System poradnictwa zawodowego w Polsce

2

WSTĘP

W Polsce od 1974 roku1 poradnictwo zawodowe przypisano dwóm resortom:

1) resortowi edukacji narodowej (aktualnie Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu), a w nim: − Krajowemu Ośrodkowi Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej (Wydziałowi

Poradnictwa Zawodowego); − sieci specjalistycznych instytucji terenowych – Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne

(dawniej: poradniom wychowawczo-zawodowym), zajmującym się zagadnieniami orientacji i poradnictwa zawodowego dla młodzieŜy szkolnej oraz studiującej;

− instytucją wspomagającym: Szkolnym Ośrodkom Kariery, Akademickim Biurom Karier (działającym na pograniczu resortu edukacji i pracy, z którego są finansowane granty);

2) resortowi pracy i polityki społecznej (aktualnie Ministerstwo Gospodarki i Pracy), w tym: − sieci Centrów Informacji i Planowania Kariery Zawodowej (informacja i poradnictwo

zawodowe dla osób bezrobotnych i poszukujących pracy); − Powiatowym Urzędom Pracy, w tym specjalistyczne komórki organizacyjne ds.

poradnictwa zawodowego oraz Kluby Pracy (informacja i poradnictwo zawodowe dla osób bezrobotnych i poszukujących pracy);

− Ochotniczym Hufcom Pracy, wewnątrz którego utworzono, m.in.: Centralny Metodyczny Ośrodek Informacji Zawodowej oraz działające w ramach Centrów Edukacji i Pracy MłodzieŜy – Mobilne Centra Informacji Zawodowej, a takŜe Kluby Pracy i MłodzieŜowe Biura Pracy (świadczą usługi dla młodzieŜy od 15 do 25 roku Ŝycia);

− instytucją wspomagającym: Gminnym Centrom Informacji (świadczą usługi w zakresie informacji zawodowej).

Usługi w zakresie poradnictwa dla kadry Ŝołnierzy zawodowych, która traci pracę w wyniku rekonwersji w wojsku – Wojskowe Centrum Aktywizacji Zawodowej2.

Poradnictwem zawodowym w Polsce zajmują się równieŜ prywatne firmy, które wyspecjalizowały się w świadczeniu odpłatnych usług, jednakŜe brak jest dokładnych danych. Instytucje te zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy3 muszą dokonać wpisu do rejestru agencji zatrudnienia. Działania te spowodują uporządkowanie sytuacji na rynku usług w zakresie poradnictwa zawodowego.

Strukturę systemu poradnictwa zawodowego przedstawiono na rys. 1. Z uwzględnieniem danego podziału w danym opracowaniu zostanie przedstawiona krótka

charakterystyka poszczególnych instytucji świadczących usługi z zakresu poradnictwa zawodowego.

1 Uchwała nr 110 Rady Ministrów z dnia 3 maja 1974 r. w sprawie rozwoju i doskonalenia systemu orientacji i

poradnictwa zawodowego. 2 Na podstawie opracowania przygotowanego w kwietniu 2002 r. w oparciu o materiały m.in. Pani GraŜyny

Sołtysińskiej i Pana Włodzimierza Trzeciak. 3 Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. 2004 nr 99 poz.

1001)

3

Rys. 1. System poradnictwa zawodowego w Polsce (opracowanie własne)

PODSTAWOWE AKTY PRAWNE REGULUJ ĄCE DZIAŁALNO ŚĆ INSTYTUCJI TWORZĄCYCH SYSTEM PORADNICTWA ZAW ODOWEGO

Akty prawne –resort edukacji Podstawowym aktem prawnym, z którego wynika konieczność organizacji i wspierania poradnictwa zawodowego przez władze publiczne w Polsce jest Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku. Aktami prawnymi regulującymi kwestie poradnictwa w resorcie edukacji są4: − Ustawa z 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz.329 i Nr 106,

poz. 496) wraz z późniejszymi nowelizacjami, − Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania

i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. nr 11 poz. 114 ).

− Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 11 grudnia 2002 roku w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno - pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz. U. z 2003 r. nr 5, poz. 46).

− Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. nr 61 poz. 624 oraz z 2002 r. nr 10 poz. 96).

− Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. nr 15 poz. 142).

− Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2001 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do publicznych przedszkoli i szkół oraz

4 Szkolny doradca zawodowy (projekt). KOWEZiU, Warszawa, marzec 2003.

MENiS MGiP

Departament Rynku Pracy

OHP Centralny Ośrodek

Metodyczny Informacji Zawodowej

Centra Edukacji i Pracy MłodzieŜy

MCIZ MBP

Kluby Pracy

CIiPKZ

WUP

PUP

Kluby Pracy

KOWEZiU Wydział Poradnictwa

Z awodowego

Poradnie Psychologiczno - - Pedagogiczne

Wojskowe Centrum Aktywizacji Zawodowej

GCI

– A gencje zatrudnienia – I nstytucje dialogu społecznego – I nstytucje partnerstwa lokalnego - Instytucje szkoleniowe

Szkoły gimnazjalne i ponad gim azjalne

SzOK

Uczelnie wyŜsze

ABK

OŚBK Placówki naukowo - - badawcze

4

przechodzenia z jednych typów szkół do innych (Dz. U. Nr 97, poz. 1054 oraz z 2002 r. Nr 14, poz. 131)

− Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie przypadków, w których wyjątkowo jest dopuszczalne zatrudnianie młodocianych, którzy nie ukończyli szkoły podstawowej, oraz osób nie mających 15 lat, które ukończyły szkołę podstawową (Dz. U. Nr 62, poz. 291)

− Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 15, poz.142 z późn. zm.)

− Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 15 września 1997 r. w sprawie badań lekarskich kandydatów do szkół ponadpodstawowych lub wyŜszych, uczniów tych szkół oraz studentów i uczestników studiów doktoranckich, którzy w trakcie praktycznej nauki zawodu lub studiów są naraŜeni na działanie czynników szkodliwych, uciąŜliwych lub niebezpiecznych dla zdrowia, oraz sposobu dokumentowania tych badań (Dz. U. Nr 120, poz. 767 i z 1998 r. Nr 58, poz.374)

Świadczenie usług poradnictwa zawodowego w resorcie pracy regulują następujące akty prawne

- Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. 2004 nr 99 poz. 1001)

- Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 31 sierpnia 2004 r. w sprawie warunków i trybu refundacji ze środków Funduszu Pracy kosztów wyposaŜenia i doposaŜenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego, przyznawania bezrobotnemu środków na podjęcie działalności gospodarczej i refundowania kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa oraz wymiaru dopuszczalnej pomocy (Dz.U. 2004 nr 196 poz. 2018)

- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 sierpnia 2004 r. w sprawie organizacji i trybu przeprowadzania kontroli przez wojewodów i organy celne oraz sposobu ich współdziałania z innymi organami (Dz.U. 2004 nr 198 poz. 2037)

- Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 6 października 2004 r. w sprawie szczegółowego trybu przyznawania zasiłku dla bezrobotnych, dodatku szkoleniowego, stypendium i dodatku aktywizacyjnego (Dz.U. 2004 nr 219 poz. 2222)

- Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 października 2004 r. w sprawie rejestru instytucji szkoleniowych (Dz.U. 2004 nr 236 poz. 2365)

- Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 20 października 2004 r. w sprawie trybu nadawania licencji zawodowych pośrednika pracy i doradcy zawodowego (Dz.U. 2004 nr 238 poz. 2393)

- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie sposobu organizacji uzupełnienia wykształcenia ogólnego młodzieŜy w Ochotniczych Hufcach Pracy oraz zdobywania przez nią kwalifikacji zawodowych (Dz.U. 2004 nr 262 poz. 2604)

- Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 26 listopada 2004 r. w sprawie rejestracji bezrobotnych i poszukujących pracy (Dz.U. 2004 nr 262 poz. 2607)

- Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie rejestru agencji zatrudnienia (Dz.U. 2004 nr 262 poz. 2608)

- Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz.U. 2004 nr 265 poz. 2644)

- Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie szczegółowych zadań i organizacji Ochotniczych Hufców Pracy (Dz.U. 2005 nr 6 poz. 41)

5

- Projekt standardu usługi "Poradnictwo zawodowe". Standard usług rynku pracy. Im-proving Quality of Employment Promotion Services Phare Project. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa 2004r.

