PROGRAM BERMALAM DI MUZIUM "SLEEPOVER @ THE MUSEUM" PERBADANAN MUZIUM MELAKA

Mohamad Azri Bin Abdul Wahab

Sarjana Muda Seni Gunaan dengan Kepujian (Pengurusan Seni)

2011

Pq At Khidmat Maklumat Akademik � VNIVERSIT[ MALAYSIA SARAWAK

PROGRAM BERMALAM DI MUZIUM "SLEEPOVER @ THE MUSEUM" PERBADANAN MUZIUM MELAKA

MOHAMAD AZRI BIN ABDUL WAHAB

Projek ini merupakan salah satu keperluan untuk

Ijazah Sarjana Muda Seni Gunaan dengan Kepujian

(Pengurusan Seni)

Fakulti Seni Gunun dan Kreatif

UNIVERSITI MALAYSIA SARAWAK

2011

UNIVERSm MALAYSIA SARAWAK

BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS

JUDUL: PROGRAM BERMALAM DI MUZIUM (SLEEPOVER (g THE MUSEUM), PERBADANAN MUZIUM MELAKA

SESI PENGAJIAN: 2008 / 2051

Saya MOHAMAD AZRI BIN ABDUL WAHAB

mengaku membenarkan tesis * ini disimpan di Pusat Khidmat Maklumat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dengan syarat syarat kegunaan seperti berikut :

1. Tesis ini adalah hak milik Universiti Malaysia Sarawak 2. Pusat Khidmat Maklumat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan

Membuat salinan untuk tujuan pengajian sahaja 3. Membuat pendigitan untuk membangunkan Pangkalan Data Makiumat Tempatan 4. Pusat Khidmat Maklumat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan

membuat salinan tesis ini sebagai bahan pertukaran antara institusi pengajian tinggi 5. ** sila tandakan ()

SULIT (mengandungi maklumat yang berdarjah keselamatan atau kepentingan seperti tennaktub di dalam AKTA RAHSIA RASMI 1972)

TERHAD (mengandungi maklumat Terhad yang telah ditentukan oleh organisasi/badan di mana penyelidikan dijalankan

TIDAK TERHAD

Disahkan oleh

I'Almrý (T

ý , ýý"., GAN PENULIS) (TANDATANGAN PENYELIA) ý-ý

FL-7-

Alamat Tetap: No. 107 Felda Kekwa Jengka 5, 26500 Maran, Pahang. Darul Malanur.

Tarikh: 05 - MEi. 1011 Tarikh: r1 t5- Z. o 11

Catatan: * Tesis dimaksudkan sebagai tesis bagi ljazah Doktor Falsafah, Sarjana dan Sarjana Muda **Jika tesis ini SULIT atau TERHAD, sila lampirkan surat daripada phak berkuasa/oiganisasi berkenaan dengan menyatakan sekali sebab dan tempoh tesis mi perlu dikelaskan sebagai SULIT atau TERHAD

i

Projek bertajuk `Program Bermalam di Muzium "Sleepover @ The Museum" Perbadanan

Muzium Melaka' telah disediakan oleh Mohamad Azri Bin Abdul Wahab dan telah diserahkan

kepada Fakulti Seni Gunaan dan Kreatif sebagai memenuhi syarat untuk Ijazah Sarjana Muda

Seni Gunaan dengan Kepujian Pengurusan Seni.

Diterima untuk diperiksa oleh:

k (Cik Karen Samy)

Penyelia Program Pengurusan Seni

Tarikh:

ýSýI

11

PENGHARGAAN

Dengan nama Allah Yang Maha Pengasih lagi Maha Penyayang. Syukur ke

hadrat Allah (S. W. T) kerana saya telah berjaya menyiapkan projek tahun akhir. Jutaan

terima kasih dan setinggi-tinggi penghargaan ingin saya tujukan buat Cik Karen Samy

selaku penyelia paling banyak membantu dengan memberi bimbingan dan tunjuk ajar

dalam menyiapkan projek tahun akhir pengurusan seni.

