93
Kristian Stengaard-Pedersen Reumatologisk afdeling U, Århus Universitetshospital SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER

SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

  • Upload
    doannhu

  • View
    225

  • Download
    1

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Kristian Stengaard-Pedersen

Reumatologisk afdeling U, Århus Universitetshospital

SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OGANDRE BINDEVÆVSLIDELSER

Page 2: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

BINDEVÆVSSYGDOMME

BINDEVÆVSSYGDOMME, ANDREPolymyositis, dermatornyositisProgressiv systemisk sklerodermiSjogren's syndromAntifosfolipidsyndrom

VASKULITWegners granulomatoseArteritis temporalisPolymyalgia rheumatica etc.

SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS (SLE, LED)

Page 3: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

BINDEVÆVSSYGDOMME• Fællestræk

Flere organsystemer indvolveretVasculitis er hyppigFasereaktanter ofte forhøjetImmunologiske fund ofte karakteristiske

• ForskelleHvilke organer der rammesKøn og aldersfordelingDe immunologiske fundDen inflammatoriske reaktionsfase(inflammation – fibrose)

Page 4: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

EPIDEMIOLOGi

SLE

• 20 – 40 SLE pt. / 100000 i befolkningen

• > 90% er kvinder

• topincidens 20 - 40 år

Page 5: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Prevalence 0.4/1000 inhabitants

Debut 20/40 years

Female:male ratio 9:1

Page 6: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

ÅRSAGER TIL SLE KRONISK FORSTYRRELSE I IMMUNFORSVARET

Page 7: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

AUTOIMMUNITY

Page 8: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

T-CELL TOLERANCE

Page 9: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

AUTOIMMUNE DISEASE HOW T-CELL TOLERANCE BREAKS DOWN

Page 10: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Defekt apoptose øget B-lymfocytfunktion

Immunkompleksafhængig inflammation antistofafhængig måldestruktion

strukturel og funktionel cellebeskadigelse

sygdomsmanifestationer

PATOGENESE VED SLEGener, hormoner,

infektioner

hyperimmunoglobulinæmi og

autoantistoffer

Page 11: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

IMMUNE COMPLEX ACTIVATION OF INFLAMMATION

Page 12: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

AUTOIMMUNE DISEASES DEFINITIONS

AutoimmunityImmunoglobulin antibodies and /or T-lymphocyte receptors against self-antigens

Autoimmune diseasesTissue damage caused by autoimmunity

Page 13: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

CLINICAL FEATURES ON PRESENTATION IN SLE

Arthritis or arthralgia 55%

Skin involvement 20%

Nephritis 5%

Fever 5%

Other 15%

Page 14: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

ORGANINVOLVEMENT IN SLE

Joints 90%Skin- rashes- discoid lesions- alopecia

70%30%40%

Pleuropericardium 60%Kidney 50%Raynaud’s 20%Mucous membranes 15%

CNS (psychosis/convulsions) 15%

Page 15: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

HUDSYGDOM VED SLE

Page 16: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

• Photosensitivity • Vascular lesion• Acute, erythematous,

edematous Periungual erythema

Subacute Livedo reticularisAnnular/polycyclic TeleangiectasiaPsoriasiform Raynaud's phenomenonDiscoid VasculitisLupus profundus/panniculitis Urtecaria purpuraNeonatal LE Atrophie blance

• Alopecia Chilblain lupus

Bullous lesions Steroid-induced ecchymoses

Mucous membranes

MUCOCUTANEOUS LESIONS

Page 17: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Systemic lupus erythematosusPhotosensitivity, butterfly rash

Page 18: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Skin biopsy: immunoglobuline and complement deposition

Page 19: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Systemic lupus erythematosus: skalp alopecia

Page 20: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Systemic erythematosus: bullous lesions, palate

Page 21: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

RAYNAUD’S FÆNOMENvarme kulde

Normal

Raynaud’s fænomen

Endarteritis

Page 22: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

RAYNAUD’S FÆNOMEN

Page 23: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Raynaud's phenomenon

