THE ART OF WAR. Ang mga aparatong militar na ito, na humahantong sa tagumpay, ay hindi dapat ibunyag nang una. 26. Ngayon ang heneral nananalo sa labanan ay guma-gawang maraming mga

THE ART OF WAR NI SUN TZU

1

Copyright copy 2017 Fernando Frias IAng lahat ng karapatan ay inilaan ang pagkopya ng buongaklat bahagi nito o pagsasalin sa ano mang dialeko o wikasa ano mang anyo komputer elektronik man o mekanikalna pagkopya o halawin ng walang pahintulot ng naglimbagay paglabag sa batas ng kopirayt ng Pilipinas at hinahatulanng batas NLP 02017-2667 webnlpgovph

Panimula ng nagsalin

Ito ay makalumang aklat subalit sinakap ng nagsalin na isalin ito sa paraang contemporary ngunit ang mga prin-sipyo ay pinanatili Magagamit ito sa larangan ng digmaan negosyo palakasan politika at iba pa

Fernando V Frias I

2

KABANATA 1 PAGAWA NG MGA PLANO

1 Sinabi ni Sun Tzu Ang sining ng digmaan ay mahalagasa bansa 2 Ito ay isang bagay ng buhay at kamatayan isang daan al-inman sa kaligtasan o sa pagkawasak Kaya ito ay isang paksang hindi dapat baliwalain

3 Kung gayon ang sining ng digmaan ay pinamamahalaanng limang pare-parehong mga kadahilanan upang ibatay

3

ang pagsasaalang-alang ng mga kondisyon ng kalupaan

4 Ang mga ito ay (1) Ang Batas na Moral (2) Langit (3)Lupa (4) Ang Kumander (5) Paraan at disiplina

56 Ang BATAS NA MORAL ay nagpapatunay na ang mgatao ay lubusang sumusunod sa kanilang pinuno upang silaay susunod sa kanya anuman ang mangyari sa kanilangbuhay hindi pinapansin ang anumang panganib

7 Ang langit ay nagpahiwatig gabi at araw lamig at initoras at panahon

8 Ang lupa ay binubuo ng mga distansya malaki at maliitpanganib at seguridad lagusan ng lupaat makitid nadaanang mgapagkakataon ng buhay at kamatayan

9 Ang KUMANDER ay kumakataaan sa mga birtud ngkarunungan katapatan kabaitan tapang at katatagan

10 Sa pamamagitan ng PAMAMARAAN AT DISIPLINA aydapat namaunaawan ang gumagabay ng hukbo sa tamang

4

mga subdibisyon ang graduasyon ng ranggo sa mgaopisyal ang pagpapanatili ng mga kalsada kung saanmaaaring maabot ng mga suplay ang hukbo at ang kontrolng militar napag-gasta 11 Ang mga limang ulo ay dapat na pamilyar sa bawat hen-eral siya na nakakaalam sila ay magiging matagumpaysiya na hindi naka kakilala sa kanila ay mabibigo

12 Samakatuwid sa iyong mga deliberasyon kapagnaghahanap upang matukoy ang mga kondisyon ng militarhayaan silang maging batayan ng isang paghahambing saganitong paraan

13 (1) Alin sadalawang mga sobereno ang mayaman saMoral nabatas (2) Alin sa dalawang heneral ang maypinakamaraming kakayahanan (3) Sino ang mga pakina-bang ay nagmulasalangit o salupa(4) Sa anong panig angdisiplinang pinaka-masigasig naipinatutupad (5) Aling hukbo ang mas malakaa sa(6) Sa aling panig ang opisyal attauhan ay nasanay ng ayos (7) Anong hukbo ay mayroong mas may katatagan parehong gantimpala at parusa

14 Sa pamamagitan ng mga pitong pagsasalang-alang aymaaari kong matantiya ang tagumpay o pagkatalo

15 Ang heneral na nakikinig sa aking payo at sumusunoddito ay magtagumpay Mananatili siya sa pamumuno Angheneral na hindi nakikinig sa aking payo o gumaganap ditoay magdusang pagkatalo hayaan ang gayong isang tao aypawalang-saysay

5

16 Habang pinananatili ang pakinabang ng aking payopakinabangan mo rin ang anumang kapaki-pakinabang nakalagayang higit pa sa mga karaniwang patakaran 17 Habang ang kalagayan ay kanais-nais dapat baguhin plano ng sinuman

18 Lahat ng digmaay batay sa panlilinlang

19 Kaya kung kaya nating sumalakay mag-anyo tayonghindi natin kaya sa pag gamit ang ating mga pwersa dapattayong mag-anyong hindi aktibo kung malapit na tayo dap-at papaniwalaing ang kaaway natayo ay malayo pa kung tayo ay malayo pa ay papaniwalain ang mga kawaay na tayo ay malapit na

20 Ilabas ang mga pain upang maakit ang kaaway Papahi-rapan at durugin siya

21 Kung siya ay nasa ligtas sa lahat ng bentahe maginghanda para sa kanya Kung siya ay malakas iwasan siya

22 Kung ang iyong kalaban ay mainitin ang ulo hikayatinmo siya Magpanggap namahina upang siya aay magingmapagmataas

23 Kung siyaa ay namamahinga huwag mo siyang bigyan ng pahinga Kung ang kanyang mga pwersa ay nagkakaisahiaalayin ang mgaito

24Salakayin siya kung siya ay hindi nakahanda lumitawka kung saan hindi inaasahan

6

25 Ang mga aparatong militar na ito na humahantong satagumpay ay hindi dapat ibunyag nang una

26 Ngayon ang heneral nananalo sa labanan ay guma-gawang maraming mga kalkulasyon sa kanyang templobago ang labanan ay simulan Ang heneral nanatatalo salabanan ay gumagawa ng kaunting mga kalkulasyon Kayaang gumagawa ng maraming mga kalkulasyon ang nag-tatagumpay at ang gumagawang kakaunting kalkulasyonay nauuwi sa pagkatalo Ano pa kaya ang walang kahit anong pagkalkula Ito ay sapamamagitan ng pagpansin saisyung ito ay maaari kong makita kung sino ang malamangnamanalo o matalo

7

8

KABANATA 2 PAKIKIPAGDIGMA

Sinabi ni Sun Tzu Sa mga operasyon ng digmaan kungsaan may isang libong mabilis na karwahe sa maramingmga mabibigat na karwahe at isang daang libong mga sun-dalong nakadamit pandigma na may mga probisyon nasapat suportahan isang libong kawal ang mga gastos sabahay at sa labanan kabilang ang pang istimang mga bisi-ta maliit na mga bagay tulad ng kola at pintura at lahatangginugol karwahe at baluti ay aabot sakabuuang ng isanglibong onsang pilak sabawat araw Ganyan ang gastos sapag-aalagang hukbong 100000 tao

2 Kapag nagsasagawa ka ng aktwal na pakikipaglaban kung tagumpay ay malayo ang mga armas ay mapurol naat ang kanilang kasiglahan ay mapapawi na Kung ikaw aylumusob sa isang bayan ikaw ay maubos ang iyong lakas

3 Muli kung ang kampanya ay pinahaba ang mga ma-pagkukunang bansa ay hindi makatatagal

4 Ngayon kapag ang iyong mga armas ay pumurol na angiyong sigasig ay basa na ang iyong lakas naubosna at ang iyong kayamanan ay naubos na ang ibang mgapinuno ay sisibol upang samantalahin ang iyong mahigpitnapangangailangan Kung gayon walang sinumang taogayunpaman matalino kayang ipaling maaring mangyari

5 Gayunpaman bagamat narinig natin ang mga hangal nanagmadali sadigmaan ang katalinuhan ay hindi kailanman

9

nauugnay sa mahabang mga pagkaantala

6 Walang bansa na nakinabang sa matagal na digma

7 Ang taong lubos nanakakaalam ng mga kasamaan ngdigmaan ay ang taong naka-aalam ng kapaki-pakinabangnaparaan ng pagsasakatuparan nito

8 Ang mahuhusay nakawal ay hindi nagtataas ng pan-galaaang pataw ni ang kanyang mgakaragadang suplay ayhigit pasadalawang beses

9 Dalhin ang materyal ng digmaan sa iyo mula sa bahayngunit kumuha ng pagkain sa kaaway Upang ang hukbo aymagkakaroon ng sapat na pagkain para sa mga pangan-gailangan nito

10 Ang kahirapan ng kabang-bayan ng bansa na nagpapa-natili ng isang hukbo ay nagsasanhi ng suportang galingsa kontribusyon mula sa malayo Ang ambag sa pagpapa-natili ang isang hukbo galing sa malayo ay nagiging sanhing mga tao na maghirap

11 Sa kabilang banda kung malapit ang isang hukbo aytumataas ang mga presyo at ang mataas na presyo angnagiging sanhi ng paghihirap ng tao

12 Kapag ang kanilang sustansya ay natutuyo ang mgamagsasakaay mapapahamak sa pamamagitan ng mabigatna pagpapahirap

1314 Sapagkat walang sustansya at pagkaubos ng lakas10

ang mga tahanan ng mga tao ay nahuhubaran at ang tat-long-ikasampu ng kanilang kita ay mawawala habang angmga gastusin ng pamahalaan para sa mga sirang karwahemga baluti at helmet mga busog at mga pana sibat at mgakalasag proteksiyong mantel bakang taga hila at mabibigatna karwahe ay magiging apat naikasampung bahagi ngkabuuang kita nito

15 Kayaang isang matalinong heneral ay gumagawang ngpaghahanap sa kaaway Ang isang kariton ng mga probisy-on ng kaaway ay katumbas sa dalawampu ng sarili atgayundin ng isang pasan ng kanyang kumpay ay katumbas

ng dalawampu mula sa sariling imbakan

16 Ngayon upang patayin ang kaaway ang ating mgatauhan ay dapat na mag-alab sa galit sila ay maaaring

11

magkaroon ng kalamangan upang talunin ang kaaway dap-at silang magkaroon ng kanilang mga gantimpala 17 Kaya sa pakikipaglaban sa karwahe Ang sampu o higitpang mga karwaheng nakuha dapat igantimpala sa mganaunang nakakuha Ang ating sariling mga bandera ay dap-at pamalit para sa mga kaaway at ang mga nahuling kar-wahe ay isama sa atin Ang mga nahuling mga sundaloay tratuhin ng maayos

18 Ito ay tinatawag na gamit ang natalong kaaway upangdagdagan ang sariling lakas

12

19 Sa digmaan kung gayon hayaan ang iyong mahusayna layunin ay magtagumpay hindi ang mahabang mgakampanya

20 Kaya dapat malaman ang pinuno ng mga hukbo ay angtaga- pagitan ng kapalaran ng mamamayan ang taong in-aasahan kung ang bansa ay mapayapa o nasa mapan-ganib

