Testu- tipologia lantzeko - 3dwdynamic.es · Testu-tipologia lantzeko programa Zubia Editoriala, S. L.ren eta Santillana Educación, S. L.ren Hezkuntza Argitalpenetarako Sailean Joseba

Testu-tipologia lantzeko programa

369809 _ 0005-0090.indd 5 27/06/12 9:15

Testu-tipologia lantzeko programa Zubia Editoriala, S. L.ren eta Santillana Educación, S. L.ren Hezkuntza Argitalpenetarako Sailean Joseba Santxo Uriarteren eta Antonio Brandi Fernándezen zuzendaritzapean sortu, diseinatu eta gauzaturiko talde-lana da.

Proiektuaren zuzendaritza: Ainhoa Basterretxea Llona eta Leonor Romo Fernández

Lehen Hezkuntzako 2. zikloko zuzendaritza eta edizio-koordinazioa: Joseba Santxo Uriarte eta Maite López-Sáez Rodríguez-Piñero

Egilea: Jon Ander Rojo García

Edizioa: Joseba Santxo Uriarte

Irudiak: Alex Macho eta Iñigo Ordozgoiti

Arte-zuzendaritza: José Crespo González

Proiektu grafikoa: Pep Carrió

Proiektu-burua: Rosa Marín González

Proiektuaren garapenerako arduraduna: Javier Tejeda de la Calle

Garapen grafikoa: Raúl de Andrés González, Rosa Barriga Gaitán eta Jorge Gómez Tobar

Irudien koordinazioa: Maitane Barrena Telleria

Zuzendaritza teknikoa: Ángel García Encinar

Koordinazio teknikoa: Maitane Barrena, Jesús Muela eta Julio del Prado

Konposaketa eta muntaketa: Miren Pellejero

Argazkien dokumentazioa eta aukeraketa: Mercedes Barcenilla

Argazkiak: GARCÍA-PELAYO/Juancho; O. Torres; GETTY IMAGES SALES SPAIN/Thinkstock; PALAIS DE LA DÉCOUVERTE, PARIS; SERIDEC PHOTOIMAGENES CD; Txanmagoa; SANTILLANAREN ARTXIBOA

© 2012 by Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.Legizamon poligonoaGipuzkoa kalea, 3148450 Etxebarri (Bizkaia)Printed in Spain

PK: 369809Lege-gordailua:

Lan hau egile-eskubideei buruzko legeek babestuta dago eta Zubia-Santillanari dagokio haren jabetza intelektuala. Legezko erabiltzaileei ikasgelan erabiltzeko fotokopiak egitea bakarrik zaie zilegi. Debekatuta dago baimendutakoez bestera erabiltzea, batez ere merkataritza-helburuekin erabiltzen bada.

369809 _ 0005-0090.indd 6 27/06/12 9:15

Testu-tipologia lantzeko programa

Aurkibidea 1. Komikia (N). Lan lasterra… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

2. ELkarrizketa (Ar). Mago batekin hizketan . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

3. Azalpen didaktikoa (Az). Kanguruak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

4. Orientabideak (J). Irunberriko arroilan . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

5. Bertsoak (L). Bertsotan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

6. Iruzkina (Ar). The wish fish . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

7. Arauak (Az). Parte hartu nahi? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

8. Errezeta (J). Laranjazko sorbetea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

9. Hitz-jokoak (L). Hitz gutxi, baina esanahi sakona! . . . . . . . . . 36

10. Oharrak (D). Oharrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

11. Ipuina (N). Hartz zuria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

12. Biografia (D). Marie Curie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

13. Iritzi-artikulua (Ar). Maskotak bai, baina non? . . . . . . . . . . . . .51

14. Definizioak (Az). Hiztegia, lagun jakintsua . . . . . . . . . . . . . . . 54

15. Prozedura (J). Pazko arrautzak nola egin . . . . . . . . . . . . . . . . 57

16. Olerkia (L). Amonarenean . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .61

17. Antzezlana (N). Paperen auzia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

18. Albistea (D). Deabruaren igela . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

19. Kexa-gutuna (Ar). Jolas-parkea galbidean . . . . . . . . . . . . . . 72

20. Argibide-orria (J). Iglu erako kanpadenda . . . . . . . . . . . . . . 76

21. Kondaira (Az). Soldadu korrikalaria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79

22. E-posta (D). Zorioneko txantxa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

369809 _ 0005-0090.indd 7 27/06/12 9:15

1. TESTUA

Testuen sailkapena(N) Narrazio-testua

(D) Deskribapen-testua

(Ar) Argudio-testua

(Az) Azalpen-testua

(J) Jarraibide-testua

(L) Literatura-testua

Testuaren fitxa teknikoaTestua: KOMIKIA

Testu mota: NARRAZIO-TESTUA

Ahoz-idatziz: Ahozko moldeak idatzizko formatuan.

Helburu komunikatiboa: Estetikoa eta informatiboa.

Gaia: Umorea erabiliz, presaren presaz ibiltzeak dakartzan ondorio txarrak erakusten ditu

testuak.

Testu motaren azalpenaNarrazio-testuaDefinizioa: Denbora tarte batean gertatzen diren ekintzen kontaketa. Kontaketa (erreala) edo

narrazioa (fikziozkoa).

Egitura: Sarrera, gertaera eta bukaera.

Osagaiak: Ordena kronologikoa. Atalak. Narratzaile mota desberdinak.

Testu-ereduak: Ipuina, eleberria, kondaira, txistea, filma, biografia, autobiografia, albistea,

erreportajea, komikia...

Komikia

4

369809 _ 0005-0090.indd 8 27/06/12 9:15

1. TESTUA 1. TESTUA

Begira! Hauek dira gure armairuak. Ziur al zaude?

Hau al da lekua?

Bai. Polita, ezta?

Heldu gara.

Niri askogustatzen zait!

Lan lasterra…Betijai eskolako ikasleak Zarauzko aterpera joan dira asteburu pasa. Autobusez heldu dira bertara eta lekuaz gozatzeko irrikaz daude.

Gorka eta Izaskun aterpe barruan…

Nor da hori?

Isilik, kaiku hori! Zeu zara-eta!

5Fotokopiatzeko materiala © 2012 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

369809 _ 0005-0090.indd 9 27/06/12 9:15

1. TESTUA

Erantzi arropa hori eta jantzi txandala.

O! Zein ondo nagoen!

Arin, Gontzal!Bazkalordua da.

Banoa, banoa.

Nolako nahaste- borrastea!

Lan lasterra, lan alferra.

Kar-kar-kar!

Bai itxura bitxia!

Halako batean, aterpeko soroslea agertu eta…

Azkenean, presaren presaz…

6 Fotokopiatzeko materiala © 2012 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

369809 _ 0005-0090.indd 10 27/06/12 9:15

1. TESTUA

Aukeratu erantzun zuzena.

1 �Zer gertatu zaie Janireri eta Gontzali?

�A. Presaren presaz batak bestearen arropa jantzi du.

B. ��Txandala jantzi beharrean, bainu-jantzia jantzi dute.

C. ��Ikaskide batzuek arropa ezkutatu diete.

D. ��Modaz pasatako arropa jantzi dute eta ikaskideek barre egin diete.

2 �Nola dago antolatuta irakurri duzun testua?

�A. Bost bineta ditu eta testua laukietan zein bunbuiloetan.

B. Sei bineta ditu eta testua laukietan zein bunbuiloetan.

C. ��Testua laukietan zein bunbuiloetan eta bi bineta handi.

D. ��Sei bineta eta testua laukietan soilik.

3 �Zer adierazten du testuko Lan lasterra, lan alferra esapideak?

�A. Batzuetan erabakiak arin hartu behar dira, zirt edo zart.

B. ��Arin egindako gauzak ez ohi ditugu ganoraz egiten.

C. ��Langile batzuk guztiz alferrak dira.

D. ��Hobe da gauzak arik egin, gauzak ez egitea baino.

4 �Zer adierazten du kar-kar-kar hotsak?

�A. Negar egitean ateratzen dugun zarata da.

B. ��Gose garenean gure tripek ateratzen duten zarata.

C. ��Barre egitean egiten dugun zarata.

D. ��Kolpe bat jotzean egiten dugun zarata.

5 �Zer testu mota da irakurgaia?

�A. Kartela.

B. Iragarkia.

C. ��Komikia.

D. �Txistea.

1. TESTUA

Izena Data


369809 _ 0005-0090.indd 11 27/06/12 9:15



(Ar) Argudio-testua

(Az) Azalpen-testua



Testuaren fitxa teknikoaTestua: ELKARRIZKETA

Testu mota: ARGUDIO-TESTUA


Helburu komunikatiboa: Informatiboa.

Gaia: Kazetari batek Txan magoari eginiko elkarrizketa.

Testu motaren azalpenaargudio-testuaDefinizioa: Gertakizun, arazo edo fenomeno baten inguruan dagoen tesi bat egiaztatzeko zein

errefusatu edo baztertzeko ematen diren aldeko edo kontrako arrazoiek osaturiko testua.

Egitura: Justifikazioa, ondorioa, tesia, gertaerak…

Osagaiak: Erlazioa tesiaren eta argudioen artean. Aipuak, erreferentziak…

Testu-ereduak: Iritzi-artikulua, elkarrizketa, eztabaida, mahai-ingurua...

2. TESTUA

Elkarrizketa

8

369809 _ 0005-0090.indd 12 27/06/12 9:15

2. TESTUA 2. TESTUA

Xanti Antero du izena, baina fama Txan Magoa izateak eman dio. Berarekin egin dugu hitz-aspertua.

Galdera. Nondik dator Txan izena?Erantzuna. Zirku batean hasi nintzen eta ni Xanti Ma-goa nintzen, baina ez omen zen izen egokia. Gaztetan lagun batek Txan esaten zidan eta neureganatu egin nuen.

G. Amak trikimailuren bat egiten zuelako zaletu omen zinen magiarekin, hala al da?E. Bai, jostorratza kopetatik sartu eta buru atzetik ate-ratzen zuen. Urteak behar izan nituen trikimailua zer-tan zen harrapatzeko.

G. Magia gezurra al da?E. Ez, magia existitzen da. Pertsona bat liluratu eta hunkitzea, hori magia da. Benetako magia ikusten ari den jendearen baitan dago.

G. Zertan da prestatzen ari zaren saio berria?E. Dena oso ondo doa; lagun asko egongo dira nirekin batera oholtza gainean: Gari, Lontxo eta Joselontxo pailazoak, Elbis sabelhiztuna eta ni. Datorren as-tean izango da estreinaldia; ordu eta erdiko ikuskizuna izango da.

G. Euskaraz aritu ohi zara zure saioetan, ezta?E. Bai, euskaraz egiten ditut saio gehienak. Euskarak lagundu dit, baina zail-tasunak ere sortu dizkit.

G. Zer zailtasun?E. Ni hutsetik hasi nintzen. Ez nuen hitz magikorik eta kasualitatez jakin nuen akelarreetan erabilitako hitzak bazirela. Handik atera nituen euskara-zko hitz magikoak.

G. Eta esan ahal dizkiguzu hitz magiko horiek?E. Bai, jakina. Artxila murtxila!

G. Ene! Baina, baina… nor sartu ote da Txan? Desagertu egin da-eta!

El País egunkaria (moldatua)

Mago batekin hizketan


369809 _ 0005-0090.indd 13 27/06/12 9:15

2. TESTUA

Izena Data


1 �Nori egin diote elkarrizketa? Nork egin du?

�A. Xanti Antero kazetariak Txan magoari egin dio elkarrizketa.

B. ��Kazetari batek Xanti izeneko mago bati egin dio elkarrizketa.

C. ��Ume batek kazetari bati egin dio elkarrizketa.

D. ��Kazetari batek Txan magoari egin dio elkarrizketa.

2 �Nondik hartu zuen Txan izena?

�A. Zirku baten izena hartu zuen Txan magoak.

B. Lagun batek jarritako goitizena da Txan.

C. ��Amak horrela deitzen zion Txani.

D. ��Xanti izenaren hizkiekin osatu zuen izena.

3 �Nola sortu zitzaion magiarako zaletasuna?

�A. Txikitako magia-jolas baten bidez sortu zitzaion zaletasuna.

B. ��Txikitan ikusitako telebista-saio batek sortu zion zaletasuna.

C. ��Amak Xantiri egiten zion magia-trikimailuak sortu zion zaletasuna.

D. ��Zirku batean ikusitakoek sortu zioten zaletasuna.

4 �Zer da magia berarentzat?

�A. Magia pertsonak liluratu eta hunkitzea da.

B. ��Magia jendea engainatzea da.

C. ��Magia ez da existitzen; gezurra da.

D. ��Magia umeentzat bakarrik egiten diren trikimailuak dira.

5 �Zer dio Txan magoak prestatzen ari den saio berriaren inguruan?

�A. Pasa den astean estreinatu zuela arrakasta handiz.

B. Berak eta beste lagun askok ere parte hartuko dutela.

C. �Datorren astean izango dela estreinaldia eta laburra izango dela, ordu erdi ingurukoa.

D. �Txirri, Mirri eta Txiribitonekin batera arituko dela oholtza gainean.


369809 _ 0005-0090.indd 14 27/06/12 9:15

2. TESTUA


�Nori egin diote elkarrizketa? Nork egin du?

�A. Xanti Antero kazetariak Txan magoari egin dio elkarrizketa.

B. ��Kazetari batek Xanti izeneko mago bati egin dio elkarrizketa.

C. ��Ume batek kazetari bati egin dio elkarrizketa.

D. ��Kazetari batek Txan magoari egin dio elkarrizketa.

�Nondik hartu zuen Txan izena?

�A. Zirku baten izena hartu zuen Txan magoak.

B. Lagun batek jarritako goitizena da Txan.

C. ��Amak horrela deitzen zion Txani.

D. ��Xanti izenaren hizkiekin osatu zuen izena.

�Nola sortu zitzaion magiarako zaletasuna?

�A. Txikitako magia-jolas baten bidez sortu zitzaion zaletasuna.

B. ��Txikitan ikusitako telebista-saio batek sortu zion zaletasuna.

C. ��Amak Xantiri egiten zion magia-trikimailuak sortu zion zaletasuna.

D. ��Zirku batean ikusitakoek sortu zioten zaletasuna.

�Zer da magia berarentzat?

