Upload
kamil-varinca
View
224
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
1/122
Kmil B. VARINCAYldz Teknik niversitesi
evre Mhendislii Blm
18 Kasm 2008 Sal 1
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
2/122
Londrada hava kirlilii
Tarih:5 Aralk 1952
Yer:Londra
Olay:Ani ve byk aplbir hava kirlenmesi
Sonu:4000 l
18 Kasm 2008 Sal 2
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
3/122
Hava kirlilii nedir?Nasl tanmlanr?
Hava kirlilii niye olur?Nasl meydana gelir? Sebepleri, kaynaklar nelerdir?
Hava kirlilii olursa ne olur?Neticeleri nelerdir?
Hava kirlilii nlenemez mi? Nasl?
Ben ne yapabilirim?
18 Kasm 2008 Sal 3
Akla gelen sorular
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
4/122
18 Kasm 2008 Sal4
Dnya
Ekvator ap:12.756,28 km
Ekvator evresi:40.075 km
Yzey alan:
510.067.420 km2
Hacim:1,08 x 1012 km3
Yzey scakl:
14C (287 K)
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
5/122
18 Kasm 2008 Sal 5
Hava
Hava, bir gaz karmdr.%78,084 azot, %20,946oksijen, %0,934 argon vegeri kalan %0,03768lk
ksmda ise karbondioksit vedier gazlardan oluur.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7a/Atmosphere_gas_proportions.svg8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
6/122
18 Kasm 2008 Sal 6
Hava kirlilii
Kirlilik, dengeninbozulmasdr.
Hava kirlilii, havann doalieriinin deimesi,dengenin bozulmasdr.
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
7/122
Gaz Kirleticiler
(CO, CO2, SOx, NOx, vb)
Kalc organik kirleticiler
(Dioksin/furan, PCB vb.) Ar metaller
(Kurun, cva, kadmiyum, nikel vb.)
Partikler madde (PM)
Hava kirleticileri
18 Kasm 2008 Sal 7
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
8/122
Gaz kirleticiler
Gaz kirleticilerfosil yaktlarn yaklmas sonucu olutuklar iinatmosferin kompozisyonunun deiiminde katklar byktr. Azotoksitler genellikle NO olarak salnrlar ve atmosferde ozon veradikallerle hzl bir ekilde reaksiyona girerek NO2yi olutururlar.Bunun yannda atmosferin en alt tabakasnda NO2 ve uucu organik
bileiklerin gne ile reaksiyona girmesiyle troposferik ozonoluur. Esas antropojenik kaynaklar hareketli ve noktasal yanmakaynaklardr. CO2yanmann, CO tam olmayan yanmann rndr.COnun esas kayna tama aralardr. Kkrt ierikli fosil yaktlarn(kmr ve ar yalar) yaklmas SO2nin antropojenik kaynadr.Kkrt ierikli madenlerin erimesi, volkanlar ve okyanuslar SO2nindoal kaynaklardr. Yanma proseslerinde yakt yaklmas ve tama
aralarnda yanma sonucu oluan dier bir kirletici uucu organikbileiklerdir. VOCler benzen gibi organik yapda kimyasal trleriierirler. Gaz kirleticilerin byk ksm solunup ve solunum sisteminietkilerken VOCler ise kansere neden olurlar.
18 Kasm 2008 Sal 8
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
9/122
Kalc organik bileikler
Kalc organik bileiklerkimyasallarn toksik grubu olarakformlanrlar. Bu bileikler evrede uzun sre bozunmadankalabilirler ve besin zincirinde birikirler. Kalc organikbileikler pestisitleri, dioksin/furan, PCB (poliklorlubifenil)ve dier klorlu organik trleri ierir. Dioksinler tam olmayanyanma srasnda ve klor ieren materyallerin yanmas ileoluurlar. Bu bileikler atmosfere salndktan sonra toprakta,suda ve canllarn ya dokularnda birikirler.
18 Kasm 2008 Sal 9
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
10/122
Ar metaller
Ar metaller, esas olarak metal elementlerini ierir. Bumetaller Dnyann kabuundaki doal bileenlerdir.Metaller indirgenemez ya da paralanamazlar. Ancak havaaraclyla (atmosferik tama) tanp toprak, su veinsanlarn besinlerine girebilirler. Bunun yannda metalleryanma ve atksu dearj gibi evreye ok eitlikaynaklardan girebilmektedirler. Metallerin ok kk birksm insan vcuduna iz element olarak girer ve bu izelementler normal metabolik reaksiyonlar iin gereklidir.
Yinede yksek konsantrasyonlarda metaller toksikolabilirler. Ar metaller vcutta biyoakmle olurlar.Metabolize edilmeleri ve vcuttan atlmalar ok yavaolduu iin vcutta hzl bir ekilde birikirler.
18 Kasm 2008 Sal 10
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
11/122
Partikler madde
Partikler madde, hava iinde askda halde bulunanpartikllerin eitli ve kompleks karmn ierir. Partiklermadde doal ve antropojenik faaliyetler sonucu oluur.Partikler maddenin esas kaynaklar fabrikalar, enerji tesisleri,yakma tesisleri, inaat faaliyetleri, yangnlar ve rzgrdr.
