali

sebagai Geber oleh orang-orang Barat. Beliau juga digelar sebagai “Bapa

Ilmu Kimia Moden”. Nama penuh beliau ialah Abu Musa Jabir Ibn Hayyan.

Beliau berasal dari Kufah, Iraq. Beliau bukan sahaja terkenal dalam bidang

perubatan tetapi juga dalam bidang kimia. Pada peringkat awal kerjayanya,

beliau pernah berguru dengan Barmaki Vizier iaitu semasa zaman Khalifah

Abbasiah pimpinan Harun Ar-Rasyid.

Sumbangan terbesar beliau ialah dalam ilmu kimia. Beliau terkenal

kerana hasil penulisan yang melebihi daripada seratus risalah yang telah

diabadikan sehingga kini. Terdapat sebanyak 22 risalah yang antaranya

berkaitan dengan alkimia (Al-Kimiya dari bahasa Arab) dan ilmu kimia.

Kajiannya dalam bidang kimia menyebabkan beliau disanjung pada

zamannya.

  Beliau juga telah memperkenalkan model penelitian dengan cara

eksperimen di dunia alkimia. Maknanya, beliau yang menjana momentum

bagi perkembangan ilmu kimia moden. Beliau juga banyak mengabdikan

dirinya dengan melakukan eksperimen dan pengembangan kaedah untuk

mencapai kemajuan dalam bidang penyelidikan. Beliau mencurahkan daya

upayanya pada proses pengembangan kaedah asas ilmu kimia dan kajian

terhadap pelbagai mekanisme tindak balas kimia. Jadi, beliau

mengembangkan ilmu kimia sebagai cabang ilmu alkimia.

  Beliau telah berjaya menggabungkan kaedah kajian secara

tradisional dengan kajian secara moden menerusi ekperimen dan makmal.

Antara sumbangannya yang paling bermakna ialah kejayaan mencipta teori

peleburan logam seperti raksa, pengewapan, penyaringan, penghabluran dan

penyulingan.

Disamping itu, beliau telah memperkenalkan beberapa istilah

kimia seperti alkali, (arab: al-qali) iaitu garam kalium untuk mebuat baja,

sabun dan bahan kimia.  Antara beberapa kejayaannya yang lain dalam

bidang kimia, salah satunya ialah dalam penyediaan asid nitrik, hidroklorik,

sitrik, dan tartarik. Penekanan Jabir dalam bidang eksperimen sistematik ini

diketahui umum tidak ada tandingannya di dunia.

Oleh sebab itulah, Jabir diberi kehormatan sebagai "Bapa Ilmu

Kimia Moden" oleh rakan sejawatnya diseluruh dunia. Bahkan dalam tulisan

Max Mayerhaff, disebutkan bahawa jika ingin mencari susur galur

perkembangan ilmu kimia di Eropah maka bolehlah dijejaki secara langsung

pada karya-karya Jabir Ibnu Haiyan.

2. AL-RAZI

Abu Bakar Muhammad bin Zakaria al-Razi atau dikenali sebagai

Rhazes di dunia barat merupakan salah seorang pakar sains dan ahli falsafah

Iran. Al-Razi dilahirkan di Rayy, Iran pada tahun 865 masihi (251 Hijrah), dan

meninggal di Rayy 925 masihi (313 Hijrah). Para sarjana berpendapat

bahawa al-Razi mengalami sakit mata dan kemudiannya buta pada

penghujung hayat-nya. Al-Razi menderita akibat ketekunannya menulis dan

membaca yang terlalu banyak.

Beliau merupakan pemain gambus sambil menyanyi ketika zaman

mudanya. Kemudian beliau meninggalkan pekerjaan itu dan mempelajari

bidang perubatan dan falsafah. Beliau belajar ilmu kedoktoran dengan Ali ibn

Rabban al-Thabari dan belajar ilmu falsafah dengan al-Balkhi. Dalam masa

yang sama beliau juga belajar matematik, astronomi, sastera, dan kimia.

Beliau telah menyumbang dalam bidang perubatan, kimia dan falsafah.