�A. Magia pertsonak liluratu eta hunkitzea da.

B. ��Magia jendea engainatzea da.

C. ��Magia ez da existitzen; gezurra da.

D. ��Magia umeentzat bakarrik egiten diren trikimailuak dira.

�Zer dio Txan magoak prestatzen ari den saio berriaren inguruan?

�A. Pasa den astean estreinatu zuela arrakasta handiz.

B. Berak eta beste lagun askok ere parte hartuko dutela.

C. �Datorren astean izango dela estreinaldia eta laburra izango dela, ordu erdi ingurukoa.

D. �Txirri, Mirri eta Txiribitonekin batera arituko dela oholtza gainean.

2. TESTUA

6 �Zein dira Txan magoak erabiltzen dituen hitz magikoak?

�A. Euskaraz ez dago hitz magikoak eta erdarazkoak erabiltzen ditu.

B. ��Txan-ta-ta-txan!

C. ��Artxila murtxila!

D. ��Txirri, mirri, txiribiton!

7 �Nondik jaso zituen hitz magiko horiek?

�A. Bere amak esan zizkion.

B. Beste mago batek esan zizkion.

C. ��Magia-liburu batetik jaso zituen.

D. ��Akelarreetan erabiltzen ziren hitzak dira.

8 �Nola bukatu da elkarrizketa?

�A. Magoak kazetaria desagerrarazi du.

B. ��Magoa desagertu egin da.

C. ��Magoak hauts magikoak bota dizkio kazetariari.

D. ��Magoa eta kazetariak elkarrekin joan dira kafea hartzera.

9 �Zer zati ditu testuak?

�A. Izenburua, osagaiak eta galdera-erantzunak.

B. ��Izenburua, sarrera eta galdera-erantzunak.

C. ��Sarrera, galdera-erantzunak eta laburpena.

D. ��Sarrera, gertakaria eta galdera-erantzunak.


�A. Albistea

B. Biografia.

C. ��Elkarrizketa.

D. �Iritzi-artikulua.


369809 _ 0005-0090.indd 15 27/06/12 9:15



(Ar) Argudio-testua

(Az) Azalpen-testua



Testuaren fitxa teknikoaTestua: AZALPEN-DIDAKTIKOA

Testu mota: AZALPEN-TESTUA

Ahoz-idatziz: Idatzizko testua.


Gaia: Kanguruen ezaugarriak hizpide dituen azalpen-didaktikoa.

Testu motaren azalpenaazalpeN-testuaDefinizioa: Edozein gairi buruz, zerbait edo ezer ez dakien hartzaile batentzat, gertakizun edo

fenomeno baten azalpen objektiboa egiten duen testua.

Egitura: Sarrera, azalpenaren garapena, ondorioa.

Osagaiak: Antolaketa logikoa eta azalpen analitikoa. Grafiko, eskema edota marrazkien

erabilpena.

Testu-ereduak: Oharra, gonbita, dokumentala, katalogoa, gida turistikoa, mapak, definizioak…

3. TESTUA

Azalpen-didaktikoa

12

369809 _ 0005-0090.indd 16 28/06/12 10:15

3. TESTUA 3. TESTUA

Esploratzaile ingelesak Australiako kontinentera hel-du eta kanguruak estreinakoz ikusi zituztenean, guz-tiz txunditurik geratu ziren. Sekula ikusi gabeko ani-malia ezezaguna ez ezik, zenbait animaliaren atalez egina iruditu zitzaien: untxi burua zuen, txakur gor-putza eta erbi hankak; gainera, poltsa baten barruan zeraman bere kumea eta, hori guztia gutxi balitz ere, salto-saltoka ibiltzen zen, igelak bezala.

Kanguruak jauziak eginez ibiltzen dira, aurreko gor-putz adarrak atzekoak baino askoz laburragoak di-tuztelako.

Kanguru espezie anitzen artean mota eta tamaina askotakoak daude: batzuk bi metroko garaiera hartzera hel daitezke eta beste batzuk, aldiz, untxien ta-maina bertsukoak dira. Nolanahikoak izanik ere, guztiek dute martsupialioen ezaugarri komuna, hots: emeek sabelean duten «martsupio» izeneko poltsa batean gordetzen dituzte beren kumeak.

Kanguru kumeek bi zentimetro inguru dituzte jaiotzean eta, hain txikiak iza-nik, zenbait hilabete eman behar izaten dute amaren poltsa barruan, ongi moldatzeko moduko tamaina eta gaitasunak lortu arte.

Defendatzeko, atzeko hankak erabiltzen dituzte kanguruek: isats sendo eta gihartsuaren gainean jarririk, hankak aurrerantz bultzatzen dituzte, os-tiko ikaragarriak emanez. Kanguruen atzeko hanken atzaparrek azazkal gogor eta zorrotzak di-tuzte eta, beraz, kolpea benetan mingarria izaten da. Dena dela, kanguruak ez dira batere oldarko-rrak eta inor erasotzearen aldekoak; aitzitik, elikatzeko behar dituzten belarrak, hostoak eta fruituak erraz aurkitzen dituzte eta dute zertan borrokan ibili.

Australian kanguruak oso animalia maitatuak dira, hainbeste non bertako ezaugarri gisa ageri baitira ezkutu eta ikur ofizialetan. Gainera, kangu-ruak babesteko neurri zorrotzak hartu dituzte australiarrek.

Kanguruak


369809 _ 0005-0090.indd 17 28/06/12 10:15

3. TESTUA


1 Aukeratu esaldi honen bukaera. Esploratzaile ingelesek kanguruak ikusi zituztenean…

A. …ez ziren batere harritu.

B. …zenbait animaliaren nahasketa zirela iruditu zitzaien.

C. …animalia hori ezaguna egin zitzaien.

D. …Australiako kontinentetik alde egin zuten.

2 Zer animaliaren atalez eginda dago kangurua esploratzaileen iritziz?

A. Erbiaren buruaz, txakurraren hankez eta untxiaren gorputzaz.

B. Txakurraren buruaz, erbiaren hankez eta untxiaren buruaz.

C. Untxiaren buruaz, txakurraren gorputzaz eta erbiaren hankez.

D. Igelaren hankez, txakurraren gorputzaz eta untxiaren buruaz.

3 Zer da martsupioa?

A. Tamaina txikia duen kanguru mota.

B. Kanguru arrek sabelean duten poltsa.

C. Kanguru emeek sabelean duten poltsa.

D. Esploratzaile ingelesek erabiltzen zuten poltsa mota bat.

4 Zertarako erabiltzen dute kanguruek martsupio izeneko poltsa?

A. Janaria biltzeko.

B. Kumeak gordetzeko.

C. Ura eramateko.

D. Beren burua ezkutatzeko.

5 Nola egiten dute borroka kanguruek?

A. Isatsaren gainean jarrita, atzeko hankekin ostikoak emanez.

B. Aurreko hankekin ukabilkada gogorrak emanez.

C. Ahoko hortz zorrotzekin haginka eginez.

D. Isats sendoarekin kolpe gogorrak joz.

Izena Data


369809 _ 0005-0090.indd 18 27/06/12 9:15

3. TESTUA

6 Aukeratu egia dena.

A. Kanguruak ez ohi diote inori eraso egiten; ez dira oldarkorrak.

B. Australian ez dituzte kanguruak batere maite.

C. Australian kanguruak ez daude babestuta.

D. Kanguruek elikatzeko hostoak eta fruituak aurkitzeko zailtasun handiak dituzte.

7 Zer testu mota da irakurgaia?

A. Azalpen-testua.

B. Albistea.

C. Ipuina.

D. Oharra.

8 Zein da testuaren helburua?

A. Gertatu den zerbaiten berri ematea.

B. Gai baten inguruko azalpen zehatza ematea.

C. Pertsonaia baten bizitzaren nondik norakoak kontatzea.

D. Norbaiti zerbait gogoraraztea.


A. Testuan egilearen iritzia azaltzen da.

B. Testuan ez da inoren iritzia azaltzen.

C. Testuan irakurleek iritzia ematen dute.

D. Testuan zientzialarien iritzia azaltzen da.

10 Non erabiltzen dute kanguruaren irudia ikur gisa Australian?

A. Esploratzaileen armarrian.

B. Australiako armarrian eta ikur ofizialetan.

C. Harategietan.

D. Kiroldegietan.

3. TESTUA


369809 _ 0005-0090.indd 19 27/06/12 9:15

4. TESTUA



(Ar) Argudio-testua

(Az) Azalpen-testua



Testuaren fitxa teknikoaTestua: ORIENTABIDEAK

Testu mota: JARRAIBIDE-TESTUA



Gaia: Txango bat egiteko orientabideen azalpena, hau da, nondik nora joan behar den

azaltzen da testuan.

Testu motaren azalpenaJarraibide-testuaDefinizioa: Ekintzaren bat gauzatzeko, orientabideak emanez, aginduak, argibide edo arauak

adierazten dituen testua.

Egitura: Sekuentzietan antolatzen da, denboraren arabera.

Osagaiak: Ordena logikoa eta informazio objektiboa. Plano eta marrazkien erabilera.

Testu-ereduak: errezeta, eguraldiaren iragarpena, abisua, katalogoa, leloa, iragarkia,

erabilpen-instrukzioak, ibilbide bat egiteko nondik norakoen azalpena…

Orientabideak

16

369809 _ 0005-0090.indd 20 27/06/12 9:15

4. TESTUA 4. TESTUA

Euskal Herriak paraje ikusgarriak ditu ibilaldiak egiteko. Oraingoan Nafarroara joango gara, Irunberrira, hain zuzen. Hango arroilan trenak utzitako bidean zehar ibiliko gara eta ikuspegiaz gozatuko dugu.

NONDIK NORA JOAN

Lehenik, Irunberritik arroilarako bidea hartuko dugu autotik jaitsi gabe. Errepidea bukatzean to-patuko dugun aparkalekutik abiatuko gara. Ezke-rretik ateratzen den bidexkatik, poliki-poliki gora egingo dugu eta Altzueta bordaren ondotik pasa-tuko gara.

Gero, lurrezko bide zabalago batera heltzen gare-nean, eskuinera jo eta beherantz egingo dugu Irati ibairen ertzeko trenbide zaharrerantz.

Jarraian, trenbidetik aurrera eginez, tunel batera iritsiko gara, baina zeharkatu aurretik, Deabruaren zubira gerturatuko gara, handik arroilaren ikuspe-gi ederra dago-eta. Tunelaren beste aldean arroilaren harrizko horma garaiak ikusiko ditugu ibaiaren ertzetan. Arroilak kilometro bateko luzera du gutxi

gorabehera. Antzinako trenbi-detik aurrera jarraituz, tre-nak zeharkatzen zuen biga-rren tunelera iritsiko gara.

Azkenik, tunelaren beste al-dean, atsedenleku bat aurki-tuko dugu, ogitartekoa jateko aproposa. Atsedena hartu-takoan, pare bat minutuz ibili eta hasierako aparkalekuan izango gara berriz.

Baietz tren zaharraren bideak zu liluratu!

Nora aldizkaria (moldatua)

Irunberriko arroilan


369809 _ 0005-0090.indd 21 27/06/12 9:15

4. TESTUA

Izena Data


1 �Non zehar doa testuko ibilbidea?

�A. Nafarroako basoetan zehar doa.

B. ��Nafarroako Irun herritik zehar doa.

C. ��Nafarroako Irunberriko arroilan zehar doa.

D. ��Iruñeko trenbide zaharrean zehar doa.

2 �Nondik abiatuko gara oinez?

�A. Irunberritik abiatuko gara.

B. Aparkaleku batetik abiatuko gara.

C. ��Altzueta bordatik abiatuko gara.

D. ��Tren geltokitik abiatuko gara.

3 �Zer aurkituko dugu bidean zehar?

�A. Bi borda, bi zubi, tunel bat eta atsedenleku bat.

B. ��Bi borda, bi tunel, zubi bat eta atsedenleku bat.

C. ��Bi tunel, borda bat, zubi bat eta atsedenleku bat.

D. ��Atsedenleku bat, borda bar, tunel bat eta zubi bat.

4 �Zertarako gerturatuko gara Deabruaren zubira?

�A. Deabrua ikusteko.

B. ��Ibaiaz beste aldera pasatzeko.

C. ��Trenbidea zeharkatzeko.

D. ��Arroilaren ikuspegi ederra ikusteko.

5 �Antzina, zer izan zen egin dugun ibilbide hori?

�A. Meategi bat zen.

B. Errepide bat zen.

C. ��Trenbide bat zen.

D. Gurdibide bat zen


369809 _ 0005-0090.indd 22 27/06/12 9:15

4. TESTUA 4. TESTUA

6 �Zer testu mota da irakurri duzuna?

�A. Gertakari bat azaltzen duen albistea.

B. Errezeta bat egiteko argibideak dira.

C. ��Ibilbide bat egiteko orientabideak dira.

D. Arautegi bat da.

7 �Zer osagai ditu testuak?

�A. Testua baino ez.

B. ��Argazkia eta testua soilik.

C. ��Mapatxoa eta testua.

D. Testua, argazkia eta mapatxoa.

8 � Nola dago azalduta ibilbidea?

�A. Pauso guztiak, baina era nahasian.

B. Bukaeratik hasieraraino.

C. ��Hasieratik bukaeraraino.

D. ��Ibilbidearen erditik aurrera.

9 �Zer hitz erabiltzen ditu egileak testua antolatzeko?

�A. Atzo, gaur, bihar eta etzi.

B. ��Hemen, hor eta han.

C. ��Lehenik, gero, jarraian eta azkenik.

D. ��Ni, zu, gu eta haiek.

10 �Non agertu ohi dira horrelako testuak?

�A. Ipuin-liburuetan.

B. Aldizkarietan eta egunkarietan.

C. �Antzerki-lanetan.

D. �Telebistako iragarkietan.


369809 _ 0005-0090.indd 23 27/06/12 9:15

5. TESTUA



(Ar) Argudio-testua

(Az) Azalpen-testua



Testuaren fitxa teknikoaTestua: BERTSOA

Testu mota: LITERATURA-TESTUA


Helburu komunikatiboa: Estetikoa.

Gaia: Aurkitutako txakur bat etxera edo txakurtegira eramatearen egokitasunaz kantatzen dute

bi bertsolariek bertso hauetan.

