VN GIO DC TRONG TAM T KINH T HC HN C

TP CH KHOA HC, TRNG I HC HNG C - S 14. 2013

VN GIO DC TRONG TAM T KINH T HC HN C

CA I C THCH MINH NGHIM

M Th Qunh L

TM TT

Gio dc v hnh thnh nhn cch con ngi ngay t khi cn nh l vn m cc nh gio dc quan tm khi tnh trng tr con h hng, phm ti ang dng ln nhng hi chung bo ng. Cng vi nhiu chng trnh nghin cu trong nc v hp tc quc t v vn gio dc tr nh, Tam t kinh - t hc Hn c do i c Thch Minh Nghim bin son v thch ngha t Tam t kinh (tc phm ch Hn lu i ca Trung Quc) cun sch gi u ging v vn gio dc v hnh thnh nhn cch con ngi l mt cun sch c gi tr. Tm ra nhng gi tr tch cc, loi b nhng vn khng ph hp vi thi i, t tng ca ngi Vit Nam, chng ti nhn thy cun sch c ngha su sc trong vic gio dc tr nh ni ring v gio dc nhn cch con ngi ni chung. Qua tc phm, hi vng rng chng ta c th tm ra nhng gi tr thit thc trong vn gio dc hin nay.

T kho: Vn gio dc; Tam t kinh

1. T VN

Hnh thnh nhn cch con ngi ngay t khi cn nh l vn m cc nh gio dc quan tm. Tm hn tr nh v nh trang giy trng m nhn cch ca cc em chnh l phn m ngi ln chng ta hng dn cc em vit, v ln . Nhn thc c tm quan trng y, mc d Tam t kinh l cun sch ch Hn lu i ca Trung Quc nhng vn c cc c Nho dng ging dy cho tr nh ngay t khi cc em bt u tp c, tp vit.

l khi ch Hn cn c c tn. Ngy nay, ch Quc ng tr thnh vn t chnh thng, ch Hn ch cn lu gi trong th tch c, trong n, cha, miu mo hoc l th vui ca cc c trong lc tr d tu hu th Tam t kinh vn c s dng lm sch v lng cho nhng ai bt u hc ch Hn v phn no cho nhng sinh vin hc ngnh Khoa hc X hi v Nhn vn. Do c im ca Tam t kinh gm nhng ch ngha n gin, nhng cu ngn ba ch thnh nhng mnh d thuc, d hiu vi ni dung phong ph m gn gi, su sc.

Ngy nay, khi tnh trng tr em h hng, phm ti n hi bo ng th vn c coi nh im chung ca nhiu chng trnh nghin cu trong nc v quc t l lm sao hnh thnh nhn cch cho cc em ngay t khi cn t tui. Chnh v vy m Tam t kinh t mt cun sch t ai , nay li c nhiu tc gi bin son li nhm tm ra nhng ng hng gio dc con em mt cch hiu qu nht. Trong nhng cun sch c cun Tam t kinh - T hc Hn c do i c Thch Minh Nghim bin son v thch ngha do Nh xut bn Vn ho thng tin n hnh nm 2009. 2. NI DUNGTam t kinh l mt trong s nhng sch gio khoa dnh cho la tui v lng ca Trung Quc, tng truyn l ca Vng ng Ln sng i Tng. Sch tp hp nhng cu ngn d hiu, d nh, hng tr nh vo nhng ni dung ch yu sau: tm quan trng ca vic hc v phng php hc; lng hiu tho vi cha m, nhng nhn anh em, sng ho thun vi mi ngi; nhng kin thc ph thng nh cc hin tng thin nhin, s vt xung quanh; nhng tc phm kinh in ca Nho gia, cc trc tc ca ch t, s pht trin v hng vong ca cc triu i Trung Quc; cui cng nu nhng tm gng hiu hc cho cc em noi theo. Gp nht nhng kin thc ph hp v b ch t cun sch, chng ti xin a ra nhng im c th p dng nhm gio dc tr nh ni ring, gio dc nhn cch con ngi ni chung.

2.1. Tam t kinh - T hc Hn c v ngha gio dc tch cc

2.1.1. Khng nh tm quan trng ca gio dc

Gio dc c vai tr ti quan trng trong vic hnh thnh nhn cch cho tr ngay t khi cn t tui:

Nhn chi s, tnh bn thin.

Tnh tng cn, tp tng vin.

Thch ngha: Bn tnh con ngi vn thin. Nhng khi sinh ra, do bn tnh con ngi b che lp bi hon cnh sng, mc che lp cng khc nhau nn mi c thnh nhn v phm phu, qun t v tiu nhn l vy (c Pht c quan im khi ni v th gian gic, ngi v s ng o v hiu php ca chng sinh nh mt cn ma ro xung t, mi loi t thm mt cch khc nhau. Th mi bit khc nhau v la tui, khng gian sng nhng chn l cng ch c mt m thi vy) trang 7iu ny chng minh rt nhiu trong thc t. Lc sinh thi bc H ca chng ta cng ng quan im ny qua bi th D bn (Na m)(4):

Thu th tng thun lng hn

Tnh hu ti phn thin, c nhn;

Thin, c nguyn lai v nh tnh,

a do gio dc ch nguyn nhn

Ngha l:

Ng th ai cng nh lng thin

Tnh dy phn ra k d, hin

Hin, d phi u l tnh sn

Phn nhiu do gio dc m nn

Hai cu tip theo: Cu bt gio, tnh ni thin;

Gio chi o, tnh d chuyn;

Thch ngha: Nh trn ni, tnh con ngi vn thin, nhng nu khng dng phng php gio dc un nn th tnh s b tp che lp. V vy, con ngi phi c gio dc hng ngy, hng gi tnh xa ri tp. Nn ngi Tng T mi ni rng: Ng nht tam tnh ng thn, mt ngy phi xem hnh ng v li ni ca mnh nhiu ln, phn bit phi quy, gi tnh c thin l vy trang 8Gio dc c nh hng ln n tnh cch ca tr nh vy nn chng ta phi gio dc cc em ngay t khi cn t tui cc em c mt nhn cch tt. Cng quan im ny, sch Minh o gia hun ca Trnh Minh o(a) cng cao vic hc:

Phm nhn bt hc; Minh d nh lung; Vng t nh manh; T tn tuy hin; Bt gio bt tinh.

Ngha l: Phm ngi khng chu hc; M ti nh i m; Nghe th nh ic; Trng ch nh m; Con chu tuy hin; Khng dy d th khng tinh khn c(5).

2.1.2. Sch coi trng mi trng gio dcSch khng nh mi trng c nh hng c bit quan trng i vi gio dc bng vic a ra in tch Mnh mu tam thin (b) dy tr:

Tch Mnh mu, trch ln x

T bt hc, on c tr

Thch ngha: M Mnh T l mt phng php gio dc con. Ba ln chuyn i ni , chn hng xm v mun con c mi trng hc tp tt cng ging nh cu ni ca ng cha ta: Gn mc th en, gn n th rng l vy. Khi con li bing b hc, b lin cht t khung ci dt vi, th hin thi cng quyt vi con mnh v vic hc. y l tm gng mu mc cho cc bc ph huynh chng ta ngy nay trong vic gio dc con ci. Ti cng ngm thy cu ni ca cc c con h ti m, chu h ti b cng cha hon ton ng trang 9.y l tch k v thy Mnh T (hc tr ca Khng T). Chuyn k rng cha Mnh T mt sm, m ng vy nui dy con: la chn ch hp vi s hc ca con: u tin, nh gn ngha a, Mnh T hc theo ngi m o, chn, ln, khc, khin b s qu phi chuyn nh. Nh mi dn gn ch, Mnh T li n nghch theo kiu bun bn lc la, m ng li phi chuyn nh ln na. Ln th ba, chuyn nh n gn trng hc, thy Mnh T theo tr hc tp l php, b mi yn tm.

Li k: mt ngy n Mnh T chn hc, b hc nh chi. M Mnh T thy con bing hc th gin m cht t c khung ci v thoi dt. Thy Mnh s hi, qu m hi c, b trch mng rng: Ngh dt ci phi chp ni tng si t mi thnh tm hng l dng c. Vic hc cng vy, phi tip ni ngy thng mi c th thnh ti. T thy Mnh chm ch hc hnh, tr nn trang i hin, lm ra sch Mnh T. C th ni y l tm gng cm ng v ngi m k cng v nghim khc trong vic dy con. Cu chuyn cng cho ta thy tm quan trng ca mi trng gio dc v cch thc gio dc ca ngi ln i vi tr nh.

2.1.3. Sch xc nh r trch nhim gio dc

vic gio dc t hiu qu hn na, Tam t kinh khng ch cho ngi c nhn thc tm quan trng ca vic hc, tm quan trng ca phng php v mi trng gio dc m sch cn xc nh r trch nhim gio dc ca tng i tng.

Sch khng nh trch nhim gio dc con thuc v ngi cha:

Dng bt gio, ph chi qu

Gio bt nghim, s chi o

T bt hc, phi s nghi

u bt hc, lo h vi

Thch ngha: Ngi xa quan nim nui m khng dy l ti ca ngi cha, dy m khng nghim l li ca ngi thy, phn nh mt s t duy logic v gio dc chun mc ng hc tp. Trch nhim ca ngi con th sao? Cha nui dng v dy bo, thy dy c phng php m nghim khc; nhng ngi con khng hc dn ti hai h qu tt yu: khng thch ng c hon cnh (phi s nghi), v gi chng bit lm g. iu chng t ngi xa xc nh r i tng ca trung tm gio dc, cha v thy gio ch l hon cnh khch quan tc ng ln thc ch quan ca tr m thi trang 11-12.Theo truyn thng phng ng, ngi ch gia nh, c quyn nh ot mi vic trong nh chnh l ngi n ng. V vy, nhn cch v s trng thnh ca con ci trong gia nh l trch nhim ca ngi cha. Ngy nay, quan nim c khc i nhng vai tr ngi cha vn nh hng ln n cuc sng, nhn cch v s trng thnh ca con ci. Bi vy mi c cu: con khng cha nh nh khng nc. Cn trng, trch nhim gio dc thuc v ngi thy. Trong x hi xa, thy gio c th l ngi khng t cao nhng phi l ngi gng mu, o c, c hc sinh v mi ngi knh trng. Theo quan nim Nho gio xa, hc tr knh trng thy gio theo th bc: qun, s, ph (vua, thy, cha), ngha l hc tr phi knh trng thy gio hn c cha m. Nu tr khng nghe li, thy c th pht rt nng, cha m hc tr cng phi n t li. Chnh v vy m v tr ca ngi thy trong x hi c rt c coi trng. Cu chuyn v Chu Vn An, ngi thy nhn cch, mu mc v kh phch sau khi t khng ra lm quan mc d c vua nhiu ln trn trng vi ra lm quan m v lng m trng dy hc. Hc tr theo hc rt ng, trong s c nhiu ngi t v lm quan to ca triu nh nh Phm S Mnh, L Qut, nhng ngi ny khi v thm thy vn gi l, trng o thy tr. Ta thy, trong x hi xa thy c vai tr quan trng i vi tr nh th no. Ngy nay, ngi thy t trch nhim trong vic dy d tr m tr cng t gi l vi thy.

Trch nhim ca ngi lm con, lm tr cng v cng quan trng. Hc khng ch l trch nhim m cn l bn phn ca tr nh. Cc em phi c trch nhim vi cuc i ca mnh. Khi cn tr chnh l lc cc em phi n lc trau di gom gp hnh trang tri thc cho cuc sng sau ny.

2.1.4. Sch khng nh gio dc gp phn hnh thnh nhn cch con ngi

Gi tr chn xc ca tri thc, o c, trong mt s ni, c hin tng b h thp trong x hi hin nay. Nhng cu truyn ming nh: Vn hay, ch tt khng bng thng dt lm tin; hay c tin mua tin cng c lm khng t ngi chnh lng. Bn cnh nhng o l nh hiu, , tn s trng o b coi nh trong tng lp thanh nin. Trong kho tng truyn c tch Vit Nam c chuyn Tic g chn m (d), k v a con bt hiu ch v con g m chn sng m, b tri ni gin nh cht. Ngy nay cng khng him nhng a con bt hiu v l, hn ho, c x t bc vi b m. Tam t kinh gio dc nhn cch cho tr qua nhng trang sch:

Ngc bt trc, bt thnh kh

Nhn bt hc, bt tri l

Vi nhn t, phng thiu thi

Thn s hu, tp l nghi

Thch ngha: c Khng mng con trai mnh rng khng hc Kinh Thi ly g m ni, iu c ngha nh tr khng hc th khng bit ngha l ging nh vin ngc khng mi ra th chng sng, chng thnh chn bo c vy. Nn con ngi phi thn vi thy, bn b gii hc tp tri thc v o c. c Khng cng c ni: Tam nhn ng hnh, tt hu ng s yn, i ba ngi i ng tt c thy ta , chn ci hay hc, nhn thy ci xu loi b. S phn pht ca vic hc ngy xa l th y trang 13 .Tip theo, sch dy tr:

Hng cu linh, nng n tch

Hiu vu thn, s ng chp

Thch ngha: Nh trn bn ti vic phi thn vi thy bn hc hi. Trong hai cu ny a ra mt tm gng: hc tr Hong Hng thi ng Hn mi 9 tui thng hiu o Hiu, ma h nng nc th qut cho cha mt, ma ng lnh lo th t mnh mn cho cha c m, sau ny hc rng, ti cao, lm ti Thng th. l tm gng v hiu i vi ngi thn ng c hc hi trang 14-15.

Dung t tu, nng nhng l

vu trng, nghi tin tri

Th hiu , th kin vn

Tri m s, thc m vn

Thch ngha: V o hiu c hai t chng ta cn bn: hiu v . Hiu l ch s hiu knh vi cha m, ch s hiu tho vi ngi hn tui trong gia nh v x hi. Tm gng v hiu c Hm Hng cu trn, tm gng v c Khng Dung i th 22 ca c Khng T thi ng Hn. Khi bn tui bit nhng qu l cho ngi ln trang 16.y l tm gng ng c ca ngi v lng hiu vi cha m, tho vi anh em. Ngy nay, cng c nhng tm hn ng qu trong trn ng t ngy 11.3. ti Nht Bn, c mt bc th c sc lan truyn k v mt cu b 9 tui (e) ang hc tiu hc mt ht ngi thn. Mc d trn ngi ch cn qun i v chic o thun cc tay lem luc, li ang run v lnh nhng vn dnh phn n ca mnh c cc c ch pht cho cng bng, v chc cn nhiu ngi i hn con. y l nhng tm gng thit thc ng chng ta soi vo hc tp.