Penghargaan nu juga ditujukan khas buat setnua pensyarah yang banyak

memberi dorongan dan juga kakitangan Fakulti Seni Gunaan dan Kreatif yang turut

menyumbangkan kerjasama dan keprihatinan sepanjang tip tahun pengajian di

Universiti Malaysia Sarawak.

Sekalung budi diucapkan kepada organisasi Perbadanan Muzium Melaka yang

memberikan kerjasama semasa penyelidikan dijalankan. Terima kasih yang tidak

ternilai ditujukan kepada peserta bagi program bermalam di muzium pada 17

Disember 2010.

Ingatan tulus ikhlas dan jutaan terima kasih yang tidak ternilai buat keluarga

yang tersayang di Jengka, Pahang. Khas buat insan tersayang emak, Hajah Hatiyah Bt.

Sabran, ayah, Haji Abdul Wahab Bin Abd. Hamid, serta ahli keluarga. Segala

pengorbananmu amat bernilai dan dorongan yang diberikan adalah merupakan

suntikan semangat untuk terus berjaya. Khas buat orang tersayang (Wan Nurzahira)

dan teman seperjuangan di Sarawak Bumi Kenyalang, terima kasih tidak terhingga.

iii

I'usat Khidmit Maklumat Akademik UMVERSITI MALAYSIA SARAWAK

KANDUNGAN

Halaman

Pengesahan

Pengakuan

Penghargaan

Jadual Kandungan

Abstrak

Abstract

Tajuk Muka surat

i

li

!Ü

iv - iiv

Z

Ili

Bab 1 Pengenalan

1.1 Pengenalan

1.2 Latar belakang kajian

1.3 Objektif kajian

1.4 Hipotesis

1.5 Skop Kajian

1.6 Permasalahan Kajian

1.7 Kepentingan Kajian

1

2-12

13

14

15

16

17

IV

Bab 2 Sorotan Kesusasteraan

2.1 Pengenalan 18

2.2 Program bermalam di muzium 19

2.2.1 "Night in the museum" Perzim Tawar 20

Peluang Bermalam Di Muzium

2.2.2 `Bermalam di Muzium' produk baru 20

perlancongan

2.2.3 Program tidur di muzium hangat 21

2.2.4 Pelajar praktikal PERZIM dan 22

Tourism Malaysia sertai Sleepover @

The Museum

2.2.5 Pelajar KYM sertai Sleepover @ The 23

Museum

2.2.6 Pelajar Korea sertai Sleepover @ The 24

Museum

2.2.7 Program Bermalam Dalam Muzium di 25

Seluruh Dunia.

2.3 Muzium 26-31

2.3.1 Muzium sebagai pusat keilmuan 33

2.3.2 Muzium sebagai rujukan generasi bare 34

2.3.3 Muzium sebagai pusat perkembangan 34

sektor perlancongan

V

2.3.4 Muzium sebagai pusat pengabadian 35

kebudayaan dan kesenian

Bab 3 Metodologi Kajian

3.1 Pengenalan

3.2 Lokasi Kajian

3.3 Data

3.3.1 Data Primer

3.3.2 Data Sekunder

3.4 Populasi

3.5 Persampelan

3.6 Instrumen Kajian

3.7 Limitasi Kajian

3.8 Rumusan dan Kesimpulan

37

38

39

40 - 46

47

48

49

49

50

51

Bab 4 Analisa & Dapatan Kajian

4.1 Pengenalan 52

4.2 Penganalisaan Data 53

4.2.1 Borang Soal Selidik 53

4.2.1.1 Analisa jantina peserta keseluruhan 54

4.2.1.2 Analisa umur peserta keseluruhan. 55

4.2.1.3 Analisa status peserta keseluruhan. 56

vi

4.2.1.4 Analisa bangsa peserta keseluruhan. 57

4.2.1.5 Analisa agama peserta keseluruhan. 58

4.2.1.6 Analisa taraf pendidikan peserta 59

keseluruhan.

4.2.1.7 Analisa status pekerjaan peserta 60

keseluruhan.