PORADNICTWO ZAWODOWE W RESORCIE EDUKACJI 1. KRAJOWY OŚRODEK WSPIERANIA EDUKACJI ZAWODOWEJ

i USTAWICZNEJ (KOWEZiU) 5 KOWEZiU jest centralną, publiczną placówką doskonalenia nauczycieli o ogólnopolskim zasięgu działania. Organem prowadzącym Ośrodek jest Minister Edukacji Narodowej i Sportu. Problematyką poradnictwa zawodowego zajmuje się Wydział Poradnictwa Zawodowego, który realizuje w tym zakresie następujące zadania:

• promowanie i wdraŜanie koncepcji szkolnego doradcy zawodowego; • przygotowanie programów kształcenia i dokształcania szkolnego doradcy

zawodowego; • opracowywanie materiałów metodycznych dla szkolnych doradców zawodowych; • koordynowanie i monitorowanie pilotaŜowego wdraŜania programów kształcenia

szkolnych doradców zawodowych; • współpraca i wymiana doświadczeń z instytucjami krajowymi, realizującymi zadania

z zakresu poradnictwa zawodowego; • realizacja projektu Narodowe Centrum Zasobów Poradnictwa Zawodowego, którego

celem jest wspieranie mobilności edukacyjnej i zawodowej obywateli Europy (Euorguidance Network):

− zbieranie i opracowywanie informacji na potrzeby europejskiego portalu edukacyjnego PLOTEUS www.europa.eu.int/ploteus;

− współpraca i wymiana informacji edukacyjnych i zawodowych w ramach sieci EUROGUIDANCE www.nrcgkowez.edu.pl;

− realizacja międzynarodowych projektów z zakresu poradnictwa zawodowego.

5 http://www.koweziu.edu.pl/

6

2. PORADNIE PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNE 6

Zmianami w ustawie o systemie oświaty7, a za nimi – nowymi rozporządzeniami w sprawie „zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno--pedagogicznej” oraz „ramowych statutów (...) publicznych szkół”8, szkoła w sposób szczególny zobowiązana została do organizacji wewnątrzszkolnego systemu doradztwa oraz zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu. W systemie tym, obok pedagoga i psychologa, którym do tej pory głównie przypisane były zadania z obszaru orientacji szkolno-zawodowej – od stycznia roku 2003 r. „pojawił się” doradca zawodowy („w szkole i placówce moŜe być zatrudniony równieŜ doradca zawodowy”). Stanowisko doradcy zawodowego wprowadzono takŜe (nieco wcześniej, bo z końcem roku 2002) do poradni psychologiczno-pedagogicznych („poradnia zatrudnia (...) doradców zawodowych (...)” ) 9.

Rozporządzenie MENiS w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych szkołach i placówkach10 wprowadza takŜe jednolite (w szkole i poradni) zadania pedagoga, psychologa i doradcy zawodowego w obszarze orientacji i poradnictwa zawodowego tak w sensie ogólnym, jak i formach pomocy. Szkolnego doradcę zawodowego, a w przypadku, gdy nie jest on zatrudniony – pedagoga szkolnego – zobowiązuje się jednocześnie do współpracy z instytucjami wspierającymi wewnątrzszkony system doradztwa zawodowego, w szczególności z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi oraz innymi instytucjami świadczącymi poradnictwo i specjalistyczną pomoc uczniom i rodzicom.

W Polsce funkcjonuje 575 poradni. Wśród nich 32 to poradnie specjalistyczne, ustawowo ukierunkowane na specyficzny, jednorodny charakter. Tylko 6 spośród poradni specjalistycznych to poradnie zajmujące się głównie bądź wyłącznie doradztwem zawodowym. Na 707311 pracowników merytorycznych – ¼ to osoby podejmujące zadania z zakresu orientacji i poradnictwa zawodowego; zaledwie 58 specjalistów to etatowi doradcy zawodowi (statystyki w przeliczeniu na etaty)12. Tam, gdzie ich nie ma, zadania z zakresu orientacji i poradnictwa zawodowego realizują, tradycyjnie zwani „doradcami zawodowymi” psychologowie, pedagodzy, nieliczni socjologowie (bezcenni m.in. dla badania potrzeb, mierzenia jakości pracy, ankietowania, gromadzenia i przetwarzania informacji szkolno-zawodowej).

W poradniach, które cieszą się dobrymi tradycjami doradztwa zawodowego, wypracowanymi przez lata intensywnej i konsekwentnej specjalizacji (profil czy specyfika działalności placówki; profil kwalifikacji i rozwoju zawodowego pracowników), w większości powstały wyodrębnione, silne „działy” poradnictwa i orientacji zawodowej. Stały się zaląŜkami poradni specjalistycznych. W innych poradniach, nieraz dla zapewnienia warunków do realizacji zadań poradni z zakresu doradztwa, wystarczy mały, ale wyodrębniony zespół pracowników poradni, zajmujący się wyłącznie tą „działką”, jak mówi się w poradnianym języku. Pozostali – jak w małych poradniach w rejonach powiatów, czy małych miast i miasteczek – muszą, ze względów kadrowych i organizacyjnych, łączyć zadania z zakresu doradztwa zawodowego z innymi obszarami pomocy psychologiczno-pedagogicznej w poradni (głównie diagnozy, orzekania i opiniowania).

6 A. Wierzchowska-Szymanek: Rola poradni psychologiczno-pedagogicznej w okresie transformacji doradztwa

zawodowego. W: Pedagogika pracy – doradztwo zawodowe. Bednarczyk H., Figurski J., śurek M. (red.). WSP ZNP, ITeE, Warszawa-Radom, 2004.

7 Dz. U z 2001 r., Nr 111, poz. 1194. 8 Rozporządzenie MENiS z dnia 7 stycznia 2003 r., Dz. U nr 11/2003, poz. 114. 9 Rozporządzenie MENiS z dnia 11 grudnia 2002 r., Dz. U nr 5/2003, poz. 46. 10 Rozporządzenie MENiS z dnia 7 stycznia 2003 r., Dz. U nr 11/2003, poz.114. 11 Raport: Poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne w świetle danych sprawozdawczych w roku szkolnym

2002/2003 dostępny na stronach internetowych CMPP-P, www.cmppp.edu.pl 12 G. Sołtysińska: Poradnictwo zawodowe w polskim systemie edukacji, Materiały na seminarium inicjujące

Projekt Transition 2003 w Gnieźnie, 16–18. 10.2003, Ambasada Francji w Polsce – MENiS – KOWEZiU.

7

Rodzaj i zakres świadczonych usług13 Zgodnie z zadaniami statutowymi poradnie psychologiczno-pedagogiczne odpowiedzialne są za świadczenie usług w następujących dziedzinach: − poradnictwo zawodowe, − poradnictwo dla młodzieŜy (w tym profilaktyka uzaleŜnień), − poradnictwo rodzinne, − pomoc dzieciom i młodzieŜy niepełnosprawnej, − wczesna diagnoza i rehabilitacja.