Page 24: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Systemic lupus erythematosus, livedo reticularis

Page 25: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

HUDUNDERSØGELSER

• Anamnese og objektiv undersøgelse

• Stansebiopsi

- Histologisk

- Immunfluorescens

Page 26: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Systemic lupus erythematosus: vasculitis

Page 27: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Systemic lupus erythematosus: vasculitis

Page 28: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Systemic lupus erythematosus: vasculitis, digital gangrene

Page 29: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Systemic lupus erythematosus: vasculitis

Page 30: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Systemic lupus erythematosus: vasculitis

Page 31: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Systemic lupus erythematosus: vasculitis

Page 32: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Vasculitis of vasa vasorum• Sensory neuropathy• Mononeuritis muliplex

Systemic lupus erythematosus

Page 33: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Vasculitis ved SLE

• Huden afficeres hyppigst

• Cor, lunger, CNS / perifere nerver mv.

afficeres også og hyppigt livstruende

Page 34: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

KNOGLER OG LED

Page 35: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

MUSKLER OG SENER

Page 36: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

LED, SENER OG MUSKLER

• Artralgier

• Polyartrit, specielt hænder og knæled

• Osteonekrose

• Tendosynovit

• Myalgier / myosit

Page 37: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

SLE RA

Arthralgia Common Common• Arthritis Common Deforming

Symmetry Yes Yes

• Joints involved PIP>MCP >wrist>knee MCP>wrist >knee

• Synovial hypertrophy Rare CommonSynovial membrane abnormality Minimal Proliferative

• Synovial fluid Transudate Exudate• Subcutaneous nodules Rare 35%• Erosions Very Rare Common

Morning stiffness Minutes HoursMyalgia Common CommonMyositis Rare UncommonOsteoporosis Variable CommonAvascular necrosis 5-50% UncommonDeforming arthritis Uncommon CommonSwan neck 10% CommonUlnar deviation 5% Common

MUSKULOSKELETAL MANIFESTATIONS IN SLE

Page 38: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Systemic lupus erythematosus: arthritis

Page 39: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Systemic lupus erythematosus: Charcot's artropathy

Page 40: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Systemic lupus erythematosus: knee pain / avascular necrosis

Page 41: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Systemic lupus erythematosus: shoulder pain / avascular necrosis

Page 42: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Systemic lupus erythematosus: hip pain / avascular necrosis, scintigraphy

Page 43: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

BEVÆGEAPPARATSUNDERSØGELSER• Anamnese, objektiv undersøgelse

• Blodanalyser: fasereaktanter, leukocytter etc.

• Ledvæskeundersøgelse

• Billeddiagnostiske undersøgelser

- Konventionel røntgen

- Ultralydscanning

- MR-scanning

- Scintigrafi

Page 44: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

SYGDOM I INDVENDIGE ORGANER VED SLE

Page 45: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

LUNGER OG HJERTE• Pleuritis

• Lungefibrose

• Pulmonal hypertension

• Pericarditis

• Mitralklapsygdom / vegetationer

• Myokardieinfarkt

• Hjerteinsufficiens

Page 46: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Systemic lupus erythematosus: pleuritis and pericarditis

Page 47: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Systemic lupus erythematosus: pulmonary vasculitis

Page 48: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Systemic lupus erythematous: vasculitis

Histology Immunofluorescens

Page 49: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

LUNGEUNDERSØGELSER

• Anamnese, objektiv undersøgelse

• Lungefunktionsundersøgelse

• Konventional røntgen

• HR-CT-scanning

• BAL, transbronkial biopsi

• Torakoskopisk biopsi

Page 50: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Systemic lupus erythematosus: premature atherosclerosisAngina, myocardial infarction, heart failure

Page 51: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Systemic lupus erythematosus: Libman - Sacks endocarditis

