658
;, «.*; ^

T Smiciklas Codex Diplomatic Us Sv 16

Embed Size (px)

Citation preview

;, .*;

^

CODEX DIPLOMATICUSREGNI

C R O A T I A E , D A L M A T I A E ET SLAVONIAEEDIDIT

ACADEMIA SCIENTIARUM ET ARTIUM SLAVORUM MERIDIONALIUM

COLLEGIT

TADIJA

SMIIKLAS

DIGESSIT

MARKO

KOSTRENI

SUPPLEVERUNT, SUMMARIUM ET INDICES CONFECERUNT

JAKOV STIPII

MILJEN

AMALOVI

VOLUMEN XVIDIPLOMATA ANNORUM 13791385. GONTINENS

ZAGRABIAE

1976.

V

\

DIPLOMATIKI ZBORNIKKRALJEVINE

HRVATSKE,

DALMACIJEIZDALA

I

SLAVONIJE

JUGOSLAVENSKA AKADEMIJA ZNANOSTI I UMJETNOSTI

SABRAO

TADIJA

SMIIKLAS

UREDIO

MARKO KOSTRENIDOPUNILI, SUMARIJ I INDEKSE IZRADILI

JAKOV STIPII

MILJEN

AMALOVI

SVEZAK XVILISTINE GODINA 13791385.

ZAGREB 1976.

V

PREDGOVOR

Sredinom osamdesetih godina prolog stoljea svi su historici, tada pravi i dopisni elanovi Jugoslavenske akademije znanosti i umjetnosti, izradili i objavili plan o izdavanju spomenika i izvora za ihrvatsku povijest. Meu tim su spomenicima i izvorima najvanije mjesto zauzimaile iistine, prvenstveno one koje se odnose na hrvatsku povijest srednjega vijeka. N e j dostatak takvog zbornika listina osjetio je ponajvie u toku svoga rada Tadija Smiiklas, pisac prve sistematsiki i na izvorima obraene Povijesti Hrvatske, koju je u dva toma izdala Matica Hrvatska, i to drugi njezin tom g. 1879,, a prvi tri godine kasnije g. 1882. Neo'binu injenicu, da drugi svezak izilazi prije prvoga, koji mu vremenski prerjiodi, treba pripisati okolnosti da je rad inae marljivoga Tadije Smiiklasa zapinjao upravo na netaici izvora, naroito listina. Svijestan, dakle, koliko su izvori vazni za pisanje povijesti, Smiiklas je kao olan Jugoslavenske akademije (od g. 1883), a napose kao njezin predsjednik (od g. 1900), svim silama nastojao da ona posveti punu brigu izdavanju jx>vijesnih izvora i dokumenata. Kao najpozvaniji i najspremniji za taj posao on je preuzeo zadatak da sakupi grau i izda Codex diplomaticus Diplomaticki zbornik, u kojem bi se tiskom objavile sve listine za hrvatsku povijest srednjega vijeka, i javne i privatne, i one koje su ve tiskom objavljene, kao i one koje se jo neobjavljene uvaju u arhivima. Smatrajuoi da je takav Codex diplomaticus njegovo ivotno djelo on se je prihvatio svim arom toga zamanoga posla tako da je ve god. 1904. tiskom objavljen prvi svezak pod naslovom Diplomatiki zbornik kraijevine Hrvatske, Dalmacije i Slavonije koji sadrzi listine od god. 1101. do god. 12005 a nosi oznaku kao svezak II toga Zbornika, jer je Smiiklas izdanje prvog sveska koji je imao obuhvatiti 'listine prije 1101. odloio za kasnije, budui da su te listine, iako ne u potpunosti, ule u Documenta historiae Chroaticae periodum antiquam illustrantia, koja je god. 1877. izdao Franjo Raeki kao V I I svezak serije Monumenta spectantia historiam Slavorum meridionalium.

VI Smiiklas je svoj Diplomatiki zbornik od godine do godine redovito nastavljao, lino vodio brigu o sakupijanju ddkumenata, njihovu prepisivanju i kolacioniranju sve do svoje smrti 8. lipnja 1914. Diplomaliki zbornik sv. X I I 'koji je objavfljen god. 1914, posljednji je to ga je Smieiklas sam uredio, dok su svezaik X I I I (izaao 1915) uredili Marko Kostreni i Emilije Laszowski, a daljnji svezak X I V uredio je Marko Kostreni. Sada je u izdavanju daljnjilh svezaka Zbornika dolo zbog tekih ratnih i poratnih materijalnih prilika Akademije do neeljenog i dugotrajnog prekida od punih osamnaest godina tako da je svezak XV, koji obuhvaa listine od god. 1374. do god. 1378. izaao tek god. 1934. To je ujedno bio posljednji svezak toga zbornika koji je tisikom obj'aVljen prije II Svjetskog rata. U socijalistiokoj Jugosdaviji naa Aikademija nije dvoumila da ona treba da nastavi i da dovri rad na Diplomatikom zbomiku onako kako ga je zamislio i kako ga je izdavao Tadija Smiiklas. Pristupajui tomu poslu smatralo se da je prvi i najprei zadatak da se najprije izda I svezak Diplomatikog zbornika, koji bi sadravao listine za povijest hrvatsku prije god. 1102, 'koje su djelomino nale mjesta u Documenta Rakoga a koji svezak Smiiklas nije izdao, ve ga je odloio za kasnije. Taj je posao dovren i I svezak Diplomatikog zbornika, koji obuhvaa listine od god. 743. do god. 1102, tiskom je objavljen god. 1967. Nakon toga se poelo radom na ovom XVI svesku Diplomatikog zbornika koji popraujemo s nekoliko naih napomena. Glavni dio grae priopene u ovom svesku sainjava materijal sabran od Tadije Smiiklasa i njegovih suradnika. Prireivai su taj materijal ponovo pregledali i dopunili novim listinama. to se tie metode i tehnike izdavanja prireivai nisu bitno odstupali od prakse dosadanjih izdavaa Diplomatikog zbomika. Pitanja izdavanja diplomatieke grae jo nisu dovoljno razraena niti openito prihvaena, pa je ovdje primjenjena sredina izmeu tzv. kritike i diplomatike metode, a to zbog ujednaavanja s prethodnim svescima Zbornika. ^ Prireivai ovog XVI sveska odstupili su od prakse dosadanjih izdavaa u tome to neke listine nisu priopili u cj'elosti, ve su donijeli samo njihove regeste uz naznaku one edicije u kojoj su one tiskane. Radi se tu o poznatim edicijama: Spomenici grada Zagreba Ivana Tkalia, Turopoljski spomenici Emilija Laszowskoga, Dubrovaka akta i povelje Jovana Radonia. Sve su te edicije dovoljno kritine, novijeg u daturaa, poznate i pristupane svim znanstvenim radnicimia koji se tom graom slue. U takvim su prilikama prireivai smatrali suvinim ponavljanje njihovog objaVljivanja, a to tim vie to se ionako neobjavljena diplomatika graa u ovom, pa i u slijedeim razdobljima uvelike gomila.

VII Prireivaoi su u ovom svesku izostavili dubrovaike povelje pisane irilicom, a to s razloga to Jugoslavenska akademija namjerava ponovno izdati Aota Croatica u koja e prema zakljuku Odbora koj'i radi na tom izdanju ui i spomenuta dubrovaka graa. Na kraju moemo spomenuti i to da je u toku rada na ovom XVI svesku iskrsia i misao da se s obzirom na vraanje Istre matici zemlji unese i diplomatika graa tog podruja. Ta je micijativa otklonjena s motivacijom da bi se protiviilo historijskoj logici kad bismo sada, kad smo gotovo pri kraju s izdavanjem Diplomatikog zbornilka Kraljevine Hrvatske, Dalmacije i Slavonije, unosilli i grau s podraja Istre to vise to je stvoren plan po kojem e Jugoslavenska akademija pristupiti sistematskom izdavanju njene historijske grae. Rad na ovom svesku djelomiono je potpomogao fiiinancijskim sredstvima Fond za nauni rad Socijalistike Repuiblike Hrvatske. Marko Kostrenci

P R E G L E D IZDANJA KOJA SE NAVODE U O V O M SVESKU

A n t o 1 j a k S., Miscellanea I I , Zadar. 1953. B r a n d t M., 1955. Wyclifova hereza i socijalni pokreti u Splitu krajem X I V s t , Zagreb

F a r l a t i D., Illyricum sacrum I I I (Venetiis 1765), I V (Venetiis 1769), V I (Venetiis 1800). F e j e r G., Codex diplomaticus Hungariae ecclesiasticus ac civilis I X , 5 (Budae 1834), I X , 7 (Budae 1842), X, 1 (Budae 1834), X, 3 (Budae 1838), X, 8 (Budae 1843). (U navodu: Codex dipl. H u n g . ) . G e l c i c h G . T h a l l o c z y L., D i p l o m a t a r i u m relationum reipublicae R a gusinae cum regno Hungariae, Budapest 1887. (U navodu: Dipl. R a g . ) . K a e r P., D o c u m e n t a spectantia historiam monasterii s. Stephani de pinis prope Spalatum n o n d u m edita. Bullettino di archeologia e storia d a l m a t a X I I I , supplemento I I I , Spalato 1890. ( U navodu: Bullettino X I I I , suppl. I I I ) . K u k u l j e v i I. S., Iura regni Croatiae, D a l m a t i a e et Slavoniae I, Zagrabiae 1861. (U navodu: I u r a regni). K u k u l j e v i I. S., Dogadjaji Medvedgrada. Prilozi. Arkiv za povjestnicu jugoslavensku I I I , Zagreb 1854. (U navodu: Kukuljevi, Arkiv za povj. jugosl.). L a s z o w s k i E., M o n u m e n t a historica nob. communitatis Turopolje olim Campus Zagrabiensis dictae vol. I, Zagrabiae 1904. (U navodu: Mon. T u r . ) . L a s z o w s k i E., est listina za povjest grada Zagreba. Vjesnik Kr. hrvatsko-slavonsko-dalmatinskog zemaljskog arkiva. (U navodu: Vjesnik zem. ark.). Lucius Lucius I., De regno D a l m a t i a e et Croatiae libri sex. Amstelodami 1666.

I.,Memorie istoriche d i Tragurio ora detto T r a u . I n Venetia 1673.

M a k u e v V . V., M o n u m e n t a historica Slavorum Meridionalium vicinorumque populorum e tabulariis et bibliothecis Italicis deprompta. Varsaviae 1874. (U navodu: Mon. hist. Slav. M e r i d . ) . M a k u e v V. V., Zapiski imp. akademii nauk' t. X I X kn. 2. S. Peterburg 1871. (U navodu: Zapiski). M a t kovi P., Spomenici za dubrovaku povjest u vrieme ugarsko-hrvatske zatite. Starine I, Zagreb 1869. (U navodu: Starine I ) . N a g y E . N a g y J . B . V e g h e l y D., Codex diplomaticus domus senioris comitum Zichy et Vasonkeo, Budapestini 1878. (U navodu: Cod. dipl. com i t u m Zichy).

2 N a g y E . I p o l y i A . V e g h e l y D., Codex diplomaticus patrius vol. 5 , Jaurini 1873. (U navodu: Nagy, Cod. dipl. patrius). Raki F., Rukopisi tiui se junoslovinske povjesti u arkivih srednje i donje Italije, R a d Jugoslavenske akademije znanosti i umjetnosti X V I I I , Zagreb 1872. (U navodu: Raki, R a d X V I I I ) . R a d o n i J., Dubrovaka akta i povelje I. Beograd 1934. A., Bullarium ordinis praedicatorum I I , R o m e d e Blagay (U navodu:

R i p p o l Th. B r e m o n d 1730.

T h a l l o c z y L . B a r a b a s S., Codex diplomaticus comitum (Monumenta Hungariae historica t. X X V I I I ) , Budapest 1897. Cod. Blag.).

T h a l l o c z y L . B a r a b a s S., Codex diplomaticus comitum d e Frangepanibus ( M o n u m e n t a Hungariae historica t. X X X V ) , Budapest 1910. T h a l l o c z y L. H o r v a t h S., Codex diplomaticus partium regno H u n gariae adnexarum, C o m i t a t u u m de Dubicza, Orbasz et Szana ( M o n u m e n t a H u n gariae historica t. X X X V I ) , Budapest 1912. (U navodu: Also Szlavoniai okmanytar). T h e i n e r A., Vetera m o n u m e n t a Slavorum Meridionalium historiam illustrantia I, R o m a e 1863. T k a 1 i L, M o n u m e n t a historica liberae et regiae civitatis Zagrabiensis I, Zagrabiae 1889. W e n z e 1 G., Acta extera I I I , Budapestini 1876.