W przydziałach czynności psychologów, pedagogów, doradców zawodowych czy nawet socjologów (z wyłączeniem diagnozy uczniów), zatrudnionych w poradniach psychologiczno-pedagogicznych, gdzie wyodrębniono „dział poradnictwa i orientacji zawodowej” znaleźć moŜemy następujące zadania: − prowadzenie badań diagnostycznych (indywidualnych lub grupowych), pozwalających

określić predyspozycje i preferencje zawodowe uczniów i podejmowanie czynności postdiagnostycznych (poradnictwo, opiniowanie, orzekanie);

− prowadzenie zajęć grupowych na terenie poradni oraz w placówkach oświatowych objętych opieką poradni;

− szerzenie wiedzy wśród uczniów, rodziców i nauczycieli z zakresu informacji i orientacji szkolno-zawodowej;

− wspieranie umiejętności wychowawczych nauczycieli, rodziców, poprzez organizowanie warsztatów, grup wsparcia i innych zajęć edukacyjnych;

− utrzymywanie ścisłej współpracy z nauczycielami szkół i placówek, będących pod opieką poradni, w zakresie pogłębiania diagnozy potrzeb i doradztwa metodycznego;

− opracowywanie i popularyzowanie materiałów metodycznych na uŜytek uczniów, rodziców, nauczycieli, pracowników poradnictwa;

− kompletowanie metod do zajęć grupowych z uczniami z zakresu doradztwa zawodowego; − opracowywanie i wdraŜanie (samodzielnie lub we współpracy), programów dotyczących

działań edukacyjnych, wychowawczych lub innych związanych z oświatą, pomocą społeczną itp.;

− organizowanie narad szkoleniowych dla nauczycieli, pedagogów, psychologów, szkolnych doradców zawodowych, pracowników poradni, a wynikających z Planu Rozwoju Poradni;

− doskonalenie własnego warsztatu pracy poprzez dokształcanie się w ramach szkoleń wewnętrznych i zewnętrznych

− współdziałanie z instytucjami i organizacjami społecznymi, zwłaszcza lokalnymi, na rzecz pomocy dziecku, rodzinie i szkole.

Usługi poradnictwa zawodowego realizowane są we współpracy z wieloma róŜnymi instytucjami. Poradnie psychologiczno-pedagogiczne współpracują przede wszystkim z placówkami oświatowymi, tj. kuratoriami oświaty, szkołami ponadpodstawowymi i wyŜszymi, wojewódzkimi ośrodkami metodycznymi i innymi placówkami doskonalenia nauczycieli. Swoim zakresem współpracy obejmują instytucje wspomagające poradnictwo zawodowe, w tym: - szkolne ośrodki kariery, zajmujące się poradnictwem na rzecz młodzieŜy szkół

gimnazjalnych i ponadgimnazjalny - akademickie biura karier – odbiorcami usług są studenci oraz absolwenci uczelni

wyŜszych. Inne instytucje współpracujące z poradniami to – zakłady kształcenia zawodowego,

rzemiosło, ochotnicze hufce pracy, kurie biskupie, wojewódzkie sztaby wojskowe, spółdzielnie inwalidów, instytucje resortu zdrowia (medycyny szkolnej i medycyny pracy) oraz wspomagające przygotowanie młodzieŜy do podjęcia pracy (wojewódzkie i powiatowe urzędy pracy). 13 http://www.praca.gov.pl/tvc/3-4.htm

8

Zgodnie z zadaniami statutowymi opieką i pomocą poradni psychologiczno-pedagogicznych objęte są dzieci i młodzieŜ w wieku 0-19 lat. 3. SZKOLNE OŚRODKI KARIERY (SzOK)

Wśród nowych przedsięwzięć realizowanych podczas kolejnej edycji Programu „Pierwsza Praca” między innymi, Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w 2003 r. podjęło nową inicjatywę ogłaszając konkurs o granty na tworzenie Szkolnych Ośrodków Kariery (SzOK) w szkołach gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych o uprawnieniach szkół publicznych. Celem konkursu było zainicjowanie tworzenia Szkolnych Ośrodków Kariery, które powinny pomagać w wyrównywaniu szans edukacyjnych i zapewnić moŜliwość korzystania z technologii informacyjnej w uczeniu się oraz rozwiązywaniu problemów edukacyjnych i zawodowych młodzieŜy będącej w trakcie nauki w szkołach, a takŜe przygotowaniu jej do wejścia na rynek pracy. Organizacją konkursu o granty na tworzenie Szkolnych Ośrodków Kariery (SzOK-ów) w szkołach gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych zajęła się Komenda Główna Ochotniczych Hufców Pracy, której MGPiPS powierzyło jego realizację. Konkurs został przeprowadzony bezpośrednio przez Wojewódzkie Komendy OHP na terenie swojego działania i według zasad opracowanych przez MGPiPS14. W ramach przyznanych grantów w I i II edycji, dofinansowanie na utworzenie i rozwój SzOKów uzyskało 234 projekty.

Szkolny Ośrodek Kariery jest miejscem, gdzie uczniowie zdobędą wiedzę i umiejętności niezbędne do odnalezienia swojego miejsca na drodze kariery zawodowej – poznają zasady rządzące rynkiem pracy, uzyskują informacje o lokalnym rynku pracy, poznają podstawy prawa pracy. Ma on na celu:

− przygotowanie ucznia do samodzielnego i aktywnego kształtowania swojej drogi zawodowej,

− rozwój umiejętności rozpoznawania własnych zasobów osobistych i ich wykorzystywania w kształtowaniu swojej drogi zawodowej,

− kształcenie nawyków nieustannego planowania przyszłości i konsekwentnego dąŜenia do realizacji celu,

− kształtowanie postawy otwartości na wiedzę i prezentowania swojej osobowości, − kreowanie postaw aktywnych, przezwycięŜania bierności, radzenia sobie w sytuacjach

trudnych i stresowych. Dzięki współpracy ze Szkolnym Ośrodkiem Kariery uczeń zdobędzie umiejętności:

− planowania przyszłości zawodowej, − organizowania działań swoich i zespołu (praca w grupie), − przygotowania dokumentów związanych z pracą zawodową, − poszukiwania pracy, − prezentowania się na rynku pracy, − nawiązywania kontaktów z pracodawcą (osobistych, telefonicznych, listy, kontakty

przez Internet itp.), − przeprowadzania negocjacji.

Opiekunem SzOK-u powinien być szkolny doradca zawodowy, którego głównymi zadaniami są: • systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na informacje i pomoc

w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej; • gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych

właściwych dla danego poziomu i kierunku kształcenia;

14 http://www.ohp.pl/ohp/index.jsp?place=Menu01&news_cat_id=335&layout=1&lang=

9

• wskazywanie osobom zainteresowanym (młodzieŜy, rodzicom, nauczycielom) źródeł dodatkowej, rzetelnej informacji na poziomie regionalnym, ogólnokrajowym, europejskim i światowym na temat: – rynku pracy, – trendów rozwojowych w świecie zawodów i zatrudnienia, – moŜliwości wykorzystania posiadanych uzdolnień i talentów w róŜnych obszarach świata pracy,

– instytucji i organizacji wspierających funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w Ŝyciu codziennym i zawodowym,

– alternatywnych moŜliwości kształcenia dla młodzieŜy z problemami emocjonalnymi i niedostosowaniem społecznym,

– programów edukacyjnych Unii Europejskiej, – porównywalności dyplomów i certyfikatów zawodowych.

