TBD’den haberler2014 HAZİRAN170 AYLIK BİLİŞİM KÜLTÜRÜ DERGİSİ 171

TBD, “Türk Dünyası Ortak Bilişim Terimleri” için

Kazakistan’da toplandıTürk Cumhuriyetleri ortak bilişim terimleri kılavuzu/sözlüğü için yapılan toplantıda, 150 İngilizce bilişim terimine altı Türk dilinde karşılık olarak kullanılan 900 söz teker teker incelendi, Türkçe kökenli sözler önerildi.

Türkiye Bilişim Derneği (TBD) bünyesinde kurulan Türk Dünyası Ortak Bilişim Terimleri Çalışma Grubu (TDOBTÇG), “Türk Cumhuriyetleri Ortak Bilişim Terimleri Kılavuzu/Sözlüğü Toplantısı”nı bu yıl 17-23 Mayıs 2014 tarihleri arasında Kazakistan’ın Almatı şehrinde gerçekleştirdi. Toplantıya şu isimler katıldı:Prof. Dr. Şükrü Halûk Akalın (Türkiye) Hacettepe Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölüm Başkanı; Nezih Kuleyin (Türkiye) TDOBTÇG Başkanı; Belgin Aksu (Türkiye) Türk Dil Kurumu Uzmanı; Prof. Dr. İsmail Sadıkov (Azerbaycan) Milli Elmler Akademiyası (İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun dissertantı); Prof. Dr. Şerubay Kurmanbayulı (Kazakistan) Kazakistan Ulusal Bankası- Dil İşleri Bölümü; Doç. Dr. Sonunbubu Karabaeva (Kırgızistan) Devlet Üniversitesi Bilgisayarlı Dil Bilimi Bölüm Başkanı ve Dr. Shahina İbrahimova (Özbekistan) Taşkent Devlet Şarkşinaslık Enstitüsü Türkoloji Bölümü Öğretim Görevlisi.

Türk Cumhuriyetleri Ortak Bilişim Terimleri

Kılavuzu/Sözlüğü toplantısında, 150 İngilizce bilişim terimine altı Türk dilinde karşılık olarak kullanılan 900 söz teker teker incelendi. Her dilde yabancı kökenli olan terimler üzerinde özellikle durulan toplantıda söz konusu terimler yerine Türkçe kökenli sözler önerildi.

Genel hatlarıyla bilişim teknolojileri alanındaki son gelişmeleri Türk dünyasına aktararak iş birliği arayışlarını geliştirmek ve ortak bir iletişim dili kurmak üzere TBD bünyesinde Türk Dünyası Ortak Bilişim Terimleri Çalışma Grubu (TDOBTÇG) kuruldu. Kültürel, ekonomik ve teknolojik ilişkilerin geliştirilebilmesi için ortak iletişim dilinin oluşturulması gerekliliğine inanan Çalışma Grubu’nun görevleri şöyle:a) Türk Cumhuriyetlerinde (Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkiye, Türkmenistan) dil bilimciler ile bilişimcilerin bir araya gelmelerini sağlamak,b) Türk Cumhuriyetlerindeki bilişim ile dil bilimi alanındaki terim çalışmalarını takip etmek,c) Ortak terimlerin gözler önüne serilebilmesi

için altı dilde terimlerin bir arada bulunduğu kılavuzun/sözlüğün hazırlanması amacıyla çalışma toplantıları yapmak,ç) Kılavuzun/Sözlüğün hazırlanabilmesi için ilkeleri belirlemek,d) Belirlenen ilkeler doğrultusunda 6 dilde bilişim terimlerini bir araya getirmek,e) Hazırlanan kılavuzun/sözlüğün sayısal ortamda kullanılabilmesi için özel bir yazılım hazırlamak,f) Hazırlanan kılavuzu/sözlüğü önce Genel Ağ (İnternet) ortamında daha sonra kitap olarak yayımlamak,g) Ortak bilişim terimlerinin kullanıldığı bilişim ders kitapları hazırlamak veya hazırlatmak görevlerini üstlenmiştir.

2012’de Azerbaycan’da, 2013’te Özbekistan’da Türk Cumhuriyetleri Ortak Bilişim Terimleri Kılavuzu/Sözlüğü çalışma toplantıları gerçekleştirildi. Bu toplantılarda önce kılavuzun/sözlüğün hazırlanma ilkeleri belirlenip terim çalışmalarına başlandı. Türk Cumhuriyetleri Ortak Bilişim Terimleri Kılavuzu/Sözlüğü’nün hazırlanması sırasında uyulacak ilkeler şu biçimde belirlendi:

1. Öncelikli olarak İngilizce olan bilişim terimlerinin altı Türk dilinde (Azerbaycan Türkçesi, Kazak Türkçesi, Kırgız Türkçesi, Özbek Türkçesi, Türkiye Türkçesi, Türkmen Türkçesi) karşılıkları belirlenecektir.2. Ortak terimler belirlenirken ne Türkiye Türkçesi ne de diğer diller esas alınacak, her dilin kendi kelimeleriyle karşılanmış olan terimler olduğu gibi bırakılacaktır.3. Arapça, Farsça, İngilizce, Rusça vb. kökenli terimlere ortak söz varlığına bakılarak Türkçe karşılıklar önerilecektir.4. Türk dillerinin fonetik yapıları gereği aynı anlamda olup farklı harflerle yazılan terimler de olduğu gibi bırakılacaktır: yol – jol – col vb.5. Farklı terimler aynı kelimelerle karşılanmayacak, her birine farklı karşılıklar önerilecektir.6. Yeni karşılıklar oluşturulurken kökenlerin ve eklerin Türkçe olmasına dikkat edilecektir.7. İngilizce bilişim terimlerine 6 Türk dilinde karşılıkları verildikten sonra terimin tanımı da verilecektir.Türk Cumhuriyetleri Ortak Bilişim Terimleri Kılavuzu/Sözlüğü’nden bu yılki toplantıda yapılan birkaç örnek ise şunlar:

http://www.bilisimdergisi.org/s166