4.2.1.8 Analisa status negeri peserta 61 - 62

keseluruhan.

4.2.1.9 Analisa kekerapan peserta ke Muzium 63

Samudera.

4.2.1.10 Analisa mengenai peserta mendapat 64

maklumat tentang program bermalam

di muzium

4.2.1.11 Analisa pendapat peserta merasakan 65

program bermalam di muzium sesuai

dilaksanakan

4.2.1.12 Analisa peserta tertarik dengan 66

program bermalam di Muzium

4.2.1.13 Analisa peserta sukar untuk 67 - 68

melelapkan mata semasa program

berlangsung

vii

4.2.1.14 Analisa peserta mendapat banyak 69

pengetahuan berkaitan warisan Melaka.

4.2.1.15 Analisa peserta dapat belajar mengenai 70

sejarah Melaka

4.2.1.16 Analisa peserta dapat belajar mengenai 71

sejarah kelautan Melaka

4.2.1.17 Analisa peserta mendapat pengalaman 72

yang menyeronokkan semasa bermalam di muzium.

4.2.1.18 Analisa peserta mendapat pengalaman 73 - 74

yang menyeramkan semasa bermalam

di muzium. 4.2.1.19 Analisa peserta tentang prasarana di 75

muzium untuk program ini selesa. 4.2.1.20 Analisa peserta tentang prasarana di 76

muzium untuk program ini adalah

lengkap.

4.2.1.21 Analisis tentang pengalaman peserta 77 - 78

sebelum dan semasa mengikuti

Program Bermalam di Muzium

(Sleepover @ The Museum)

Perbadanan Muzium Melaka.

4.2.1.22 Analisis tentang perbezaan sebelum 79 - 80

dan selepas mengikuti program

viii

bermalam di muzium.

4.2.1.23 Analisis tentang adakah program 81 - 82

bermalam di muzium telah

meningkatkan pengetahuan peserta

terhadap warisan sejarah Melaka.

4.2.1.24 Analisis tentang adakah pengalaman ini 82 - 83

telah menambah semanagat cinta akan

warisan sejarah Melaka.

4.2.1.25 Cadangan dan pandangan 84 - 85

4.2.2 Temuduga 86-100

4.3 Kesimpulan 101 -102

Bab 5 Cadangan & Rumusan Kajian

5.1 Pengenalan 103

5.2 Rumusan 104 - 105

5.3 Cadangan 106 - 107

5.4 Cadangan untuk Kajian akan Datang 108

5.5 Kesimpulan 109 -110

BIBLIOGRAFI

LAMPIRAN

111-112

113-135

ix

ABSTRAK

Program Bermalam di Muzium (Sleepover @ The Museum) Perbadanan Muzium Melaka,

memberi peluang kepada orang ramai untuk merasai sendiri pengalaman bermalam di

muzium, di mana Melaka merupakan satu-satunya negeri di Malaysia yang menawarkan

peluang ini. Program ini secara tidak langsung mampu melahirkan generasi yang menghargai

warisan dan artifak serta sejarah unik yang dimiliki. Skop kajian pengkaji melibatkan pihak

pengurusan dan peserta bagi program ini. Kepentingan kajian ialah tentang mengenalpasti

pengalaman para peserta dapat daripada mengikuti program program bermalam di muzium.

x

ABSTRACT

The Sleepover @ The Museum, Programme at the Melaka Museums, provides an opportunity

for people participants to experience a night at the museum, where Malacca is one of the few

states in Malaysia that offer this opportunities. This programme indirectly is able to produce a

generation that appreciates heritage, artifacs and unique history of Malacca. The importance of

this research is to study on participants experience to this programme.

xi

Bab 1

PENGENALAN

1.1 Pengenalan

Warisan menjadi budaya yang penting dalam kehidupan seseorang kerana bukan sahaja

melibatkan budaya perdagangan atau komersial tetapi juga untuk membina atau

mengekalkan unsur budaya pada satu-satu kawasan. Muzium berperanan untuk

menyelamat, mengumpul, menyimpan, memelihara, menyelidik, mendidik dan

menginterprestasi serta mempamerkan bahan-bahan sejarah ke arah kemajuan.

peranan yang djonainkan oleh muzium sangat penting untuk membangkitkan kesedaran

terhadap kepentingan muzium sebagai sebahagian daripada tanggungjawab masyarakat.