Partikllerin boyutu ok deiiktir (PM2.5 ve PM10 aerodinamikaplar 2,5m ve 10 mden kk olanlar) ve farklkategorilerde tanmlanabilirler. Ultra ince (ultra fine)partikller aerodinamik ap 0.1 mden kk olanlar ve ince(fine) partikller aerodinamik ap 1 mden kk olanlar vekaba (coarse) partikller ap 1 mden byk olanlardr. Bupartikller solunum sisteminde depolanabilirler. PM10 st
solunum sisteminde depolanrken ince ve ultra ince partiklleralveollerde birikirler. PMin sala etkilerini deerlendirmekiin nemli rol oynayan parametreler partikl ap, yzeyi,kompozisyonu ve saysdr. Ultra ince ve ince partikller salketkisi bakmndan kaba partikllerden daha tehlikelidir.
18 Kasm 2008 Sal 11
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
12/122
Partikler madde (PM) terimi, havada bulunan katpartikller ve sv damlacklar ifade eder.
nsan faaliyetleri sonucu ve doal kaynaklardan, dorudanatmosfere karr ve dier kirleticiler ile reaksiyona girerler.
PM2,5 ince partikller Tm yanma prosesleri ve baz endstriyel prosesleri
ierir. Solunum sistemi iine girerek birikim yaparlar. PM10 kaba partikller
Kaba partikl kaynaklar ise krma, tme ilemleri,
yollardan kalkan tozlardr.
18 Kasm 2008 Sal 12
Partikler Madde (PM)
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
13/122
18 Kasm 2008 Sal 13
Karbondioksit (CO2)
17. yzyln balarndakefedilmi;
Erime noktas:57C (216 K),
Kaynama noktas:
78C (195 K), Renksiz, kokusuz;
Atmosferde %0,035 oranndabulunan;
Karbon ieren maddelerinyaklmas, ile ortaya kanbir gazdr.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/41/Carbon-dioxide-3D-vdW.png8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
14/122
18 Kasm 2008 Sal 14
Kkrt dioksit (SO2) Erime noktas:
72.4 C (200.75 K) Kaynama noktas:
10 C (263 K) Renksiz, keskin kokulu
reaktif bir gaz Kkrt ieren maddelerinyaklmas, metal ergitmeilemleri ve dierendstriyel prosesler sonucuoluur.
Hrltl solunum, gsskmas ve kesik nefesalmaya sebep olur.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/93/Sulfur-dioxide-3D-vdW.png8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
15/122
18 Kasm 2008 Sal 15
Azot dioksit (NO2) Erime noktas:
-11.2C (261.95 K) Kaynama noktas:
21.1C (293.25 K) Krmzms kahverengi renkli; Yanma sonucu oluur,
Astm gibi solunum hastalolan yetikinler ve ocuklarda;ksrk, hrltl solunum vekesik nefes alma gibi solunumbelirtilerine neden olabilir.Ksa sreli maruziyet dahiakcier fonksiyonunu etkiler.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1a/Nitrogen-dioxide-3D-vdW.png8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
16/122
Hava kirliliinin kaynaklarn snfa ayrabiliriz.
Nokta Kaynak Byk emisyon kaynaklar, endstri kurulular
izgi Kaynak (Hareketli Kaynak)
Karayollar vb
Alan Kaynak
Meskun alanlar
18 Kasm 2008 Sal 16
Hava kirliliinin kaynaklar
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
17/122
18 Kasm 2008 Sal 17
Nokta kaynaklar
Tek bana olduka fazla miktarda kirlilie sebep olan tesisler
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
18/122
18 Kasm 2008 Sal 18
izgi kaynaklar (hareketli kaynaklar)
Karayollarnda aralardan kaynaklanan emisyonlardr.
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
19/122
18 Kasm 2008 Sal 19
Alan kaynaklar
Meskun mekanlarnda iinde bulunduu yayl emisyonkaynaklar
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
20/122
18 Kasm 2008 Sal 20
Dalm - Dispersiyon
E: salm, C: evre konsantrasyon, D: kme
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
21/122
18 Kasm 2008 Sal 21
Hava kirliliinin neticeleriHava kirlilii
Asityamurlar
Canl-cansz
varlklarzerinde
tahribat vetahriat
HavaKalitesininbozulmas
Solunumrahatszlklar
Hastalklar
Zehirlenmeler
lmler
OzonTabakasnnncelmesi
Scaklkdeiimleri
Buzulerimeleri
Basn
merkezlerindedeiim
Sera etkisi
Denizseviyesindeykselme
Rzgar kuaklarndadeiim
Kresel Isnma
klim Deiiklii
U meteorolojikolaylar
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
22/122
18 Kasm 2008 Sal 22
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
23/122
almalar, hava kirleticilerinin hepsinin yksekkonsantrasyonlarda solunum yollarn etkilediinigstermitir. Bunun yannda benzer etkiler daha dkkonsantrasyonlara uzun sre maruz kalma sonucunda da
grlmtr. Grlen semptomlar burun ve boazda tahri,akcierlerde dz kaslarn evresinin skmasndan dolayhava yollarnn daralmas, ksrk, hrlt, ksa nefes almagibi problemlerin olumas, astm gibi sralanabilir. Akcierlezyonu (doku bozukluu) ya da akcier hastalklar akcieriltihaplanmasnn balamasyla daha da iddetlenir. Hava
kirleticileri; rnein NOxler solunum enfeksiyonlarnarttrr. Sonu olarak hava kirleticilerine uzun sre maruzkalma akcier fonksiyonunu azaltr, astm, anfizem veakcier kanserine neden olur.
Solunum Sistemi
18 Kasm 2008 Sal 23
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
24/122
Karbonmonoksit (CO) hemoglobine balanr ve onun oksijentama kapasitesini azaltr. Bu durum oksijen eldesiniazaltarak farkl organlarn, zellikle yksek miktarda oksijentketen (kalp, beyin) organlarn fonksiyonunu etkiler.
