T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI...2017 FAALİYET RAPORU GIDA ve KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI GIDA ve KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

2 0 1 7FAALİYET RAPORU

GIDA ve KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜT.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI

GIDA ve KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜT.C. GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI

Eskişehir Yolu 9. km Yeni Bina 4-5-6-7. Kat Lodumlu /ANKARATel: 0312 287 33 60 (10 Hat) • Faks: 0312 258 76 93

1GIDA ve KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2017 FAALİYET RAPORU

2 T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI


Dünya nüfusunun hızla artması ile beraber gıda ihtiyacı da art-maktadır. Stratejik sektör olan tarımda üretimi geliştirmek ve sürdürülebilirliğini sağlamak gıda güvenliğimiz açısından son derece önemlidir. Yeterli ve güvenilir gıda üretimi, Bakanlığı-mızın asıl ve öncelikli görevlerinin başında gelmektedir. Bu kapsamda yasal düzenlemelerden, etkin denetim sistemlerinin oluşturulmasına, sağlıklı beslenmeden üretici memnuniyetine kadar geniş bir yelpazede önemli faaliyetler gerçekleştirmekte-yiz.

Güvenilir gıda ve kaliteli tarım ürünlerine erişilebilirlik misyo-nunu sağlamak üzere, “Çiftlikten Sofraya Gıda Güvenilirliği” prensibi doğrultusunda, hayvan sağlığı, bitki sağlığı, gıda ve yem güvenilirliğine yönelik çalışmalar, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü vasıtasıyla yürütülmektedir.

Gıda güvenilirliği ile birlikte aynı zamanda, beslenme ve sağ-lık arasındaki ilişkinin çok açık olarak ortaya konulduğu bir dönemdeyiz. Bu çerçevede güvenilir gıda arzının önemi ve Ba-kanlığımızın sorumluluğu da her geçen gün artmaktadır. Bu bilinçle gıda ve yem güvenilirliği, bitki sağlığı ile hayvan sağlığı ve refahının korunması, etkin ve yeterli resmi kontroller, gıda güvenilirliği politikamızı oluşturmaktadır.

Gıda güvenilirliğine yönelik mevzuat, ülkemizin ihtiyaçları dikkate alınarak, ilgili tüm paydaşların katılımları ile Avrupa Birliği müktesebatına uygun olarak hazırlanmaktadır.

Gıda güvenilirliğinin sağlanmasının yanında, tüketici sağlı-ğının en üst düzeyde korunması ve tüketicinin doğru olarak bilgilendirilmesine yönelik de önemli çalışmalar yapılmaktadır.

Bakanlığımızın uygulamalarda şeffaflık politikası kapsamında, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğümüzce hazırlanan 2017 Yılı Faaliyet Raporu ile “Çiftlikten Sofraya Gıda Güvenilirliği” an-layışı doğrultusunda yürütülen çalışmalar ve kaydedilen geliş-meler sizlerle paylaşılmaktadır. Faaliyet raporunun hazırlanma-sında emeği geçenlere teşekkür ederim.

Dr. Ahmet Eşref FAKIBABAGıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı


Bakanlığımızın öncelikli ve stratejik konularından biri olan Yeterli ve Güvenilir Gıda Üretiminin Sağlanması amacıyla; Çiftlikten Sofraya Gıda Güvenilirliği anlayışı doğrultusunda, çevrenin korunması gözetilerek, etkin resmi kontroller yapı-larak bitki sağlığı ve hayvan sağlığı ve refahının korunması, tüketici sağlığının en üst düzeyde korunması, gıda güvenilir-liği politikamızın temelini oluşturmaktadır.

Vatandaşlarımızın yediklerinin güvenilir olmasından biz so-rumluyuz. Bu amaçla üretim süreci de dâhil olmak üzere top-lu tüketim ve perakende satış noktalarının denetimi üzerinde özel önem ve hassasiyet göstermekteyiz. Gıda güvenilirliğinin önemli bir bölümünü oluşturan gıda hijyeninin teminine yönelik yürütülen denetim ve kontroller; ithalat ve ihracatta yapılan kontroller dahil olmak üzere birincil üretim aşama-sından tüketiciye kadar olan tüm aşamalarda; işletmelerin onay/kayıtları ile şüphe, şikayet, izleme, izlenebilirlik, gözetim ve denetim gibi farklı hizmet ve tekniklerin tümünü içermektedir. Denetim ve kontroller; Risk esasına göre uygun sıklıkta ve gıda maddesinin taşıdığı riskle orantılı, işyeri so-rumluluğu temelinde yapılmaktadır.

Hayvan sağlığı ve refahı alanında; hayvan hastalık ve zararlı-ları ile mücadele ve hayvan refahının geliştirilerek hayvansal üretim miktar ve kalitesinin yükseltilmesi, hayvan refahının sağlanması için gerekli standart ve sistemlerin oluşturulma-sı, ithalat ve ihracat kontrol ve denetim hizmetleri etkin bir şekilde yürütülmektedir. Birçok hastalıkla mücadelenin ya-nında şap hastalığına yönelik olarak hazırlanan risk esaslı plan çerçevesindeki çalışmalar ile Trakya’nın aşılı ariliğinin sürdürülmesi ve ülkenin tamamında aşılı ariliğin sağlanması hedeflenmiştir. Kuduz hastalığı ile mücadele ise hem yaban hayatında hem de kedi ve köpeklerin aşılanması yolu ile sür-dürülmektedir.

Bitkisel üretimde ilaç kalıntısının önlenmesi amacıyla; Biyo-lojik ve Biyoteknik Mücadelenin çiftçilerimiz arasında yay-gınlaştırılması konusunda önemli miktarda destekleme öde-

mesi yapılmıştır. Hasat öncesi kalıntı denetimi ile taze meyve sebzede pestisit kullanımı kaynağında denetlenerek bu alanda önemli iyileşmeler sağlanmıştır. Ayrıca, bitki koruma ürünle-ri ile makinelerinin kontrol ve denetimleri ile bitkisel üretim-de iç ve dış karantina faaliyetleri yürütülmektedir.

2017 yılı faaliyetlerini özetleyen bu rapor ile Genel Müdürlüğümüzün gıda güvenilirliği alanında bitki sağlığı, hayvan sağlığı, gıda ve yem güvenilirliği konularında yürüt-mekte olduğumuz faaliyetler ayrıntılı olarak sizlerle paylaşıl-maktadır. Bu çalışmanın hazırlanmasında emeği geçenlere içtenlikle teşekkür ederim.

Saygılarımla

Muharrem SELÇUKGıda ve Kontrol Genel Müdürü


ÖNSÖZ

TABLOLAR DİZİNİ

GRAFİKLER DİZİNİ

KISALTMALAR

BÖLÜM 1. GENEL BİLGİLER 9

• A. Misyon ve Vizyon

• B. Yetki ve Görev Soumlulukları

• C. Teşkilat Yapısı

• D. Bağlı Kuruluşlar

BÖLÜM 2. FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE RESMİ KONTROLLER 13

• Bitki Sağlığı Faaliyetleri

• Hayvan Sağlığı Faaliyetleri

• Gıda ve Yem Güvenilirliği Faaliyetleri

• Risk Değerlendirme Faaliyetleri

BÖLÜM 3. İHRACAT VE İTHALAT KONTROL FAALİYETLERİ 51

• Bitki ve Bitkisel Ürünler - Bitki Koruma Ürünleri

- İhracat Kontrolleri

- İthalat Kontrolleri

• Hayvan ve Hayvansal Ürünler - Veteriner Tıbbi Ürünler

- İhracat Kontrolleri

- İthalat Kontrolleri

BÖLÜM 4. İDARENİN KONTROL PERFORMANSINI İYİLEŞTİRMEK İÇİN ALINAN EYLEMLER 63

• Mevzuat Faaliyetleri

BÖLÜM 5. EĞİTİM VE YAYIM FAALİYETLERİ, PROJELER 67

• Eğitim Faaliyetleri

• Yayım Faaliyetleri

• Projeler

BÖLÜM 6. PERSONEL, BÜTÇE VE DESTEKLEMELER 73

• Personel

• Bütçe

• Desteklemeler

BÖLÜM 7. ULUSAL VE ULUSLARARASI KURULUŞLARLA İŞBİRLİĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ 77

BÖLÜM 8. DEĞERLENDİRME 81


TABLOLAR DİZİNİ:

Tablo 1. Entegre Mücadele Çalışmaları

Tablo 2. Entegre ve Kontrollü Ürün Yönetimi Çalışmaları

Tablo 3. Sürvey Çalışmaları

Tablo 4. Karantina ve Eradikasyon Çalışmaları

Tablo 5. Bitki Koruma Ürünleri Takip Programı Uygulama Planı

Tablo 6. Bitki Koruma Ürünleri ve Zirai Mücadele Alet ve Makineleri İzin ve Ruhsatları

Tablo 7. Bitki Pasaportu Uygulama ve Denetimleri

Tablo 8. GMP Denetimi ve Üretim Yeri İzin Faaliyetleri

Tablo 9. Depo Ruhsatlandırılma Faaliyetleri

Tablo 10. İzinli Veteriner Tıbbi Ürün Perakende Satış Yerleri

Tablo 11. Veteriner Tıbbi Ürün Temin İzinli Yerler

Tablo 12. Farmakovijilans Faaliyetleri

Tablo 13. Farmakovijilans Bildirimleri

Tablo 14. Veteriner Tıbbi Ürün Denetim Faaliyetleri

Tablo 15. Bakanlıktan İzinli Tıbbi Olmayan Ürün ve Firma Sayısı

Tablo 16. İnsan Tüketimi Amacıyla Kullanılmayan Hayvansal Yan Ürün İşletmeleri

Tablo 17. Onay/Şartlı Onay Almış Gıda İşletme Sayıları

Tablo 18. Kayıtlı Gıda İşletme Sayıları

Tablo 19. Yem İşletmesi Sayıları

Tablo 20. Yıllar İtibarıyla Karma Yem Üretim Miktarı

Tablo 21. Bakanlığımıza Bağlı Gıda Kontrol Laboratuvarlarının 2017 yılı Numune ve Analiz Sayıları

Tablo 22. Bakanlığımızdan Yetkili Özel Gıda Kontrol Laboratuvarlarının 2017 yılı Numune ve Analiz Sayıları

Tablo 23. 2017 yılı itibarı ile Yapımı Başlanan Analizlerden Örnekler

Tablo 24. Ulusal Kalıntı İzleme Planı Değerlendirme Tablosu

Tablo 25. Yıllara Göre (2016-2017) Yurtiçi Gıda Resmi Kontrol Sayısı

Tablo 26. Yıllara (2016-2017) Göre Numune Alma Planı

Tablo 27. Kamu ve Özel Laboratuvar Denetimleri

Tablo 28.Yıllara Göre Resmi Kontrol Sayıları ve Yasal İşlemler

Tablo 29. Yıllara Göre Yemlerde Risk Esaslı Analiz Sonuçları

Tablo 30. Yemlerde Yıllara Göre GDO Denetim Sonuçları

Tablo 31. GOKBK Komisyon Faaliyetleri

Tablo 32. Yıllar İtibarı ile İhracatta Gıda Güvenliği Denetim Sayıları

Tablo 33. RASSF Bildirimleri

Tablo 34. İthalat İzinleri

Tablo 35. Yıllar İtibarı ile İthalatta Gıda Güvenliği Denetim Sayıları

Tablo 36. İthalatına İzin Verilmemiş Bitkisel Gıda ve Yem Ürün Miktarları

Tablo 37. Hayvan, Hayvansal Ürün ve Yan Ürün İhracat Kontrolleri

Tablo 38. Avrupa Birliğine İhracat İzni Bulunan İşletme Sayısı

Tablo 39. Rusya Federasyonu’na İhracat İzni Bulunan İşletme Sayısı


Tablo 40. Veteriner Biyolojik Ürün İhracatı

Tablo 41. İthalat İçin Onaylanan Ülkeler ve İşletme Sayıları

Tablo 42. Hayvan ve Hayvansal Ürün İthalatında Veteriner Kontrolleri

Tablo 43. Hayvansal Ürün Reddedilme Sebebi

Tablo 44. Hizmet İçi Eğitimler

Tablo 45. Diğer Eğitimler

Tablo 46. Sonuçlanan Projeler

Tablo 47. Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü ve Bağlı Kuruluş Müdürlükleri