3

1. 1379. 31. sijenja. U Zaru.Franjo pokojnog Lovra de Ceuallellis prodaje Mihovilu Petrovom, trgovcu suknom, i Bartolu Martinovom iz Milana svoj posjed na otoku Pasmanu na mjesiu zvanom Bagno za 450 zlatnih florena. In Chnisti nomine. Amem. Anno ab incarnacione eiusdem millesimo trecentesimo septuagesimo octavo, 1 indicione secunda, die vltimo mensis ianuarii. Regnante serenissimo principe et domino nostro naturale domino Lodouico, dei gratia inclito rege Hungarie, Polonie et Dalmacie temporeque reuerendii patris et domini domini Petri de Matafaris, dei et apostolice sedis gratia archiepiscopi Jadriensis, ac magnifici et potentis domini domini Nicolay de Seeg, regnorum Dalmacie et Croacie bani generaliis et ciuitatis Jadre comitis. Ser Franciscus condam ser Laurencii de Ceuallellis, ciuis Jadre, uerbo et consensu domine Bune, matrix (!) sue et relicte dicti ser Laurencii de Ceuallellis ibi presentis, volentis, consencientis et parabolam ipsi ser Francisco, filio suo, dantis per se suosque heredes et successores iure proprio in perpetuum dedit, vendidit et transactauit ser Mdchouillo draperio condam Petri et ser Bartulo con'dam ser Martini de Milano, ambobus ciuibus JadrensibuSj ementibus pro se et suis heredibus et successoribus totam et integram vnam suam possessionem positam in linsula Pistomani, districtus Jadre, in loco dicto Bagno in pluribus peciis, videlicet: primo vnam peciam terre vineatam ad terraticum gognacorum (!) nouem uel circa, et si plus uel minus esset, cadat in presenti vendicione sine preciii additione uel minutione, quia sic actum extitit inter dictas partes pacto, quam tenet et lalborat Radouanes Puloho, de qua reddit terciam partem omnium frugum patrono annuatim, saluis semper iuribus suis, positam in dicta insula et dicto loco, cui hos dixerunt esse confines: de borea via publica, de trauersa partim ser Cemolus Abraam de Botono, partim ser Grixogonus de Ceualellis et partim clanac,, videHcet via publica 3 de sirocho clanag, videlicet via publica, et de quirina partim dicti emptore et partim hereditas condam ser Henrici de Milano. Item vnam aliam peciam terre vtineatam ad terraticum gognaorum nouem vel circa, et si plus vel 'rninus esset, cadat in pre1

Datirano prema stilu inkarnacije.

4 senti venditione sine precii addictione vel minutione, quia sic actum extkit inter dictas partes ex pacto, quam tenet et laborat Pribac Fantich, de qua reddit quartam partem omnium frugum patrono annuatim, saluis semper iuribus sutis, positam in dicta insula et dicto loco, cui hos dixerunt esse confines: de borea et de quirina via publica, de sirocho partim ser Quue de Ceualellis et partim possidet domina Dobrica de Nassis et de trauersa partim dictus ser Grixogonus de Ceualellis et partim ser Quue de Ceualellis mediante potocho. Item vnam aliam peciam terre vineatam ad terraticum gognaorum trium vel circa, et si plus vel minus esset, cadat in presenti venditione sine preciii addictione vel minutione, quia sic actum extitit inter dictas partes ex pacto quam tenet et laJborat Bribcus Comaiich, de qua reddit quartam partem annuatim omnium frugum patrono, saluis semper iuribus suis, positam in dicta insula et dicto loco, cui hos dixerunt esse conlfines: de borea ecclesia sancte Marie presbiterorum de Jadra partim et partim heredes condam ser Viti de Qadulinis, de trauersa ser Grixogonus de Ceuallellis, de sirocho terra monasterii sancte Marie monacharum de Jadra et de quirina partim monasterium sancti Nicolay de Jadra et partim ser ^luue de Ceuallellis mediante potocho. Item vnam aliam peciam terre vineatam ad terraticum, quam laborat Cr[e]sole, saluis iuribus suis et parbim laboratoriam gognaiorum decem vel circa et si plus vel minus esset, cadat in presenti venditione sine precii addictione vel minutione, quia sic actum extitit inter dictas partes ex pacto, positam in dicta insula et in dicto loco vocato Bagno, cui hos dixerunt esse confines: de trauersa via publica, de sirocho possidet domina Dobriga de Nassis, de quirina partim hereditas condam Marini de Boscho^ partim dicti emptores et partim hereditas condam ser Henrici de Millano et de borea dicta hereditas candam dicti ser Henrici de Millano et forte supradictis quatuor peciis terre alii sunt sibi confines veriores. Item omnes et singulas alias pecias terre et que laborantur et que non laborantur, cum arboribus suis et cum omnibus et singulis busohis, siluis, pratis, pascuis, derris, aquis et gays ipsi possessioni spectantibus et pertinentibus ad habendum, tenenidum et possidendum et quiquid dictis emptoribus vel suis heredibus et successoribus de ipsa possessione tota deinceps melius placuerit faciendum, sine cotradictione dicti venditoris vel suorum heredum et successorum, cum omni accessu, ingressu, introytu et exitu suo, viis, seruitutiibus, fossatis, moceriis (!), aqueductibus, adiacenciis et pertinenciis suis superioribus et inferioribus et cum omnibus iuribus et actionibus ipsi possessioni tote in integrum spectantibus, competentibus et pertinentibus a cello (!) usque ad habissum, dans et concedens dictus venditor per se et suos heredes et successores ipsis emptoribus et suis heredibus et successoribus omnia sua iura omnesque actiones et rationes reales et personales, vtilles (!) et directas, tacitas et expressas atque mixtas, que vel quas et qualia dictus venditor habet vel habere uidebatur, poterat et posset

5 in ipsa possessione tota aduersus quascumque personas huius mundi, constituens dictus venditor prefactos emptores et suos heredes et successores procuratores, ut in rem suam, et ponens eos in ipsa possessione tota in locum suum ac eoiam dans et concedens dictus venditor ipsis emptoribus licenciam et parabolam sua auctoritate intrandi et aprehendendi tenutam et corporalem possessionem de ipsa possessione tota; qui venditor se pro dictis emptoribus precario nomine possidere constituit, donec dicti emptores de ipsa possessione tota tenutam et possessionem aprehenderint corporalem. Quam quidem possessionem totam cum omnibus suis iuribus et pertinenciis promixit quoque dictus venditor stipulatione solempni per se et suos heredes et successores dictis emptoribus semper eis et suis heredibus et successoribus excalumpniare, deffendere et guarentare contra vnamquamque personam huius mundi de iure, sub pena quarti; qua soluta vel non, nicbilominus contraotus iste suam semper obtineat roboris firmitatem, et cum reffectione omnium damnorum, intresse et expensarum litis et extra et cum obligatione omnium suorum bonorum presencium et futurorum, et hoc pro precio et nomine precii florenorum centum et quinquaganta auri, computando pro quolibet floreno libras tres et solidos duodecim paruorum; quos denarios et precium dictus venditor guarentauit, contentus et confessus fuit se manualiiter habuisse et recepisse et in se habere dixit a dictis emptoribus; renuncians super hoc sponte et per pactum dictus venditor excepcioni et "orobationi non datorum, habitorum et receptorum ac sibi manualiter numeratorum dictorum florenorum quatuor centum et quinquaginta auri a dictis emptoribus dicta de causa tempore huius contractus omni spey future numerationis et traditionis omnique alii suo iuri et auxilio. Et pro predictis omnibus et singulis melius actendendis et obseruandis sponte et per pactum dictus vendiitor obligauit se suosque heredes et successores et omnia sua bona presencia et futura penes dictos emptores et suos heredes et successores et ad conueniendum tam realiter quam personaliter, semel et pluries usque ad plenariam et condignam satisfationem omnium predictorum Jadre et ubique locorum et terrarum et omni tempore. Actum Jadre, iuxta plateam comunis in statione suprascripti Michouilli drapperii^ presentibus Matheo mergario condam Netremaci et Drasco mergario condam Vlatchi, ambobus habitatoribus Jadre, testibus vocatis, rogatis et aliis. Ego Marinus de Ginanis, iudex examinator^ manum missi. (Signum not.) Ego Petrus dictus Perenganus condam domini Agonis de Lemicetis de Padua, imperiali auctoritate et comunis Jadre notarius iuratus, hiis ommbus interfui et rogatus predicta bona fide scripsi.Original na pergameni u Naufnoj biblioteci u Zadru. Perg. br. 243. Pored ovoga primjerka postoji i drugi istog datuma i istog sadraja, ali neto skraen. Perg. br. 311.

6

2. 1379. 2. oujka. (U Dubrovniku).Dubrovaki knez Jakov de Sorgo zajedno s malim vijeem imenuje Pokru de Benessa kapetanom jedne ratne lae kojom e napadati neprijateljske lade u predjelu Ulcinja. M I I I C L X X V I I I I , indiictione I I , die II marcii. Nuy Jaohomo de Sorgo, rectore de Ragusa, cum lo oonsello pioolo cometemo a >ty Pocre de Benessa, nostro nobile et amado zitadino, ohe al nomme de dio et de misser san Blasio, nostro defensor, debie andar souracomito de lo nostro legno armado. Et debie dischorrer cum lo ditto legno armado per tuta la riuera de la via de Levant fin ad Dulcigno et pluy, se ti parera. Et tuti li nauili, chi trouaray deh nostri inimisi li ddbi 'pillar et mandar ouer condur cum li homeni in Ragusa. Et se altri nauili ca de nostrii inimisi tu trouaray, chi portasse alguna vituaria, et tu per lo simile li debi pillar et mandar ouer condur n Ragusa. Et volemo, che in tuto questo viaco non possi ni debi stare pluy de di diese.Historijski arhiv u Dubrovniku: Lettere e commissioni di Levante 135080. Gelcich-Thalloczy, Dipl. Rag. br. 60, 77.

3. 1379. 6. oujka. (U Svetom Irineju).Stjepan Petrov dariva u sluaju smrti svojoj neakinji Annus svoje posjede u srijemskoj upaniji i one u Jaseniku (Jezenyk) preko Save. Uniuersis Ohristi fidelibus presentilbus et futuris presens scriptum inspecturis capitulum eccLeSie sancti Irinei martiris salutem in omnium largitore. Quoniam ea, que aguntur in tempore, ne simul cum eodem labantur, prouida adinuenit discrecio 'litterarum patrooinio solHdari, proinde igitur ad vniuersorum tam presencium quam futurorum harum serie volumus peruenire litterarum, quod vir nobilis magiister Stephanus, fihus Petri, frater vterinus condam magistri Zemere de Vyfalu comitatu Syrimiensi, coram nobis personaliter oonstitutus, per eundem coram nobis confessiue propositum extitit in hunc modum: quod quia lipse heredum solacio careret nec in futurum se habere speraret, et cum nobilis domina Annus vocata, filia scilicet

7 predicti magustri Zemere nunc vero contoralis Andree, fratris Alberti, ab euo sue iuventutis dulci leuamine ac continuis prouisionibus in omnibus negociis suis prosperis et aduersis semper affuisset non parcendo rebus et bonis suis vniuersis, ob hoc ipse tam pro predictis benefactis eiusdem domine, tum eciam ofo dileccionem consangusineitatis vniuersas 'porciones suas possessionarias tam in predicto comitatu Syrimiensi quam vltra fluuium Zaua in Jezenyk existentes, quousque sitai vita comes fuerit, vbi, frui et possidere deberet, post mortem vero suam annotate nobili domine Annus vocate dedisset, donasset et contulisset, ymo dedit, donauit et contulit coram nobis pretacte nobili domine et per eam suis herediibus heredumque siiorum successoribus pacifice et quiete post mortem suam possidendas, tenendas et habendas, nemine contradiotore coram nobis apparente. In cuius rei memoriam perpetuamque firmkatem presentes litteras nostras priuiilegiales pendentis sigilli nostri munimine roiboratas eidem nobili domine duximus concedendas. Datum in dominica reminiscere, anno domini M m o C C C m 0 L X X m o nono presentibus honorabilibus et discretis viris dominis Andrea preposito, Petro cantore, Gregorio custode, Demetrio de Belyun^ Andrea de Pozania, Ladislao de Abana, archydiaconis ceterisque canonicis in eadem ecclesia iugiter deo famulantibus et deuote. Original na pergameni u Arhivu Hrvatske u Zagrebu, NRA fasc. 1510, nr. 41.

