18
248 Table des matières Préface ..................................... 4 Prises de conscience dans l’existant ................................ 6 Comment utiliser cet ouvrage .................................... 21 Avertissements ............................................ 21 Cueillette : règles à observer .................................... 27 Produits de base pour les crèmes ............................... 29 Adjuvants pour les crèmes ................................. 29 Crème grasse ........................................... 29 Crème mi-grasse ........................................ 29 Produits de base pour les huiles ................................ 29 Ingrédients de base pour crèmes et huiles .......................... 29 Préparations de base traditionnelles ............................... 30 Usage interne ............................................. 30 Alcoolats .............................................. 30 Teintures-mères ......................................... 30 Inhalations ............................................. 30 Sirops aux plantes ....................................... 31 Tisanes, décoctions ....................................... 31 Usage Externe ............................................. 32 Crèmes grasses, pommades et onguents ....................... 32 Crèmes mi-grasses, crèmes de jour . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Esprit formique.......................................... 33 Huile formique .......................................... 33 Huiles aux plantes ....................................... 34 Liniment blanc ou liniment du sportif ......................... 35 Lexique : proprétés médicinales des plantes ......................... 36 Troubles de l’organisme et prévention ............................. 40 Indications, contre-indications ................................. 40

Table des matières - Editions Santissa · 248 Table des matières Préface ..... 4 Prises de conscience dans l’existant ..... 6

Embed Size (px)

Citation preview

248

Table des matièresPréface . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

Prises de conscience dans l’existant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

Comment utiliser cet ouvrage. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

Avertissements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

Cueillette : règles à observer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

Produits de base pour les crèmes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

Adjuvants pour les crèmes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29Crème grasse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29Crème mi-grasse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

Produits de base pour les huiles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

Ingrédients de base pour crèmes et huiles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

Préparations de base traditionnelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

Usage interne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

Alcoolats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30Teintures-mères . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30Inhalations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30Sirops aux plantes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31Tisanes, décoctions. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

Usage Externe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

Crèmes grasses, pommades et onguents . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32Crèmes mi-grasses, crèmes de jour . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33Esprit formique. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33Huile formique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33Huiles aux plantes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34Liniment blanc ou liniment du sportif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

Lexique : proprétés médicinales des plantes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

Troubles de l’organisme et prévention . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

Indications, contre-indications . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

249

Abcès. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41Acide urique. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41Acné . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41Acidité de l’estomac . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41Acouphènes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41Aérophagie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42Allergie alimentaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42Allergie cutanée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42Allergie respiratoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42Alzheimer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42Aménorrhée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42Amibes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42Amygdales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42Anémie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43Angines et maux de gorge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43Angine de poitrine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43Angoisses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43Aphtes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43Artériosclérose . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44Arthrite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44Arthrose. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44Articulations. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44Asthénie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45Asthme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45Ballonnements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45Bouche, inflammation de la … . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45Bourdonnements d’oreilles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45Boutons . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45Bronchites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46Brûlures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46Calculs biliaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46Calculs rénaux et de la vessie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46Cataracte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

250

Cellulite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47Cheveux, soins des…. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47Cholestérol. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47Circulation sanguine difficile et jambes lourdes . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48Cirrhose du foie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48Coliques venteuses. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48Cœur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48Concentration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48Conjonctivite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48Constipation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49Contusions. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49Convalescence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49Cors aux pieds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49Coups & blessures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49Coup de soleil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49Couperose . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50Coupure. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50Crampes intestinales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50Crampes musculaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50Crevasses. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50Crohn, maladie de . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50Cystite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50Démangeaisons du cuir chevelu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51Dénutrition. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51Dépression . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51Dépuratif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51Diabète . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51Diarrhée. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52Diurèse insuffisante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52Digestion difficile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52Diverticules digestifs et intestinaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52Dos, douleurs dorsales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53Drainage organisme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