2.2. Tam t kinh sch T hc Hn c

Mc d Tam t kinh c ngha tch cc vi vn gio dc tr nh, nhng Vit Nam n vn cn ht sc xa l. iu ny cng d hiu: Th nht: v ch Hn l vn t kh c, kh hiu. Th hai: do quan nim v chuyn ngy xa l phong kin, c h, lc hu. Chnh t tng lch lc ny khin nhng tc phm gi tr v tnh ri vo qun lng. Th ba: cuc sng hin i, thc dng ua chen khin cho quan nim hc lm ngi t c ch . V vy m lp tr hin nay ngy cng ri xa truyn thng. Nm qua, ring tr em di 14 tui c 7000 v vi phm, chim n 70% ti phm v thnh nin di 18 tui (3). Con s ny l mt li cnh bo v tnh trng tr em nh tui phm ti, v s suy thoi v o c nhng tm hn cn qu non tr.2.3. Mt vi kin nh v cun sch ny

Theo ng Nguyn nh Thit, y ban Dn s, Gia nh v Tr em cho rng, mun hn ch hin tng tr em vi phm php lut hay phm ti cng nh bo v tr em tt hn th trc ht phi cao vai tr ca gia nh. Gia nh chnh l trng hc u tin ca tr nh. Hnh vi, li ni, hnh ng, t tng, cch c x vi nhau ca ngi ln hnh thnh trong em nhng thi quen. Mt khc, cuc sng nng ng, bn rn khin cc ng b, b m khng c nhiu thi gian tr chuyn vi cc em. V tnh nhng tr chi mang tnh bo lc, nng ni trn Internet li dn ngm su vo tm hn cn non nt ca tr nh, lm h hng cc em ngay t khi cn t tui.

iu m trong chng ta ai cng cng nhn l tr nh ngy xa rt ngoan. Hnh nh ca nhng a tr bit l, ngha, vo tha ra gi tr thnh xa l trong x hi hin nay. Tr em thi hin i yu sch v kh bo nhiu hn. Cc nh gio dc nn gii thiu rng ri Tam t kinh - T hc Hn c qua nhng bc tranh hay phn mm vi tnh c hnh minh ho theo kiu chi m hc, hc m chi khin tr con t m, ham thch, dn dn hnh thnh li trong tm hn non nt ca tr nh nhng nhn cch, gi tr rt cn thit ca con ngi trong Tam t kinh.

Tam t kinh l mt cun sch nhiu ngha m cc c Nho ngy xa thng dng dy con chu t khi mi bit c, bit vit. l hnh nh c gi mnh vn o the, khn xp bn m tr, tay cm cun sch v vi ba a tr u chm, tay cm sch, a theo mi cu thy va c. Vy m tr em ngy xa rt ngoan, hiu l ngha, hiu tho, bit nhng nhn. Vi Tam t kinh - T hc Hn c ca i c Thch Minh Nghim b i c phn ro cn v ngn ng, t tng ca ngi xa qua phn thch ngha ca tc gi. V th, qu trnh hiu nhng cu ni trong tc phm d dng hn.

3. KT LUN

Tam t kinh T hc Hn c ca i c Thch Minh Nghim l mt tc phm c gi tr v gio dc tr nh ni ring v gio dc nhn cch con ngi ni chung. Tc phm mc d l ca Trung Quc nhng truyn vo Vit Nam t rt lu v c ng cha ta s dng nh mt cun sch gi u ging v gio dc nhn cch con ngi t khi cn t tui. iu ny phn nh truyn thng qu bu ca ng cha ta, ni ln trn tr su sc ca ng cha ta v vic gio dc tr nh. chnh l nguyn c chn chnh v thit thc m nhng ngi cn tr chng ta nn thc hin.

Sinh thi, Ch tch H Ch Minh rt k vng vo la tui mm non: Tr em nh bp trn cnh; bit n, ng, bit hc hnh l ngoan. Nm qua, c rt nhiu chng trnh gio dc dnh cho tr em, nhng chng trnh nghin cu lm sao tr em khng cn h hng phm ti, lm sao cc em li tr v vi tm hn trong tro, ngy th ca chnh cc em l vn m tt c nhng ngi ln chng ta trn tr. V vn gii thiu Tam t kinh T hc Hn c ca i c Thch Minh Nghim xin gp mt phn nh trong s nghip trng ngi v i v ln lao ca dn tc Vit Nam.

CH THCH(a) Trnh Minh o, tc l Trnh Ho, t l B Thun (1032 1085). ng l ngi c cng m rng v hon thin hc thuyt Khng Mnh.

(b) Truyn ny c tuyn dch t sch Lit n, truyn ca Trung Quc.

(c) Theo Tam t kinh (i c Thch Minh Nghim bin son nm 2009).

(d) Theo Kho tng Truyn c tch Vit Nam (maxreading.com)

(e) T Bc th c sc lan truyn chng mt t Nht (blog.yume.vn)

TI LIU THAM KHO

[1]Th Anh, Nhng cun sch gio khoa truyn thng ca Trung Quc dnh cho la tui v lng, Tp ch Hn Nm (2/1999)

[2] Chu Hy (1998), T th tp ch, NXB Vn ho - Thng tin.

[3]Nguyn Ngc Anh Khoa, Cnh bo tnh trng thanh thiu nin phm ti, Violet.vn[4] i c Thch Minh Nghim (2009), Tam T kinh, NXB Vn ho - Thng tin,

[5]H Ch Minh (1999), Nht k trong t, NXB Vn ho - Thng tin.

[6]T ng Tuyn, Minh o gia hun v vn ngi xa vi gio dc gia nh, Tp ch Hn Nm (3/1997).AN EDUCATION ISUE IN TAM TU KINH OLD AGED HAN SELF STUDY BY VENERABLE THICH MINH NGHIEMMy Thi Quynh Le

ASBTRACT

Education and mans personality formation from childhood is a problem that educators are interested in when the situation of naughty and guilty children is increasing. Together with several research studies in and out of Viet Nam in terms of early childhood education manual of composed sentences of three words composed and explained the meaning of Tam Tu Kinh by Thich Minh Nghiem, the book in which the issue mentioned above, is a valuable one. To find out the positive values, to eliminate the unsuitable ones to the time, and theVietnameses thought, it is shown that the book has its profound significance in educating children in particular and the mans personality education in general. Hopefully, it can be truly useful for education nowadays.

Key words: Education issues; Tam tu kinh An educational issueNgi phn bin: GS.TS. Nguyn Ngc San; Ngy nhn bi: 28/4/2011; Ngy thng qua phn bin: 10/5/2011; Ngy duyt ng: 28/12/2012HNH THNH CHO SINH VIN CC K NNG TRONG

DY HC MN TING VIT THC HNH BNG

HOT NG TCH CC V TNG TC

L Th Lan1

TM TT

Bi vit cp nhng hnh thc hc trong b mn Thc hnh vn bn ting Vit (THVBTV). Tc gi tp trung vo ni dung rn luyn cc k nng dy hc mn THVBTV bng hot ng tng tc tch cc. Qua cch hc ny, ngi hc c rn luyn kinh nghim tho lun, trao i kin thng qua nhm cp, t nng cao s hiu bit v Ting Vit v hon thin k nng s dng chng.

T kho: K nng, tnh tng tc tch cc, thc hnh vn bn ting Vit1. T VN

Qu trnh dy hc, hiu theo cch tip cn h thng, gm 6 thnh t c bn: mc tiu, ni dung, phng php, phng tin, t chc, nh gi. Su thnh t ny tng tc vi nhau to thnh mt chnh th, vn hnh trong mi trng gio dc ca nh trng v mi trng kinh t - x hi ca cng ng. i vi cc trng i hc, dy hc theo hc ch tn ch v ang tr thnh vn c ngha thi s v chin lc. Mt trong nhng im i mi d nhn thy r nht trong i mi phng php dy hc khi o to theo hc ch tn ch l tng cng hot ng thc hnh - tho lun ca sinh vin, th hin tnh tch cc v tng tc. Vn t ra l: cn c cch la chn, xy dng ni dung; cch t chc hot ng tho lun nh th no t hiu qu nht, ph hp vi thi lng v vi c trng mn hc, ngnh hc, i tng hc. Bi vit ca chng ti s trc tip cp n nhng ni dung trn khi dy hc mn Ting Vit thc hnh (dnh cho h o to H,C chnh quy theo HCTC).

2. GII QUYT VN

2.1. Cch chn la ni dung chun b cho hot ng tho lun

Ting Vit thc hnh gm hai tn ch (TC), trong c 18 tit l thuyt, 24 tit tho lun - lm bi tp v 90 tit t hc. Nh vy, s tit dnh cho tho lun v lm bi tp trn lp l tng i nhiu. Mt khc, c trng ca mn hc ny gn lin vi qu trnh thc hnh v vn bn (VB) cc phng din t n v nh nht (ng m) cho n n v ln nht (VB) ca ngn ng c hai giai on: to lp v lnh hi vn bn. i tng hc l sinh vin (SV) h H,C chnh quy. Chnh v th, nhng tri thc v ting Vit t nhiu SV c tip cn t cc cp hc ph thng v ngay trong mt s mn hc khc bc i hc. Vic chn la ni dung tri thc lin quan n cc n v ngn ng trn chun b cho hot ng tho lun l ht sc cn thit, nu khng, SV s c cm gic nhm chn, thy nh quen thuc mc d thc t, k nng to lp v lnh hi vn bn ca sinh vin cn rt km. Do , vic chn la ni dung chun b cho hot ng tho lun i vi mn Ting Vit thc hnh cn phi m bo mt s nguyn tc:

2.1.1. Cc vn cn tho lun phi l nhng vn lin quan trc tip n qu trnh to lp v lnh hi vn bn

Trong cc tit hc l thuyt, nhng vn v qu trnh to lp v lnh hi vn bn t cp nh nht (ng m) n n v ln nht (VB) u c gii thiu nhng ch yu di dng nh hng, khi qut. V vy, cc tit tho lun va cng c l thuyt, va rn k nng thc hnh vn bn (VB) cho sinh vin (SV). Nhn mt cch chung nht, ni dung tho lun cn tp trung nhng ni dung chnh sau:

a. Tri thc v to lp VB

- Tri thc v cc thao tc xy dng cng; vit on vn theo cu trc v theo chc nng; son tho mt s VB hnh chnh thng dng.

- Tri thc v cu, cc thao tc rn luyn v cu; cch s dng cu trong hot ng giao tip v trong to lp VB.

- Tri thc v t ng, cch s dng t ng trong hot ng giao tip v trong qu trnh to lp VB.

b. Tri thc v cch thc lnh hi VBBao gm mt s ni dung chnh:

- Cc nhn t giao tip chi phi n s hnh thnh mt VB.

- Gi tr ca cch s dng cc kiu cu trong hot ng giao tip v trong mt s kiu VB tiu biu.

- Gi tr ca cch s dng cc t ng trong giao tip v trong VB.

2.1.2. H thng cu hi v bi tp s dng trong tho lun phi l nhng vn kh, phc tp, cn n s ng gp kin ca tp th

Trong thc t, hot ng tho lun nhm ch c s dng khi kin thc hoc k nng cn hnh thnh l nhng vn kh, phc tp. Lc ny, s ng gp kin ca tp th l iu cn thit. Mt khc, chnh nhng tri thc v k nng phc tp m chng ta cn hnh thnh cho SV mt thi im no ca chng trnh cng l cch to nn tnh hung c vn , a SV vo hot ng ni nng, pht huy c kh nng tch cc, ch ng ca ngi hc. Cn c vo nhng ni dung tri thc trnh by trn, ging vin cn la chn h thng bi tp sao cho sinh ng, ph hp vi trnh , nhn thc ca SV (nm th nht), c kh nng to nn nhng cch hiu, cch gii quyt khc nhau.

V d:

Khi hng dn cho SV tho lun v cc nhn t giao tip chi phi n vic hnh thnh mt on vn, mt VB, c th s dng bi tp sau:

Khi chia tay vi Kim Trng, Thu Kiu tm s:

Qun bao thng i nm ch

Ngh ngi n gi nm ma xt thm

nguyn hai ch ng tm

Trm nm th chng m cm thuyn ai

Cn non, cn nc, cn di

Cn v, cn nh ti ngi hm nay

Khi tin Thc Sinh v thm Hon Th, Kiu li dn d:

Thng nhau xin nh li nhau,

Nm chy cng chng i u m chy.

Chn a nh bui hm nay,

Chn mng xin i ngy ny nm sau

Cn khi tin T Hi i, Kiu li ni:

Trng vi tri b mnh mang

Thanh gm yn nga ln ng thng dongNng rng: Phn gi ch tngChng i thip cng mt lng xin i.

Hy phn tch cc nhn t giao tip: mc ch giao tip, tnh hung giao tip, nhn vt giao tip, ni dung giao tip v cch thc giao tip trong nhng on th trn.

Hoc, cng c th s dng bi tp sau:

Nhn xt, phn tch, nh gi cch s dng cc t ng c gch chn trong on th sau:

Bi ni ta v mi tm khu vn tru, mi khu vn tru c bao nhiu ma h

Ch i ch quay mt vo m

Hai mi nm mong tri chng ti

Hai mi nm phn cm ngui

Hai mi nm chi ti i y

Ch s m v mnh cn nhan scCh chn tui xun trong m lm ng tin

Mt mnh mt mm cm

Ngi bn no cng lch

(ng ti thnh ph- Hu Thnh)2.1.3. Ni dung tri thc s dng trong hot ng tho lun phi hng n hnh thnh cho SV cc k nng c dng ni v dng vit

Nghe, ni, c, vit l 4 k nng c bn cn hnh thnh v rn luyn cho ngi hc tt c cc cp hc. i vi SV i hc, rt nhiu trng hp ch quen s dng k nng vit. Thc t, SV s phi i din vi vic la chn cng vic lm sao cho ph hp vi tnh hnh thc t. Vic rn luyn k nng ni ng, ni hay, ni thuyt phc trc mt vn , mt tnh hung giao tip c th l iu rt quan trng. Cng vi cc mn hc khc, TVTH trc tip rn luyn cho SV cc k nng ny, c bit l k nng ni. V th, h thng cu hi v bi tp c s dng trong hot ng tho lun nhm cn hng n mc tiu c th ny. C th hn, ni dung tho lun cn gip SV rn luyn k nng ni vi cc yu cu sau:

- Ni ng vi cch pht m ph thng.

y l yu cu cn phi c s n lc thc hin nghim tc c ngi dy v ngi hc, c bit l i vi sinh vin trng i hc Hng c. Thc t dy hc trong mt s nm qua cho thy: s sinh vin pht m theo ting a phng kh nhiu, nh hng trc tip n s tip nhn ca ngi nghe.

- Ni mch lc, r rng tng ni dung trong bi tp yu cu.

- Ni hay, hp dn, thuyt phc, to s so snh vi cc nhm, cc t, cc c nhn trong lp.3. T CHC HOT NG THO LUN M BO TNH TCH CC V TNG TC

Mt trong nhng im i mi trong phng php dy hc hin nay tt c cc cp hc l u tin chim lnh tri thc v hnh thnh k nng, k xo l hot ng tch cc v tng tc. Tng tc l hnh thc hot ng gia ngi dy vi ngi hc, ngi hc vi ngi hc. Hot ng tng tc to iu kin thun li i vi tng c nhn ngi hc tch cc ng gp vo kt qu ca gi hc, mn hc. Trong qu trnh hp tc, mi sinh vin u tm thy li ch cho mnh v cho cc thnh vin trong nhm.