Testu motaren azalpenaliteratura-testuaDefinizioa: Funtzio ludikoa izanda ere balio sozial eta kulturalak transmititzen duen testua.

Lehen Hezkuntzan helburu diferenteak ditu: irakurzaletasuna suspertzea, lan tresnak eta

ohiturak sortzea, idazketarako ereduak izatea…

Egitura: Batzuetan molde zehatza, besteetan libreagoa.

Osagaiak: Hitz-jokoak dira eta hainbat baliabide ager daitezke testuotan: neurria, errima,

errepikapena, aliterazioa…

Testu-ereduak: kantak, erromantzeak eta koplak, bertsoak, aho-korapiloak, olerkiak, antzerki-

lanak…

Bertsoak

20

369809 _ 0005-0090.indd 24 27/06/12 9:15

5. TESTUA 5. TESTUA

Horra hor Jone Uriak eta Kristiñe Txoperenak behinola kantatutako bertsoak.Gaia: Kalean txakur bat aurkitu dute.

Jonek etxera eraman nahi du; Kristiñek, berriz, txakurtegira.

Doinua: Kaxianoren Kantatzera nihoa

Euskal Herriko eskolarteko bertsolari-txapelketa, 2004.

Bertsotan

JONE:

Zakur baten zain pasa

horrenbeste urte

eta honek baditu

hainbeste bertute;

hartu eta etxera

eraman nahi nuke,

zakurtegian txarto

tratatuko dute. (Bir)

1

KRISTIÑE:

Txakurtegian daude

txakurrak primeran

ta zuk gure etxera

nahi duzu eraman;

guk txakurrak ditugu

etxean soberan,

norbaitek galdu badu

aurkitzeko eran. (Bir)

2

JONE:

Zakur bat izan dut nik

aspaldi helburu,

hartu eta etxera

eramango dugu;

aurkitzeko jendeak

hainbeste apuru,

abandonatu dute

gainera seguru. (Bir)

3

KRISTIÑE:

Abandonatuekin

ez zaite1 hasi bela2,

txakurtegian dute

leku bat epela;

galdetu nahi nizuke

ai, Jone, horrela:

txakurtegiak zertako3

dauzkagu, bestela? (Bir)

4

1zaite: zaitez

2bela: berehala

3zertako: zertarako


369809 _ 0005-0090.indd 25 27/06/12 9:15

5. TESTUA


1 �Nor da txakurra etxera eramatearen aldekoa?

�A. Jone.

B. Kristiñe.

C. Biak, Jone eta Kristiñe.

D. ��Bietako inor ere ez.

2 �Zergatik ez du Jonek txakurra txakurtegira eraman nahi?

�A. Txakurra polit-polita delako.

B. Txakur zaharra izanik, ez duelako inork nahi izango.

C. ��Txakurra txarto tratatuko dutela uste duelako.

D. ��Kristiñek aspalditik nahi izan duelako etxean txakur bat izan.

3 �Joneren ustez, zer gertatu zaio aurkitutako txakurrari?

�A. Txakurra galdu egin da.

B. ��Txakurra kalean jaio da.

C. ��Txakurrak txakurtegitik ihes egin du.

D. ��Txakurra abandonatu egin dute.

4 �Zer deritze Kristiñek txakurtegiei?

�A. Ondo deritze; leku epela ematen diete-eta abandonatutako txakurrei.

B. Txarto deritze, izan ere, han ez dituzte txakurrak ondo tratatzen.

C. ��Ez ondo eta ez txarto, zertarako diren ez daki-eta.

D. Txakurtegiak soberan daudela uste du.

5 �Zenbat bertso kantatu dituzte Jonek eta Kristiñek?

�A. Bina bertso kantatu dituzte.

B. ��Launa bertso kantatu dituzte.

C. ��Jonek bi eta Kristiñek bat.

D. ��Bertso bana kantatu dute.

Izena Data


369809 _ 0005-0090.indd 26 27/06/12 9:15

5. TESTUA 5. TESTUA

6 �Non dago errima bertsoetan?

�A. Bertsoetan ez dago inolako errimarik.

B. ��Bertso-lerro bakoitietako azken hitzetan dago errima.

C. ��Bertso-lerro bikoitietako azken hitzetan dago errima.

D. ��Bertso-lerro bikoitietako lehen hitzetan dago errima.

7 �Hitz hauetatik zeinek ez du besteekin errimatzen?

�A. primeran

B. daude

C. ��eraman

D. soberan

8 �Zenbat silaba ditu bertso-lerro honek? «galdetu nahi nizuke»

�A. Zortzi.

B. Sei.

C. Zazpi.

D. Ez du kopuru zehatzik.

9 �Aukeratu esaldi zuzena.

�A. Bertsoak idatziz jasotzeko dira bakarrik.

B. ��Bertsoak errezitatzeko dira.

C. ��Bertsoak tradiziozko doinuak zein doinu berriak erabiliz kantatzeko dira.

D. Bertsoak abesti modernoen doinuak soilik erabiliz kantatzeko dira.

10 �Bertso-ariketa honetan, nola ari dira Jone eta Kristiñe?

�A. Biak batera kantatzen ari dira bertsoak.

B. Batak kantatutakoari besteak erantzuten dio kantuz.

C. ��Batak ez dio besteak kantatutakoari erantzuten kantuz.

D. ��Batak kantatu egiten du eta besteak entzun baino ez du egiten.


369809 _ 0005-0090.indd 27 27/06/12 9:15

6. TESTUA



(Ar) Argudio-testua

(Az) Azalpen-testua



Testuaren fitxa teknikoaTestua: IRUZKINA




Gaia: The wish fish animaziozko filma, sinopsia eta haren inguruko iruzkina.




Osagaiak: Erlazioa tesiaren eta argudioen artean. Aipuak, erreferentziak…


Iruzkina

Lortuko al du

Opilek helburua?

Arrainak eta ama

betiko galduko

al dira?

24

369809 _ 0005-0090.indd 28 27/06/12 9:15

6. TESTUA 6. TESTUA

The wish fish

Opil mutikoak ez du arraina gogoko; gorroto du! Baina amak prestatu dion desioen arraina jan du. Arrain hori jaten badu, eskatzen duen desioa beteko zaiola zin egiten dio amak. Opi-lek, badaezpada, bere nahia eskatu du.

Biharamunean Opil damutu da egindakoaz. Izan ere, Opilek uste ez bezala, bere nahia bete egin da.

Egoera aldatuko bada, Opilek desioen beste arrain bat lortu behar du.

Arrainak jaten ikastekoDesioz, ilusioz, fantasiaz eta abenturaz beteriko istorioa sortu dute Baleuko ekoizpen etxeko la-gunek. Haurrek itsasoko mundua ezagutu, eta arrainak jatea zein garrantzitsua den ikas deza-ten film ezin egokiagoa da eta, gainera, oso di-

bertigarria da.

Film bikaina da; ondo eginikoa eta argumentu landua du. Haurrek oso gustura ikusten dute filma eta ondo pasatzen dute. Filma-ren egileak gustura egoteko mo-

duan dira, beraz, egindako lana-rekin eta lortutako emaitzarekin.

Arraina gogoko izan edo ez, abentura zi-rraragarri bat biziko duzu film hau ikusi bitartean.

Mantangorri Gaztetxoen astekaria (moldatua)

Aizu, zinemazale! Hemen duzu film proposamen bat arratsalde euritsu batean ikusteko: The wish fish, film dibertigarri eta zirraragarria.

Izenburua: The wish fish

Zuzendariak: Gorka Vazquez

eta Ivan Oneka.

Generoa: Animaziozko

filma.

Iraupena: 74 minutu

Estreinaldia, euskaraz:

2012an Gasteizko, Bilboko

eta Donostiako zinema

aretoetan.

Lortuko al du

Opilek helburua?

Arrainak eta ama

betiko galduko

al dira?


369809 _ 0005-0090.indd 29 27/06/12 9:15

6. TESTUA


1 �Zer da The wish fish?

�A. Arrain mota baten izena.

B. Liburu baten izenburua.

C. Film baten izenburua.

D. ��Opil mutikoaren ezizena.

2 �Zer azaltzen da hasierako bi paragrafoetan?

�A. Jendeak filmaren inguruan duen iritzia.

B. ��Filmeko protagonisten deskribapen laburra.

C. ��Filmaren argumentuaren laburpena.

D. ��Filmaren egileen izen-abizenak eta bestelako datuak.

3 �Zer gertatzen zaio Opil mutikoari arrainarekin?

�A. Arraina beste edozer baino nahiago duela.

B. Ezin du arrainik jan, alergia diolako.

C. ��Ez du batere gogoko; gorroto du.

D. ��Ez du inoiz arrainik dastatu.

4 �Bukatu esaldia. Opilek amak prestaturiko desioen arraina jaten badu…

�A. …Opili arraina betiko gustatuko zaio.

B. ��…Opilek eskatzen duen desioa bete egingo da.

C. ��…Opil arrain bihurtuko da.

D. ��…amak ez dio Opili arrain gehiagorik janaraziko.

5 �Zer egin behar du Opilek egoera zuzenduko bada?

�A. Desioen beste arrain ale bat aurkitu behar du.

B. Ama aurkitu behar du.

C. Opilek egindakoaz damutu behar du.

D. Ezin du ezer egin egoera zuzentzeko.

Izena Data


369809 _ 0005-0090.indd 30 27/06/12 9:15

6. TESTUA 6. TESTUA

6 �Zer osagai ditu irakurgaiak?

�A. Irakurgaian testu baino ez dago.

B. ��Testu bat eta fitxa bat daude.

C. ��Testua, irudia, fitxa bat eta informazio gehiago emateko beste bi ataltxo ditu.

D. ��Testua eta irudia, besterik ez.

7 �Zer azaltzen da testuaren bigarren zatian?

�A. Filmaren argumentua.

B. Pertsonaien deskribapena.

C. ��Testuaren egilearen iritzia.

D. Filmaren egileen esanak.

8 �Zer informazio ematen da fitxan?

�A. Pertsonaien eta aktoreen izenak.

B. Filmaren argumentua eta iraupena.

C. Filmaren gaineko iritziak eta jaso dituen sariak.

D. Filmaren zuzendarien izenak, filmaren generoa, iraupena eta estreinaldi-data.

9 �Bukatu esaldia. The wish fish filma egokia da…

�A. …umeek ingelesa ikas dezaten.

B. ��…umeek arrain moten izenak ikas ditzaten.

C. ��…umeek arraina jatea oso garrantzitsua dela ikas dezaten.

D. …umeek arrantza egiteko zaletasuna har dezaten.

10 �Zer deritzo filmari testuaren egileak?

�A. Film bikaina deritzo; ondo eginikoa eta dibertigarria.

B. Film kaskarra deritzo; aspergarria eta luzeegia.

C. ��Itsasoaz ikasteko film egokia deritzo, baina aspergarria.

D. ��Film dibertigarria deritzo, baina ezer irakasten ez duena.


369809 _ 0005-0090.indd 31 27/06/12 9:15

7. TESTUA



(Ar) Argudio-testua

(Az) Azalpen-testua



Testuaren fitxa teknikoaTestua: ARAUAK




Gaia: Liburutegi bateko kideek orri-markagailuetan txertatzeko marrazki-lehiaketa antolatu dute

eta lehiaketaren araudia ekarri dugu hona.


fenomeno baten azalpen objektiboa egiten duen testua..



erabilpena.

Testu-ereduak: oharra, gonbita, dokumentala, katalogoa, gida turistikoa, mapak, definizioak,

arauak…

Arauak

28

369809 _ 0005-0090.indd 32 27/06/12 9:15

7. TESTUA 7. TESTUA

Parte hartu nahi?

Liburutegiak marrazki-lehiaketa antolatu du auzoko jaietarako. Zorroztu zure arkatzen puntak eta parte hartu! Saria ez da edonolakoa izango!

Lehiaketaren oinarriak

1. Marrazkiak lelo honekin lotura izan behar du: Liburua, abentura segurua.

2. 8 eta 14 urte bitarteko neska-mutilek hartu ahal dute parte, 2 multzotan banatuta:

A multzoa: 8 eta 11 urte bitartekoak

B multzoa: 12 eta 14 urte bitartekoak

3. Lanak liburutegian bertan aurkeztuko dira uz-tailaren 14a baino lehen.

4. Aurkezten diren lanek 21 cm luze eta 15 cm zabal izango dituzte.

5. Lanak gutun-azal itxian aurkeztu behar dira, kanpoaldean “Marrazki-lehiaketa” adierazita. Barrualdean, marrazkia eta gutun-azal itxi ba-tean, egilearen izen-abizenak, telefono-zenbakia eta helbidea.

6. Liburutegiko langileek eta auzokideen elkarteko kideek marrazkirik onenak sarituko dituzte. Horretarako, originaltasuna, gaiarekiko lotu-ra, eginiko ahalegina eta abar hartuko dituzte kontuan.

7. Kategoria bakoitzeko sari bat izango da. Irabazleek 30 euroko bono bat jasoko dute, auzoko liburu-dendetan eskolako materialaren truke egi-teko; horrez gain, ipuin-liburu bat eta diploma bat ere jasoko dute.

8. Kategoria bakoitzeko irabazleen lanak liburutegiak datorren urtean ar-gitaratuko dituen orri-markagailuetan agertuko dira.

9. Sari-banaketa uztailaren 17an izango da, arratsaldeko 17:00etan, li-burutegiko areto nagusian.

10. Lehiaketaren antolatzaileek arau hauek aldatu ahal dituzte, beha-rrezko jotzen badute.

Zorte on guztioi!


369809 _ 0005-0090.indd 33 27/06/12 9:15

7. TESTUA


1 �Nork antolatu du marrazki-lehiaketa?

�A. Marrazketa-eskola batek.

B. Auzoko eskolak.

C. Auzoko liburutegiak.

D. ��Auzokideen elkarteak.

2 �Nork har dezake parte lehiaketan?

�A. Umeek zein helduek har dezakete parte.

B. �8 eta 14 urte bitarteko umeek hartu ahal dute parte.

C. ��Helduek baino ezin dute parte hartu.

D. ��8 urte baino gehiago duten guztiek hartu ahal dute parte.

3 �Zein izango da lehiaketako saria?

�A. Zoritxarrez, ez da saririk egongo.

B. Liburu bat baino ez.

C. ��Diru-bono bat, ipuin liburu bat, beste gauza batzuen artean.

D. ��Marrazkiekin kartelak egingo dira.

4 �Zer gai izan behar du marrazkiak?