13

KABANATA 3 ANG PAGSALAKAY AYON SA PLANO

1 Sinabi ni Sun Tzu Sa praktikal na sining ng digmaan angpinakamagandang bagay sa lahat ay kunin ng lubos at buoang bansang kaaway ang durugin at sirain ito ay hindi

mabuti Kaya mabuti ring muling hulihin ang buong hukbokaysa sasirain ito kung huhulihin ang isang rehimyentoisang detatsment o isang buong kumpanyakaysasirain sila

2 Kaya upang labanan at pagtagumpayan sa lahat ng iyongmga laban ay hindi kataas-taasang kahusayan Ang kataas-taasang kahusayan ay binubuo sa paglabag sa paglaban ngkaaway nang walang labanan

14

2 Kaya kung labanan at pagtagumpayan salahat ng iyongmga laban ay hindi kataas-taasang kahusayan Ang kataas-taasang kahusayan ay wasakin ang tibay ng kaaway nangwalang labanan

3 Kayaang pinakamataas na anyo ng pamumuno ay tutulan ang mgaplano ng kaaway ang susunod napinakamahusay ay pigilan ang kantong ng pwersang kaaway ang susunod ay ang pag-salakay ng hukbo ng kaaway salarangan at ang pinakamasamang paraan ay ang pagkubkob sa mga nababakurang lungsod

4 Ang panuntunan ay hindi lukubin ang nababakurang mgalungsod kung maaari itong maiiwasan Ang paghahandangmgamantle tirahang de gulong at ibat ibang mga kagami-tan ng digmaan ay aabbutin ng tatlong buong buwan atang pagtatambak sa tapat ng mga pader ay aabutin ng tat-long buwan pa

5 Ang mga heneral na hindi makontrol ang kanyang pan-gangati ay isinusubo ang kanyang mga tauhan gaya sa pag-atake sa mga kumpol ng mga langgam sa resultana ang isang-katlo ng kanyang mga tauhan ay mapaslang ha-bang ang bayan ay nananatiling hindi nakukuha Iyon angmga nakapipinsalang epekto ng pagkubkob 6 Samakatuwid ang mahusay na pinuno ang nagpapasukosa mga tropa ng kaaway nang walang labanan kinukuhaniya ang kanilang mga lunsod nang hindi sumasalakay sakanila binabagsak niya ang kanilang kaharian nang walangmahahabang operasyon sa larangan

15

7 Kasama ang buo niyang pwersa ay sinasalungat niya angkarunungan ng Imperyo at sa gayon walang pagkalagastao ang kanyang tagumpay ay magiging kumpleto Ito angparaan ng pag-salakay sa pamamagitan ng pakana

8 Ito ay ang panuntunan sa digmaan kung ang ating pwer-saay sampu at isasakaaway upang paligiran siya kunglima sa isa upang salakayin siya kung dalawang beses bi-lang marami upang hatiin ang ating hukbo sa dalawa

9 Kung patas maaari tayong mag-alok ng labanan kungbahagyang mabababilang ng tao ay maaari nating iwasanang kaaway kung medyo hindi pantay maaari tayong tu-makas mulasakanila

10 Samakatuwid kahit ang isang matigas na labanan aymaaaring gawin ng isang maliit na pwersa sa katapusanay mahuhuli ng mas malaking pwersa

11 Ngayon ang heneral ay ang balwarte ng bansa kungang balwarte ay kumpleto sa lahat ng mga punto magigingmalakas ang bansa kung ang depensa ay may depektoang bansa ay magiging mahina

12 May tatlong paraan kung saan ang isang pinuno aymaaaring magdulot ng kasawian sa kanyang hukbo 13 (1) Sa pamamagitan ng pag-utos ng hukbo upangsumulong o umatras na ang utos ay hindi praktikal Ito ay tinatawag na pagka duwag ng hukbo

16

14 (2) Sa pamamagitan ng pagtatangka na pamahalaanang isang hukbo sa gaya sa paraan na siya ay nangangasi-abng isang kaharian na walang kaalaman sa digmaan Ito ay nagiging sanhi ng pagka balisa sa isip ng kawal

16 Ngunit kapag ang hukbo ay hindi mapakali at hindi ma-pagkakatiwalaan ang problema ay tiyak na nag mumula saiba pang mga pyudal na prinsipe Ito ay nagdadala lamangng anarkiya sa hukbo at pinalayas ang tagumpay

17 Kaya maaaring malaman natin na mayroong limangmga mahahalagang bagay para sa tagumpay (1) Siya aymananalo na nakaka alam kung kailan dapat lumaban at kapag hindi dapat lumaban (2) Siya ay mananalo kung alam niya kung paano hawakan ang mga superyor at mababang pwersa (3) Siya ay mananalo kung ang hukbo ay kumikilos sa pamamagitan ng iisang espiritu salahat sa lahat ng hanay nito (4) Siya ay mananalo kung sinong naghandang kanyang sarili kumukuha sa hindi handang kaaway (5) Siya ay mananalo ay may kakayahang militar at hindi nagagambalang nakatataas

18 Gaya ng kasabihan Kung kilala mo ang kaaway at kilalamo ang iyong sarili hindi mo kailangang matakot ang resul-tang isang daang laban Kung alam mo ang iyong sarili ngunit hindi ang kaaway para sa bawat tagumpay ay mag-dusa rin ng pagkatalo Kung alam mo o hindi ang kaaway oang iyong sarili ikaw ay bibigay sa bawat labanan

17

18

KABANATA 4 TAKTICAL NA DISPOSISYON

1 Sinabi ni Sun Tzu Ang mga mahusay na mandirigmangnakaraan ay unang ilagay ang kanilang mga sarili sa posibil-idad ng pagkatalo at pagkatapos ay naghintay para saisang pagkakataon na madaig ang kaaway

2 Upang maprotektahan ang ating sarili laban sa pagkataloay nasa sa ating sariling mga kamay ngunit ang pagkakataon na talunin ang kalaban ay ibinigay ng kaawaymismo

3 Kung gayon ang mahusay na mandirigma ay nakaka-se-gurado ng kanyang sarili laban sa pagkatalo ngunit hindimaaaring tiyakin napuksain ang kaaway

5 Ang seguridad laban sa pagkatalo ay nagpapahiwatig ngmga taktikang pagtanggol ang abilidad ng pagtalo saka-away ay nangangahulugan ng pagiging agresibo

6 Ang nakatayo sa nagtatanggol panig ay nagpapahiwatigng hindi sapat na lakas ang umaatake ay may kalakasan

7 Ang heneral na may kasanayan sa pagtatanggol ay nag-tatago sa lihim na mga kweba siya na may kasanayan sapag-salakay ay kumi-kidlat mula sa pinakamataas na taas ng langit sa isang banda mayroon tayong kakayahang pro-tektahan ang ating sarili sa kabilang banda ay isang tagumpay na kumpleto

19

8 Upang makita ang pagtatagumpay kapag ito ay abot-loob ng karaniwang kawan at hindi ang kahalagahan ng kahusayan

9 Hindi rin ito ang kahalagahan ng kahusayan kung la-banan mo at mapagtagumpayan at ang buong Imperyo aynagsasabi ldquoMagalingrdquo

10 Ang mag-angat gintong buhok ay hindi tandang dakilang lakas ang makitaang araw at buwan ay hindi tandang mata-las napaningin ang marinig ang ingay ng kulog ay hindi tandang mabilis na tainga

11 Ang tinatawag noon na isang matalinong mandirigma ayhindi lamang ang nanalo ngunit nanalo na may kadalian sa kanya

12 Kayaang kanyang mga tagumpay ay hindi nagdudulotsa kanyang reputasyon ng karunungan o kredito ng kalakasan ng loob

13 Naipapanalo niya kanyang mga laban sa pamamagitanng hindi pagkakamali Paggawang hindi mali ang nag- tatatag ng katiyakan ng pagtatagumpay sapagkat nangan-gahulugan ito ng pagwasak ng kaaway nanatalo na

14 Samakatuwid ang mahusay na mandirigma ay inilagayang kanyang sarili sa isang posisyon na gumagawang saanang pagkatalo ay imposible at hindi makaligtaan ang san-dali para sa daigin ang kaaway

15 Kaya nga sa digmaan ang nagnanais lamang ang20

matagumpay na strategiyesta labanan matapos ang tagum-pay ay napanalunan samantalang siya na naka laan upang talunin ang unang mga laban at pagkatapos ay humahanap ng tagumpay

16Ang magaling na lider ang moral na batas at mahigpit nasumusunod sa pamamaraan at disiplina sa gayon ay nasa kanyang kapangyarihan nakontrolin ang tagumpay

17 Sa pagdating sa pamamaraan ng militar tayo ay may una Pagsukat pangalawa Pagtantyang dami pangatlo Pagka lku la Pang-apat Pagbaba lanse ng mga pagkakataon Ikalima Tagumpay

18 Ang pagsukat ang pag-iral ay utang sa Lupa Pag-tantyang dami sa Pagsukat Pagkalkula sa Pagtantyang dami

19 Ang isang nagwaging hukbo laban sa isang nabalahu-rang hukbo ay gayang ng kalahating kilo na nakalagay sa timbangan katapat ng isang butil

20 Ang pagbagsak ng isang mananakop na lakas ay tulad ng pagsabog ng nagtatagong tubig sa isang libu-libong kalaliman

21

KABANATA 5 ENERHIYA

1 Sinabi ni Sun Tzu Ang kontrol ng isang malaking pwersa ay tulad sa prinsipyong kontrol ang ilang mga tao ito lamang ay ng isang katanungan ng paghahati ng kanilang mgabilang

2 Ang pakikipaglaban sa isang malaking hukbo sa ilalim ng iyong utos ay hindi gumagana naiiba mula sa pakikipagla-ban sa isang maliit na bilang ito ay isyu ng pag-oorgan-isang mga palatandaan at signal

3 Upang matiyak na ang iyong buong hukbo ay makatagal sa lakas ng kaaway at mananatiling hindi natitinag --- ito ay maisagawa sa pamamagitan ng pagmamaneho nang direk-taat hindi direkta

4 Ang epekto ng iyong hukbo ay maaaring maging gayang isang gilingang batong iniipit ang isang itlog --- ito ay isyu agham tungkol sa lakas

5 Sa lahat ng labanan ang direktang pamamaraan ay maaring gamitin ngunit kinakailangan ang mga di-tuwirang mga pamamaraan upang matiyak ang tagumpay

6 ang Hindi direktang mga taktika mahusay na ginamit ay hindi mauubos gayang Langit at Lupa walang katapusan daloy ng mga ilog at batis gayang ang araw at ang buwan lumulubo at muling sumisikat tulad ng apat na panahon sila ay pabalik-balik