Akcier iltihab dnda, partikler madde kandaphtlamaya neden olur ve kan damarlarn etkiler. Bu dabir eit kalp hastal olan (angina) ve mikrokardialbozulmalara nclk eder. Taikardi, kan basnc vekanszlk da (anemi) art ar metal (cva, nikel, arsenik vb)
kirlilii sonucu grlr. En son yaplan epidemiyolojikalmalar dioksin ile ilgilidir. Dioksine maruz kalndktansonra kalp hastalklarnn neden olduu lm oranartmaktadr.
Kardiyovaskler Sistem
18 Kasm 2008 Sal 24
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
25/122
Sinir sistemi ar metaller ve dioksinlerden etkilenmektedir.Arsenik, cva ve kuruna maruz kalma sonucunda bellekkarkl, uyku dzensizlii, fke, yorgunluk, el titremesi,bulank grtme, heceleri kartrarak okuma gibi
semptomlarn grld belirlenmitir. Dioksinler siniriletim hzn azaltrlar ve ocuklarn zihinsel geliiminibozarlar .
Sinir Sistemi
18 Kasm 2008 Sal 25
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
26/122
riner Sistem
Ar metaller bbrekte hasara neden olurlar. Giri tplerininfonksiyonu bozulur. Dk molekl arlkl proteinlerinvcuttan atlm artar. Bunun yannda ar metaller taoluumunu ve kanser riskini arttrrlar.
Sindirim Sistemi
Dioksinler karacierde hcre hasarna neden olurlar, kandaki
enzim seviyesinde art grlr, sindirim sistemi vekaracier kanserlerine neden olurlar.
riner ve Sindirim Sistemi
18 Kasm 2008 Sal 26
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
27/122
18 Kasm 2008 Sal27
Kirlilik haritalar (NO2)
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
28/122
HK, yaadmz evredeki hava kalitesinin gnlk olarakrapor edilmesi iin kullanlan bir indekstir.
Yaadmz blgenin havasnn ne kadar temiz veya kirliolduu ve ne tr salk etkilerinin oluabilecei konusundabilgiler verir.
HK, kirli havann solunmasndan bir ka saat sonra veya birka gn iinde oluabilecek salk etkilerini belirtir.
18 Kasm 2008 Sal28
Hava Kalite ndeksi (HK)
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
29/122
18 Kasm 2008 Sal 29
HK snflandrmalar
Hava Kalitesi ndeksi(HK)
Salk Seviyesi Renkler
HK belirtilen aralktaolduunda ...Hava kalitesi ... renk ile sembolizeedilir
0 - 50 yi Yeil51 - 100 Orta Sar
101 150 Hassas gruplar iin salksz Turuncu151 - 200 Salksz Krmz201 - 300 ok Salksz Pembe301 - 500 Tehlikeli Kahverengi
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
30/122
CO iin HKnin 100 olmas, 9400 g/m3 (9 ppm) CO
seviyesine karlk gelir. (ortalama 8 saat)
SO2iin HKnin 100 olmas, 383 g/m3
(0.14 ppm)SO2seviyesine karlk gelir. (ortalama 24 saat) NO2nin ksa sreli salk etkileri, HK deeri 200n
zerine kncaya kadar olumaz. Bu nedenle, HK,NO2iin 201in altnda hesaplanmaz. NO2 iin
HKnin 201 olmas, 1242 g/m3 (0,65ppm). NO2seviyesine karlk gelir. (ortalama 24 saat) PM10iin HKnin 100 olmas, 150 g/m3 PM10
seviyesine karlk gelir. (Ortalama 24 saat)
18 Kasm 2008 Sal30
HK deerleri
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
31/122
Nedir? Ne yapar?
18 Kasm 2008 Sal31
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
32/122
Asit yamuru asidik kimyasallarn yamur, kar, sis, iveya kuru paracklar halinde dmesine verilenisimdir.
Atmosfere yaylan kkrt dioksit ve azot dioksitgazlarnn kimyasal dnmlerden getikten sonrabulutlardaki su damlacklar tarafndan emilmesi ileoluur. Daha sonra bu damlacklar yeryzne yamur,kar gibi yollarla derler.
Bu topran asitlik miktarn arttr ve tatl su
kaynaklarnn kimyasal dengesini bozar. Havadaki tipikkarbondioksit konsantrasyonunda oluan yamurun pH'5.6 civarnndadr. Bu yzden pH' 5.6'nn altndakiyamur asit yamuru olarak nitelendirilir.
18 Kasm 2008 Sal32
Asit yamurlar
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
33/122
18 Kasm 2008 Sal33
Asit yamurlar
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
34/122
Dnden bugne Dnyann scaklk deiimi ve dourduu sonular
18 Kasm 2008 Sal34
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
35/122
18 Kasm 2008 Sal35
Dnyann Scaklk Deiimi
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
36/122
Dnyann durum ve hareketindeki deiiklikler
Kta kayma hareketleri ve da oluumlar
Yanarda faaliyetleri Gneteki deiimler
18 Kasm 2008 Sal36
Scaklk deiiminin sebepleri
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
37/122
18 Kasm 2008 Sal37
Dnyann hareketinin deimesi
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
38/122
Kta kayma hareketleri ve da oluumlar okyanus akntsistemi ve rzgar sistemlerini deitirdiinden iklime etkiyaparlar.