Page 52: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

HJERTEUNDERSØGELSER

• Anamnese, objektiv undersøgelse

• Ekg, røntgen af thorax

• Ekkokardiografi

Page 53: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

NYRESYGDOM VED SLE

Page 54: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

SYSTEMIC LUPUS ERYTHEMATOSUS: RENAL HISTOLOGY• Normal light microscopy, but immunoglobulin

or complement protein deposits present

• Mesangial lupus nephritis

• Mild focal glomerulonephritis

• Diffuse proliferative glomerulonephritis

• Membranous glomerulonephritis

• Interstitial and tubular nephritis

Page 55: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Systemic lupus erythematosus: mesangial glomerulonephritis

Page 56: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Systemic lupus erythematosus: focal glomerulonephritis

Page 57: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Systemic lupus erythematosus: focal glomerulonephritis

Page 58: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Systemic lupus erythematosus: immunoglobulin and complement deposition

Page 59: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Systemic lupus erythematosus: electron micrograph of glomerulonephritis

Page 60: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

NYREUNDERSØGELSER

• Anamnese, objektiv undersøgelse

• S-kreatinin, kreatinin clearance

• Døgnurin-protein, U-sediment

• Blodtryksmåling

• Nyrebiopsi

Page 61: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

SLE SYGDOM I HJERNE, RYGMARV OG PERIFERE NERVER

Page 62: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

CNS LUPUS• Central nervous system

EpilepsyHemiparesisCranial nerve lesionsBrain stem/cord lesionsAseptic meningitisTransverse myelitis

• Peripheral nervous systemPeripheral neuropathiesMyasthenia gravisMononeuritis multiplex

• PsychiatricDisorders of mental function

- organic- non-organic

Page 63: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Systemic lupus erythematosus: MRI of the brain White matter lesions: microinfarcts or vasculitis

Page 64: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Systemic lupus erythematosus: MRI of the brain

T1-weigthed, cerebral vasculitis T2-weigthed, cerebral vasculitis

Page 65: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

NERVESYSTEMSUNDERSØGELSER

• Anamnese, objektiv undersøgelse

• MR-scanning

• Cerebrospinalvæskeundersøgelser

• Neurofysiologiske undersøgelser

• N. suralisbiopsi

Page 66: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Acute episodes Chronic morbidity

Glomerulonephritis End-stage renal disease, dialysis, transplantation

Vasculitis Atherosclerosis, venous syndromes, pulmonary emboli

Arthritis Osteonecrosis

Cerebritis Neuropsychiatric dysfunction

Pneumonitis Shrinking lung syndrome

LATE COMPLICATIONS OF SLE

Page 67: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

FREQUENCY OF CLINICAL SYMPTOMS IN SLE AT ANY TIME

Symptoms Percentage● Fatigue 80-100

Fever >80Weight loss >60

● Arthritis, arthralgia 95● Skin >80

Butterfly rash >50Photosensitivity <58Mucous membrane lesion 27-41

Alopecia <71Raynaud's phenomenon 17-30Purpura 15Urticaria 8

Page 68: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

FREQUENCY OF CLINICAL SYMPTOMS IN SLE AT ANY TIME

Symptoms % Symptoms %

● Renal 50 Murmurs 23

Nephrosis 18 ECG changes 34-70

● Gastrointestinal 38 ● Lymphadenopathy 50

● Pulmonary 0.9-98 ● Splenomegaly 10-20

Pleurisy 45 ● Hepatomegaly 25

Effusion 24 ● Central nervous system 25-75

Pneumonia 29 ● Functional most

● Cardiac 46 Psychosis 5-52

Pericarditis 8-48 Convulsions 15-20

Page 69: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

BLODPRØVER VED SLE

Page 70: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

BLODPRØVER• C-reaktivt protein (blodsænkning)

• Hæmoglobin (blodprocent)

• Antistoffer

IgG, ANA, anti-DNA

• Komplement C3 og C4

• Erytrocytter, leukocytter, trombocytter

• S-kreatinin, kreatinin clearance (nyrefunktion)