�A. Liburuak eta abenturak izango dira gaia.

B. Gaia edozein izan daiteke.

C. ��Jaietako giroa izango da gaia.

D. Liburutegia izango da gaia.

5 �Nolako neurriak izan behar dituzte marrazkiek?

�A. Edozein neurritako lanak izan ahal dira.

B. ��Gutxienez 21 cm luze eta 15 cm zabal izan behar dituzte.

C. ��Gehienez 21 cm luze eta 15 cm zabal izan behar dituzte.

D. 21 cm luze eta 15 cm zabal izan behar dituzte.

Izena Data


369809 _ 0005-0090.indd 34 27/06/12 9:15

7. TESTUA 7. TESTUA

6 �Nork aukeratuko ditu lehiaketako irabazleak?

�A. Gurasoen elkarteko kideek.

B. ��Auzokideen elkartekoek eta liburutegiko langileek.

C. ��Parte hartzaileek eta auzokideek.

D. ��Liburutegiko zuzendariak.

7 �Noiz arte aurkeztu ahal dira marrazkiak lehiaketarako?

�A. Jaietako lehen egunera arte.

B. Uztailaren 17ra arte.

C. ��Eguberri egunera arte.

D. Jaietako azken egunera.

8 �Noiz eta non izango da sari banaketa?

�A. Uztailaren 17an izango da liburutegiko areto nagusian.

B. Jaietako azken egunean plazako oholtzan.

C. Uztailaren 14an eskolako areto nagusian.

D. Uztailaren 14an eskolako areto nagusian.


�A. Gonbita.

B. Lehiaketa baten arauak.

C. ��Iragarkia.

D. ��Errezeta bat egiteko jarraibideak.

10 �Zein EZ da egokia esaldi honi bukaera emateko? Lehiaketen oinarri edo arauetan…

�A. …antolatzailea nor den adierazten da.

B. ��…irabazlea nor izango den adierazten da.

C. ��…irabazlea nork aukeratzen duen adierazten da.

D. …saria zein den adierazten da.


369809 _ 0005-0090.indd 35 27/06/12 9:15

8. TESTUA



(Ar) Argudio-testua

(Az) Azalpen-testua



Testuaren fitxa teknikoaTestua: ERREZETA




Gaia: Laranjazko sorbetea prestatzeko jarraibideak ditugu testu honetan.






erabilpen instrukzioak, ibilbide bat egiteko nondik norakoen azalpena…

Errezeta

32

369809 _ 0005-0090.indd 36 27/06/12 9:15

8. TESTUA 8. TESTUA

Aitonaren urtebetetzea, zure kirol-taldearen garaipen gogoangarria… Sarritan izaten dugu zer ospatu eta ospakizun horietan beti da janaria tarteko. Gura-soak arduratu ohi dira horretaz, baina bada garaia zeu ere horrelakoetan la-guntzen hasteko! Hemen duzu postre gozoa egiteko errezeta erraza, aitona-amonak, gurasoak… denak aho bete hortzekin uzteko modukoa!

Prestatzeko era:

1 Lehenik, moztu lau laranjaren goiko zatitxoak, txapel txiki moduko ataltxoak eginez. Ondoren, atera barruko mamia ganibet txiki batez. Sartu izozkailuan azal hutsak eta txapel gisako ata-lak.

2 Ondoren, erdibitu beste laranja eta limoia. Gero, atera haien zukua zukugailuaz.

3 Jarraian, jarri irabiagailuan zukua, laranjen ma-mia eta azukrea; irabiatu ondo, krema fin bat osatu arte. Bota krema ontzi batean eta sartu izozkailuan ordubetez.

4 Denbora hori pasatu eta gero, atera ontzia izoz-kailutik eta irabiatu krema berriro, zurezko koilara batez baliatuz.

5 Azkenik, bete laranjen azal hutsak kremarekin eta ipini txapeltxoak estalki gisa.

Prest duzu laranjazko sorbetea. On egin!

Laranjazko sorbetea

✔ Limoi bat

✔ Bost laranja

✔ Ehun gramo azukre

Osagaiak: (4 lagunentzat)


369809 _ 0005-0090.indd 37 27/06/12 9:15

8. TESTUA


1 �Zer fruta behar da sorbetea prestatzeko?

�A. Laranjak baino ez.

B. Laranjak eta limoia.

C. Laranjak, limoiak eta marrubiak.

D. ��Laranjak eta marrubiak.

2 �Zenbat pertsonarentzat da errezeta?

�A. Hiru lagunentzat.

B. Lau lagunentzat.

C. ��Bost lagunentzat.

D. Sei lagunentzat.

3 �Zer da frutaren mamia?

�A. Zati biguna.

B. Hezurrak.

C. �Azala.

D. ��Frutak ez dauka mamirik.

4 �Zer egin behar da limoiarekin?

�A. Ganibet txiki batez barrukoa hustu.

B. Erdibitu eta atera bere zukua zukugailuaz.

C. ��Izoztu.

D. Ataltxoak egin eta apaintzeko erabili.

5 �Zenbat denbora egon behar du kremak izozkailuan?

�A. Ordu laurden baino ez.

B. ��Ordu erdi, gutxienez.

C. ��Ordubete.

D. Ordu eta erdi, asko jota.

Izena Data


369809 _ 0005-0090.indd 38 27/06/12 9:15

8. TESTUA 8. TESTUA

6 �Zer egin behar da lehen-lehenik?

�A. Krema zurezko koilara batez irabiatu.

B. Laranja baten eta limoi baten zukua atera.

C. �Laranjen azal hutsak kremaz bete.

D. �Laranjei barruko mamia atera.


�A. Sukaldean aritzeko arauak dira.

B. Errezeta bat egiteko argibideak dira.

C. ��Ibilbide bat egiteko orientabideak dira.

D. Fruta jatea onuragarria dela adierazteko iragarkia.

8 �Zer zati izan ohi ditu testu mota horrek?

�A. Errezeta prestatzeko jarraibideak baino ez dira agertzen.

B. ��Errezetarako jarraibideak eta irudiak.

C. ��Jarraibideak, irudiak, osagaien zerrenda eta sarreratxo bat.

D. Sarreratxo bat, jarraibideak eta irudiak.

9 �Nola dago azalduta ibilbidea?

A. Bukaeratik hasieraraino.

B. Pauso guztiak, baina era nahasian.


D. Errezetaren erditik aurrera.

10 �Zer hitz erabiltzen ditu egileak testua antolatzeko?

A. ��Hemen, hor eta han.

B. ��Lehenik, gero, jarraian eta azkenik.

C. Atzo, gaur, bihar eta etzi.

D. ��Ni, zu, gu eta haiek.


369809 _ 0005-0090.indd 39 27/06/12 9:15

9. TESTUA



(Ar) Argudio-testua

(Az) Azalpen-testua



Testuaren fitxa teknikoaTestua: HITZ-JOKOAK



Helburu komunikatiboa: Estetikoa eta didaktikoa.

Gaia: Esaera zaharrak erabiltzeko egoerak.


Lehen Hezkuntzan helburu diferenteak ditu: irakurzaletasuna suspertzea, lan tresnak eta






lanak…

Hitz-jokoak

36

369809 _ 0005-0090.indd 40 27/06/12 9:15

9. TESTUA 9. TESTUA

Esaera zaharrak euskaldunok egoerak edo sentimenduak azaltzeko erabiltzen ditugu. Zaharrak dira bai, baina umeon ahotan ere ezin hobeto geratzen dira.

Egin kasu, etxekoak, lagunak, irakasleak edo zuk nahi duzun hori aho za-balik uzteko modurik errazena esaera zaharren bat botatzea da!

Iluntze batean, Mireni lagun batek deitu zion telefo-noz:–Aizu, Miren, joango al gara bihar mendira?–Ez da ideia txarra, ikusiko dut zer egin. Agur!

Handik ordubetera beste lagun batek hondartzara joatea proposatu zion. Mirenek ez zekien zer egin, aukeratu behar zuen.Hona Mirenen une hartako egoera azaltzen duen

esaera zahar bat:

Txapel batekin bi buru ezin estali

Nekane 4. maila egiten dabil ikastolan. Testuli-buruak ez zaizkio batere atsegin; oso gogoz kontra ireki ohi ditu liburu hauek. Baina ipuinak eta abentu-ra liburuak irakurtzen orduak ematen ditu. Zenbat aldiz kendu ote dio aitak gustuko libururen bat lotara joanarazteko!Zer gertatzen zaio Nekaneri bere gustuko liburuekin?

Gogoko tokian aldaparik ez

Eneko mutiko borrokalaria da. Maiz egiten du borroka ikastolan; ez du ezer behar edozeini paparretik heltzeko. Baina behin irakaslearengana joan eta esan zion:

–Jonek jo egin nau. Begira nolako koskorra dudan.Irakasleak orduan, esaera honekin erantzun zion, «biok ere badaukazue zuek elkarren antza» esanez bezala:

Zozoak beleari ipurbeltz

Hitz gutxi, baina esanahi sakona!


369809 _ 0005-0090.indd 41 28/06/12 10:15

9. TESTUA


1 �Zertarako erabiltzen ditugu esaera zaharrak?

�A. Esaten ari garena beste inork ez ulertzeko.

B. Pertsona edadetuek elkar ulertzeko.

C. Umeek pertsona edadetuak zirikatzeko.

D. ��Gazteek zein zaharrek egoerak eta sentimenduak azaltzeko.

2 �Zein zen Mirenen arazoa?

�A. Ez zuela hondartzara joan nahi.

B. Ez zuela mendira joan nahi.

C. ��Bi lekuak gustuko zituela, baina ezin bietara joan.

D. Buru handia zuela txapela janzteko.

3 �Zer adierazten du Gogoko tokian aldaparik ez esaerak?

�A. Leku aldapatsuak ez ditugula gogoko.

B. Gustuko zereginetan ez dugula zailtasunik ikusten.

C. �Toki aldapatsuak gustatzen zaizkigula.

D. ��Gustuko zereginetan oztopo asko egoten direla.

4 �Zozoak beleari ipurbeltz. Aukeratu esaera horren baliokidea.

�A. Hor konpon, Mari Anton!

B. Astoak mandoari belarriluze.

C. ��Kalean uso, etxean otso.

D. Pilotaria pilotan, errotaria errotan.

5 �Aukeratu egia dena.

�A. Esaera zaharrak esaldi luze-luzeak dira.

B. Esaera zaharrak pertsona famatuek esandako esaldi ezagunak dira.

C. Esaera zaharrak ez ditugu hitzez hitz ulertu behar.

D. Esaera zaharrak esaldi arruntak dira.

Izena Data


369809 _ 0005-0090.indd 42 27/06/12 9:15

9. TESTUA 10. TESTUA



(Ar) Argudio-testua

(Az) Azalpen-testua



Testuaren fitxa teknikoaTestua: OHARRAK




Gaia: Igerileku edo kiroldegi bateko oharren taulan agertutako hainbat ohar ditugu testuan.





erabilpena.

Testu-ereduak: oharra, gonbita, dokumentala, katalogoa, gida turistikoa, mapak, definizioak,

arauak…

Oharrak

39

369809 _ 0005-0090.indd 43 27/06/12 9:15

10. TESTUA

Oharrak

HERRI-AFARIA

Herriko jaiak ospatzeko, herri-

afaria egingo da plazan.

Parte hartu nahi baduzu, eman

izena udaletxean hilaren 7 a

baino lehen.

Animatu! Primeran pasatuko

duzu!

Inork ikusi al du nire motxila?Dutxetan ahaztu zitzaidan atzo. Gorria da

eta lore antzeko irudi zuriak ditu.Barruan esku-oihala, xanpua eta xaboia ditu.Aurkitzen baduzu, eman

zaindariari.Eskerrik asko!!

IGERIKETA-IKASTAROA

Herriko jaiak direla-eta, ez da

igeriketa-ikastarorik izango 8tik

12ra bitartean.

Maite, laztana:Gaur berandu iritsiko naiz eta ez dut erosketak egiteko astirik izango. Joango al zara zu supermerkatura? Ez ahaztu ogi txigortua ekartzea.

ADI!

Igerilekurainoko bidea

bustita egoten da eta

irrist egin ahal duzu.

Astiro ibili!

Atzo igeri egiteko

betaurreko batzuk

aurkitu nituen nesken

aldagelan. Zureak

badira, galdetu

zaindariari.

1

23

4

5 6


369809 _ 0005-0090.indd 44 27/06/12 9:15


Izena Data


1 �Zer motatako testuak dira irakurgaikoak?

A. Gutunak dira.

B. Albisteak dira.

C. Oharrak dira.

D. Elkarrizketak dira.

2 �Non ote dago ohar-taula hori?

A. Eskolako sarreran.

B. Igerilekuko sarreran.

C. Liburutegiko sarreran.

D. Jantokiko sarreran.

3 �Zein da lekuz kanpo dagoen oharra?

A. Lehen oharra.

B. Hirugarren oharra.

C. Bosgarren oharra.

D. Seigarren oharra.

4 �Zertarako da lehen oharra?

A. Alkateari zerbait eskatzeko.

B. Irakasleari zerbait esateko.

C. Zerbaiten berri emateko.

D. Gauza bat trukatu edo saltzeko.

5 �Nork idatzi du hirugarren oharra?

A. Bost urteko ume batek.

B. Oporretan dagoen pertsona batek.

C. Maiteren senarrak.

D. Maitek.


369809 _ 0005-0090.indd 45 27/06/12 9:15

10. TESTUA

6 � Nolakoak izaten dira oharrak?

A. Luzeak eta korapilatsuak izaten dira.

B. Laburrak eta argiak izaten dira.

C. Argazkidunak eta ordenagailuz idatzitakoak.

D. Eskuz idatzitakoak eta marrazkidunak.

7 �Zergatik ez da igeriketak ikastarorik izango hilaren 8tik 12ra bitartean?

A. Igerilekuan konpontze-lanak izango direlako.

B. Igerilekuan marmokak daudelako.

C. Igerilekuan jai bat egingo delako.

D. Herriko jaiak direlako.

8 �Nolakoa da galdu den motxila?