18 Kasm 2008 Sal 38
Kta hareketleri
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
39/122
Dnyann en souk blgesi,
Avustralyann iki kat byklnde,
15 milyon yldr %98i buz,
Dnyadaki buzullarn %90i, temiz suyun %70i burada, Buz kalnl 1,5-4,5 km,
Gelen nn %80-85ini yanstr,
Dnya ikliminin soutma sistemidir,
Rzgar sistemi ve okyanus aknt sistemini etkiler
18 Kasm 2008 Sal 39
Antarktika
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
40/122
18 Kasm 2008 Sal 40
Okyanus aknt sistemi - tayc bant
Okyanuslar aras su al-veriinisalar,
Dnyadaki rmaklarn 20 katkadar su tar,
Is transferini salar, Bat Avrupa bu bant sayesinde10 derece daha scak
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
41/122
18 Kasm 2008 Sal 41
Yanarda faaliyetleri
Yanarda patlamalarylaatmosfere ok bykmiktarlarda toz ykselir. Butozlar, gne nlarnn geiiniengelleyen bir tabaka olutururve bylece dnyann scaklda der.
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
42/122
18 Kasm 2008 Sal 42
Scaklk-Aerosol ilikisi
1991de Filipinlerdeki Pinatubo yanardann patlamasylatonlarca kkrt dioksit stratosfere yaylm ve orada slfrik asitdamlacklarna dnmt. Tm dnyaya yaylan bu ayresolbattaniyesi, gelen gne nlarn yanstt gibi dnyann ssnda souruyordu. Bu yznden de bir yl boyunca dnyannortalama scaklnda bir d yaanmt.
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
43/122
Gne'in manyetik alanndaki deiimler ve Gne lekeleri,yaylan enerji miktarn etkiler. Bu da doal olarak Dnya'nnald enerji miktarnn deimesine yol aar. Ve iklimleretkilenir.
18 Kasm 2008 Sal 43
Gneteki deiimler
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
44/122
Bugn aslnda, bundan 50 milyon yl nce balam olansouk dnemin iindeki ksa sreli scak vahalardanbirindeyiz. Byk bir olaslkla da vahann sonu grnmeyebalad.
Buna gre dnya u anda artk souma eiliminde olmal.Ancak son 150 yllk gzlemler, bir eylerin sanki tersgittiini gsteriyor.
Soumuyor, snyoruz.
18 Kasm 2008 Sal 44
Isnyoruz
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
45/122
Scaklk kaytlar
Gl ve akarsulardaki scaklk art
Buzul erimeleri Deniz kabarmalar
Atmosferde scakln 0 dereceye indii yksekliin artmas
1970ten bu yana her sene 4,5 m artyor
18 Kasm 2008 Sal 45
Isnmann delilleri
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
46/122
18 Kasm 2008 Sal 46
Scaklk kaytlar
1860-2000 yllar arasnda 0,7 derecelik bir art
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
47/122
Yeni Zelanda'daki buzullar yalnzca 20 ylda ktlelerininn yitirdiler,
spanyada 1980'de 27 olan buzul says bugn 13e dmdurumda,
Peru Andlar'ndaki Qori Kalis buzulu, 1963-78 yllararasnda, ylda 4 metre kadar geri ekilirken, 1995'tebuzulun yllk geri ekilme hz 30 metreye ulat,
Afrika'da Kilimanjaro Da'ndaki buzul, 20. yzyldaktlesinin yaklak drtte n yitirdi,
Ayn dnemde Kafkaslardaki buzullarn ktlesi yarya indi,
in-Rusya snrnda, Tiyen an Dalar'ndaki buzullarsa son40 ylda yaklak % 20 kldler.
18 Kasm 2008 Sal 47
Buzullarn erimesi
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
48/122
18 Kasm 2008 Sal 48
Buzul erimeleri
Dnyamzn snyor olduuna ilikin en gzel delillerinden biri, orta
ve alak enlemlerde dalardaki buzullarn geri ekilmeleridir. Bu geriekili, zellikle son yirmi ylda hz kazanmtr. Buzullardanbuharlaan sular da denizlerin dzeylerinin ykselmesine yol aar. Budeer 20. yzylda 10-25 cmdir.
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
49/122
18 Kasm 2008 Sal 49
Buzul erimeleri
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
50/122
18 Kasm 2008 Sal 50
Buzul erimeleri
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
51/122
Nedir? Nerededir?
18 Kasm 2008 Sal 51
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
52/122
18 Kasm 2008 Sal 52
Ozon bilgisinin zamansal geliimi
1840 : Ozon kefedildi, 1880 : Gnein ultraviyole
nlarna kar bir filtrevazifesi yapt vestratosferde bulunduu farkedildi,
1920 : Ozon tabakas ileilgili ilk sistematik lmlerbalad,
1985 : Ozon deliikefedildi,
1987 : Montreal Szlemesiimzaland.
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
53/122
18 Kasm 2008 Sal 53
Atmosfer ve tabakalar
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
54/122
18 Kasm 2008 Sal 54
yi-Kt ozon
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
55/122
18 Kasm 2008 Sal 55
Ozon tabakasnn incelmesi
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
56/122
18 Kasm 2008 Sal 56
Ozon tabakasn
zledim!
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
57/122
Nedir? Nasl oluyor?
18 Kasm 2008 Sal 57
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
58/122
18 Kasm 2008 Sal 58
Gelen enerjinin dalm
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
59/122
18 Kasm 2008 Sal 59
Doal Sera Etkisi
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
60/122
18 Kasm 2008 Sal 60
Sera Gazlar
Su buhar (H2O)
Ozon (O3)
Karbondioksit (CO2)
Metan (CH4)
Azot oksit (N2O)
Kloroflorokarbonlar (CFC)
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
61/122
18 Kasm 2008 Sal 61
Kresel Isnmaya katklar
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
62/122
1860dan bu yana meydana gelen 0,7 derecelik artn %60karbondioksitten kaynaklanyor.