Muzium berperanan sebagai satu gedung khazanah yang boleh dijadikan pusat maklumat

kepada penuntut dan pengkaji. Muzium menyimpan berbagai-bagai khazanah yang

menceritakan perkembangan dari peringkat awal sehingga kini.

Melaka amat dikenali kerana keunikan sejarahnya. Bandar raya warisan dunia, Melaka

memiliki warisan sejarah sejak lebih 600 tahun dulu. Warisan sejarah Kesultanan Melayu

Melaka menjadi kebanggaan negeri dan Perbadanan Muzium Negeri Melaka (Perzim)

yang diamanahkan untuk memelihara khazanah warisan Negara. Usaha pemuliharaan

I

sejarah di Melaka sememangnya dikagumi masyarakat dunia apabila Melaka diiktiraf

sebagai Bandaraya Warisan Dunia oleh United Nations Educational, Scientific and

Cultural Organisation (Unesco), pads 7 Julai 2008.

1.2 Latar belakang kajian

1.2.1 Perbadanan Muzium Melaka

Melaka kini terdapat lebih daripada 24 muzium. Ini membuktikan bahawa

kesungguhan Kerajaan Negeri Melaka untuk menjadikan muzium sebagai sebuah

destinasi tarikan dan mengadakan pelbagai aktiviti promosi. Muzium Melaka

merupakan institusi warisan sejarah dan budaya bangsa, negara dan alam sejagat

kepada generasi muda. Ia manifestasi evolusi peradaban manusia dalam menangani

cabaran, berbudaya dan bermasyarakat. Oleh kerana itu muzium ini amat berguna

sebagai pencerita dan pendokumentasi pencapaian bangsa dan negara sepanjang

zaman.

2

1.2.2 FUNGSI, VLSI DAN MISI (PERZIM)

Fungsi

Mengumpul , memulihara dan menyalurkan maklumat atau bahan secara professional

dan berkualiti berkaitan warisan sejarah untuk tatapan generasi sekarang dan akan

datang.

Visi

Untuk menjadikan sektor permuziuman di Negeri Melaka sebagai sektor pendidikan

dan pelancongan bertaraf dunia.

Misi

Untuk menyemarakkan sektor pendidikan dan pelancongan melalui pembangunan

muzium-muzium dan tempat-tempat bersejarah secara profesional dan berkualiti.

(Dipetik daripada: Perbadanan Muzium Melaka, http: //www. perzim. htp)

3

1.2.3 Lokasi Muzium Melaka

(Dipetik daripada: Perbadanan Muzium Melaka, http: i/www. perzim. htp)

4

Pusat Khidmat 111aklumat Akademiº, UNIVERSITI MALAYSIA SAR4N! ^ MC

1.2.4 Makna bagi Logo PERZIM

mam PERZIM ý\v

Melambangkan keberanian dan semangat waja yang dimiliki oleh warga

PERZIM memikul setiap tanggungjawab yang diamanahkan.

Mewakili prinsip keteguhan perinsip yang menjadi amalan Perbadanan

Muzium Melaka memberikan perkhidmatan yang terbaik kepada masyarakat.

Mengimbas kembali kegemilangan Kerajaan Melayu Melaka suatu ketika

dahulu diteruskan oleh PERZIM dengan tradisi " Kegemilangan Berulang

Kembali ".

Segala peninggalan dari zaman kesultanan Melayu Melaka dan kuasa-kuasa

selepasnya tetap terpelihara dengan PERZIM sebagai badan yang menyokong

warisan sejarah dan budaya negeri Melaka.

