View
214
Download
1
Embed Size (px)
Robert A. Haasler Digitalizacja: Pietka
TAJNE SPRAWY PAPIEY
Tytu oryginau: Papes secret cases Edycja polska rozszerzona i uzupeniona Tumaczenie i redakcja: zesp wydawnictwa Okadka: Jan Sojka
ISBN 83-87864-17-X
Drukarnia Wydawnicza im. W. L. Anczyca S.A. w Krakowie Druk z dostarczonych diapozytyww. arn. 327/99 Digitalizacja: Pietka
Zamiast wstpu
I poznacie prawd, a prawda was wyswobodzi" (J. 8. 32.).
Przedmowa do wydania polskiego
Oddajemy do rk Czytelnika ksik specjaln. Specjaln przynajmniej z kilku powodw. Jest ona skrtem
obszernej - trzytomowej pracy przygotowywanej przez ostatnie 12 lat. W tej monumentalnej pracy, szczegowo
przedstawiono wane aspekty obyczajowoci dworw papieskich, zwaszcza w okresie od V do XVII wieku. W dokonanym skrcie z natury rzeczy pominito wiele wtkw i spraw. Cakowicie zrezygnowano z
przedstawienia aparatu sprawiedliwoci - wiziennictwa, inkwizycji, tortur. Te bowiem sprawy przedstawione
zostay w interesujcej ksice Vittorio Messoriego Czarne karty Kocioa". Zdecydowano take o pominiciu
szczegowych opisw wydarze i komentarzy Autora. Ostatecznie przygotowano publikacj, ktra a przeadowana
jest faktami, wnioski pozostawiajc Czytelnikom. Praca powstawaa przez szereg lat. Bibliografia, ktra bya
podstaw jej przygotowania liczy ponad 1000 pozycji. Autor korzystajc z pomocy wielu bibliotek i archiww,
dokona konfrontacji wikszoci wydawnictw jakie powstay w ostatnich dziesicioleciach. To trudna i porywajca
lektura. Sporo, zwaszcza w ostatnich latach, ukazao si ksiek przedstawiajcych histori papiestwa i papiey. W
wikszoci zastosowano jednak metod chronologicznej prezentacji ich yciorysw. Metoda zastosowana w tej monografii i jej skrcie jest w tym bogactwie rzadkoci. W niektrych rozdziaach tej ksiki zapowiedziane s
wydawnictwa, szerzej przedstawiajce opisane wydarzenia.
Chocia, Autor przedstawi w dokonanym skrcie sprawy i wydarzenia, ktre mona znale take w wikszoci
wczeniejszych publikacji, to przyjta metoda prezentacji uznana zostaa niemal przez wszystkich czytelnikw
maszynopisu, recenzentw, redaktorw i wydawcw za wielce prowokujc, bulwersujc.
Ksika w skrconej formie w 1999 roku wydana zostanie w kilku krajach. Oprcz Polski take w Czechach,
Sowacji, Niemczech, Wielkiej Brytani, Stanach Zjednoczonych i Rosji. Poszerzona wersja skierowana zostanie do
druku z uwzgldnieniem wszystkich uwag i krytycznych ocen tego wydawnictwa.
W uzyskanych opiniach. Autora i wydawcw przestrzegano przed publikacj ksiki, obawiajc si niechci i ostrych ocen czci rodowisk. Zawsze zadawano pytania o przyczyn zarwno napisania ksiki jak i jej publikacji.
Jak czsto bywa w takich przypadkach, rde decyzji naley szuka w osobistych dowiadczeniach.
Zbyt czsto w literaturze opisujcej wydarzenia przywoane w tej ksice stosuje si podwjn miar.
Usprawiedliwienia niektrych niegodnych czynw innymi zasugami. Autor sam przed laty dowiadczy} pouczania
przez nowonawrconych" co do oceny postaw spoecznych. Owi nowonawrceni" jako cnoty przywoywali takie
postawy, ktre jeszcze niedawno, w innej sytuacji byy im zupenie obce. A wszystko z powoaniem na odwieczn
nauk Kocioa. Myliby si jednak kady, ktry chciaby doszukiwa si w tej ksice nuty osobistego rozrachunku.