Tablo 48. Yatırım Projeleri

Tablo 49. Bildirime Sunulan Taslak Mevzuat Sayısı

Tablo 50. Katılım Sağlanan Kodeks Alimentarius Komisyonu Toplantı Sayısı

Tablo 51. Toplantılar

Tablo 52. Uluslararası Bitki Sağlığı Toplantılarında Temsil

Tablo 53. Uluslararası Kuruluşlar İle Katılım Sağlanan Toplantı Sayısı

GRAFİKLER DİZİNİ

Grafik 1. BKÜ Reçete Yazma Yetkilisi ve ÜKD Durumu

Grafik 2. Hasat Öncesi Pestisit Denetim Grupları

Grafik 3. Bitki Koruma Ürünleri ile Zirai Mücadele Alet ve Makine Denetimleri

Grafik 4. Bitki Koruma Ürünü Bayileri ile Zirai Mücadele Alet ve Makine Bayilerine Uygulanan Yaptırımlar

Grafik 5. Hayvan Hastalıkları İle Mücadele

Grafik 6. Yıllara Göre Sevk Sayıları

Grafik 7. Sertifikasyon Çalışmaları

Grafik 8. Kurbanda Kesilen Hayvan Sayıları

Grafik 9. Yıllara Göre Kaydedilen Hayvan Sayıları

Grafik 10. İştigal İzin İşlemleri

Grafik 11. Ülkemiz Sınırlarından Yasadışı Yollarla Girerken Yakalanan Hayvan Sayıları

Grafik 12. Ülkemiz Sınırlarından Yasadışı Yollarla Girerken Yakalanan Hayvansal Ürün Miktarları

Grafik 13. Akreditasyon Çalışmaları

Grafik 14. Yıllara Göre (2016-2017) Gıda Kontrol Görevlilerinin Dağılımı

Grafik 15. ALO 174 Gıda Hattına Yapılan Başvuru Sayısı ve İdari Yaptırım Sayısı

Grafik 16. Yıllara Göre Yem İşletmeleri Denetim Sayıları

Grafik 17. Yemlerde Etiket Beyanına Uygunluk Kontrolü

Grafik 18. İhracatta Bitki Sağlığı Denetimleri ve Analiz Sayıları

Grafik 19. İthalatta Bitki Sağlığı Denetimleri ve Analiz Sayıları

Grafik 20. Veteriner İlaç İhracatı

Grafik 21. Düzenlenen İthalat Uygunluk Belgesi

Grafik 22. Yatırım Projeleri Harcamaları

Grafik 23. Desteklemeler


KISALTMALAR

AB Avrupa BirliğiAPIMONDIA Dünya Arıcılar BirliğiBİMER Başbakanlık İletişim MerkeziÇHC Çin Halk CumhuriyetiDG SANTE Avrupa Komisyonu DTÖ Dünya Ticaret ÖrgütüEFSA Avrupa Gıda Güvenliği OtoritesiEKÜY Entegre ve Kontrollü Ürün YönetimiEuFMD Avrupa Şap Hastalığı komisyonuEPPO Avrupa ve Akdeniz Bitki Koruma TeşkilatıFAO Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım ÖrgütüGDO Genetiği Değiştirilmiş OrganizmalarGE Glisidil Yağ Asidi EsterleriGMP İyi Üretim UygulamalarıGGBS Gıda Güvenliği Bilgi SistemiGOKBK Gıda Olarak Kullanılabilecek Bitkiler KomisyonuHAYSAĞ Hayvan SağlığıHAYBİS Hayvancılık Bilgi SistemiIHC Uluslararası Bal KomisyonuIPPC Uluslararası Bitki Koruma KonvansiyonuİSEDAK İslam İşbirliği Teşkilatı Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi KomitesiKAK Kodeks Alimentarius KomisyonuKEİT Karadeniz Ekonomik İşbirliği TeşkilatıKKKS Koyun Keçi Kayıt SistemiKKTC Kuzey Kıbrıs Türk CumhuriyetiOIV Uluslararası Bağ ve Şarap ÖrgütüRASSF Gıda ve Yemde Hızlı Alarm SistemiSİDM Yenilenen ve İlave Edilen Standart İlaç Deneme MetoduTİSİT Tarım İlaçları Sanayici, İthalatçı ve Temsilcileri DerneğiTUS Tahmin ve Uyarı SistemleriTAGEM Tarımsal Araştırmalar Genel MüdürlüğüTÜBİTAK Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma KurumuTURKVET Türk Veteriner Bilgi SistemiTARMAKBİR Türk Tarım Alet ve Makinaları İmalatçıları BirliğiTBT Ticarette Teknik EngellerUKP Çok Yıllık Ulusal Kontrol PlanıÜKD Üretici Kayıt DefteriZİMİT Zirai Mücadele İlaçları Üreticileri DerneğiZRA Zararlı Risk AnaliziWHO Dünya Sağlık Teşkilatı


BÖLÜM 1GENEL BİLGİLER


A- Misyon ve Vizyon

B. Yetki, Görev ve Sorumluluklar

a) Güvenilir gıda ve yem arzını sağlamak, bu amaçla politikalar oluşturmak ve denetlemek

b) Gıda ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin üretim, işleme ve pazarlama ile ilgili süreçlerin her aşama-sındaki izlenebilirliğine yönelik esasları belirlemek

c)Gıda ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri üreten işyerlerinin niteliklerini ve bunlara ilişkin izin ve kayıt esaslarını belirlemek, bunların izin ve kayıt işlemlerini yapmak, bu işyerlerini gıda siciline kaydetmek, üretim ve satış yerlerinin kontrol ve denetimlerini yapmak veya yaptırmak

ç) Gıda ve yemler ile gıdayla temasta bulunan madde ve malzemelerin giriş ve çıkış gümrük kapılarını, ilgili kurumların görüşlerini alarak tespit ve ilan etmek; d) Yem işletmelerinin hijyen gerekliliklerini belirlemek ve kayıt/onay işlemlerini yapmake) Yem katkı maddelerinin ve özel besleme amaçlı yemlerin onayı ve kullanımı ile ilgili esasları belirlemek ve denetlemekf ) Hayvan kimlik sistemini kurmak ve hayvan hareketlerini kontrol etmek

g) Canlı hayvan, bitki, hayvansal ve bitkisel ürünler ile yem ve gıdanın dış ticareti ile ilgili sağlık şartlarını belirlemek, sınır kontrol noktalarını ve bunların çalışma esaslarını belirlemek ve yürütmekğ) Bitki, hayvan, gıda ve yem güvenirliğini gözeterek tüketiciyi ve halk sağlığını korumak amacıyla tedbirler almakh) Hayvan refahını sağlamaya yönelik çalışmalar yapmak

I) Hayvan ve bitki sağlığı ile gıda ve yem konusunda faaliyet gösteren laboratuvarların belgelendirilmesine yönelik esasları belirlemek ve bunları denetlemek

i) Hayvansal ürünlerin işlenmesi ve pazarlanmasına ilişkin kontrol ve takip işlemlerini yapmak ve buna ilişkin esasları belirlemekJ) Hayvan hastalıkları ile mücadele ve hayvan sağlığı hizmetlerini yürütmek ve buna ilişkin esasları belirlemek

k) Hayvan sağlığında kullanılan tedavi edici ve koruyucu maddeler ile bunların etken ve yardımcı maddelerinin imal, satış, taşıma ve muhafaza şartlarını tespit ve ilan etmek

l) Hayvan sağlığı, teşhis ve tedavi hizmetleri ile ilgili faaliyet gösteren kurum ve kuruluşlar ile hayvan satış, kesim ve eğitim yerleri ve barınaklara ilişkin esasları belirlemekm) Bitki sağlığını korumak, bitki hastalıkları ve zararlıları ile mücadele etmek ve buna ilişkin esasları belirlemek

n)Bitki pasaport sistemini kurmak, bitki ve bitkisel ürün hareketlerini kontrol etmek, bitki korumada kullanılan ürün-lerin norm ve özellikleri ile onay verilmesine ilişkin esasları belirlemek, onay vermek, kontrol işlemlerini yapmak ve denetlemek.

o) Bitki ve hayvan sağlığı ile gıda ve yem güvenirliğini sağlamak amacıyla risk yönetimi esaslarını belirlemek, bilimsel risk değerlendirmesi yapmak ve risk iletişimini sağlamak

ö) Hayvan ve bitki sağlığının korunması ile gıda ve yem kontrolünde görevlendirilecek personelin niteliklerini, çalışma usul ve esaslarını belirlemekp) Belirtilen görevler ile ilgili yayım faaliyetlerinin koordinasyonuna yardımcı olmak

MİSYONÜlkemizin ve dünya pazarlarının ihtiyacı olan güvenilir gıda ve kaliteli tarım ürünlerine erişebilirliği gerçekleştirmek

VİZYONGıda, tarım ve hayvancılık alanında; üretici ve tüketici memnuniyetini en üst düzeyde sağlamak


C. Teşkilat Yapısı

9

C-Organizasyon Şeması

Genel Müdür

Genel Müdür Yardımcısı Genel Müdür

Yardımcısı Genel Müdür



Yardımcısı

Bitki Koruma Ürünleri

Daire Başkanlığı

Bitki Sağlığı ve Karantina


Bitki ve Bitkisel Ürünler Sınır

Kontrol Daire Başkanlığı

İdari İşler ve Koordinasyon


Hayvan ve Hayvansal Ürünler

Sınır Kontrol Daire Başkanlığı

Yem Daire Başkanlığı

Risk Değerlendirme Daire Başkanlığı

Hayvan Sağlığı ve Karantina


Veteriner Sağlık Ürünleri ve Halk

Sağlığı Daire Başkanlığı

Gıda İşletmeleri ve Kodeks


Gıda Kontrol ve Laboratuvarlar



D. Bağlı Kuruluşlar

10

D-Bağlı Kuruluşlar

85 bağlı Kuruluş Müdürlüğümüzde 2.340 Teknik ve 1.091 İdari olmak üzere toplam 3.431 Personel

Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

Ulusal Gıda Referans Laboratuvarı (1) Bursa Gıda ve Yem Kontrol Merkez Araştırma Müdürlüğü (1) Gıda Kontrol Laboratuvar Müdürlükleri (39)

• Veteriner Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü (1)

• Veteriner Kontrol Enstitüsü Müdürlükleri (7)

• Şap Enstitüsü Müdürlüğü (1)

Zirai Karantina Müdürlükleri (12)

Veteriner Sınır Kontrol Noktası Müdürlükleri (23)

İL MÜDÜRLÜKLERİ (81) • Gıda ve Yem Şube Müdürlüğü • Bitkisel Üretim ve Bitki Sağlığı Şube Müdürlüğü • Hayvan Sağlığı, Yetiştiriciliği ve Su Ürünleri Şube

Müdürlüğü


BÖLÜM 2FAALİYETLERE İLİŞKİN

BİLGİ VE RESMİ KONTROLLER


Entegre Mücadele Faaliyetleri

Zirai mücadele uygulamalarında kimyasal kullanmadan önce kültürel tedbirler, biyolojik mücadele, biyoteknik mü-cadele gibi alternatif yöntemlerin uygulanması, çevre dostu mücadele yöntemlerinin yaygınlaştırılması amacıyla uygu-lanmaktadır (Tablo 1).

5 yıllık hazırlanan “Entegre Mücadele Uygulama Program ve Prensipleri” çerçevesinde Projeli Entegre Mücadele uygu-lamalarında 7 kat artış sağlanmıştır.

Tablo 1. Entegre Mücadele Çalışmaları

ÜrünProgram Uygulama

Gerçekleşme %İl Çiftçi Alan(da) İl Çiftçi

Alan(da)

Antepfıstığı 6 835 57.450 6 902 59.270 108

Bağ 33 2.466 47.562 33 2.312 46.690 94

Buğday 52 18.583 2.373.340 52 12.020 2.108.123 65

Elma 30 1.635 35.373 29 1.317 29.721 81

Fındık 14 1.803 31.766 14 1.430 27.785 79

Kayısı 9 705 14.052 9 488 10.056 69

Kiraz 16 1.221 18.591 15 1.164 19.747 95

Mısır 15 1.350 161.000 15 1.154 154.784 85

Nohut 8 660 17.930 8 588 20.012 89

Mercimek 3 175 28.550 2 100 26.000 57

Örtüaltı 21 1.523 3.449 19 1.199 3.557 79

Pamuk 13 1.657 378.270 13 2.329 260.095 141

Patates 22 1.718 39.495 18 1.097 46.056 64

Şeftali 10 489 6346 10 359 6.080 73

Zeytin 18 3.702 226.555 18 6.830 187.226 184

Turunçgil 2 720 9.233 2 740 8.326 103

Genel Toplam 81 42.216 3.565.055 81 34.029 3.013.528 81

BİTKİ SAĞLIĞI FAALİYETLERİ


Entegre ve Kontrollü Ürün Yönetimi (EKÜY) Projesi

Bakanlığımızca taze meyve ve sebzelerde Entegre Mücadele prensiplerinin yaygınlaş-tırılması ve kalıntının önlenmesi amacıyla EKÜY projesi uygulanmaktadır. EKÜY projeleri ile hem iç tüketime güvenilir ürün arzı sağlanmakta, hem de ihracatta olası sorunların yaşanması önlenmektedir. 2017 yılı çalışmaları Tablo 2’de verilmiştir.