• udzielanie indywidualnych porad edukacyjnych i zawodowych uczniom i ich rodzicom; • prowadzenie grupowych zajęć aktywizujących, przygotowujących uczniów do świadomego planowania kariery i podjęcia roli zawodowej;

• kierowanie, w sprawach trudnych, do specjalistów: doradców zawodowych w poradniach psychologiczno-pedagogicznych i urzędach pracy, lekarzy itp.;

• koordynowanie działalności informacyjno-doradczej szkoły; • wspieranie rodziców i nauczycieli w działaniach doradczych poprzez organizowanie

spotkań szkoleniowo-informacyjnych, udostępnianie im informacji i materiałów do pracy z uczniami itp.;

• współpraca z Radą Pedagogiczną w zakresie: – tworzenia i zapewnienia ciągłości działań wewnątrzszkolnego systemu doradztwa,

zgodnie ze statutem szkoły, – realizacji zadań z zakresu przygotowania uczniów do wyboru drogi zawodowej,

zawartych w programie wychowawczym szkoły; • systematyczne podnoszenie własnych kwalifikacji; • wzbogacanie warsztatu pracy o nowoczesne środki przekazu informacji (Internet, CD,

wideo itp.) oraz udostępnianie ich osobom zainteresowanym; • współpraca z instytucjami wspierającymi wewnątrzszkolny system doradztwa: kuratoria

oświaty, centra informacji i planowania kariery zawodowej, poradnie psychologiczno – pedagogiczne, powiatowe urzędy pracy, wojewódzkie komendy OHP, zakłady doskonalenia zawodowego, izby rzemieślnicze i małej przedsiębiorczości, organizacje zrzeszające pracodawców itp.

– Miejscem, gdzie realizowane mogą być zadania SzOK, moŜe być pracownia komputerowa, biblioteka, gabinet pedagoga lub dowolna klasa, w której gromadzone były odpowiednie zasoby. Zasoby SzOK mogą być róŜnorodne: materiały, metody, narzędzia, informacja edukacyjno-zawodowa, programy komputerowe, scenariusze zajęć itp.

4. AKADEMICKIE BIURA KARIER (ABK) 15

W 1993 r. na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu powołano pierwsze biur karier. Biuro to jest adaptacją do warunków polskich modelu brytyjskiego. Kolejnych osiem biur karier utworzono w latach 1996–97 dzięki projektowi TEMPUS PHARE, dając początek nieformalnej organizacji – Ogólnopolskiej Sieci Biur Karier.

Zgodnie z Programem Aktywizacji Zawodowej Absolwentów „Pierwsza Praca” od 2002 r. Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej uruchomiło konkurs grantów wspierających tworzenie (2002) i rozwój biur karier (2002/2003, 2004). Efektem tych działań jest znaczny wzrost liczebny tych instytucji do około 140 jednostek w całej Polsce. 15 J. Sitek, M. śurek: Doświadczenia i nowe zadania akademickich biur karier. W: Pedagogika pracy – doradztwo

zawodowe. Bednarczyk H., Figurski J., śurek M. (red.). WSP ZNP, ITeE, Warszawa-Radom, 2004

10

W ramach I edycji konkursu zawarto 131 umów na rozwój działalności tych placówek (w tym: 73 umowy związane z utworzeniem nowych placówek tego typu). W większości wniosków zakres propozycji projektów dotyczył doposaŜenia w niezbędny sprzęt oraz szkolenia kadry biura karier. Efektem I edycji konkursu było znaczne zwiększenie sieci tych placówek, co tym samym ułatwia studentom i absolwentom szkół wyŜszych zdobycie wiedzy o rynku pracy oraz umiejętności niezbędnych do podjęcia i utrzymania pracy.

W październiku 2003 r. Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej uruchomiło II edycję konkursu, której celem było ułatwienie studentom i absolwentom szkół wyŜszych oraz uczniom ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych dostępu do innowacyjnych programów, zwiększających szanse na podjęcie i utrzymanie pracy. Do II edycji zgłoszono 146 wniosków konkursowych, spośród których wybrano do finansowania 74 projekty rozwoju akademickich biur karier.

W dniu 20 lipca 2004 r. Ministerstwo Gospodarki i Pracy ogłosiło III edycję konkursu na rozwój działalności akademickich biur karier, który podobnie jak II edycja realizowany był przez samorządy województw przy pomocy wojewódzkich Urzędów Pracy. Do III edycji konkursu zgłoszono 128 wniosków, spośród których Komisje Oceniające powołane w wojewódzkich urzędach pracy, wybrały do finansowania 71 projektów rozwoju akademickich biur karier. Uczestnikami III edycji konkursu mogły być szkoły wyŜsze lub organizacje studenckie, który funkcjonuje co najmniej rok oraz posiada akademickie biuro karier, dysponujące doświadczeniem tj. utworzone co najmniej 6 miesięcy przed złoŜeniem wniosku o grant. Akademickie biuro karier prowadzone przez podmiot składający wniosek – powinno spełniać warunki dla placówek tego typu, określone w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2004r. Nr 99 poz. 1001). W przypadku niespełniania przez akademickie biuro karier wymagań ustawowych, podmiot wnioskujący zobowiązany był zadeklarować dostosowanie jednostki do ww. wymagań do dnia 15 grudnia 2004 r.

Głównym celem biur polskich jest pomoc studentom w wejściu i efektywnym funkcjonowaniu na rynku pracy, ograniczenie bezrobocia wśród absolwentów oraz pomoc w nawiązywaniu kontaktów pomiędzy nauką a przemysłem. Biura pełnią teŜ waŜną rolę w promocji uczelni zarówno wobec przyszłych studentów jak i firm.

Główne obszary działania biur skupione są wokół prowadzenia poradnictwa zawodowego oraz organizowania szkoleń i seminariów dla studentów, działalności informacyjnej i publikacyjnej oraz badawczej. Na ogół są to autonomiczne jednostki uczelni wyŜszych powołane decyzją Senatu uczelni, które podlegają rektorom lub prorektorom, w kilku przypadkach biura działają na zasadzie porozumienia władz uczelni i wojewódzkich urzędów pracy. Finansowane są głównie z funduszy uczelni. Przeciętnie zatrudniają od 3 do 4 osób. Dysponują zapleczem technicznym – biura mają własne pomieszczenia, komputery, w większości sale szkoleniowe oraz dostęp do Internetu.

Z pomocy biur korzystają studenci i absolwenci, którzy chcą uzyskać poradę zawodową i informację o rynku pracy oraz pracodawcy poszukujący najodpowiedniejszych kandydatów na wolne miejsce pracy.

Wśród wielu zadań realizowanych przez Biura Karier na szczególne wyróŜnienie zasługują te związane ze świadczeniem pomocy studentom i absolwentom w wejściu na rynek pracy. Pomoc ta wyraŜa się w formie16:

− doradztwa indywidualnego (rozmowy indywidualne ze studentami czwartego i piątego roku studiów),

− warsztatów (pomoc studentom w przygotowaniu się do rozmów kwalifikacyjnych, ćwiczenia autoprezentacji, komunikacji, radzenia sobie ze stresem, itp.),

− spotkań i zajęć na róŜnych wydziałach, − prowadzenia tzw. informatorium (z bazami danych o wolnych miejscach pracy,

charakterystykami zawodów, studiach za granicą, kursach, pracach wakacyjnych, itp.), 16 W. Trzeciak: Dostępność usług poradnictwa zawodowego w Polsce.

11

− organizowania praktyk, staŜy, wolontariatu i pracy dorywczej. Oprócz pomocy doradczej i informacyjnej Biura Karier realizują zadania ukierunkowane

na współpracę z pracodawcami poprzez: obsługę ofert pracy, organizowanie prezentacji firm na uczelni, organizowanie targów pracy oraz ułatwianie studentom kontaktów z pracodawcami. Biura Karier prowadzą takŜe działalność promocyjną macierzystej uczelni, przedstawiają władzom uczelni informacje uzyskane od pracodawców na temat kwalifikacji zawodowych absolwentów, co z kolei ułatwia modyfikację programów nauczania w szkole wyŜszej. Biura Karier ściśle współpracują z wojewódzkimi urzędami pracy uzyskując bezpłatnie literaturę fachową, a takŜe pomoc w szkoleniu doradców zawodowych. Od powiatowych urzędów uzyskują oferty pracy. Współdziałają takŜe poprzez organizowanie imprez, np. Targów Pracy, Salonów Studenta, Targów Edukacyjnych, itp.