Al-Razi adalah seorang ahli perubatan, falsafah, dan sarjana Parsi

yang memberikan sumbangan asas dan berkekalan dalam bidang perubatan,

Alkhemi (Alchemy), dan falsafah, yang ditulis dalam lebih 184 buah buku dan

rencana dalam pelbagai bidang sains. Beliau fasih dalam pengetahuan

perubatan Yunani dan menambah sebahagian besar kepadanya dari

pemerhatiannya sendiri. Sebagai ahli alkhemi, Razi diakui sebagai menjumpai

asid sulfirik, yang digunakan secara meluas bagi kejuruteraan kimia dan kimia

moden. Beliau juga menjumpai ethanol dan hasil sulingannya, dan

kegunaannya dalam perubatan. Beliau merupakan salah seorang guru ilmuan

dalam Dunia Islam, dan mempunyai pengaruh yang besar kepada sains dan

perubatan Eropah.

Karya agung al-Razi dalam dunia perubatan ialah Kitab al-Mansur

(Liber medicinalis ad al Mansorem). Al-Razi telah menghasilkan buku ini

ketika beliau di Khurasan di bawah pemerintahan Gabenor al-Mansur Ibnu

Ishaq. Dalam buku ini terkandung 10 penemuan berkaitan tentang amalan

sains perubatan. Buku ini dianggap satu karya beliau yang tulen dan

mencerminkan kematangan dan kepakaran beliau dalam amalan perubatan

moden.

 

Dalam buku ini juga beliau menekankan betapa pentingnya cara

pemeriksaan yang teliti sebelum membuat sesuatu kesimpulan tentang

sesuatu penyakit. Satu falsafah yang terpenting dalam karya al-Razi ini ialah

kebenaran dalam ilmu perubatan. Ia merupakan sutu elemen penting dan

amalan seorang doktor yang sentiasa menggunakan kuasa pemikiran dan

logiknya. Al-Razi menentang sekeras-kerasnya amalan penipuan dan

penyelewengan dalam amalan perubatan. Padanya, penyakit jasmani tidak

boleh dipisahkan dengan penyakit rohani. Oleh sebab itu, dalam merawat

sesuatu penyakit, kedua-dua pendekatan iaitu rohani dan jasmani harus dikaji

bersama. Karya beliau dalam bidang falsafah yang berjudul Al'Thib al-Ruhani

pula berkisar tentang cara pengubatan penyakit jiwa dan pengubatan fizik

yang menyembuhkan tubuh badan.

 Al-Razi juga menyedari mengenai pentingnya kebersihan, seperti

yang dapat dilihat dalam ketelitiannya ketika memilih tapak hospital Audidi. Al-

Razi telah menggantungkan seketul daging yang baru pada beberapa tempat

yang dicadangkan sebagai tapak hospital Audidi dan memilih tempat dimana

daging menjadi busuk paling lambat. Konsep kebersihan udara dan tempat

telah disedari oleh pakar perubatan Islam masa itu.

Al-Razi adalah seorang yang berfikiran rasional sepenuhnya, amat

yakin dengan kuasa logik. Beliau dianggap oleh rakan semasa dan penulis

bioliografi sebagai bebas dari sebarang prejudis, amat cekal dan berani

mengutarakan pendapatnya tanpa teragak-agak. Beliau percaya kepada

kemajuan manusia dan "Tuhan Maha Bijaksana". Beliau telah mengembara di

kebanyakan tempat dan memberikan khidmatnya kepada beberapa putera

dan pemerintah terutamanya di Baghdad di mana beliau mendirikan

makmalnya.

Sebagai guru dalam perubatan, beliau menarik minat ramai pelajar

dalam pelbagai bidang. Beliau juga baik, jujur, dan tegas ketika memberi

khidmat kepada pesakitnya, tidak kira kaya ataupun miskin. Institute Razi hari

ini di Tehran, Iran dinamakan sempena namanya,dan 'Hari Razi' (Hari

Farmasi) disambut di Iran setiap 27 Ogos.

Al-Razi turut memberi sumbangan yang besar dalam bidang kimia

dengan terhasilnya Kitab al-Asrar (The Book of Secrets). Buku ini telah

diterjemahkan ke dalam bahasa Latin dan merupakan sumber utama

maklumat bahan kimia sehingga abad ke-14M. Antara lain kejayaan al-Razi

dalam dunia perubatan ialah penemuan rawatan kepada penyakit cacar dan

pengasingan alkohol dalam penghasilan antiseptik.

Sumbangan al-Razi dalam bidang falsafah tidak kurang hebatnya,

dengan terhasilnya banyak karya tentang falsafah sudah cukup untuk

membuktikan minat yang mendalam al-Razi dalam bidang falsafah.