4. 1379. 13. oujka. (U Dubrovniku).Junije de Sorgo, knez dubrovaki, zajedno s vijeem umoljenih daje naputak Stjepanu de Sorgo, kapetanu velike gcdije, za ratni pohod protiv grada Kotora. M I I I C L X X V I I I I die X I I I marcii. Nuy Junio de Sorgo, rectore de Ragusa, cum lo consello deli pregadi dela dita terra commettemo a ty Stephano de Sorgo, nobile et amado nostro zitadino, he al nomme de dio et de misser san Blasio, nostro confalonier, debie andar capitanio dela nostra armajda dela galia grande. Et debie andar cura la gracia de dio spagadamente fin al porto auanti la zitade de Catharo. Et debie pillar cum tuo saluamento, chomo mellor te parera, et toller tuti nauily grandi et picoli, chi trouaray deli Oatharini nostri inimisi et mandar a Ragusa. Et quelli nauily, chi non poray mandar a Ragusa et tu li defoi far abrusar.

8 Et exando dalo gulfo de Catharo, se ti parera, lassamo in tua discrecion, che possi nauigar per la riuera, discorando fin a Dulgigno per assecurar le nostre barche et per pillar nauily de nostri inimisi o zascuni altri nauily ehi portasse grassa, et condur a Ragusa. Et se haueray nouella che fossy exida armada de Catharini da fuora lo lor gulfo, et tu debi perseguir et pillar cum la gracia de dio la ditta armada deli Catharini, azio che sia laude delo nostro comun et laude dela tua persona, et chussy speremo ca tu *faray. Et pergo ca in questi fatti non se po dar commission ad plen de quello chi po oeCurrere, et nuy hauemo firma speran^a dela vostra discrecion, ca vuy sicho sauio et pro zentil homo, vi reQeri in questi seruisii chomo fara mistiero, per^o segondo le nouelle, chi haueri et chasi ohi occurrera, soura le ditte chose debie fare chomo mellor parera alla tua discrezion, che sia honor del nostro comun, laude et conseruamento vostro et dela vostra brigada, spauento et terrore deli nostri inimisi.Historijski arhiv u Dubrovniku: "Lettere et commissioni di Levtmte 13591380, fol. 118. Libri reformationum IV 201202. Starine, I, 182. Gelcich-Thalloczy, Dipl. Rag. br. 61, 78.

5. 1379. 30. oujka. (U Zagrebu).Benedikt Ladislava iz Rakovca u ime svoje i nekih roaka prosvjeduje na osnovu prava prvokupa pred zagrebakim kaptolom protiv otuenja nekih posjeda sto ga namjeravaju uciniti Nikola Ivanov i Toma Tomin iz Rakovca. Nos capitulum ecclesie Zagrabiensis memorie commendamus, quod Benedictus, filius Ladizlai de Rakonuk, in sua ac Thome filii eiusdem Ladizlai^ fratris sui vterini, nec non Johannis, filii eiusdem Thome, personis ad nostram personaliter accedens presenoiam nobis extitit protestatus in hunc modum, quod prout ipsi audiuissent et percipere potuissent, Nicolaus, filius Johannis Ladizlaus et Thomas, filii Thome, de dicta Rakonuk, quasdam possessiones ipsorum et porciones possessionarias in eadem Rakonuk et Lonya ac Dulebzka Kuzi hafoitas ipsis insciis et penitus ignorantibus manibus alienis tradere et ab ipsis alienare niterentur. Cum tamen, vt idem dicit, predicte possessiones et possessionarie poroiones tam racione proximimitatis quam contigue vicinitatis magis ipsis Thome et Benedicto ac ipsorum heredibus ad emendum et pro pignore recipiendum et habendum

9 pertinere debeant et spectent ac pertineant quam aliis hominibus quibuscumque, quare idem Benediotus suo et nominibus, quibus supra, facta protestacione huiusmodi predietos Nicolaum, filium Johannis, et Ladizlaum, filium Thome, coram nobis facie ad faciem repertos, memoratum vero Thomam, filium Thome, tanquam absentem ab alienacione, vendicione, donacione, tradicione, impignoracione, quoslibet vero ab occupacione, empcione, pro pignore recepcione, specialiter vero magistros Stephanum et Akus, filios quondam magistri Stephani, filii Mykch, condam bani de Prodauiz, se de eisdem intromissione qucmodolibet facta vel facienda contradicendo et contradixit coram nobis. Datum feria quarta proxima ante dominicam ramispalmarum, anno domini M C C C m o L X X m 0 nono.Original na papiru u Arhivu Hrvatske, Acta conventus Crisiensis, fasc. III, nr. I.

6. 1379. 9. travnja. U Nostre.Hrvatsko-ugarski kralj Ludovik potvruje )da je njegov kastelan iz Obrovca Ivan Bissenus, koji je dao sagraditi i obdariti samostan Svih Svetih u Strezi, poklonio istom samostanu jos jednu cesticu zemlje. Nos Lodouicus, dei gracia rex Hungarie, Polonie, Dalmacie e t c , memorie commendantes tenore presencium significamus quibus expedit vniuersis, quod fidelis noster dilectus magister Johannes Bissenus, castellanus noster de Obroach, nostri in presencia personaliter constitutus confessus extitit oraculo viue vocis^ quod licet ipse claustrum in possessione sua Striza nuncupata in regno nostro Solauonie habita ad honorem omnium sanctorum ob remedium anime sue pro cohabitacione fratrum heremkarum ordinis sancti Pauli primi heremite construi et edificari fecerit, ipsumque terris arabilibus, siluis et aliis iuxta continenciam litterarum priuilegialium honorabilis capituii ecclesie Chasmensis exinde confectarum et emanatarum sub certis metarum limitacionibus et distinccionibus satis laute dudum in antea dotauerit, tamen quia ipse easdem terras ad vsum dictorum fratrum heremitarum in eodem claustro degencium et deo altissimo famulantium nunc consideraret fore insufficientes, ideo ne iidem fratres heremite futuris in temporibus penuriam circa vsum dictarum terrarum pati viderentur aut paterentur, habita in se matura deliberacione non coactus nec inuitus, sed sponte et liberaliter vltra premissas terras arabiles hactenus dicto claustro et

10 per eonsequens eisdem fratribus heremitis in eodem deo f amulantibus datas, donatas et assignatas, quandam particulam terre sue 'intra veras rnetas diete possessionis sue Stryza adiacentem sub metis metarumque decursibus infra declarandis ipsi claustro omnium sanctorum ac fratribus heremitis in eodem pro tempore residentibus de nouo superaddidisset, adiunxisset, dedisset et donasset, ymo superaddidit, annexit, dedit et donauit coram nobis iure perpetuo et irreuocabiliter possidendamj tenendam pariter et habendam, nullum aus nullamque iuris seu dominiii proprietatem pro se et suis heredibus amodo et demceps in eadem terre partieuia reseruando, sed totum ius et iuris proprietatem seu plenum dominium eiusdem in dictum claustrum omnium sanctorum et eius dncolas fratres videUcet heremitas transferendo. Cuius quidem pardoule terre per ipsum magistrum Johannem annotato claustro et eius fratribus modo superius declarato de nouo eollate termini limitales, sicut idem magister Johannes retulit, hoc ordine distinguntur: prima videlicet meta incipit a parte orientali in quadam parua valle iuxta vnum riuulum Planycha vocatum, ipsum silicet riuulum includendo pro maiori cautela et firmitate fratrum predictorum, ne processu temporis in preiudicium ipsorum et detrimentum infra metas eiusdem sine permissione ipsorum a quauis persona quouis ausu temerario molendinum construatur. Ab hinc per eandem vallem paululum asscendendo tendit versus ocoidentem et vadit ad vnam arborem piri siluestris meta terrea circumfusam; et deinde ad eandem plagam iterum asscendendo et quasdam terras arabiles transeundo per aliam vallem paraam vadit iuxta viam ad monticulum, in ouius latere est meta terrea sub arbore illicis circumf usa, ac deinde iterum ad eandem partem asscendendo vadit ad verticem montis ad vnam viam magnam et ibi iuxta quoddam lacum wlgo Fertews vocatum sub vna arbore gyrtianfa vocata est meta terrea ibidem vicinatur terris filiorum Lacho, Budhka et Mychaeliis noibilium et ab hinc flectitur versus partem aquilonarem et per eandem viam vadit ad quinque metas terreas in litteris dicti capituli contentas, que quidem mete diuidunt siiuam fratrum heremitarum et nobilium prediotorum ibique peruenitur ad angulum vinearum iobagionum Ragach ban, aib hinc vlterius progreddendo per eandem partem peruenit ad aliam viam magnam, vbi est meta terrea ibique vicinatur terris regalibus; ab hinc paululum girando et quasdam vineas circuiens includendo vadit ad partem orientalem ad angulum terre arabilis, v*bi est meta terrea ibique ooniungitur metis prioribus in litteris sepedioti capituli Chasmensis continentibus (!) et sic terminatur. Datum in Nostre in vigilia passce domini anno eiusdem M m0 CCC m0 LXX nono.Original na pergameni u Arhivu Hrvatske u Zagrebu, Acta monasterii Ztreza, fasc. I, nr, 8.

11

7. 1379. 10. travnja. U Viegradu.Ludovvk} kralj ugarski i hrvatski, na molbu poslanika sibenske opine nalaze banu Nikoli de Zeech da udalji Vlahe zajedno s njihovom cijelom imovinom iz oblasti grada ibenika. Ludouicus, dei gracia rex Hungarie, Polonie, Dalmaciae etc. fideli suo magniifico viro domino Nioolao de Zeeeh, regnorum nostrorum Dalmacie et Croaeie bano vel vices suas gerenti salutem et graciam. Conqueruntur nobis et domine regine, consorti nostre karissime, Thomas fildus Dominici et Johannes Naplauich, ciues et ambasiatores ciuitatis nostre Sybynicensis in eorum et tocius communitatis ciuium dicte ciuitatis Sybynicensis [nomine], quod vniuersi Olachi in territorio eiusdem ciuitatis nostre Sybynicensis commorantes eisdem ciuibus et hospitibus nostris Sybynicensibus idampna non modica di iniurias inferrent creberrime ac de die in diem inferre non cessarent, propter quod iidem ciues et hospites nostri desolaciones et ruinas paterentur valde magnas; quos quidem Olachos ad plurima nostra litteratoria mandata de territorio eiusdem ciuitatis ad alia loca moraturos transferre non curassetis nec curaretis de presenti in preiudicium et dampnum diototorum oiuium nostrorum valde magnum. Super quo fidelitati vestire firmo damus regio sub precepto, quatenus habita presencium noticia predictos Olachos in territorio predicte ciuitatis nostre vbique commorantes simul cum eorum ibonis et rebus ac pecoriibus extra territoria dicte oiuitatis nostre ad alia videlicet habitacionis loca tiransiferatis seu transducatis moraturos; et aliud non facturi, ne vkeiuus predioti ciues nostri super premdssis nostre querulentur maiestati. Et hoc idem iniungimus aHis banis nostris vel vicebanis eorundem in dictis regnis nostris Dalmacie et Croaoie constituendis in futurum dantes eis similibus sub preceptis. Presentes autem po9t (leoturam reddi iubemus eiudbus nostris prenotatis. Datum in Wissegrad in festo resurreccionis domini anno eiusdem millesimo C C C m o LXX m o nono.Original na pergameni u Narodnom muzeju u Budimpeti a. 1379. (Zbirka Jankovi). Na hrptu: Relatio domini Nicolai palatini.