Tablo 2. Entegre ve Kontrollü Ürün Yönetimi Çalışmaları

ÜrünProgram Uygulama

Gerçekleşme%İl Çiftçi Alan(da) İl Çiftçi

Alan(da)

Armut 4 397 9.040 3 403 9.001 102

Bağ 9 840 17.878 9 874 21.066 104

Çilek 1 15 70 1 15 64 100

Domates 4 249 3.221 4 227 3.724 91

Elma 7 601 18.573 7 505 26.456 84

Erik 1 9 98 1 9 75 100

İncir 2 154 2.150 2 158 2.243 103

Kayısı 3 166 3.442 3 167 3.460 101

Kiraz 17 1.159 14.394 17 1.077 15.326 93

Örtüaltı 11 1.616 9.683 14 1.601 10.786 99

Şeftali 6 595 9.206 6 426 12.835 72

Turunçgil 8 1.393 97.068 8 1.484 97.988 107

Marul 1 15 550 1 13 535 87

Genel Toplam 81 7.059 190.923 81 6.959 203.559 99


Süne Mücadelesi

Süne mücadelesi çalışmaları ülke çapında süne ile bulaşık olan tüm hububat alanlarında yapılmaktadır. 2017 yılında; 640 ekip ile 59 ilde, 9.000 köyde 38.7 milyon dekar alanda süne sürveyleri yapılmıştır. Yapılan sürveyler sonucunda;

Süne popülasyonu ekonomik zarar eşiğinin üzerinde olan 10.279.386 dekar alanda ilaçlama kararı alınmış olup, 24 ilde, 7.138.783 dekar alanda kimyasal mücadele yapılmıştır. İlaç-lama kararı alındığı halde çiftçilerimiz tarafından 3.140.603 dekar alanda ilaçlama yapılmamıştır.

Yaklaşık 28.400.000 milyon dekar hububat alanı ilaçlama dışı bırakılmıştır.

1.8 milyon adet parazitoid üretimi ve salımı yapılmış olup son 15 yılda toplam 92.9 milyon adet parazitoid üretim ve salımı yapılmıştır.

Mücadelenin başarısını değerlendirmek amacıyla 11.818 adet numune üzerinden emgi analizi yapılmış olup emgi oranı mücadele yapılan alanlarda % 0.62 mücadeleye gerek duyulmayan alanlarda % 0.66 mücadele gerektiği halde ilaçlanmayan alanlarda % 2.55 olarak tespit edilmiştir. Ülkemiz genelinde emgi oranı ortalaması % 0.81 olarak hesaplanmıştır.

Süne mücadelesinin Milli Ekonomiye katkısı; 1.448.159.728 TL olmuştur.

Çekirge Mücadelesi

Tarım alanlarının dışında kalan; çayır- mera, hazine arazisi, köy ortak arazisi, gibi şahıs mülkü olmayan yerlerde çekirge müca-delesi, devlet yardım mücadelesi şeklinde yürütülmektedir. 2017 yılında; Çekirge çıkma ihtimali olan ve programa alınan 59 İlde, 227.972 dekar alan takip edilmiştir. Kimyasal mücadele yapıl-ması gereken; 44 İlde, 80.855 dekar alanda kimyasal mücadele yapılmıştır.

Tarla Faresi Mücadelesi

Tarla faresi mücadelesi amacıyla 2017 yılında 72 ilde 13.067.919 dekar alanda sürvey yapılmış ve sürvey sonucuna göre 67 ilde 2.161.946 dekar alanda mücadele yapılmıştır.


Akdeniz Meyvesineği (Ceratitis capitata)Mücadelesi ile İlgili Çalışmaları

Akdeniz meyvesineği (Ceratitis capitata) turunçgil ve birçok mey-ve türünde zararlı olup aynı zamanda ülkemizde karantina et-menidir. Zararlı ile zamanında ve toplu mücadele yapılması ve mücadelenin etkinliğinin artırılması amacıyla Adana, Hatay, Os-maniye ve Mersin illerinde “Akdeniz Meyvesineği Mücadelesi Pi-lot Projesi” 309.000 dekar alanda yürütülmektedir. Bu kapsamda belirlenen alanlarda mücadele amaçlı 50.000 adet kitle yakalama tuzakları üreticilere ücretsiz dağıtılmıştır.

Ülke genelinde Akdeniz meyvesineğinin izlenebilirliğinin sağ-lanması amacıyla 44 İlde “Akdeniz Meyvesineği İzleme Projesi” yürütülmektedir. Bu kapsamda toplam 1.025 istasyonda, her is-tasyona iki (2) adet tuzak olacak şekilde, toplam 2.050 adet tuzak ile zararlı takibi yapılmıştır. Akdeniz meyvesineği ile programlı olarak mücadeleye devam edilmektedir.

Tahmin ve Uyarı Sistemleri (TUS) ile İlgili Çalışmalar

Zararlı organizmalar ile zamanında mücadele yapılabilmesi ama-cıyla sıcaklık, nem vb İklim verilerini kullanarak uyarı veren bilgi-sayarlı elektronik tahmin erken uyarı sistemleri kullanılmaktadır.

Elmada; Elma Karalekesi (Venturia inaequalis) ve Elma İç Kurdu (Cydia pomonella) ile Bağda; Bağ Salkım Güvesi (Lobesia botrana) ve Bağ Mildiyösü (Plasmopora viticola) konularında elektronik tahmin ve uyarı sistemleri kullanılmaktadır.

2017 yılında 44 ilde 196 adedi elmada, 82 adedi bağda, 46 adedi hem bağ hem de elmada kullanılmak üzere toplamda 324 adet tahmin ve uyarı sistemi kurulu olup, 3.032.751 dekar alanda kul-lanılmaktadır.


Sürvey Çalışmaları

Sürvey çalışmaları yıllık “Bitki Sağlığı Uygulama Programı” kitabında yer alan tali-matlar çerçevesinde İl/İlçe Müdürlüklerimiz tarafından yürütülmektedir. Ülkemiz-de 2017 yılında sürveyi yürütülen zararlı organizma sayısı 29’dur. Bu zararlı organiz-malardan 11’i ülkemizde varlığı bilinmeyen, 18’i ülkemizde sınırlı olarak bulunan zararlı organizmalardır.

Tablo 3. Sürvey Çalışmaları

Konukçu Ülkemizde varlığı bilinmeyen zararlı organizmalar *

Asma Bois Noir (Bn) İle Flavescence Doree (Fd) Fitoplazması

Çam Çam solgunluk nematodu (Bursaphelenchus xylophilus)

TurunçgilNarenciye yeşillendirme (Citrus Greening Bacterium)

Turunçgil sarı damar açılması virüsü (Citrus Yellow Vein Clearing Virüs CYVCV)

Pamuk Pamuk unlu biti (Phenacoccus solenopsis)

Zeytin - Bağ Xylella yaprak yanıklığı (Xylella fastidiosa)

Kivi Kivide bakteriyel kanser (Pseudomonas syringae actinidiae)

Patates Epitrix similaris

Orman – Süs b. Ani meşe ölümü (Phytophthora ramorum)

Nar Narda bakteriyel yanıklığı (Xanthomonas axonopodis punicae)

Çam Çam çıralı kanser hastalığı (Gibberella circinata)

Konukçu Ülkemizde sınırlı olarak bulunan zararlı organizmalar *

Patates

Patates siğili (Synchytrium endobioticum)

Bakteriyel solgunluk ve patates kah. çürüklüğü (R.solanacearum)

Patates halka çürüklüğü (C. michiganensis subsp. sepedonicus)

Patates kist nematodları (Globodera rostochiensis, G. pallida)

Patates kök ur nematodları (Meloidogyne chitwoodi)

Patates güvesi (Phthorimaea operculella)

Karpuz Karpuz bakteriyel meyve lekesi (Acidovorax avenae subsp. citrulli)

Taş çekirdekler Sarka virüsü (Plum pox potyvirus PPV)

Çeltik Çeltikte beyaz uç nematodu (Aphelenchoides besseyi)

Palmiye Palmiye kırmızıböceği (Rhynchophorus ferrugineus)

DomatesDomates lekeli solgunluk virüsü

Lasioptera sp.

Kestane Kestane gal arısı (Dryocosmus kuriphilus)

Soğan Soğanda beyaz çürüklük (Sclerotium cepivorum)

Polifag Turunçgil uzun antenli böceği (Anoplophora chinensis)

Meyve Kanadı noktalı sirke sineği (Drosophila suzuki)

Mısır Batı mısır kök kurdu (Diabrotica virgifera)

Havuç Candidatus Liberibacter solanacearum

* Zararlı organizmanın konukçularının üretildiği tüm illerde sürveyler yapılmaktadır.


Palmiye Kırmızı Böceği Patates Siğili

Karantina ve Eradikasyon Çalışmaları

Ülkemizde sınırlı alanlarda varlığı tespit edilen hastalık, zararlı ve yabancı otlar ile bunların konukçularının bulaşık olmayan alanlara taşınmasını ve yayılmasını önlemek için teknik ve yasal tedbirler alınmaktadır. 2017 yılında karantina tedbiri alınan zararlı organizmalar ve yürütülen çalışmalar Tablo 4’te verilmiştir.

Tablo 4. Karantina ve Eradikasyon Çalışmaları

Sıra No Karantina etmeni İl Sayısı

Alan(da/adet) Tedbir

1 Patates siğili 17 38.265 da

Patates ve diğer konukçu bitki üretimi yasaklanmıştır.

2 Bakteriyel solgunluk ve patates kahverengi çürüklüğü 13 2.092 da

3 Patates halka çürüklüğü 9 3.112,5da

4 Patates kist nematodları 7 2.024 da

5 Karpuz bakteriyel meyve lekesi 1 28,671 da Karpuz ve diğer konukçu bitki üretimi yasaklanmıştır.

6 Şarka virüsü 13 17.000 adet Bulaşık ağaçlar/fidanlar imha edil-miştir.

7 Kestane gal arısı (Dryocosmus kuriphilus) 3 27.006 da Biyolojik mücadele çalışmaları yürütülmektedir.

8 Palmiye kırmızıböceği 5 2.217 adetBulaşık ağaçlar imha edilmiştir.

9 Turunçgil uzunantenli böceği (Anoplophora chinensis) 2 3.331 ağaç

10 Domates lekeli solgunluk virüsü 2 70.270 da Karantina çalışmaları devam et-mektedir.

11 Kanadı noktalı sirke sineği (Drosophila suzuki) 36 0 Tuzaklarda tespit edildi. Karantina çalışmaları devam etmektedir.

12 Lasioptera sp. 2 11.043 da Karantina çalışmaları devam et-mektedir.13 Pamuk unlu biti (Phenacoccus solenopsis) 4 366 da

14 Turunçgil sarı damar açılması virüsü 1 12.250 ağaç Bulaşık ağaçlar/fidanlar imha edil-miştir.


Bitki Koruma Ürünleri ve Zirai Mücadele Alet ve Makineleri ile İlgili Faaliyetler

Son zamanlarda bitki koruma ürünleri ile ilgili yaşanan problemler, hâlihazırda kullanılması zorunlu olan mevcut barkod programlarının etkin olarak kullanılmaması ve ihtiyacı karşılamaması, bitki koruma ürün-leri ile ilgili izlenebilirliğin bir sorun haline gelmesi gibi nedenler ile Bakanlığımızca “Bitki Koruma Ürünleri Takip Programı” hazırlanmıştır.

Söz konusu program; Bakanlığımızın uhdesinde olup, kullanıcılar açısından veya programda yer alacak verilerin gizliliği ve korunması açısından herhangi bir risk oluşturmayacak şekilde hazırlanmış ve bu risk-ler dikkate alınarak uygulamaya konulmuştur.

Bakanlığımızca yapılan değerlendirmeler sonucunda karekod sitemini içeren söz konusu “Bitki Koruma Ürünleri Takip Programı” aşağıda yer alan takvime göre uygulamaya konulmuştur (Tablo 5).