3. IBN SINA

Abu Ali Al-Hussain Ibn Abdullah Ibn Sina atau dikenali sebagai

Avicenna di dunia barat merupakan salah seorang pakar sains dari Iran. Ibnu

Sina dilahirkan pada tahun 370 Hijrah bersamaan dengan 980 Masihi. Beliau

berketurunan Tajik dan digelar Bapa Sejarah Sains. Ibnu Sina juga dikenali

sebagai Avicenna dalam dunia Barat. Pengajian peringkat awalnya bermula di

Bukhara dalam bidang bahasa dan sastera. Selain itu, beliau turut

mempelajari ilmu-ilmu lain seperti geometri, logik, matematik, sains, fiqh, dan

perubatan.

Beliau lebih menonjol dalam bidang perubatan sebagai seorang doktor.

Ibnu Sina mula menjadi terkenal selepas berjaya menyembuhkan penyakit

Putera Nub Ibn Nas al-Samani yang gagal diubati oleh doktor yang lain.

Kehebatan dan kepakaran beliau dalam bidang perubatan tiada tolok

bandingnya sehingga beliau diberikan gelaran al-Syeikh al-Rais (Mahaguru

Pertama). Beliau wafat pada 1037 Masihi atau 428 Hijrah.

Kemasyhurannya melangkaui wilayah dan negara Islam. Bukunya Al

Qanun fi al- Tibb telah diterbitkan di Rom pada tahun 1593 sebelum

dialihbahasakan ke dalam bahasa Inggeris dengan judul Precepts of

Medicine. Dalam jangka masa tidak sampai 100 tahun, buku itu telah dicetak

ke dalam 15 buah bahasa. Pada abad ke-17, buku tersebut telah dijadikan

sebagai bahan rujukan asas di universiti-universiti Itali dan Perancis. Malahan

sehingga abad ke-19, bukunya masih diulang cetak dan digunakan oleh para

pelajar perubatan.

Ibnu Sina juga telah menghasilkan sebuah buku yang diberi judul Kitab

al-Shifa yang mengandungi sajak-sajak perubatan. Dalam buku itu, beliau

telah menceritakan dan menghuraikan 760 jenis penyakit bersama dengan

cara untuk mengubatinya. Hasil tulisan Ibnu Sina sebenarnya tidak terbatas

kepada ilmu perubatan sahaja.

Tetapi turut merangkumi bidang dan ilmu lain seperti metafizik,muzik,

astronomi, philologi (ilmu bahasa), syair, prosa, dan agama. Penguasaannya

dalam pelbagai bidang ilmu itu telah menjadikannya seorang tokoh sarjana

yang serba boleh. Beliau tidak sekadar menguasainya tetapi berjaya

mencapai tahap kemuncak kecemerlangan tertinggi dalam bidang yang

diceburinya.

Di samping menjadi puncak dalam bidang perubatan, Ibnu Sina juga

menduduki kedudukan yang tinggi dalam bidang ilmu logik sehingga digelar

guru ketiga. Dalam bidang penulisan, Ibnu Sina telah menghasilkan ratusan

karya termasuk kumpulan risalah yang mengandungi hasil sastera kreatif.

Ibnu Sina percaya bahawa setiap tubuh manusia terdiri daripada

empat unsur iaitu tanah, air, api dan angin. Keempat-empat unsur ini

memberikan sifat lembap, sejuk, panas, dan kering serta sentiasa bergantung

kepada unsur lain yang terdapat dalam alam ini. Beliau berpendapat wujud

ketahanan semula jadi dalam tubuh manusia untuk melawan penyakit. Jadi,

selain keseimbangan unsur-unsur yang dinyatakan itu, manusia juga

memerlukan ketahanan yang kuat dalam tubuh bagi mengekalkan kesihatan

dan proses penyembuhan.

Pemikiran Ibnu Sina ini telah rnencetuskan kontroversi dan telah

disifatkan sebagai satu percubaan untuk membahaskan zat Allah. Al-Ghazali

telah menulis sebuah buku yang berjudul Tahafat al'Falasifah (Tidak Ada

Kesinambungan Dalam Pemikiran Ahli Falsafah) untuk membahaskan

pemikiran Ibnu Sina dan al-Farabi. Antara percanggahan yang diutarakan

oleh al-Ghazali ialah penyangkalan terhadap kepercayaan dalam keabadian

planet bumi, penyangkalan terhadap penafian Ibnu Sina dan al-Farabi

mengenai pembangkitan jasad manusia dengan perasaan kebahagiaan dan

kesengsaraan di syurga atau neraka.