12

8. 1 3 7 9 . 1 3 . travnja. U Zadru. Kuzma Maroi iz Rogove kao zastupnik ostavine pokojnog Hranka Bugarinova i Bogdan Bogorini, kmetovi samostana sv. Kuzme i Damjana, dozvolom opata Petra prodaju brai Disimanu i Dominiku Staneliiu dio svojih solana na zemljitu istog samostana. In Christi nomine. Amen. Anno domini ab eiusdem ancarnatione millesimo trecentessimo septuagessimo nono, indictione secunda, die tertio decimo mensis aprilis, regnante serenissimo principe et nostro domino naturale domino Lodovico, dei gratia inclito rege Hungarie, Polonie, Dalmatie et Crohatie etc. temporeque reuerendi patris domini Petri de Mactafaris, archiepiscopi Jadrensis, nec non magnifici viri domini Nicolay de Zech, regnorum Dalmatie et Crohatie bani et comitis ciuitatis Jadre. Cusma Marocich de Rogoua, ut comissarius, se asserens comissario nomine condam Cranag condam Bugarini de Rogoua et Bogdanus condam Bogorinich de Rogoua, iubaiones (!) venerabilis in Cbristo patris et domini domini Petri de Jadra, dei et sancte sedis apostolice gratia abbatis monasterii sanctorum Cosme et Damiani de Monte Jadrensis diocesis, cum presentia, consensu et voluntate ipsius domini abbatis dederunt et vendiderunt, cesserunt et concesserunt Dissimanno et Dominicho, fratribus et filiis condam Johannis Stanelichich de Rogoua, similiter iubaionibus ipsius abbatis, ibidem presentibus, stipulantibus et recipientibus pro se ipsis eorumque heredibus et successoribus decimam eorum partem salinarum, quas halbent in Bossiaua, super terreno ipsius monasteria sanctorum Cosme et Damiani infra hos confines: de quirina mare et ab omnibus aliis lateribus res dicte abbatie, ad habendum, tenendum, gaudendum, vsufructuandum et possidendum et quicquid dictis emptoribus et suis heredibus et successoribus deinceps placuerit perpetuo faciendum, saluo et reseruato iure domini et proprietatis videlicet: quia tenentur annuatim dare dicto monasterio octauam partem fructus percipiendi ex dictis salinis in curia domini abbatis in Rogoua omnibus eorum sumptibus et expensis; et si aliquo tempore volent vendere ius eorum, dare dicto monasterio vnum bonum castratum uel duodecim grossus (!) secundum consuetudinem Jadre. Et hoc pro parte prectio (!) et nomine prectii triginta librarum paruorum, quod prectium dicti venditores nominibus predictis emptoribus exceptioni dicti prectii non habiti, non recepti et spei future numerationis et traditionis omnino renunptiauerunt. Quas salinas venditas predicti venditores promisserunt dictis emptoribus et eorum heredibus et successoribus semper defendere et scalumpniare in ratione; et promisserunt predictam venditionem et omnia et singula in

13

presenti contractu contenta semper ratam (!) et firmama (!) habere et tenere et non contrafacere uel venire sub pena quarti dicti prectii et obligatione eorum bonorum presentium et futurorum cum reffectione dampnorum et expensarum ac interresse litis et extra; et pena predicta soluta uel non, semper rato manente contractu. Actum JadVe in domo habitationis ipsius domini abbatis, presentibus ser Francisco de Grubogna et Domioie, familiari ipsius domini abbatis de Jadra, testibus et aliis ad hec habitis et vocatis. Ego Marinus de Matafaris, iudex examinator, manum missi. (Signum not.) Et ego Vannes condam Bernardi de Firmo, publicus imperiali auctoritate notarius et ciuitatis Jadre iuratus, predictis omnibus interfui et rogatus scripsci (!) et publicaui signumque meum consuetum apposui.Original na pergameni u Historijskom arhivu u Zadru. Fond samostana sv. Kuzme i Damjana, br. 117.

9. 1 3 7 9 . 1 9 . travnja. j j K r i e v c i m a . Petar Chyrke, podban i zupan krizevacki, odgada za 14 dana parnicu Nikole iz tejanovca i njegova sina Fabijana protiv Martina i njegova sina Lovre. Nos Petrus Chyrke, vicebanus et comes Crisyensis, damus pro memoria, quod causam, quam Nicolaus, filius Stephani de Stephanouch, et Fabianus filius suus, ex quibus idem Nicolaus pro se personaliter et pro eodem filio suo cum procuratoriis litteris nostris astitit contra Martinum, filium Georgii, et Laurencium filium suum, pro quibus assumptor termini comparendo terminum assumpserunt iuxta contineciam litterarum capituli Chasmensis citatoriarum in quindenis ferie secunde proxime post dominicam ramispalmarum mouere habebant coram nobis racione prenotati termini predicti duximus prorogandam. Datum Crisii secunda die termini preeotati anno domini M C C C L X X m o nono. Na hrptu: Pro Martino, filio Georgii, et Laurencio, filio suo, contra Nicolaum, filium Stephani, et Fabianum, fiiium suum, ad feriam secundam proximam post octauas festi beati Georgii martiris prorogatorie.Original na papiru u ostatak utisnutog peata. Historijskom arhivu u Varazdinu. Na hrptu listine vidi

se

__ 14

10. 1379. 30. travnja. (U Dubrovniku).Andrija de Sorgo} dubrovacki knez, zajedno s vijeem umoljenih daje upute Nikoli Gunduliu, kapetanu galije koja kree pod Zadar, kako da se stavi na raspolozenje hrvatskougarskom kralju i floti Genovezana protiv Mleana.. M I I I L X X V I I I I indictione I I , die ultimo apfilis. Commissio ser Nicolai de Gondola, capitanei nostre galee armate, que vadit ad armatam. Nuy Andrea de Sorgo, rector de Ragusa, cum lo consello delli pregadi per auitoritade a nuy data dalo gran consello cometemo a ty Nioola de Gondola, nostro honorado ckadino, ohe al nomme de dio et de misser san Blasio, nostro defensor, debde andar souracomito dela nostra galea* armada. Et debie andar cum la ditta galia lo piu tosto ohii poray cum tuo saluamento alla zitade de Zara. Et portandote de Ragusa debi spiar et sauere sempre chomo mellor ti parera e poray de nouelle de l'armada deli Venegiani et delli Zenoysi. Et chomo mellio ti parera per mazor tua segurtade, debi andar la via dentro de la Farra ouer de fuora cbomo mellor ti parera. Et anzoncando a Spalato saueray a Spalato certe nouelle. Et segondo le nouelle, chi haueray tanto a Spalato quanto a zaschuno altro luogo dela ditta armada deli Viniciani chusi te ddbi reger ad andar a Zara ouer a scampar et saluar te, se chaso auignisse, ohe dio cesse, al porto dii Sibinicho ouer a Scardona, ouer in altro luogo et -porto de saluamento, doue mellor saveray et porray. Et zonzando a quello luogo, chi te salueray de presente, debi scriuer a misser lo bano et a misser lo capitano de 1'armada deli Zenoesi in Zara per terra, dando lor a sauer in che logo si azonto et che lor piase de ordinar et chomandar dela tua andata cum saluamento a Zara. Et zon^ando in saluamento cum la galda in Zara, tu debi presentar primeramente a misser lo bano Nicolo Sceg, et despuoy a misser Luciano de Auria, capitano general. Et fagando lor lo saludo da parte nostra et de tuta la terra cum quella reuerencia et ornade parole, chi se convien, lor debie presentare le nostre littere de credenga. Et debie dir tanto a misser lo bano quanto a misser Luciano: Auegna ca lo nostro sygnor natural misser lo re de Hungaria habia chomandato per suoy littere alli suoy fideli de Ragusa, che debia dar una lor galia armada cum la armada dele galie deli Zenoesi in honor et seruisiio de ditto misser lo re, et danno et offensione deli Viniciani suoy et nostri mimisi. Niente men, ca lo capitanio de le VI galie de Zenoysii, chi fo nouamente a Ragusa, requese per parte vostra la dittaC

15

galia de Ragusa digando, ca se de gran necessa per voler andar contra li nostri inimisi, pergo li zintili homeni el lo comun de Ragusa, vostri seruidori, per chomandamento de lo diitto nostro signor misser lo re et vostro viacamente, quanto elli ha posudo, mando me cum questa galea armada al honor et al seruisio delo ditto nostro sygnor misser lo re cum quello ordine et chomandamento, chd mi dara la vostra magnificencia. Et perco quello chi vi piase de chomandar, io son aparichiado de obedir. Et debie lor dire, ca nuy pregasimo per parte de ditto misser lo ban lo capitanio dele ditte VI galie, che M piasese de toller de Ragusa et far menar in Qara lo corpo dela galea de ditto misser lo re. Et ello se schuso, ca non lo podea fare. Et percp quando lor piase mainda a toller lo ditto corpo de la galia regal, ca de presente lor sera data. Et non te debi partir deli chomandamenti de ditti misser lo ban et de misser Lucian, capitanio general, senga nostro special chomandamento. Et de presente chomo azongeray in Zara, ouer se non poray andar in Zara segurtade a quelo luogo, chi tu te saluaray cum la galia, statim ni debi scriuer per lo corrieii, chi pord cum ty significandoni, iri che luogo seray azonto cum la galia et de emene nouella dhi saueray. Et se alguna chosa fara misteri alla chiurma della gaMa, et tu debi spender de M duxendo duchati chi ti hauemo dati tute le spese chi sera bisognose. Et volemo, che debi dar a zaschuno homo dela nostra gaMa omne di onze diexe et otto de pan, dui pranzi de carne et duy de f aue zaschuna septimana, et tre fiade la septimana onze tre de chaso per zaschuno. Et de lo vino lassamo in itua discrecion.Historijski arhiv u Dubrovniku: Lettere e commissioni di Levante 13591380, fol. 118v119. Libri reformationum IV, 210212. Starine I, 182. Gelcich-Thalloczy, Dipi Rag. br. 62, 7980.

11. 1379 2. svibnja. U Zadru.Petar, opat samostana sv. Kuzme i Damjana, daje Prvi i njezinom sinu Simunu iz sela Vrbice kao kolonima neka zemljita okolici Vrbice uz obicna davanja. In dei nomine. Amen. Anno domdni ab incarnatione eiusdem millesimo trecentesimo septuagesimo nono, indictione secunda, die secunda mensis maii regnante serenissimo prinoiipe et nostro domino naturale domino Lodouico, dei gratia incMto rege Vngarie, Polonie, Dalmate, Crohatie etc.

17

et locauit; si uero secus fecerint, predicti affictus et locationes apud monasterium prenotatum et predicto domino abbati remanere debeant libere et expedke et nulllius ualoris sit vel esse debeat prenses carta. Que omnia et singula suprascripta promixerunt diota Perua et Simon, filius suus predictus, attendere et obseruare et contra non facere uel venire sub pena contenta in statutis Jadre seu ordinamentis; et pena soluta uel non, semper presens contractus in sua remaneat roboris firmitate cum adiectione pene predicte. Actum Jadre in domo ser Francisci de Grubogna presente ser Colanno de Gragia et Damiano, famulo dicti domini abbatis, testibus ad hec habitis, vocatis et rogatis etc. Ego Marinus de Ginanis, iudex examinator, manum misi. Ego Antonius domini Angeli de Firmo, publicus imperiali autoritate notarius et ciuitatis Jadre iuratus, hiis omnibus suprascriptis interfui signumque meum consuetum apposui. (Signum not.)

Original na pergameni u Historijskom arhivu u Zadru, fond samostana sv. Kuzme i Damjana, br. 118.