Atmosferdeki karbondioksit miktar son 200.000 yln en stdzeyinde
Sorumlusu: nsanolu
18 Kasm 2008 Sal 62
Karbondioksitin sera etkisi
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
63/122
18 Kasm 2008 Sal 63
Karbondioksitteki art
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
64/122
18 Kasm 2008 Sal 64
Gemi dnemler CO2deiimi
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
65/122
18 Kasm 2008 Sal 65
Olaylarn karbondioksit art ile ba Yz elli yllk scaklk kaytlar,
Dnyann bu dnemde 0,5-0,7C kadar sndn ortayakoyuyor. Bilim adamlar,endstri devrimiyle birlikteatmosferde karbondioksit vemetan gibi sera gazlarndakiartmasnn bu snmayla ilikili
olduunu dnyorlar. nkbuz rnekleri zerinde yaplanalmalar, yz binlerce ylboyunca atmosferdeki sera gazoranlarnn Dnyannscaklyla birlikte artpazaldn gsteriyor.
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
66/122
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
67/122
18 Kasm 2008 Sal 67
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
68/122
18 Kasm 2008 Sal 68
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
69/122
18 Kasm 2008 Sal 69
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
70/122
18 Kasm 2008 Sal 70
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
71/122
18 Kasm 2008 Sal 71
Dier emisyonlar
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
72/122
18 Kasm 2008 Sal 72
Kii ba karbondioksit salnm
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
73/122
18 Kasm 2008 Sal 73
Tahmini toplam salnm
T h i i k b di k i d i
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
74/122
18 Kasm 2008 Sal74
Tahmini karbondioksit dzeyi Kresel snmann
durdurulabilmesi iin tmlkelerin atmosfere saldklarCO2miktarnda ok ciddi birazalma olmas gerekiyor. Nevar ki ne sanayilemi lkelerne de gelimekte olanlar bu
ynde her hangi bir nlemalmyorlar. Karbon dioksitdzeyi de azalmak yle dursunsrekli olarak ykseliyor; buhzla giderse 2100de 1850dekidzeyinin 3 katna kmas
bekleniyor.
M t (CH )
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
75/122
18 Kasm 2008 Sal75
Metan (CH4)
Havadan hafif, renksiz,
kokusuz, Atmosferde CO2miktarnn
1/200 kadar,
Is tutma kapasitesi CO2in
20 kat, Atmosferde kalma sresi 10
yl,
Kresel snmann %10-15inden sorumlu,
Her yl %1 orannda artyor.
Kl fl k b l (CFC)
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
76/122
Kloroflorakarbonlar (CFC) 1928 ylnda yeni bir gaz tr olan
kloroflorokarbonlar bulunur. Ksaca
CFC olarak gsterilen bu gazlar okilgin zelliklere sahiptir: Zehirlideil, korozif deil, yanc deil,olduka kararl, uzun mrl veuucu. Bu stn zelliklerindendolay harika gaz olarakadalandrlan kloroflorokarbongazlar, ksa zamanda ok geniuygulama alan bulur. zelliklesoutucularda, iklimlendirme
cihazlarnda, pskrtclerde vekpk retiminde ok yaygnolarak kullanlr. Kullanldkailevi biten gazlar ve atklar srekliolarak havaya braklr. Bu gazlaruucu olduklarndan kolaylklaatmosfere yaylr. Kararlolduklarndan bozulmadanatmosferde uzun sre kalabilir vezamanla tm atmosfere yaylr.CFC gazlarnn atmosferdekideriimi 1950'lerden sonra hzlaartar.
18 Kasm 2008 Sal76
M k t bl
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
77/122
18 Kasm 2008 Sal77
Mukayese tablosuCO2 CH4 N2O CFC'ler O3 H2O
sera etkisindeki rol yksek yksek yksek yksek yksek yksek
ozon tabakasnaetkisi
artrc-azaltc artrc-azaltc artrc-azaltc Azaltc yok Azaltc
balca doalkaynaklar
doal evrim sulak alanlartopraklar, tropikalormanlar
yok hidrokarbonlar buharlama
balca insanikaynaklar
fosil yaktlar,ormanszlatrma
pirin tarlalar,hayvanlar, fosilyaktlar, biomasyanmas
gbreler, toprakkullanmnda deiim
buzdolaplar,aerosoller,endstriyel ilemler
Nox'lihidrokarbonlar,biomas yanmas
sulama
kal sresi 50-200 yl 10 yl 150 yl 60-100 ylhaftadan ayakadar
gnler
endstri ncesiyounluk (ppb)
280.000 700 285 0 10 bilinmiyor
imdiki younluk 363.000 1.670 310CFC-11: 0,26 CFC-12: 0,52 CFC-113:0,08
20-40 (kuzeyyarmkrede)
3.000-6.000(stratosferde)
art hz 0,50% 0,90% 0,30% 4% %0,5-2 bilinmiyor
kresel snmayakatks
1 11 270 3400-7100 - -
insani seraetkisindeki pay
60% 15% 5% 12% 8% Bilinmiyor
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
78/122
Nedir? Ne oluyor?