251

Durillons . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53Dysménorrhée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53Dyspareunie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53Ecorchures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53Eczéma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54Engelures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54Enrouement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54Entérite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54Entorse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54Epilepsie et convulsion des enfants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55Estomac. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55Extinction de voix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55Fatigue. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55Fièvre. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56Flatulences. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56Foie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56Foulure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56Fracture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57Frigidité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57Furoncle. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57Gastrite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57Gencives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57Gerçures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57Gorge, maux de… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58Goutte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58Grippe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58Grossesse. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58Haleine fétide. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59Hématome . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59Hémorragie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59Hépatites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59Hémorroïdes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59Hoquet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

252

Humeur, trouble de … . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59Hypotension. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60Hypertension . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60Impuissance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60Immunité, baisse de l’…. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60Incontinence urinaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60Indigestion. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60Infection dentaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60Inflammation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61Insectes, répulsif. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61Insomnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61Leucorrhée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61Lèvres gercée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61Ligaments déchirés. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61Lumbago . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62Jambes fatiguées . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62Meinière, syndrome de… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62Mémoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62Ménopause . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62Migraines, maux de tête . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63Nausées. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63Nerfs, dégénérescence nerveuse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63Nervosité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63Névralgies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63Obésité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64Œdème . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64Ongles incarnés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64Oreilles, bourdonnements d’…. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64Orgelet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64Ostéoporose. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64Otite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65Panaris. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65Pancréas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65

253

Pellicules . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65Pertes blanches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65Pieds, problèmes de… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65Pieds et mains gercés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66Plaie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66Pneumonie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66Poids, excès de…. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66Polyarthrite. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66Poumons . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67Prostate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67Psoriasis. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67Rate. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67Refroidissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67Règles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68Reins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68Rétention d’eau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68Rhumatismes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69Rhume . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69Rides . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70Sciatique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70Sécheresse vaginale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70Sécrétion lactée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70Sénescence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70Sexuel, baisse du tonus… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70Sinusite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71Sport, préparation à l’effort . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71Stress. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71Tachycardie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71Tendinite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72Torticolis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72Toux et enrouement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72Transpiration excessive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72Transpiration des pieds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

254

Tuberculose . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72Ulcère de l’estomac . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73Ulcère variqueux. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73Urticaire. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73Varices . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74Verrues . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74Vers intestinaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74Vésicule biliaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74Vessie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75Visage, lifter naturellement le… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75Voix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75Yeux. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75Zona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75

La santé est dans l’eau. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

Le traitement avec l’eau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

Promenades dans l’herbe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76Promenades sur des dalles mouillées . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76Promenades dans la neige . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76La marche dans l’eau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77Les bains de mains et de pieds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77Bains de siège . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78Bains de siège pour futures mamans. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78Les bains dérivatifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79Les bains Kuné . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79La chemise du grand-père . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79Le foulard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79

Recettes traditionnelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

Cataplasmes et compresses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

Les bases pour l’utilisation des cataplasmes et compresses . . . . . . . . . 80Température des cataplasmes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81Quelques généralités sur les cataplasmes et compresses . . . . . . . . . . . 82Différence entre compresse et cataplasme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85Bain de pieds, bain de mains . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86

255

Usage des huiles essentielles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

Cataplasmes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

Cataplasme de terre d’argile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

Ingrédients et matériel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88Pour les douleurs gastriques, aigreurs et brûlures d’estomac . . . . . . . . 89Pour soulager les ulcères variqueux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89Pour soulager les troubles urinaires et la rétention d’eau . . . . . . . . . . 89Pour les douleurs rhumatismales, dorsales et de la nuque . . . . . . . . . . 90Pour soulager foie et vésicule biliaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90Contre une forte transpiration des pieds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90

Cataplasme d’oignons . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91

Ingrédients et matériel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91Bronchite et maux de gorge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91Pour soulager une sinusite ou un rhume . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92Troubles de la vessie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92Douleurs des articulations, arthrose, rhumatismes . . . . . . . . . . . . . . . . 92Douleurs de la nuque et torticolis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92En cas de fortes fièvres, sabots d’oignons . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

Cataplasme de pommes de terre crues . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

Les genoux, les coudes et les chevilles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94Les épaules, les hanches, les douleurs rhumatismales . . . . . . . . . . . . . 95Brûlures au premier degré . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95Inflammations des articulations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95Cataplasme aux pommes de terre cuites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95Les douleurs rhumatismales, articulations douloureuses et enflées . . . 96Toux et bronches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96Rhume et sinusite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