Tablo 5. Bitki Koruma Ürünleri Takip Programı Uygulama Planı

Karekod sistemini içeren BKÜ takip programının uygulamaya takvimi Tarih

1 Sıvı formülasyon Herbisitler 01 Ocak 2018

2 Sıvı formülasyon Fungusit 01 Mart 2018

3 Sıvı formülasyon İnsektisit 01 Mayıs 2018

4 Sıvı formülasyon Diğer 01 Temmuz 2018

5 Katı formülasyon Herbisit 01 Eylül 2018

6 Katı formülasyon Fungusit 01 Kasım 2018

7 Katı formülasyon İnsektisit 01 Ocak 2019

8 Diğer Bitki koruma ürünleri 01 Mart 2019

• Bitki koruma ürünleri Bakanlık-Sektör Eğitim ve Bilgilendirme Toplantısı

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından Bakanlık temsilcile-ri, Tarım İlaçları Sanayici, İthalatçı ve Temsilcileri Derneği (TİSİT) ve Zirai Mücadele İlaçları Üreticileri Derneği (ZİMİT) yetkilileri ile bitki koruma ürünleri konusunda faaliyet gösteren 160 civarında fir-madan yaklaşık 260 temsilcinin katılımı ile 30 Eylül 2017-02 Ekim 2017 tarihlerinde Antalya’da “Bitki Koruma Ürünleri Bakanlık-Sektör Bilgilendirme Toplantısı” düzenlenmiştir. Toplantıda; Ruhsatlandırma, etiketleme, ambalajlama, satış, ithalat, kontrol vb. konularda yaşanan problemler,


• Bitki koruma ürünleri Bayi-Toptancı Eğitim ve Bilgilendirme Toplantıları

Bitki koruma ürünleri bayi ve toptancılarının mevzuat bilgisi eksikliğinin giderilmesi ve yeni uygulamaya konulacak Bitki Koruma Ürünleri Takip Programının uygulanmasında sorun yaşanmaması amacıyla be-lirli bir takvim çerçevesinde öncelikli olarak tarım potansiyelinin yoğun olduğu iller (43 il) dikkate alına-rak 14-21 Ekim 2017 tarihlerinde 4 farklı Grupta 750 Bayi ve Toptancının, 23-24 Aralık 2017 Tarihinde diğer illerde (39 il) yer alan 75 bayinin, ayrıca 26-29 Ekim 2017 tarihleri arasında Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri bünyesinde yer alan yaklaşık 550 bayinin katılımıyla Antalya ilinde Eğitim ve Bilgilendir-me toplantıları yapılmıştır. Yapılan toplantılarda; Ruhsatlandırma, etiketleme, ambalajlama, satış, ithalat, kontrol vb. konularda yaşanan problemler,Önümüzdeki dönemde uygulamaya konulacak Mevzuat ile birlikte getirilecek yenilikler ve değişiklikler,Bitki koruma ürünlerinin üretici ve ithalatçıdan başlamak üzere toptancı-bayi ve üreticiye kadar olan

süreçte takibinin sağlanması amacıyla hazırlanmış ve 2018 yılı itibariyle uygulamaya konulacak “Bitki Koruma Ürünleri Takip Programı” nın tanıtılması, uygulanması, programa veri girişlerinin yapılması,

Karekod siteminin oluşturulması için gereklilikler, konularını kapsayan Eğitim ve Bilgilendirme yapılmıştır. Böylece yaklaşık 1.350 bayinin ayrıntılı olarak bilgilendirilmesi ve eğitilmesi sağlanmıştır.

Önümüzdeki dönemde uygulamaya konulacak Mevzuat ile birlikte getirilecek yenilikler ve değişiklikler,Bitki koruma ürünlerinin üretici ve ithalatçıdan başlamak üzere toptancı-bayi ve üreticiye kadar olan

süreçte takibinin sağlanması amacıyla hazırlanmış ve 2018 yılı itibariyle uygulamaya konulacak “Bitki Koruma Ürünleri Takip Programı”nın tanıtılması, uygulanması, programa veri girişlerinin yapılması,

Karekod siteminin oluşturulması için gereklilikler, konularını kapsayan Eğitim ve Bilgilendirme top-lantısı yapılmıştır.


• Bitki koruma ürünleri Bakanlık-İl Müdürlükleri Eğitim ve Bilgilendirme Toplantısı

Bakanlığımız il müdürlüklerinde bitki koruma ürünlerinin kontrolünde görevli yaklaşık 170 personelin katılımıyla Antalya ilinde Eğitim ve Bilgilendirme toplantıları yapılmıştır. Yapılan toplantılarda;

Bitki Koruma ürünleri ile ilgili yürürlükte olan mevzuat,

Önümüzdeki dönemde uygulamaya konulacak Mevzuat ile birlikte getirilecek yenilikler ve değişiklikler,

Uygulamaya konulacak olan “Bitki Koruma Ürünleri Takip Programı’nın tanıtılması, uygulanması, programa veri girişlerinin yapılması,

Karekod siteminin oluşturulması için gereklilikler, konularını kapsayan Eğitim ve Bilgilendirme top-lantısı yapılmıştır.

Yapılan bilgilendirme ve eğitim çalışmalarından sonra, 81 İl Gıda Tarım Hayvancılık Müdürlüğünde konu ile ilgili kişilerin görevlendirilmesi, bütün bayi ve toptancıların sisteme aktarılması ve erişim şif-relerinin verilmesi, aynı zamanda ruhsat sahibi firmaların sisteme aktarılarak sisteme erişim şifrelerinin verilmesi işlemleri yapılmakta olup, halen 81 ilde yaygınlaştırılmaktadır.

Bitki Koruma Ürünleri Takip Sistemi ile karekod ile izlenebilirliği sağlanmış olan bitki koruma ürünle-rinin üretim veya ithalattan başlayarak geçtikleri her noktadan alınacak bildirimlerle kullanıcıya kadar geçen bütün satış aşamaları ve son olarak kime satıldığı kayıt altına alınacaktır.

Zirai mücadele alet ve makineleri ile ilgili olarak,

• Zirai mücadele alet ve makineleri Bakanlık-Sektör Eğitim ve Bilgilendirme Toplantısı

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından, Bakanlık temsilci-leri, TARMAKBİR temsilcileri, Zirai Mücadele alet ve makineleri ile ilgili faaliyet gösteren 36 civarında firmadan yaklaşık 75 temsilcinin katılımı ile 20-21 Ekim 2017 tarihlerinde Antalya’da “Zirai mücadele alet ve makineleri Bakanlık-Sektör Bilgilendirme Toplantısı” düzenlenmiştir. Toplantıda;

Mevzuat, ruhsatlandırma, satış, kontrol vb. konularda yaşanan problemler,

Önümüzdeki dönemde uygulamaya konulacak Mevzuat ile birlikte getirilecek yenilikler ve değişiklik-ler,

Önümüzdeki dönemde uygulamaya konulması planlanan “Zirai mücadele alet ve makineleri Takip Programı’nın tanıtılması,

konularını kapsayan Eğitim ve Bilgilendirme yapılmıştır.

• Bitki koruma ürünleri ile Hammaddelerinin ithalatına esas gümrüklerden numune alınması ile ilgili eğitim ve bilgilendirme toplantısı

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından, Bakanlık temsilci-


leri, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı temsilcileri, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Temsilcileri ve bitki koruma ürünleri ve hammaddelerinin ithalatının gerçekleştiği gümrük kapılarının bulunduğu 6 adet il Müdürlüğü teknik elamanlarının katılımıyla 16-17 Kasım 2017 tarihlerinde Ankara’da “Eğitim ve Bilgi-lendirme Toplantısı” düzenlenmiştir.

• Bitki Koruma Ürünleri ve Zirai Mücadele Alet ve Makineleri ile İlgili Ruhsatlandırma İmal İzni, Piyasa Kontrolü Faaliyetleri

2017 yılında ruhsatlandırılan bitki koruma ürünleri ve zirai mücadele alet ve makineleri ile bu ürünleri imal eden firmalara verilen üretim izinleri, tavsiye alan bitki koruma ürünleri ve piyasa kontrolleri konu-sunda yapılan çalışmalar Tablo 6’da verilmiştir.

Bitki Koruma Ürünlerinin Önerilmesi, Uygulanması ve Kaydedilmesi

Bitki ve bitkisel ürünlerde bitki koruma ürünlerinin uzman kişilerce önerilmesi, uygulanması ve gerek-li kayıtların tutularak, güvenilir gıda üretimi ve izlenebilirliğin sağlanması “Bitki Koruma Ürünlerinin Önerilmesi, Uygulanması ve Kayıt İşlemleri Hakkında Yönetmelik” kapsamında yapılmakta olup, yapılan işlemler Grafik 1’de verilmiştir.

Tablo 6. Bitki Koruma Ürünleri ve Zirai Mücadele Alet ve Makineleri İzin ve RuhsatlarıBitki Koruma Ürünleri Zirai Mücadele Alet ve Makineleri

Ruhsat 224 63Tavsiye 247 -Üretim İzni 10 9İhraç Amaçlı İmal İzni 134 -Piyasa Kontrolü 761 26

Grafik 1. BKÜ Reçete Yazma Yetkilisi ve ÜKD Durum Tablosu

17.209

448.744 / 22.750

44.637 / 45.031

0

50.000

100.000

150.000

200.000

250.000

300.000

350.000

400.000

450.000

500.000

Reçete Yazma YetkiliSayısı

Yetkili Uygulayıcı Sayısı/Denetlenen

Dağıtılan Üretici KayıtDefteri Sayısı/Denetlenen

Adet

BKÜ Reçete Yazma Yetkilisi ve ÜKD Durum (2017 Yılı)

Zararlı Risk Analizi Çalışmaları

Bitkisel ürün ihracat ve ithalatına yönelik olarak şimdiye kadar; ithalata yönelik 39 ülkeden 17 ürün için ZRA amaçlı bilgi istenmiş, ihracata yönelik ise 29 ülkeye 11 tohum, 28 adet yaş ürün ve 15 adet kuru ürün olmak üzere toplam 54 ürün zararlı risk analiz raporları gönderilmiştir. Ayrıca şu ana kadar 52 zararlı organizma için zararlı risk analizi yapılmış olup, 5 zararlı organizma için çalışmalar halen devam etmektedir.


Hasat Öncesi Pestisit Denetimi

Taze meyve ve sebzede bağ, bahçe, tarla ve sera gibi üretim yerinde ürünler piyasaya gönderilmeden tarladan sofraya güvenilir gıda temini ve kalıntının önlenmesi amacıyla uygulanmaktadır. Hasat öncesi pestisit denetimleri sonucunda yasaklı, tavsiye dışı ve hatalı BKÜ kullanımı tespit edilen ürünlere imha veya hasadı geciktirme ve ürün sahiplerine ise idari para cezası uygulanmaktadır. Denetim faaliyetleri; 81 ilde, 43 farklı üründe risk esasına göre yürütülmektedir. Bu kapsamda 2017 yılında 16.171 üretim yeri denetimi yapılmıştır (Grafik 2).

Bitki Koruma Ürünleri ve Zirai Mücadele Makineleri ile İlgili Kontrol ve Denetimler

Bitki koruma ürünleri ile zirai mücadele alet ve makinelerinin üretildiği ve satıldığı yerlerin denetlenmesi faaliyetleri Grafik 3’de verilmiştir

6.723 6.344

3.104

0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

Meyve Sebze Diğer

Grafik 2. Hasat Öncesi Pestisit Denetim Grupları

Grafik 3. Bitki Koruma Ürünleri ile Zirai Mücadele Alet ve Makine Denetimleri

68 20

7184 7148

152 152

4779 4779

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

Üretim TesisiSayısı

Üretim TesisiDenetim Sayısı

Bayi Sayısı Bayi DenetimSayısı

Adet

Bitki Koruma Ürünleri Zirai Mücadele Alet ve Makineleri

Bitki koruma ürünü ve teknik maddesi üretim tesislerinde yapılan denetimlerde 1 adet üretim tesisinin izni iptal edilmiş, 4 adet üretim tesisinde eksiklikler tespit edilmesi nedeniyle idari yaptırım cezası uygu-lanmış ve eksikliklerin giderilmesi için 2 aylık süre verilmiştir. Zirai Mücadele Makineleri üretim tesisle-rinde yapılan kontrollerde ise 1 adet üretim tesisinin imal izni iptal edilmiştir.

RESMİ KONTROLLER


618

80 82 105

31 1

0

100

200

300

400

500

600

700

İkaz İhtar Para Cezası

Adet

Yaptırımlar

Bitki Koruma Ürünü Bayileri Zirai Mücadele Alet ve Makine Bayileri

Grafik 4. Bitki Koruma Ürünü Bayileri ile Zirai Mücadele Alet ve Makine Bayilerine Uygulanan Yaptırımlar

Ayrıca, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğünce oluşturulan kontrol ekibi tarafından 9 il’e gidilerek bitki koruma ürünleri ile ilgili olarak gerek il müdürlüğünce yapılan çalışmalar gerekse bazı bayiler yerinde kontrol edilmiş, tespit edilen eksiklikler il müdürlüklerine bildirilmiştir. Bayilerde yapılan kontrollerde satışa sunulmuş olan bitki koruma ürünlerinin etiket kontrolü yapılmıştır. Etiketlerinde uygunsuzluk tespit edilen 31 adet bitki koruma ürünü için idari yaptırım uygulanmıştır.