22

7 Mayroong lamang limang musikal na nota gayon paman ang mga kumbinasyon ng limang notang ito ay nagbibigay ng mas maraming tunog na maririnig

8 May lima lamang limang mga pangunahing kulay (asul dilaw pula puti at itim) gayun pa man ang kumbinasyon ay gumawang higit pa sa libong kulay

9 Mayroon lamang limang panlasa (maasim mapakla maalat matamis mapait) ngunit ang mgakumbinasyon ng mgaito ay nagbubungang mas maraming lasang natikman na

10 Saldigmaan mayroon lang dalawang paraan ng pag-salakay ang direktaat hindi direkta ngunit ang dalawang kumbinasyon ay nagreresultang walang katapusang serye ng mga mani-obra

11 Ang direktang at hindi direkta ay dalawang paraan ng pagsalakay pabalik-balik hindi natatapos walang sinoma-mang makauubos ng kumbinasyon nito

12 Sa pasimul ang mga hukbo ay tulad ng ragasang isang malakas na agos na papasama ang mga bato sa pag-agos nito

13 Ang kalidad ng desisyon ay tulad ng mahusay natama-mang tamang pagbulusok ng isang palkong sinisila ang bik-tima nito

14 Kaya ang mahusay na mandirigma ay kahila-hilakbot sa kanyang simula at maaga sa kanyang desisyon

23

15 Ang enerhiya ay maihahalintulad sa pagbatak ng isang palaso ang desisyon sa pagkalabit ng gatilyo

16 Sa gitnang kaguluhan maaaring mayroong tila gulo at hindi tunay na gulo sa lahat sa gitnang pagkalito at kagu-luhan ang iyong ayos ay maaaring walang ulo o buntot gayon paman ito ay patunay laban sapagkatalo

17 Ang kunwaring gulo ay nagpapahiwatig ng perpektong disiplina ang kunwaring takot ay nagpapakitang lakas ng loob Ang kunwaring kahinaan ay nagpapahayag ng lakas

18 Ang pagtatago sa ilalim ng balabal ng gulo ay isang lamang tanong ng subdibisyon pagtatago ng tapang sa ilal-im ng isang palabas ng pagkamahiyain ay nangangahulu-gang isang pondo ng tagong enerhiya Ang pakitang lakas na may kahinaan ay maapektuhan ng mga taktikal na dis-posisyon

19 Ganito ang isang mahusay sa pagpapanatili ng kaaway sa pagkilos sa anyo panlilinlang ayon sa kung saan ang kaaway ay kikilos Naghahain siyang isang bagay na pain upang sagpain ito ng kaaway

20 Sapamamagitan ng paghawak ng mga pain pinapanatili niya siya sa martsa pagkatapos may katawan ng mga pinil-ing lalaki ay naghihintay siya para sa kanya

21 Ang matalinong mandirigma ay tumitingin sa epekto ng pinagsamang enerhiya at hindi nangangailangan ng masyadong marami mula sa mga indibidwal Kayaang

24

kanyang kakayahan upang piliin ang mga tamang tao at gamitin ang pinagsamang enerhiya

22 Kapag siya ay gumagamit ng pinagsamang enerhiya ang kanyang mga mandirigma ay naging tulad ng sa mga gumugulong na mga troso o mga bato ay mabilis kung palu-song hindi gugulong kung pantay kung hugis bilog madal-ing gugulong pababa

23 Kaya ang enerhiya na ginaawang mahusay na mga mandirigma ay tulad ng ang momentum ng isang bilog nabato na gumugulong pababa sa isang bundok mula sa itaas

25

KABANATA 6 MAHINA AT MALAKAS NA BAHAGI

1Sinabi ni Sun Tzu Sinuman ang mauna sa larangan at naghihintay sa pagdating ng kaaway magiging sariwapara sa paglaban ang pangalawang dumating sa larangan ay kailangang magmadali sa labanan at darating hapo na

26

2 Kaya ang matalinong mandirigma na ginawa ang gusto sa kaaway at hindi niya pinapayagang gawin ang gusto ng kaaway

3 Sa pamamagitan ng pagkakaruon ng mga bentahe ay maari niyang mapasunod ang kaaway sa kanya hindi niya mapapalapit ang kaaway kung sasaktan niya sila

4 Kung ang kaaway ay nagpapahinga maaaring takutin kung sagana sa pagkain maaari niyang gutumin sila kung nanahimik bulabugin sila

5 Layuan ang lugar na malakas ang kaaway mabilis na magpunta sa mga lugar kung saan hindi ka inaasahan

6 Ang isang hukbo ay maaaring magmartsang malayong distansya nang walang abala kung dadaan sa bansang hindi dinaanan ng kaaway

7 Maaari kang magtagumpay sa iyong pagsalakay kung sasalakayin lamang ang lugar na hindi ipinagtatanggol Maaari mong tiyakin ang kaligtasan ng iyong depensa kung ikaw ay may hawak na mga posisyon na hindi maaaring salakayin

8 Samakatuwid ang heneral ay mahusay sa atake sa kala-bang nalilito at siya ay mahusay sa pagtatanggol sa kala-bang hindi alam kung ano ang sasalakayin

9 O sa diyos taga-bulag Sa pamamagitan mo kami ay ita-go sa pamamagitan mo ay hindi marinig at sa gayon

27

maaari naming hawakan ang kapalaran ng kaaway sa am-ing mgakamay

10 Maaari kang sumalakay at manalo kung hinahanap mo ang kahinaan ng kaaway maari kang umatras at hindi ma-habol kung mas mabilis ka sa kaaway

11 Kung nais nating palabasin ang kaaway sa kanyang lungga ay salakayin natin ang lugar na inaasahan niya ng tulong

12 Kung ayaw nating lumaban at nakita ang ating kampo ay iligaw natin sila gumawa tayo ng mga bagay na kanilang kalilituhan

13 sa pagtuklas ng mga plano ng kaaway ay manatili tay-ong nakatutok habang ang kalaban ay nahahati

14 Manatili tayong buo at nagkakaisa habang maraming bahagi sa tingin ng kaaway ay marami tayo

15 At kung kaya nating salakayin ang mahinang bahagi ng kaaway ang kaaway ay matatakot at magkakanya-kanya

16 Kung nais nating makipagdigma ay huwag nating ipa-hayag kung nasaan tayo upang pangalatin nila ang kanilang pwersa sasalakayin natin sila sa nagkalat nilang pwersa pipiliin natin mas madaling labanan ang maliliit na grupo kaysa sa malaki

28

17 Kung malakas ang harapang hanay ay pinapabayaan ni-lang mahina ang likuran kung malakas naman ang hulihan ay mahina naman ang harap kung sila ay nagpapalakas ng kanilang kanang bahagi ay mahina naman ang kaliwa kung ikakalat nila ang kanilang pwersa sa ibat-ibang dako ay hi-hina sila sa hahat ng dako

18 Ang maraming kahinaan ay resulta ng mga paghahanda sa mga posibling pagsalakyay ito ay resulta nang pag-uudyok nating paghandaan tayo ng kaaway

19Kung alam natin ang lugar at oras ng labanan ay maka-handa na tayo malayo pa man

20 Ngunit kung hindi natin alam kung anong oras at lugar ay hindi natin alam kung saan ang kanilang kahinaan hindi natin malalaman kung paano sila labanan

21 Sa aking tantya ang mga sundalo ni Yueh higit kaysa sa ating bilang at wala tayong bentahe sa pagtatagumpay Ngunit sinasabi kong ang tagumpay ay posibli

23 Pukawin siya at alamin kung paano siya kumikilos Pilitin siyang ihayag ang kanyang sarili at makita ang kanyang kahinaan

24 Maingat na pag-aralan kalabang hukbo kung saan siya mahina at kung saan siya malakas

25 Sa mga plano mo mag-ingat sa mga mata ng mga es-piya at ikaw ay maliligtas mula sa matatalinong kaaway

29

26 Paano magtatagumpay iyan ang hindi alam ng marami

27 Kung alam ng marami kung ano ang aking taktika sa pananakop ay matatalo ako subalit kung hindi nila alam ang aking estratehiya ako ay magtatagumpay

28 Huwag ng ulitin ang taktikang nagamit na sa pag-tatagumpay gumamit ng iba naman

29 Ang mga taktikang militar ay gaya ng tubig na du-madaloy mula sa mataas na lugar

30 Sa digmaan iwasan ang malakas at salakayin ang mahina

31 Tubig ay umaagos sa anyo ng lupang dinadaluyan magtatagumpay ang sundalo kung aayon siya sa kalagayan ng kanyang mga kaaway

32 Gaya ng tubig ay walang permanenteng hugis minsan dagat minsan ilog gayon din ang digmaan iba-iba ang kundisyon

33 Siya na nagawa niya ang kanyang mga taktika ayon sa kanyang mga kaaway ay hulog ng langit na kapitan

34 Ang limang elemento (tubig apoy kahoy metal lupa) ayhindi laging pare-pareho Ang apat na mga panahon ay naghali-halili May mga maikling araw at may mahahaba ang buwan ay may mga panahon ng pagsikat at paglubog

30

31

KABANATA 7 PAGMAMANE-OBRA

1Sinabi ni Sun Tzu Sa digmaan tinatanggap ng heneral ang kanyang mga utos mula sa pinaka mataas

2 Ang pagkakaroon ng isang hukbo at at pagtutok sa kanyang pwersa kailangang ayusin niya ang lahat bago niya itayo ang kanyang kampo

3 Pagkatapos noon ang pantaktikang mani-obra naman ay mahirap iniiwasan ang paligoy-ligoy patungo sa deretsahan at kasawian patungo sa pakinabang

32

4 Samakatuwid pagkatapos iligaw ang kaaway at unahan sila sa kanilang gol ay tinatawag na karanasan ng PANLILIGAW

5 Pagmamani-obra ng isang hukbo ay maraming kabuti-han Mapanganib ang walang disiplinang kawal

6 Kung ikaw ay hukbong kumpleto sa kagamitan upang lumamang ay baka naunahan ka na ng hukbong may sakripisyo sa mga bagahe at mga gamit

7 Kung kung utusan ang iyong mga tauhan at palakarin silang hindi nagpapahinga ay lamang na ang kaaway ang mga pinuno ng lahat ng iyong tatlong dibisyon ay mahuhu-log sa mga kamay ng kaaway

8 Ang mas malakas na mga tauhan ay sa harap ang mga-may hiyas ng jade ay sa huli at sa planong ito ay sang- ika-sampu ng iyong hukbo ay makararating sa kanilang pupun-tahan

9 Kung ikaw ay nagmamartsa ng 25 kilometro upang mani-obrahing ang kaaway mawawalan ka ng pinuno ng iyong unang dibisyon at kalahati lamang ng iyong lakas ang magkamit ng tagumpay