A. Zuria eta lore gorriduna.

B. Gorria eta loreen antzeko irudi zuriduna.

C. Gurpilduna eta pisutsua.

D. Zuri-gorria eta lore horiduna.

9 �Zergatik ibili behar da astiro igerilekurainoko bidetik?

A. Bustita dagoelako.

B. Konpontze-lanetan dabiltzalako.

C. Aldapa handia dagoelako.

D. Eskailera pikoak daudelako.

10 �Aukeratu egia den esaldia.

A. Hilaren 7an herri-afari izango da herrian.

B. Betiko itxi dute herriko igerilekua.

C. Eguzkitarako betaurreko batzuk aurkitu dituzte aldagelan.

D. Igeriketa-ikastaroa bertan behera geratu da egun batzuez.

Izena Data


369809 _ 0005-0090.indd 46 27/06/12 9:15




(Ar) Argudio-testua

(Az) Azalpen-testua



Testuaren fitxa teknikoaTestua: IPUINA



Helburu komunikatiboa: Estetikoa eta didaktikoa.

Gaia: Familia eskimal bati gertatutakoa kontatzen duen ipuina.







Ipuina

43

369809 _ 0005-0090.indd 47 27/06/12 9:15

11. TESTUA

Hartz zuriaAnimaliek hitz egiten zuten garaitik eskimalak izotzez egindako etxeetan bizi dira eta ondo moldatzen dira toki hotzetan.

Hala ere, behin batean ume eskimal batek ez omen zuen aurkitu etxerako bi-dea eta galdu egin zen betiko. Inork ez zekien umeak bizirik irautea lortu ote zuen. Inork ez zuen berriro ikusi. Gurasoek beste seme bat ere bazuten, eta tira, gaitz erdi!

Hura gertatu eta urte batzuetara, etxean hazitako semea, galdutako umearen anaia alegia, ehizara joan zen, eta itsasertzean zegoela, kraust! Izotz zati han-di bat puskatu, eta plaust!, uretara jausi eta mutikoa bertan harrapatuta gera-tu zen, lehorretik gero eta urrunago, azkenerako itsasoan galdu zen arte.

«Ez dago zereginik –esan zuten herriko zaharrek–, horrelakoetan inor ez da bizirik itzuli». Hura zoritxarra! Sorgindutako familia zirudien. Ezbeharra berri-ro ere etxean ate-joka.

Itsasontzi baten moduko izotz puska erraldoi hartan, izozmendi hartan alegia, mutikoa ez ezik, hartz zuri bat ere bazegoen. Gaztea ikaratu egin zen hasieran, baina gero lagun handiak egin ziren. Atera kontuak, hartzak arrainak ematen zizkion jateko eta besarkatu ere egiten zuen mutikoa, berotzeko. Baina harri-garriena hauxe: hartzak esan zion senitartekoak zirela. Senitartekoak?

Egun batzuk igarota, izotz zati hura berriro ere lehorrera hurbildu eta gazteak, etxerantz abiatzeko modua izan zuen. Agurtzeko orduan, hartz zuriak bere ile luze batzuk eman zizkion opari.

Gazteak gertatutako guztia zehatz-me-hatz kontatu zuen herrian, baina hitz erdi-rik ere ez zioten sinetsi. «Zu ez zaude burutik sano, mutiko». Hala ere, hartzaren ileak erakutsi zizkienean, denak aho zaba-lik: «Oooooo! Egia al da orduan? Hartza zure familiakoa zen? ».

Senitartekoak ziren ala ez oraindik ez du inork argitu, baina antza denez, hartzak anaia balitz bezala babestu zuen mutikoa.

Ipuin kontatua, ipuin bukatua.

teatroa.com (moldatua)


369809 _ 0005-0090.indd 48 27/06/12 9:15

11. TESTUA


1 Guraso eskimalek zenbat seme izan zituzten?

A. Bat.

B. Bi.

C. Hiru.

D. Lau.

2 Zer gertatu zitzaion semeetako bati?

A. Hartz zuri batek eraso egin zion.

B. Etxerako bidean galdu egin zen.

C. Hotzez hil zen.

D. Izotz zati handi bat buruan jausi zitzaion.

3 Zer gertatu zitzaion etxean hazitako semeari?

A. Ehizan zebilela, etxerako bidea galdu zuen.

B. Ehizan zebilela, hatz zuri batek eraso egin zion.

C. Ehizan zebilela, itsasontzi batek uretara bota zuen.

D. Ehizan zebilela, izozmendi batean harrapatuta geratu zen.

4 Zer esan zuten herriko zaharrek albiste txar haren berri izan zutenean?

A. Sorginek eraman zutela umea.

B. Umearen bila hasiko zirela.

C. Ez zegoela umea bizirik aurkitzeko aukerarik.

D. Hartzek zainduko zutela umea.

5 Norekin egon zen umea izozmendi hartan?

A. Inorekin ere ez; bakar-bakarrik egon zen.

B. Hartz zuri batekin.

C. Bera bezalako beste mutiko batekin.

D. Hartz batekin eta beste mutiko batekin.

11. TESTUA

Izena Data


369809 _ 0005-0090.indd 49 27/06/12 9:15

11. TESTUA

6 Aukeratu esaldiaren bukaera zuzena. Hartzak mutikoari…

A. …bere ile batzuk eman zizkion.

B. …jatekoa lapurtzen zion.

C. …eraso egin zion.

D. …esan zion ez zuela senitartekorik.

7 Aukeratu esaldiaren bukaera zuzena. Mutikoa herrira heltzean…

A. …ez zuen gertatutakoa kontatu.

B. …hartzaren ileak erakutsi zituen.

C. …ilea galdu egin zuen.

D. …opari asko banatu zituen herrikideen artean.


A. Albistea.

B. Ipuina.

C. Biografia.

D. Elkarrizketa.

9 Zer zati ditu ipuinak?

A. Osagaiak eta jarraibideak.

B. Hasiera, korapiloa eta bukaera.

C. Leloa eta irudiak.

D. Galderak eta erantzunak.

10 Aukeratu egia den esaldia.

A. Ipuinek esaldi bereziak dituzte hasieran eta bukaeran.

B. Ipuinak oso zailak dira ulertzeko, istorio asko biltzen dituztelako.

C. Ipuinak gure herrietan eta hirietan atzo jazotako gertakariak kontatzen dizkigute.

D. Ipuinak egunkarietan eta aldizkarietan argitaratzen dira.


369809 _ 0005-0090.indd 50 27/06/12 9:15

12. TESTUA11. TESTUA



(Ar) Argudio-testua

(Az) Azalpen-testua



Testuaren fitxa teknikoaTestua: BIOGRAFIA

Testu mota: DESKRIBAPEN-TESTUA



Gaia: Marie Curie zientzialari ezagunaren bizitzaren nondik norakoak.

Testu motaren azalpenadeskribapeN-testuaDefinizioa: Gizaki, gauza edo fenomeno baten ezaugarri fisiko, psikologiko nahiz bestelakoak

agertu, erakutsi, adierazi edo zehazten dituen testua.

Egitura: Behaketa, ezaugarrien hautaketa, ordena, ekintzak… Narrazioetan, azalpenetan edo

gutunetan ager daiteke.

Osagaiak: Espazioan ordenaturik. Zehaztasun lexikoa: izenak.

Testu-ereduak: oharra, gonbita, dokumentala, katalogoa, gida turistikoa, mapak, definizioak…

Biografia

47

369809 _ 0005-0090.indd 51 27/06/12 9:15

12. TESTUA

Marie CurieMarie Curie bizitza benetan emankorra izan zuen aparteko emakumea izan zen. Hemen duzu bere bizitzaren nondik norakoak laburtzen dituen biografia.

Poloniako Varsovia hirian, 1867. urteko azaroaren 7an, bere arreta, ardura eta, azken batean, bizitza osoan zehar ikerketa zientifikoan jar-dun zuen neska txiki bat jaio zen. Marie Sklodowska zuen izena, baina urteak geroago Marie Curie gisa ezagutu zuen mundu osoak.

Marie pozik bizi izan zen txikitan bere gurasoen eta lau ahi-zpa eta neben ondoan. Aita Fisikako irakaslea zuen eta ama, berriz, eskolako maistra.

Txiki-txikitatik gailendu zen Marie; izan ere, ohiz kanpoko adimena eta oroimen gaitasuna erakutsi zituen.

24 urte zituela, bizitzako ametsa bete zitzaion Marieri: Pari-sen Fisika ikastea lortu zuen. Parisko unibertsitatean irakasle ospetsuekin aritu zen ikasle eta, gainera, bertan

ezagutu zuen bere senar bilakatuko zen gizona, Pierre Curie, Fisikako kate-draduna.

Elkarlanean, Pierre eta Marie Curie senar-emazteek artean ezezaguna zen substantzia kimiko bat aurkitu zuten: radioa. Aurkikuntza hori zela-eta, Fi-sikako Nobel saria jaso zuten 1903. urtean.

Hiru urte beranduago Pierre Curie hil egin zen eta 1911. urtean Kimikako Nobel saria jaso zuen berriz Mariek, erradioaktibitatearen fenomenoari buruzko ikerketa batzuengatik.

Lehen Mundu Gerran, Marie Curie gaixoak eta zau-rituak zaintzen ibili zen, gudu-zelaian bertan, insta-lazio erradiologikoak zituen anbulantzia batean. Anbulantzia hura Mariek berak gidatzen zuen fron-teko alde batetik bestera.

Marie Curie 1934. urtean hil zen leuzemiak jota. Se-guruenik, elementu erradioaktiboekin egindako la-naren eraginez gaixotu zen eritasun horretaz.

Marie Curie Zientzietako Nobel Saria birritan jaso zuen lehen gizakia izan zen.


369809 _ 0005-0090.indd 52 27/06/12 9:15



1 Zer azaltzen da testuan?

A. Marie Curieri egun batean gertatutakoa.

B. Marie Curiek bere egunerokoan idatzitakoa.

C. Marie Curieren bizitzaren nondik norakoak.

D. Marie Curieren iritzia zientziari buruz.

2 Non eta noiz jaio zen Marie Curie?

A. Poloniatik kanpoko Varsovia hirian, 1876an.

B. Varsovia hiriko Polonia auzoan, 1867an.

C. Poloniako Varsovian, 1867an.

D. Polonian 1876an, baina ez dakigu zein hiritan.

3 Bukatu esaldia. Marie Curie txikitan…

A. …triste bizi izan zen, alaba bakarra zelako.

B. …ikasle txarra izateagatik nabarmendu zen.

C. …gailendu zen, adimen eta oroimen ona zituelako.

D. …bere izeba-osabekin bizi izan zen.

4 Zertan aritu zen Marie Curie bere bizitzan zehar?

A. Medikuntzan aritu zen.

B. Eskolak ematen aritu zen.

C. Ikerketa zientifikoak egiten aritu zen.

D. Bere ahizpa-nebak zaintzen aritu zen.

5 Nola ezagutu zuten elkar Curie senar-emazteek?

A. Nobel sarien banaketa-jaian ezagutu zuten elkar.

B. Lehen Mundu Gerran, ospitale batean ezagutu zuten elkar.

C. Parisko unibertsitatean, Marie Fisika ikasten ari zela.

D. Biak ikasleak ziren garaitik ezagutzen zuten elkar.


Izena Data

369809 _ 0005-0090.indd 53 27/06/12 9:15

12. TESTUA

6 Zer zela-eta jaso zuten Nobel saria Curie senar-emazteek?

A. Bigarren Mundu Gerran gaixoak eta zaurituak zaintzeagatik.

B. Erradioaktibitateari buruzko ikerketa batzuengatik.

C. Substantzia kimiko berri bat aurkitzeagatik.

D. Irakasle onak izateagatik.

7 Zertan ibili zen Marie Curie Bigarren Mundu Gerran?

A. Ikerketak egiten jarraitu zuen.

B. Medikuntza ikasten aritu zen.

C. Gaixoak eta zaurituak zaintzen ibili zen.

D. Gidatzen ikasten aritu zen.

8 Zer zela-eta gaixotu zen leuzemiaz?

A. Guduan kutsatu zen horretaz.

B. Laborategian izan zuen istripu baten eraginez.

C. Bizitza osoan egindako lanaren eraginez.

D. Txikitan izandako gaixotasun baten eraginez.

9 Zer testu mota da irakurri duzuna?

A. Albistea da.

B. Egunerokoa da.

C. Biografia da.

D. Ipuina da.

10 Biografietan nola azaltzen dira gertakariak?

A. Pertsonaren bizitzaren bukaeratik hasierara.

B. Guk nahi dugun ordenan.

C. Pertsonaren jaiotzatik heriotzara.

D. Lehengo gauza garrantzitsuak eta gero, gainerakoak.


369809 _ 0005-0090.indd 54 27/06/12 9:15




(Ar) Argudio-testua

(Az) Azalpen-testua



Testuaren fitxa teknikoaTestua: IRITZI-ARTIKULUA




Gaia: Etxean maskota bat izateak dakartzan onurak eta zailtasunak aztertzen dituen iritzi-

artikulua.




Osagaiak: Erlazioa tesia eta argudioen artean. Aipuak, erreferentziak…


Iritzi-artikulua

51

369809 _ 0005-0090.indd 55 27/06/12 9:15

13. TESTUA

Maskotak bai, baina non?

Aldizkariaren martxoko alean maskoten inguruko artikulu interesgarria irakurri nuen eta horri buruz dudan iritzia azaldu nahi dut lerro hauen bidez.

Niri animaliak izugarri gustatzen zaizkit: txakurrak zein katuak, txoriak eta arrainak, baita jende gehienari gustatzen ez zaizkion sugeak ere. Horregatik betidanik amets egin dut maskota bat izatearekin, baina ez edozein, bulldog arrazako txakur bat nahi nuke. Irakurri dut umeekin oso maitagarriak direla eta haien irudia hain da bitxia!

Gurasoek, ordea, ez dute etxean txakurrik nahi; askotan azaldu dizkidate arrazoiak. Alde batetik, hirian txakur bat izatea ez da kontu erraza; izan ere, etxeek ez dute lorategirik txakurra aske ibiltzeko eta horregatik kalera era-man behar izaten da, egunean hainbat alditan. Gainera, txakurrak ez dira katuak bezain garbiak eta etxe osoan zehar zabaltzen dituzte beren ileak eta adurrak. Ane arrebatxoak bi hilabete besterik ez ditu eta ez da komeni ingu-ruan zikinkeriarik izatea.