18 Kasm 2008 Sal 78
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
79/122
Hava, herhangi bir yerde ve zamandaki atmosferkoullarnn ksa sreli durumudur. Hava, yeryznnherhangi bir yerindeki scaklk, ya, nem,gnelenme, sis, bulut, rzgar ve hava basnc gibi oksaydaki deikenin birliktelii ile aklanr.
klim, yeryznn herhangi bir yerinde uzun yllarboyunca gzlenen hava koullarnn ortalamadurumudur. Ancak iklim, yalnzca ortalamaya yaknkoullar deil, u deerleri (ekstremleri) ve tmistatistiksel deiimleri de ierir.
klim deiiklii, nedeni ne olursa olsun (tabii yadainsan faaliyetler neticesinde) iklim koullarndakibyk lekli (kresel) ve nemli yerel etkileribulunan, uzun sreli ve yava gelien deiikliklerbiiminde tanmlanr.
18 Kasm 2008 Sal 79
Tanmlar
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
80/122
Scaklk deiimleri,
Ya deiimleri,
Nem oranlarndaki deiimler,
Bulutluluk oranlarndaki deiimler,
Rzgar kuaklarndaki deiimler,
Basn alanlarnda deiiklik,
Gnelenme oranlarndaki deiim,
Dier meteorolojik olaylardaki deiimler
18 Kasm 2008 Sal 80
klim Deiikliinin gstergeleri
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
81/122
Matematik modelleme
Bilgisayar destekli modeller
Tm modeller bir kresel snma olacanda birleiyor.
Ancak ne kadar olaca ve etkileri konusundaki ngrlerdeiiyor.
18 Kasm 2008 Sal 81
Kresel iklim modelleri
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
82/122
Hidrolojik dngnn deimesi Enerji temin gvenlii Su kaynaklarnn hacminde ve kalitesinde azalma Kara ve deniz buzullarnn erimesi
Kar ve buz rtsnn alansal olarak daralmas Deniz seviyesinin ykselmesi Kuraklk ve seller klim kuaklarnn yer deitirmesi Yksek scaklklara bal salgn hastalklarn ve zararllarn
artmas sonucunda dnya leinde sosyo-ekonomiksektrleri, ekolojik sistemleri ve insan hayatn dorudanetkileyecek nemli deiiklikler
18 Kasm 2008 Sal 82
Muhtemel etkiler
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
83/122
Kuzey kutbundaki buzullarn tamamnn eriyeceingrlyor,
Deniz seviyesinin 15-95 cm artaca ngrlyor,
Milyonlarca insann yaad Nil ve Yangtze deltalar, Po
ovas, ukurova, Banglade kylar, Pasifik'teki ada lkelerisular altnda kalacak, evrede mlteci patlamas vetoplumsal atmalar ortaya kacaktr.
Temiz su kaynaklarnn denizlere karmas ve su skntlar
18 Kasm 2008 Sal 83
Buzullarn erimesi
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
84/122
Scaklktaki artn 1-3,5 derece olaca ngrlyor, Artan scaklktan dolay insan lmlerinde art, Scak dalgalar, kuraklk, ar yalar, seller, ortalama
scaklklarda deiiklikler, vb. ar doa olaylarnda da birart bekleniyor.
18 Kasm 2008 Sal 84
Scaklk art
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
85/122
Aknt sistemi durabilir,
Akntnn stt yerler sour,
Akntnn getii yerlerde iklim farklar azalr,
Yangnlar, ormanszlama, erozyon, sel, frtna vekasrgalarn artmas
18 Kasm 2008 Sal 85
Tayc bandn deimesi
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
86/122
Scak oktan kaynaklanan insan lmleri
Ozon tabakasnn incelmesinden kaynaklanan cilt ve derihastalklar, yanmalar
Stma gibi salgn hastalklarn yaylmas
Virs eitliliinin ve dalmn artmas
18 Kasm 2008 Sal 86
nsan sal
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
87/122
Bitki ve hayvanlarn yaam alanlarnda deiiklikler
Baz bitki ve hayvan poplasyonlarnda azalma
Aalarn erken ieklenmesi, bceklerin erken ortayakmas, kularn erkenyumurtlamas
Bitki ve kara hayvan trlerinin drtte birinin yada 1milyondan fazlasnn yok olabilecek
18 Kasm 2008 Sal 87
Canllara etkisi
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
88/122
18 Kasm 2008 Sal 88
Dnyaya ka tane gkta arpt umurumdadeil, ben hala insan trnn ortadan kalkmasnakresel snmann neden olduuna inanyorum.
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
89/122
Farkl ya sistemleri tarm alanlarnn deimesinisalayacak,
Maliyet artacak,
Kuraklk artan yerlerde tarm azalacak,
18 Kasm 2008 Sal 89
Tarmdaki deiimler
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
90/122
Fosil yakt yerine alternatif enerji kayna araylar
Temiz ve yenilebilir enerji kaynaklarna verilen neminartmas
18 Kasm 2008 Sal 90
Enerji sektrne etki
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
91/122
2010 - 2020 arasnda Avrupa ktasnda scaklk ortalama 14.5santigrat derece decek. Ancak ABD ve Avrupa ktasnda,scakln 35 santigrat dereceyi getii gn says da artacak.
klimdeki dengesizlikler, tarm ve lke ekonomilerinivuracak. ngiltere souk ve kurak olacak, iklim Sibirya'yabenzeyecek.
18 Kasm 2008 Sal 91
Pentagon Raporu
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
92/122
Deniz kabaracak, kylardaki Avrupa kentleri, ykselensularn altnda kalarak Lahey'le ayn kaderi paylaacak.