10 Kung ikaw ay lumakad ng 15 kilometro ng parehong layunin dalawang-ikatlo ng iyong hukbo ang makakarating

11 Maaari nating kupkupin ang isang hukbo na naghihirap na kung wala na itong probisyon at talo na

33

12 huwag papasok ng alyansa hanggarsquot hindi alam ang pakay ng kapitbahay

13 Hindi tayo bagay mamuno ng isang hukbo habang hindi natin kabisado ang mga bundok ay kagubatan ng bansa pati na rin ang mga tambuan at mga kabatuhan at mga lat-ian

14 Hindi natin maaaring gamitin ang mga natural na kala-mangan maliban kung gagamit tayo ng mga lokal na gabay

15 Sa digmaanmahalaga ang panlilinlang at magtagum-pay ka

16 Kung ano man ang ginagawa ng iyong hukbo ay dapat batayan ang mga pangyayari

17 Dapat ay kasing bilis ka ng hangin at kasing kapal gaya ng kagubatan

18 Sa pagsalakay at pagdarambong ay dapat maging gaya ng apoy at hindi makilos gaya ng bunbok

19 Gawing lihim ang iyong mga plano gaya ng dilim sa gabi at mahulog gaya ng tulad ng kulog

20 Kapag nadaanan mo ang isang kabukiran ay hatiin mo ng pantay ang inyong nakulimbat bahagiin ang lahat ng nakuha sa kapakinabangan ng lahat ng sundalo

21 Isiping mabuti bago magsagawa ng pagkilos34

22 Siya ay magtagumpay kung natutunan ang panlilinlangIto ang tinatawag na sining ng mani-obra

23 Ang Aklat ng Pamamahala ng hukbo ay nagsabi sala-banan 1ng basta salita ay kulang kailangan pa rin ang mga gong at tambol ang mga banderitas mga watawat

24 ang mga gong at tambol banderitas at mga watawat mahalaga sa mga instruksyon ng hukbo

25 Kaya ang hukbo ay dapat magkaisang gaya ng isang katawan nagkakaisa sa pagsalakay o pag-urong Ito ang sining ng paghawak ng malaking bilang ng tao

26 Gumamit ng apoy bilang pang signal at mga tambol kung sa araw naman ay banderitas at mga watawat upang sanaying bumasa ang mata at tainga ng iyong hukbo

27 Ang isang buong hukbo ay maaring panghinaan ng loob ang pinuno ay maaring mawalan ng presinsiya ng isip

28 Ang espiritu ng isang kawal ay matalas kung umaga kung tanhali at pahapon na ang kanyang isip ay lagi ng pauwi sa kampo

29 Ang isang matalinong heneral ay hindi sumasalakay sa hukbo ng kaaway kung ang kanilang espiritu ay masigla ngunit sumasalakay kung pinanghihinaan sila ng loob Ito ang sining ng pag-aaral ng nararamdaman

35

30 Disiplinado at kalmado tumityempo kung ang kaaway ay nalilito Ito ang sining ng papatili ng sarili

31 Maging malapit na sa layunin habang ang kaaway ay malayo pa dito habang namamahinga kung nahihirapan habang busog at ang kaaway ay gutom Ito ang sining ng pagpalakas ng sarila

32 Upang maiwasan ang ambus ng kaaway na ang mga banderetas ay nasa ayos ang magpigil sa pagsalakay ng kaaway na nasa kalmadong kalagayan ito ang sining ng pag-aaral ng mga pangyayari

33 Ito ay isang turo sa pang-akademikong militar nahuwag susugod ng paahon o salungatin ang bumababang kaaway

34 Huwag habulin ang isang kaaway na parang lumilipad sa bilis huwag umaatake sa mga sundalo na ang sigla ay masigasig

35 Huwag kagatin ang pain nainalok ng kaaway Huwag makagambala sa isang hukbong pauwi na

36 Kapag pinalilibutan mo ang isang hukbo mag-iwan ka ng libreng labasan Huwag mong gipitin ang isang desper-adong kaaway Ganiyan ang sining ng pakikidigma

36

KABANATA 8 IBA-IBANG MGA TAKTIKA

1 Sinabi ni Sun Tzu Sa digmaan tinatanggap ng heneral ang kanyang mga utos mula sa pinakamataas tinitipon ng kanyang hukbo at tumututok sa kanyang mga pwersa

2 Kapag nasa mahirap na bansa huwag magkampo Sa-bansa kung saan ang mga kalsada ay sanga-sanga ku-mampi sa iyong mga kaalyado Huwag mag lagi sa mapan-ganib na mga posisyon Sa gipit na mga sitwasyon dapat kang gumamit ng estratehiya Sa desperadong posisyon kailangan mong harapin

3 May mga daan na hindi dapat daanan mga hukbong hin-di masasalakay bayan na hindi dapat kubkubin mga po-sisyong hindi dapat tayuan mga utos ng ang nakatataas na hindi dapat sundin

4 Ang heneral nalubusang nauunaaaan ang mga pakina-bang na marunong pagamit ng pagkakaiba-ibang mga takti-ka ay alam kung paano hawakan ang kanyang hukbo

5 Ang heneral na hindi maintindihan ang mga ito ay maaar-ing maging maayos at pamilyar sa pagsasaayos ng bansa gayon paman hindi niya kayang gamitin ang kanyang alam

6 Kaya ang estudyante ng digmaan na hindi nakakaalam sa sining ng digmaan ng iba-ibahin ang kanyang mga plano kahit na siya ay naka alam sa Limang Bentahe ay mabibigo pag gamit ng pinakamabuti ng kanyang mga tao

37

7 Kaya sa mga plano ng matalinong lider ang mga pag sasa alang-alang ng kalamangan at kawalan ay magkakasama

8 Kung ang ating inaasahan ng kalamangan ay mahuhubog sa ganitong paraan maaari tayong magtagumpay sa pagtu-pad sa mahahalagang bahagi ng ating mga pakana

9 Kung sa kabilang banda sa gitnang mga paghihirap ay laging handa tayo upang makuha ang isang kalamangan maaari nating palayain ang ating sarili mula sa kasawian

10 Bawasan ang masusungit na pinuno sa pamamagitan ng pinsala sa kanila at gumawa ng problema para sa kani-la at patuloy silang harapin painan sila

11 Ang sining ng digmaan ay nagtuturo sa atin na huwag asahan na parang hindi darating ang kaaway Dapat lagi nag handa at huwag maging kumpyansa

12 Mayroong limang mapanganib na mga pagkakamali na maaaring maka apekto sa pangkalahatang (1) Kawalang-ingat nahumahantong ito sa pagkawasak (2) karuwagan na humahantong sa pagkahuli (3)padalos-dalos na maaar-ing pumukaw ng mga insulto (4) isang kapinuhan ng karangalan na sensitibo sa kahihiyan (5) sobrang katwiran para sa kanyang mga tauhan na naglalantad ng kanyang pag-alala at mga kagukuhan

13 Mayroong limang malalaking kasalanan ng isang hener-al na mapangawsak sa ang patakaran ng digmaan

38

14 Kung ang isang hukbo ay nagapi at ang pinuno nito ay napatay ang dahilan ay tiyak namatatagpuan sa mg ali-mang mga panganib na mga kamalian Isipin silang mabuti

39

KABANATA 9 ANG HUKBONG SUMUSULONG

1Sinabi ni Sun Tzu Dumating na tayo ngayon sa usaping pagbubuo ng hukbo at pagmamasid ng mga palatandaan ng kaaway Dumaan ka sa ibabaa ng mga bundok at man-atili sa kapitbahayan ng mga lambak

2 Mag kampo sa matataas na lugar nakaharap sa araw Huwag umakyat sa itaas upang lumaban Ganito ang dig-maan sa bundok

3 Pagkatawid ng isang ilog dapat kang lumayo mula dito

4 Kung ang mananakop na hukbo ay tumawid sa pagsu-long huwag makipag harap sa gitna ng ilog mainam na-hayaan ang kalahati ng hukbo ay tumawid pagkatapos ay saka sumalakay

5 Kung ikaw masigasig nang lumaban huwag kang pumun-ta upang salubungin ang mananalakay malapit sa isang ilog niyang tatawirin

6 Ilagay iyong mga gamit ng mas mataas kaysa sa kaaway at nakaharap sa araw Huwag maglipat ng pasalungat sa agos upang tagpuin ang kaaway Ito ang sa digmaang ilog

7 Sapagtwaid ng mga latian ang iyong tanging iisipin ay magmadali

40

8 Kung napilitang makipaglaban sa latian dapat kang magkaroon ng tubig at damo na malapit sa iyo at sa likod mo ay maraming mga puno Ito ang operasyon sa latian

9 Sa katihan at patag na bansa pumwesto sa madaling mapupuntahang posisyon na may mataas na lupa sa iyong kanan at sa iyong likuran upang ang panganib ay mapunta sa harap at ang kaligtasan ay nasa likod ito ang sa kam-panya sa patag na bansa

10 Ito ang apat nakapaki-pakinabang na sangay ng kaala-mang militar na nagpahintulot sa Yellow Emperor upang gapiin ang apat hari

11 Lahat ng hukbo ay mas gusto ang mataas na lupa at maaraw na mga lugar kaysa sa madilim

12 Kung ikaw ay mag-ingat ng iyong mga tao at magkam-po sa lupa ang hukbo ay malayamulasabawat uri ng sakit at ito ay magbibigay ng tagumpay

13 Kapag dumating ka sa isan burol o tabing ilog lumagi ma araw na gilid na may libis sa iyong kanang hulihan Sa gayon ay kaagad makakakikilos para sakapakanan ng iyong mga sundalo at magamit ang mga likas nabentahe ng lupa

14 Kung dahil sa mabigat na pag-ulan sa ilaya ng bansa ang isang ilog nais mong tawirin ay tataas ang tubig at dadami ang bula dapat kang maghintay hanggang ito ay humupa

41

15 Bansa na may mga matarik na bangin na may mga ru-maeagasabg tubig dito malalim na natural na mga guwang mga kulob lugar makapal naka sukalan pusali at malalim na bitak ng niebe dapat naiwan ng napakabilis at huwag lapitan

16 Habang lumalayo tayo ang gayong mga lugar dapat nating itaboy doon ang mga kaaway habang hinaharap natin sila dapat ang mga ito ay nasa likod nila

17 Ang paligid ng iyong kampo ay dapat na mayroong ma burol na bansa mga danan na pinapalibutan ng damong tubig mga guwang na mga lunas (basins) napuno ng mga tambo o mga maraming kahoy kinakailangang maingat na iruta at hanapin ang mga ito ay mga lugar na kung saan ang mga tao mananambang o lihim na mapanira mga es-piyaay malamang na nagkukubli