Onartu behar dut lan handia ematen dutela, baina beste alde batetik, lagun-du ere egin ahal dute, adibidez, bakarrik bizi direnentzat txakurrak lagun minak bezalakoak dira. Eta umeontzat? Txakurrak jolasean aritzeko prest daude beti eta ez al dira maitagarriak isatsa mugituz hurbiltzen zaizkigunean?

Ez dut uste gurasoek oraingoz iritziz aldatuko dutenik, baina agian, Ane koskortzen denean, hiritik kanpoko etxe batera bizitzera joango gara eta orduan txakur bat izatea posible izango da, nork daki!


369809 _ 0005-0090.indd 56 27/06/12 9:15



Izena Data



A. Animaliak nola jagon behar diren azaltzen da.

B. Zer-nolako maskota mota dauden azaltzen da.

C. Txakurra etxean izatearen onurak eta zailtasunak azaltzen dira.

D. Umeen eta gurasoen arteko harremanak nolakoak diren azaltzen da.

2 Zer-nolako maskota izan nahi luke testuaren egileak?

A. Suge pozoitsu bat izan nahi luke.

B. Bulldog arrazako txakur bat izan nahi luke.

C. Arrainontzi bat izan nahi luke.

D. Katu bat eta txori bat izan nahi lituzke.

3 Zer deritzote egilearen gurasoek txakur bat etxean izateari?

A. Ondo deritzote, baina txakur txikia bada.

B. Ez deritzote ondo.

C. Ez deritzote txarto, txakurrak ilerik ez badu.

Ondo deritzote, txakur zintzoa bada.

4 Zer arrazoi ematen dituzte gurasoek hiriko etxe batean txakurrik ez izateko?

A. Txakurra aske ibiltzeko leku falta eta sortzen duten zikinkeria.

B. Txakurren prezioa.

C. Txakurrak eta umeak ez direla ondo konpontzen.

D. Txakurrak beti ibiltzen direla jolas egiteko gogoz.


A. Iritzia emateko artikulua da.

B. Gertatu den zerbait azaltzeko albistea da.

C. Egileak gaur egin duena azaltzen duen egunerokoa da.

D. Txakur-arrazei buruzko azalpen-testua da.

369809 _ 0005-0090.indd 57 27/06/12 9:15



(Ar) Argudio-testua

(Az) Azalpen-testua



Testuaren fitxa teknikoaTestua: DEFINIZIOAK




Gaia: Hiztegitik ateratako hainbat hitzen definizioak, irudiak lagun dituztela.





erabilpena.


14. TESTUA

Definizioak

54

369809 _ 0005-0090.indd 58 27/06/12 9:15

14. TESTUA

Hiztegia, lagun jakintsuagiharrak

vgiltzak

gila

gidatu 1. Ibilgailu bat toki batetik bestera eraman: Aitzolek oraindik ez daki autoa gidatzen. 2. Norbaiti bidea erakutsi: Amak gidatu gintuen museoan zehar.

gidoi 1. Gai, hitzaldi eta abarren laburpena. 2. Filmak, telebista- eta irrati-saioak eta abar burutzeko zehaztasunak jasotzen dituen idazkia: Irratsaio hartan ez zuten gidoirik erabiltzen. 3. Bi hitz lotzeko erabiltzen den marra laburra. SIN: marratxo.

gihar 1. Gizaki eta animalien gorputzaren organo mamitsua, mugimendua eragiten duena: Giza gorputzak seiehun gihar ditu. SIN: muskulu. Ikus irudia. 2. Gizenik ez duen haragia.

gila 1. Itsasontziaren azpialdean, mutur batetik bestera doan zati luzea, bere egituraren ardatza dena. Ikus irudia.

giltza 1. Sarrailan sartzen den metalezko tresna, armairua, kutxa, atea irekitzeko edo ixteko balio duena: Etxeko giltzak utzi ditut mahai gainean. 2. (Teknol.) Torlojuak edo azkoinak lotzeko eta askatzeko erreminta: Giltza ingelesa beharko dugu lan honetarako. Ikus irudia.

aditza

izena

izena

izena

izena

14. TESTUA


369809 _ 0005-0090.indd 59 27/06/12 9:15

14. TESTUA

Izena Data


1 �Nola daude antolatuta hiztegietako hitzak eta beren azalpenak?

�A. Letra kopuruaren arabera ordenatuta daude.

B. ��Alfabetoaren arabera ordenatuta daude.

C. ��Silaba kopuruaren arabera ordenatuta daude.

D. Egileak nahi duen ordenan jarrita daude.


�A. Istorio laburrak kontatzen dituen narrazioa da.

B. Eskulan bat egiteko argibideak dira.

C. ��Hiztegietako hitzen definizioak dira.

D. ��Zerbait saldu edo erosteko iragarkiak dira.

3 �Zer informazio dakarte definizioek?

�A. Hitza zer motatakoa den.

B. ��Hitzak dituen esanahiak eta adibideak.

C. ��Hitzaren sinonimoak diren beste hitz batzuk.

D. ��Aurreko hori guztia.

4 �Zenbat esanahi ditu gidoi hitzak?

�A. Esanahi bakarra du.

B. ��Bi esanahi ditu.

C. ��Hiru esanahi ditu.

D. ��Lau esanahi ditu.

5 �Nolakoak dira definizioetako azalpenak?

�A. Azalpen zehatzak eta laburrak, ez dute egilearen iritzirik biltzen.

B. Azalpen orokorrak dira, azalekoak.

C. �Egileak bere iritzia azaltzen du definizioetako azalpen laburretan.

D. �Azalpen luze-luzeak dira, egilearen iritzirik gabe.


369809 _ 0005-0090.indd 60 27/06/12 9:15

15. TESTUA



(Ar) Argudio-testua

(Az) Azalpen-testua



Testuaren fitxa teknikoaTestua: PROZEDURA




Gaia: Pazko arrautzak egiteko prozedura azaltzen da pausoz pauso testuan.







Prozedura

14. TESTUA


�Nola daude antolatuta hiztegietako hitzak eta beren azalpenak?

�A. Letra kopuruaren arabera ordenatuta daude.

B. ��Alfabetoaren arabera ordenatuta daude.

C. ��Silaba kopuruaren arabera ordenatuta daude.

D. Egileak nahi duen ordenan jarrita daude.

�Zer testu mota da irakurri duzuna?

�A. Istorio laburrak kontatzen dituen narrazioa da.

B. Eskulan bat egiteko argibideak dira.

C. ��Hiztegietako hitzen definizioak dira.

D. ��Zerbait saldu edo erosteko iragarkiak dira.

�Zer informazio dakarte definizioek?

�A. Hitza zer motatakoa den.

B. ��Hitzak dituen esanahiak eta adibideak.

C. ��Hitzaren sinonimoak diren beste hitz batzuk.

D. ��Aurreko hori guztia.

�Zenbat esanahi ditu gidoi hitzak?

�A. Esanahi bakarra du.

B. ��Bi esanahi ditu.

C. ��Hiru esanahi ditu.

D. ��Lau esanahi ditu.

�Nolakoak dira definizioetako azalpenak?

�A. Azalpen zehatzak eta laburrak, ez dute egilearen iritzirik biltzen.

B. Azalpen orokorrak dira, azalekoak.

C. �Egileak bere iritzia azaltzen du definizioetako azalpen laburretan.

D. �Azalpen luze-luzeak dira, egilearen iritzirik gabe.

57

369809 _ 0005-0090.indd 61 27/06/12 9:15

15. TESTUA

Toki askotan arrautzak apaintzeko ohitura dago Pazko garaian. Zeuk ere ikasi nahi duzu arrautzak apaintzen? Irakurri, bada, Pazko arrautzak nola egiten diren.

egiteko era:

1 Bete eltze bat urez eta sartu nahi adina arrautza bertan.

2 Jarri eltzea sutan eta egosi arrautzak 10 edo 12 minutuz.

Uretan kafe ale batzuk botaz gero, arrautzek kolore marroia hartuko dute.

Orburu hosto batzuk botaz gero, arrautzek kolore berdea hartuko dute.

Erremolatxa zatiak botaz gero, arrautzek malba kolorea hartuko dute.

3 Egosi ondoren, ez ukitu arrautzak. Lehenik eta behin, hozten utzi behar

dituzu.

4 Arrautzak hoztutakoan, errotuladorez edota bestelako pinturez margotu

ditzakezu edo koloretako paperak itsatsiz apaindu.

Pazko arrautzak nola egin

Behar dituzun gauzak:

✔ Arrautzak

✔ Eltze bat

✔ Kafe ale batzuk, orburu hosto

batzuk edo erremolatxa zati

batzuk

✔ Errotuladoreak edota pinturak

✔ Koloretako paperak

✔ Artaziak

✔ Lekeda


369809 _ 0005-0090.indd 62 27/06/12 9:15

15. TESTUA


1 Zein modutara apaindu daitezke arrautzak?

A. Errotuladore edota pintura erabiliz margotuz soilik.

B. Egunkari-papera itsatsiz soilik.

C. Margotuz zein paperak itsatsiz.

D. Ur tindatua erabiliz bakarrik.

2 Zer egin behar da lehen-lehenik?

A. Paper zatiak arrautzetan itsatsi.

B. Arrautzak errotuladorez margotu.

C. Paper zatiak uretan sartu.

D. Arrautzak egosi.

3 Zenbat denbora behar da arrautzak egosteko?

A. Hamar minutu gehienez.

B. Hamabi minutu gutxienez.

C. Hamaika minutu beti.

D. Hamar-hamabi minutu, gutxi gorabehera.

4 Zer koloretakoak izango dira arrautzak uretara orburu hostoak botaz gero?

A. Malba kolorekoak.

B. Berde kolorekoak.

C. Malba kolorekoak.

D. Gorri kolorekoak.

5 Zer koloretakoa da erremolatxa?

A. Berde kolorekoa.

B. Gorri edo marroi kolorekoa.

C. Malba edo more kolorekoa.

D. Hori kolorekoa.

Izena Data

15. TESTUA


369809 _ 0005-0090.indd 63 27/06/12 9:15

15. TESTUA

6 Zergatik ezin dira hartu arrautzak egosi berri daudenean?

A. Oso erraz apurtzen direlako.

B. Bero-bero daudelako.

C. Bustita daudelako.

D. Markarik ez uzteko.

7 Zer beharko duzu arrautzak koloretako paperekin apaintzeko?

A. Kafe aleak eta orburu hostoak, besterik ez.

B. Koloreetako paperak, artaziak eta lekeda.

C. Errotuladoreak edota pinturak.

D. Erremolatxa zatiak.


A. Arrautzen inguruko azalpen-testua.

B. Arrautzak prestatzeko errezeta.

C. Arrautzak apaintzeko jarraibideak.

D. Arrautzak kontserbatzeko jarraibideak.

9 Zer zati ditu testuak?

A. Jarraibideak baino ez dira agertzen.

B. ��Jarraibideak eta irudia.

C. ��Jarraibideak, irudia, osagaien zerrenda eta sarreratxo bat.

D. Sarreratxo bat, jarraibideak eta irudia.

10 Nola dago azalduta eskulana?

A. Bukaeratik hasieraraino.

B. Pauso guztiak, baina era nahasian.


D. Eginbeharraren erditik aurrera.


369809 _ 0005-0090.indd 64 27/06/12 9:15



(Ar) Argudio-testua

(Az) Azalpen-testua



Testuaren fitxa teknikoaTestua: OLERKIA



Helburu komunikatiboa: Estetikoa.

Gaia: Amonaren ingurua bilobaren ahotik.


Lehen Hezkuntzan helburu desberdinak ditu: irakurzaletasuna suspertzea, lan tresnak eta






lanak…

16. TESTUA

Olerkia

15. TESTUA

61

369809 _ 0005-0090.indd 65 28/06/12 10:15

16. TESTUA

Amonaren auzoan

txahala da askan:

mu-mu-mu.

Amonaren alboan

arreba sehaskan:

a-ma-ma-ma.

Amonaren leihoan

euria jostari:

plisti-plasta-plus.

Amonaren altzoan

gaztainak dantzari:

txipli-txapla-pun.

Amonaren etxean

Gabonak badira:

hator-hator.

Amonaren atzean

aitatxo begira:

–Nor da hor?

Amonaren atean

begion dirdira:

–Amatxo badator!

Ilbetea dilindan. Jon Suarez (moldatua)

Amonarenean


369809 _ 0005-0090.indd 66 27/06/12 9:15

16. TESTUA


1 Zein da olerkiaren gaia?

A. Amonaren etxeko giroa.

B. Amonaren baserriko animaliak.

C. Animaliek egiten dituzten hotsak.

D. Gabonetako ohiturak.

2 Zer pertsonaia ageri dira olerkian?

A. Amona eta aitona.

B. Olentzero eta Mari Domingi.

C. Amona baino ez.

D. Amona eta haren inguruko senideak.

3 Zein da gaztainak erretzean sortzen den hotsa?

A. Mu-mu-mu.

B. A-ma-ma-ma.

C. Txipli-txapla-pun.

D. Plisti-plasta-plus.

4 Nork deskribatzen du amonaren etxeko giroa?

A. Amonak.

B. Amonaren semeak.

C. Amonaren bilobak.

D. Amonaren semearen emazteak.

5 Olerkietan sarri elementuren bat errepikatu egiten da, honetan ba al da horrelakorik?

A. Ez, olerki honetan ez dago errepikapenik.

B. Bai, olerkian aitatxo hitza errepikatzen da.

C. Bai, olerkian plisti-plasta hotsa errepikatzen da.

D. Bai, olerkian amonaren hitza errepikatzen da.

Izena Data

16. TESTUA


369809 _ 0005-0090.indd 67 27/06/12 9:15

17. TESTUA



(Ar) Argudio-testua

(Az) Azalpen-testua



Testuaren fitxa teknikoaTestua: ANTZEZLANA



Helburu komunikatiboa: Estetikoa eta hausnartzekoa.

Gaia: Asmatzaile bati egindako epaiketaren eszena bat.







Antzezlana

64

369809 _ 0005-0090.indd 68 27/06/12 9:15

17. TESTUA

Paperen auzia ESZENA

(ARTEZ ANDREA auzitegian sartu da. TXOLIN TXORIBURU eta ANDOLIN ERRETXIN zutitu egin dira.)