Cataplasme à la polentaet aux oignons crus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

Cataplasme de farine de lin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

Cataplasme de feuilles de chou blanc frisé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

Pour les crises de foie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98Douleurs articulaires, ménisque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99

256

Douleurs rhumatismales et du dos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99

Cataplasme de feuilles de chou blanc frisé et de son. . . . . . . . . . . . . . . . . 99

Cellulite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100Rhumatismes et goutte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100Refroidissements, toux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100Douleurs du foie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100

Cataplasme de son et lierre terrestre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101

Cataplasme aux fleurs de foin ou aux plantes séchées . . . . . . . . . . . . . . 101

Cataplasme de plantes fraîches . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102

Plaies, furoncles, ulcères variqueux, brûlures au 1er degré . . . . . . . . 102

Compresses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104

Ingrédients et matériel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104

Compresses chaudes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104

Vessie et rétention d’urine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104Douleurs du foie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105Rhumatismes et goutte (articulations). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105

Compresses à froid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106

Les maux de tête . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106Les varices . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107Entorse de la cheville . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108Compresses et cataplasmes pour animaux de compagnie . . . . . . . . . 109

Cures. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110

Allergie cutanée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110Aphrodisiaque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110Bain de lune pour fortifier la vue. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110Fortifiant du cœur, angine de poitrine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110Maux de tête, mauvaise digestion, foie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111Mycoses des pieds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111Rétention d’eau, goutte et rhumatismes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111Cure de glace (prévention pour l’état général et antistress) . . . . . . . . 112Cure de glace cellulite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112Cure de printemps et d’automne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113

257

Abricots secs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113Amoniaque anisée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113

Mauvaise digestion. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113

En cas de fièvre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

En cas de grippe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

En cas de toux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

En cas de trachéite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

Sirop pour la toux. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

Baies de genièvre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114Cannelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114Chlorure de magnésium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115Clous de girofle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115Compote de pomme et riz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115Coquilles d’œufs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115Figues ou de pruneaux secs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116Radis noir. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116Safran . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116Terre d’argile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

Nettoyage de l’intestin, constipation. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118

Tendance à la constipation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118Pour vaincre la constipation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118Tisane laxative dite de Corinthe : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118Nettoyage de l’intestin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118Constipation et calculs biliaires. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119Vermifuges. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

Elixirs. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120

Elixir de longue vie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120Elixir du montagnard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121Elixir au gingembre. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121

Fortifiants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121

Antifatigue. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121Cognac aux œufs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122

258

Recette rapide . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122

Foie et rate. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122Mémoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122Un bon remontant : «la Panarde». . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123Personnes du troisième âge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123Poudre de racines ou de plantes et miel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123Pression basse et anémie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123Reminéralisant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124Vite fait . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124

Fumigation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124

Rhume . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124

Gargarismes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125

Enrouement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125Maux de gorge, toux, angine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125

Huiles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125

Huile de beauté . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125Huile de bruyère. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125Huile de consoude . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126Huile de fleur de lys . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126Huile formique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126Jambes fatiguées . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127Huile de Massage. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127Huile de massage aux plantes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127Huile de millepertuis. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128Huile miracle (buis). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128

Lotions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128

Arnica-millepertuis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128Arthrose. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129Jambes fatiguées . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129Liniment blanc ou liniment du sportif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129Pellicules et chute des cheveux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129Pellicules, chute des cheveux et démangeaisons . . . . . . . . . . . . . . . . 130Pieds douloureux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130

259

Pour conserver une belle voix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130Problèmes d’ouïe (s’il n’y a pas d’infection). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130Tonique pour la peau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131Varices et jambes fatiguées. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131Vinaigre des 4 voleurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131Yeux fatigués . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132