Ogólnopolska Sieć Biur Karier (OSBK)

Jak juŜ wspomniano, zaląŜki sieci powstały w latach 1996/97, natomiast w grudniu 1998 roku idea sieci została sformalizowana i powołano Ogólnopolską Sieć Biur Karier. Głównym celem sieci jest wymiana doświadczeń i informacji oraz pomoc w organizowaniu nowych biur.

Wszystkie biura – członkowie sieci, mają wspólny cel i funkcjonują według określonego zestawu standardów, lecz kaŜdy ośrodek wypracowuje indywidualne metody pracy. Wymianie tych doświadczeń sprzyjają cykliczne spotkania członków OSBK.

Biura naleŜące do sieci muszą spełniać określone standardy programowe: – prowadzą doradztwo zawodowe indywidualne i grupowe; – dostarczają informacji o rynku pracy i moŜliwościach podnoszenia kwalifikacji; – zbierają, klasyfikują i udostępniają oferty pracy, staŜy i praktyk zawodowych; – prowadzą bazy danych studentów zgłaszających się w poszukiwaniu pracy; – nawiązują i utrzymują kontakty z pracodawcami; – promują ideę Biur Karier i przyczyniają się do powoływania Biur przy innych uczelniach

oraz standardy logistyczne i organizacyjne; – zatrudniają pracowników etatowych; – dysponują stałym, wydzielonym lokalem; – prowadzą działalność minimum 3 miesiące.

Biura zrzeszone w sieci zobowiązują się do: – promocji idei Biur Karier w środowisku akademickim i biznesowym; – uczestniczenia przynajmniej raz w roku w spotkaniu Ogólnopolskiej Sieci Biur Karier; – wymiany informacji, kontaktów i przyjacielskiej współpracy z innymi biurami

zrzeszonymi w Sieci.

PORADNICTWO ZAWODOWE W RESORCIE PRACY INSTYTUCJE RYNKU PRACY

Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy17 wprowadza następujący podział instytucji (art. 6 ustawy):

1) publiczne słuŜby zatrudnienia 2) Ochotnicze Hufce Pracy 3) agencje zatrudnienia

17 Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. 2004 nr 99 poz.

1001)

12

4) instytucje szkoleniowe 5) instytucje dialogu społecznego 6) instytucje partnerstwa lokalnego.

2. Publiczne słuŜby zatrudnienia tworzą organy zatrudnienia wraz z powiatowymi i wojewódzkimi urzędami pracy, urzędem obsługującym ministra właściwego do spraw pracy oraz urzędami wojewódzkimi, realizującymi zadania określone ustawą. 3. Ochotnicze Hufce Pracy są państwową jednostką wyspecjalizowaną w działaniach na rzecz młodzieŜy, w szczególności młodzieŜy zagroŜonej wykluczeniem społecznym, oraz bezrobotnych do 25 roku Ŝycia. 4. Agencje zatrudnienia są niepublicznymi jednostkami organizacyjnymi świadczącymi usługi w zakresie pośrednictwa pracy, pośrednictwa do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych, poradnictwa zawodowego, doradztwa personalnego i pracy tymczasowej. 5. Instytucjami szkoleniowymi są publiczne i niepubliczne podmioty prowadzące na podstawie odrębnych przepisów edukację pozaszkolną. 6. Instytucjami dialogu społecznego na rynku pracy są organizacje i instytucje zajmujące się problematyką rynku pracy: organizacje związków zawodowych, pracodawców i bezrobotnych oraz organizacje pozarządowe współpracujące z publicznymi słuŜbami zatrudnienia i Ochotniczymi Hufcami Pracy w zakresie realizacji zadań określonych ustawą. 7. Instytucje partnerstwa lokalnego są instytucjami realizującymi inicjatywy partnerów rynku pracy, tworzonymi na rzecz realizacji zadań określonych ustawą i wspieranymi przez organy samorządu terytorialnego. 8. Publiczne słuŜby zatrudnienia mogą zlecać jednostkom samorządu terytorialnego, organizacjom pozarządowym, instytucjom szkoleniowym, organizacjom związków zawodowych, organizacjom pracodawców oraz agencjom zatrudnienia niektóre zadania określone w ustawie”. Publiczne słuŜby zatrudnienia18

Zgodnie z ustawami wdraŜającymi reformę ustrojową państwa z dniem 1 stycznia 2000 roku system urzędów pracy przestał istnieć jako administracja wydzielona. Urzędy pracy zostały podporządkowane administracji samorządowej:

− wojewódzkie urzędy pracy (16 jednostek) – urzędom marszałka województwa, − powiatowe urzędy pracy (373 jednostki) – urzędom starosty powiatu.

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkich Urzędów Pracy

W 1999 roku z istniejących dotąd centrów informacji zawodowej utworzono sieć centrów informacji i planowania kariery zawodowej. Posiadają one status samodzielnych wydziałów wojewódzkich urzędów pracy.

Zadania dla centrów informacji i planowania kariery zawodowej jako wyspecjalizowanych jednostek organizacyjnych wojewódzkich urzędów pracy obejmują:

− wspomaganie powiatowych urzędów pracy poprzez świadczenie wyspecjalizowanych usług bezrobotnym i poszukującym pracy w zakresie planowania kariery zawodowej z wykorzystaniem narzędzi psychologicznego pomiaru i zasobów informacji w róŜnorodnych formach,

− prowadzenie zajęć mających na celu nabycie umiejętności poszukiwania i uzyskiwania zatrudnienia,

− gromadzenie, aktualizowanie, opracowywanie i upowszechnianie informacji zawodowej o zasięgu regionalnym,

18 Opracowano z wykorzystaniem materiałów zamieszczonych na stronie internetowej: http://www.praca.gov.pl/nczpz/trzeciak.html

13

− organizowanie i koordynowanie rozwoju usług poradnictwa zawodowego oraz informacji zawodowej na terenie województwa i wspieranie klubów pracy.

Zatrudniona kadra doradców to średnio około 5 osób świadczy takŜe specjalistyczną pomoc tym grupom klientów, którzy nie mogli jej otrzymać w powiatowych urzędach pracy. Centra ukierunkowane są na róŜne grupy klientów w związku z ich otwartą formułą usług, na osoby bezrobotne, zagroŜone bezrobociem i poszukujące pracy. Doradcy zawodowi prowadzą w nich poradnictwo indywidualne, zajęcia grupowe, udostępniają informację zawodową, świadczą takŜe specjalistyczne usługi w zakresie planowania kariery zawodowej. Pomagają klientom realniej ocenić szansę uzyskania pracy, wybrać właściwy kierunek rozwoju zawodowego, wzmocnić własną atrakcyjność na rynku pracy oraz wspierają ich w wysiłkach skierowanych na zdobycie i otrzymanie odpowiedniego zatrudnienia. Poprzez ocenę zawodową z wykorzystaniem m.in. metod psychologicznych, zasobów informacji oraz doświadczeń zawodowych klientów doradcy zawodowi pomagają im rozwiązywać problemy związane z zatrudnieniem. WaŜnym zadaniem doradców centrum jest gromadzenie, aktualizowanie, opracowywanie i upowszechnianie informacji zawodowej o zasięgu regionalnym (udostępnianie publikacji obejmujących problematykę szkolenia zawodowego osób dorosłych, rynku pracy, oczekiwań pracodawców wobec kandydatów do pracy itp.).