Trong hot ng tng tc, vic t chc hot ng theo nhm gi vai tr quan trng. C hai hnh thc tho lun nhm c bn: trao i v so snh. Hnh thc tho lun trao i c p dng i vi nhng tit dy c dung lng kin thc ln. Ging vin giao cho cc nhm nhng nhim v khc nhau, cc nhm tham gia gii quyt v sau trao i gia cc nhm. i vi mn TVTH, hnh thc tho lun ny c p dng i vi mt s n v kin thc sau:

- Tm hiu cc nhn t giao tip chi phi n vic hnh thnh mt vn bn.

- Cch phn tch cu theo cu trc v theo quan h ng ngha.

- Nhn xt, phn tch, nh gi cch dng t ng trong mt vn bn, mt on th, on vn.

Hnh thc tho lun so snh c tin hnh khi ngi dy giao cho tt c cc nhm thc hin chung mt nhim v. Sau , c s i chiu, so snh kt qu thc hin ca tng nhm tm mt quan im chung, i n mt gii php ti u nht. Hnh thc tho lun ny thch hp vi nhng bi hc c dung lng kin thc n gin.

C th thy r s vn dng ca hnh thc tho lun nhm khi thc hin chng 1, tun 11 vi ni dung: Cch xy dng cng cho mt ti khoa hc. y l 2 tit tho lun, sau khi sinh vin c cung cp nhng tri thc l thuyt v cng, cc loi cng, cc thao tc lp cng. tin hnh tho lun so snh, ging vin cho cc nhm thc hin nhim v:

Lp cng nghin cu cho ti sau: Gi tr ca bin php tu t so snh v n d trong ca dao v tnh yu la i.

Hot ng 1: GV cho cc nhm ti, yu cu lp cng trong khong thi gian 15- 20 pht.

Hot ng 2: Cc nhm SV thc hin nhim v chung, tin hnh lp cng qua s tho lun ca cc thnh vin trong nhm.

Hot ng 3: GV cho cc nhm c i din trnh by cng ca nhm mnh dng ngn gn nht. Mi nhm trnh by trong khong 5 pht.

Hot ng 4: GV cho cc thnh vin trong lp nhn xt v u im, nhc im ca cc cng trong tng nhm, sau i chiu, so snh i n mt cng khoa hc nht, tt nht.

Nh vy, ti trn, khi tin hnh xy dng cng, ngoi phn m u, kt lun, phn ni dung cn thc hin c nhng chnh (lun im, chng) sau y:

1. Nhng vn l thuyt v cc hnh thc tu t so snh v n d

2. Kho st, thng k, phn loi v hnh thc s dng bin php tu t so snh v n d trong ca dao v tnh yu la i.

3. Phn tch gi tr biu t ca bin php tu t so snh v n d trong mt s bi ca dao v tnh yu la i.

4. KT THC VN

Tch cc v tng tc l nhng hot ng th hin s i mi trong dy hc hin nay (dy hc theo hc ch tn ch). i vi mn TVTH, phng php ny c ngha rt ln trong vic hnh thnh nhng k nng to lp v tip nhn VB cho SV. Tt nhin, hiu qu ca n cn ph thuc vo nhiu yu t. Trong , la chn, sp xp, s dng cc tri thc, cc bi tp trong thc hnh v cch thc t chc chim lnh tri thc l yu t v cng quan trng.

TI LIU THAM KHO

[1] L A - Bi Minh Ton - Vit Hng (1996), Ting Vit thc hnh, Nh xb Gio dc, H Ni.

[2] L A (2001), Dy ting Vit l dy mt hot ng v bng mt hot ng, Tp ch Ngn ng, s 4, 61- 64.

[3] Bi Minh Ton- Nguyn Quang Ninh (2003), Ting Vit thc hnh, Nh xb i hc S phm, H Ni.

[4] Hu Thnh (2001), Th Hu Thnh, Nh xb Hi Nh vn Vit Nam

[5] Nguyn Minh Thuyt (1997), Ting Vit thc hnh, Nh xb Gio dc, H Ni.FORMING SKILLS FOR STUDENS IN TEACHING

VIETNAMESE PRACTICE VIAINTERACTIVE AND POSITIVE ACTIVITIES

Le Thi Lan

ABSTRACT

The article introduces the forms of learning in Vietnamese text practice. The author concentrates on practicing the skills of teaching and learning this subject through interactive methods. Through this learning mode, learners reinforce their experience, discussing, exchanging their ideas through groups and pairs, from thaqt improving their understanding of Vietnamese language and complete their skills in using it.Key words: skill, actively interaction, Vietnamese practical writingNgi phn bin: GS.TS. Nguyn Thanh Hng; Ngy nhn bi: 28/8/2011; Ngy thng qua phn bin: 09/9/2011; Ngy duyt ng: 28/12/2012

THC TRNG DY V HC PHN MN TP LM VN

CC TRNG TIU HC THANH HAPhm Vn Hin1, Phm Th Thu Vn(TM TT

Phn mn Tp lm vn c ngha rt quan trng i vi hc sinh tiu hc. Tuy nhin, cht lng dy v hc phn mn Tp lm vn cc trng tiu hc trn a bn tnh Thanh Ho p ng cha tt mc tiu, yu cu cng nh cha pht huy ht th mnh vn c ca phn mn ny. Bi vit i su kho st thc trng dy hc phn mn Tp lm vn cc trng tiu hc Thanh Ho, t xut mt s gii php gp phn khc phc nhng hn ch trong qu trnh dy hc phn mn ny nh trng tiu hc.

T kho: Dy v hc Tp lm vn1. T VN

Trong chng trnh ting Vit cp tiu hc, ting Vit c dy thng qua cc phn mn (hay cc loi bi hc) khc nhau: Hc vn v Tp c, Tp vit, Chnh t, T ng, Ng php, K chuyn, Tp lm vn. Trong cc phn mn , Tp lm vn c vai tr c bit quan trng. N va vn dng hiu bit v k nng v ting Vit do cc phn mn khc rn luyn hoc cung cp va gp phn hon thin v nng cao kin thc, k nng , Tp lm vn ng thi rn cho hc sinh cc k nng sn sinh vn bn, gp phn hin thc ho mc tiu quan trng bc nht ca vic dy v hc ting Vit l dy hc sinh s dng ting Vit trong i sng lao ng v hc tp. Hn na, thng qua hot ng to lp vn bn, hc sinh c nhiu c hi v iu kin pht trin t duy - t duy hnh tng v t duy logic, pht trin ngn ng v hnh thnh nhn cch.

Vi i tng hc sinh tiu hc - cp hc ph thng u tin, Tp lm vn c ngha c bit quan trng; n to c s, nn tng t duy cho HS c th tip tc hc cp cao hn. Tuy nhin, trong thc t, cht lng dy v hc phn mn Tp lm vn cc trng tiu hc trn a bn tnh Thanh Ho p ng cha tt mc tiu, yu cu cng nh cha pht huy ht th mnh vn c ca phn mn ny. Trn c s l thuyt vn bn v l lun dy hc hin i, bi vit ca chng ti i su kho st thc trng dy hc phn mn Tp lm vn cc trng tiu hc Thanh Ho, t xut mt s gii php gp phn khc phc nhng bt cp, hn ch trong qu trnh dy hc phn mn ny nh trng tiu hc.

2. THC TRNG DY HC PHN MN TP LM VN CC TRNG TIU HC THANH HO

2.1. Thc trng hc ca hc sinh

nh gi c thc trng hc phn mn Tp lm vn ca hc sinh tiu hc trn a bn tnh Thanh Ho mt cch chnh xc, chng ti tin hnh kho st bi lm, phng vn trc tip v thng qua phiu iu tra trn i tng 300 em hc sinh cc trng tiu hc khc nhau i din cho cc vng min thuc a bn tnh Thanh Ho nh: vng min ni, vng duyn hi, vng trung du v thnh ph. Qua phn tch s liu, chng ti rt ra mt s vn v thc trng hc phn mn Tp lm vn ca hc sinh nh sau:

2.1.1. Phn ln hc sinh khng thch hc phn mn Tp lm vn

Kho st hng th hc mn Tp lm vn ca 300 hc sinh cc trng tiu hc, chng ti thu c kt qu:

Tn trngS c kho stHng th hc mn Tp lm vn ca HS

Rt thchThchBnh thngKhng thch

Tiu hc L T Trng

thnh ph TH6002949

Tiu hc ng Hi 2

Thnh ph TH6000654

Tiu hc Qung Li

Qung Xng6000456

Tiu hc Tn Tn

Mng Lt6000258

Tiu hc Phng nghi

Nh Thanh6001653

Cng 30003

(1%)27

(9%)270 (90%)

Nhn vo bng tng hp cho thy ch c 01% hc sinh thch hc phn mn Tp lm vn hn cc mn hc khc thuc mn Ting Vit nh Tp c, luyn t v cu, chnh t; 9% hc sinh thch phn mn Tp lm vn bnh thng v c n 90% hc sinh khng thch hc phn mn Tp lm vn.

2.1.2. Nhiu bi vn din t ngy ng, vng v, thiu vn sng thc t

Kho st 300 bi lm vn ca hc sinh lp 3, 4, 5 v miu t quang cnh, t ngi; vit on vn ni v s vt, hin tng, chng ti nhn thy nhiu bi lm ca cc em din t rt ngy ng, vng v, thiu vn sng thc t.

2.1.3. Bi lm rp khun theo vn mu v na n nh nhau

Cng t kt qu kho st 300 bi lm vn trn cho thy, a s hc sinh lm vn theo mu, s dng "Tp lm vn mu", hc thuc ri ln lp sao chp li, c chng ch lc b bt i mt cch my mc dn n bi lm ca cc em na n nh nhau v rp khun theo mu. Chng hn, t con mo nht thit phi c 02 mt nh hn bi ve, u to bng qu cam; t cnh ng la na n ging nhau kiu: thng cnh c bay, mnh mng bt ngt, vng ng...

2.2. Thc trng dy ca gio vin

2.2.1. Khng thch dy, ngi dy phn mn Tp lm vn

Kho st iu tra trn i tng 50 gio vin tiu hc hin ang trc tip ging dy trn khp cc vng min thuc a bn tnh Thanh Ho v hng th dy gi Tp lm vn, 80% gio vin tr li "khng thch", 20% tr li "bnh thng" v khng c gio vin no thch dy Tp lm vn. Hu ht gio vin dy phn mn ny u do s bt buc ca chng trnh. a s h u nhn thc su sc v tm quan trng ca dy hc Tp lm vn nhng do l mn hc kh nn hu nh khng gio vin no hng th vi tit hc ny.

2.2.2. Dy tt, dy qua loa

Nh mt h qu tt yu, khi gio vin ngi dy th vic dy khng ng trnh t, thng xuyn dy "tt" hoc dy qua loa mt s bc to lp bi vn l iu tt yu. Trnh t to lp mt bi vn bao gm: lp dn , ni hoc vit theo dn , nh gi bi lm. Tuy nhin, trong thc t ging dy, gio vin thng b qua hoc dy qua loa s si bc lp dn hoc nh gi bi lm. Mc tiu ca bc lp dn l mt s cn thit cho tit lm vn vit. Tuy nhin, do gio vin cha coi trng nn tit dy ny khng c tc dng nhiu trong vic gip hc sinh rn cc k nng cn thit cng nh chun b ni dung cho tit lm vn vit. Mc tiu ca bc nh gi bi lm l cha bi v nhn xt bi lm ca hc sinh nhng gio vin thng cha bi mt cch chung chung, rp khun v so rng. Hc sinh khng bit r nhng im mnh, im yu trong cch t duy v din t ca mnh. V vy, hc sinh hc th nhiu nhng mi vn khng th lm c bi ng nh yu cu. Sp n k thi, c thm ch c cho hc sinh chp ri v hc thuc mt s bi m c cho rng c th s thi vo.

2.2.3. p t t duy mu cho hc sinh

Khng t gio vin gi cho ph huynh mua "Tp lm vn mu" cho hc sinh tham kho nhng "Tp lm vn mu" khng c la chn k v ni dung, cng khng c phn tch v rt ra kt lun t hc sinh lm c mt bi vn ca chnh mnh da trn nhng vn ling tch lu, hc hi c t bi vn mu m s dng "Tp lm vn mu" hc thuc ri ln lp sao chp li ra v np cho c chm, c chng ch lc b bt i mt cch my mc, khng c s sng to. Ln lp, c thng hng dn hc sinh lm bi theo mt ci khun nht nh. Chng hn t c gio: dng cao tm thc, mi tc di bung xo xung ngang vai, du dng, tru mn, tn tu ch bo...

2.2.4. nh gi bi lm qua loa chiu l

Qua kim tra, phng vn 300 hc sinh, c bit, hn 60% gio vin khi nh gi bi lm ch nhn xt bi lm ca cc em mt cch qua loa, chiu l: "bi lm c", "cha hay", "giu cm xc", "kh khan" hay "s si". Gio vin cha phn tch cc em thy c nh th no l giu cm xc v sa th no c c cu vn hay, bi vn nhiu hnh nh...

2.3. Nguyn nhn ca thc trng trn

Cng trong qu trnh kho st thc trng dy v hc phn mn Tp lm vn ca hc sinh tiu hc trn a bn tnh Thanh Ho, chng ti rt ra c mt s nguyn nhn c th nh sau:

1. Do tnh cht ca phn mn Tp lm vn l mt mn thc hnh tng hp, mt mn yu cu gio vin dy hc sinh t din t kin ca mnh, song gio vin phn ln cha hiu mc ch ca phn mn Tp lm vn.

2. Do s ch o chuyn mn cha tht ng hng, cha su st, cn lm cho gio vin chy theo thnh tch, trong khi ging dy cc gi Tp lm vn thng s si, qua loa v cht lng bi lm ca cc em cha t yu cu nhng vn c xem nh bnh thng bi quan nim y l mn hc kh, hc sinh mun lm c bi vn hay cn tu thuc vo nng khiu ca mi em. Hn na, kh nng, tm l hc sinh khng thch hc Tp lm vn cng nh hng ln n hng th dy hc ca gio vin.

3. Do gio vin cha c nhiu phng php dy hc tht s li cun, hp dn hc sinh. lm c mt bi lm vn tt, hc sinh cn phi huy ng vn kin thc t cc mn hc khc nh: mn o c, Ht, V, t nhin, x hi... hoc c th huy ng n vn sng ca mnh lin quan n bi. V d, cc em mun t mt cy ang ra hoa, t mt con mo bt chut hoc mt con g ang kim mi, hc sinh khng ch huy ng vn tri thc qua cc bi hc m cn phi huy ng tt c nhng tnh cm, n tng, cm xc, nhng k c cn lu gi c v cc con vt hoc cy ci . Ch nh vy bi vn mi sinh ng v c hn. Tuy nhin, trong qu trnh ging dy, gio vin thng dy "chay", phng php ging dy n iu, ch thng qua mt knh l truyn th, thiu i nhng hnh nh sinh ng c th hc sinh c th hi tng, huy ng li c nhng hnh nh, nhng tnh cm v i tng m cc em nh lm trong bi tit hc tr nn sinh ng v hp dn hn.