Walau apa pun pandangan yang dikemukakan, sumbangan Ibnu Sina

dalam perkembangan falsafah Islam tidak mungkin dapat dinafikan. Bahkan

beliau boleh dianggap sebagai orang yang bertanggungjawab menyusun ilmu

falsafah dan sains dalam Islam. Sesungguhnya, Ibnu Sina tidak sahaja

unggul dalam bidang perubatan tetapi kehebatan dalam bidang falsafah

mengatasi gurunya sendiri iaitu Abu Al-Nasr Al-Farabi (al-Farabi).

4. IBNU RUSYD

Ibnu Rusyd atau nama lengkapnya Abu Walid Muhammad Ibnu Ahmad

lahir di Kardova pada tahun 1126 dan meninggal dunia pada tahun 1198. Di

barat beliau lebih dikenali dengan nama Averroues. Keturunannya terdiri

daripada golongan yang berilmu dan ternama. Bapanya dan datuknya

merupakan kadi di Kardova.

Beliau pernah berguru kepada Ibnu Zuhr. Beliau lebih terkenal sebagai

ahli falsafah yang pemikirannya merintis kepada Renaissance di barat.

Namun demikian sumbangannya dalam bidang perubatan dan biologi sangat

besar.Beliau merupakan ahli falsafah yang paling agung pernah dilahirkan

dalam sejarah Islam. Pengaruhnya bukan sahaja berkembang luas di dunia

Islam, tetapi juga di kalangan masyarakat di Eropah. Sebelum meninggal

dunia, beliau telah menghasilkan bukunya yang terkenal Al Taysir. Buku itu

telah diterjemahkan ke dalam bahasa Latin dan bahasa Inggeris dengan judul

‘Faclititation of Treatment’.

Selain menjalin perhubungan yang akrab dengan Ibnu Zuhr, Ibnu

Rusyd juga mempunyai hubungan yang baik dengan kerajaan Islam

Muwahidin. Hubungan ini telah membolehkan Ibnu Rusyd dilantik sebagai

hakim di Sevilla pada tahun 1169. Dua tahun kemudian, beliau dilantik

menjadi hakim di Kardova.  Selepas beberapa waktu menjadi hakim, beliau

dilantik sebagai doktor istana pada tahun 1182 berikutan persaraan Ibn Tufail.

Sumbangan beliau bukan sahaja dalam bidang perubatan tetapi juga meliputi

bidang falsafah, ilmu kalam, falak, fiqh, muzik, kaji bintang, tatabahasa dan

nahu.

Antara karya besar yang pernah dihasilkan oleh Ibnu Rusyd

termasuklah Kulliyah fit-Thibb yang mengandungi 16 jilid (perubatan),  

Mabadil  Falsafah (Pengantar Ilmu Falsafah), Tafsir Urjuza (perubatan dan

tauhid), Taslul (ilmu kalam), Kasyful Adillah (falsafah dan agama), Tahafatul

Tahafut (ulasan terhadap buku Tahafatul Falaisafah), dan Muwafaqatil

Hikmah Wal Syari'a (persamaan antara falsafah dengan agama).

  Siri karya tulisan tersebut menunjukkan betapa penguasaan Ibnu

Rusyd dalam pelbagai bidang dan cabang ilmu begitu ketara sekali sehingga

usaha untuk menterjemahkan tulisan beliau telah dilakukan ke dalam bahasa

lain. Buku Kulliyah fit-Thibb telah diterjemahkan ke dalam bahasa Latin pada

tahun 1255 oleh Bonacosa, orang Yahudi dari Padua. Kemudian buku itu

diterjemahkan ke dalam bahasa Inggeris dengan judul ‘General Rules of

Medicine’. Hasil pemikiran yang dimuatkan dalam tulisannya, terutamanya

dalam bidang falsafah, telah mempengaruhi ahli falsafah Barat.

. Dalam bidang perubatan, Ibnu Rusyd memberi penekanan tentang

kepentingan menjaga kesihatan. Beberapa pandangan yang dikemukakan

dalam bidang perubatan juga didapati mendahului zamannya. Beliau pernah

menyatakan bahawa demam campak hanya akan dialami oleh setiap orang

sekali sahaja. Kehebatannya dalam bidang perubatan tidak berlegar di sekitar

perubatan umum, tetapi juga merangkum pembedahan dan fungsi organ di

dalam tubuh manusia.