Ayrıca, bitki koruma ürünleri ile ilgili yürütülen piyasa kontrolleri kapsamında ruhsatına esas spesifikas-yonuna uygun olmadığı tespit edilen 15 adet bitki koruma ürünü için idari yaptırım cezası uygulanmış, 5 adet bitki koruma ürününün ise ruhsatı iptal edilmiştir.Bitki Koruma Ürünü Bayileri ile Zirai Mücadele Alet ve Makine Bayilerinin Kontrolleri

2017 yılında yapılan kontroller sonucunda mevzuata aykırı davrandıkları tespit edilen bitki koruma ürü-nü bayileri ile zirai mücadele alet ve makine bayilerine uygulanan yaptırımlar Grafik 4’de verilmiştir.

Bitki Pasaportu Denetimleri

Bitki pasaportu sistemi bir iç karantina uygulaması olup amacı üretim materyallerinin üretildiği yerde bitki sağlığı kontrollerini yaparak karantina organizmalarından ari üretim materyallerinin ticaretinin yapılmasını sağlamaktır. Bu kapsamda 2017 yılında 5.425 bitki pasaportu operatörü kayıt altına alınmış ve üretim yerleri kontrol edilmiştir (Tablo 7).

Tablo 7. Bitki Pasaportu Uygulama ve DenetimleriBitki Pasaportu Uygulama ve Denetimleri

İl Sayısı(Adet) Operatör Sayısı (Adet)

Yıllık Denetim Sayısı (Adet)

İdari yaptırım Sayısı (Adet)

Tutarı(TL)

Uygulama 81 5.425 9.991 12 48.893,59


Hayvan Hastalıkları ile Mücadele

Hayvan ve hayvansal ürünlerden insanlara geçen (zoonoz) hasta-lıklar nedeniyle toplum sağlığı ciddi olarak tehdit altında kalabil-mektedir. Hayvan sağlığının güvence altına alınamadığı bir ortam-da insan sağlığını korumak ve gıda güvenilirliğini temin etmek mümkün değildir.

“Sağlıklı İnsan İçin Sağlıklı Hayvan” yaklaşımında, hayvan sağlığı ve refahı, gıda güvenirliği ve halk sağlığı konularında veteriner he-kimlerin önemli sorumlulukları bulunmaktadır.

Hayvan sağlığından ve veteriner hizmetlerinden sorumlu olan Bakanlığımızca, her yönüyle stratejik bir sektör olan hayvancılı-ğa gereken önem verilerek, hayvan hastalıklarının kontrol altına alınabilmesi, eradikasyonunun sağlanması amacıyla “Oral Aşılama ile Kuduz Hastalığının Kontrol ve Eradikasyonu Projesi”, “Hay-van Hastalık ve Zararlıları İle Mücadele Projesi” ve “Aşı Üretim Merkezi Kurulması Projesi” gibi ulusal ve uluslararası birçok proje yürütülmektedir.

“HaySag-Hayvan Sağlığı ve Refahı” akıllı telefon uygulaması geliştirilerek 2017 yılında kullanıma açıl-mıştır. “HaySag” akıllı telefon uygulaması ile; Hayvan hastalıkları hakkında bilgi edinilebilmekte, yayım-lanan hayvan sağlığı, hayvan hareketleri ve hayvan refahı ile ilgili mevzuat takip edilebilmekte, Hayvan nakil belgeleri görüntülenebilmekte, Büyükbaş ve küçükbaş hayvanların ırk, cinsiyet, yaş bilgileri ve küpe numarası gibi bilgiler küpe numarası üzerinde yer alan barkod ile sorgulanabilmektedir. Ayrıca şüphe edilen hayvan hastalıkları en yakın İl Müdürlüğü Hayvan Sağlığı ve Yetiştiriciliği/Hayvan Sağlığı, Yetiştiriciliği ve Su Ürünleri Şube Müdürlüğü kurumsal e-posta adresine bildirilebilmektedir. Bakanlıkça yayınlanan hayvan sağlığı, hayvan hareketleri ve hayvan refahı ile ilgili güncel duyuruların yayınlanması mümkün olmaktadır. “HaySag” akıllı telefon uygulaması Android ve IOS marketlerden akıllı telefonlara yüklenebilmektedir. Söz konusu mobil uygulama ile vatandaşlar kurbanlık hayvanlarının tür, ırk, cinsiyet ve özellikle yaş bilgilerini sorgulayabilecek, yol kontrollerinde kolluk kuvvetleri hayvan bilgilerini kontrol edebileceklerdir.

Sağlık taramaları

Bakanlığımızca sürdürülen sağlık taramaları ile hayvan hastalıkları erken teşhis edilmekte, hastalıkların erken teşhis edilmesi de insan ve hayvan sağlığının korunması açısından büyük önem arz etmektedir.

Bakanlığımızca “korunma tedaviden daha kolay ve ucuzdur” prensibi ile her yıl ülkemizde görülen ihbarı zorunlu hastalıklara karşı mücadele programları oluşturulmaktadır. Bu programlar çerçevesinde aşılama, kordon, karantina, temizlik ve dezenfeksiyon çalışmaları yapılmaktadır.

Şap Hastalığı ile Mücadele

Şap hastalığına yönelik olarak “Bölgesel Risklerin Kademeli Azaltılmasına Dayalı Şap Hastalığının Kont-rolü ve Eradikasyon Eylem Planı» hazırlanmış ve 2014 yılı Ocak ayından itibaren uygulamaya konul-muştur. Plan çerçevesinde yapılacak çalışmalar ile Trakya’nın aşılı ariliğinin sürdürülmesi, Anadolu’da ise Ülkemizin şap hastalığından aşılı ariliği hedeflenmiştir. 2025 yılına kadar ülkemizin tamamı şap has-

HAYVAN SAĞLIĞI FAALİYETLERİ


talığından aşısız ari statüsüne ulaştırmak amacıyla Bursa, İzmir, Konya, Erzurum ve Şanlıurfa İllerinde farkındalığı artırmak üzere çalıştay düzenlenmiştir.

Aşı içerisindeki antijen miktarı arttırılarak koruyucu doz değeri 3PD50 den 6PD50’ye çıkarılmış, böylece aşının kalitesi arttırılarak hastalıkla mücadelede etkinlik sağlanmıştır.

Şap Enstitüsü tarafından genel bütçe imkanları ile üretilen şap aşıları hayvan sahiplerinden aşı ücreti alın-madan uygulanmaktadır. 01.01.2018 tarihinden itibaren ise aşılama ve serumlama ücreti kaldırılmıştır.

2015 yılında Bursa ve Konya illerinde, 2016 yılında Çanakkale, Samsun ve İzmir illerinde, 2017 yılında Diyarbakır ve İzmir illerinde Şap hastalığında “Tam Zamanlı Saha Tatbikatı ve Salgın Yönetimi Eğitimi” yapılmıştır. Söz konusu tatbikat 2018 yılında İzmir ve Edirne illerinde yapılacaktır.

Kuduz Hastalığı ile Mücadele

Kuduz hastalığı ile mücadele hem yaban hayatında havadan aşılama ile hem de sahipli ya da sahipsiz kedi ve köpeklerin aşılanması yolu ile sürdürülmektedir.

Hastalığının kontrol altına alınması amacıyla Avrupa Birliği destekli olarak “Kuduz Hastalığına Karşı Ağızdan Aşılama Projesi” 2014-2016 yıllarında uygulanmıştır. Proje kapsamında yılda bir kez olmak üzere 3 yıl süreyle yaban hayatına karşı, 105 Bin km² ormanlık ve kırsal alanda havadan aşılama çalışması yapılmış, her uygulama döneminde yaklaşık 1.9 Milyon adet aşılı yem kullanılmıştır. Söz konusu projenin devamı niteliğinde 2018 yılı Sonbaharında başlayacak yeni bir proje hazırlanmış olup, bu kapsamda 3 yıl süreyle yılda iki kez olmak üzere toplam 6 uygulama yapılacak, her bir uygulama döneminde 4.5 Milyon adet aşılı yem kullanılarak, 225 Bin km² ormanlık ve kırsal alanda havadan aşılama çalışması yapılacaktır.

Yabani hayvanlara yönelik aşılamanın yanında, evcil ve sokak kedi ve köpeklerine uygulanmak üzere Ba-kanlığımız bütçesinden her yıl kuduz aşısı alınmakta ve aşı bedeli alınmadan uygulanmaktadır. 2017 yılı içerisinde 619.890 kedi-köpek aşılanmıştır.

Brusella Hastalığı ile Mücadele

Brusella hastalığı ile mücadele, konjuktival aşı kullanılarak sürdürülmektedir. Aşılar Pendik Veteriner Kontrol Enstitü Müdürlüğü tarafından üretilmekte, ihtiyaç duyulduğunda bütçe imkanları dahilinde özel sektörden aşı satın alınmaktadır. Aşılar yetiştiricilerden aşı ücreti alınmadan uygulanmaktadır.

Hastalıkla mücadele amacı ile aşılamanın yanında, atık yapan hayvanlarda ve bu hayvanların bulunduğu işletmede izleme yapılmaktadır. Son yıllarda yapılan çalışmalar ile mihrak sayılarında önemli düşüşler gözlenmiştir.

Koyun Keçi Vebası Hastalığı ile Mücadele

Bakanlığımız Veteriner Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü tarafından üretilen PPR aşıları Ülkemiz genelinde yetiştiricilerden aşı ücreti alınmadan koyun ve keçilere uygulanmaktadır.

2017 yılında aşılama programı kapsamında, Trakya’da tüm küçükbaş hayvanlar, Anadolu’da ise hastalık mihraklarındaki tüm hayvanlar ile yeni doğan hayvanlar ve daha önce aşılanmamış ergin hayvanlar aşı-lanmıştır.

Tavuk Vebası Hastalığı ile Mücadele

Hastalık 2015 yılında Kastamonu, Balıkesir ve Manisa illerinde tespit edilmiş olup, 2.047.271 adet ka-natlı hayvan itlaf ve imha edilmiştir. Söz konusu mihraklarda yapılan çalışmaların ardından 15.08.2015 tarihinde Dünya Hayvan Sağlığı Teşkilatına (OIE) Ülkemizin hastalıktan ari olduğu bildirilmiştir.

2015, 2016 ve 2017 yıllarında tüm ülkemizi kapsayacak şekilde hastalık hakkında aktif survey çalışması


yapılmıştır. Ayrıca klinik survey çalışmaları da devam etmektedir.

Avian İnfluenza Acil Eylem Planı kapsamında oluşturulan Ulusal Hastalık Kriz Merkezi toplantıları ya-pılmakta olup, toplantı kararları ilgili paydaşlar ile paylaşılmaktadır. Söz konusu Acil Eylem Planı 2017 yılında güncellenerek yayınlanmıştır.

Hastalığın çıkması durumunda ihracatın kesilmemesi amacıyla yayınlanan İhbarı Mecburi Tavuk Vebası (Avian İnfluenza) Hastalığından Ari Bölgelerin Tanımlanması ve İlanı Hakkında Talimat kapsamında 81 ilimiz hastalıktan ari bölge olarak ilan edilmiş olup, 2017 yılında bu Talimat kapsamında survey planları hazırlanarak uygulanmıştır.

Hastalığa hazırlıklı olmak amacıyla 2005 yılından bu yana Gerçek Zamanlı Tatbikatlar yapılmaktadır. Tatbikatlar 3 gün masa başı eğitimi, 1 gün saha uygulaması ve 1 gün değerlendirme şeklinde gerçekleşti-rilmektedir. 2016 yılında Bursa, Erzurum, Konya ve Denizli, 2017 yılında Nevşehir ve Şanlıurfa illerinde yapılan tatbikat 2018 yılında Mersin ve Ordu illerinde yapılacaktır.

Sığırların Nodüler Ekzantemi Hastalığı ile Mücadele

Vektörlerle bulaşan ve çok uzak mesafelere yayılabilen Sığırların Nodüler Ekzantemi (Afrika Hastalığı) Ülkemizde ilk olarak 01.08.2013 tarihinde görülmüştür. Hastalığın kontrolü için sineklerle mücadele, hasta hayvanların itlafı, aşılama, kordon, karantina, temizlik ve dezenfeksiyon uygulamaları yapılmakta-dır.

Sığırların Nodüler Ekzantemi hastalığının kontrolü amacı ile koyun keçi çiçek hastalığı aşısı güvenilir olarak uygulanabilmektedir. Sığırların Nodüler Ekzantemi hastalığı ile mücadele amacı kapsamında 2013 yılında hastalık görülen iller ile bu illere sınır illerimizde bulunan büyükbaş hayvanlar 2014 yılı aşılama programına alınmıştır. 2015, 2016 ve 2017 yıllarında ise tüm iller aşı programına alınarak büyükbaş hay-van varlığının tamamının aşılanması amaçlanmıştır.