18 Kapag malapit na ang kaaway at nananatiling tahimik siya ay umaasa sa likas na lakas ng kanyang posisyon

19 Kapag siya ay nag-iingat at sumusubok na manukso ng isang labanan siya ay sabik para sa kabilang panig na sumulong

20 Kung ang lugar ng kampo ay madaling mapuntahan sila ay naghahanda ng isang pain

21 Ang pagkilos ng mga puno sa gubat ay nangangahulu-ang ang kaaway ay sumusulong Ang pagpakita ng mga tabing sa gitna ng makapal na damo ay nangangahulugan na nais ng kaaway tayo ay maghinala

42

22 Ang pag liliparan ng mga ibon ay ang tanda ng isang tambang Ang mga nagulat na hayop ay nagpapahiwatig ng ang isang biglaang pag-atake ay darating

23 Kapag may alikabok na tumataas at umaalimpuyo ito ay ang tanda ng mga karwaheng sumusulong kapag ang alik-abok ay mababa ngunit kumalat sa isang malawak na lu-gar ito nangangahulugan ng diskarte ng hukbong-lakad Kapag ang mga sanga ay pumupunta sa ibat ibang di-reksyon nagpapakita ito na ang ilang grupo ay pinapanga-hoy Ang ilang mga ulap ng alikabok napalipat-lipat ay nag-papahiwatig na ang hukbo ay nagkakampo

43

24 Ang mgamapagpakumbabang salita at mas dinagda-gang paghahanda ay mga palatandaang malapit na ang kaaway Ang marahas na wika at tila sa aatake ay mga palatandaan na siya ay uurong

25 Kapag lumitaw na una mga karwahe at lumugar sa magkabilang panig ito ay isang tanda na ang kaaway ay naghahanda sa digmaan

26 Ang alok ng kapayapaan na hindi sinamahan ng isang sumpaan ay nagpapahiwatig ng isang masamamg balak

27 Kapag may kalituhan at ang mga sundalo maraming ay umaangat sa tungkulin ang ibig sabihin nito ay dumating ang mga kritikal na sandali

28 Kapag ang ilan ay nakikitang sumusulong at ilan ay umuurong ay isang pang-akit

29 Kapag tumayo ang mga sundalo na humilig kanilang mga sibat sila ay nanghihina mula sakakulangan ng pagkain

44

30 Kung ang mga ipinadala upang umigib tubig ay mag-sisimulang umiinom sa kanilang sarili ang hukbo ay uhaw31 Kung nakikitang kaaway ang isang bentaheng makukuha at hindi nagsikap nakunin ito ang kawal ay pagod na

45

32 Kung ang mga ibon ay nagtitipon sa isang lugar ito ay walang tao Ang pagkakaingay sa gabi ay nangangahulugan ng nerbiyos

33 Kung may gulo sa kampo ang awtoridad ng heneral ay mahina Kung ang mga banderetas at mga bandila ay nag-bago ang pagsasabwatan ay napipinto Kung ang mga opisyal ay galit ay nangangahulugan ito na ang mga tao ay pagod na

34 Kapag ang isang hukbo ay pinapakain ang mga kabayo ng butil at pinapatay nito ang mga baka para sa pagkain at kapag ang mga tao ay hindi nagsasabit ang kanilang mga kaldero sa mga kalan ng kampo ay kanilang ipinapakitang hindi sila babalik sa kanilang mga tolda malalaman mong sila ay determinadong lumaban hanggang kamatayan

35 Ang makitang ang mga tao ay nagbubulungan sa maliliit na grupo o ang pag sasalitang bulungan ay tumutukoy sa kawalang kasiyahan sa pamunuan

46

36 Mga madalas na gantimpala ay nagpapahiwatig na ang kaaway ay nasa dulo na ng kanyang mga mapagkukunan ang masyadong maraming mga parusa ang nababadya ng pag kabalisa

37 Ang mag simula sa pamamagitan ng pag ngas-ngas ngunit ngunit kalaunan ay natatakot sa bilang ng kaaway ay nagpapakitang lubhang kakulangan ng katalinuhan

38 Kung ang mga sugo ay may papuri sa kanilang mga bibig ito ay isang senyas na nais ng kaaway ng isang pansamantalang kapayapaan

39 Kung ang mga hukbo ng kaaway ay nag mamartsang masigla at patuloy nanakaharap sa atin ng mahabang panahon nang hindi sumasalakay o pag-alis na muli ang

47

sitwasyon ay nangangahulugan ng mahusay na pagbaban-tay at pag-iingat

40 Kung ang ating hukbo ay hindi higit sa bilang ng ka-away iyan ay sapat na ito ay nangangahulugan lamang nawalang direktang salakay ay maaaring magawa Kung ano ang magagagawanatin ay i-konsentrayte nalamang ang lahat ng ating magagamit na lakas panatilihing binaban-tayan ang kaaway hanggang makakuha ng mga ayuda

41 Siya na hindi nakapag-iisip ng mabuti ngunit gumagawa ng liwanag sa kanyang kalaban ay sigurado na makukuha ng mga ito

42 Kung pinarusahan ang mga sundalo bago sila kakampi sa iyo ay hindi sila napatunayang masunurin at maliban kung masunurin ay halos walang silbi Kung ang mga sun-dalo ay kakampi sa iyo ang mga parusaha ay hindi ipinatu-tupad sila ay walang silbi

43 Kaya dapat itrato ang mga sundalong sumuko sa unang pagkakataon ng makatao ngunit iningatan sa ilalim ng kon-trol sapamamagitan ng disiplinang bakal Ito ay isang tiyak na daan sa tagumpay

44 Kung sa pagsasanay ng mga sundalong ang utos ay ip-inatutupad ang hukbo ay mahusay na disiplinado kung hindi ang disiplina nito ay masama

45 Kung ang isang heneral ay nagpapakitang pagtitiwala sa kanyang mga tauhan ngunit palaging iginigit ang kanyang mga utos na sundin ay papakinabangan ng lahat

48

49

KABANATA 10- ANG LUPAIN

1 Sun Tzu sinabi Maaari nating makilala ang anim na uri ng mga lupain (1) Mapupuntahang lupain (2) kumpikadong lupain (3) pansamantalang lupan (4) makitid nalagusan (5) matarik na lupain (6) posisyong distansya mula sakaaway

2 Lupaing na malayang malalakad sa pamamagitan ng mag kabilang panig ay natinatawag na MADARAAN

3 Tungkol sa lupang ganito mauna na bago pa dumating ang kaaway at mahawakan ang ma-araw na mga bahagi at bantayan ang iyong mga suplay Dahil makalaban kang may may kalamangan

4 Lupa na maaaring iwanan ngunit mahirap na muling sakupin ay tinatawag na BUHOL-BUHOL NA LUPAIN

5 Mula sa isang posisyon ng ganitong uri kung ang kaaway ay hindi nakahanda maaari kang lumabas at talunin siya Ngunit kung ang kaaway ay handa sa iyong pagdating at hindi mo kayang talunin kung gayon asahan ang kalami-dad na darating

6 Kapag ang posisyon ay walang panig namananalo ay sapamamagitan ng paggawang unang pagkilos ito ay tinatawag naPANSAMANTALANG LUPA

a7 Sa isang posisyon ng ganitong uri kahit naang kaaway ay nag-aalok sa atin ng isang kaakit-akit na pain mabuti pang huwag magpagulo kundi umurong kaya nakakaakit ang kaaway sa kanyang gawa kung gayon kapag ang ba-

50

hagi ng kanyang hukbo ay lumabas maaaring gawin ang at-ing pagsalakay nang may kalamangan

8 Tungkol sa mga makikipot na daanan kung sinakop mo itong una hayaan silang maging malakas napagkutaan ng hukbo at maghintay sa pagdating ng kaaway

9 Kung ang mga sundalo ay hinadlangan ka sa pagkuha ng isang daan huwag siyang habulin malibang kung ang daan ay ganap na napagkukutan

10 Tungkol sa mga matatarik na mga bangin kung ikaw ay nauna sa iyong kalaban dapat mong sakupin ang mataas at ma-araw na mga dako at doon siya hintaying umakyat

11 Kung nauna ang kaaway huwag mo siyang sundan sa-halip tuksuhin siya

12 Kung ikaw malayo sa kaaway at ang lakas ninyo at nila ay patas lang hindi madali ang maghamon ng labanan at labanan ay sa iyong kalugihan

13 Ito ang mga anim na mga prinsipyo na may kaugnayan sa lupain Ang heneral nanakuha ng isang responsableng dako ay dapat ma-ingat pag-aralan ang mga ito

14 Ngayon isang hukbo ay nakalantad sa anim na maram-ing kalamidad hindi mula sa mga natural na dahilan ngunit mula sa mga pagkakamali ng heneral napananagutan niya Ang mga ito ay (1) Patutunguhan (2) pagsalansang (3) pagbagsak (4) pagkawasak (5) disorganisasyon (6) pagk-abalahura

51

15 Iba pang mga kondisyon na pantay kung ang isang puwersa ay itinapon laban sa sampung laki nito ang resul-taay ang patutunguhan ng una

16 Kapag ang mga karaniwang sundalo ay sobrang malakas at ang kanilang mga opisyal ay sobrang hina ang resulta ay INSUBORDINASYON Kapag ang mga opisyal ay masyadong malakas at ang karaniwang mga sundalo ay mahina ang resulta ay PAGBAGSAK

17 Kapag ang mataas na mga opisyal ay galit at sumusuko sa kaaway at kumalabang masama ang loob sa punong kumander ang resulta ay PAGKAGUHO

18 Kapag ang general ay mahina at walang awtoridad kung ang kanyang mga utos ay hindi malinaw at hindi mau-nawaan kung walang mga tiyak na tungkulin sa mga opisyal at mga tauhan at ang mga opisyal ay nabuo sa isang walang kabuluhang paraan nawalang kapararakan ang resultaay lubos na DISORGANISASYON

19 Kapag ang isang heneral hindi kayang tantyahin ang lakas ng kaaway ang lahat bilang isang mahinang lakas up-ang humarap sa mas malakas o salakayin ang detatsment laban sa mas malakas at pabayaang ilagay ang mga piling mga sundalo sa harapang hanay ang resulta ay PAGKA-BALAHURA

20 Ang mga ito ay anim na paraan ng pag-iimbita ng pagkatalo na kung saan ay dapat namaingat nating tan-daafn ng heneral nakakuhang isang responsbleng pwesto

52

21 Ang l ikas na pormasyon ng bansa ay ang pinakamahusay na kakampi ng kawal ngunit isang kapang-yarihan ng pagtantya sa kalaban ng kumukuntrol na mga-puwersa ng pagtatagumpay at ng paghihirap napagkalku-lang mgapaghihirap mgapanganib at distansya ay pagsub-ok ng isang mahusay naheneral