• Urin for protein og blod

Page 71: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

FOREKOMST OG REAKTIVITET AF ANTINUKLEÆRE ANTISTOFFER VED INFLAMMATORISKE REUMATISKE SYGDOMME

Sygdom Hyppighed af ANA (%) Positivitet/titer

SLE 95 stærk/høj*

Medikamentel LE 95 stærk/høj

MCTD 95 stærk/høj

Sklerodermi 90 stærk/høj

Primær SS 80 stærk/høj

PM/DM 40 middel/middelhøj**

RA 50 middel/middelhøj

Juvenil RA 70 middel/middelhøjUgeskrift for læger; 2002:610-14, Allan Wiik*) 1.280

**) 320-640

Page 72: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Antigen Sygdom Sensitivitet SpecificitetKerneantigen i RA 50-75 ModeratGranulocytter og monocytter* Feltys syndrom -100 ModeratHistoner Med. SLE 90 Lavds-dna** SLE 50-60 Højn-RNP*** MCTD 100 LavSm SLE 15-30 Meget højSSA Primær Sjögren 80-100 LavSSB Primær Sjögren 70-95 LavScl-70 Sklerodermi 20-60 HøjCentromer CREST**** 60-90 Høj

* Antistoffet: GS-ANA** ds-DNA: dobbeltstrenget DNA*** n-RNP: nukleaert ribonukleoprotein**** Undergruppe af sklerodermi med kalcinose, Raynauds fænomen,

esophagusdysmotilitet, sklerodaktyli og teleangiektasier

FOREKOMST AF ANTINUKLEÆRE ANTISTOFFER

Page 73: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman
Page 74: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Negativ

ANA, hep-2-celler

Positiv

Anti-DNA Anti-ENA Anti-SSB

SLE

Sm Anti-RNP

SLE Sklerodermi, MTC, andre

Sjögren

ANTINUKLEÆRE CELLER

Page 75: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

AUTOANTIBODY-DISEASE ASSOCIATIONS:SLE AND DRUG-INDUCED LUPUSAntigen SLE Drug-induced LE

Native DNA 40% No

Denatured DNA 70% 75-80%

Histones 70% >95%

SM Antigen 30% No

Nuclear RNP 30% No

Ribosomal RNP 10%

SS-A/RO 35% No

SS.B/La 15% No

Page 76: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman
Page 77: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

CLINICAL MANIFESTATIONSSUMMARY

• Fatigue, artralgia / arthritis, rash (all)

• Lympho-, neutro-,trombocytopenia

complement low, anti-DNA high (all)

• Renal-, CNS-, Cardio-pulmonary

manifestations (feared by all)

Page 78: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

DIAGNOSEN SLE

4 ud af 11 bestemte sygdomstræk og abnormiteter i blodprøver skal være tilstede for at diagnosen kan stillesOftest en speciallægeopgave at stille diagnosen

Page 79: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

SLE: 1982 CLASSIFICATION CRITERIA*Malar rash

Renal disorder

Neurologic disorder

Hematologic disorder

Immunologic disorder

Antinuclear antibody

Discoid rash

Photosensitivity

Oral ulcers

Arthritis

SerositisACR *Must have four criteria simultaneously or serially

Page 80: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

SYSTEMIC LUPUS ERYTHEMATOSUS1982 CLASSIFICATION CRITERIA DEFINITIONS(continued)

Oral or nasopharyngeal ulcers

Usually painless

Arthritis Non-erosive, inflammatory in two or more peripheral joints

Serositis Pleuritis or pericarditis

Page 81: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

SYSTEMIC LUPUS ERYTHEMATOSUS1982 CLASSIFICATION CRITERIA DEFINITIONS(continued)

Renal disorder Persistent proteinuria or cellular casts

Neurologic disorder Seizures of psychosis

Hematologic disorder

Hemolytic anemia,Leukopenia (>4,000/mm3)Lymphopenia (>1,500/mm3),or thrombocytopenia (>100,00/mm3)

Page 82: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

SYSTEMIC LUPUS ERYTHEMATOSUS1982 CLASSIFICATION CRITERIA DEFINITIONS(continued)