Istotnym elementem pracy doradców jest takŜe działalność dotycząca popularyzowania w społeczeństwie usług w zakresie poradnictwa zawodowego poprzez współudział w organizacji imprez, takich jak Targi Pracy, Targi Edukacyjne, Targi Przedsiębiorczo¶ci, Giełdy Pracy, Dni Kariery czy Salony Studenta. Powiatowe urzędy pracy

Ogólnie zadania doradców zawodowych zatrudnionych w urzędach pracy obejmują, m.in.:

− udzielanie informacji o zawodach, rynku pracy oraz moŜliwościach szkolenia i kształcenia, z wykorzystaniem zasobów informacji w formie drukowanej, audiowizualnej oraz innych nowoczesnych technik przekazu opartych na technologii komputerowej,

− udzielanie porad ułatwiających wybór zawodu, zmianę kwalifikacji, podjęcie lub zmianę zatrudnienia z wykorzystaniem metod psychologicznych zwłaszcza badających zainteresowania i uzdolnienia zawodowe,

− inspirowanie, organizowanie i prowadzenie grupowych zajęć umoŜliwiających udzielanie porad zawodowych dla bezrobotnych i innych osób poszukujących pracy,

− udzielanie informacji i doradztwa pracodawcom w zakresie doboru kandydatów do pracy na stanowiska wymagające szczególnych predyspozycji psychofizycznych.

Doradcy zawodowi zatrudnieni w powiatowych urzędach pracy (460 doradców w kraju) udzielają pomocy wszystkim zainteresowanym poradnictwem klientom w rozwiązywaniu ich problemów zawodowych. Doradcy zawodowi udostępniają klientom rzeczywiste i obiektywne dane o moŜliwościach kształcenia i szkolenia, o zawodach oraz rynku pracy. Pomagają klientom w określeniu ich postaw wobec złoŜonych sytuacji Ŝyciowych, poznaniu moŜliwych opcji i konsekwencji ich wyboru. Doradcy pomagają klientom w poszukiwaniu pracy m.in. poprzez utrzymywanie łączności z pracodawcami oraz prowadzenie treningów autoprezentacji. Doradcy zawodowi mający dyplom psychologa posiadają uprawnienia doświadczenia klientom usług psychologicznych obejmujących m.in. badania testowe, interpretację wyników testów, opracowanie opinii psychologicznej w celu wykorzystania wyników badań w procesie doradczym. Mają takŜe uprawnienia do prowadzenia na rzecz pracodawców, doboru kandydatów do pracy na stanowiska wymagające szczególnych predyspozycji psychofizycznych. W strukturze powiatowego urzędu pracy jedno lub wieloosobowe stanowisko pracy doradcy zawodowego jest bezpośrednio powiązane ze stanowiskiem specjalisty ds. szkolenia bezrobotnych, co ułatwia rozpoznawanie potrzeb

14

szkoleniowych osób bezrobotnych oraz dobór odpowiednich dla nich kierunków i form szkolenia zawodowego. Doradcy zawodowi współpracują z instytucjami edukacyjnymi (poradniami psychologiczno - pedagogicznymi, szkołami i ośrodkami szkolenia zawodowego dorosłych), pracodawcami, biurami karier szkół wyŜszych oraz prowadzą negocjacje z instytucjami na rzecz i w imieniu klienta.

Uczestniczą takŜe w wielu działaniach związanych z przygotowaniem młodzieŜy uczącej się do wejścia na rynek pracy. Doradcy zawodowi powiatowych urzędów pracy współpracują z doradcami zawodowymi centrów informacji i planowania kariery zawodowej wojewódzkich urzędów pracy. Kluby Pracy19

Powstające w początkach lat dziewięćdziesiątych kluby pracy były efektem spontanicznej reakcji organizacji obywatelskich na problemy, jakich doświadczała pierwsza fala bezrobotnych, próbujących powrócić na rynek pracy. Sprawdzona w Stanach Zjednoczonych, Danii, Wielkiej Brytanii i innych krajach forma pomocy w poszukiwaniu pracy, została przeniesiona do Polski przez pracowników naukowych, związkowców i ekspertów z programów pomocowych. Pierwsze kluby powstawały przy parafiach, związkach zawodowych i organizacjach kobiecych.

W 1994 r. Ustawa o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu20 wprowadziła kluby pracy do urzędów pracy. DostrzeŜono, Ŝe rynek pracy wymaga nowych zachowań i technik w procesie poszukiwania pracy. Aby im sprostać, trzeba sięgnąć do wiedzy z zakresu psychologii, socjotechniki, marketingu, autoprezentacji, pisania Ŝyciorysu itp. Umiejętności tych nie uczono w szkole, a osobom, które rozpoczęły pracę przed okresem transformacji, wiedza taka nie była w ogóle potrzebna. Większość osób poszukujących pracy nie rozumiała, Ŝe na nowym rynku pracy obowiązują nowe reguły gry. Kluby pracy uczyły tych reguł, wyposaŜały w narzędzia niezbędne do ich stosowania i tworzyły bezpieczne środowisko, w którym moŜna było je wypróbować. Druga połowa lat 90. to okres rozkwitu klubów pracy. W 2001 roku działało juŜ 796 klubów (w tym ok. 20 organizacji pozarządowych współpracujących z urzędami i nieznana liczba organizacji, które „trzymały się z daleka” urzędów)21. W strukturach powiatowych urzędów pracy działało 657 klubów pracy. W zajęciach klubów pracy w 2001 roku uczestniczyło ogółem 51 tys. osób. Programem klubu pracy objęte były przede wszystkim osoby bezrobotne – 48,5 tys. W okresie 3 miesięcy od zakończenia zajęć w klubie pracy 7,5 tys. osób bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy podjęło pracę, a prawie 2,8 tys. osób podjęło szkolenie w celu uzupełnienia, podwyŜszenia lub zmiany kwalifikacji.

Powstał Program Klubu Pracy22, opisujący zasady organizacji i prowadzenia klubu oraz szczegółowe scenariusze sesji szkoleniowych. Wszyscy liderzy klubów pracy przeszli szkolenia w zakresie Programu. Klub pracy z powodzeniem wprowadzano w zakładach karnych, w wojskowych ośrodkach rekonwersji i organizacjach dla niewidomych (krośnieńskie stowarzyszenie „Szansa” nagrało Program na kasetę). Jednak po wstępnej fali entuzjazmu ani urzędy, ani bezrobotni nie traktują tej formy działania na równi z innymi usługami świadczonymi przez urząd, takimi jak wypłata zasiłków, pośrednictwo pracy, prace interwencyjne czy szkolenia zawodowe. W urzędach pracy liderów klubów pracy często zatrudnia się w ramach prac subsydiowanych, co powoduje okresowość ich pracy. Część

19 Alicja Kostecka: Kluby pracy w Polsce. W: Pedagogika pracy – doradztwo zawodowe. Bednarczyk H.,

Figurski J., śurek M. (red.). WSP ZNP, ITeE, Warszawa-Radom, 2004. 20 (Dz.U. z 1995 r. Nr 1, poz. 1). 21 Wszystkie dane statystyczne zamieszczone w tym tekście pochodzą z opracowania: Informacja o działalności

klubów pracy w 2003 r., MGiP, Warszawa, maj 2004. 22 Program klubu pracy, (oprac. A. Kostecka), MPiPS, 1997.

15

klubów działa tylko okresowo, wykorzystując kadrę doradców zawodowych zatrudnionych w urzędach pracy. Często doradca łączy te funkcje lub wykonuje je zamiennie.

Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy23 wyodrębnia kluby pracy jako szczególną formę szkolenia z zakresu umiejętności poszukiwania pracy połączonego z praktyką. Klub pracy oznacza obecnie zrealizowanie całego Programu: 3 tygodnie zajęć i spotkań, 20 sesji tematycznych, spotkania po szkoleniu, monitorowanie przez lidera klubu aktywności uczestników w samodzielnym poszukiwaniu pracy. Szkolenie w klubie pracy zyskało status szkolenia zawodowego, jest refundacja kosztów dojazdu i dodatek szkoleniowy. Klub pracy objęty zostanie wykazem usług rynku pracy, co moŜe zapewnić jednolitość realizacji tego programu przez róŜne urzędy pracy24.