22 Siya na alam ang mga bagay na ito at sa pagkikipagla-ban ay ginagamit ang kanyang ang alam ay mananalo sa kanyang mga laban Ang hindi gumamit ay tiyak namatata-lo

23 Kung ang pakikipaglaban ay siguradong maipapanalo kailangan mong lumaban kahit naipinagbabawal ng pinuno

53

ito kung ang labanan ay hindi magreresulta sa tagumpay hindi ka dapat lumaban kahit sa pagnakiki-usap ang pinuno

24 Ang heneral na sumusulong na wala ng halaga ang katanyagan at umaatras nang walang takot sa kahihiyan na ang tanging inisip ay maprotektahan ang kanyang bansa at gawin ang mabuting paglilingkod sa kanyang hari ay ang

hiyas ng kaharian

25 Ituring ang iyong mga sundalo bilang iyong mga anak at susundan kanila sa pinaka malalim na mga lambak Ituring mo silang iyong mga minamahal na anak at sila ay tatayo sa iyo kahit hanggang sa kamatayan

26Kung sinuman o ikaw ay mapag-pasasa ngunit hindi mo kayang iparamdam ang awtoridad mabait ngunit hindi

54

maipatupad ang iyong mga utos at walang kakayanan bukod pa rito magpahinto ng kaguluhan pagkatapos ay ang iyong mga sundalo ay dapat na matulad sa layaw ng bata walang silbi ang mga ito para sa anumang praktikal na layunin

27 Kung alam natin na ang ating mga tao ay nasa kondisy-on ng pagsalakay ngunit hindi alam na ang kaaway ay hindi bukas para sa pag-atake tayo palang ay nangangalahati sa tagumpay

28 Kung alam natin na ang kaaway ay bukas sa pag-atake ngunit hindi alam na ang ating mga tao ay wala sa kondisy-on sa pag-atake kayo ay nangangalahati na sa tagumpay

29 Kung alam natin na ang kaaway ay bukas sa pag-atake at gayundin alam na ang ating mga tao ay nasa kondisyon upang umatake ngunit hindi alam ang likas na katangian ng lupa ay gumagawang hindi maayos napakikipaglaban hindi pa rin tayo nangangalahati sa pagtatagumpay

30 Kaya ang may karanasang kawal kung kumikilos ay hindi kailanman nalilito sa sandaling sinira niya ang kampo hindi siya kailan man malilito

31 Kaya ang kasabihang Kung alam mo ang kaaway at alam ang iyong sarili ang iyong pagtatagumpay ay huwag pag-aalinlangan kung ikaw alam ang langit at alam ang lupa maaari mong gawin ang iyong pagtatagumpay

55

KABANATA 11 ANG SIYAM NA SITWASYON

1 Sinabi ni Sun Tzu Kinikilalang sining ng digmaan ang siyam na uri ng lupa (1) Nagpapakalat na lupa (2) madulas na lupa (3) mapanganib na lupa (4) bukas na lupa (5) lu-gar ng mga sanga-sangang daan (6) malubhang lupa (7) mahirap na lupa (8) tinagpiang lupa (9) desperadong lupa

2 Kapag ang isang pinuno ay nakikipaglaban sa kanyang sariling teritoryo ito ay nagpapakalat na lupa

3 Kapag siya ay pumasok sa masungit na teritoryo ngunit malapit lang ay madulas na lupa

4 Ang lupang nagbibigay ng mahusay na kalamangan sam-ag kabilang panig ay palatutol na lupa

5 Ang lupang kung saan ang bawat panig ay may kalayaang kilusan ay bukas na lupa

6 Ang lupang bumubuo sa susi sa tatlong magkakadikit na bansa siya na sumasakop dito ng una ay ang malaking ba-hagi ng kaharian ay sa kanyang mga kamay ay lupaing ito ay ang mga nagsasangang mga daan

7 Kapag ang isang hukbo ay pumasok sa pusod ng isang masungit bansa na nag-iiwan ng mga pinatibay na mga lungsod sa likuran ito ay seryosong lupa

56

8 Mga kagubatang bundok masungit na mga talampas mga latian at mga kural --- lahat ang bansa na lakaran ito ay mahirap nalupa

9 ang lupang kung saan ay naabot lamang sa pamamagi-tan ng makitid na talampas at maaari lamang tayong uma-tras sa pamamagitan ng pasikut-sikot na landas upang ang kaunting mga kaaway ay tama lamang na madurog natin ito ay tinuping lupa

57

10 ang lupang kung saan maaari lamang nating mailigtas-mula sa pagkawasak sa pamamagitan ng pakikipaglaban nang walang pagkaantala ay desperadong lupa

11 Ang nagpapakalat na lupa samakatuwid huwag luma-ban Sa madulas na lupa huwag tumigil Sa pinagtatalu-nang lupa huwag umatake

12 Sa bukas na lupa huwag subukang harangan ang daanan ng kaaway Sa lupang mga sanga-sangang daan makipagkapit kamay sa iyong mga kaalyado

13 Sa seryosong lupa ipunin pandarambong Sa mahirap na lupa panatilihing sumusulong

14 Sa tinabas na lupa gumawa ng estrtehiya Sadesper-adong lupa lumaban

15 Alam ng mga taong tinatawag na mahusay na mga lider ng sinaunang panahon nailagay ang isang sinsel sa unahan at likod ng kaaway upang maiwasan ang pakikipagtulungan sapagitan ng kanyang malaki at maliit na dibisyon upang hadlangan ang mabubuting hukbo sapagliligtas sa masama ang mga opisyal mula sa pagrali ng kanilang mga tauhan

16 Kapag ang mga tauhan ng kalaban ay nagkakaisa na-gawa nilang panatilihin ang kawalang kaayusan

17 Kapag sa kanilang kalamangan gumawa silang pasu-long ilipat kundi man tumigil sila

58

18 Kung tinanong kung paano haharapin ang isang malak-ing hukbo ng kaaway samaayos nahanay sa punto ng pag-atake dapat kong sabihin kunin ang bagay na minamahal ng iyong kalaban at magiging sunod-sunuran siya sa iyorsquorsquo

19 Ang pagiging mabilis ay kailangan sa digmaan saman-talahin ang hindi pagiging handa ng kaaway gawin ang iy-ong paraan sa pamamagitan ng di-inaasahang mga ruta at pag-atake sa hindi nababantayang mga dako

20 Ang mga sumusunod ay ang mga prinsipyo na dapat sundin ng isang puwersang lumulusob Ang patuloy kang pumasok sa bansa mas malaki ang magiging pagkakaisang iyong mga hukbo at sa gayon ang mga tagapagtanggol ay hindi mananaig laban sa iyo

21 Gumawang pandarambong sa mayabong na bansa up-ang matustusan ang iyong hukbo ng pagkain

22 Maingat na pag-aralan ang kagalingan ng iyong mga tao at huwag hingan ng labis na buwis ang mga ito Tipunin ang iyong enerhiya at mag-imbak ng iyong lakas Panatilihin ang iyong hukbo sa patuloy napagkilos at mag-isip ng hindi mauunawaang mga plano

23 llagay mo ang iyong mga sundalo sa kalagayang walang takasan at mas gugustuhin nila ang kamatayan kaysa pag-takas Kung sila ay haharap sa kamatayan wala silang hindi maaaring makamit Ang mga pinuno at mga tauhan ay ibibigay ang kanilang lakas

24 Ang mgakawal kapag nagiipit ay nawawala ang takot59

Kung walang lugar ng kanlungan nanatiling matatag ang mga ito Kung sila ay nasa masungit na bansa nagpapakita sila ng isang masigasig na laban Kung walang tulong para sa kanila ay lalaban silang matindi

25 Kaya nang hindi naghihintay na bantayan ang mga-sundalo ay maging patuloy sa paglaban hindi nanaghihin-tay na tanungin gagawin nila ang iyong nais nang walang pag-aalangan sila ay magiging tapat kahit walang nag-uu-tos

26 Ipagbawal ang pagkuha ng mga tanda at alisin ang mga paniniwala sa pamahiin Pagkatapos hanggang sa dumating ang kamatayan walang kalamidad ang ki-natatakutan

27 Kung ang ating mga sundalo ay hindi abala sa pera hindi ito dahil hindi nila gusto ng pera kahit alam nilang maaring maigsi lang ang kanilang buhay ay hindi nanga-gahulugang hindi nila nais ang mahabang buhay

28 Sa araw na sila ay iniutusan upang makipaglaban ang iyong mga sundalo ay maaaring tumangis yaong mga nakaupo sa pag-aayos ng kanilang nahamugang mga ka-suotan at ang mga nakahiga na hinahayaan ang mga luha na pumapatak kanilang mga pisngi Ngunit muli silang utu-sang lumaban at ipapakita nila ang tapang ng isang Chu o isang Kuei

29 Ang mahusay nagumawang taktika ay maihahalintulad sa SHUAI-JAN Ngayon ang SHUAI-JAN ay isang ahas na matatagpuan sa bundok ng Ch`an Paluin ang kanyang ulo

60

at sasalakayin ka ng buntot nito Paluin sa buntot nito at sasalakayin ka ng kanyang ulo Paluin sa gitna nito at sasalakayin ka ng ulo at buntot ng sabay

30 Maari bang tularan ang SHUAIJAN oo naman ang mga tauhan ni Wu at ang mga tauhan ni Yueh ay mag kaaway ngunit kung sila ay tumatawid ng isang ilog sa bangka at abutin ng bagyo ay tutulungan nila ang isat-isa gaya ng kaliwang kamay tumutulong sa kanan

31Hindi dapat na ilagay ang pagtitiwala sa kabayo o kaya ay pagulong ng gulong ng karwahe sa lupa

32 Ang pamamahala ng isang hukbo ay pamantayang dap-at

prinsipyo kung saan pamahalaan ang isang hukbo ay tayo ng isang pamantayan ng tapang nadapat maabot ng lahat

33 Paano gagamitin ang hina at lakas Tanong iyon sa tamang paraan ng pagamit ng lupa Gawin ang pinakamahusay samalakas at mahina--- iyon ay isang tanong namay kinalaman sawastong paggamit ng lupa

34 Ang mahusay na heneral ay humahak ng kanyang hukbo gaya ng paghawak ng isang tao kayang-kaya ito gaya ng pahawak ng isang kamay

61

35ang gawain ng isang heneral ay maging tahimik at maglihim tama at matuwid upang manatili ang kaayusan