4. Do kim tra, nh gi cha c tiu ch nh gi s din t tng ring ca hc sinh; gio vin cng cha pht huy c tr sng to hc sinh

Qu trnh lm bi vn, hc sinh thc hin mt hot ng giao tip. Mi bi vn l mt sn phm khng lp li ca mi hc sinh. Do , hc lm vn l hc sinh c ch ng, t do th hin ci "ti" ca mnh mt cch r rng, bc bch ci ring ca mnh mt cch trn vn. Dy lm vn l dy cc em tp suy ngh ring, tp sng to, tp th hin trung thc con ngi mnh. Trong sch gio khoa thng c phn "gi " i vi mi yu cu bi v khng t gio vin "my mc", nu hc sinh lm khng ng vi "gi " s b im thp... Chng hn, gio vin yu cu hc sinh t mt con vt nui trong gia nh, mt em hc sinh thnh ph, gia nh em khng nui ch, cng khng c g... em t li con c cnh trong b c nh em, nhng c gio ph l em lm lc ... v c gii thch nhng con vt nui trong gia nh ch l nhng con g, con ch, con vt, con ngan, con tru, con b, con ln. S p t ca gio vin hn ch hng th hc tp cng nh sng to trong hc sinh. 3. MT S GII PHP NNG CAO CHT LNG DY HC PHN MN TP LM VN CC TRNG TIU HC THANH HO

a. Ban ch o chuyn mn cc cp cn c s ch o st sao, c th v thit thc hn na trong tng gi dy phn mn Tp lm vn; tp hun, bi dng gio vin hiu ng mc ch ca vic dy tp lm vn, chun v kin thc, k nng phn mn Tp lm vn; ch trng ng mc bc dy lp dn v nh gi bi lm, trnh tnh trng xem nh, dy qua loa hai bc dy trn.

b. Thc hin i mi mnh m phng php dy hc Tp lm vn theo hng pht huy tnh sng to ca hc sinh, thng xuyn nhng khng qu lm dng s dng dng trc quan; khuyn khch hc sinh su tm tranh nh, bi bo, bi vn, bi th; s dng ph hp, hiu qu my chiu, bng hnh h tr cc gi Tp lm vn. V d, khi dy bi "K nhng iu em bit v nng thn hoc thnh th"- Ting Vit lp 3 tp 1, s rt kh v tru tng c th hi li nhng hnh nh hay nhng cm xc vi mt em hc sinh 8 tui khi sng nng thn m li phi k v thnh ph hay mt em sinh sng thnh ph phi k v nng thn ngay c khi cc em i ln c v, n thm. V vy, trong gi lm vn ming, gio vin chun b mt s on bng hnh v cuc sng, sinh hot thnh ph vi nhng nh n lp lnh nguy nga trng l v m; trn quc l, dng ngi v xe c qua li nh mc ci hay hnh nh v cuc sng, sinh hot nng thn vi nhng cnh ng la rp rn, nhng con ng lng un ln, b con chm xm m m s chia... s lm cho gi hc hng th, hp dn, hc sinh c thm vn hiu bit, do s to tin vng chc cho vic vit bi vn.

Ngoi ra, cn linh hot trong cc hnh thc t chc gi dy nh: t chc hot ng tri nghim tham quan, d ngoi, ni, trao i v chia s tng, vit tch cc th hin c tnh v kin c nhn, dy hc thng qua hnh thc cc tr chi, dy hc theo nhm... to cho hc sinh tham gia hc tp mt cch y hng th v sng to. V d: Khi dy tit tp lm vn ming vi bi: "Hy gii thiu v t em v hot ng ca t em trong thng va qua vi on khch n thm lp" - Ting Vit lp 3 tp 1, gio vin c th t chc cho hc sinh chi tr chi ng kch phn vai. Mt nhm hc sinh trong vai on khch, nhm khc trong vai cc t vinGio vin xy dng kch bn chi tit, dn d hc sinh v chun b trang phc v mt s ni dung s gii thiu v t ca mnh trong bui hc ti... Cng vi bi ny, gio vin c th t chc dy hc theo nhm. Ba hoc bn t trong lp hc s l ba hoc bn nhm hc tp. Cc em c th xp bn gh ngi quy li tng nhm vi nhau, chm u vo tho lun yu cu ca bi. Sau mi t s c i din t trng ln gii thiu. Cui cng, c cng cc bn trong cc nhm khc nhau s nhn xt v sa tht c th ni dung li gii thiu cho tng nhm... Nhng tit dy nh th ny s v cng hp dn i vi c gio vin v hc sinh. Hiu qu gi hc do s c nng ln rt nhiu.

c. Trong qu trnh ging dy cng nh chm cha bi, m bo rng gio vin khng v thnh tch, khng rp khun my mc, p t m phi lun khuyn khch, khi dy s t tin, tch cc sng to hc sinh. Chng hn, hc sinh khi t con mo: "Con mo nh b em c hai ci tai nh hai l bng", cch t tuy cha st thc t nhng l mt cch cm nhn rt ring ca em, gio vin c th iu chnh nhng ng thi cng phi khuyn khch ng vin cc em c th pht trin nng lc c nhn mt cch t nhin bng cch hng dn em c th thm vo cu nh sau: "Con mo nh b em c hai ci tai vnh ln nh hai l bng non nho nh"

d. Tng cng trao i chuyn mn gia gio vin ca cc trng trong v ngoi tnh. Tng cng cho gio vin tip cn vi ngun thng tin v phng php dy hc v ni dung dy hc Tp lm vn t cc ti liu, cc chuyn gia gii dn nng cao hn na trnh chuyn mn ca gio vin p ng c yu cu ging dy trong tin trnh i mi.

4. KT LUNPhn mn Tp lm vn c ngha quan trng i vi hc sinh tiu hc c bit l i tng hc sinh u cp. Thc t, cht lng dy v hc Tp lm vn cc trng tiu hc trn a bn tnh Thanh Ho p ng cha tt mc tiu l iu cn c quan tm. cc gi Tp lm vn khng tr nn kh khan, kh i vi c gio vin v hc sinh cn phi i mi mnh m phng php dy hc v kim tra nh gi theo hng tn trng v pht huy s cm th hn nhin, ch quan, sng to ca hc sinh. Ngoi ra, vic dy v hc phn mn Tp lm vn cc trng ph thng c s trn a bn tnh Thanh Ho cn phi c s quan tm, ch o st sao v thit thc hn na quy trnh dy hc Tp lm vn c thc hin nghim tc nhm nng cao cht lng dy v hc phn mn Tp lm vn ca hc sinh tiu hc ni chung, c bit l hc sinh tiu hc trn a bn tnh Thanh Ho ni ring.

TI LIU THAM KHO

[1] Nguyn Th Hnh. Mt s vn i mi nh gi kt qu hc tp mn Ting Vit tiu hc, NXB Gio dc, H Ni , 2008.

[2] Nguyn Th Hnh. Luyn tp Tp lm vn 4, NXB Gio dc, 2008

[3] L Phng Nga, Nguyn Tr. Phng php dy hc ting Vit Tiu hc, Trng HSP H Ni I, 1995.

[4] Nguyn Tr. Dy v hc Ting Vit Tiu hc theo chng trnh mi, NXB Gio dc, 2002.

[5] B Gio dc v o to. Sch gio khoa Ting Vit lp 2, 3, 4, 5, NXB Gio dc Vit Nam, 2011.

[6] Gio trnh Phng php dy hc Ting Vit 1, NXB Gio dc 1998.

READ SITUATION IN TEACHING AND LEARNINGA COMPOSITION IN THANHHOA PRIMARY SCHOOLS

Pham Van Hien, Pham Thi Thuy Van

ABSTRACT

Writing a composition is of grcat significance subject has important implications for primary students. However, the quality of teaching and learing the subject at Priaryschools in Thanhhoa has notmet the objectives and the requirements as well as not brought into full play of its advantages. This papert focuses on surveying the situation of teaching the compostion writing in Thanhhoa primary schools, and suggests some solutions to making coatributim to overcoming the limitations of teaching the subject at the primary school.

Key words: Teaching and learning a composition

Ngi phn bin: PGS.TS. Nguyn Th Hnh; Ngy nhn bi: 01/6/2012; Ngy thng qua phn bin: 17/6/2012; Ngy duyt ng: 28/12/2012

THM D I MI CN BN TON DIN

MN NG VN TRONG GIO DC VIT NAM

Nguyn Thanh Hng(TM TTKhi i mt vi nhng vn t ra trong dy hc Ng vn, m bo tnh cht cn bn, ton din phi hc cch t duy theo quan im ton cu, phi ch l lun v cht lng gio dc khi n m ra loi hnh nh trng v cch dy khng th kim sot. Cng phi hc cch so snh nhng ci khng hon ton tng ng v khng th o lng chnh xc v n kh tru tng tm ra s cn bng tr li khi m gii lnh o u tin cho nhng g em li li nhun tc th.

Bn cht ca vn ni dung dy hc Ng vn vn cn l nhng g cha th kt lun sun s hm nay. Mi ci ta cn tm hiu u tim n nhng iu phn bc li chng ta, cho nn khng nn quyt nh trc iu g ngoi vic c gng tm hiu, khm ph ra cng nhiu kha cnh th cng tt cho vic lm ch i tng nghin cu.

T kho: gio dc Vit Nam, i mi ton din, dy hc Ng vn

NI DUNG NGHIN CU1. BI CNH GIO DC VIT NAM

30 nm gio dc Vit Nam kht khao loay hoay i mi m vn trin min khng ca ra sng sa. S i mi y l mt h thng phn mnh manh mn u t kiu hoa li tng tha rung trn cnh ng, ch th x vo thm canh, ni th lm ng hoang ho.

Sp sa tam thp m nh thp cha l bao. Hy vng ln ny vi nhng t ng mang tnh cch mng v quyt tm cao nh cn bn ton din khng lm tht vng nhn dn v phn bi mt th h hc sinh - tng lai ca dn tc phi can tm ch i.

Chng ta bt u t u? Phi chng l cn loi b nhng t tng ch l nhng cm t khng ni dung, nhng khi nim ngi ng nh kiu b qua giai on pht trin t bn ch ngha trong chnh tr kinh t hc v kiu khng c ch ng v tc m i n u, i tt hin i ho t nc v i mi gio dc. qu l sn phm ca nhng u c siu o tng!

Hi tho i mi cn bn, ton din nn gio dc Vit Nam din ra ngy 14/8/2012 do Ban tuyn gio Trung ng t chc a ra nhng tng chung l xy dng mt nn gio dc m, thc hin hc sut i gn vi gio dc in t. l mt trong nhng quan im i mi. Nhng tic thay hnh nh nhng tng ny vn cha c s ng thun cao v khi trnh, Quc hi vn lc u.

X hi ngy nay ly cng ngh thng tin lm ngun tri thc, ly ton cu ho lm khng gian giao lu v i thoi, ly kinh t tri thc lm ng lc cng nghip ho v hin i ho t nc. Con ngi, khng phn bit l bnh thng hay u t s phi lm nhng cng vic y thng xuyn v phi cn hc tp tn ti nh tn mt cun sch ni ting ca Edgar Faure (1972).

Cng c th ni hin nay l thi i hc tp v hc tp sut i (lifelong reading) hnh thnh mt x hi hc tp.

X hi hc tp em li mt ci nhn gi gm thit tha vo vai tr to ln ca gio dc i vi mi ngi dn v mi mt i sng x hi. Trong , mi c dn u phi tip cn, nm vng hc thc gii quyt nhng vn cuc sng t ra, p ng nhu cu tn ti ca mnh ngy mt pht trin thnh tng c th tch cc c tinh thn hp tc, nm vng chuyn mn v tay ngh va l mnh va l mt thnh vin m x hi khng th rung b.

B bn l th nn chng p mnh ni theo ci nh ra cn lm chng chnh, m tm cch trao i nhng g mi ngi c th tham chiu lm r thm nh hng, ni dung, phng php i mi cn bn, ton din trong dy hc Ng vn nh trng trung hc ph thng (THPT) sau nm 2015.

T tng i mi d c cao vng v chn thnh bao nhiu cng c th lm cho thc ti cuc sng b teo tp v v lc by nhiu nu khng t gin ra n khp nhiu hn vi thc t sinh ng.

Nhn mnh ch cn bn l truy tm ti tn gc r nhm thay i trit nn gio dc Vit Nam bao gm c hai mt va loi b ci yu km va vun trng mt tt p. Cn bn va l nguyn nhn c th sn sinh v tng trng trong qu trnh chuyn ho thnh nn tng bn vng. Ci cn bn l ci khng th thiu trong s pht trin con ngi, l hnh ng thch ng trc c hi v thch thc ton cu ho trong gio dc.

i mi ton din ng ngha vi s tha nhn gio dc Vit Nam cha c tm nhn (Vision) su rng trong bi cnh thi i hi nhp quc t v nn kinh t th trng theo nh hng XHCN.

Ton din, khng c ngha l lm cho y mi mt, m cn phi la chn gt gao phng hng ch o, ni dung ct li v con ng thc hin hp l sao cho n chc v hiu qu gio dc m sn phm cui cng ca n l con ngi tr tui Vit Nam c tri nghim, ng u trc nhng bin ng thi i m vn t ch, va duy l v trc gic, va hin th va tim tng nng lc hnh ng theo truyn thng th tc v nh mt c dn th gii. H l nhng ngi coi trng gi tr tinh thn v gi tr vt cht, tn trng li ch cng ng va c vn ho va l ngi nm vng khoa hc k thut, cng ngh thng tin mang m bn sc dn tc khoan ho v thng thi (wisdom, weisheit), tc l thng minh trong cuc sng nh Bc H gi t nm 1946.

2. LT LI C TRNG MN NG VN TRONG NH TRNG TRUNG HC PH THNG

S d mn Ng vn gi v tr hng u nh mn Ton l v n l s phi sinh (derirational) t vn chng thun khit vo sinh hot hc ng. K t thi k c, thi ca l mt b phn trong i sng ca x hi loi ngi. Khng x hi no tn ti m khng tng bit ti mt hnh thc no ca vn chng. Nu con ngi qun vn hc th h s qun chnh mnh v tr v s hn mang nguyn thu. V hm nay chng ta hiu rng vn th gip chng li sc p ca ngh thut qung co rm beng v phng tin nghe nhn qu ti, nng v vn minh k thut nhng thiu vn ho.

Trong vn chng c ci g nh l c cht chng li x hi tiu dng v khng h c s dn ho vi ti li ny sinh t ci xu v ci c. Nh th Hu Thnh vit V Trng Phng l mt trong nhng ngi nghe r nht ting go r man di ca con vt l n t tri Ty. N c tn gi l c ch th trng. Vi c ch th trng ngi ta thc s chng kin mt cuc xm lng vn ho. Ti ngh thm y l xm lng vn ho bng tin v v tin. u ng tin vo ca th s tt p phi i ra. Truyn Kiu l mt bng chng nhn tin sau my trm nm c lp li khc hi hn nhiu trong x hi kim thi.