Hindistan, Gney Afrika ve Endonezya kuraklk ve alk
yznden i karklklarn penesinde dalacak. Kitleselyama olaylar balayacak.
Suya sahip olmak iin savalar kacak. Nil, Tuna ve Amazonnehirleri evresi, sava alanna dnecek.
18 Kasm 2008 Sal 92
Pentagon Raporu
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
93/122
Su ve enerji kaynaklarn korumak iin Japonya, Almanya,Kuzey Kore, Gney Kore, ran ve Msr nkleer silahgelitirecek.
Din, ideoloji yada ulusal onur gibi gerekelere dayanan
savalar tarihe karacak, savalarn tek amac "hayattakalmak" olacak.
20 yl iinde, dnyann doal kaynaklarnn, nfusu beslemekapasitesi azalacak. Sava ve alk nedeniyle milyonlarcainsan lecek, sonunda yeryznde doal kaynaklarn
besleyebilecei sayda insan kalacak.
18 Kasm 2008 Sal 93
Pentagon Raporu
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
94/122
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
95/122
2000-2400 Yllar aras:El Nino yznden iklim deiiklikleri olacak. klimdeiikli nedeniyle stma,tifo gibi hastalklar yenidenba gsterecek. Kasrga ve hortumlar dnyay kaspkavuracak. Sera etkisi iddetini arttracak. nmzdeki100 yl iinde meydana gelecek s deiimleri bitki
rtsn etkileyecek. Buzullarn erimesi su basknlarnarttracak. Alp dalar bata olmak zere birok blgebyk felaketlerine sahne olacak. Isnma bugnksratiyle devam ederse 400 yl iinde Alp dalarnda karkalmayacak.
2400-2500 Yllar araszellikle Gney Yarmkre etkilenecek. GneyYarmkreden, Kuzey Yarmkreye byk glerbalayacak. Su seviyesi okyanuslarda sratle ykselecek.Ayn dnemlerde Gney Avrupa'da byk bir kuraklkbalayacak. Kuzey Avrupa ise sel sular ile bouacak.
18 Kasm 2008 Sal 95
Hawkingin Kyamet Teorisi
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
96/122
2500-2800 Yllar aras
Gney Yarmkrede lmden kaan insanlar,KuzeyYarmkreye gnce, gler lkeler aras savalara nedenolacak. evre kirlilii doal kaynaklar kurutacak. Kuzey ve
Gney kutbundaki buzullar eriyecek, karalarn ounu sukaplayacak. 2800-? Yllar aras
Dnyann atmosferi deiecek ve Dnya, Mars gibi slfrikasitlerden oluacak, hi bir canl yaayamayacak.
18 Kasm 2008 Sal 96
Hawkingin Kyamet Teorisi
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
97/122
Scak iklim kuanda, ani basn farklarndan kaynaklananve hzlar saatte 100 - 150 kmye kadar kabilen ok iddetlirzgrlardr.
Daha ok okyanuslar zerinde oluurlar. Belirli yollar
izleyerek karalarn zerine de sokulurlar. Sarmal hava hareketleri halinde olduklarndan, genellikle
hortumlara sebep olurlar. evrelerine byk zarar verirler.
18 Kasm 2008 Sal 97
Kasrga
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
98/122
18 Kasm 2008 Sal 98
Kasrgalar
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
99/122
18 Kasm 2008 Sal 99
Kasrgalar
Kasrgalarn neticeleri
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
100/122
18 Kasm 2008 Sal 100
Kasrgalarn neticeleri
Kasrgalarn neticeleri
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
101/122
18 Kasm 2008 Sal 101
Kasrgalarn neticeleri
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
102/122
18 Kasm 2008 Sal 102
Kasrgalarn neticeleri
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
103/122
18 Kasm 2008 Sal 103
Kasrgalarn neticeleri
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
104/122
Tedbirler, szleme ve anlamalar
18 Kasm 2008 Sal 104
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
105/122
Yakt deiimi
Enerji kayna olarak daha evreci yaktlar kullanmak
Teknoloji deiimi
Yakma sistemlerinde teknolojik yenilikler kapsamndadeiiklikler
Artma
Emisyonlarn azaltlmas iin atk gazlarn artlmas
Kanuni dzenlemeler
Kanun, ynetmelik ve uluslararas szlemeler
18 Kasm 2008 Sal 105
Kirlilik nleme mekanizmalar
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
106/122
1979 : WMO I. Dnya klim Konferans Eyll 1987 : Montreal Szlemesi
Ozon tabakasna zarar veren kimyasallarn azaltlmas
1988 : Deien Atmosfer Toronto Konferans BM klimin Korunmas Karar
1990 : WMO II. Dnya klim Konferans 1992 : BM evre ve Kalknma Konferans (Yeryz
Zirvesi)
BM klim Deiiklii ereve Szlemesi Ama: Atmosferdeki sera gaz birikimlerini, insanniklim sistemi zerindeki tehlikeli etkilerini nleyecekbir dzeyde durdurmak
18 Kasm 2008 Sal 106
Toplantlar - Szlemeler
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
107/122
Hkmetler aras klim Deiiklii Paneli (IPCC) Nisan 1995 Almanya : 1. Taraflar Konferans
DS Berlin Buyruu Aralk 1997 Japonya : 2. Taraflar Konferans
DS Kyoto protokol Gelimi Taraf lkeler insan kaynakl karbondioksit
(CO2) edeer sera gaz salmlarn 2008-2012dneminde 1990 dzeylerinin toplam olarak en az % 5altna indireceklerdir
Kasm 1998 Arjantin : 3. Taraflar Toplants DS Buenos Aires Eylem Plan
18 Kasm 2008 Sal 107
Toplantlar - Szlemeler
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
108/122
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
109/122
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
110/122
DSnin yetersiz olduu dnlerek ykmllklerin daha
sk hale getirilmesi ve yasal balayc bir belge olmasamacyla Kyoto Protokol hazrlanm olup 16 Mart 1998-15Mart 1999 tarihleri arasnda imzaya ak kalmtr.