12. 1 3 7 9 . 5. svibnja. U Zadru. Oporuka krojaa Stanka de Sloradis. In Christi nomine, Amen. Anno incarnationis eiusdem millesimo trecentesimo seotuagesimo nono, indictione secunda, die quinto mensis madii regnante domino domino Loduico, dei gracia serenissimo rege Hungarie, Polonie, Dalmacie et Croacie, temporeque reuerendi patris domini Petri de Matafaris, prouissione diuina Jadre archiepiscopi, ac magnifici domini Nicolay de Sech, regnorum Dalmatie et Croatie generalis bani et comitis ciuitatis Jadre. Cum nil sit certius morte neque incertius preuento extremo vite horis ad quem quelibet dies fugare nos non cessat, idcirco Stanco sartor, iilius ser Qanini Barthi de Sloradis, licet corpore languidus tamen per Christi sanam halbens mentem et integrum intellectum timens subitanee atque improuise mortis euentum nolens decedere ab intestato de suis bonis omnibus suum condidit testamentum per hunc modum, in quo suos fideicomissarios esse uoluit et constituit Radoslauum ortulanum condam Glauine et Dominicum dictum Ruya de Taregi ad hoc, ut dicti comissarii faciant secundum quod dictus testator eis in hoc suo ordinare disposuit testamento. Qui testator dixit et asseruit quod sua omnia bona non ascendunt nec de prope ad ualorem librarum centum paruorum. Primo uoluit dictus testator,2 CODEX

18

quod suum corpus per suos dictos comissarios sepeliatur honorifice iuxta suam decentiam. Item idem testator dimisit et legauit omnia et singulla sua bona tam mobillia quam stabillia, iura et actiones dicto ser Qanino de SIoradis ad hoc, ut idem ser Qaninus teneatur deum rogare pro eius anima, quem ser Qaninum idem testator siibi heredem vniuersalem instkuit. Preterea dictus testator dedit et contulit dictis suis comissariis plenam potestatem et bayliam hanc suam comissariam intromittendi et administrandi ad agendum, deffendendum, petendum et respondendum ac iurandum de calumpnia et veritate dicenda in animam dicti testatoris et omnia ac singulla allia faciendum, que quilibet ueri comissarii et que ipsemet testator facere posset, si uiuus adesset, et hoc suum ultimum testamentum esse uoluit et adiudicauit, quod ualere uoluit iure testamenti, quod si non ualeret iure testamenti, ualeat saltem iure codicililorum uel cuiuscumque alterdus ultime uoluntatis. Actum Jadre presentibus Dominico pilipario dicto Vodopia et Lucha condam Tholeni testibus ad hec uocatis et rogatis et alliis. Signum not. Ego presbiter Helyas, canonicus Spalatensis, imperiali auctoritate notarius et iuratus comunis Jadre hiis omnibus dnterfui rogatus scripsi et puplicaui signoque meo consueto signaui.Original na pergameni. Historijski arhiv u Zadru: Pergamenae notariles nr. 48.

13. 1 3 7 9 . 6. svibnja. (U D u b r o v n i k u ) . Marin de Bodaza, dubrovaki knez, zajedno sa sucima i ostalim vijeniclma, daje Ivanu de Poza, imenovanom zapovjedniku bojnog broda, upute za krstarenje u pravcu Ulcinja i napadanje na mletacko i kotorsko brodovlje. MIIII C LXXVIIII diie VI maii. Commissio ser Ziue de Po^a, supracomiti nostri ligni armati. Nuy Marin de Bodaa, rector de Ragusa, iudesi et consilieri de la ditta terra, per autoritade a nuy data da lo consello deli pregadi per libertade alli ditti pregadi data dal gran consello cometemo a ty Zive de Poc,a, nostro honorado gitadino, che al nome de dio et de misser san Blasio, nostro defensor, debi andar per parte nostra et de tuta la terra souracomito delo nostro ligno armato. Et debi discorrer cum lo ditto ligno armado questa nostra riuera in fin a Dulcjgno, et in la se te parera circha milli VI dampnificando li Viniciani et li Catharini, nostri inimisi, pillando le lor barche, merchadantie, homeni et chose.

19

E quelle barche, chi pillarai, debi le in tua forga o condur a Ragusa, se lo poray fare; e se non le poray mandar ni condur, e tu le debi brusar. Et in tuto lo ditto viac,o volemo ? che debi star lo pluy tardi di octo, e mancho quanto a ty parera per tuo saluamento e dela tua compania. Et debi andar demandando spiando de nouelle destramente per tuo auisamento e per saluamento tuo et dela brigada, chomo mello te parera, azo che si mello auisado a far li seruisii per li quali tu vay.Historijski arhiv u Dubrovniku: Lettere e commissioni di Levante 1359-1380, fol. 119v. Libri reformationum IV, 213. Gelcich-Thalloczy, Dipl. Rag. br. 63, 81.

14. 1 3 7 9 . 1 2 . svibnja. U Varadinu. Ivan, sin Tome de Molnar, zupan varazdinski, svjedoi kako su neki plemii iz Komora neka dobra koja su zajedniki posjedovali medu sobom podijelili. Nos magister Johannes, filius Thomae de Molnar, vices gerens magistri Johannis filii Hostl comitis Zagorie, comes Varasdiensis, et iudices nobilium memorie commendamus, quod Petrus filius Pethew, Paulus filius Michael et Johannes, Laurentius, filii Jacoby, nobiles de Komor, coram nobis personaliter retulerunt, quod ipsi possessiones ad dictam Komor pertinentes, quas ipsi inter se indiuise habuissent, presentibus homine nostro, iudicibus nobilium iuste diusissent. Cuius divisionis porcionem primam Paulus frater Michaelis habuisset, i . . . cum omnibus vtilitatibus; Petro fratri Pethew possessio Scent Martoni cum omnibus vtilitatibus et Johanni ac Laurencio, filiis Jacoby, Zerno cum Hozek cum omnibus vtilitatibus ac ad ipsas porciones pertinentes, quam diuisionem partes supradicte concorditer assumpserant; nec non possessionem Komor inter se ad tres partes diuiderunt. Item possessionem Bolejt ad tres partes. Item possessionem Petermezeje ad tres partes; de possessione Zalatana Paulo, filio Michaelis vna medietas, reliqua vero medietas Johanni ac Laurentio, filiis Jacobi; cuius (!) quidem diuisioni partes supradicte prebuerunt consensum et assensum. In cuius rei memoriam perpetuamque firmitatem presentes sigillis nostris duximus consignari. Datum in Varasd feria quinta posta dominicam cantate anno domini MCCCLXXIX.Fejer, Codex Dipl. Hung. IX-7, p. 414. Tu se veli: E collectione Augustini Szalay.

20

15. 1379. 20. svibnja. (U Zagrebu).Kaptol zagrebacki svjedoci da je sporazumno sa predstavnicima grada Zagreba odlozio rociste u parnici izmeu njega i grada.Original na papiru u Arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu D-VI-35. Tkalci, Mon. civ. Zagrab. I, 273-274.

16. 1379. 22. svibnja. U Rimu.Urban papa nalae opatu samostana sv. Kuzme i Damjana da odredi rok u kojem e otmicari pokretnih i nepokreinih dobara samostana sv. Krsevana u Zadru vratiti oteto, te da ih kazni izopenjem, ako to u odreenom roku ne ucine. Urbanus episcopus, seruus seruorum dei, dilecto filio . . .* abbati monasterii sanctorum Cosme et Damiani de Monte Jadrensi salutem et apostolicam benedictionem. Significarunt nobis dilecti filii. . . 2 abbas et conuentus monasterii santi Grisogoni Jadrensis, ordinis sanoti Benediicti, quod nonnulli iniquitatis filii, quos prorsus ignorant, decimas, redditus, census, pensiones, terragia, terras, domos, uineas, prata, stagna, nemora, molendina, instrumenta publica, calices, cruces argenteas, libros ecclesiasticos et nonnulla alia bona ad dictum monasterium spectantia temere et malitiose occultare et occulte detinere presumunt non curantes ea prefatis abbati et conuentui exhibere in animarum suarum periculum et ipsorum abbatis et conuentus ac monasterii non modicum detrimentum. Super quo iidem abbas et conuentus apostolice sedis remedium implorarunt. Quocirca discretioni tue per apostolica scripta mandamus, quatinus omnes huismodi occultos detentores decimarum, reddituum, censuum et aliorum bonorum predictorum ex parte nostra publice in ecclesiis coram populo per te vel alium moneas, ut infra competentem terminum, quem eis prefixeris, ea predictis abbati et conuentui a se debita restituant et reuelent ac de ipsis plenam et debitam satisfactionem impendant. Et si id non adimpleuerint infra terminum competentem, quem eis ad hoc peremtorie duxeris prefigendum, ex [tunc] in eos ge1 2

Ime je izostavljeno. Ime je izostavljeno.

21

neralem excommunicationis sententiam proferas et eam facias, ubi et quando expedire uideris, usque ad satisfactiionem condignam solemniter publicari. Datum Rome apud sanctam Mariam in Transtiberim XI kalendas iunii, pontificatus nostri anno secundo.Na prednjoj strani: Jo(hannes) de Sancto Iusto. Na poleini: lacobus de Fulgineo. Original na pergameni u Historijskom arhivu u Zadru, fond samostana sv. Krievana, kaps. XV, br. 289, sada 62.

17. 1379. 23. svibnja. (U Zagrebu).Pred kaptolom zagrebackim Mikac od plemena Ratetia i Blaz Lempeti uzimlju u zalog od Mikceve brae posjed Boginu, koji su zajednifki posjedovali, za 100 zlatnih forinti. Nos capitulum ecclesie Zagrabiensis significamus tenore presencium quibus expedit universis, quod Mykech, filius Velychk de generatione Rathetych, in sua ac Pauli et Marci, filiorum suorum, nec non Blasii Lempegych 1 personis ab una, parte vero ab altera Orlek et Gregorius, filii eiusdem Velychk, similiter in suis ac Michaelis, Johannis et Andree, filiorum dicti Orlek, nec non Georgii, filii dicti Gregorii, item Martinus, filius Jwk, frater eorundem patruelis, modo simili in sua ac Pauli, filii sui, personis, quorum onus et gravamen, si quid ipsos eueniret in futrum, super se assumpserunt, per eosdem Orlek et Gregorium ac Martinum, filium Jwk, confessum extitit coram nobis sponte pariter et relatum, quod prefati Mykech, Paulus et Mark, filii eiusdem ac Blasius, filius Lempe, centum florenos auri expedidissent in acquisitione possessionis ipsorum communis Bogina vocate et ceterarum possessionariarum portionum ipsorum, in quarum dominio pro nunc existurut et commorantur, quam quidem possessionem Bogyna cum ceteris ipsorum possessionariis portionibus una cum se ipsis prenom ; natis Mykech, Paulo et Markoni ac Blasio, filio Lempe, obligarunt pro dictis centum ducatis aruri more aliorum iobagionum eorundem eisdem servituros tamdiu, quousque prenominatam possessionem Bogyna cum aliis portionibus possessionariis remutabunt pro ipsis centum ducatis auri et remutare valebunt quoad plenum, quod si non solutis ipsis centum ducatis auri preassumpti Orlek, Gregorius aut Martinus vel filii eorundem in dominium prenominate possessionis Bogyna et ceterarum portionum possessionariarum se intromitterent, ex tunc pena dupli dictorum centum ducatorum auri contra prenominatos Mykech, Paulum, Marcum et Blasium Lempetych absque1

Mjesto: Lempetych

22 portione iudicis incurrent ipso facto; ad quod se sepefati Orlek, Gregorius et Martinus sponte obligarunt coram nobis. Datum feria secunda proxima post festum ascensionis domini anno eiusdem millesimo trecentesimo septuagesimo nono.Thalloczy-Barabas, Cod. Blag. 164-165.

18. 1379. 24. svibnja. U Rimu.Kardinal Filip imenuje Tomu opata sv. Krsevana u Zadru svojim kapelanom. Philippus de Alenconio, miseracione diuina tituli sancte Marie in Transtiberim presbiter cardinalis, religioso viro fratri Thome, in abbatem monasterii sancti Grisogoni de Jadra electo confirmato, salutem et sincere caritatis affectum. Grandia dona virtutum, quibus vos dominus insiniuit ( ! ) , merito nos inducunt, ut personam vestram quadam prerogatiua specialis gracie prosequentes eam oportunis muniamus roboribus et condignis honoribus attolamus. Vt igitur eo magis nostram benduolenciam vobis fauoraJbilem senciatis et ad virtutum studia fortius. . . J quo maiori prerogatiua fauoris congnosceritis vos honorari, vos ex nunc de speciali gracia in nostrum capellanum commensalem tenore presencium graciose recipimus et capeManorum nostrorum collegio sociamus volentes, ut ipsorum de cetero comitiam letatis ad nos presbiteris et monasterii vestri agendis singulis recurrere valeatis confidenter has litteras sigilli nostri munimine roboratas vobis in testimonium concendentes. Datum Rome, die X X I I I I mensis madii, anno domini millesimo trecentesimo septuagesimo nono, indicione secunda, pontifioaitus domini nostri pape Vrbani sexti anno secundo.Original na pergameni u Historijskom arhivu u Zadru, fond samostana sv. Krsevana, kaps. XIV, br. 224.