Vn th ch thc lun ty tr s ng nht v i hi s tn ti nhng s khc bit bn nhau. Vn th c th ni c nhng iu c ngha v s sinh tn ca con ngi m khng th biu hin bng cch no khc hay hn, p hn ngoi n.

Vn hc l p chn bo v gi tr vn ho bng cch t th hin vn ho ca mnh trong tng dn tc. l c trng ph qut em li s i gi cho vn hc nh trng trong xu th mi. Tip cn vn ho v nhn mnh c trng vn ho ca vn hc cng l cch cao chc nng gio dc ci p a dng v di lu ca vn chng vi t cch l ngh thut ngn t c bit c kh nng truyn cm hng lan to su rng trong nhn thc, nh gi thng thc gi tr thm m v nng lc pht trin ci p cho mi hc sinh i vi cuc sng. Nh ngi ta thng ni, ci p lun lun song hnh trong cuc sng con ngi v tr thnh o c hc ca tng lai.

Tip cn vn ho v coi trng c trng vn ho l ph hp vi i tng thm m ca tc phm vn chng. l hnh tng con ngi lin h vi ngi khc trong c ch b n ca cuc i v ngn ng ngh thut vn l k nh s tht thng ca nh sng kh nm bt, nhng li thu ht s am m thu hiu. Hn na, chnh con ngi v ngn ng l hai sn phm c gi tr cao nht v c o nht m thnh qu vn ho to ra.

Nghin cu c trng vn ho ca vn hc thc ra l nghin cu lin ngnh, mt xu hng c nhiu li th hiu vn hc trong mng li quan h ci m ca thc ti. Hn na vi cch lm ny, lch s vn ho tinh thn bao gm t tng nhn vn v t duy ngh thut trong vn hc s c m rng, i su hn na bi mi quan h vn c gia cc hnh thi thc x hi nh dn tc hc, nhn chng hc, x hi hc, huyn thoi hc, phn tm hc, vn hc th tc, ci thm m i thng, m thut cng nghip, thm m hc c th, thm m hc thi trang v hoa hu s gp phn khm ph thn th gic ng tinh thn vn ho quyn trong sut vo nhau.

Nghin cu vn hc theo khuynh hng vn ho s t vn hc vo trong lng i sng x hi ng i ch khng ly vn hc giy xo ln cnh ng vn hc nh c, m khng tao ra c mt th lng thc no, thm ch n c di cng khng th sng.

3. GI TR CA TRNG TRNH V SCH GIO KHOA NG VN KHNG PHI L TUI TH

Chng trnh mn Ng vn l mt k hoch dy hc trong khong thi gian ph hp, c th thc hin c tng trng trong c nc. Linh hn sng ng ca chng trnh l ni dung hc vn - ni dung vn ho s p ng c nhu cu v hng th ca ngi hc nhng cng l min tm lc, ngi gio vin c th m ng mt cch sng to. Gi tr ca chng trnh Ng vn trc ht phi kho lo lm ni bt quan im hc mt bit mi theo quan h giao thoa gia truyn thng v hin i. Ni vy cng c ngha l chng trnh nn ly iu mun hc, cn hc v c th hc ca hc sinh lm chnh. Chng trnh Ng vn phi hng vo t tng hc sut i (lebenlang lernen) bng s u tin nghin cu v quy nh c th sch c (Lesebuch) chnh thng v ti liu tham kho bt buc c cht lng cho vic t hc ca hc sinh.

Ng vn l mn hc mm do ph hp vi tim nng vn c ca mi la tui. Ta nh li Karl Marx thu xa khng c g thuc con ngi li xa l vi ti v mn Ng vn thuc khoa hc nhn vn v t tng v tm hn con ngi nn ta c c s ngh nh th.

V ni dung chng trnh, nn cn nhc li t trng gia vn hc trung i v vn hc hin i. Du bit vn hc trung i l tinh hoa vn ho tinh thn, lng ng truyn thng yu nc v nhn o chnh trc ca dn tc Vit, nhng xt v mt vn hc thun khit ch thc th cn nhiu vn cha tho mn ci p, ci hay v s hp dn th hiu thm m ca hc sinh. Nn chng cn ci m vi vn hc hin i v hu hin i nh mt s bt ph cch tn ngh thut, mt s i mi cch nhn th s tnh to v t do sng to va c phn bin cng khai trn mt bng lch s va khng c cch bc qu xa v khc bit gia tc gi v bn c hc sinh v i ngi v ngi i.

V cu trc chng trnh, khng nn sp xp theo th loi vn hc. Ti hiu cch lm ny trc y l xem trng ng i xu chui vn hc dn tc v vn hc nc ngoi, trnh vic m t lch s vn hc mt cch trung tnh. Nhng ch da vo th loi vn hc th vn mang nng tnh hnh thc. Ci ct li ca ni dung nhn vn ca nhng qu trnh phi hp s hn ng vn ho (acculturation) v ca gi tr vn hc vn tim tng trong nhng kit tc.

Mun gim ti c hiu qu o to, gio dc ci p ca con ngi v cuc sng phong ph a dng, c o, nn ngh ti kh nng xy dng chng trnh Ng vn THPT theo hng vn hc so snh (Literaturcompare). Karl Marx tng quan nim ch c s di do mi l xc thc. Lm th ny s kt hp c v p v t tng ngh thut ca nh vn ny sinh t v p t nc v con ngi trong truyn thng vn ho khc nhau c hi t vo gi tr lm ngi. Mt khc cng l khi li truyn thng bit ngi bit ta trnh ci ct cch trong nh nht m nh con v mc h v nhn m km i ci s hc hnh n u n a gi tr vn ho nh cao ca nhn loi.

Mnh ang t m bc vo gia nh th gii vi cc t chc sng gi, l lm y kh khn trong khu vc a chnh tr, kinh t, vn ho a cc khng thun nht, nn y l bc nhy hon v, mnh nn lm.

Truyn Kiu ca Nguyn Du ngang gi vi pghni ngin ca Ptskin. Tuyn ngn c lp ca H Ch Minh l s kt tinh cm hng nhn quyn ca Php v M. Ba bi th thu ca Nguyn Khuyn vi vi tm tnh nh tm bi th thu ca Ph.

Th Xun Diu l gch ni vi ai nh Bdle chng hn, trong trng phi tng trng. Th T Hu v th Maiacpxki c khi sinh t ng o con ngi cch mng. Thch Lam nh m thm nh Bunhin. Nam Cao t xp mnh vo phong cch ngh thut ca L Tn v Skhp. Kim Ln gn b hn qu lng xm nh Phncne. Nguyn Minh Chu ngang tm tinh anh vi O.Henri. V Trng Phng km g Nben vn hc ca Mc Ngn. Xun Qunh m say v thua l khc g Blaga imitriva. Hoi Thanh sng i cng Jhanes Becher v s tinh vi ca lao ng tm hn. T Hoi b ht hn bi hng v qu hng x s nh l Bin Cp v V Qung v Gaia tr li cho lp mng non s hn nhin tr tu trong nhng cu chuyn k nh m. y ch l gi d ly ci sp sp y vi m ni, cn nu lm tht th phi da vo mt cng trnh nghin cu nghim cn hn rt nhiu.

V sch gio khoa Ng vn THPT c nhiu ci mi nh t tng tch hp v tch cc trong ni dung v phng php. Ti nh gi sch gio khoa qua bi vit ng 2 k trn bo Vn ngh cng lc vi vic thm nh sch gio khoa. Trong c mt cu vui m tht lng: Cng trng m ra l mt bi vn hay nhng cch hng dn ca sch gio khoa li lm cho cng trng ng li. Xy dng mt nn gio dc m th dt khot sch gio khoa phi m rng hn na ch khng c na vi.

C mt vi vn trong sch gio khoa cn suy tnh thm. Phn yu cu cn t chia thnh ba. Mt l yu cu cn t v kin thc. Hai l: yu cu cn t v k nng. Ba l yu cu cn t v thi . Ch thi y cha ni y v chc nng gio dc - dy vn dy ngi nh cch ni c m khng h tham nhng. Hm ngha ca thi l g? L s phn ng o c ca hc sinh hay l s hi p ca h v nhn thc khoa hc.

Theo ti hiu, y c sc cha ca t tng ln tnh cm cao p, li sng vn ho, o c, cm xc thm m v kht vng hon thin bn thn m bi hc hng ti. C th thay i thi bng kinh nghim sng c khng? Trong trit hc Nga, ngi ta thit lp c tiu ch hon ton mi v chn l v kh nng nhn thc tng ng vi n. l khi nim kinh nghim nhng khng phi vi tnh cch l kinh nghim hin nhin, cm tnh, m vi tnh cch l nhn thc tn ti, trc gic t cuc sng trong s ng cm (empathies) v s nm tri (erleben) bng kinh nghim ni tm (lxprience intrieure). Theo chiu hng y, Hans Robert Jauss trong cng trnh Kinh nghim thm m v lun gii vn hc (1997) cng nhn mnh bnh din sn sinh kinh nghim thm m ca vn chng, bnh din tip nhn kinh nghim thm m ca m hc v kt qu giao tip kinh nghim thm m ca s thanh lc tm hn. Bn cht ca vn hc trong s vn ng ca n, theo Kant l s t thc ca con ngi v chnh mnh t kinh nghim thm m y.

Mc t thi trong sch gio khoa d ni theo kiu no cng phi tho mn mc ch t gio dc trong dy hc vn m hy vng lp lnh ca n ch c vn chng lm c. C th ni, tui tr hc ng l mt kinh nghim u i m mi c nhn h phi bit rng trung im con ng i sng phi tng lc c ti tip cn nh chnh cuc thc nghim bn thn khi hc vn.

Ika, mt thc gi minh trit, thc dng trong l lun ngi Nht cho rng: Cch mng con ngi l s t nhn thc mt cch r rng mc ch ca cuc i mnh ch khng phi l t n mc ch nh trc nay nh. N cho php chng ta hiu u l mc ch hng ti, mc d trn i ny khng c g l hon ho, l khng c ci kh ca n. Sch xa vit Th s c nan ton, v vy yu cu th ba phi tr thnh iu cn c chm sc nghin cu su hn. l ni dung hiu qu ca dy hc vn gp phn hnh thnh nng lc sng cho hc sinh.

4. GII TR S RI LON V NHIU TM CA PHNG PHP DY HC NG VN

Chng ta nh, hnh nh Acximet th phi, tng ni i nu cho ti mt im ta, ti s nng qu t ln. Phng php cng ch l mt im ta ch khng c ni dung trong bi hc. Theo ti, trong dy hc khng h c mt phng php hin thn hon ton. Ngi ta thng hay ni n ma trn (matrice) ca phng php bin thnh k nng vn dng c tnh k thut trong dy hc vn. nh gi tnh kh dng ca phng php dy hc vn l sc sng ca n. Ni n sc sng trc ht phi ngh ti mnh t c th nui dng v pht trin n c khng. Nc mnh ang trn con ng cng nghip ho v hin i ho ch u c nh th m em nhng phng php hin i vo nh trng. y l nhng bi ri trong vic di thc phng php. Mun hc theo ai cng tt nhng chc chn phi pht trin h thng phng php dy hc b mn ca mnh mt cch cht ch, thn trng. Ngoi ra cn phi tnh n nhng phng php no ca mnh trong truyn thng v trn th gii ph hp vi c trng vn chng v mn Ng vn.

Bao trm ln hai iu kin la chn y phi tm c nhng k nng hnh thnh v pht trin vic hon thin cch hc tp c tnh sng to v dy cch hc mi hc sinh hc cch xoay s kho lo bm sinh v tr thng minh tn tr trong tt c mi ngi trc nhng kh khn. l kh nng mi ca phng php c c nh s khuy ng nim am m (passion), tinh thn hiu hc (curiosity) v khai m tr thng minh (interlligent). Vi cch nhn , hy th vn dng phng php nghin cu, phng php din thuyt nu vn v bnh lun. c bit trong hon cnh cn tp trung kh ng hc sinh trong mt lp c th pht huy tc dng cng hc cng chi mang tnh cng ng cht ch. Cng ng ny c tc ng khng nh ln khng kh v kt qu hc tp mn Ng vn, mn c th mang tim nng nhn vn ho ci tt p, lng thin nh mi trng giao tip tnh ngi khng h xa l vi tng hc sinh to ra s thay i cht lng dy hc. Nu chng ta to ra mt cng ng tnh cc, ni hc sinh chia s v h tr nhau trong hc tp th kt qu hc tp s tt hn nhiu so vi mt lp hc ch thun tu l mi trng hc thut.

Lp hc kiu cng ng tch cc l mt x hi thu nh gm nhiu vng trn ng tm c th nh x vo nhau. Phng php dy hc theo nhm cng hot ng t vo y l thch hp nht. ng nhin cn lu mt iu kin l phi da vo s t nguyn v tnh sn sng hp tc v chia s tp th, thng lng trong i thoi, tranh lun ca hc sinh nu khng th s lin kt p t y ch dn n s kh au v hn nh J. Nru nhc nh.

Quan im v thi lnh mnh ca chng ta trong p dng phng php dy hc Ng vn l hy tn dng kh nng nhn li (Step back), mt thi quen t xut hin ngi Vit. Chng ta ch thch chy theo ci mi l nh ci ph m khng kin tm ln li vo ci c, nh ci cm c ci khng hon ton mi nhng c th li l ch tuyt diu v ngha thit thc ca phng php l cch dng n da trn c s khoa hc v thc tin. Dy hc mn bt k no cng mong t hiu qu cao nht sc hc sut i l dy cch t duy, tc l dy cch hc sinh g mnh vo b c v bit rt ra t tr no ca mnh nhng g c th vn dng vo cuc sng. Vn chng v mn Ng vn l ni hi tp c nhiu loi t duy v tr khn nht. Tin cho php chng ta vn dng phng php cng no (brainstorming) vo dy hc Ng vn.

Phng php cng no c vn dng vo hot ng nhm to ra s lng ng k nhng tng gii quyt vn . N trit s dng lin tng v thuyt lin i. Phng php ny gn vi tn tui Alex Faickney Osborn trong cng trnh ng dng tr tng tng gip tng gp nhiu ln s sng to u ra. Phng php cng no gim ng k s c ch, kch thch s pht sinh tng mi vi cng thc minh ho 1+1=3.

Phng php cng no thng thu np vo mnh hai bin php dy hc n gin l s dng phiu t duy (brain writing) v bn t duy (mind mappping).

Cn rt nhiu phng php hin i cha c ng kim nh phng php kin to tch cc, phng php nh sng chi, phng php bn trn, phng php hi p rng, phng php bo co dn, phng php dn dng o, phng php gi cch v tnh hung dy hc ang hi thc chng ta tm hiu theo phng php phn tch SWOT la chn ng nhp v Vit Nam ho vo h thng phng php dy hc Ng vn. Vn hc nh ta c hc v hiu do nh trng dy n nay khng cn yn n na.