ARTEZ ANDREA: Ikus dezagun zer daukagun gaur ... Ea, bada ...

(ARTEZ ANDREA, eserita dagoela, au-rrean dituen paperak aztertzen ari da).

ANDOLIN ERRETXIN: Andrea, zure aurrera etorri naiz justizia egin dadin eskatzera. Gizon honek paper mordoa bota du nire farmaziaren atarian.

ARTEZ ANDREA: Paperak! Paperen auzia… Bai, bai… (Harriturik, TXOLIN TXORIBURURI begira.) Eta zergatik egin zenuen hori? Ea, zergatik?

TXOLIN TXORIBURU: Badakit gaizki egin nuela, baina zera, ni asmatzailea naiz eta jendeak lurra zikintzen duela ikusita, zerbait egin behar nuen.

ARTEZ ANDREA: (Zur eta lur.) Ez dut ezertxo ere ulertzen!

ANDOLIN ERRETXIN: (Sumindurik.) Ezta nik ere!

TXOLIN TXORIBURU: Bada, oso erra-za da ulertzen: makina paperjalea as-matu dut! Paperen bat lurrera eroriz gero, makina harrigarri honek jan egi-ten du. Mesedez, andrea, bota ezazu paper bat lurrera eta ikusiko duzu…

(ARTEZ ANDREAK paper bat bota eta makinak jan egin du.)

ARTEZ ANDREA: Itzela! Txoriburu jauna, zure asmakari miragarri hori hiritar guztion zerbitzura jartzera zi-gortzen zaitut.

(ARTEZ ANDREA ohartu egin da TXO-LIN TXORIBURU makinarekin txutxu-mutxuka ari dela).

ARTEZ ANDREA: Zer gertatzen da orain?

TXOLIN TXORIBURU: Andrea, as-makaria gose da eta… zure paperak jan nahi ditu.

(Une horretan, makina, mahai gaine-ra salto eginda, paperak mauka-mauka jaten hasi da. Epailea paperak babesten saiatu da. ANDOLIN ERRE-TXIN makina mahaitik aldentzen saiatu da, baina makinak haginka egin dio.)

ANDOLIN ERRETXIN: Ai, ai, ai! Ha-ginka egin dit!

TXOLIN TXORIBURU: Itzela da! Apar-ta! Asmatzaile benetan bikaina naiz!

17. TESTUA


369809 _ 0005-0090.indd 69 27/06/12 9:15

17. TESTUA


Izena Data


1 Non gertatzen da irakurri duzun eszena?

A. Antzokian.

B. Eskolan.

C. Auzitegian.

D. Auzitegian.

2 Zein dira testuko pertsonaiak?

A.Txolin Txoriburu, epailea eta makina paperjalea.

B. Artez Andrea, Andolin Erretxin, Txolin Txoriburu eta makina paperjalea.

C. Artez andrea, Txolin txoriburu eta epailea.

D. Makina paperjalea eta Artez Andrea.

3 Zer egin zuen Txolin Txoriburuk?

A. Andolinen etxean paper mordoa bota zuen.

B. Artez Andrearen auzitegian asmakizunen saltoki bat jarri zuen.

C. Ezertarako balio ez zuen makina bat saldu zion Andolin Erretxini.

D. Andolin Erretxinen farmaziaren atarian paper mordoa bota zuen.

4 Zergatik egin zuen hori Txolin Txoriburuk?

A. Andolin Erretxinek botika txar bat saldu ziolako.

B. Bere asmakizuna probatu nahi zuelako.

C. Jendeak egin ohi duena egin nahi zuelako.

D. Ikasturtea bukatu zelako.

5 Zer asmatu du Txolin Txoriburuk?

A. Auzitegiak gustuko dituen makina.

B. Papera jaten duen makina.

C. Lurra zikintzen ez duen makina.

D. Botikarik behar ez duen makina.

369809 _ 0005-0090.indd 70 27/06/12 9:15

17. TESTUA17. TESTUA


6 Zer zigor jarri dio Artez Andreak Txolin Txoribururi?

A. Andolin Erretxinen farmazian lan egitera zigortu du.

B. Auzitegiko paper guztiak jatera zigortu du.

C. Bere makina herritarren zerbitzura jartzera zigortu du.

D. Asmakizun gehiago egitea debekatu dio.

7 Zer gertatu zen epaiketaren bukaeran?

A. Txolin Txoriburuk Andolin Erretxini haginka egin ziola.

B. Artez Andreak paper guztiak lurrera bota zituela.

C. Andolin Erretxin epailearen mahaiaren gainera salto egin zuela.

D. Makinak epailearen mahai gainera salto egin eta bere paperak jan zituela.

8 Zer azaltzen da parentesi arteko esaldietan?

A. Pertsonaiek esaten dutena.

B. Pertsonaien jarrera, sentipenak eta ekintzak.

C. Irakurleek pentsatzen dutena.

D. Makina paperjaleak pentsatzen duena.

9 Zer motatako testua da?

A. Albistea da.

B. Komikia da.

C. Antzezlana da.

D. Arauak azaltzen dituen testua da.


A. Antzezlanak egunkarian irakurri ohi ditugu.

B. Antzezlanak irratian entzun ohi ditugu.

C. Antzezlanak eskola-liburuetan baino ez dira agertzen.

D. Antzezlanak antzokian antzezten dira.


Non gertatzen da irakurri duzun eszena?

A. Antzokian.

B. Eskolan.

C. Auzitegian.

D. Auzitegian.

Zein dira testuko pertsonaiak?

A.Txolin Txoriburu, epailea eta makina paperjalea.

B. Artez Andrea, Andolin Erretxin, Txolin Txoriburu eta makina paperjalea.

C. Artez andrea, Txolin txoriburu eta epailea.

D. Makina paperjalea eta Artez Andrea.

Zer egin zuen Txolin Txoriburuk?

A. Andolinen etxean paper mordoa bota zuen.

B. Artez Andrearen auzitegian asmakizunen saltoki bat jarri zuen.

C. Ezertarako balio ez zuen makina bat saldu zion Andolin Erretxini.

D. Andolin Erretxinen farmaziaren atarian paper mordoa bota zuen.

Zergatik egin zuen hori Txolin Txoriburuk?

A. Andolin Erretxinek botika txar bat saldu ziolako.

B. Bere asmakizuna probatu nahi zuelako.

C. Jendeak egin ohi duena egin nahi zuelako.

D. Ikasturtea bukatu zelako.

Zer asmatu du Txolin Txoriburuk?

A. Auzitegiak gustuko dituen makina.

B. Papera jaten duen makina.

C. Lurra zikintzen ez duen makina.

D. Botikarik behar ez duen makina.

369809 _ 0005-0090.indd 71 27/06/12 9:15



(Ar) Argudio-testua

(Az) Azalpen-testua



Testuaren fitxa teknikoaTestua: ALBISTEA




Gaia: Zientzialari batzuek egindako aurkikuntza baten berri ematen duen albistea.







18. TESTUA

Albistea

68

369809 _ 0005-0090.indd 72 27/06/12 9:15

Madagaskar uharte bat da, eta In-diako Ozeanoan dago, Afrikaren hego-ekialdeko kostaldearen pa-rean. Uhartea kontinentetik ba-nanduta dagoenez, hango landa-reak eta animaliak oso bereziak dira, baina igel erraldoi hori da-goeneko desagertuta dago. Fosilak aztertuta, duela 65-70 milioi urte bizi izan zela kalkulatu dute zien-tzialariek.

Horrez gain, fosiletan oinarrituta jakin dute ia metro erdi neurtzen zuela, eta bost kilo inguru pisa- tzen zuela; hau da, txakur txiki baten antzera. Hain handia de-nez, Beelzebub deitu diote zien-tzialariek, «deabruaren igela» gu-txi gorabehera.

Igel erraldoiaren familiako kide txikiagoak daude Hego Amerikan. Izan ere, duela milioika urte Hego Amerika eta Madagaskar (eta bai-ta beste lurralde batzuk ere) elkartuta zeuden, eta gero joan ziren banatzen. Hala ere, zien-tzialarientzat misterio bat da ige-lak eta beste animalia batzuk hain antzekoak izatea Hego Ame-rikan eta Madagaskarren: antze-kotasunak aintzat hartuta, badi-rudi lurralde horiek uste den baino geroago banandu zirela.

Edonola ere, sorginek gustura hartuko zuten halako igel bat, edabe magikoa prestatzeko!

zernola.net

Deabruaren igela18. TESTUA18. TESTUA

Zientzialari batzuek inoiz bizi izan den igelik handienaren arrastoak topatu dituzte Madagaskarren.


369809 _ 0005-0090.indd 73 27/06/12 9:15

18. TESTUA


Izena Data


1 Non topatu dituzte igelaren arrastoak?

A. Indiako Ozeanoan.

B. Madagaskar uhartean.

C. Hego Amerikan.

D. Afrikaren iparraldeko herrialde batean.

2 Nolakoa zen igela?

A. Txakur txiki baten tamainakoa.

B. Katu baten tamainakoa.

C. Untxi baten tamainakoa.

D. Txiki-txikia, Hego Amerikako kideen tamainakoa.

3 Zergatik deitu diote «deabruaren igela»?

A. Desagertuta dagoelako.

B. Madagaskarren topatu dutelako.

C. Oso-oso handia delako.

D. Aurkitu zuen zientzialaria Beelzebub deitzen delako.

4 Zergatik dira Madagaskarreko animalia batzuk Hego Amerikakoen antzekoak?

A. Bata bestetik oso hurbil daudelako.

B. Duela milioika urte biak elkartuta zeudelako.

C. Jendeak animaliak askatu dituelako.

D. Zientzialariek animaliekin esperimentuak egin zituztelako.


A. Ipuina.

B. Txistea.

C. Albistea.

D. Iragarkia.

369809 _ 0005-0090.indd 74 27/06/12 9:15



6 Non argitaratu da testua?

A. Kirol-egunkari batean.

B. Zientzia-aldizkari batean.

C. Ipuin-bilduma batean.

D. Jende ospetsuari buruzko aldizkari batean.

7 Zer osagai ditu albisteak?

A. Izenburua, osagaiak eta jarraibideak.

B. Izenburua, sarreratxoa, testua eta irudia edo argazkia.

C. Izenburua eta binetak.

D. Izenburua, galderak eta erantzunak.

8 Zer kontatzen da albisteetan?

A. Gertakari bat nori, non, noiz, nola eta zergatik jazo zaion.

B. Kalean auzokide batek kontatutako txutxu-mutxua.

C. Idazleek asmatutako ipuinak.

D. Etxeko garbigailua erabiltzeko jarraibideak.

9 Non dago Madagaskar?

A. Hego Amerikako ekialdeko kostaldearen parean.

B. Afrikaren iparraldeko kostaldearen parean.

C. Afrikaren hego-ekialdeko kostaldearen parean.

D. Hego Amerikako mendebaldeko kostaldearen parean.

10 Nola izan dute zientzialariek igelaren berri?

A. Madagaskarreko biztanleek kontatuta.

B. Madagaskarren aurkitutako fosilei esker.

C. Hego Amerikako igel batzuk ikertuta.

D. Egunkarian irakurritako albiste baten bidez.


Non topatu dituzte igelaren arrastoak?

A. Indiako Ozeanoan.

B. Madagaskar uhartean.

C. Hego Amerikan.

D. Afrikaren iparraldeko herrialde batean.

Nolakoa zen igela?

A. Txakur txiki baten tamainakoa.

B. Katu baten tamainakoa.

C. Untxi baten tamainakoa.

D. Txiki-txikia, Hego Amerikako kideen tamainakoa.

Zergatik deitu diote «deabruaren igela»?

A. Desagertuta dagoelako.

B. Madagaskarren topatu dutelako.

C. Oso-oso handia delako.

D. Aurkitu zuen zientzialaria Beelzebub deitzen delako.

Zergatik dira Madagaskarreko animalia batzuk Hego Amerikakoen antzekoak?

A. Bata bestetik oso hurbil daudelako.

B. Duela milioika urte biak elkartuta zeudelako.

C. Jendeak animaliak askatu dituelako.

D. Zientzialariek animaliekin esperimentuak egin zituztelako.

Zer testu mota da irakurgaia?

A. Ipuina.

B. Txistea.

C. Albistea.

D. Iragarkia.

369809 _ 0005-0090.indd 75 27/06/12 9:15

19. TESTUA



(Ar) Argudio-testua

(Az) Azalpen-testua



Testuaren fitxa teknikoaTestua: IRITZI-ARTIKULUA




Gaia: Etxean maskota bat izateak dakartzan onurak eta zailtasunak aztertzen dituen iritzi-

artikulua.




Osagaiak: Erlazioa tesia eta argudioen artean. Aipuak, erreferentziak…


Kexa-gutuna

72

369809 _ 0005-0090.indd 76 27/06/12 9:15

19. TESTUA

Jolas-parkea galbidean

Larrabeiti, 2012ko

martxoaren 29a

Alkate jauna:

Andere Zugazaga naiz eta

Mendipe auzoan bizi garen umeon

izenean idazten dizut. Dakizunez, duela

urte batzuk gure auzoko plazaren ondoan jolas-parke

dotorea egin zen eta eskerrak eman behar dizkizut horregatik,

auzoko ume guztion partez.

Esan bezala urteak pasa dira eta jolas-parkea oso egoera txa-

rrean dagoela esan behar dizut; zaldi kulunkariak begi bat gal-

du du, zabuen eserlekuak urratuta daude eta zer esan zubi ese-

kiari buruz! Indiana Jonesek berak zailtasunak izango lituzke

zubi hori zeharkatzeko!

Ume asko hurbiltzen gara parkera egunero eta horrek jakina

parkea zahartu du, baina beste arazo bat dago. Auzoan badira gu

baino nagusiagoak diren nerabeak eta horiek ere parkera joaten

dira askotan. Haiek indar handiagoa dute eta oso astakiloak dira;

parkean gora eta behera ibiltzen dira eta gauzak apurtu egiten

dituzte.

Horregatik zera eskatu nahi dizut: jolas-parkea konpondu behar

diguzu eta ahal bada jolas berriak ipini eta beste alde batetik,

parkearen sarreran kartel bat ipini behar duzu parkeko jolasak

norentzat diren argi eta garbi adierazteko. Horrela, ume nagusia-

goek jakingo dute ezin direla bertan jolasean ibili.