Dowiadczenie osobiste byo impulsem do gbokiej, wieloletniej pracy nad poznawaniem trudnych wtkw
historycznych. Historia papiey i papiestwa jest przy tym zaledwie jednym z kilkunastu tematw. Ksika nie jest pisaniem historii od nowa. Jest przypomnieniem. Cakowicie odrzucamy wszelkie posdzenia o
zakulisowe interesy jakoby przywiecajce Autorowi i wydawcom.
Szczeglnie, w adnym wypadku nie byo celem obraanie kogokolwiek. Jestemy wiadomi, e znajd si
osoby, ktre bd podwaa, dyskredytowa to, co zostao tu napisane. Ciosy krytyki skierowane wobec Autora i
wydawcw gboko zostay przemylane przed podjciem decyzji o edycji ksiki. Wanie dlatego w pierwszej
kolejnoci do publikacji skierowana zostaa wersja skrcona. Pewnego rodzaju ostrono i asekuracja legy take u
podstaw wyboru form dystrybucji ksiki, przede wszystkim poprzez sprzeda wysykow. Odrzucamy wreszcie
posdzenia o propagandowy wymiar
ksiki. Liczne mity, faszywe twierdzenia obce s inicjatorom tego wydawnictwa. Wierzymy, e Czytelnicy obiektywnie przyjm t prac i tym samym zachceni zostan do dalszych samodzielnych poszukiwa prawdy.
Prawda bowiem was wyzwoli".
Ksika nie jest wreszcie histori papiey, histori papiestwa, czy te histori Kocioa. Jest z natury rzeczy
wycznie prezentacj czci faktw z bogatszych dziejw. Jest, jak to nazwa jeden z recenzentw
homeopatyczn" dawk historii. Wierzymy, e ksika ta nikomu nie zaszkodzi, nikogo nie dotknie, niczyich uczu
nie obrazi. Niech bdzie - korzystajc z tego medycznego porwnania - lekiem, gdy uyta zostaa w minimalnej
dawce.
Autor i wydawcy dzikuj wszystkim osobom i instytucjom, ktre pomagay w przygotowaniu tego
wydawnictwa. Bibliotekom, pracownikom nauki, tumaczom, redaktorom technicznym, a zwaszcza pierwszym jej
Czytelnikom. To ich oceny i wyraany czasem strach by podstaw wyboru odpowiednich fragmentw obszernej monografii do publikacji oraz stonowania i przystosowania do potrzeb polskiego Czytelnika niektrych opisanych
faktw. Czas pokae, czy te obawy byy uzasadnione.
luty, marzec J 999 roku.
ROZDZIA I
Siedem kobiet ktre wstrzsny Watykanem
Zwyko si uwaa, e Watykan, podobnie zreszt jak cay Koci, by i jest domen mczyzn. Spr o rol
kobiet w Kociele jest rwnie stary, jak historia Kocioa. Na jej kartach pojawiay si zawsze kobiety, zapisujc si
na nich zarwno gorliw wiar i obron witoci Kocioa, jak i mniej chlubnymi postawami.
W tym rozdziale przypomnimy kilka najbardziej barwnych postaci z owej drugiej grupy. Wyprzedzajc
ewentualn krytyk tej pracy za niby jednostronny wybr, przypomnimy, e nie jest naszym celem przedstawienie tu
penej historii Kocioa, lecz spojrzenie na niektre tylko jej karty.
Zainteresowany signie do innych rde. Jeeli ta ksika zainspiruje go do dodatkowej lektury, do gbszego
zainteresowania si losami Kocioa - to swoj funkcj wypeni waciwie.
Pierwsz kobiet, ktra wywara znaczny wpyw na losy kociow lokalnych w Europie, bya Petronilla, crka
apostoa Piotra i Joanny. Jak chce Klemens Aleksandryjski, Piotr nis zgub onie Joannie, ktra podobnie jak on
zgin miaa mierci mczesk. Szcztki w. Petronilli odnaleziono w katakumbach.