Theo quan im vn ng ca vn hc, nu rt gn vo hnh ng vit nn vn bn v hnh ng c ra tc phm th chung quy li u c quan h mt thit ni ti din ra trong u nh vn c khi vit v trong u ngi c vit ra tc phm khi c.

Tc phm vn hc l sn phm ca ngh thut ngn t khng c sn. Nh ni mi quan h gia nh vn vi t cch l ngi c c bit, ngi c u tin trong khi vit tc phm tng tc vi ngi c ang cng sng vi nhng tc phm lin quan v kinh nghim ca bn c trong lch s, lin hi vo qu trnh gii m ci biu t chng khc no ngi c vit li (recrire) tc phm mnh ang c.

lu ri v vn cn nguyn trng thu nm ni trong t duy c ca l lun vn hc. Chng ta hiu hnh thc ngh thut ca tc phm ch l yu t biu t lm sng t ci c biu t chnh l ni dung tc phm. Theo Derida nhng ci biu t v i hn nhiu so vi nhng ci c biu t bi h thng ci biu t ang tn ti ri rc quanh ta v rt nhiu ci chng ta cha c tn gi. Ngn t ca tc phm vn hc l ci biu t khng ton vn nhng ci c ni ra bng nhng iu ni ra. Tht sai lm bit bao nu khng bit ci biu t bao gm ngn t v c nhng k hiu thm m a dng trong hnh thc ngh thut tc phm. K hiu thm m c trong t thn n s pht sinh v hn ngha. Nu ch i su phn tch ring tn hiu ngn ng th khng kh nng tm ra cha kho m ngha n tng ng sau vn bn ngh thut.

y l l do Derida vit rng Vn hc khng phi l hnh thc ngn ng c trng m l hnh thc c c trng c ni tip t nhin gia vit ra tc phm v c tc phm.

L thuyt tip nhn xem tc phm vn hc l mt ting gi hiu triu (Appell). Nu hi nh vn ku gi iu g th tht khng d tr li v khng sao tm thy y bng c trong tc phm i tng thm m l ra m ch c nhng yu t mang tnh a gi (quivoque) to ra ngha v gi tr thm m ca tc phm.

Nhn bit iu y th vic ginh v tr c bit quan trng cho vn c hiu i mi cn bn ton din dy hc Ng vn khng phi l mun ch quan hay h v ch ngha ca mt s ngi nh L Phng Nga, Nguyn Th Hnh, Nguyn Thi Ho, Phm Thu Hng, Trn nh Chung, Nguyn Trng Hon, L Huy Bc, Trn Th Hng Thu, Nguyn Kim Phong, Nguyn Khc Phi, Trn nh S v Nguyn Thanh Hng m thc s c hiu tr thnh nhu cu l lun v thc tin trong dy hc Ng vn.

Ni c hiu l cn bn v tc phm vn chng c vit ra c. Cuc phiu lu y hp dn tm ra ngha tc phm vn chng tri ra trong qu trnh c, ngha l thng qua thc hnh m t nhin ta c t cc nh vn iu ta cha bao gi thc s c chng kin, tri nghim. Th hi c gio vin no khng say m tm hiu ngha v v p ca tc phm vn chng bng nng lc c hiu ca mnh. H mun truyn kinh nghim v cm hng y cho hc sinh. C c hiu th gi tr vn chng mi tn ti v khai sng hc sinh. c hiu c ngha ton din v n c lin quan trc tip n vic xy dng chng trnh, vit sch gio khoa v cung cch i mi phng php dy hc. Cng trnh bt nhng tri thc hn lm ngoi tc phm v ch phn tch tc phm s si, gio iu nhi nht cho hc sinh l thuyt nghin cu, l lun vn hc khng th vn dng trong qu trnh c hiu th s v tnh biu khng cho Todorov nhng bng chng nng ng khng nh nn vn hc ang lm nguy vi cch dy hc trong nh trng.

LI KT

Ti cng nh cc bn, tt c chng ta nh mt con cu trong n ang i tm ng c. Hy quan st, suy ngh v th nghim nhng g c v nhng g ang cn n m cng ng tc gi bin son sch gio khoa hin hnh sng v cng cht v n. Ti cm n h, nhng ngi i tin phong y kh tm v trch nhim gi m khoa hc v truyn nhit tnh i mi chng gp g y.

Khi i mt vi nhng vn t ra trong dy hc Ng vn, m bo tnh cht cn bn, ton din phi hc cch t duy theo quan im ton cu, phi ch l lun v cht lng gio dc khi n m ra loi hnh nh trng v cch dy khng th kim sot. Cng phi hc cch so snh nhng ci khng hon ton tng ng v khng th o lng chnh xc v n kh tru tng tm ra s cn bng tr li khi m gii lnh o u tin cho nhng g em li li nhun tc th. H xem nh mn hc nhn vn, vn hc v n kch thch t duy c lp v ph phn nhng g khng lim chnh di nhng hnh thc khng th bt b hay buc ti.

Bn cht ca vn ni dung dy hc Ng vn vn cn l nhng g cha th kt lun sun s hm nay. Mi ci ta cn tm hiu u tim n nhng iu phn bc li chng ta, cho nn khng nn quyt nh trc iu g ngoi vic c gng tm hiu, khm ph ra cng nhiu kha cnh th cng tt cho vic lm ch i tng nghin cu.

Tri thc khoa hc chnh l mt khi cc pht ngn ca s bt xc nh vi nhng mc khc nhau nh l: chc chn, hoc gn nh chc chn v tht ra chng c pht ngn no l tuyt i chc chn c.

Nim hy vng l ch chng ta cng nhau i ti bng nhng tng mi: Ti gi nhng iu trnh by ch l nhng thm d v i mi cn bn, ton din trong dy hc Ng vn ca gio dc Vit Nam l theo l y.EXPLORING BASIC ALL-SIDED INNOVATION FOR THE SUBJECT OF LITERATURE IN VIETNAM(S EDUCATION SYSTEMNguyen Thanh HungABSTRACT

On facing the issues relating to learning and teaching literary linguistics, to make sure basic and al-seded features, it requires how to study the way of global thinking, how to pay attention to theory of educational quality when there are different models of schools appearing whith uncontroled ways of teaching. Also, it requires how to compare what are not very unfamilian, not very measurable as they are quite abstract to find out a returned balance meanwhile the leadership wants to make priority of the things that bring back their immediate interact.

The nature of content to taught is skill can able to conclude at present what we want to explore are convering what are against us, so we should not decide anything in advance except studying, exploring as many aspects as possible to master the agent to study.

Keywords: Vietnam education; comprehensive renovation; literary teaching

Ngi phn bin: TS. Hong Th Mai; Ngy nhn bi: 28/4/2012; Ngy thng qua phn bin: 10/8/2012; Ngy duyt ng: 28/12/2012

NGHIN CU MT S THNH NG TING ANH

S DNG CC T CH NI QUAN V QUY CHIU TING VITNguyn Th H1

TM TT

Thnh ng l mt phn quan trng ca ngn ng, tuy nhin ngha ca thnh ng khng d dng nm bt c bi chng khng d suy lun ra c t ngha ph thng ca cc t ng cu thnh. Trong nghin cu ny, tc gi tp trung nghin cu thnh ng ting Anh trong s quy chiu vi thnh ng ting Vit hoc din gii bng ting Vit nhm lm sng t hn hin tng ngn ng ny, ng thi a ra mt s gi cho vic hiu v hc thnh ng ting Anh.

T kho: Thnh ng ting Anh, t ch ni quan, quy chiu ting Vit

1. M U

Ting Anh hin ng mt vai tr rt quan trng trong nhiu lnh vc ca i sng x hi. Bi vy, nhu cu s dng c ting Anh thun thc l mt trong nhng nhu cu chnh ng ca th trng lao ng hin nay, khng ch Vit Nam m cn trn phm vi ton th gii. Tuy nhin, khi tip cn ting Anh, tt c nhng ngi hc ting Anh t gc khng phi ting m u gp phi mt tr ngi m ai cng phi tha nhn: l vic thm thu c cc thnh ng ting Anh, cc thnh ng ny nhiu khi gy rt nhiu kh khn trong vic hiu mt thng ip ngn ng ch. Bn cnh , vic khng s dng c cc thnh ng, vn c xem l cu thnh s sinh ng, linh hot ca mt ngn ng, khin vic s dng ngn ng tr nn mt tnh t nhin vn c. Bi vy, vic nghin cu thnh ng ting Anh c s quy chiu vo ting m l hu ch cho ngi hc ting Anh, h c th nhn nhn ra c vai tr ca thnh ng trong ngn ng ch, ng thi hiu bit su sc hn, h thng hn v hin tng ngn ng cha ng nhiu gi tr vn ho ny. T , c c cch gii quyt mch lc khi gp nhng thnh ng trong ting Anh, trnh c nhng hiu nhm ng tic c th trong giao tip lin ngn.

Cc vn lin quan n thnh ng l rt su rng nh vic xem xt cu trc ca thnh ng, ngun gc ca thnh ng, vai tr c php ca thnh ng trong cu, hay ngha ca thnh ng vv... trong phm vi bi vit ny chng ti tp trung vo cc thnh ng lin quan n con ngi, trong , hn ch li cc thnh ng mang t ch ni quan ca c th ngi. Nghin cu ngha ca chng, quy chiu vi cc thnh ng tng ng trong ting Vit, trong trng hp khng c cc thnh ng tng ng th thnh ng ting Anh cng s c gii thch cn k v ngha ca chng. Trong nghin cu ny mc ch ca tc gi l lm r s ging v khc nhau gia thnh ng ting Anh v ting Vit c cha ng cc b phn ni quan ca con ngi, lm ni bt ngha ca thnh ng ting Anh.

2. PHNG PHP V NI DUNG NGHIN CU

2.1. Phng php nghin cu

thc hin nghin cu mt cch hiu qu nht, chng ti su tm cc cu thnh ng, tc ng trong ting Anh v ting Vit, cc tc gi tm kim, su tm c cc thnh ng ting Anh c lin quan n cc t ch ni quan t cc ngun ti liu nh: T in thnh ng ting Anh (Oxford Idioms Dictionary for Learners of English, Thnh ng ting Anh v cch s dng (English Idioms and How to Use Them, Seidl, J. & Mc Mordie, W. (1979)), T chc thnh ng (Idioms Organizer, Wright, J. (2009). Bn cnh , ngun ti liu ting Vit c s dng chn la cc thnh ng cho nghin cu l cc t in thnh ng, tc ng Vit Nam (xem ti liu tham kho). Sau khi lit k cc thnh ng c cc t ch ni quan, chng ti sp xp, loi tr cc cm trng lp trong cc ti liu ni trn v phn loi, sp xp chng theo cc b phn tng ng theo t in song ng nh: heart (tri tim), belly (lng), throat (hng), lung (phi) v.v Trong bc tip theo, chng ti xem xt ngha ca cc thnh ng mang cng mt b phn ny v phn tch nhng tng ng, d bit gia hai ngn ng. T , ngha ca chng cng nh nhng n tng vn ho c th hin ra sau bc mn ngn ng. Trn c s , mt s nhn xt, gi cng c a ra nhm em li nhng c s cho nhng nghin cu ng dng trong dy hc ting Anh v nghin cu vn ho Anh-Vit v dch thut.

2.2. Ni dung

2.2.1. Khi nim thnh ng

Thnh ng, trong nghin cu ca cc hc gi c tp trung li thnh nhng nh ngha khc nhau nhng c phn tng ng v quan im. Theo Seidl v Mordie (1979: 20) th mt thnh ng l mt s t m, mt khi hp li cng vi nhau, s mang ngha khc bit vi ngha ca cc t ring l ca tp hp .

Mt quan im khc, t gc tnh thng nht ngha ca thnh ng, Richard, Platt (1992: 198) xem thnh ng l mt biu thc ngn ng ng vai tr l mt n v thng nht m ngha khng th on c t cc thnh t ring l.

i vi Crowther (1995: 67) th thnh ng l mt cm t hoc mt cu m ngha khng th nhn thy r rng t ngha ca cc t ring l v cn phi c hiu l mt n v thng nht.

Mt nh ngha khc ca Curry (1995: 67) v thnh ng c tuyn b nh sau: mt thnh ng l s quy gn ngha mi i vi mt nhm t mang ngha t trc .

Cc hc gi Vit Nam cng rt quan tm n hin tng ngn ng ny, theo Hong Vn Hnh (1994) th thnh ng l nhm t c nh v cu trc, hon chnh, v mang ngha bng, c s dng rng ri trong ngn ng ni.

Vy, tu trung li, c th hiu thnh ng nh sau:

- Thnh ng l mt ng c nh m ngha ca n phn nh quan im ca cng ng vn ho-ngn ng v khng th suy lun c t ngha ca cc t cu thnh nn n.

- Thnh ng l mt hin tng ngn ng ph bin, c s dng rng ri trong ngn ng ni v vit.

- Thnh ng cha ng nhng nt ngha su xa, cn nhiu s suy on trong vic hiu ngha ca n.

Nh th c th thy, khi nghin cu thnh ng, khng th tch ri vic nghin cu ngha ca chng trong mi tng lin vi ngha ca cc thnh t cu thnh nn n v cn t trong mi lin h vi cng ng vn ho sn sinh ra n.

2.2.2. c im ca thnh ng

Tng hp li t cc nghin cu ca cc hc gi, thnh ng mang nhng c im nh sau:

Thnh ng mang ngha n d

Mt thnh ng bao gi cng mang theo n ngha n d, ngha l mt php so snh ngm da trn nhng khung quy chiu nht nh trong mt khung cnh s dng ngn ng c th. Thnh ng lun bao hm ngha n tng sau ngha c th ca t. Thnh ng Kill two birds with one stone (Dng mt hn git hai con chim) hoc tng ng ting Vit bn mt mi tn trng hai mc tiu nhm ch nhng vic lm em li nhiu kt qu ng thi. Thnh ng ny khng mang ngha l bn mt mi tn i git cht c hai con chim theo ngha thc. ngha n d ca mt thnh ng bao gi cng rng ln hn ngha en ca n. i vi nhng thnh ng i hi ng cnh c th hiu c. V d, thnh ng show someone the ropes (ch cho ai thy cc si dy thng) s rt khng r ngha nu khng c hiu trong ng cnh "As it is your first day at work, Mary will show you the ropes", (Trong ngy u tin i lm, Mary s ch cho anh cch lm cc cng vic). Nh vy mi lin h gia dy thng v cng vic y ch c th nhn thy trong ngn cnh, m y l cc yu t ng vn bn. Ngha n d, v th, l mt bnh din ch yu trong vic xem xt ngha ca cc thnh ng.