Protokole gre Ek I listesinde yer alan lkeler 2008-2012birinci taahht dnemi sonunda toplam sera gazemisyonlarn ortalama olarak 1990 yl seviyesinin en az%5,2 altna indirme ykmlln kabul etmitir.
18 Kasm 2008 Sal 110
Kyoto Protokol
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
111/122
Protokoln yrrle girmesi iki arta baldr; Birincisi; protokoln 55 lke tarafndan
onaylanmas kincisi; 1990 ylnda hesaplanan toplam CO2
emisyon miktarnn en az %55inden sorumlu Ek Ilkelerinin bu 55 lke iinde yer almas %36,1 paya sahip ABD imzalamamtr. %17lik paya sahip Rusya Federasyonunun
imzalamas ile 16 ubat 2005 tarihinde protokolyrrle girmitir.
Protokol bugne kadar 141 lke ve Avrupa Birliitarafndan onaylanmtr.
18 Kasm 2008 Sal 111
Kyoto Protokol
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
112/122
18 Kasm 2008 Sal 112
CO2salnmlar
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
113/122
18 Kasm 2008 Sal 113
Kyoto Protokoln kabul edenler
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1e/Kyoto_Protocol_participation_map_2005.png8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
114/122
18 Kasm 2008 Sal 114
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
115/122
Emisyon ticareti Madde 17 ile dzenlenmitir. Ek I lkeleri arasnda emisyon ticaretini mmkn
klmaktadr.
Ortak uygulama Madde 6 Sera gaz azaltmn amalayan projelerden Emisyon
Azaltma Kredisi elde edilir. Temiz kalknma mekanizmas
Madde 12 Ek I lkelerinin Ek I d lkelerde gerekletirecekleri
projelerden Sertifikalandrlm Emisyon Azaltm Kredisielde etmeleri
18 Kasm 2008 Sal 115
Esneklik mekanizmalar
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
116/122
Isnmadan Kaynaklanan Hava Kirlilii Ynetmelii,13/01/2005-25699
Trafikte Seyreden Motorlu Kara Tatlarndan Kaynaklanan
Egzoz Gaz Emisyonlarnn Kontrolne Dair Ynetmelik,08/07/2005-25869
Endstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliinin KontrolYnetmelii, 22/07/2006-26236
18 Kasm 2008 Sal 116
Trkiyedeki kanuni dzenlemeler
Bilinlenme kampanyalar
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
117/122
18 Kasm 2008 Sal 117
Bilinlenme kampanyalar
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
118/122
Akll ve gereki olmal,
Gelimeleri yakndan takip etmeli,
Frsatlar deerlendirmeli,
Esneklik mekanizmalarn iyi kullanmal,
Milli menfaatleri n planda tutmal,
lke gereklerini iyi tahlil etmeli
18 Kasm 2008 Sal 118
Trkiye ne yapmal?
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
119/122
Hayat alkanlklarmz gzden geirelim,
Doal ve sade yaam tercih edelim,
Ne yaptmzn farknda olalm,
sraftan kanalm, Geri dnme, geri kazanma katkda bulunun,
Bildiklerimizi bakalar ile paylaalm,
Aa dikelim, dikmeyi zendirelim
18 Kasm 2008 Sal 119
Biz ne yapalm?
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
120/122
Ampulnz deitirin Standart akkor ampulnz tasarruf ampul ile
deitirin, ylda 75 kg karbondioksit tasarrufusalayn.
Daha az araba kullann Daha sk yryn, bisiklet kullann ve toplu tamaaralarndan daha ok faydalann. Arabakullanmadnz her 2 km iin 0,75 kg karbondioksittasarruf edeceksiniz.
Lastiklerinizi kontrol edin Dzgn iirilmi lastiklerle litre bana aldnz yol%3 orannda artacaktr. Her 4 litre benzin tasarrufu,10 kg karbondioksiti atmosferimizden uzak tutar.
18 Kasm 2008 Sal 120
Biz ne yapalm?
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
121/122
Daha az scak su kullann Suyu stmak iin ok fazla enerji gerekmektedir. Daha
az su tketen bir du bal ile 175 kg, giysilerinizi soukya da lk suda ykayarak da 250 kg karbondioksittasarrufu yapabilirsiniz.
Ambalajlar fazla olan rnlerden kann pnz %10 orannda azaltarak 600 kg karbondioksit
tasarrufu yapabilirsiniz. Bir aa dikin
Bir aa mr boyunca 1 ton karbondioksit emer.
18 Kasm 2008 Sal 121
Biz ne yapalm?
8/2/2019 Tbbi Atk Ynetiminde Yardmc Personelin Sorumluluklar (10/05/2011)
122/122
Kmil B. Varnca
Yldz Teknik niversitesi naat Fakltesievre Mhendislii BlmZ-039 Davutpaa Yerlekesi 34220Davutpaa / Esenler / stanbul
Telefon: +90 (212) 383 53 73Faks: +90 (212) 383 53 58
nternet: www.yildiz.edu.tr/~kvarincaE-posta: [email protected]
Teekkrler