36 Dapat ay ilihim kanyang mga opisyal at tauhan ang la-hat ng bagay upang manatili silang walang alam

37 Sapamamagitan ng pagbabago sa kanyang mga kaayu-san at pagbabago ng kanyang mga plano ginawa niyang mailagay ang kaaway sa walang kaaaman Sa pamamagi-tan ng paglipat ng kanyang kampo at pasikut-sikot na mga ruta pinipigilan niya ang kaaway malaman ang kanyang layunin

38 Sa mga kritikal na sandali ang lider ng isang hukbo ay gumaganap tulad ng isang umakyat ng isang mataas lugar at pagkatapos ay sisipain ang hagdan sa likod niya Dina dala niya ang kanyang mga tao sa malalim na nateritoryo bago niya ipakita ang kanyang kamay

39 Sinunog niya ang kanyang mga bangka at sinira ang kanyang mga palayok tulad ng isang pastol na nag-aala-gang isang kawan ng mga tupa pinalayas niya ang kanyang mga tao malayo at iyon at walang nakakaalam kung saan siyapupunta

62

40 Tinitipun ng heneral ang kanyang hukbo at bago ito dal-hin sa panganib na digmaan --- ito ay maaaring ang tawag-ing ng gawa ng heneral

41 Ang ibat ibang mga panukalang angkop sa siyam na uri ng lupa ang kapaki-pakinabang ng mga taktikang agresibo o nagtatanggol at ang mga pangunahing batas ng ka-likasan ng tao ang mga ito ay mga bagay na dapat nalubu-sang pag-aralan

42 Kapag sinasalakay ang masungit na teritoryo ang pangkalahatang prinsipyo ay ang pagpasok sa kaluob-lu-uban ay nagdudulot ng pagkakaisa malalim na pagpasok ngunit madalian ay nangangahulugan ng pagpapakalat

43 Kapag umalis ka sa iyong sariling bansa at dalhin mo ang iyong hukbo sa katabing teritoryo makikita mo ang iy-

63

ong sarili nasa kritikal na lugar Kapag may mga paraan ng komunikasyon sa lahat ng apat na panig ang lupain ay isa sa mga sanga-sangang daan

44 Kapag pumapasok kang malalim sa isang bansa ito at seryosong lupa Kapag nadalian ka ito ay isang madulas nadaan

45 Kapag may mga muog ng kaaway sa iyong likuran at makitid na daanan sa harap ito ay seguradong lupa Kapag walang lugar natataguan ito ay desperadong lupa

46 Samakatuwid sa nagkakalat na lupain pupukawin ko ang aking mga tao sa pagkakaisang layunin Sa madaling daanan sisikaping may maigting na koneksyon ang lahat ng bahagi ng aking hukbo

47 Sa pinagtatalunang lupa magmadaliin ko ang likuran

48 Sa bukas nalupa magiging alisto ako sa aking mgatan-gulan sa mga sanga-sangang daan patitibayin ko ang ak-ing pakikipag alyansa

64

49 Sa seryusong lugar ay titiyakin ang tuloy-tuloy nadating ng mga suplay Sa mahihirap na lugar patuloy akong pupunta sa tabing daan

50 Sa seguradong lupain ay haharangan ko ang anumang maaring urungan Sa desperadong lupa ipahahayag ko sa aking mga sundalo ang kawalan ng pag-asa sa pag-liligtas ng kanilang buhay

51 Sapagkat ito ay ang disposisyon ng kawal upang mag-alok ng isang matigas na ulo lumalabag sa paglaban upang labanan ang matinding kung hindi niya magagawa tulungan ang kanyang sarili at upang sundin kaagad kung siya ay nahulog sa panganib

52 Hindi tayo maaaring pumasok sa alyansa sa mga kalapit na prinsipe hanggang hindi tayo sa pamilyar sa kanilang mga layunin Hindi tayo angkop na humawak ng isang huk-

65

bo sa pagsulong maliban kung pamilyar tayo sa mukha ng bansa --- ang mga bundok at kagubatan nito ang mga pan-ganib na lugar at talampas mga latian nito Hindi natin pakikinabangan ang kalikasan kung hidi tayo gagamit ng lokal na gabay

53 Huwag pansinin ang alinman sa apat o limang sumusunod Ang mga prinsipyo ay hindi angkop sa isang mandirigmang prinsipe

54 Kapag ang isang mandirigmang prinsipe ay umaatake ng isang malakas na estado ang kanyang pamumuno ay nagpapakita ng sarili sa pagpigil sa konsentrasyon ng mga pwersa ng kaaway At ang kanilang mga kaalyado ay pinigi-lan sa pagkakampihan laban sa kanya

55 Samakatuwid hindi siya nagsusumikap na makiisa sa kanyang sarili sa lahat at samot-sari at hindi rin niya iti-nataguyod ang kapangyarihan ng iba pang mga estado Gi-nagawa niya ang kanyang sariling mga lihim na disenyo pinananatili ang kanyang mga manunuya sa pagkamangha Sa gayon ay nakukuha niya ang kanilang mga lunsod at pinabagsak ang mga kaharian ng tagapagmana

56 Ibigay ang mga gantimpala nang walang pagsasaalang-alang sa tuntunin mag-isyu ng mga order nang walang pagsasaalang-alang sa mga naunang pagsasaayos at maaari mong hawakan ang isang buong hukbo na tila baga isang tao

57 Kumpruntahin ang iyong mga sundalo sa kanilang gawa mismo Huwag hayaang

66

malaman nila ang iyong mga plano Kung ang pananaw ay maliwanag dalhin ito sa harap ng kanilang mga mata ngu-nit sabihin sa kanila kung ang sitwasyon ay madilim

58 Ilagay ang iyong hukbo sa delikadong kalagayah hindi na sila tatakas pa

59Ito ay kung ang pwersa ay bumagsak mapanganib na daan na sila ay may kayang lumaban tungo sa tagumpay

60 Ang tagumpay sa digmaan ay nakukuha sa pamamagi-tan maingatan ng tinutulungan ang ating sarili sa layunin ng kaaway

61 Sa pamamagitan ng patuloy na nakabitin sa hanay ng kaaway dapat tayong magtagumpay sa katagalan sa pag-patay sa kumander-in-chief

62 Ito ay tinatawag na kakayahan upang magawa ang isang bagay sa pamamagitan ng katusuhan

63 Sa araw na kunin mo ang iyong pamumuno ay ha-rangan ang ang mga daanan sirain ang mga opisyal na mga ulat at itigil ang pagdaan ng lahat ng mga kinatawan

64 Maging matigas sa silid-pulunan upang makontrol moang sitwasyon

65 Kung ang kaaway ay nag-iwan ng bukas na pintuan ay kailangan mong magmadaling pumasok

67

66 Unahan mo ang iyong kalaban sa pamamagitan ng ma-hal ng kanyang mahal at mapipilitan siya sa tamang oras ng kanyang pagdating sa larangan

67 Maglakad sa daan na tinukoy ng panuntunan mag-pasakay ka muna sa kaaway hanggang sa makalaban ka ng puspusan

68 Sa umpisa gayahin ang pagiging mahinhin ng dalagahanggang bigyan ka ng kaaway ngayon naman ay gayahin ang bilis g kuneho huli na upang malabanan ka ng kaaway

68

KABANATA 12 ANG PAGSALAKAY SA PAMAMAGITAN NG APOY

1Sun Tzu ay nagsabi May limang mga paraan ng pagsalakay sa pamamaitan ng apoyAng una ay sunugin ang hukbo sa kanilang kampo ang pangalawa ay ang mag-sunog kanilang imbak ang ikatlo ay ang magsunog ng mga bagahe ang ikaapat ay ang pagsunog ng mga arsenal at at sandata ang ikalima ay paghuhulog sa kanila ng apoy

2 Upang magsagawa ng pag-salakay dapat mayrroong paraang magagamit na paraan magagamit ang materyal para sa pagpapalaki ng apoy ay dapat laging handa

3 May tamang panahon para sa pag-salakay gamit ang apoy atmga espesyal na araw para magsimula ng isang sunog

4 Ang tamang panahon ay kapag ang panahon ay tuyong-tuyo Ang mga espesyal na araw ay ang mga kapag ang buwan ay nasa mga konstelasyon ng Sieve ang ding-ding o ang Cross-bar ang mga araw na ito ay mabilis ang hangin

5 Sa pag-salakay ng apoy dapat handa ka upang harapin ang limang posibleng mga mangyayari

6 (1) Kapag sumiklab ang apoy sa loob ng kampo ng ka-away tumugon agad na may pagsalakay galing sa labas

69

isang atake mula sa labas

7 (2) Kung mayroong pagsiklab ng apoy ngunit ang mga sundalo ng kaaway manatiling tahimik magbantay ng iyong panahon at huwag sumalakay

8 (3) Kapag ang lakas ang sunog ay lumaki na agad na is-agawa ang pagsalakay kung posible kung hindi ay manatili sa iyong lugar

9 (4) Kung posible na gumawa ng isang pag-salakay sa pamamagitan ng apoy mula sa labas huwag maghintay mang-galing sa loob sumalakay sa tamang panahon

51 10 (5) Kapag nagsimula ka ng apoy maging ayon sa hangin Huwag pasalubong

11 Isang hangin sa araw ay tumatagal ng mahaba ngunit ang simoy sa gabi ay agad nawawala

12 Sa bawat hukbo ang limang bagay na may kaugnayan sa sunog ay dapat malaman ang mga paggalaw ng mga bi-tuin ay kinakalkula ay obserbahan ang tamang mga araw

13 Kaya ang mga gumagamit ng sunog bilang isang tulong sa pagsalakay ay nagpapakita ng katalinuhan ang mga gumagamit ng tubig sa pagsalakay makakuha ng isang pag-taas ng lakas

70

14 Sa pamamagitan ng tubig maaaring masalubong ang kaaway ngunit hindi makukuha ang lahat ng kanyang ari-ar-ian

15 Hindi maligaya ang kapalaran ng isang sumusubok na manalo sa kanyang mga laban at magtagumpay sa kanyang pag-salakay nang hindi nilinang ang espiritu ng gawain dahil ang resulta ay pag-aaksaya ng oras at pagwawalang-kilos ng heneral

16 Kaya ang kasabihan Ang nakakaunawang tagapamaha-la ay naghahanda ng kanyang mga plano maaga pa man ang mabuting heneral ay naglilinang ng kanyang mga ma-pagkukunan

17 Huwag kumilos maliban kung nakikita mo ang kalaman-gan huwag gamitin ang iyong hukbo maliban kung may pakikinabangin huwag makipag-laban maliban kung ang posisyon ay kritikal

18 Walang pinuno ang maglagay ng mga hukbo sa larangan upang mapangalagaan ang kanyang sariling karangalan walang heneral ang nakikipaglaban lamang para sa kanyang plake