Immunologic disorderantibodies to aca or ds-DNA or SM or false positive serologic test for syphillis

Antinuclear antibody test Positive

Page 83: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

ANTI-PHOSPHOLIPID ANTIBODY TESTS

• Lupus anticoagulant: prolonged PTT or PT not corrected by adding normal plasma

• Anti-cardiolipin antibody by ELISA

• VDRL positive, FTA-ABS negative

Page 84: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

BEHANDLING AF SLE

Ingen livs- eller organtruende sygdom

•Simple analgetika

•NSAID

•OH-klorokinfosfat

• Lokale steroider

• SolbeskyttelsesfaktorPlus livs- eller organtruende sygdom

• Glukokortikoider

• Immunodepressiva- Azathioprin, MTX- Cyklofosfamid- Rituximab

Antifosfolipidantistoffer + trombose

- AK behandling- Rituximab

Symptomatisk behandling

• Hypertension

• Infektion

• Nyreinsufficiens

• Raynaud’s fænomen

Page 85: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

NO LIFE OR ORGAN THREATENING DISEASE ACTIVITY

• Tabl. chloroquine phosphate 250 mg daily

• NSAID, simple analgesics

• Local steroids, chemical sun protection

Page 86: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

TREATMENT OF SLE - LIFE-THREATENING DISEASE ACTIVITY

Indications: Vasculitis, glomerulonephritis

Treatment: Glucocorticoids, cyclophosphamide

Tabl. prednisolone 1-2 mg / kg / daily

and / or

methylprednisolone i.v. 1000 mg daily times three every fourth week

and

reduce dose after few weeks, maintenance dose tabl. prednisone 7,5 – 15 mg daily

Tabl. Cyclophosphamide 1-2 mg / kilo daily

or

cyclophosphamide i.v. 1000 mg / m2 body surface every four week for 6 –12 months

Azathioprine 1 – 2 mg / kg / daily or methotrexate 1o – 25 mg once weekly can after 6 – 12 months substitute cyclophosphamide

Page 87: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

GRAVIDITET VED SLE

Page 88: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

SLE OG GRAVIDITET

• SLE-aktivitet, præeklampsi

• Sen abort, tidlig fødsel / lille barn ( APS )

• Kongenit AV blok (anti-SSA / SSB )

• Kongenit SLE

Page 89: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

SLE OG GRAVIDITET

• Us. for klinisk og biokemisk sygdomsaktivitet

Ro i >1år før graviditet

• IgM og IgG antikardiolipin ab

beta-2-GP-1 ab, lupus antikoagulans

• anti-SSA / SSB

hæmolyse, penier i blodbilledet,ændring i C3 / C4 og anti-DNA

Page 90: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

SLE OG GRAVIDITET

ALTID

• Us. for klinisk og biokemisk sygdomsaktivitet

Ro i >1år før graviditet

• Hyppig kontrol reumatologisk / obstetrisk

Klinisk, biokemisk, UL

Page 91: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

LUPUS-LIKE SYNDROMS: DRUGS IMPLICATED IN INDUCTION

Common Rare

Procainamide Beta-blockers

Hydralazine D-penicillamineIsoniazidQuinidinePropylthiouracilHydantoinsTrimethadioneChlorpromazine

Page 92: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

LUPUS-LIKE SYNDROMS: DRUGS IMPLICATED IN INDUCTION (continued)

Ambiguous or single case reportsAllopurinol MethysergideChlorprothixene MethylthiouracilEstrogen/progestin PhenylbutazoneEthylphenacemide PrimidoneGold salts PropafenoneGriseofulvin ReserpineMethyldopa Streptomycin

Tetracycline

Page 93: SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER · SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OG. ANDRE BINDEVÆVSLIDELSER. ... heart failure. Systemic lupus erythematosus: Libman

Kristian Stengaard-Pedersen

Reumatologisk afdeling U, Århus Universitetshospital

SYSTEMISK LUPUS ERYTHEMATOSUS OGANDRE BINDEVÆVSLIDELSER