Standard koreluje równieŜ współpracę wielu specjalistów w urzędzie (lidera – doradcy – pośrednika) zarówno w procesie doboru uczestników na szkolenie, jak i na pozostałych etapach.

Ustawa sankcjonuje równieŜ nieokreśloną dotychczas pozycję lidera klubu pracy. Liderzy klubów pracy wymienieni są jako jedna z sześciu grup pracowników publicznych słuŜb zatrudnienia, których kwalifikacje i zadania, jak równieŜ specjalne dodatki do uposaŜeń regulowane będą w trybie rozporządzenia. Jest to niezmiernie potrzebne, poniewaŜ tylko dobry lider gwarantuje sukces klubu. Ochotnicze Hufce Pracy25

Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 r. (Dz. U. Nr 99, poz.1001) wprowadziła istotne zmiany w zakresie polityki rynku pracy w stosunku do młodzieŜy, przypisując Ochotniczym Hufcom Pracy rolę „państwowej jednostki wyspecjalizowanej w działaniach na rzecz młodzieŜy w szczególności zagroŜonej wykluczeniem społecznym oraz bezrobotnych do 25 roku Ŝycia”.

W szczególności dotyczy to dwóch grup młodzieŜy: 1) młodzieŜy zagroŜonej wykluczeniem społecznym, do której zalicza się w szczególności

młodzieŜ powyŜej 15 roku Ŝycia, która nie ukończyła szkoły podstawowej lub gimnazjum, nie kontynuuje nauki po ukończeniu, mimo Ŝe podlega obowiązkowi szkolnemu,

2) młodzieŜy bezrobotnej w wieku 18–25 lat o zróŜnicowanym poziomie wykształcenia i kwalifikacji zawodowych wymagającej wsparcia w procesie wejścia na rynek pracy. Zadania, które w związku z tym realizuje OHP, to:

1) zadania w zakresie wychowania i edukacji wobec młodzieŜy w wieku powyŜej 15 lat, nie posiadającej wykształcenia, zagroŜonej wykluczeniem społecznym,

2) zadania w zakresie zatrudnienia i przeciwdziałania marginalizacji, które są adresowane do:

– młodzieŜy w wieku 15 lat, która nie ukończyła szkoły podstawowej lub gimnazjum i nie kontynuuje nauki po ukończeniu tych szkół,

– bezrobotnych do 25 roku Ŝycia, – uczniów i studentów w formie krótkoterminowego zatrudnienia.

Istotną kwestią, która została uregulowana w ustawie w zakresie zadań kształcenia i wychowania to fakt określenia, Ŝe młodzieŜ, która ukończyła 15 lat i ma opóźnienie w cyklu kształcenia i nie rokuje ukończenia szkoły podstawowej lub gimnazjum dla młodzieŜy, moŜe 23 (Dz.U. № 99, poz. 1001). 24 Standard usługi „pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy” Projekt finansowany ze środków programu Unii

Europejskiej PHARE oraz ze środków BudŜetu Państwa, realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, wrzesień–październik 2004.

25 U. Kowalska, E. śywiec-Dąbrowska: Doradztwo zawodowe w Ochotniczych Hufcach Pracy (Mobilne centra Informacji Zawodowej).W: Pedagogika pracy – doradztwo zawodowe. Bednarczyk H., Figurski J., śurek M. (red.). WSP ZNP, ITeE, Warszawa-Radom, 2004.

16

uczęszczać do szkół dla dorosłych. Szczegółowy sposób organizowania uzupełnienia wykształcenia ogólnego młodzieŜy oraz zdobywania przez nią kwalifikacji zawodowych zostanie określony w rozporządzeniu.

Kształcenie i zdobywanie kwalifikacji uczestników OHP jest moŜliwe przez: – kierowanie do szkół publicznych i niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych na

poziomie podstawowym gimnazjalnym i ponadgimnazjalnym, – realizację kształcenia w formach pozaszkolnych, – odbycie przygotowania zawodowego w charakterze młodocianych pracowników, – udział w zajęciach praktycznych i praktykach zawodowych w warsztatach produkcyjno-

-szkoleniowych OHP. W ramach stworzonego przez Ochotnicze Hufce Pracy systemu, obejmującego cały kraj,

funkcjonuje wiele wyspecjalizowanych jednostek organizacyjnych, zapewniających uczestnikom zatrudnienie, uzupełnienie wykształcenia i moŜliwość zdobycia kwalifikacji zawodowych. Stosownie do posiadanego poziomu wykształcenia uczestnicy OHP uzupełniają wykształcenie ogólne na poziomie szkoły podstawowej lub gimnazjum, przyuczając się do wykonywania określonej pracy oraz kontynuują naukę w szkole zasadniczej lub na kursach zawodowych przygotowujących do egzaminu nadającego kwalifikacje zawodowe. Zatrudnienie i przygotowanie zawodowe uczestników OHP odbywa się na zasadach dotyczących pracowników młodocianych.

System organizacyjny Ochotniczych Hufców Pracy, poprzez 16 Wojewódzkich Komend OHP, obejmuje swoim zasięgiem całą Polskę.

Komenda Główna OHP – instytucja centralna, której bezpośrednio podlegają: − 16 Wojewódzkich Komend − 10 Centrów Kształcenia i Wychowania, w tym: − 1 Europejskie Centrum Kształcenia i Wychowania w Roskoszy (woj. lubelskie) − 253 Hufce Pracy, − 25 Ośrodków Szkolenia i Wychowania, − 49 Centrów Edukacji i Pracy MłodzieŜy, − 49 Mobilnych Centrów Informacji Zawodowej − 27 Ośrodków Szkolenia Zawodowego, − 49 MłodzieŜowych Biur Pracy i 73 ich filii, − 131 Klubów Pracy, − 36 Gospodarstw Pomocniczych.

Zadania realizowane przez OHP są złoŜone i zawsze na bieŜąco dostosowywane do zapotrzebowań i oczekiwań zróŜnicowanych grup młodzieŜy. Jednocześnie mieszczą się w kompleksie całej polityki społecznej prowadzonej przez państwo.

Ochotnicze Hufce Pracy realizując nałoŜone na nie zadania, kierują do młodych ludzi bogatą ofertę programową. Docierając do jak najszerszej grupy młodzieŜy gwarantują pomoc i opiekę rozumianą nie tylko jako działania osłaniające, ale przede wszystkim takie, które mają mobilizować, motywować i inspirować do podejmowania działania na rzecz poprawy sytuacji kaŜdej jednostki.

Ochotnicze Hufce Pracy szczególny nacisk kładą na działania wśród grupy młodych ludzi dotkniętych lub zagroŜonych bezrobociem, dlatego teŜ w strukturach OHP stworzono sieć placówek realizujących działalność w zakresie rynku pracy. Jest to 49 centrów edukacji i pracy młodzieŜy, w skład których wchodzi 49 młodzieŜowych biur pracy i 73 ich filie, 131 klubów pracy, 49 Mobilnych Centrów Informacji Zawodowej. • Centra Edukacji i Pracy MłodzieŜy – koordynują realizację aktywnych form

przeciwdziałania bezrobociu oraz usług edukacyjnych. • MłodzieŜowe Biura Pracy – funkcjonujące w obszarze działania CEiPM, realizują

pośrednictwo pracy, krótkoterminowe zatrudnienie i wakacyjne formy aktywnego wypoczynku i pracy.

17

• Kluby Pracy – funkcjonujące w obszarze działania CEiPM, realizują zadania z zakresu aktywnych metod poszukiwania pracy i planowania kariery zawodowej oraz poradnictwa zawodowego grupowego.