Pommades et crèmes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133

Pommade pour les articulations (spécialement les genoux) . . . . . . . . 133Pommade pour les bronches. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133Pommade calmante pour tout le corps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133Pommade pour gerçures des talons et des pieds . . . . . . . . . . . . . . . . 134Pommade vite faite pour les bronches et contre les rhumatismes . . . . 134Pommade pour les plaies/furoncles/panaris, pour extraire une épine . 134Pommade la Totale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134Crème pour mains gercées et rugueuses, engelures. . . . . . . . . . . . . . 135Crème pour jambes et pieds fatigués . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135Crème pour peaux délicates et couperose . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135

Potions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136

Potion de base . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136Dépression . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136Fatigue et stress . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136Fortifiante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136Drainage interne (cure de printemps) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136Miel épicé, contre la mauvaise haleine et la toux des fumeurs . . . . . . 137Reminéralisante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137

Sirops . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138

Sirop aux bourgeons de sapin et/ou bourgeons de genévrier . . . . . . . 138Sirop aux épices . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138Sirop aux herbes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138Sirop aux petits fruits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139Sirop au vinaigre de pommes et miel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139

PH urinaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139

Sirop calmant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140

260

Sirop dépuratif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141Sirop désintoxiquant. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141Sirop fortifiant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141Sirop pectoral bronchite, toux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141Sirop pectoral au chou rouge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142Sirop pectoral aux plantes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142Sirop pectoral aux raves, oignon ou radis noirs . . . . . . . . . . . . . . . . . 143Sirop reminéralisant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143Sirop sédatif. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143

Teintures Mères et Alcoolats. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143

Teinture d’ail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143Teinture ou alcoolat d’angélique / impératoire. . . . . . . . . . . . . . . . . . 144Teinture ou alcoolat de bourse-à-pasteur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144Teinture ou alcoolat de plantes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145Teinture d’oignons . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145Teinture de myrtilles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145Alcoolat d’arnica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146Alcoolat de sureau hièble . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146Alcoolat de sureau noir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146Alcoolat pour désinfecter les plaies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146Esprit formique. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147

Tisanes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148

Ce qu’il faut savoir. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148

Acné . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148Bouffées de chaleur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148Bronchite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148Calmante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149Cholestérol. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149Constipation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149Circulation sanguine. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149Cystite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149Dépuratif (foie). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149Dépuratif (rein). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150

261

Diabète . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150Diarrhée. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150Diurétique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150Estomac et flatulences . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150Fatigue. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151Fièvre. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151Flatulences, maux de ventre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151Foie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151Fortifiant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151Goutte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152Hypertension . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152Hypotension. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152Incontinence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152Maux d’estomac. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152Maux de gorge. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152Mémoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152Ménopause . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153Nausées. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153Poids, excès . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153Prostate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153Reminéralisant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153Rhumatismes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153Rhume . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154Sédative. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154Stress. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154Tonique – stimulant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154

Thés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155

Thé aux oignons. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155

Vins. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156

Vin accès de toux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156Vin antigrippe (cure d’automne pour adultes) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156Vin apéritif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156Vin apéritif « l’eau du skieur » . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157

262

Vin apéritif « le guignolet » . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157Vin bonne-nuit (calmant) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157Vin bouffées de chaleur (ménopause) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158Vin cholestérol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158Vin circulation du sang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158Vin dent-de-lion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159Vin dépuratif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159Vin désinfectant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159Vin digestif. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159Vin euphorisant (dépression) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160Vin fortifiant. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160Vin fortifiant des nerfs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160Vin de gingembre ou de gentiane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161Vin hypocras, vin de dessert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161Vin de millepertuis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161Vin nausées . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161Vin d’oignons. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162Vin de persil (fortifiant du cœur) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162Vin de prêle (diurétique) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162Vin rééquilibrant. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163Vin de reine-des-prés (sédatif et diurétique) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163Vin de sauge (désintoxiquant). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163

Propriété des plantes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164

Plantes régionales et leur emploi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168

Absinthe Artemisia absinthium L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168Achillée millefeuille Achillea millefolium L . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169Aigremoine Agrimonia eupatoria L.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170Ail des ours Allium ursinum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171Alchémille Alchemilla vulgaris L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172Angélique Angelica archangelica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173Anis cultivé Pimpinella anisum L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174Anthéricum à fleur de lys Anthericum liliago L. . . . . . . . . . . . . . . . . . 175Armoise Artemisia vulgaris L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176