5

MM Segala peniggalan dari zaman kesultanan Melayu Melaka dan kuasa-kuasa

(di atas dan selepasnya tetap terpelihara dengan PERZIM sebagai badan yang menyokong

di bawah) warisan sejarah dan budaya negeri Melaka.

(Dipetik daripada: Perbadanan Muzium Melaka, http: //www. perzim. htp)

1.2.5 Objektif Perbadanan Muzium Melaka (PERZIM)

1.2.5.1 Sebagai gedung ilmu bagi menyebarkan pengetahuan di samping memberi

hiburan dan sumber aspirasi kepada masyarakat dalam mengenal sejarah, kebudayaan,

adat resam dan kekayaan semulajadi negeri Melaka.

1.2.5.2 Sebagai penyelamat dan penyimpan warisan sejarah dan kebudayaan bagi

tatapan generasi akan datang.

1.2.5.3 Menjadi pusat rujukan utama kepada pelajar dan sesiapa yang berminat

terhadap sejarah, kebudayaan, adat resam dan alam semulajadi negeri Melaka.

1.2.5.4 Menggalak dan menarik minat masyarakat berbilang kaum mengenai asal-usul

mereka bagi mewujudkan suasana harmoni dan mengeratkan perpaduan.

1.2.5.5 Membantu dalam usaha mengembangkan industri perlancongan negara.

6

1.2.6 Muzium Samudera (Replika Kapal Flor De La Mar)

Muzium Samudera dibina pads awal tahun 1990 berdasarkan sebuah replica kapal

Portugis yang bernama Flor de La Mar, majlis perasmian muzium telah disempunakan

oleh Perdana Menteri Malaysia keempat, Tun Dr. Mahathir Mohamad pads 13 Jun

1994. Dibina berdasarkan repl'ka Kapal Portugis berukuran 34 meter tinggi, 36 meter

panjang dan 8 meter lebar. Fokus utama muzium ini ialah sejarah kelautan Melaka dan

zaman kegemilangan Melaka sebagai Emporium Timur.

Ianya terletak di Jalan Merdeka berhampiran muara Sungai Melaka. Paparan utama

muzium adalah berkaitan sejarah kelautan Melaka dan juga perkembangan

perdagangan dari Zaman Kesultanan Melaka hingga ke era Portugis, Belanda dan

Inggeris. Bahan pameran terdiri daripada peta-peta lama, model- model kapal, senjata

serta kelengkapan artifak berkaitan maritim, diorama-diorama di samping sebuah sudut

khas mengenai Panglima Awang sebagai tokoh pelayar agung berbangsa Melayu.

7

1.2.7 Program Bermalam di Muzium (Sleepover (§ The Museum).

Pernahkan anda menonton filem Night At The Museum?. Filem komedi penuh debaran

itu mengisahkan seorang pengawal keselamatan menempuhi pelbagai peristiwa aneh

ketika dia bertugas berjaga' pada sebelah malam. Segala-galanya bermula apabila

semua pengunjung sudah pulang dan malam mula berlabuh. Program bermalam di

muzium (Sleepover @ The Museum) Perbadanan Muzium Melaka im memberi

peluang kepada orang ramai untuk merasai sendiri pengalaman bermalam di muzium.

Banyak muzium negeri terbiar dan sunyi daripada ddcujungi pengunjung. Malah ada

juga mengatakan muzium merupakan sebuah kawasan misten dan mesti dijaubi.

Terdapat juga muzium negen sudah uzur dan tiada tarikan landskap dan seperti

peninggalan rumah lama. Di waktu ia gelap seolah-olah seperti rumah seram dan

berhantu. Muziüm sebenarnya melambangkan identiti nasional negara kita. Sikap

rakyat Malaysia pada masa kini menjauhi muzium merupakan satu perkara yang amat

membimbangkan. (Dipetik daripada: Utusan Malaysia, http: // www. utusanmelaka

@utusan. com. my)

Malaysia jugs mempunyai sebuah muzium yang membolehkan anda tidur dan merasai

bagaimana bermalam dengan pelbagai himpunan koleksi yang terdapat di dalamnya.