Sığırların Nodüler Ekzantemi hastalığı 2014 yılında tazminatlı hayvan hastalıkları arasına alınmıştır. Hastalığa yakalanan hayvanlar tazminatlı olarak itlaf ve imha edilmektedir. Tazminat oranı 2015 yılın-dan itibaren 4/4 oranına yükseltilmiş olup, itlaf edilen hayvan kıymet takdirlerinin tamamı yetiştiricilere ödenmektedir.

Mavidil Hastalığı ile Mücadele

Vektörlerle bulaşan Mavidil hastalığı uzun bir aradan sonra ülkemizde yeniden 12 Ağustos 2014 tarihinde görülmüştür. Mavidil hastalığına karşı Etlik Veteriner Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü tarafından aşı üretilmektedir. Mavidil hastalığının yayılmasının engellenmesi için riskli illerde bulunan küçükbaş hayvanlar aşılama programına alınmış ve aşılanmıştır. Aşılama ile birlikte kordon ve karantina tedbirleri ile sivrisinek mücadelesi yapılmaktadır.

Etlik Veteriner Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü tarafından başlatılan, Mavidil hastalığının kontrolü amacı ile gebe hayvanlara uygulanabilecek inaktif aşı üretimi çalışmaları ve söz konusu aşıların sığır ve keçilerde de kullanılabilmesi çalışmaları devam etmektedir.

Kene İlaçlama Programı

Bakanlığımız ve Sağlık Bakanlığı koordinasyonu ile yürütülen ilaçlamalar ile kene popülasyonunun azal-tılması ve bu sayede de kenelerin sebep olduğu başta Kırım Kongo Kanamalı Ateşi hastalığı olmak üzere diğer hastalıkların insanlara bulaşmasının önlenmesi hedeflenmiştir. 2017 yılında 13 ilde 92.128 işletme-de 2.765.543 adet büyükbaş ve 397.360 adet küçükbaş hayvana ilaç uygulaması yapılmıştır.


Epidemiyoloji Faaliyetleri

Ülkemiz hayvancılığı için büyük tehdit oluşturan ve ekonomik kayıplara neden olan bulaşıcı hayvan hastalıklarının epidemiyolojik takibi Genel Müdürlüğümüzce koordine edilmektedir. Bakanlık, Veteriner Enstitü Müdürlükleri ve İl Müdürlüklerinde oluşturulan ve birbiriyle koordineli olarak çalışan Epide-miyoloji Birimleri tarafından bulaşıcı hayvan hastalıklarının kontrolü ve nihai eradikasyonu çalışmaları çerçevesinde mihrak araştırması, mücadele yöntemlerinin izlenmesi ve değerlendirilmesi, verilerin analizi ile güncel ve epidemiyolojik kriterlere uygun raporların hazırlanması faaliyetleri yürütülmektedir.

Bu kapsamda, epidemiyolojik verilerin izlenebilirliğini sağlamak için Veteriner Bilgi Sistemi (VETBİS) de Epidemiyoloji birimi tarafından yürütülmektedir. Geçmiş yıllarda olduğu gibi 2017 yılı içerisinde de Veteriner Bilgi Sistemi İl Sistem Sorumlularına yönelik saha personelinin talep ve önerilerinin alındığı ve 6 aylık ile yıllık değerlendirmelerin yapıldığı 2 (iki) eğitim ve değerlendirme toplantısı gerçekleştiril-miş olup, bunların ilki 22-26 Mayıs 2017 tarihinde gerçekleştirilmiş ve 340 personele eğitim verilmiştir. İkincisi 6-17 Kasım 2017 tarihleri arasında gerçekleştirilmiş olup, eğitime 500 teknik personel katılım sağlamıştır.

Bakanlığımız bünyesinde sahada görev yapmakta olan veteriner hekimler tarafından hastalıkların epi-demiyolojik olarak incelenmesi, filyasyon ve bulaş kaynaklarının izlenmesi açısından teknik kapasitesini geliştirmek amacıyla Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü koordinasyonunda ve Avrupa Şap Hastalığı Ko-misyonunun (EuFMD) teknik desteği ile 4 grup halinde 2017 yılı Şubat ve Mart aylarında toplamda 126 Epidemiyoloji İl Birim sorumlusunun katılımının sağlandığı “Mihrak Araştırması ve Klinik Surveylans” çalıştayları yapılmıştır.

Yine teknik kapasite gelişimi sağlanması açısından EuFMD teknik desteği ile Haziran ayında sahada gö-revli 155 Veteriner Hekimin katılım sağladığı ve bir ay boyunca devam eden web tabanlı uzaktan eğitim (e-learning) programı gerçekleştirilmiştir.

2017 yılı Hayvan Hastalık ve Zararlıları ile Mücadele Programı çerçevesinde yürütülen önemli faa-liyetler ile ilgili sonuçlar aşağıdaki şekilde verilmiştir.

Grafik 5. Hayvan Hastalıkları İle Mücadele

12.230.625

12.226.034

960.700

1.853.502

4.026.249

2.348.364

346.864

352.532

97.150

642.637

12.089.809

4.569.693

11.575.561

14.199.323

14.604.761

2.377.669

2.313.629

4.771.439

2.604.630

382.806

280.215

143.100

619.890

13.459.956

1.699.648

13.864.033

0 5.000.000 10.000.000 15.000.000 20.000.000

Şap-Büyükbaş (İlkbahar)

Şap-Büyükbaş (Sonbahar)

Şap-Küçükbaş

Sığır Brusellozu

Koyun-Keçi Brusellozu

Koyun-Keçi Çiçek Hastalığı

Şarbon-Büyükbaş

Şarbon-Küçükbaş

Sığır Tüberkülozu

Kuduz (Kedi-Köpek)

Koyun-Keçi Vebası

Mavidil

Lumpy Skin Disease

2017 Yılı 2016 Yılı


6-17 Kasım 2017 tarihleri arasında gerçekleştirilen eğitime Epidemiyoloji İl Birim Sorumluları da dahil edilerek toplamda hayvan hastalıkları ile mücadele de görev alan 320 personele Epidemiyoloji konusunda teknik eğitim verilmiştir.

Bu eğitimlerden elde edilen çıktılarla 2017 yılı içerinde Genel Müdürlük ve İl Müdürlüğü personeli ta-rafından yapılan 219 ihbarı mecburi hastalık mihrakının epidemiyolojik olarak incelenmesi ve geri-ileri izleme yapılması sonucu 39 mihrak belirlenmiş ve kontrol altına alınmıştır.

Veteriner Bilgi Sisteminde hastalıkların etkin analizi, izlenmesi ve veri yönetimini sağlamak amacıyla “Epidemiyoloji” ekranı oluşturulmuş ve bu ekranla iliği çalışmalara devam edilmektedir. Ayrıca saha per-soneline yönelik eğitim faaliyetlerini organize etmek amacıyla e-learning ekranı yapılandırma çalışmaları-na da devam edilmektedir.

Hayvan Hareketleri

Ülkemizde sığır cinsi ve koyun keçi türü hayvanlar küpelenerek hayvan kayıt sistemlerinde (Türkvet ve KKKS) kayıt altına alınmaktaydı. Türkvet ve Koyun Keçi Kayıt Sistemi (KKKS), Tarım Bilgi Sistemi Pro-jesi kapsamında yer alan Hayvancılık Bilgi Sistemi (HAYBİS)’nde birleştirilerek; tüm hayvan türlerinin tek bir sistemde kaydedileceği Hayvan Kayıt Sistemi (TÜRKVET) ile hastalık, aşılama, numune takibi sistemlerinin yer alacağı Veteriner Bilgi Sistemi 30 Haziran 2016 tarihinde uygulamaya konulmuştur.

Sığır cinsi hayvanlar il içinde pasaportla, koyun ve keçi türü hayvanlar nakil belgesi ile hareket etmekte, iller arası canlı hayvan ve hayvansal ürün sevkleri resmi veteriner hekim tarafından düzenlenen veteriner sağlık raporları ile yapılmaktadır.

Resmi ve özel kesimhanelerden elde edilen hayvansal ürünler resmi veteriner hekimler tarafından sevk edilmektedir.

Yurtiçi canlı hayvan ve hayvansal ürünlerin iller arası sevklerinde düzenlenmesi zorunlu olan Veteriner Sağlık Raporları TÜRKVET üzerinden düzenlenmeye başlanmış olup, yurtiçi hareketler kontrol altına alınmıştır. Hareketlerin kontrol altına alınması hayvan hastalıkları ile mücadeleye olumlu katkı sağlamış-tır ( Grafik 6).

1.776.847 1.455.865 1.709.506

6.395.434 6.735.571 6.994.212

0

1.000.000

2.000.000

3.000.000

4.000.000

5.000.000

6.000.000

7.000.000

8.000.000

2015 2016 2017

Sevk Sayısı Büyükbaş Sevk Sayısı Küçükbaş

Grafik 6. Yıllara Göre Sevk Sayıları


Hayvan Satış Yerleri

Ülkemizde hayvan satış yerleri, 24.12.2011 tarih ve 28152 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Hay-van Satış Yerlerinin Ruhsatlandırılma ve Denetleme Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” çerçevesinde ruhsatlandırılmaktadır. Bu kapsamda ülkemizde 119 Hayvan Pazarı ve 19 Hayvan Borsası olmak üzere toplam 138 ruhsatlı hayvan satış yeri bulunmaktadır.Kurban Faaliyetleri

Ülkemizde kurban faaliyetleri Bakanlığımızın da yer aldığı Bakanlıklar Arası Kurban Hizmetleri Kuru-lu Kararı doğrultusunda her yıl Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yayımlanan Kurban Hizmetlerinin Uygulanmasına Dair Tebliğ çerçevesinde yürütülmektedir. Kurbanda kesilen hayvan sayıları Grafik 8’de verilmiştir.

40.866

37.450

20.757

31

41

11.750

39.121

36.831

20.782

64

66

15.314

41.303

39.172

22.516

69

66

14.882

0 20.000 40.000 60.000

Bakıcı Yeterlilik Belgesi

Sürücü Yeterlilik Belgesi

Tip-1 Nakliyeci Yetki Belgesi

Tip-2 Nakliyeci Yetki Belgesi

Uzun Yol Nakil Aracı Onay Belgesi

Satıcı Çalışma İzin Belgesi

SERT

İFİK

A AD

I

2017

2016

2015

Grafik 7. Sertifikasyon Çalışmaları

Grafik 8. Kurbanda Kesilen Hayvan Sayıları

867.652 923.751 817.805

2.716.336 2.939.252

2.720.271

0

500.000

1.000.000

1.500.000

2.000.000

2.500.000

3.000.000

3.500.000

2015 2016 2017

Büyükbaş (Adet) Küçükbaş (Adet)

Nakilde Hayvan Refahı ve Satıcıların Kayıt Altına Alınmasına İlişkin Faaliyetler

Nakilde hayvan refahı kapsamında gerçek ve tüzel kişi ve kuruluşlara ait nakil araçlarının taşıyacağı teknik ve sağlığa uygun asgari şartlar belirlenerek, nakil sırasında hayvanlara refakat eden bakıcılar ile nakil araç-larının sürücülerine yeterlilik belgesi, nakil yapan nakliyecilere yetki belgesi ve hayvan naklinde kullanılan araçlara onay belgesi verilerek veri tabanında kayıt altına alınmaktadır. Hayvan ticareti yapan satıcılar, hayvan hastalıklarının yayılmasını engellemek ve teknik, hijyenik ve sağ-lıklı şartlarda çalışmalarını sağlamak amacıyla kayıt altına alınmaktadır. Nakilde hayvan refahı ve satıcıların kayıt altına alınması kapsamında yapılan belgelendirme (sertifikas-yon) çalışmaları aşağıda verilmiştir.


Bakanlığımızca kurbanlık hayvan alımlarında, sevklerinde ve kesimlerinde dikkat edilecek hususlar ile kurban etinin muhafazası hakkında vatandaşlarımızın bilgilendirilmesi amacıyla kurban rehberi ile kur-banlık hayvanların ırk, yaş ve cinsiyetinin sorgulanabildiği “HaySag”isimli mobil uygulamanın tanıtımı amacıyla afiş bastırılmıştır.

Trakya’ya Hayvan Sevkleri

Hayvanların en az 3 ay sevk edilecekleri işletmede bulunmaları, 1 ay karantina altına alınmaları, bu süre içerinde yarıçapı 10 km’lik çevre alanında şap hastalığı görülmemesi ve Şap Enstitüsü tarafından yapı-lan testte hastalık bulaştırma riskini taşımadıklarının tespit edilmesi durumunda söz konusu hayvanların Trakya’ya sevkine izin verilmektedir. Şap Enstitüsü’nden alınan verilere göre; 2017 yılında Kurban Bay-ramında 11.575 büyükbaş, 9.001 küçükbaş hayvan Anadolu’dan Trakya’ya geçmek üzere onay almıştır.