Thnh ng mang php so snh

Trong thc t, ngha ca thnh ng rt phc tp v linh hot. Cc thnh ng so snh l cc thnh ng d on ngha nht. Thnh ng so snh bao gm cc yu t so snh nh as (nh l), like (ging nh). Nhng yu t ny gip ngi c/ngi nghe rt ra c ngha ca mt thnh ng mt cch n gin. V d "as slow as a snail (chm nh sn), tng ng ting Vit Chm nh ra, "as fat as a pig" (bo nh ln), "like a fish out of water" (ging nh c ra khi nc) tng ng ting Vit (l ng nh gi mi v nh chng) din t s lc lng khi ra khi mi trng thn thuc, "have eyes like a hawk" (c i mt ging chim ng) vi tng ng ting Vit (mt sng nh sao). Trong kho st ca chng ti, cc thnh ng mang php so snh chim mt t l ng k trong s cc thnh ng chng ti nghin cu trong ting Anh. Trong ting Vit cng ging nh vy, c rt nhiu cc thnh ng mang php so snh c th. V nh vy, php so snh l mt phn khng th thiu trong vic to ra cc thnh ng.

Thnh ng mang ngha en

Bn cnh ngha bng, c nhiu thnh ng mang ngha en. Ni cch khc, ngha bng ca thnh ng rt gn vi ngha en. Nh cp n trn, cc thnh ng so snh l nhng thnh ng thng mang ngha en nhiu nht. V d "get your own way" (ginh ly chnh con ng ca bn) vi ngha l thuyt phc ngi khc cho php bn lm nhng g bn mun.

Ngha en v ngha bng ca thnh ng l cc thnh t chnh xem l mt biu thc ngn ng c phi l mt thnh ng hay khng. Khi ngha en gn lin vi mt biu thc ngn ng, v ngha bng khng c th hin qua thnh ng , th biu thc ngn ng khng phi l thnh ng. Ngc li, cc biu thc ngn ng mang ngha bng, v ngha khng ging nh ngha ca cc t cu thnh, s c xem l thnh ng.

2.2.3. ngha ca cc thnh ng ting Anh c cc t ch ni quan ca con ngi v quy chiu vi Ting Vit

Trong nghin cu ny, chng ti la chn v phn loi cc thnh ng lin quan n cc b phn ni quan ca con ngi, chng ti tm hiu cc thnh ng ting Anh thng qua cc sch chuyn kho v thnh ng, ng thi tm kim cc thnh ng tng ng trong ting Vit, khi nim tng ng c chng ti dng trong nghin cu ny l cc thnh ng ting Vit cng c cha t ch ni quan ging ting Anh hoc khng cha t nhng l thnh ng v c ngha tng ng.

C rt nhiu cc thnh ng thuc loi ny, cc thnh ng lin quan n cc b phn ch c th ngi khng ch cha cc t miu t con ngi m cn mang ngha lin quan n h nh: hnh thc, c im tnh cch vv... Qua cc thnh ng thu thp c qua kho st, chng ti tp trung vo cc thnh ng cha cc t: heart (tim), lung (phi), throat (hng), bone and flesh (xng tht), brain and mind (u no), stomach and guts (lng rut). Vi mc ch l lm r ngha ca cc thnh ng ting Anh, da vo s phn tch t ng v t trong s quy chiu vi ting Vit.

Thnh ng ting Anh mang t heart (tri tim)

Trc ht trong s 7 thnh ng ting Anh mang t ny, chng ti tm c mt s tng ng trong ting Vit. l cc thnh ng:

a broken heart tri tim tan nt

at the bottom of one's hearttn y lng

learn by hearthc thuc lng

a kind heart tt bng

in one heart of heartstn y lng

get a heart of goldly lng

Vi cc thnh ng mang cc t tri tim trong ting Anh, ting Vit c th c cc biu t tng ng nhng hu ht khng cha t tri tim, m l mt b phn khc: lng, vi ngi Anh, tri tim l biu hin ca s chn thnh, cn vi ngi Vit, tm lng l xut pht im ca tt c nhng tnh cm ny. Trong truyn thng, ngi Vit nghing v cch biu cm lin quan n t lng, v t ny chim mt s lng ng k trong cc thnh ng ting Vit ch trng thi cm xc ca con ngi. Cc thnh ng ting Vit din t cm xc dng t tim l nhng thnh ng mi xut hin mt s thp nin gn y, do nh hng ca ngn ng phng Ty.

Thnh ng ting Anh mang t lung (phi)

Thnh ng cha ng t ny trong c ting Anh v ting Vit u t, chng ti tm ra trong s cc thnh ng mt thnh ng ting Anh l at the top of one's lungs v trong ting Vit thnh ng tng ng l (go) v ging. Trong ting Vit, i vi thnh ng ny, ch c thnh ng lin quan n b phn ny l phi b, ch tnh cch khng kn o, kn k trong ni nng, giao tip.

Thnh ng ting Anh mang t throat (hng)

Trong s cc t ting Anh mang t throat, hu ht u c cc tng ng ting Vit, hu nh cch din t ca ngi Anh v ngi Vit u ging nhau. Cc thnh ng c cha t ny thng din t cc ngha v trng thi tnh cm mnh nh tc gin hay xc ng. Chng ti c gng a ra cc tng ng y: At each other's throat (ti c hng nhau), thnh ng ting Vit tng ng l chn hng nhau; cut/slit one's own throat (t ct hng mnh), trong ting Vit ngi ta thng ni: Tc nghn hng. Thnh ng have/get a lump in one's throat (c mt cc t st hng), ngi Vit ni nghn ngo (cm thy mt ci g chn hng li do xc ng). Trong cch biu t ny, khng c biu t tng ng. Trong khi , Jump down one's throat (nhy xung hng ai) th trong ting Vit hon ton c th c hiu l chn ng hng.

C th thy l trong ting Anh, din t nhng trng thi tnh cm ny, ngi Anh thng dng cc t ch cc hnh ng tc ng n c hng, cn ngi Vit thng miu t s chn li b phn ny.

Thnh ng ting Anh mang t brain v mind (u no, tm tr)

Chng ti thu thp c mt s thnh ng mang t no, y chng ti bao gm c t tm tr, nhm bao ph ni dung v vn ny.

y thnh ng ting Anh c cch din t rt khc nhau, ting Anh c have/keep an open mind (c/gi mt tm tr m) vi ngha l cha quyt nh vi, phi xem xt t nhiu la chn khc nhau. V d A history major, Aimee is keeping an open mind as she applies for jobs in many different fields. (L mt ngi chuyn nghin cu lch s, Aimee xem xt nhiu lnh vc bi c xin vic nhiu lnh vc khc nhau), ngi Anh cng ni have something on the brain (c mt vt g trn no) vi ngha khc mc chuyn g. Hay ni v quan im ca mnh, vi ngi Anh l in one's mind's eye (trong mt ca tm tng ai), chng hn nh In my mind's eye, she is still the little girl (Trong tm tng ti, nng hng cn l mt a tr). ni v vn ny, trong ting Vit chng ta thng bt gp trong suy ngh ca ti, trong mt ti. Din t s phn vn, ngi Anh ni in two minds about something ( hai lung tm tng v mt vic), ngi Vit khng dng u c lin h ti vn ny, m trong ting Vit l lng l. Cho rng vic nh ai cho kin l s dng tr no ca h, ting Anh c thnh ng pick someone's brain (thu hi u c ca ai), v d nh: Do you mind if I pick your brains? I need some fresh ideas (Anh c phin khng nu ti hi kin anh? Ti cn vi tng mi m. Trong trng hp ni v vic trt gnh lo u, ting Anh c put/set one's mind at rest (xp t u c ngh ngi), l trng hp ca cu Your car's been found undamaged, so set your mind at rest (Anh thy l xe ca anh khng b hng (sau tai nn), v th hy gii phng t tng i nh). Trong ting Vit, c th tm thy thnh ng tng ng l gii phng t tng.C th thy rng vi cc thnh ng lin quan n tr no v t tng trong ting Anh gn nh khng c cc cch din t tng t trong ting Vit, ting Vit, nhng ngha y c trnh by theo nhng phng cch s dng t ng khc hn.Thnh ng ting Anh mang t gut v stomach (rut v d dy)

Nhng thnh ng mang t gut (rut) v stomach (d dy) trong ting Anh v ting Vit cng c nhng cch ni tng ng nhng phn ln l khng ging nhau. Ch c mt thnh ng ch mt trng thi gn nh bnh l ca con ngi l gn ging nhau, ngi Anh ni turn one's stomach (o d dy), ngi Vit ni rut gan o ln. Trong khi , ngi Anh ni Eyes are bigger than one's stomach (Mt to hn d dy) th ngi Vit c cu tng ng no mm i con mt. Ting Vit gn y cng b nh hng ca ting Anh trong cch din t difficult to stomach sb/st (kh tiu ho ci g), thnh ng ny mi xut hin khong my thp nin gn y. Cn li vi nhng thut ng khc, cch din t trong ting Anh khng th tm ra tng ng trong ting Vit, chng hn nh a gut reaction/feeling (cm gic/phn ng t gan rut), I have a gut feeling that something bad is going to happen (Ti c linh cm l s c mt chuyn ti t xy ra). ngi Vit ni trc cm, mt cch ni t n d hn, v khng phi l thnh ng. Khi din t s lo lng, ting Anh c get /have butterflies in one's stomach (c bm trong d dy), v d Whenever I have to speak in public, I get butterflies in my stomach (Bt k khi no ti phi ni trc m ng ti rt lo lng). Ngi Vit ni lng d ri bi. C mt iu rt th v l, trong ting Anh, ngi ta ni Not have the stomach for something (khng c d dy cho vic g), trong ting Vit s l khng c lng d no nh trong The soldiers did not have the stomach for another fight (Cc chin binh khng c lng d no m nh thm trn na). Din t s vt v khi lm vic, ting Anh c slog/sweat/work one's guts out (lm li rut ra), ngi Vit c cch din t ny l mt li kn, vi t kn mang ngha ni tng.

C th thy, t lng c mt ngha rt quan trng trong ngn ng ca ngi Vit, v rt kh thc s chuyn ti c ht nt ngha ca khi nim ny trong mt ngn ng tng i xa cch v ngun gc vi n nh ting Anh.

Thnh ng ting Anh mang t bone v flesh (xng v tht)Ting Anh dng thnh ng c cha t bone (xng) v flesh (tht) din t c hnh thc v thi , s vic vv... Din t mi bt ho, mu thun lu ngy, ting Anh c a bone of contention (khc xng bt ho) vi ngha l mi bt ho lu ngy, cch din t ny trong ting Vit l khng quen thuc. Mt khc, khi ni v thi i vi mt vic m ngi ta khng quan tm, ting Anh c make no bones about something (khng lm ming xng no v vic g) vi ngha c hiu l ni ch hoe, ni trng mng heo vv... She makes no bones about wanting John to leave (C y ni ch hoe ra l mun John i). Cng ni v mc kh hanh, ting Anh c php so snh as dry as a bone (kh nh mt khc xng), thnh ng ny c th chuyn sang ting Vit l kh nh ngi. Hai thnh ng chilled to the bone v in the flesh u c th hiu c l lnh thu xng v bng xng bng tht khi din t bng ting Vit. Mt thnh ng mang ngha tng ng trong ting Anh v ting Vit na l all skin and bone v da bc xng ch ngi gy cm, m yu.

Hu ht nhng thnh ng mang t flesh v bone u ging nhau khi miu t hoc cp n hnh thc, hon cnh. Tuy nhin, khi din t thi , ch c ting Anh p dng nhng t ny.

2.2.4. Mt s gi trong vic tip cn thnh cng thnh ng Ting Anh

Da trn cc kt qu v cc thnh ng mang cc t ch cc b phn ni quan ca con ngi, tin liu nhng kh khn khi tm hiu v cc thnh ng. Chng ti xin a ra y mt s gii php khi tip cn vi cc thnh ng nh sau:

Thnh ng cn c hiu trong ng cnh, trong khung cnh ca nn vn ho ca cng ng ngn ng . Thay bng vic cho rng thnh ng l mt hin tng ngn ng kh hc, ngi hc nn thc hnh thnh ng thng qua vic a thnh ng vo tnh hung s dng ngn ng hp l, t , ngha tr nn quen thuc hn.

Cn s dng thnh ng thng xuyn thnh thi quen trong nghe hiu v vn dng thnh ng trong cc tnh hung giao tip.

Vic on ngha ca cc thnh ng nn c p dng trit , nghin cu ca Cooper (1999: 254) chng minh rng 57% trng hp on ngha thnh ng l ng. Tuy nhin, vi hai nn vn ho ng - Ty khc bit nh ting Vit v ting Anh, vic on nh ngha ca cc thnh ng ngn ng ch, theo chng ti, l kh khn v t l thnh cng c th khng cao nhng cng rt cn thit.

Thnh ng l do s sng to trong s dng ngn ng ca con ngi, v th, chng lun bin i theo bin i ca lch s x hi. Vic nm bt c ngha ca chng gip cho ngi hc, ngi s dng ngn ng thnh cng hn trong giao tip.

3. KT LUN

Nghin cu ny tp trung vo ngha ca cc thnh ng ting Anh c cha cc t ch ni quan ca con ngi, chng ti trnh by cc c im ca thnh ng, nh thnh ng mang tnh n d, thnh ng mang php so snh, thnh ng mang ngha bng vv... v xem xt ngha ca cc thnh ng. Chng ti nhn thy rng, trong khi din t s au thng hoc s chn thnh ngi Anh dng t heart (tri tim), trong khi ngi Vit s dng t lng. Mc d hai ngn ng ng Ty cch bit nhau v quan im vn ho, nhng c rt nhiu thnh ng tng ng, c bit l cc thnh ng mang t u no v tm tr. Tuy nhin c rt nhiu thnh ng khng th on ngha c v chng ti cho rng ch c th gii thch t phng nn vn ho v vic lm quen c s lp li i vi cc thnh ng ny c th gip ngi ta hiu su hn vi vic s dng chng trong mt s tnh hung khc nhau. D rng, vic lm ny khng phi d dng cho tt c mi ngi. Nghin cu ny nhm ng gp vo s hiu bit ca nhng ai quan tm n ting Anh mt s hiu bit v ngn ng ny, ng thi phn no gip ngi hc hiu rng thnh ng khng phi lc no cng l mt hin tng ngn ng qu kh i vi ngi hc v khng th lnh hi.

TI LIU THAM KHO

Ting Anh

[1] Cooper, T. (1999). Processing of Idioms by L2 Learner of English. TESOL Quarterly, 33 (2), 233-262.

[2] Jennifer, J. (2001). Oxford Idioms Dictionary for Learner of English. Oxford University Press.

[3] Leaney, C. (2005). In the Know - Understanding and Using Idioms. Cambridge University Press.

[4]Murphy, M.T. (1987). Test Yourself in English Idioms. Penguin English.

[5] Richards, J., Platt, J. & Platt, H. (1992). The Longman Dictionary of Language Teaching and Applied Linguistics. Addison Wesley Publishing Company.[6] Seidl, J. & Mc Mordie, W. (1979). English Idioms and How to Use Them. Oxford University Press.

[7] Wright, J. (2009). Idioms Organizer. Dong Nai Publishing House

Ting Vit[1]Bi Hnh Cn, Bch Hng, Vit Anh, (2001), Tc ng - thnh ng Vit Nam. NXB Vn ho thng tin.