Muzium yang dimaksudkan ialah Muzium Samudera sebuah muzium replika kapal

Flor De La Mar yang dibina pads awal tahun 1990.

8

Melaka merupakan satu-satunya negeri di Malaysia yang menawarkan peluang ini.

Dengan adanya program seperti mi adalah cara yang terbaik untuk menarik pengguna

atau masyarakat terlibat dengan program-program yang dilaksanakan oleh pihak

pengurusan muzium.

1.2.8 Objektif Skepover @ The Museum

Objektif utama program ini adalah mendekatkan serta merapatkan jurang antara orang

ramai dengan warisan. Secara tidak langsung mampu melahirkan generasi yang

menghargai artifak serta sejarah unik yang dimiliki. lanya juga memberi peluang

kepada orang ramai merasai sendiri pengalaman bermalam di dalam muzium yang

sememangnya unik. Diharapkan semangat mencintai serta menghargai warisan akan

timbul dengan program seumpama ini.

Selain itu juga program seperti ini menambah nilai status negeri Melaka sebagai

peneraju industri pelancongan di Malaysia. Program bermalam di muzium ini

merupakan satu-satunya yang terdapat di Malaysia serta Melaka sebagai peneraju

program ini. Ianya akan memberi peluang kepada pelancong untuk bermalam bersama

artifak di dalam muzium serta merasai sendiri pengalaman hin yang mana merupakan

tarikan kuat terutama kepada pelancong luar negara.

9

1.2.9 Aturcara Program bermalam di muzium (Skepover @ The Museum).

Menurut Pemandu Pelancong Melaka, Shaukani Abbas, program Bermalam di

Muzium Samudera atau 'Sleepover @ the Museum' akan bermula dengan sesi taklimat

kepada peserta di Hotel Naza pada pukul 7 malam sebelum peserta di bawa ke Taman

Rempah bagi menyusuri Sungai Melaka dengan bot River Cruise Melaka.

Program menyusuri Sungai Melaka dimasukkan ke dalam salah satu pakej 'Sleepover

@ the Museum' bertujuan untuk memberi peluang kepada peserta menikmati panorama

indah waktu malam yang terdapat di sepanjang laluan Sungai Melaka.

Pakej yang ditawarkan mengandungi aktiviti menarik dan ini merupakan kelainan

yang cuba ditonjolkan dalam usaha mempelbagaikan lagi produk pelancongan yang

terdapat di negeri Melaka.

Pelancong yang menaiki River Cruise Melaka akan turun di Padang Nyiru sebelum

berjalan kaki melawat beberapa lokasi terpilih sekitar kawasan Warisan Sejarah di

Banda Hilir sebelum dibawa ke Muzium Samudera Fasa I (Replika Kapal Flor De La

Mar) untuk melihat sejarah laut Melaka dan zaman kegemilangan Melaka sebagai

Emporium Timur Berta sesi bermalam.

10

1.2.10 Aktiviti semesa program bermalam di muzium

Antara aktiviti- aktiviti yang dilaksanakan semasa Program Bermalam di Muzium

(Sleepover @ The Museum), Perbadanan Muzium Melaka. Harga Pakej: RM95.00

seorang

Antara pakej seperti bililc penginapan di Hotel Naza Melaka, minuet Selamat Datang,

kemudahan bermalam (tilam, bantal dan selimut), makan lewat malam di muzium,

sampan di Hotel Naza Melaka, sijil penyertaan, pengangkutan bot dan perkhidmatan

pemandu pelancong.

Jadual program bermalam di muzium: -

2.00 petang: Daftar masuk di Hotel Naza, Melaka

7.30 malam: Taldimat oleh pemandu lawatan

8.00 malam: Bergerak ke Taman Rempah

8.15 malam: Mengikuti River Cruise

9.00 malam: Turun di Jeti Padang Nyiru

9.15 malam: Mengikud lawatan persisir sungai

10.00 malam: Lawatan di Muzium Samudera bersama pemandu pelancong

10.30 malam: Makan lewat malam dan aktiviti bermalam

11