Papie Stefan II (III) (752-757) obieca krlowi Frankw Pepinowi III, e przekae mu doczesne szcztki witej
jako relikwie. Ten papieski dar sprawi, e Francj przez kilkanacie wiekw nazywano pierworodn cr
Kocioa". Papie Pawe I (757-767) ufundowa w Bazylice w. Piotra now kaplic, w ktrej umieszczono relikwie
w. Petronilli.
Na dworze papieskim pojawiao si wiele kobiet uznawanych przez Koci za wite. Wrd nich byy midzy innymi wite Tarsylia i Emiliana, ciotki papiea Grzegorza I Wielkiego - take witego.
Donios rol odegray wreszcie matki poszczeglnych papiey, czasem ich siostry. Przykadem niech bdzie
Laodinica Piccolomini, matka papiea Piusa III (1503) i siostra papiea Piusa II(1458-1464).
Tragiczny los spotka rodzin papiea Hadriana II (867-872). Hadrian pochodzi z rzymskiej rodziny Colonnw.
Nim zosta ksidzem, by onaty. Jego ona Stefania i crka zostay uprowadzone, zgwacone i zamordowane w 868
roku przez Eleuteriusza, syna biskupa Orte Arseniusza. Synem biskupa Arseniusza, a wic bratem (przyrodnim)
mordercy, by Anastazy, zwany Bibliotekarzem, kardyna, sekretarz osobisty papiea Hadriana II, a faktycznie zarzdzajcy Kocioem. Anastazy, po mierci Leona IV (855), sam przeszo dwa miesice okupowa tron papieski.
Wanie Hadrian II przywrci Anastazego do ask, oddajc mu wszystkie urzdy i sprowadzajc do Rzymu, by wskutek saboci papiea faktycznie rzdzi Kocioem. Wydaje si, e pogoski o wspudziale Anastazego w
zamordowaniu ony i crki papiea nie s bezpodstawne. Hadrian II mocno przeywa mier bliskich mu osb.
Warto wspomnie i te kobiety, ktre skaday wizyty papieom, wizyty czasem nieco si przecigajce Jak
chociaby wizyta Krystyny, krlowej Szwecji, w latach 1632-1654, ktra po abdykacji przybya do Rzymu,
nawrciwszy si na wiar katolick. Paac krlowej Krystyny w Rzymie by nie tylko centrum intelektualnym
miasta, ale przysparza papieskim gospodarzom nieco kopotw natury moralnej. Kuria rzymska wybaczaa
Krystynie wiele, liczc, e za jej wstawiennictwem Szwecja przejdzie na katolicyzm. W kadym razie krlowa duo
kosztowaa skarbiec a trzech kolejnych papiey: Aleksandra VII, Klemensa IX i Klemensa X. Zaoya w Rzymie
sawn akademi, ktrej czonkiem by midzy innymi papie Klemens XI, a papie Aleksander VIII wyda wielkie sumy ze skarbca papieskiego na zakup wielu manuskryptw i ksigozbiorw Krystyny, wzbogacajc tym samym
Bibliotek Watykask.
Papie Innocenty XII (1691-1700) uroczycie przyj i goci w Rzymie krlow Polski, Mari Kazimier,
wdow po Janie III Sobieskim. Maria Kazimiera gocia w Rzymie a do roku 1714.
Poprzestamy na tym wyliczeniu - cho i wspczenie np. za krtkiego pontyfikatu Jana Pawa I pojawiy si ko-
biety - zakonnice, o ktrych warto wspomnie.
Przyjrzyjmy si nieco dokadniej losom kilku wybranych kobiet najbardziej barwnych. Kolejno przypomnimy
postaci Teodory Starszej, Marozii, Teodory Modszej, Lukrecji Bor-gii, Olimpii Panfili Maidalchini, Franciszki
Lehnert - matki Pasqualiny i wreszcie legedamej papieycy Joanny. Wszystkim zreszt naszym bohaterkom Rzymianie nadali ten sam tytu - La Papessa - Papieyca.
Teodora Starsza, Teodora M