I

19. 1379. 2. lipnja. U Trogiru.Jakov sin Dimine Faqa izjavljuje da je od svoje lene Margarete, keri Bertana Qobine, primio miraz u novcu i nekretninama In Ghristi nomine. . Anno natiuitate eiusdem millesimo trecentesimo septuagesimo nono, indictione secunda, regnante domino nostro domino Lodouico, dei gracia serenissimo rege Vngarie, Polonie et Dal1

Neitljivo

23 macie; temporibus venerabilis patris domini Grisogoni, dei et apostolice sedis gracia episcopi Traguriensis, et egregii et sapientis viri domini Jacobi de Raduchis de Jadra, legum doctoris, honorabilis comitis Tragurii suorumque iudicum nobilium virorum dominorum Cige Josip, Nicole Jacobi, Stipe Nicole et Mirse Mauri, die secundo mensis iunii. Tragurii, in cancellaria comunis presentibus ser Nicola Acelino et presbitero Barthohomeo condam Petri, testibus vocatis et rogatis, et Nicola Damiano examinatore. Jacobus, filius Dimine Faga, fuit contentus et confessus habuisse et recepisse a Margarita, filia Bertani Qobine, uxore ipsius Jacobi, pro dote et nomine dotis ipsius Margarite: in primis in rebus mobilibus libras centrum quatuor paruorum; item terram vnam aratoriam cum olliuis vretenorum octo cum dimidio uel circa positam ad sanctum Vitum iuxta rem Luchxe Micaii et rem Nicole Marini Quarchi et alios fines; item terram vnam aratoriam vretenorum quinque cum dimidio uel circa positam in Conacuin iuxta rem Blaxii Grubese et rem Radouani Polumisse et alios fines; item domum vnam poxitam in Tragurio iuxta rem Marci Fugoieuich et rem Maroe de Cucouice et alios fines. Quam dotem et bona dotalia dominus Jacobus tenere, saluare et custodire promixit eidem Margarite ita et taliter, quod dicta Margarita dictam dotem. . . possit in casu mortis uel diuorcii seu affinitatis ubique reperiende inter ipsos et in quolibet alio casu secundum consuetudinem et formam ciuikatis Tragurii in bonis et super bonis ipsius Jacobi presentibus et futuris; renuncians etc. (Signum not.) Ego Guillelmus condam imperiali auctoritate notarius ac notarius iuratus comunis Tragurii, prout in nostris dicti comunis scriptis nianu Vannis Dominici Johannis olim notarii dicti comunis inueni, ita hic de verbo ad verbum nil addens vel minuens fraudulenter, quod sensum viciet vel variet intellectum, ex auctoritaite maioras conscilii mihi concessa scripsi, acopiaui et in publicam formam redegi sub anno domini millesimo trecentesimo LXXXIII, inddcione sexta, die vigesimo octubris ipsius anni.Ovjerovljeni notarski prijepis na pergameni iz 1383. godine u kaptolskom arhivu u Trogiru, br. 108.

20. 1379. 4. lipnja. (U Virovitici).Mayus, sin Aleksandra de Gerech, podzupan viroviticki, svjedoi da su njegovi izaslanici proveli diobu dobara izmedu Petra i Tome, sinova Ivana Bijelog, te da su ih uveli u posjed dijelova koji su im pripali. Nos magister Mayus, filius Alexandri de Gerech, vicecomes de Vereuche, per magistrum Akus, filium Stephani filii Mykch, condam bani, comitem comitatuum de Pasaga et de eadem Vereuche, deputatus, item Fran-

24 ciscus, filius Ladislai de Buchyn, et Dominicus, filius Cosme de Lessckeuch, iudices nobUium de eodem comitatu, memorie commendamus quibus expe dit vniuersis, vt ea, que aguntur in tempore, ne simul cum eodem elabantur, litterarum patrociniis consuerunt roborari. Proinde ad vniuersorum noticiam harum serie litterarum volumus peruenire, quod nos ad iustam et condignam peticionem Petri et Thome, filiorum Johannis Albi de Lussanch, ad diusionem faciendam in dicta possessione ipsorum coequalem amore fraternitatis et perpetue pacis vnionem inter eosdem et eorum heredes heredumque successores perpetuo duraturam homines nostros videlicet Thomam, filium Peeach de Mendssenth, vicecomitem nostrum et eundem magistrum Franciscum laicum, prothonotarium et alterum iudicem nobilium dicti comitatus de Vereuche duxissmus transmittendos. Tandem iidem homines nostri exinde ad nos reuersi huiusmodi diuisionem signis pro metis inter eosdem ordinatis infrascriptis mediantibus eciam aliis probis viris vicinis et commetaneis quibusdam ibi conuocatis in presencia eorundem scilicet Petri et Thome dixerunt et confessi sunt ordinasse, quod equalis pars eiusdem possessionis ipsorum Lussanch vocate a parte septemtrionis adiacens cum omnibus eiusdem vtilitatibus et pertinenciis vniuersis, videlicet terris arabilibus, vineis, fenetis, siluis et aliis quibuscunque cessisset eidem Petro, filio Johannis, et suis heredibus heredumque suorum successoribus perpetuo possidere et habere, alia vero equalis medietas eiusdem existens a parte meridionali similiter cum omnibus suis vitilitatibus et pertinenciis vniuersis predictis cessisset eidem Thome, filio Johannis, et suis heredibus perpetuo possidere, tenere et habere, quas soilicet partes signa pro metis inter eosdem ordinata infrascripta separant aibinuicem, prout nobis in registro per eosdem fuit deportatum tali modo, quod prima meta incipit a parte occidentis inter duo confinia terre de quodam fossato supeiius pratum eiusdem et eundem transit ultra inter duos oreos, a parte scilicet orientis inde in fossatum; de hinc in plateam et in vnam paruam vallem et inde reuertitur ad eandem partem septemtrionis et peruenit ad vnum fluuium et per eundem superius asscendendo exitque de eodem ad vnum puteum eisdem communem, deinde asscendit superius ad arborem gertyan; inde per eandem partem peruenit iuxta confinia terre arabilis ad vnam paruam vallem; inde a dicta demum parte asscendit ad montem ad arborem tul; dehinc reflectitur ad partem septemtrionis et peruenit ad arborem ihor; inde iterum ad partem orientis ad signum uel metam terream; inde descendit inferius in caput cuiusdam vallicule; inde aduc (!) inferius in magnam vallem, que Grabrouaznus nuncupatur, exit de eadem directe et peruenit circum in vnam paruam valiem; inde exeundo in capite cuiusdam vallis arbor quercyna; deinde superius ad eandem partem orientis signum mete terree; ab inde asscendit ad monticulum et ibi meta terrea; inde directe transceundo ad eandem partem peruenit ad arborem piri cruce signatam; deinde ad eandem partem perue-

25 nit ad dumum auellani fusum cum terra, inde arbor tul; dehinc ad eandem partem inter coniinia terrarum arabilium peruenit iuxta metas dominorum de Aghyna. Et quia porciones dictarum parcium directe iuxta eandem diuisionem succedere non valuerunt, ideo quedam due particule terre in qualibet tria iugera in se continentes iam sub signis et metis eiusdem Thome, quarum vna est prope metas dominorum de Aghyna, alia vero in Teluk iuxta metas domini Johannis Treutul et istis similiter signa metalia habentur. Ibidem eciam iuxta vel prope metas dictorum dominorum de Aghyna sub signis prefati Thome silua auasi ad octo iugera successit Petro, quam separant ab codem arbores tul crace signate, et quia prata aut fenilia eiusdem Petri sunt insimul cum fenetis eiusdem Thome et sub suis signis ac metis, ideo eadem in duas partes eisdem successerunt modo premisso possidere et habere. Preterea vineam eorundem similiter in duas partes diuisissent, cuius equalis pars a parte occidentis adiacens cessisset Petro predicto, alia vero equalis medietas a parte orientis adiacens cessisset Thome prenotato, quas diuidit abinuicem fossatum, inferius autem meta terrea; inde descendit in vallem advsque quasdam arbores fructiferas et ibidem prope est meta terrea. Preterea eidem Thome quadam (!) particula terre apta ad plantandum vineam sub metis et signis prefati Petri adiacens, existens a parte orientis, sedecim iugera in se continens ces9isset Thome sepedicto sub metis aut signis ibi tunc assignatis, et ibi eciam due particule vinearum iobagionum Petri annotati, quas iidem possidebunt. Et retulerunt eciam dicti homines nostri, quod predictam diuisionem vna cum hominibus suis Petrus, filius Johannis prescriptus, fecisset, Thomas autem eiligere habuisset, et eo modo porciones eorum in omnibus premissis separate sunt abinvicem; voluissent eciam, quod si qua (!) parcium premissarum porcionem suam in qualicunque particula minorem sibi fore cognouerit, extunc ipsa talis pars ad suas expensas proprias mensuratores adducere et pars qua (!) plus obtineret, alie parti in qualicunque particula minus habenti subplere tenebitur, et hoc a data presencium vsque reulocionem quarti anni facere possint et non vlterius et super tali addicione aliam quandam litteram videlicet aut comitis aut cuiusuis capituli inter se emanare tenebuntur, diuisione autem premissa inter eosdem fraternaHter facta inviolabiliter et inconcussa remanente. Confessi etiam extiterunt et obligarunt se idem Petrus et Thomas, filii Johannis, iam in nostri presenoia personaliter conparendo tali modo, quod si qua (!) parcium premissarum de hac composicione aut diuisione inter eosdem modo premisso fraternaliter facta resiliret aut reuooare curaret, pars aduersa parti pacem sufferenti absque porcione iudioiaria in decem marcis denariorum deponendis conuincetur eo facto. In cuius rei memoriam perpetuamque firmkatem ad peticionem sepedictorum filiorum Johannis presentes concessimus litteras sigillorum nostrorum munimine communitas. Preterea iidem homines nostri confessi extiterunt coram nobis quod eosdem Petrum

26 et Thomam, quemlibet in sua porcione iuxta premissam diuisionem eorundem fraternalem statuissent non obstante contradiccione cuiuscunque. Datum sabbato proximo post festum penthecostes anno domini M (> LXX m o nono.Original na pergameni kucha nr. 3. Visei pecat. u Arhivu Hrvatske u Zagrebu, Acta monasterii Dobra-

21. 1379. 8. lipnja. U Zadru.Oporuka Salvucija Jakovljeva iz Ankone. In Christi nomine. Amen. Anno incarnationis eiusdem millesimo trecentesimo septuagesimo nono, indicione secunda, die octauo iunii; regnante serenissimo principe et domino domino Lodouico, dei gratia rege Vngarie, Polonie et Dalmatie e t c , temporeque reuerendi patris domini Petri de Ma[ta]faris, Jadrensis archiepiscopi, et magnifici viri domini Nicolai de Zeech, bani Dalmatie et Croatie ac Jadre comitis. Vbi Saluutius condam Jacobi de Ancona, habitator ciuitatis Jadre, sanus per dei gratiam mente, sensu et intellectu, licet corpore languens, bonorum suorum dispositionem per presens nuncupatiuum testamentum, quod dicitur sine scriptis, in hunc modum facere procurauit. In quo quidem testamento et eius executores suos commissarios creauit, fecit et esse uoluit dominum Georgium, plebanum ecclesie sancte Marie presbiterorum de Jadra, sumittens eum dominio Jadre et iurisdictioni temporali et Maricgam suam famulam; hoc adiecto, quod ipsa Maricga in hac parte se regat secundum ipsius domini plebani consilium. In primis quidem iussit et uoluit ubicumque eum mori contigerit suum corpus sepelliri apud locum fratrum predicatorum et tunc expendi pro exquiis sui corporis in cera clericis, pauperibus et aliis f uneris (!) eam quantitatem denariorum, que uidebitur suis commissariis predictis. Et reliquit ecclesie seu loco fratrum minorum de Ancona libras ducentas denariorum paruorum, item pro indumentis pauperum pro eius anima et parentum suorum litbras viginti quinque denariorum paruorum, item pro missis dicendis pro eius anima et parentum suorum libras viginiti quinque paruorum; item reliquit supradicte Maricce libras centum denariorum paruorum, quas ipse testator asseruit se habuisse de pensione domorum ipsius Maricc,e; item iussit et uoluit emi unam vineam, in qua expendantur libre quingente denariorum paruorum, quam ipsa Marica teneat et possideat, donec uixerit; post mortem vero suam, infrascripta eiusdem [testajtoris heres