Kimliklendirme Faaliyetleri

Ülkemizde sığır cinsi ve koyun keçi türü hayvanlar, hayvan hareketlerinin ve hayvan hastalıklarının daha etkin kontrolünü sağlamak, ülkesel ya da bölgesel eradikasyon programlarının etkin yürütülmesini desteklemek, ilgili birimlerce gerekli sağlık, ıslah, istatistik ve destekleme ödemeleri kayıtlarının daha dü-zenli tutulması ve değerlendirilmesi amacıyla plastik kulak küpeleriyle tanım-lanarak AB’ye uyumlu hayvan kayıt sistemlerinde kayıt altına alınmaktadır.

Sığır cinsi hayvanlar Türkvet veri tabanına, koyun ve keçi türü hayvanlar ise Koyun Keçi Kayıt Sistemi’ne (KKKS) kaydedilmekteydi. Türkvet ve Koyun Keçi Kayıt Sistemi (KKKS), Tarım Bilgi Sistemi Projesi kapsamında yer alan Hayvancılık Bilgi Sistemi (HAYBİS)’nde birleştirilerek; tüm hayvan türlerinin tek bir sistemde kaydedileceği TÜRKVET 30 Haziran 2016 tarihinde uygulamaya konulmuştur (Grafik 9).

Grafik 9. Yıllara Göre Kaydedilen Hayvan Sayıları

4.501.566 4.595.416

7.990.705

13.927.148 14.522.783

19.608.327

0

5.000.000

10.000.000

15.000.000

20.000.000

25.000.000

2015 2016 2017

Kaydedilen Hayvan Sayısı Büyükbaş Kaydedilen Hayvan Sayısı Küçükbaş


Veteriner Laboratuvar Hizmetleri ve Ruhsatlandırma

2017 yılında Bakanlığımıza bağlı Veteriner Kontrol Enstitü Müdürlüklerinde, 1.457.845 numunede 1.925.648 analiz yapılmıştır.2017 yılsonu itibariyle; toplam 6.132 muayenehane, 63 poliklinik, 54 hayvan hastanesi, Bakanlığımıza bağlı Enstitülerle birlikte 38 adet veteriner teşhis ve analiz laboratuvarı, 138 deney hayvanı kuruluşu faa-liyetine devam etmektedir.Veteriner Tıbbi Ürünler İçin İyi Üretim Uygulamaları (GMP)

Üretim yerlerinin Bakanlığımız GMP denetçileri tarafından denetimi sonrasında iyi üretim uygulamaları koşullarını sağlayan tesislere iyi üretim uygulamaları (GMP) sertifikası ve üretim yeri izin belgesi düzen-lenmektedir.Genel Müdürlüğümüz tarafından yurtdışında faaliyet yürüten üretim yerlerinin PIC/S üyesi otoritelerin-den almış oldukları GMP sertifikalarının kabul edilmesi için verilen süre sona ermiş olup, 05.05.2017 tarihi itibariyle PIC/S üye otoritelerinden GMP sertifikası almış tesislerde denetim kapsamına alınmıştır. Bu kapsamda; PIC/S üyesi otoritelerinden GMP sertifikası almış 103 adet üretim tesisi GMP denetimi başvurusu yapmış olup, bunlardan 11 adet üretim tesisi 2017 yılında denetlenmiş, kalan üretim tesisleri-nin 2018 yılında denetim planlaması yapılmıştır (Tablo 8).

Pazarlama İzin Sistemi

2017 yılı içerisinde, 36 adedi veteriner biyolojik ürün olmak üzere, toplam 280 adet veteriner tıbbi ürün, Veteriner Tıbbi Ürün Komisyonu tarafından incelenmiş 45 adedi ilaç, 7 adedi de biyolojik ürün olmak üzere toplam 52 adet veteriner tıbbi ürüne pazarlama izni düzenlemiştir. Genel Müdürlüğümüzce 2017 yılında 132 adet yeni pazarlama izni başvuru dosyasının ön incelemesi gerçekleştirilmiştir. Bununla birlikte 2017 yılı içerisinde 222 adet tıbbi olmayan veteriner sağlık ürününe izin belgesi verilmiştir. 2017 yılı içerisinde geçerliliği sona eren 150 adet veteriner tıbbi ürünün geçerlilik süreleri 5 yıl daha uzatılmıştır. Bakanlığımızdan izinli veteriner tıbbi ürünlerle ilgili 1000’i aşkın değişiklik başvurusu incelenerek sonuçlandırılmıştır.Temsilci Veteriner Ecza Depoları ve Veteriner Ecza Depoları ile İlgili Faaliyetler

16.11.2017 tarih ve 30242 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Veteriner Tıbbi Ürünler Hakkında Yö-netmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile veteriner ecza deposu ve temsilci veteriner ecza depolarına ruhsat verme yetkisi İl Müdürlüklerine devredilmiştir. Bu kapsamda yapılan çalışmalar Tablo 9’da verilmiştir.

Tablo 8. GMP Denetimi ve Üretim Yeri İzin Faaliyetleri

GMP Denetim ve Üretim Yeri İzin Faaliyetleri Sayısı

Verilen Üretim Yeri İzni Sayısı 3

GMP Sertifika Başvurusu Sayısı 43

Uygunluğu Kabul Edilerek Gerçekleştirilen Denetim Sayısı 43

Türkiye’de Gerçekleştirilen Denetim Sayısı * 7

Yurtdışında Gerçekleştirilen Denetim Sayısı* 6

Genel Müdürlüğümüz Tarafından GMP Sertifikası Verilen Yurtdışı Üretim Yeri Sayısı 6

Genel Müdürlüğümüz Tarafından GMP Sertifikası Verilen Yurtiçi Üretim Yeri Sayısı 9

Genel Müdürlüğümüzce PIC/S Uygunluğu Yönünden İncelenen Yurtdışı GMP Sertifikası Sayısı 153

Genel Müdürlüğümüzce PIC/S Uygunluğu Yönünden Kabul Edilen Yurtdışı GMP Sertifikası Sayısı 105


Tablo 9. Depo Ruhsatlandırılma FaaliyetleriDepo Ruhsatladırma Faaliyetleri Sayısı

Toplam Veteriner Ecza Deposu Sayısı 162Toplam Temsilci Veteriner Ecza Deposu Sayısı 7Verilen Veteriner Ecza Deposu Ruhsat Sayısı 5Verilen Temsilci Veteriner Ecza Deposu Ruhsat Sayısı 0Verilen Toplam Veteriner / Temsilci Veteriner Ecza Deposu Ruhsat Sayısı 5İptal Edilen Veteriner / Temsilci Veteriner Ecza Deposu Ruhsat Sayısı 0Askıya Alınan Veteriner / Temsilci Veteriner Ecza Deposu Ruhsat Sayısı 0

İştigal İzin İşlemleri

Gerçek veya tüzel kişilerin veteriner tıbbi ürünlerin ruhsatlandırılması ve pazarlamasını yapabilmek için Genel Müdürlüğümüze yaptıkları başvurular değerlendirilmekte ve başvuru uygun bulunanlara müraca-atçılara iştigal izin belgesi düzenlenmektedir (Grafik 10).

164

6 6 0

20406080

100120140160180

2016 yılı öncesi 2016 2017

İştigal İzini Alan ve Pazarlama İzin Sorumlusu Atayan Firma Sayısı

2016 yılı öncesi 2016 2017

Grafik 10. İştigal İzin İşlemleri

Satış İzin İşlemleri

Satış izin belgesi pazarlama izni verilmiş bir veteriner tıbbi ürünün, üretildikten veya ithal edildikten sonra piyasaya arz edilebilmesi için Bakanlıkça verilen belgedir. Bu kapsamda 2017 yılında veteriner biyolojik ürün dışındaki 16 adet veteriner tıbbi ürüne, Pendik Veteriner Kontrol Enstitüsünde analizi yapılarak, satış izni düzenlenmiştir.

Tıbbi Ürün Takip Faaliyetleri

Genel Müdürlüğümüz ülke genelinde perakende satış “Veteriner Tıbbi Ürün Perakende Satış İzni” almış yerlere ilişkin liste Bakanlığımız internet sayfasında güncel olarak yayınlamaktadır (Tablo 10, 11). Vete-riner tıbbi ürün takibi kapsamınca Veteriner Hekimlerin elektronik reçete düzenleyebilmeleri amacıyla Elektronik Reçete (E-Reçete) ve Veteriner İlaçları Takip Sistemi (VİTS) yazılımları tamamlanmış, sisteme Bakanlığımızdan izinli ilaçlar, üretim yerleri, toptan ve perakende satış noktaları tanımlanmış ve 2018 yılı itibari ile her iki sistem ülke genelinde uygulamaya geçirilecek hale getirilmiştir.


Farmakovijilans Faaliyetleri

Farmakovijilans, veteriner tıbbi ürünlerin istenmeyen etkileri ve ürünlere bağlı diğer muhtemel sorunların saptanması, tanımlanması, değerlendirilmesi ve önlenmesi ile ilgili çalışmalar olup, pazarlama izin sahibi gerçek tüzel kişiler ürünlerini ilk kez satışa sunabilmek için görevlendireceği bir veteriner hekim adına Farmakovijilans Sorumlusu Belgesi almak zorundadır (Tablo 12).

Ayrıca Genel Müdürlüğümüz veteriner tıbbi ürünlerin istenmeyen etki bildirimlerini değerlendirerek buna ilişkin Farmakovijilans çalışmalarını yürütmektedir (Tablo 13).

Tablo 10. İzinli Veteriner Tıbbi Ürün Perakende Satış Yerleriİzinli Veteriner Tıbbi Ürün Perakende Satış Yerleri Sayısı

Perakende Satış İzni Alan 5.697Perakende Satış İzni İptal Edilen 277

Tablo 11. Veteriner Tıbbi Ürün Temin İzinli YerlerVeteriner Tıbbi Ürün Temin İzinli Yerler Sayısı

İzin Alan İşletme 586İzni İptal Edilen İşletme 44Veteriner Tıbbi Ürün Temin İzni Verilen Kamu Kurumu 161

Tablo 12. Farmakovijilans FaaliyetleriYılı Düzenlenmiş Belge Sayısı İptal Edilen Belge Sayısı

2016 28 -2017 4 1

Tablo 13. Farmakovijilans Bildirimleri

Yılı Periyodik Güvenlik Güncelleme Raporuİstenmeyen Etki

Bildirimi

2016 6 152017 10 35

Veteriner Biyolojik Ürünlerin Soğuk Zincir Koşullarının İzlenmesine Yönelik Faaliyetler

Veteriner Biyolojik Ürünlerin Ve Soğuk Zincir Koşullarının İzlenmesi Projesi için 16.543.000 TL tutarın-da ödenek sağlanmıştır. 2018 yılında proje başlatılacak olup, 2020 yılında proje tamamlanacaktır.

Veteriner Tıbbi Ürün Tanıtım Faaliyetleri

Veteriner Tıbbi Ürün Tanıtım Kılavuzu 2017 yılı içerisinde yayımlanmıştır. Kılavuz kapsamında veteriner tıbbi ürün tanıtım temsilcileri için Yeterlilik Belgesi düzenlenmeye başlanmıştır. Yine kılavuz kapsamında veteriner tıbbi ürün tanıtım faaliyetleri için izin verme işlemleri başlatılmıştır. 2017 yılı içerisinde düzen-lenen Tanıtım Temsilcisi Belge Sayısı 533 adet olup, İzin Verilen Tanıtım Faaliyeti Sayısı ise 81 adettir.

Veteriner Tıbbi Ürün Fiyatlarının İzlenmesi Faaliyetleri

5996 sayılı Kanun gereğince veteriner tıbbi ürünler piyasaya fiyat etiketleri ile sunulmakta ve pazarlama izin sahipleri her yıl ürün fiyatlarını Bakanlığa bildirmektedir. Bakanlığımız bu yolla ve saha kontrollerin-


de ülkemizdeki veteriner tıbbi ürün fiyatlarını izlemekte ve gerekmesi halinde ürün fiyatlarında düzenle-melere gidebilmektedir.