[2]Hong Vn Hnh, (1994), K chuyn thnh ng - tc ng Vit Nam, NXB Khoa hc x hi.[3] Nguyn nh Hng (2007), Tuyn tp thnh ng - tc ng Ca dao Vit Anh thng dng, NXB Thnh ph H Ch Minh[4]Nguyn Ln, (1994), T in thnh ng - tc ng Vit Nam, NXB Khoa hc x hi H Ni.[5] Nguyn Nh , (2003), T in thnh ng ting Vit ph thng, NXB i hc quc gia H Ni.

[6]V Dung, V Thu, V Quang Ho (2000), T in thnh ng - tc ng Vit Nam, NXB Vn ho thng tin.

STUDYING ON ENGLISH PROVERBS DENOTING BODYS INNER PARTS AND VIETNAMESE REFERENCE

Nguyen Thi Hy

ABSTRACT

Idioms are an important part of language, however, it is not easy to capture their meanings as the their meanings are vague and idiomatic, in other words, it is difficult to understand them from the meaning of their components. In this study, the author tries to study English idioms with the reference to Vietnamese in order to shed some light on such an ambiguous aspect of language. Also some suggestions in learning English idioms are generated.

Key words: English proverbs, denoting bodys inner parts, Vietnamese referenceNgi phn bin: GS.TS. Hong Vn Vn; Ngy nhn bi: 10/7/2011; Ngy thng qua phn bin: 20/7/2011; Ngy duyt ng: 28/12/2012THC TRNG K NNG GII QUYT VN TRONG TNH HUNG DY HC MN GIO DC HCCA SINH VIN S PHM TRNG I HC HNG C

Tin Dng1

TM TT

Vic hnh thnh k nng gii quyt tnh hung v cch thc gii quyt tnh hung s phm cho sinh vin c ngha ht sc quan trng: Gip sinh vin cng c, m rng, o su nhng tri thc l lun hc. ng thi to c hi cho ngi gio vin vn dng l lun vo vic gii quyt nhng nhim v thc tin thng qua hnh thnh k nng, k xo v ng c hc tp ng n cho ngi hc. Trong nh trng hin nay, vic rn luyn k nng gii quyt vn trong tnh hung s phm (THSP) c ch trng nhng cha c t chc mt cch h thng, khoa hc. ng trc cc tnh hung, sinh vin thng lng tng hoc gii quyt cha hp l, k nng phn tch v x l cn hn ch. Bi nghin cu ny nhm mc ch tm hiu thc trng k nng gii quyt vn trong tnh hung dy hc mn gio dc hc nhm nng cao cht lng dy hc ni chung v cht lng dy hc mn gio dc hc ni ring ca nh trng s phm trong giai on hin nay.

T kho: K nng gii quyt vn trong tnh hung dy hc1. T VN

Hot ng s phm l mt trong lnh vc lao ng phc tp nht ca con ngi. Lao ng s phm ca ngi thy gio lun din ra trong mi quan h gia ngi - ngi, c bit quan h thy - tr .Thc t ging dy, gio dc ... ny sinh bit bao tnh hung s phm i hi gio vin phi thc s vng vng tay ngh mi c th gii quyt c. Trong nh trng s phm, vic gii quyt cc tnh hung s phm khng ch gip ngi hc cng c, m rng, nng cao, khc su tri thc l thuyt m cn gip h vn dng tri thc hc vo vic gii quyt nhim v a dng ca thc tin. Vic rn luyn k nng gii quyt tnh hung, m c th l k nng gii quyt vn trong dy hc gio dc hc cn gip sinh vin c c hi cng c, hon thin phm cht, nhn cch ca ngi thy gio tng lai.

Trong qu trnh o to sinh vin s phm, khi gp cc tnh hung c vn sinh vin cn lng tng hoc gii quyt cha hp l thng b t vo th th ng thiu c hi tip cn vi thc tin gio dc, thiu c hi rn luyn k nng ngh nghip, nht l k nng pht hin, gii quyt vn . Gii quyt tnh hung s phm c coi nh l mt phng php dy hc c tc dng tch cc trong dy hc mn gio dc ni chung, phn l lun gio dc ni ring. 2. MT S KHI NIM C BN

- K nng: K nng l s thc hin c kt qu mt hnh ng no bng cch vn dng nhng tri thc, nhng kinh nghim c hnh ng ph hp vi iu kin cho php

- K nng gii quyt vn : l vic vn dng nhng tri thc, kinh nghim ng x gii quyt mt cch hp l tnh hung ny sinh trong gio dc v dy hc

- Tnh hung dy hc mn gio dc hc: L ton b nhng s vic, hin tng, s kin bt ng, nhng mu thun ny sinh trong hot ng dy hc v gio dc i hi nh s phm phi suy ngh, tm kim, s dng cc phng tin, phng php, cch thc mi gii thch, gii quyt chng mt cch ti u.

3. KT QU NGHIN CU

Tm hiu thc trng k nng gii quyt vn trong tnh hung dy hc mn gio dc hc ca sinh vin trng i hc Hng c, chng ti tin hnh iu tra nhn thc v s cn thit ca vic s dng tnh hung s phm v k nng gii quyt vn trong tnh hung dy hc mn gio dc hc ca sinh vin h i hc s phm, kt qu thu c nh sau:

3.1. Nhn thc v s cn thit ca vic s dng THSP trong qu trnh dy hc mn gio dc hc v phn l lun gio dcBng 1. Nhn thc v s cn thit ca vic s dng THDH

i tng iu traMc

cn thitS lng v % nh gi trong dy hc

GDHLLGD

SL%SL%

Gio vin GDH5

4

3

2

17

15

6

2

0.023.4

50

20.0

6.6

008

16

4

2

0.027.0

53.4

13.0

6.6

0.0

3.94.0

SVSP

Nm th 35

4

3

2

1208

301

290

23

0.025.3

36.6

35.2

2.8

0.0208

305

287

22

0.025.3

37.1

34.9

2.6

0.0

3.843.85

Vic la chn v s dng THSP trong dy hc mn gio dc hc c 73.4% GV ging dy mn GDH nhn nhn gn ti mc rt cn thit (=3.9). Trong 23.4% gio vin tham gia kim tra nh gi l v cng cn thit, 50% gio vin nh gi l cn thit, ch c 6.6.% gio vin nh gi l t cn thit v khng gio vin no nh gi l khng cn thit.

Trong qu trnh dy hc phn l lun gio dc, 80.4% gio vin ging dy mn gio dc hc nhn nhn vic la chn v s dng ng THSP rt cn thit (= 4.00). trong 27% gio vin tham gia nh gi l v cng cn thit, 53.4% gio vin nh gi l rt cn thit, cn li 13% gio vin nh gi l cn thit, ch c 6.6% nh gi l t cn thit v khng c gio vin no nh gi l khng cn thit. 97.2% sinh vin s phm nm th ba thc s thc rng mnh cn c gii quyt nhng THSP c th gp trong nh trng ph thng sau ny (= 3.84). Trong 25.3% sinh vin nh gi l v cng cn thit; 36.6% sinh vin nh gi l rt cn thit, 35.2 sinh vin nh gi l cn thit. Ch c 2.8% sinh vin nh gi l t cn thit. Khng c sinh vin no nh gi l khng cn thit. 97.4% sinh vin nh gi vic c tp gii quyt nhng THSP c th gp trong cng tc gio dc hc sinh nh trng ph thng sau ny (= 38.5). Trong 25.3% sinh vin nh gi l v cng cn thit; 37.1% sinh vin nh gi l rt cn thit v 34.9 % sinh vin nh gi l cn thit. Ch c 2.6% sinh vin nh gi l t cn thit. Khng c sinh vin no nh gi l khng cn thit.

Tuy khng nhiu, nhng so vi dy hc mn gio dc hc, dy hc phn l lun gio dc c gio vin ging dy mn gio dc hc v sinh vin nhn nhn l cn thit phi la chn v s dng THSP hn ( + 0.10 & +0.1).

Nh vy, c th ni 100% gio vin ging dy mn gio dc hc v sinh vin tham gia iu tra u cho rng vic la chn v s dng ng THSP l khng th thiu c trong qu trnh dy hc mn gio dc hc cng nh qu trnh dy hc phn l lun gio dc.

Trong cc cuc tr chuyn phng vn cc sinh vin v gio vin ging dy mn gio dc hc, cc cn b qun l gio dc c lin quan khi hi v vn ny (vi cu hi: Theo anh (ch) vic la chn v s dng THSP ng mc ch trong qu trnh dy hc c ngha nh th no?) 100% a ra kin cho rng vic la chn v s dng THSP hp l l khng th thiu trong o to sinh vin s phm hin nay, nht l trong o to sinh vin c kh nng lm cng tc gio dc hc sinh cc trng trung hc ph thng sau ny.

3.2. Thc trng v k nng gii quyt vn trong tnh hung dy hc mn gio dc hc ca sinh vin trng i hc Hng c

Thc trng v k nng gii quyt vn trong tnh hung dy hc mn gio dc hc ca sinh vin nm th hai.

+ Kt qu phn tch nh lng:

Qua thao tc phn tch tn sut kt qu bi kim tra trc thc nghim ca 6 lp thc nghim, kt qu nh sau:

Bng 2: Phn phi tn sut kt qu k nng x l tnh hung ca sinh vin nm th hai

Tn hoc m s lp S SVNCKt qu kim tra (%)

GiiKhTrung bnhYu km

K11 L - Ho

K11 Ton

K12 Sinh

K12 SPTH

Tng cng50

63

11

68

1928.7

1.7

5.5

2

3.80.0

3.3

2.8

0

1.821.7

41.7

41.7

34.7

36.969.6

53.3

50.0

63.6

57.33.390

4.282

4.416

3.692

4.042

K13 Ton

K13 L - Ho

K13 Sinh

K13 SPNV

K13 SPTH

Tng cng67

23

18

81

69

2580.0

0.0

1.4

0.0

0.0

0.31.6

2.2

2.7

1.2

2.4

2.030.6

21.5

38.4

10.5

31.7

25.167.7

76.3

57.5

88.4

65.9

72.73.7177

3.1720

4.4452

3.2384

3.8293

3.6211

Phn tch bng phn phi tn sut (bng 3) cho thy 4 lp (nm hc 2009-2010) t l sinh vin c k nng gii quyt vn trong tnh hung dy hc mn gio dc hc t yu cu tr ln ch chim 42,5% trong tng s sinh vin tham gia lm bi trc nghim. Trong , t l sinh vin t loi gii chim 3.8%, t l sinh vin t loi kh chim 1.8%, s sinh vin t loi trung bnh chim 36.9%, cn li 57.3% sinh vin c k nng gii quyt vn trong tnh hung dy hc t loi yu km. k nng x l tnh hung ca cc sinh vin ny l 4.042.

5 lp s phm nm th hai (Nm hc 2011-2012) t l sinh vin c k nng gii quyt vn trong tnh hung dy hc t yu cu tr ln ch chim 27.4% trong tng s sinh vin tham gia lm bi trc nghim. Trong , t l sinh vin t loi gii rt t (ch chim 0.3%), t l sinh vin t loi kh c cao hn nhng cng ch chim 2%, s sinh vin t loi trung bnh chim 24.7%. Cn li 72.7% sinh vin ch t loi yu km. v k nng x l ca nhm ny l 3.6211.

S d kt qu nh gi k nng gii quyt vn trong tnh hung dy hc ca 4 lp k13 cao hn kt qu nh gi k nng gii quyt vn trong tnh hung dy hc ca nhm cc lp k12 l do s tnh hung m sinh vin phi gii quyt trong cc bi trc nghim t hn.

Nh vy, nu nhn vo s liu thng k v im s ch kt qu k nng gii quyt vn nu trn th c th kt lun sinh vin s phm nm th hai cn yu v k nng gii quyt vn trong tnh hung dy hc khi ging dy mn gio dc hc.

+ Kt qu phn tch nh tnh cht lng bi kim tra ca sinh vin 4 lp k13. kim tra da vo chun v thang nh gi vic thc hin k nng gii quyt vn trong tnh hung dy hc:

Qua chm im c th a ra mt s nhn xt v vic thc hin cc k nng gii quyt vn trong tnh hung dy hc ca sinh vin s phm k12 trc khi c hng dn quy trnh thc nghim nh sau:

C rt t sinh vin tt c cc lp tham gia thc hin trc nghim c k nng gii quyt vn trong tnh hung dy hc t hoc gn t ti mc thnh tho (2.3%). S t sinh vin ny tr li tng i trng, c th v y hoc tng i c th cc yu cu trong c ba tnh hung, chng t kh nng phn tch tnh hung ca h kh tt. H bit cch vn dng tri thc hc a ra, l gii vn theo ngn ng ring ca bn thn. Cc cu tr li c a ra trong cc tnh hung tng i hp lgic v hp l. H bit ra cch gii quyt vn v rt ra bi hc cho bn thn trong cng tc dy hc kh tt. Vn phong r rng, mc lc. S sinh vin c coi c k nng gii quyt vn trong tnh hung dy hc mc thp khng nhiu (25.1%). Tuy tr li c tng i y cc yu cu trong c ba tnh hung, song cu tr li ca sinh vin cn th hin s ri rc, thiu lgic nht l tnh hung s 3. Cc cu tr li cn c nhng sai st nh c v ni dung ln vn phong. a s sinh vin c coi l cha c k nng gii quyt vn trong tnh hung dy hc (72,7%). Qua cc cu tr li ca cc sinh vin bc l nhng im yu sau:

Kh nng phn tch tnh hung xc nh vn ch yu cn xem xt, gii quyt cn hn ch, do h mi ch nhn ra vn th yu nhng li c bc l tng i r trong tnh hung.

T xc nh vn cha ng dn n vic xc nh mc ch xem xt gii quyt vn cha r hoc xc nh c mc ch gii quyt nhng li khng ph hp vi vn cn gii quyt a trn.

Cha ch ra c hoc ch ra tri thc c lin quan cn chung chung.

Kh nng vn dng tri thc, kinh nghim c gii quyt vn v rt ra bi hc kinh nghim cn yu, hu nh mi ch a ra kin ch quan thiu c s khoa hc.

Tm li, c th kt lun rng k nng gii quyt vn trong tnh hung dy hc mn gio dc hc ca sinh vin nm th 2 th hin trong qu trnh dy hc mn gio dc hc nhn chung cn yu.

Thc trng k nng gii quyt vn trong tnh hung dy hc mn gio dc hc ca sinh vin nm th 3

+ Kt qu phn tch nh lng

Qua thao tc phn tch tn sut kt qu bi trc nghim ca 150 sinh vin nm th 3, chng ti thu c kt qu sau:

Bng 3: Phn phi tn sut kt qu k nng x l tnh hung s phm ca sinh vin nm th ba

Chuyn ngnhS

SVKt qu kim tra (%)

GiiKhTrung bnhYu km

L-Ho

Ton

Sinh

Tng cng50

50

50

1502

0.0

4

26

8

4

638