263

Arnica Arnica montana L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177

Astragale pois chiche Astragalus cicer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178Aubépine Crataegus oxyacantha L. et C. monogyna Jacq. . . . . . . . . . 179Bardane commune Arctium lappa L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180Benoîte commune Geum urbanum L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181Bleuet Centaurea cyanus L.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182Bouillon-blanc Verbascum thapsus L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183Bourdaine Frangula alnus Miller . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184Bourrache Borago officinalis L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185Bourse-à-pasteur Capsella bursa-pastoris (L.) Medikus . . . . . . . . . . . 186Bruyère Erica herbacea L. ( = E. carnea L. ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187Busserolle Arctostaphylos uva-ursi L.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188Camomille Matricaria recutita L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189Centaurée des bois Centaurea nemoralis Jordan . . . . . . . . . . . . . . . . 190Cerisier Prunus cerasus L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191Chélidoine Chelidonium majus L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192Chiendent Agropyron repens (L.) P. Beauv.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193Consoude Symphytum officinalis L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194Cumin des prés Carum carvi L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195Dent-de-lion Taraxacum dens leonis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196Epilobe Epilobium angustifolium L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197Epine-vinette Berberis vulgaris L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198Euphraise Euphrasia rostkoviana Hayne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199Fenouil Fœniculum vulgare Miller . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200Fenugrec Trigonella fœnum-graecum L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201Fleur de foin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202

Fraisier des bois Fragaria vesca L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203Framboisier sauvage Rubus idaeus L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204Gaillet jaune Galium verum L.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205

Génépis Artemisia sp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206Genévrier Juniperus communis L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207

Gentiane jaune Gentiana lutea L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208

264

Germandrée petit-chêne Teucrium chamaedrys L. . . . . . . . . . . . . . . . 209Houblon Humulus lupulus L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210Impératoire Peucedanum ostruthium (L.) Koch. . . . . . . . . . . . . . . . . . 211Iva Achillea erba-rotta All. (=A. moschata Wulfen). . . . . . . . . . . . . . . 212Joubarbe des toits Sempervivum tectorum L.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213Lamier blanc et rose Lamium album L. et L. purpureum L. . . . . . . . . . 214Lichen d’Islande Cetraria islandica L.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215Lotier corniculé Lotus corniculatus L.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216Marguerite Leucanthemum vulgare aggr. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217Mauve commune Malva neglecta Wallr. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218Menthe poivrée Mentha piperita L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219Millepertuis Hypericum perforatum L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220Myrtille Vaccinum myrtillus L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221Origan (marjolaine sauvage) Origanum vulgare L. . . . . . . . . . . . . . . . 222Ortie dioïque Urtica dioica L.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223Pensée des champs Viola calcarata L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224Pensée éperonnée Viola calcarata L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225Pensée sauvage Viola tricolor L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226Pimprenelle sanguisorbe Sanguisorba minor Scop.. . . . . . . . . . . . . . . 227Plantain Plantago lanceolata L. et P. major L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228Potentille ansérine Potentilla anserina L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229Prêle des champs Equisetum arvense L.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230Pulmonaire Pulmonaria officinalis L. et P. obscura Dumort.. . . . . . . . . 231Reine-des-prés Filipendula ulmaria (L.) Maxim. . . . . . . . . . . . . . . . . . 232Romarin Rosmarinus officinalis L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233Sauge Salvia officinalis L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234Scabieuse succise Succisa praemorsa (Gilib.) Aschers. . . . . . . . . . . . . 235Serpolet (thym sauvage) Thymus vulgaris L., . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236Souci Calendula officinalis L.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237Sureau noir Sambucus nigra l.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238Sureau hièble Sambucus ebulus L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239Tanaisie Tanacetum vulgare L.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240Tilleul Tilia cordata Miller et T. platyphyllos Scop. . . . . . . . . . . . . . . . . 241

265

Trèfle blanc Trifolium montanum. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242Tussilage Tussilago farfara L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243Valériane Valeriana officinalis l.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244Verge d’or Solidago virgaurea L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245Vipérine Echium vulgare L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246