27 in ipsa vinea eidem Marige succedat; que heres si ante ipsam Maricgam moreretur, post mortem ipsius Maricge iussit ipsam vineam uendi et precium dari pauperibus Christi pro animabus ipsius testatoris et parentum suorum. Item reiiquit pro decimis retentis et male ablatis incertis libras decem denariorum paruorum. In omnibus aliis suis bonis mpbilibus et inmobilibus, iuribus et actionibus presentibus et futuris Margaritam ipsius testatoris filiam creauit et fecit instituitque sibi heredem vniuersalem; que si decesserit in pupillari etate, substitutit ei pauperes Christi, si uero decesserit postea quandocumque ante etatem viginti quinque annorum sine filiis legkimis, substituit ei pauperes Christi, hoc adiecto, quod de mille libris et vno lecto, quas eam habere uoluit pro parte legitima et falcidia omnium suorum bonorum et eis eam stare contentam post etatem pupillarem, possit antequam peruenerit ad legitiimam etatem viginti quinque annorum testari pro libito, si ante ipsam etatem legitimam eam contigerit sine filiis legitimis. Et mandauit et voluit, quod dictam Margaritam, cum compleuerit duodecimum annum, quod erk hinc ad unum annum decem menses de mense martii complendos, magister Cosma sartor et Johannes, eius filius, sponsus ipsius Margarite, traducant, prout eis placebit sine obstaculo alicuius. Et in hoc firmauit presens testamentum et suam ultimam voluntatem, quam et quod ualere uoluit iure testamenti nuncupatiui, quo iure si ualere non posset, voluit illud ualere saltem iure codicillorum et cuiuslibet uldime uoluntatis omni alio testamento haotenus facto per presens casso et anullato dans et concedens supradictis suis commissariis licenciam, potestatem, auctoritatem et bailiam plenam hanc suam commissariam intromittendi et apprehendendi, regendi, manutenendi et defendendi in iuditio et extra de bonis ipsius testatoris aecipiendi, vendendi et alienandi pro satisfactione omnium et singulorum predictorum legatorum seu relictorum et omnia et singula f aciendi, que quilibet ueri commissarii facere possunt et que ipse testator facere posset, si uiueret. Actum, lectum et publicatum et firmatum fuit dictum testamentum in domo habitationis ipsius testatoris presentibus Philipo Alexandrij Zannino Jacobi et supradicto magistro Cosma de Jadra, testibus uocatis et rogatis a dicto testatore. Ego Cresius condam Raynerii de Varicassis, iudex examinator, manum missi. (Signum nat.) Et ego Peronus ser Taiutoii Perucii de Cingulo, imperiali auctoritate notarius et comunis Jadre iuratus, supradictis omnibus interfui et rogatus a dicto testatore scrips^i et publicaui secundum morem ciuitatis Jadre.Original na pergameni u Historijskom arhivu u Zadru, fond samostana sv. Dominika, br. 739.

28

22. 1379. 13. lipnja. U Podgrau.Ivan Gorjanski, kastelan Ostrovice, i cetiri suca zupanije Luka dosuujh Jordanu Filipovom iz Zadra i sinovima Stjepana viteza iz Zadra neke posjede izmeu sela Grabovcana i Praskvia koji su im pripali po pravu nasljedstva. Nos Johannes de Garra, castellanus Ostrouize, Petrus Mathey generationis Subigh, Vladiha, filius Georgii de genere Kirinensium, Stephanus Petri de Posedarya et Vlatche Scegotigh generationis Tugomerigh, iudices nobilium comitatus de Luka, memorie commendantes tenore presencium significamus quibus expedit vniuersis, quod nobilis vir Jordanus condam Philipi Francisci de Jadra in sua, Gabriellis, Nicolay et Stephany, item Phylippi, Francisci et Petri, filiorum domini Stephani militis de eadem Jadra, fratrum patruelium personis nostram adeundo presenciam nobis consedentibus in loco nostro iudiciario consueto Podgradya nuncupato pristaldum iuratum nomine Radoslau Bolcigh de villa Malinauas postulauit humiliter et affectuose pro citandis vniversis possessionariis porcionibus olim per Thomam et Stephanum fratres, filios Dragi de generatione Draginighy, possessas in villa Draginighy nuncupata, diuersimode sitas et habitas et in pluribus peciis existentes secundum ipsarum confines hactenus et in presenti confinatas, asserens, proponens et alegans ipsas possessionarias porciones per lineam proximitatis tamquam ipsorum Thome et Stephani penitus sine prole legiptima decedencium sibi et predictis suis fratribus hereditarie pertineri. Currentibus terminis iuribus Croaticis dictantibus primo, secundo, tertio, quarto, quinto, sexto, septimo et perhemptorie octauo, quamuis ex habundanti cautela contra dictum Jordanum et predictos fratres eius per quempiam hominum super causa premissa in nostra sede iudiciaria in terminis predictis minime extitit responsum et contradictum, nos igitur ob maioris cause eiudenciam iura Croatorum obseruare volentes ipsum pristaldum Radoslauum ad faciem dictarum particularum possessionum cum nobilibus viris Vladiha prenotato ac Gregorio Iurislaui destinantes pro reambulandis dictis possessionariis portionibus, presentibus ibidem vicinis et commetaneis inhibi conuocatis ab eisdem pristaldo, iudice et nobili viro in ipso termino octauo, vltimo et perhemptorio responso accepto super reuisione et demonstratione per ipsos Jordanum et fratres prenotatos demonstratis nemine hominum contradicente. Vnde nos circumspicientes omnibus de iure circumspiciendis videntesque Jitteras patentes serenissimi principis domini nostri domini Lodouici, regis Hungarie, suo sigillo consignatas sub annis domini M C C C 0 quinquagcsimo inter cetera continentes, qualiter ldem excellentissimus princeps Francisco Stephani de Jadra, auo dictorum Jordani et

29

fratrum, vniuersas possessionarias porciones vniuersorum nobilium de villa Draginighy sine prole et potissime masculina decedencium a villa Grabrouizane usque ad villam Prasquighy sitas et existcntes ipsi et suis heredibus heredumque successoribus contulit et donauit perpetuo et inreuocabiliter pussidendas. Quibus visis ex maturis consilio et deliberatione quam piurimorum nobilium Groatorum in dicta sede nobiscum pro tribunali circumsedencium deum habentes pre oculis ipsas vniuersas possessionarias portiones predictorum Thome et Stephani in dicta viila Draginighy, ut premittitur, sitas et habitas cum earum confinibus antiquis et modernis ac vniuersis pertinenciis, vtiiitatibus, vsufrucdbus, pratis, pascuis, siluis, nemoribus, fenetis, vineis, arboribus, molendinis, aquis et aquarum decursibus ac vniuersis aliis pertinenciis, que nunc et in futurum reperiri possent ipsis possessionariis porcionibus pertinere, per sentenciam diffinitiuam presentibus declaramus predictis Jordano, Gabrielli, Nicolao et Stephano, item Phylippo^ Francisco et Petro eorumque heredibus ac heredum successoribus adiudicantes, determinantes perpetuo possidendas et habendas, demum ad introducendum prefatos Jordanum cum prenominatis fratribus et consanguineis eundem Radoslauum nostrum pristaldum iuratum cum nobilibus viris Gregorio Jurislaui de Kirino, Borino, fratre eius, ac Jacobo Stoysigh de generatione Vireuigh sibi in pristaldo adiunctis duximus transmittendos. In quorum omnium premissorum testimonium perpetueque firmitatis robur presentes nostras litteras patentes et sentencionales contulimus sigillorum nostrorum appensione munitas. Daitum in predicta nostra sede iudiciaria Podgradya nuncupata die X I I I 0 mensis iunii, anno domini M C C C m o septuagesimo nono.Original na pergameni u Historijskom arhivu u Zadru, fond samostana sv. Krsevana, kaps. XV, br. 134. Prijepis iste isprave od kaptola zadarskog ..iz g. 1456. 12. marta nalazi se pod signaturom kaps. XV, br. 346. S vrpca su otpali pecati.

23. 1379. 15. lipnja. (U Dubrovniku).Jakov de Menze, dubrovacki knez, zajedno s malim vijeem daje Stjepanu de Sorgo, imenovanom zapovjedniku brodovlja, upute kako e razoriti solane u Kotoru da ne bi tog Ijeta mogle proizvoditi sol. M I I I C L X X V I I I I , die XV iunii. Nuy Jachomo de Menze, rector de Ragusa, cum lo pic,olo consello per autoritade a nuy data dalo consello deli pregadi comettemo a ti Stephano de Sorgo, nobile et amado nostro citadino, che al nomme de dio et de misser sann Blasio, nostro defensor, debie andar capitanio dela nostra armada, cum *a qual tu vay de Ragusa.

30 Et debie andar le longo spagadamente alle saline de Catharo. Et trouando lo nostro legno, lo qual credemo ca tu lo trouaray in Zagnez, debie presentar a Michel de Menze, capitanio de lo dicto nostro ligno, la littera chi li mandemo per ti } allo qual scriuemo et chomandemo, che debia esserc ad ogne tuo chomandamento. Et cum lo dito legno et cum tute le barche chi meni cum ti, debie andar viac,amente alle saline de Catharo, et debie fare guastare tute le ditte saline in tal muodo, che in questa estade non se possa fare de sale in esse. Et habiando guaste le ditte saline, se porri offender et arrubar alguna villa o ville delo districto deli Catharini, nostri inimisi, cum salulamento vostro et dela vostra gente, questo lassamo in tua discrecion, che possi fare chomo mellor ti parera et piasera, cognoscando ti lo partido de poder arobar cum tuo saluamento et de la tua gente e de non poder arobare. Et per nissun muodo volemo che ne tu ni lo ditto capitanio non debie descender in terra ad nessuno luogo. Et non debie andar per nessun muodo ananty la gitade de Catharo.Historijskih arhiv u Dubrovniku. Lettere et commissioni di Levante 1359-1380. fol. 121. Libri reformationum IV, 220-221. Gelcich-Thalloczy Dipl. Rag. br. 64, 81-82.

24. 1379. 20. lipnja. (U Dubrovniku).Jakov de Menze, dubrovacki knez, zajedno s malim vijeem nalaze Nikoli de Gondola da ide kao poslanik u Zadar do bana Nikole Seca i da pred njim prema danoj mu uputi opravda dubrovacki napad na Kotor. M I I P L X X I I I I die XX iunii. Gondola. Copia commissionis ser Nicolai de

Nuy Jachomo de Menze, rector de Ragusa, cum lo pic,olo consello dela ditta terra, per autoritade a nuy data dalo consello deli pregati, comettemo a ty Nichola de Gondola, paron dela nostra galea de Ragusa, che al nomme de dio et de misser san Blasio, nostro defensor, chomo anzoc,erary in Zara, debi andar a misser Nicolo Sec,, bano de Dalmacia et C[r]ohacia. Et fagandoli la reurencia cum recomandason da parte nostra et de tuta la tera cum quele ornade parole, chi se convien, li debi presentar la nostra littera dc credenQa.