Gıda Kaynaklı Zoonotik Etkenlerin İzlenmesi ile İlgili Faaliyetler

Salmonella ve Belirlenmiş Diğer Gıda Kaynaklı Zoonotik Etkenlerin Kontrol Altına Alınması Yönetmeliği gereği Salmonella kontrol programının hazırlanabilmesi için ihtiyaç duyulan survey çalışması, 2014-2017 yılları arasında Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından desteklenerek An-kara Üniversitesi Veteriner Fakültesi ve Genel Müdürlüğümüz işbirliği ile yürütülen ‘Kanatlı Hayvanlar-dan ve Gıdalardan Salmonella İzlenmesi ve Kontrol Programlarının Geliştirilmesi Projesi’ kapsamında yapılmış ve bu proje ile elde edilen bilimsel veriler ışığında “Ulusal Salmonella Kontrol Programı” hazır-lanmıştır.

Antibiyotiklere dirençli bakterilerin yol açtığı infeksiyonlar tüm dünyada en önemli halk sağlığı prob-lemlerinden birini oluşturmaktadır. İnsanlar ve hayvanlar söz konusu patojenler ile hastalandıklarında normal şartlarda antibiyotik kullanımı sonucu iyileşmesi beklenen infeksiyonların sağaltımı mümkün olmamakta, farklı kombinasyon ve/veya yüksek doz antibiyotik tedavilerinde istenen sonuçlar elde edile-memektedir. Gün geçtikçe önemi artan bu durum karşısında ulusal ölçekte bir izleme ve kontrol progra-mı oluşturulması amacıyla Genel Müdürlüğümüz ve TAGEM işbirliğinde Ulusal Veteriner Antibiyotik Direnç İzleme Projesi yürütülmektedir.

Akılcı İlaç Kullanımı ve Antimikrobiyal Direnç İzleme Faaliyetleri

Bilinçli antibiyotik kullanımı ve antimikrobiyal direnç izleme faaliyetleri kapsamında 25 İlde serbest ça-lışan veteriner hekimler ve entegre işletmelerde çalışan sorumlu veteriner hekimler başta olmak üzere 5.000’e yakın veteriner hekime düzenlenen toplantılar ile farkındalık kazandırılmıştır.

Veteriner Tıbbi Ürün Denetim Faaliyetleri

Bakanlığımızın programlı denetim faaliyetleri kapsamında piyasada yer alan veteriner tıbbi ürünlerin be-lirlenen miktarı ile yapılan şikâyet ve talepler sonucunda sahadan alınan veteriner tıbbi ürünlerin kontrol ve denetimleri gerçekleştirilmiştir (Tablo 14).

Tablo 14. Veteriner Tıbbi Ürün Denetim FaaliyetleriVeteriner Tıbbi Ürün Denetim Faaliyetleri Sayısı Uygunluk Durumu

İçerikleri Bakımından Denetlenen Ürün 95Uygun Bulunmayan Ürün Geri Çekilen Ürün

2 2

Etiket ve Prospektüs Bakımından Denetlenen Ürün 65Uygun Bulunmayan Ürün Geri Çekilen Ürün

1 1

Raf Ömrüne Uygunlukları Bakımından Denetlenen Veteriner Biyolojik Ürün 7

Uygun Bulunmayan Ürün Geri Çekilen Ürün1 1

Tanıtım Faaliyetleri Bakımından Yapılan Denetim 1Uygun Bulunmayan Tanıtım

1Toplam 168

RESMİ KONTROLLER


Tablo 15. Bakanlıktan İzinli Tıbbi Olmayan Ürün ve Firma SayısıBakanlıktan İzinli Tıbbi Olmayan Ürün ve Firma Sayısı

Firma 57Ürün 768

Hayvansal Yan Ürün İşletmeleri ile İlgili Denetim ve Onay Faaliyetleri

2017 yılında 15 işletme İnsan Tüketimine Sunulmayan Hayvansal Yan Ürün Yönetmeliği çerçevesinde Genel Müdürlüğümüzce denetlenmiş ve 17 işletmeye işletme onay belgesi verilmiştir (Tablo 16).

Tablo 16. İnsan Tüketimi Amacıyla Kullanılmayan Hayvansal Yan Ürün İşletmeleri

İnsan Tüketimi Amacıyla Kullanılmayan Hayvansal Yan Ürün İşletmeleri Sayısı

Onay Kapsamında İşletmeler

Organik Gübre ve Toprak Zenginleştirici Tesisleri 64

Biyogaz Tesisleri 7

Kayıt Kapsamında İşletmeler

Deri İşleme Tesisleri 316

Yün İşleme Tesisleri 38

Trofe Tesisleri 9

Kayıtlı Taşıyıcılar 35

Diğer Amaçlar İçin Toplama ve İşleme Tesisleri 4

Oleo-Kimyasal Tesisler 2

Diğer Kayıtlı İşletmeler 49

Toplam 524

Sınırlardan Kaçak Hayvan ve Hayvansal Ürün Girişinin Engellenmesi

1.85

8 3.77

3

1.12

3

526 1.

614 3.02

6

338

196

5.22

1

8.25

3

12.8

20

17.2

52

8.64

4

7.88

9

90

130

28

16

78

27

281

101

13

167

0

2.000

4.000

6.000

8.000

10.000

12.000

14.000

16.000

18.000

20.000

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Büyükbaş Küçükbaş Tek tırnaklı

Grafik 11. Ülkemiz Sınırlarından Yasadışı Yollarla Girerken Yakalanan Hayvan Sayıları

Tıbbi Olmayan Veteriner Sağlık Ürünlerinin Denetimleri

Bakanlığımızdan izinli Tıbbi Olmayan Veteriner Sağlık Ürünleri Listesi oluşturulmuş ve Bakanlığımız www.tarim.gov.tr/Konu/1721/tıbbi-olmayan-vsu internet sayfası üzerinden erişime açılmış ve bu çerçevede Bakanlığımız İl Müdürlükleri tarafından tüm satış noktalarında denetim gerçekleştirilmesi sağlanarak uygunsuz ürün satışının önüne geçilmesi sağlanmıştır (Tablo 15).


6.92

4

8.76

0

7.83

3

6.30

7

122.

802

140.

090

78.9

71

2.91

7

4.13

2

2.60

2

6.41

5

564

56.6

73

5.50

3

1.14

9

781

0

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

120.000

140.000

160.000

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Et (Kg) Et Ürünü (Kg)

Grafik 12. Ülkemiz Sınırlarından Yasadışı Yollarla GirerkenYakalanan Hayvansal Ürün Miktarları


Gıda İşletmeleri

5996 Sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu kapsamında sadece gıda üretim yerleri değil gıda satış ve toplu tüketim yerleri de Bakanlığımızca kayıt altına alınmaktadır. Gıda İşletme-lerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmelik ile kayıt ve onaya tabi gıda işletmeleri belirlenmiştir. Ülkemizde 31.12.2017 tarihi itibariyle toplam 652.073 gıda işletmesi bulunmaktadır. Bu işletmelerin 12.150 adedi onay kapsamında, 639.923 adedi ise kayıt kapsamında bulunmaktadır. Hayvansal gıda üre-ten işletmeler onay kapsamında bulunmakta olup, onay/şartlı onay almış gıda işletmeleri (Tablo 17)’de yer almaktadır.

Tablo 17. Onay/Şartlı Onay Almış Gıda İşletme Sayıları

Onay Kapsamındaki Gıda İşlemeleri Onay/Şartlı Onay AlmışGıda İşletme Sayısı

Süt İşleme Tesisi 2.121

Süt Toplama Merkezi 6.033

Et Parçalama ve İşleme Tesisi 1.868

Kırmızı Et Kesimhaneleri 421

Kanatlı Kesimhaneleri 65

Su Ürünleri 222

HYÜ İşlenmiş mesane, bağırsak ve işkembe işleyen işletmeler 112

Yumurta ve Yumurta Ürünleri 1308

Toplam 12.150

Bakanlığımızca kayıt altına alınan kayıt kapsamındaki gıda işletme sayıları (Tablo 18)’de yer almaktadır.

Tablo 18. Kayıtlı Gıda İşletme Sayıları

Gıda İşletmeleri Sayısı

Üretim Yeri 72.133

Satış Yeri 312.167

Toplu Tüketim Yeri 255.623

Toplam 639.923

Yem İşletmeleri

2017 yılı itibarı ile kayıt altına alınan yem işletmeleri ile yıllar itibariyle karma yem üretimlerine ilişkin veriler Tablo 19 ve 20’te verilmiştir.

GIDA VE YEM GÜVENİRLİLİĞİ


Tablo 19. Yem İşletmesi Sayıları2017 YILI YEM İŞLETMELERİ TABLOSU

Onay

Yem İşletme Tipi İşletme Sayısı (Adet)

Karma Yem Üreten İşletmeler 426Premiks Üreten İşletmeler 118Yem Katkı Üreten İşletmeler 22Kedi ve Köpek Maması Üreten İşletmeler 36Hayvansal Yan Ürün Üreten İşletmeler 81Yem Katkı ve Premiks Satış Yerleri 1.103

Toplam 1.786

Kayıt

Karma Yem Üreten İşletmeler 870Blok Mineral Yem (Yalama Taşı) Üreten İşletmeler 24Perakende Depolama ve Satışa Arz Yerleri 11.634

Toplam 12.528

Genel Toplam 14.314

Tablo 20. Yıllar İtibarıyla Karma Yem Üretim Miktarı KARMA YEM ÜRETİM MİKTARI (Ton/Yıl) (2002-2017 YILLARI )

Yıl Sığır Besi Yemi Sığır Süt Yemi Etlik Piliç Yemi Yumurta Yemi Diğer Karma Yemler** Genel Toplam

2002 898.944 1.535.418 790.814 89.836 2.300.141 5.615.1532003 1.061.397 1.598.018 888.066 90.243 2.048.754 5.686.4782004 1.373.824 2.002.974 1.082.036 12.251 2.434.485 6.905.5702005 1.355.332 2.027.578 1.076.135 96.411 2.278.817 6.834.2732006 1.717.011 2.361.194 914.985 106.339 2.367.552 7.467.0812007 2.083.731 2.759.042 1.071.894 147.991 3.089.774 9.152.4322008 1.883.970 2.948.616 2.886.173 695.373 1.149.169 9.563.3012009 1.760.430 2.679.020 2.923.299 673.389 1.383.058 9.419.1962010 2.169.487 3.466.422 3.453.846 820.753 1.257.022 11.167.5302011 2.686.728 3.875.836 4.141.768 953.819 1.504.190 13.162.3402012 2.881.354 4.365.168 4.224.111 1.058.733 1.959.173 14.488.5392013 2.846.217 5.163.788 4.083.687 1.602.364 2.265.811 15.961.8672014 3.386.565 5.621.664 3.979.945 2.480.547 2.534.895 18.003.6162015 3.320.221 5.384.586 4.779.916 3.417.209 3.203.051 20.104.9832016 3.827.073 5.840.262 4.566.237 2.958.232 3.210.048 20.401.8522017* 4.594.552 6.171.275 4.753.989 3.369.655 3.528.862 22.418.333

* Diğer Karma Yemler: Küçükbaş yemleri, balık yemleri, at yemi, ev ve süs hayvanları yemleri, arı keki vb.

Takviye Edici Gıda Onayı

Toplam 3.713 takviye edici gıdaya onay verilmiş olup, onaylanmış takviye edici gıdalar Bakanlığımızın ggbs.tarim.gov.tr adresinde yayımlanmaktadır.


Tablo 21. Bakanlığımıza Bağlı Gıda Kontrol Laboratuvarlarının 2017 yılı Numune ve Analiz SayılarıNumune Sayısı Analiz Sayısı

Gıda 156.378 523.659Yem 16.624 55.241

Su-Atık su 9.848 72.143Toplam 182.850 651.043

Tablo 22. Bakanlığımızdan Yetkili Özel Gıda Kontrol Laboratuvarlarının 2017 yılı Numune ve Analiz SayılarıNumune Sayısı Analiz Sayısı

Gıda 547.058 1.579.344Yem 18.797 62.566

Su-Atık su 27.621 85.512Toplam 593.476 1.727.422

Bakanlığımıza bağlı Kamu Laboratuvar Müdürlüklerinden ve Bakanlığımızca yetki verilen Özel Gıda Kontrol Laboratuvarlarından toplamda 125 tanesi akredite laboratuvarlardır (Grafik 13).

38

84

122

39

86

125

0

20

40

60

80

100

120

140

Akredite KamuLaboratuvar Sayısı

Akredite ÖzelLaboratuvar Sayısı

Toplam AkrediteLaboratuvar Sayısı

2016 2017

Grafik 13. Akreditasyon Çalışmaları

Kısıtlı Maddeler

Takviye edici gıdalarda etken madde olarak kullanılan ve limiti belirlenen toplam 221 adet kısıtlı madde Bakanlığımızın ggbs.tarim.gov.tr adresinde yayımlanmıştır.

Laboratuvar Faaliyetleri

Ülke genelinde gıda, yem ve gıda ile temas eden maddelerden i

Documents

T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI...2017 FAALİYET RAPORU GIDA ve KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI GIDA ve KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