Keterampilan Ibnu Rusyd dalam pelbagai bidang ini, menunjukkan

bahawa beliau merupakan tokoh ilmuwan Islam yang tiada tolok

bandingannya. Malahan dalam banyak perkara, pemikiran Ibnu Rusyd jauh

lebih besar dan berpengaruh jika dibandingkan dengan ahli falsafah yang

pernah hidup sebelum zamannya ataupun selepas kematiannya

5. IBNU AL-NAFIS

Nama penuh Ibnu al-Nafis ialah ‘Ala’uddin abu al-Hasan ali ibn abi al-

Hazam al-Qrasyi, seorang Arab berketurunan Quraisy.Beliau telah dilahirkan

di pinggir Bandar Damsyik pada tahun 607H(1210M). Di situlah beliau hidup

dan berguru dengan ahli perubatan, termasuk al-Syiekh Radhiuddin Abu al-

Hajjaj Yusuf Ibn Hidrah al-Rahibi. Antara guru beliau yang lain dalam bidang

perubatan ini termasuklah al-Hakim Muhazzibuddin Abu Muhammad Abdul

Rahim ibn Ali al-Dakhwar dan ‘Imran al-Isra’ili.

Ibnu a-Nafis ialah rakan sepengajian dengan Maufiquddin qabu AL-

Abbas Ahmad Iibnal-Qasim yang terkenal dengan nama Ibn Abi Usaiba’ah,

penulis buku yang masyhur yang menceritakan tentang kedudukan dan

kesarjanaan para ahli perubatan. Mereka kemudiannya berpindah ke Kaherah

dan sama-sama bekerja di al-Nasiri. Di hospital inilah Ibn al-Nafis telah

mencapai kemajuan menjadi ketua hospital berkenaan, sementara Ibn Abi

Usaiba’ah menumpukan perubatannya kepada perubatan mata. Beliau telah

menetap di Kaherah sehingga beliau meninggal dunia pada 686 H(1288

M)sewaktu umur beliau 80 tahun.

Meskipun bidang utama beliau adalah perubatan, namun Ibn al-Nafis

tetap mendalami ilmu-ilmu bahasa, fiqh, falsafah dan ilmu kalam. Dalam

bidang perubatan, ada orang yang menyamakan beliau dengan Ibnu Sina.

Malahan ada juga orang yang berpendapat bahawa beliau adalah lebih

terserlah dan terkemuka di dalam para sarjana islam yang ada.

Dalam bidang perubatan, Ibnu al-Nafis mempunyai kepakaran yang

tinggi dalam bidang pembedahan. Penemuan sistem peredaran darah kecil

juga telah membuatkan Ibnu al-Nafis terkenal sebagai tokoh sarjana islam

yang terkenal.

Selain itu juga Ibnu al-Nafis bersama doktor-doktor Mesir yang lain

melancarkan kempen memerangi wabak yang tidak mengenal mangsa sama

ada kanak-kanak mahupun kaum dewasa. Wabak ini merebak selama enam

bulan dan akhirnya ia berjaya dikawal oleh Ibnu al-Nafis. Dengan kejayaan ini

Ibnu al-Nafis telah digelar al-Misri oleh penduduk di negara Mesir. Sebelum

beliau meninggal dunia, beliau telah membina sebuah hospital.

 Dalam bidang pembedahan, beliau sangat berminat dengan

pembedahan jantung dan kerongkong, kerana kerana beliau telah percaya

pada wujudnya pertalian yang rapat antara pernafasan dan denyutan jantung.

Bagi memajukan lagi bidang pembedahan ini, Ibnu al-Nafis menasihatkan

supaya pembedahan perbandingan dibuat dengan melakukannya ke atas

binatang. Menurut beliau, langkah seperti ini boleh membantu kita memahami

dengan lebih mendalam tentang tubuh manusia dan fungsi semua organ yang

terdapat dalam tubuh manusia. Perkara baru yang terpenting yang diajukan

oleh Ibnu al-Nafis dalam syarahannya dalam kitab anatomi ibn Sina ini ialah

teori tentang peredaran darah ialah pergerakan darah iaitu pergerakan darah

dalamkitaran. Peredaran darah ini dikenali pada zaman sekarang sebagai

‘sistem sirkulasi pulmonari’.

Orang zaman dahulu mempercayai bahawa darah bergerak daripada

jantung ke dalam jasad menerusi pembuluh dan saluran darah mengikuti

denyutan nadi. Kemudian, Galen iaitu sarjana perubatan Yunani yang

mengatakan bahawa darah tersebar ke dalam badan daripada jantung

menerusi pergerakan seperti alunan ombak melalui arteri itu sendiri. Para

doktor aliran Iskandariah merujuk semula kepada teori perubatan Mesir kuno.