31 Et quando elle (!) ti dara audiencia et tu per lo plu achongo muodo, chi ti parera, li debi dire, ca li zintili homeni et lo comun de Ragusa vostri seruidori crede in li lor animi ca alla vostra magnificencia fo fatta ouer se f ara informason de lor, delo muodo chi essi ha tegnudo contra la gitade de Catharo; perc,o a far la lor schusa iusta et rasoneuole, et a dare a vuy clara et vera informason soura questi seruisii, elli sicho a iusto et benigno signor, chi vuy se vi da a sauer. Ca in lo primo principio, quando li Viniciani, noafcri inimisi, pillo la ditta zitade de Catharo, dio lo sa, da lo qual non se po cellar chosa nessuna, ca tuti li homeni de Ragusa, tanto in diuiso quanto in comun, fo dolorosi et graui assad, 1'una per honor delo nostro signor misser lo re et 1'altra per amor de parentado et de visinitade; perc,o ca la ditta presa de Catharo era contra lo honor del ditto nostro sygnor et era de gran dolor per lo dispiaser et male chi receppe li mascholi et le femine chi son coniuncti de sangue cum il Ragusei, et de gran perigolo de Ragusa per la visinitade, habiando li ditti Viniciani lo dominio in quella terra. Et volando li Ragusei cum ogne sollicitudine, quanto sappe et potte, prouider in questi seruisii, mando per lo piu secreto et destro muodo chi elli ha possudo, uno frar minor natiuo de Catharo, fra Piero Gisda per nomme alii Catarini, confortando quelli cautamente et indugando che debia tornar alla fidelitade delo dito nostro sygnor misser lo re de Hungaria et che zettase la signoria deli Viniciani. Et s'elli se contentaua de fare questo, lo comun de Ragusa per lo honore delo ditto nostro sygnor et amor lor era disposto et prometeali de aydarli et fauoricarli, quanto sauea et podea; et in chaso doue non se contentasse ouer se schusase, ca non po tomar alla fidelitate delo ditto nostro sygnor, pur se alguni fosse chi volesse tornar alla fidelitade delo ditto nostro sygnor, li Ragusei se offerse de regeuer quelli tali in Ragusa et trattarli chomo fideli delo ditto nostro signor. Lo qual frar tornando de Catharo a Ragusa, disse ca parlo le ditte parole cum muolti zintili homeni et pouolari de Catharo et quasi da tutti habe resposta ca per pagura deli Viniciani elli non ausaua ni podea tornarse alla fidelitade delo ditto nostro sygnor. Vero e ca alguni de lor disse, ca se contentaua infra certo termino de vignir auanty a star a Ragusa alla fidelitade del ditto nostro sygnor ca star in Catharo subietto alli Viniciani; li quali Catharini chi se contentaua de vignir a Ragusa habiando de nu littera de securitade, ni allo ditto termino ni despuo, camay non se contento de vignir a Ragusa. Et despuo de lo mese de feuraro proximo pasado, quando misser Antonio de Flischo venne capitanio cum I I I I galie de Zenoesi a Ragusa, Ii ditti Catharini dubitandose che le ditte I I I I galee cum 1'armada de Ragusa non andasse a pillar Cataro, mando II lor ambassadori alli ditti signori Zenoesi et a nuy offerandose, ca infra certo termino chi dali ditti signori Ze-

32 noesi et de nuy lor fo dato, voleua leuar lo confalon et renderse allo ditto nostro signor. Et sicho se manifesto elli non volse far nienti sicho dalo ditto misser Antonio et deli suoy compagni chi era in quella porri, se vi piase, esser claramente informadi. Et non lor bastando tuto questo souradkto, ma studiando et solHcitanclo quanto elli sa et po sicho sempre fo vsi per li tempi pasadi a render a nuy mali meriti per li beneficii, chi nu lor hauemo fatti, mando lor vno lor zintil homo Marin de Micho de Buchya a misser lo re de Bosna et de Rassa, lo qual re per li tempi pasati e stato troppo nostro amigo, et mando questo anno passado de sua gente per defesa de le nostre chose contra li Viniciani; et per Ii tempi pasadi sempre mandaua il suoi subditti cum carne et formaco et zivea la citade de Ragusa; et cum le lor proferte, chi ha fatte al ditto re ca li ditti vole dare lo castello et la citade de Catharo et li gran partidi, chi li mette dauanti, hanno redutto et indurato lo dkto re per tal contra Ragusa, chi nissuna victuaria conduse la sua gente a Ragusa, et stamo quasi assigadi et non hauemo de carne ni de formaco per occhasion de li ditti Catharini, lo qual ambassador lor sta de continuo cum lo ditto re ad adourar lo pecp chi po contra la terra de Ragusa. Et vltra questo li homeni nostri chi tegnimo alle cime deli monti per guardie, a fare M segni deli fuogi et deli fummi per le galie, chi passa per ben et auisamento dela guerra delo nostro sygnor, li ditti Catharini li pillo et meno et tenne presonieri in Catharo, li quali fo afranchadi mo dali Zenoesi, quando fo vltimamente in Catharo. Anchora vno nostro corrieri Raguseo, lo qual mandassimo in Catharo per comandamento dela vostra magnificencia, quando mandassimo requirando li Catharini se volea tornar alla fiumare de Romania, ca nauiii grandi non po intrar alle ditte fiumare per la chusi, chi li guasto tute le brage. Et ca non podessimo hauer furnimento da frumento dela Pulya questo tempo pasado, nu mandauamo le barche pigole per adure de frumento dale fiumare de Romania, ca nauili grandi non po intrar alle ditte fiumare per la pigula aqua. Et li ditti Catbarini de continuo armaua le sue scabe a pillar le nostre barche chi pasaua dauanti lo lor gulfo, et pillo de nostre barche et in vna de quelle barche algise a man salua vno nostro bon homo de fare mencion habiandolo preso san et saluo alle lor man, per la qual occasuon de)o lor curso chi fa sconuien de necessa che li Ragusei tegna de continuo lor legno armado cum gran spese alla boccha de lo gulfo de Catharo. Ancora ti commetemo che debi spiar et sauer se porray f are vendita de millari trenta ouer circha de bambase delo nostro comun dela qual bambase tu porti la mostra cum ti et tu debi vender questa quantita de bambase a rason de ducati diese lo centenaro dele libre per lo men allo nostro peso de Ragusa et che la bambase nu la debbiamo assignar a Ragusa. Ancora volemmo

33 che ni debie scriuer de tutte le nouelle chi saueray. Et se alguna fiada auignera alguna nouella, chi ti parera de necessa che tu ni la debi dare a sauere, per tal bisognose noueile tu non sparagnar de spender quel chi se conuignera per dare ni la a sauere. Historijski arhiv u Dubrovniku. Lettere e commissioni di Levante 1359-1380, fol. 121v-122. Starine I, 182-184. Libri reformationum IV, 222-223. Gelcich-Thalloczy Dipl. Rag. br. 65, 82-85.

25. 1379. 26. lipnja. (U Dubrovniku).Jakov de Menze, dubrovaki knez, zajedno s malim vijeem salje svog poslanika Rajnalda Stambertija u Drac s molbom da dracka opina ne prevozi svojim brodovljem sol u Kotor. M I I I C L X X I X die XXVI junii. Copia commissionis facte Raynaldo de Stamberti. Nuy Jachomo de Menze, rector de Ragusa, cum lo pic,olo consello, per autoritade a nuy data dalo consello deli pregadi, cometemo a ty Raynaldo Stamberti, nostro zitadino, che al nomme de dio et de misser san Blasio, nostro defensor, debie andar per parte nostra et de tuta la nostra terra alli sygnori capitanei et a tuta la comunitade ouer vniuersitade deli homeni de Durac,o, et fagando lor lo saludo da parte nostra et de tuta la nostra comunitade cum quele parole, chi se conuien, lor debi presentar la nostra litera de credenga. Et quando elli ti dara audiencia, et tu per lo piu bello et ornado muodo, chi ti parera, lor debi dire: Li zintili homeni et lo comuni de Ragusa volando conseruare 1'antiqua amistade et ben voler, chi e stado sempre per li tempi pasadi intra li homeni de questa zitade de Dorac,o et li homeni de Ragusa, et che alguna materia de scandalo non nasca dentro de vuy et lor per lo tempo chi de vignir, mando mi alla vostra sygnoria a significare et dare sauerui, ca per molti iusti et rasonebeli occasioni essi non vol ni intende de lassar portar de sal in Catharo per muodo nessuno; ma altra victuaria po portar in Catharo franchamente zaschuno, pergo che se tornadi alla fidelitade del nostro signor natural misser lo re de Hungaria. Et perc,o elli ve prega sicho lor chari amisi, che non possa nassere alguna materia de scandalo dintro de vuy et li Ragusei, debie dar tal ordine,3 CODEX

34 -^se vi piase, che nessun vostro nauile debia ni possa portar de sale in Catharo per questa presente stade. Et se chusi fari, sera conseruamento de amistade et de ben voler. Et se pur alguno vostro nauile vora andar cum sale in Catharo, habie de certo, ca non sera lassado intrar al gulfo de Catharo. Et debie spiar et sauer se li Catharini habesse fatta ouer intendea de de fare alguna compara de sale in Durazo, et de ogni nouelle chi porray et debie star per I I I o I I I I di aspetando la resposta deli capitanii et deli Durachini. Et habiando la lor resposta debi vignir a Ragusa.Historijski arhiv u Dubrovniku. Lettere e commissioni di Levante 1359-1380, jol. 123v. Libri reformationum IV, 225226. Gelcich-T halloczy Dipl. Rag. br. 66, 85-86.

26. 1379. 26. lipnja. (U Dubrovniku).Jakov de Menze, dubrovacki knez, zajedno s malim vijeem alje svog poslanika ivu Longa u Kotor s porukom da se grad vrati pod vlast ugarsko-hrvatskog kralja, pa e se Kotoranima postupati kao s prijateljima i dati im slobodu trgovanja sa svim ziveznim namirnicama osim sa soli. Nuy Jachomo de Menze, rector de Ragusa, cum lo picolo consello dela ditta terra, cometemo a ty Zive Longo, nostro ^itadino, che al nomme de dio debi andar per parte nostra et de tuta la terra alli zintili homeni et al comun de Catharo, et f agandoli lo saludo da parte nostra et de tuta la terra cum quelle ornade parole, chi se conuien, lor debie presentar la nostra ht de credenga. Et quando elli ti dara audiencia et tu per lo piu ornado rnuodo, chi ti parera, lor debi dire perco, ca si ti tornadi alla fidelitate del nostro sygnor naturale misser lo re de Hungaria, li zintili homeni et lo comun de Ragusa, vostri amisi, ui denuncio et da a sauer, ca eli ve vole et intende de tratar sico lor amisi, perseuerando vuy in la ditta fidelitate delo ditto nostro sygnor et podi franchamente quanto e per la lor parte andar per terra et per mar franchi et seguri, et adur ogni victuaria per fornimento de la vostra citade de Catharo excepto sale, chi per nissun muodo lo comun Ragusa nol vol ni vi consente per alguni iusti occasioni che vuy debie condur a Catharo per alguno tempo, fin ca al ditto comun de Ragusa parera, et daraui a sauer.

35 Et debie spiar et sauere chomo se porta li Cathari cum li lor conte et castelano chi sta in castello. Et se de suo la partida dele galie deli Zenoesi da Catharo, se quelli dissese dalo castello in la zitade o s e n o n ; et de tute altre nouelle, chi poray sauer te debi informar aco che ni sapie disponere, quando tornaray a Ragusa; et debi tornar a Ragusa.Historijski arhiv u Dubrovniku. Lettere e commissioni di Levante 13591380. fol. 123. Starine I, 182. Gelcich-T alloczy Dipl. Rag. br. 67, 86-87.

27. 1379. 28. lipnja. (U Dubrovniku).Jakov de Menqe, dubrovacki knez, zajedno s malim vijeem daje upute kapetanima svojih lada kako da plijene brodove koji dopremaju sol u Kotor M C C C L X X V I I I I die X X V I I I junii. Hec est copia commissionis factae ser Michaeli de Resti, capitaneo nostri ligni armati. Nuy Jachomo de Menge, rectore de Ragusa, cum lo pigolo chonsello, per autoritade a nu data da lo chonsello de li pregati, comettemo a ti Michael de Resti, nostro amado zetadino, che al nome de dio et de misser san Blasio? nosfcro defensor, debie andare oapetanio de lo nostro legno armado. Et debie andare al nome de dio cum lo deto armado alla boccha de lo gulfo de Catharo, et da la dita boccha fin a Budua, et discurrando et guardando de continuo per tuti questi luogi, schomengando da la boccha de lo gulfo de Catharo fin ad Budua, quanti navili trouaray cum sale, tanto se fosse cargadi tuti de sale, quanto se habesse parte alguna de sale; in lo lor gargo siando li navili de chi lor piase, debie li pillare per lo piu curtese muodo che porray, debie li mandare cum bona guardia in man nostra a Ragusa. Et se per auentura ti incapasse in man nauili o chose de Venesiani, nostri inimisi, et tu li debbi pilare in persone et in havere et tractare sicho chose de inimisi. Et se habessi novella, che ultra Budua fin alla ponta de Antibari fosse alguno nauile cum sale o qualumque altro nauile de nostri inimisi, nu ti damo arbitrio che possi andare, se ti parera, fin alla ponta de Antibari ad intromettere et pillare li diti nauili. Et debi fare cussi bona et solicita guardia, che per nessum muodo se possa portar de sale in Catharo, et cussi speramo cha tu faray che te habiamo per merito recomandato. Et non te debi partire dalla dita guardia discorrando de continue de la boccha de lo gulfo de Catharo fin ad Budua o da Budua al gulfo sencu nostro spec.ial comandamento.

36 Et similis commissio facta fuit ser Nicolao de Georgio, capitanio dicti ligni, die XXVI julii. Et similis commissio facta fuit ser Raphaeli de Goc,e, capitanio dicti ligni, die X V I I augusti. Et similis commissio facta fuit ser Bachoe quondam Marchi de B