19 Kung ito ay sa iyong kalamangan gumawa ng pagsalakay kung hindi manatili kung nasaan ka

20 Ang galit ay maaaring magbago sa panahon ng ka-galakan ang pagkabalisa ay magtagumpay sa pamamagi-tan ng nilalaman

71

21 Ngunit ang kaharian na minsan ng nawasak ay hindi kailanman muling babangon ni ang buhay ng mga patay ay muling maibabalik

22 Kayat ang nakakaunawang tagapamahala ay namama-pag-masid ng mabuti ang mabuting heneral ay puno ng in-gat sa gayon ay magiging mapayapa ang bansa at buo ang hukbo

72

KABANATA 13 ANG PAGGAMIT NG MGA ESPIYA

1 Sinabi ni Sun Tzu Ang pagpapakilos ng hukbo ng isang daang libong tao at palakarin sila ng malayong distansya ay malaking kawalan sa mga tao at sasaid ng pera ng bansa Ang pang-araw-araw na gastusin ay aabot sa isang libong onsa ng pilak May kaguluhan sa tahanan at labas ang mga tao ay hapong-hapo na magpapahinga sa mga daan Kas-ing dami ng isandaang libong pamilya ang maabala gawa nila

2 Ang masusungit na hukbo ay maaaring magharap ng maraming taon nahahangad ng tagumpay na kung saan ay mapagpapasyahan ng isang araw Ang pagiging walang alam ng kondisyon ng kaaway dahil lamang nagtatampo sa pagastos ng isang daang onsa ng pilak sa mga parangal at mga bayad ay kalupitan

3 Ang gumagawa noon ay hindi lider wala siyang silbi sa kanyang pinakamataas na puno hindi master ng tagumpay

4 Kaya kung ano bagay matalinong puno at mabuting heneral na siya ay nakakasalakay at nagtatagumpay ay hindi magagawa ng karaniwang tao ang tawag dito ay PANANAW

5 Ang pananaw na ito ay hindi makuha mula sa mga espiri-tu ito ay hindi hindii matutunan mula sa karanasan o sa pamamagitan ng anumang kalkulasyong deduksyon

73

6 Ang kaalaman sa mga disposisyon ng kaaway ay maaari lamang makuha mula sa ibang mga tao

7 Kaya ang paggamit ng mga tiktik na mayroong limang mga klase (1) Lokal na mga espiya (2) espiya sa loob (3) na-convert na mga espiya ( double agent ) (4) mga hinatu-lang tiktik (5) mga nakaligtas na tiktik

8 Kapag ang limang mga uri ng mga espiya ay sabay na nagtrabaho walang makakaalam ng mga sistema ng lihim Ito ay tinatawag na dibinong pagmamanipulasyon ng mga sinulid Ito ang pinakamahalagang bagay

9 Ang pagkakaroon ng LOkAL na titik ay nangangahulu-gang gumagamit ng naniirahan sa distrito

10 Ang ESPIYA SA LOOB o paggamit ng mga opisyal ngkaaway

11 Ang lsquorsquodouble agentrsquorsquo na espiya pagamit ng mga tiktik ng kaaway para sa ating sariling mga layunin

12 Ang mga ESPIYANG LAANG MAPAHAMAK ginagawa ang ilang bagay nang hayagan para layunin ng panlilinlang at pinahihintulutan ang ating mga espiya na malaman sila at iulat ito sa kaaway

13 Ang MGA ESPIYANG NAKALIGTAS ang pinakahuli yaong mga nagdadala ng balita mula sa kampo ng kaaway

74

14 Kaya dapat paka-alagaan ang ma espiya dapat silang pasaganain sa mga gantimpala naiingatan nila ang mga dakilang lhim

15 Ang mga espiya ay hindi maaaring gamitin nang walang kapaki-pakinabang na talino

16 Hindi nila maaaring maayos pamamahalaan ng walang kabaitan at pagiging prangkahan

18 Maging banayad maging banayad at gamitin ang iyong mga tiktik para sa bawat gawa

19 Kung ang lihim na balita ay inihayag sa pamamagitan ng espiya bago ang dumating ang takdang ang panahon ay

75

dapat siyang patayin kasama ng taong pinahayaan ng sikre-to

20 Kung ang layunin ay pagdurog ng isang hukbo lusubin ang isag lungsod o pumatay ng isang tao ito ay laging kailang alamin ang mga pangalan ng mga bantay ang aides-de-kampo at bantay pinto at bantay sa isang lugar ng pangkalahatang utos Ang ating mga espiya dapat ay ki-nomisyon upang alamin ang mga ito

21 Ang mga espiya ng kaaway na dumating upang maniktik sa atin ay dapat hanapin tuksuhing suhulan paalisin at kumportableng ibahay at sila ay nakabig at magagamit natin

22 Sa pamamagitan ng impormasyong dinala ng mga nakabig na espiya na maaaring makuha at gumamit ng lokal at panloob na mga tiktik

23 Ito ay dahil sa kanyang impormasyon muli na maaari nating maging ang mga sinumpang mga espiya upang magdala ng mga maling balita sa kaaway

24 Sa wakas ito ay sa pamamagitan ng kanyang impor-masyon na ang nalalabing espiya maaarigagamitin sa mga tamang panahon

25 Ang katapusan at layunin ng pang-eespiya sa lahat ng limang uring ito ay kaalaman ng kaaway

76

at ang kaalamang ito ay maaaring makuha sa unang pagkakataon mula sa nakabig na mga espiya Kaya nga Samakatuwid ito ay mahalaga na ang nakabig na espiya ay ituring na may sukdulang kaluwagan

26 Noong una ang pagsikat ng Dinastiyang Yin ay dahil sa I Chih aho ay naglingkod sa ilalim ng Hsia Gayunpaman ang pagsikay ng dinastiyang Chou ay dahil sa Lu Yawho ay naglingkod sa ilalim ng Yin

27 Kaya ito ay lamang ang nakakaunawang pinuno at ang matalino heneral na gagamit ng pinakamataas na katalin-uhan ng hukbo para sa mga layunin ng pag-eespiya at sa gayon makamit nila ang mahusay na mga resulta Ang mga espiya ay pinakamahalagang sangkap sa tubig dahil sa mga ito ay nakasalalay ang kakayahan ng hukbo na kumi-los

WAKAS

77

Copyright copy 2017 Fernando Frias IAng lahat ng karapatan ay inilaan ang pagkopya ng buongaklat bahagi nito o pagsasalin sa ano mang dialeko o wikasa ano mang anyo komputer elektronik man o mekanikalna pagkopya o halawin ng walang pahintulot ng naglimbagay paglabag sa batas ng kopirayt ng Pilipinas at hinahatulanng batas NLP 02017-2667 webnlpgovph

Panimula ng nagsalin

Ito ay makalumang aklat subalit sinakap ng nagsalin na isalin ito sa paraang contemporary ngunit ang mga prin-sipyo ay pinanatili Magagamit ito sa larangan ng digmaan negosyo palakasan politika at iba pa

Fernando V Frias I

2




3








4






5









6



7

8







9














11



12



13





14





15







16





17

18








19















21

KABANATA 5 ENERHIYA







22









23








24




25



26









27









28









29










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77




3








4






5









6



7

8







9














11



12



13





14





15







16





17

18








19















21

KABANATA 5 ENERHIYA







22









23








24




25



26









27









28









29










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77








4






5









6



7

8







9














11



12



13





14





15







16





17

18








19















21

KABANATA 5 ENERHIYA







22









23








24




25



26









27









28









29










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77






5









6



7

8







9














11



12



13





14





15







16





17

18








19















21

KABANATA 5 ENERHIYA







22









23








24




25



26









27









28









29










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77









6



7

8







9














11



12



13





14





15







16





17

18








19















21

KABANATA 5 ENERHIYA







22









23








24




25



26









27









28









29










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77



7

8







9














11



12



13





14





15







16





17

18








19















21

KABANATA 5 ENERHIYA







22









23








24




25



26









27









28









29










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77

8







9














11



12



13





14





15







16





17

18








19















21

KABANATA 5 ENERHIYA







22









23








24




25



26









27









28









29










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77







9














11



12



13





14





15







16





17

18








19















21

KABANATA 5 ENERHIYA







22









23








24




25



26









27









28









29










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77














11



12



13





14





15







16





17

18








19















21

KABANATA 5 ENERHIYA







22









23








24




25



26









27









28









29










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77





11



12



13





14





15







16





17

18








19















21

KABANATA 5 ENERHIYA







22









23








24




25



26









27









28









29










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77



12



13





14





15







16





17

18








19















21

KABANATA 5 ENERHIYA







22









23








24




25



26









27









28









29










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77



13





14





15







16





17

18








19















21

KABANATA 5 ENERHIYA







22









23








24




25



26









27









28









29










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77





14





15







16





17

18








19















21

KABANATA 5 ENERHIYA







22









23








24




25



26









27









28









29










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77





15







16





17

18








19















21

KABANATA 5 ENERHIYA







22









23








24




25



26









27









28









29










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77







16





17

18








19















21

KABANATA 5 ENERHIYA







22









23








24




25



26









27









28









29










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77





17

18








19















21

KABANATA 5 ENERHIYA







22









23








24




25



26









27









28









29










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77

18








19















21

KABANATA 5 ENERHIYA







22









23








24




25



26









27









28









29










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77








19















21

KABANATA 5 ENERHIYA







22









23








24




25



26









27









28









29










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77















21

KABANATA 5 ENERHIYA







22









23








24




25



26









27









28









29










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77







21

KABANATA 5 ENERHIYA







22









23








24




25



26









27









28









29










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77

KABANATA 5 ENERHIYA







22









23








24




25



26









27









28









29










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77









23








24




25



26









27









28









29










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77








24




25



26









27









28









29










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77




25



26









27









28









29










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77



26









27









28









29










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77









27









28









29










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77









28









29










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77









29










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77










30

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77

31





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77





32









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77









33



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77



















35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77









35








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77








36








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77








37








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77








38


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77


39









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77









40








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77








41








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77








42



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77



43







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77







44


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77


45





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77





46





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77





47








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77








48

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77

49









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77









50









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77









51







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77







52




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77




53



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77



hiyas ng kaharian



54







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77







55









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77









56



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77



57









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77









58














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77














60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77







60








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77








61






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77






62





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77





63







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77







64





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77





65







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77







66










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77










67




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77




68








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77








69









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77









70








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77








71



72







73









74






75








76




WAKAS

77



72







73









74






75








76




WAKAS

77







73









74






75








76




WAKAS

77









74






75








76




WAKAS

77






75








76




WAKAS

77








76




WAKAS

77




WAKAS

77

Documents

THE ART OF WAR. Ang mga aparatong militar na ito, na humahantong sa tagumpay, ay hindi dapat ibunyag nang una. 26. Ngayon ang heneral nananalo sa labanan ay guma-gawang maraming mga