Ibnu Sina telah mengikuti teori Galen, doktor Yunani itu tentang peredaran

darah. Ibnu al-Nafis pula dalam syarahannya dalam kitab anatomi Ibnu Sina

mengesahkan pendapat ini. Namun, menurut Ibnu al-Nafis ruang jantung

mempunyai dua sahaja tidak seperti yang didakwa oleh Ibnu Sina .

Katanya, aliran edaran darah ialah daripada ventrikal kanan kepada

paru-paru. Dalam paru-paru, uadara bertemu dengan darah. Darah itu

kemudiannya meninggalkan paru-paru dengan mengikuti arteri paru-paru lalu

masuk ke dalam ventrikal kiri dalam jantung, dari sini darah disebar keseluruh

badan.

Pendapat yang diajukan oleh Ibnu al-Nafis kepada ilmu perubatan

adalah teori yang baru. Teori ini menegaskan bahawa wujudnya peredaran

darah dari jantung ke paru-paru dan dari paru-paru kepada jantung. Oleh itu,

beliau telah mengasaskan ‘teori sirkulasipulmonari’. Akan tetapi Ibnu al-Nafis

tidak sempat untuk mengkaji sistem peredaran darah keseluruh tubuh dalam

waktu yang sama.

Semasa umur beliau mencecah lingkungan 74 tahun, beliau telah

ditugaskan oleh Sultan Qalawun untuk membina sebuah hospital baru di

Kaherah. Beliau menyelia pembinaan ini menurut keperluan perubatan

berkenaan bahagian-bahagian hospital tersebut, wad, farmasi, perpustakaan,

ruang menunggu, dan bilik khas untuk doktor. Selain itu juga, beliau

memperkalkan konsep teaching hospital. Hospital itu telah dirasmikan oleh

Sultan Qalawun dan dinamakannya dengan ‘al-Mansuri’.

Sebagaimana para sarjana islam yang lain,Ibnu al-Nafis telah menulis

banyak buku-buku dan rencana. Walaubagaimanapun, kebanyakan buku-

bukunya telah hilang. Antara buku beliau yang masih ada termasuklah al-

Kitab al-Syamil Fi al-Tibb (ensiklopedia perubatan), Kitab al-Muhadhdhab fi

al-Kuhl (opthalmilogi), al-Muhazzab (perubatan mata), al-Mukhtar

(pemakanan), Syarh al-Hidayah (ulasan terhadap karangan Ibnu Sina tentang

perubatan), al-Risalah al-Kamiliyyah fi al-Sirah al-nobawiyyah (kisah hidup

Nabi Muhammad). Selain itu al-Mujaziaiti ringkasan daripada kitab Ibnu Sina,

al-Qanun Fi ‘I-Tahibbi dan beberapa kritikan terhadap karya Hipokrotes, Ibnu

Sina dan Humaym Ibnu Ishaq. Beliau juga menulis buku ringkas karya

Aristotles tentang logik.

Beliau banyak menguasai bidang ilmu agama iaitu ilmu akhirat

meskipun yang paling utama sekali ialah bidang perubatan dan beliau

seorang ahli fizik yang terkemuka di Mesir dan di negara Islam yang lain.

Sumbangan beliau kepada pembangunan ilmu dan tamadun manusia adalah

sangat besar sekali kepada dunia islam pada zaman dahulu dan sekarang.

Tidak hairanlah mengapa beliau antara tokoh yang tercatat dalam sejarah

tamadun Islam.

Biblografi

Che Alim Che Haron. Ibn Sina.Tokoh-tokoh Islam. Retrieved from

http://alhakelantan.tripod.com/tokoh/index.html

Che Alim Che Haron. Jabir Ibn Haiyan.Tokoh-tokoh Islam. Retrieved from

http://alhakelantan.tripod.com/tokoh/index.html

Che Alim Che Haron. Al-Razi.Tokoh-tokoh Islam. Retrieved from

http://alhakelantan.tripod.com/tokoh/index.html

Che Alim Che Haron. Ibn Rusyd.Tokoh-tokoh Islam. Retrieved from

http://alhakelantan.tripod.com/tokoh/index.html

Yobot(2011), Ibn Nafis.Retrieved from

http://en.wikipedia.org/wiki/Ibn_al-Nafis

Magnus Manske(2004), Avicenna. Retrieved from

http://en.wikipedia.org/wiki/Avicenna#Poetry

LAMPIRAN