Aldez aurretik eskerrak emanez, zure erantzunaren zain gera-

tzen gara.Mendipe auzoko umeok

19. TESTUA


369809 _ 0005-0090.indd 77 27/06/12 9:15

19. TESTUA


1 Nork idatzi du kexa-gutuna? Noren izenean?

A. Mendipe auzoko umeek Andere Zugazagaren izenean.

B. Alkatearen semeek alkatearen izenean.

C. Andere Zugazagak alkatearen izenean.

D. Andere Zugazagak Mendipe auzoko umeen izenean.

2 Nori idatzi dio Andere Zugazagak?

A. Auzoko beste umeei.

B. Auzoko nerabeei.

C. Herriko alkateari.

D. Alkatearen seme-alabei.

3 Zertarako idatzi diote umeek alkateari?

A. Eskerrak emateko.

B. Kexa adierazteko eta zerbait eskatzeko.

C. Urtebetetzea zoriontzeko.

D. Auzoko jolas-parkea joatera gonbidatzeko.

4 Zein da kexatzeko arrazoia?

A. Auzoan ez dagoela jolas egiteko tokirik.

B. Jolas-parkea egoera txarrean dagoela.

C. Jolas-parkea auzotik urrun dagoela.

D. Jolas-parkea auzoko plazan dagoela.

5 Zer dela-eta zahartu da jolas-parkea?

A. Inork ez duelako erabiltzen.

B. Umeak zein nerabeak bertan ibiltzen direlako.

C. Eguraldiak erasan diolako.

D. Kalitate txarrekoa delako.


Izena Data

369809 _ 0005-0090.indd 78 27/06/12 9:15

19. TESTUA

6 Zer gertatu zaio zaldi kulunkariari?

A. Hanka bat galdu duela.

B. Ilerik gabe geratu dela.

C. Begi bat galdu duela.

D. Ezin dela mugitu ere egin.

7 Zein da umeen eskaria?

A. Jolas-parkea beste leku batera eramatea.

B. Jolas-parkea konpondu eta nork erabili ahal duen adieraztea.

C. Jolas-parkean zaintzaile bat egotea.

D. Jolas-parkea hesi batez inguratzea.

8 Zer adierazi behar da kexa-gutunetan?

A. Zein den gure kexa eta zer eskatzen dugun.

B. Zein diren gure gustuak.

C. Nor diren gure gurasoak.

D. Nolakoak garen itxuraz eta izaeraz.

9 Zer dakar gutun batek hasieran eta bukaeran?

A. Hasieran, lekua eta data; eta bukaeran, sinadura.

B. Hasieran, agurra; eta bukaeran, data.

C. Bukaeran, agurra; eta hasieran, lekua baino ez.

D. Bukaeran, lekua, eta hasieran, data.

10 Zein EZ da egia?

A. Kexa-gutunean kexaren arrazoiak argi eta garbi azaldu behar dira.

B. Kexa-gutunetan mehatxua erabili ahal dugu nahi duguna lortzeko.

C. Kexa-gutunetan nor garen adierazi behar dugu.

D. Kexa-gutunetan errespetuz idatzi behar dugu, hartzailea edonor dela ere.

19. TESTUA


369809 _ 0005-0090.indd 79 27/06/12 9:15

20. TESTUA



(Ar) Argudio-testua

(Az) Azalpen-testua



Testuaren fitxa teknikoaTestua: ARGIBIDEAK




Gaia: Kanpadendaren argibide-orria.







Argibideak

76

369809 _ 0005-0090.indd 80 27/06/12 9:15

Kutxak dakartzan gauzak:

• Kanpoko oihala • Zuntzezko makilatxoak

• Barruko oihala • Burdinazko iltzeak

• Aurkitu leku lehor, garbi eta babestua kanpadenda muntatzeko. Kendu lurreko harritxoak eta makilatxoak erosoago lo egin dezazun. Adi ibili eta aldendu inurritegi eta bestelako intsektuen bizilekuetatik.

• Zabal ezazu barruko oihala eta kokatu lurrean. Kanpandenda lurrari tinko eusteko erabil itzazu burdinazko iltzeak.

• Muntatu itzazu zuntzezko makilatxoak eta egokitu barruko oihalaren gainean.

• Lotu makilatxoak eta barruko oihala. Gero, altxatu dena makilatxoen muturrak ertzetako ataletan sartuz.

• Zabaldu kanpoko oihala eta jar ezazu kanpadendaren egituraren gainetik. Lurrari eusteko ertzetako sokatxoak eta burdinazko iltzeak erabili.

Iglu erako kanpadenda20. TESTUA20. TESTUA

1

2

3

4 5


369809 _ 0005-0090.indd 81 27/06/12 9:15

20. TESTUA



A. Iragarkia.

B. Komikia.

C. Argibide-orria.

D. Errezeta.

2 Zer atal ditu argibide-orriak?

A. Argibideak, besterik ez.

B. Irudiak, besterik ez.

C. Argibideak eta irudiak.

D. Argibideak, irudiak eta objektuaren osagaiak.

3 Zein lekutan ez da komeni kanpadenda muntatzea?

A. Garbiegi dauden lekuetan.

B. Leku babestu eta lehorretan.

C. Beste kanpadenda baten ondoan.

D. Inurritegi edota bestelako intsektuen bizilekuetatik gertu.

4 Zer behar da kanpadenda lurrari ondo eusteko?

A. Harri handiak.

B. Burdinazko iltzeak.

C. Dendakide pisutsuak.

D. Gurasoen laguntza.

5 Nola daude azalduta argibideak?

A. Pauso guztiak, baina era nahasian.

B. Bukaeratik hasieraraino.


D. Prozesuaren erditik aurrera.

Izena Data


369809 _ 0005-0090.indd 82 27/06/12 9:15

21. TESTUA



(Ar) Argudio-testua

(Az) Azalpen-testua



Testuaren fitxa teknikoaTestua: KONDAIRA




Gaia: Maratoneko borrakaldiaren kondaira.





erabilpena.


Kondaira

20. TESTUA

79

369809 _ 0005-0090.indd 83 27/06/12 9:15

Soldadu korrikalariaOrain dela 2.500 urte persiarrek armada handi bat osatu zuten eta Maratone-ko lautadarantz abiatu ziren, Atenas eta Grezia osoa menperatzeko asmoz.

Bestalde, Atenas hiriko zaharrak bildu egin ziren:

–Aurre egin behar diegu persiarrei. Bestela, gure zahar eta emakumeek su emango diote gure Atenas ederrari eta ihes egingo dute.

Persia eta Atenasko armadak Maratoneko lautadan lehiatu ziren. Atenastar soldadu bakoitzeko bederatzi persiar zeuden. Hala ere, Atenaskoek persiarrak azpiratzea lortu zuten.

Persiarrek ihes egiten zuten bitartean, Milcia-des greziar buruzagiak Filipidesi deitu zion:

–Filipides, heu haiz gure korrikalaririk bizko-rrena. Abia hadi Atenaserantz gure agure-emakumeek hiriari su emanda ihes egin de-zaten baino lehen.

Maratonetik Atenaseraino 43 kilometroko bi-dea dago. Filipidesek, bere zauriak garbitu eta bere armak hartu ondoren, lasterrari eman zion, eskaini zioten zaldiari muzin eginik.

Mendiak igo eta ibaiak zeharkatu behar izan zituen. Bide erdian, bi soldadu persiarren aurka borrokatu beharra suertatu zitzaion. Baina azkenean, neka-neka eginda, Atenas ingurura iristea lortu zuen, bideko oztopo guztiak gain-diturik. Hiri barrutik, albo-alboka zetorren giza irudi bat ikusi zuen norbaitek.

–Filipides da! Goazen laguntzera!

Lagunak iristean, Filipides ziplo erori zen, ahapeka zioela:

–Irabazi egin dugu.

Ondoren hil egin zen.

Egungo Olinpiar Jokoetan, bada proba bat Filipidesen balentria gogora daka-rrena: Maratoia, hain zuzen ere, 42 kilometro eta 195 metroko lasterketa luze bezain nekagarria.

Greziako kondaira


21. TESTUA

369809 _ 0005-0090.indd 84 27/06/12 9:15

21. TESTUA



A. Olinpiar Jokoak nola sortu ziren.

B. Atenas inguruko herriak zein diren.

C. Antzinako bizimodua nolakoa zen.

D. Antzinako borrokaldi batean zer gertatu zen.


A. Idazle batek asmatutako ipuina da.

B. Film baten laburpena edo iruzkina da.

C. Gertakari historiko bat kontatzen duen kondaira da.

D. Antzinako pertsonaia ezagun baten biografia da.

3 Nork erabaki zuen persiarrei aurre egitea?

A. Atenas hiriko emakumeek.

B. Atenas hiriko soldaduek.

C. Atenas hiriko buruzagi gazte batek.

D. Atenas hiriko gizon zaharrek.

4 Nork deskribatzen du amonaren etxeko giroa?

A. Amonak.

B. Amonaren semeak.

C. Amonaren bilobak.

D. Amonaren semearen emazteak.

5 Nor izan ziren irabazleak borroka hartan?

A. Inor ere ez.

B. Atenastarrak.

C. Persiarrak.

D. Korrika azkarren egin zutenak.

Izena Data

21. TESTUA


369809 _ 0005-0090.indd 85 27/06/12 9:15

21. TESTUA

6 Zertara bidali zuen greziarren buruzagiak Filipides Atenasera?

A. Borroka galdu zutela atenastarrei esatera.

B. Borroka irabazi zutela atenastarrei esatera.

C. Alde egin zezaten atenastarrei esatera.

D. Atenastarren buruzagiari zorionak ematera.

7 Zergatik hautatu zuten Filipides horretarako?

A. Atenastarra zelako.

B. Bidea ondo ezagutzen zuelako.

C. Buruzagiaren semea zelako.

D. Soldadurik azkarrena zelako.

8 Zer gertatuko zen atenastarrei abisua eman ezean?

A. Atenastarrek hiriari su eman eta ihes egingo zuten.

B. Atenastarrak Maratonerantz abiatuko ziren.

C. Atenastarrak hiriko zaharrak urkatuko zituzten.

D. Atenastarrak persiarren mende geratuko ziren.

9 Zein da egia?

A. Filipidesek bere helburua lortu zuen, baina hil egin zen.

B. ��Filipidesez ez zuen oztoporik aurkitu Atenaserako bidean.

C. ��Filipidesek zaldiz egin zuen Atenaserainoko bidea.

D. Filipides erraz egin zituen Atenaserainoko 43 kilometroak.

10 Zer kirol-probak dakarkigu gogora Filipidesen balentria?

A. Disko-jaurtiketak.

B. Maratoi-lasterketa.

C. ��Pertika-jauzia.

D. Xabalina-jaurtiketa.


369809 _ 0005-0090.indd 86 27/06/12 9:15

22. TESTUA



(Ar) Argudio-testua

(Az) Azalpen-testua



Testuaren fitxa teknikoaTestua: E-POSTA




Gaia: Neskato batek bere lagunei bidalitako mezua.







E-posta

21. TESTUA

83

369809 _ 0005-0090.indd 87 27/06/12 9:15

22. TESTUA

Zorioneko txantxa

Nork: [email protected]: [email protected]; [email protected]; [email protected]; eta gehiago

Gaia: Igoneren urtebetetzea

Aupa lagunok!

Dakizuenez, datorren larunbatean Igoneren urtebetetze-eguna da. Niri hainbat aldiz gogorarazten dit egunero. Apur bat astun ari da, ezta?

Beno, badakizue ilusio handia egiten diola!

Urtero jai bat antolatzen du bere etxeko sotoan eta aurten ere bai. Niri honezkero gonbidapena eman dit, zuei ere bai, ezta?

Baina ni aurten apur bat haserre nago Igonerekin; izan ere, eskolan beti ibiltzen da ni zirikatzen eta azken boladan gustu txarreko txantxaren bat ere egin dit. Badakizue zein txantxazalea den gure Igone!

Bada uste dut mendekua hartzeko unea iritsi zaidala eta zuek nahi baduzue, txantxa itzela egin ahal diogu bere urtebetetze-egunerako.

Bururatu zait Igoneri esatea ezin izango garela joan urtebetetze-jaira eta gero, ezkutuan bere etxeko sotora joan eta han ustekabeko jaia prestatzea, zer iruditzen?

Horretarako bere gurasoen laguntza beharko dugu, nork hitz egin ahal du haiekin?

Espero dut Igonek txarto ez hartzea, kar-kar-kar!

Primeran pasatuko dugu!

Erantzun lehenbailehen, mesedez; izan ere, zer eta nola egin zehaztu behar dugu.

Laster arte

Mirentxu :-)


369809 _ 0005-0090.indd 88 27/06/12 9:15

22. TESTUA



A. Kexa-gutuna da.

B. Oharra da.

C. Iragarkia da.

D. E-posta da.

2 Nork nori idatzi dio?

A. Mirentxuk hainbat laguni.

B. Mirentxuk Igoneri.

C. Mirentxuk Igoneren gurasoei.

D. Hainbat lagunek Mirentxuri.

3 Zer dela-eta dago Mirentxu Igonerekin apur bat haserre?

A. Bere urtebetetze-jaira gonbidatu ez duelako.

B. Igonek Mireni ez ziolako bere urtebetetzean ezer oparitu.

C. Igonek Miren sarritan zirikatzen duelako.

D. Igonek Ane, Jon eta Asier ere gonbidatu dituelako.

4 Zer proposatu die Mirentxuk lagunei?

A. Mirentxuri opari eder bat erostea denen artean.

B. Mirentxuri ustekabeko jaia prestatzea.

C. Mirentxuri gogoraraztea oso astuna dela.

D. Mirentxurekin eta beste lagunekin zinemara joatea.

5 Zer osagai ditu e-postak?

A. Mezua baino ez.

B. Mezua eta mezuaren gaia.

C. Igorlearen eta hartzailearen helbideak.

D. Igorlearen eta hartzailearen helbideak, mezuaren gaia eta mezua.

Izena Data

22. TESTUA


369809 _ 0005-0090.indd 89 27/06/12 9:15

Documents

Testu- tipologia lantzeko - 3dwdynamic.es · Testu-tipologia lantzeko programa Zubia Editoriala, S. L.ren eta Santillana Educación, S. L.ren Hezkuntza Argitalpenetarako Sailean Joseba