• Mobilne Centra Informacji Zawodowej – funkcjonujące w obszarze działania CEiPM jako wyspecjalizowane jednostki w zakresie poradnictwa zawodowego dla młodzieŜy.

• Ośrodki Szkolenia Zawodowego – realizują zadania w zakresie szkoleń i kursów przyuczających do zawodu.

Centra Edukacji i Pracy MłodzieŜy – sprawują całkowitą koordynację nad realizacją działań z zakresu aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu oraz w zakresie świadczenia usług edukacyjnych. Ich działania koncentrują się wokół bezpośredniej merytorycznej pomocy bezrobotnym w przygotowaniu do rozmów z pracodawcami, pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego. CEiPM ściśle współpracują z urzędami pracy w zakresie badań lokalnego rynku pracy, gromadzą informacje o zawodach, udzielają porad indywidualnych i organizują spotkania grupowe dotyczące porad zawodowych oraz organizują przedsięwzięcia związane z przeciwdziałaniem bezrobociu, takie jak giełdy pracy czy krótkoterminowe zatrudnienie. Centra Edukacji i Pracy MłodzieŜy sprawują nadzór nad działalnością młodzieŜowych biur pracy, klubów pracy, mobilnych centrów informacji zawodowej.

Bezpośredni nadzór (funkcjonalny i instytucjonalny) nad działalnością Centrum Edukacji i Pracy MłodzieŜy sprawuje Komendant Wojewódzki OHP.

MłodzieŜowe Biura Pracy – są to wyspecjalizowane jednostki, będące głównym realizatorem zadań w OHP w zakresie aktywnego przeciwdziałania bezrobociu i łagodzenia jego negatywnych skutków. Zadania te mają charakter ciągły. MłodzieŜowe Biura Pracy prowadzą pośrednictwo pracy oraz informację zawodową dla bezrobotnej młodzieŜy, organizują krótkoterminowe zatrudnienie uczniów szkół ponadgimnazjalnych, organizują wakacyjne hufce pracy oraz inne formy aktywnego wypoczynku i pracy. Współpracują z urzędami pracy w zakresie pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego. Jednostki te słuŜą pełną informacją z zakresu wyboru zawodu i planowania kariery zawodowej, informują młodzieŜ o moŜliwościach zdobycia lub podnoszenia kwalifikacji zawodowych w systemie pozaszkolnym, udzielają indywidualnych porad zawodowych i prawnych. MBP współpracują z podmiotami zajmującymi się rynkiem pracy.

W 2003 roku 49 młodzieŜowych biur pracy i 73 ich filie zaewidencjonowały ogółem 190 811 młodzieŜy, pozyskały 155 202 miejsca pracy, w tym 18 233 miejsc podczas giełd pracy.

Kluby Pracy – prowadzą zajęcia warsztatowe z zakresu efektywnych form i sposobów poszukiwania pracy. Kluby Pracy chronią równieŜ psychikę bezrobotnych, kształtują w nich zaradność i poczucie pewności siebie oraz zapobiegają degradacji intelektualnej. Działalność klubów pracy, skierowana jest przede wszystkim na zajęcia grupowe i porady indywidualne z absolwentami i młodzieŜą pozostającą bez pracy oraz na zajęcia z zakresu aktywnych metod poszukiwania pracy i planowania kariery zawodowej dla uczniów gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych. Ich podstawowym zadaniem jest przeciwdziałanie bezrobociu wśród młodzieŜy poprzez; nauczanie skutecznych sposobów zdobywania pracy oraz umoŜliwianie uzupełnienia kwalifikacji zawodowych adekwatnych do potrzeb rynku pracy.

Ochotnicze Hufce Pracy stwarzają warunki umoŜliwiające młodym ludziom korzystanie z szerokiej informacji zawodowej oraz dostępności do poradnictwa zawodowego.

W 2003 roku do 131 Klubów Pracy trafiło przeszło 170 549 młodych ludzi, z czego 92 146 uczestniczyło w warsztatach aktywnego poszukiwania pracy, zaś 78 403 skorzystało z porad indywidualnych udzielanych przez liderów klubów pracy oraz specjalistów – socjologów, psychologów, pedagogów, doradców zawodowych.

Ośrodki Szkolenia i Wychowania – zapewniają warunki do nauki i zdobywania kwalifikacji zawodowych. Prowadzą działalność wychowawczą, profilaktyczną i resocjalizacyjną. Współpracują z instytucjami środowiska lokalnego oraz rodzicami lub opiekunami prawnymi uczestników w procesie wychowania, organizowania Ŝycia kulturalnego i sportowego. Organizują kształcenie w oparciu o własne warsztaty

18

szkoleniowo-produkcyjne oraz umoŜliwiają i zabezpieczają całodobową opiekę wychowawczą.

Na terenie kraju działa 25 Ośrodków Kształcenia i Wychowania OHP, w których rok rocznie przebywa ok. 2 800 młodych ludzi.

Centra Kształcenia i Wychowania – realizują zadania w stosunku do młodzieŜy niedostosowanej społecznie, ze środowisk zagroŜonych demoralizacją, z rodzin nie spełniających funkcji opiekuńczo-wychowawczych. Poprzez swoją działalność umoŜliwiają młodzieŜy zdobycie zawodu i przekwalifikowanie zawodowe. Organizują pracę wychowawczo-terapeutyczną z młodzieŜą zagroŜoną demoralizacją i wchodzącą w konflikt z prawem. Współpracując z wojewódzkimi komendami OHP i jednostkami samorządu terytorialnego, prowadzą rekrutację z terenu całego kraju. Przygotowują młodzieŜ do aktywnego zachowania się na rynku pracy i kształcą kadrę ochotniczych hufców pracy.

Centra Kształcenia i Wychowania w swojej modelowej strukturze mają kuratorski ośrodek pracy z młodzieŜą, poradnię psychologiczno-pedagogiczną, klub pracy, ośrodek szkolenia zawodowego, ośrodek kształcenia kadr. Jednym słowem centra to nie tylko uczestnicy OHP, to takŜe otwarcie się na problemy młodych ludzi równieŜ spoza hufców, ze środowisk lokalnych, szczególnie w zakresie walki z bezrobociem. W 10 centrach kształcenia i wychowania znajduje opiekę ok. 1 200 młodych ludzi.

Hufce Pracy – mają za zadanie pomóc młodzieŜy w uzyskaniu i podwyŜszaniu wiedzy ogólnej oraz kwalifikacji zawodowych we współdziałaniu z pracodawcami. Organizują zatrudnienie młodzieŜy pozostającej bez pracy. Zajmują się wychowaniem i resocjalizacją młodzieŜy zagroŜonej i niedostosowanej społecznie. W celu ułatwienia integracji młodzieŜy ze środowiskiem hufce współpracują z rodzinami, szkołami, placówkami wychowawczymi, ośrodkami pomocy społecznej, sądami, pracodawcami, poradniami psychologiczno-pedagogicznymi. Hufce zapewniają uczestnikom moŜliwość zatrudnienia z równoczesnym uzupełnieniem wykształcenia zdobycia kwalifikacji zawodowych.

W strukturach OHP funkcjonuje 205 jednostek tego typu, skupiając w formach stacjonarnych i dochodzących 17 293 tysiące młodzieŜy.

Środowiskowe Hufce Pracy – są jednostkami o szerokim profilu działań opiekuńczych, kształceniowych i doradczych, tworzonymi przede wszystkim na potrzeby młodzieŜy z lokalnych środowisk. Środowiskowe hufce pracy przy realizacji swoich zadań ściśle współpracują z lokalnymi władzami samorządowymi.

Hufce środowiskowe są jednostkami o szerokim profilu działań opiekuńczych, kształceniowych i doradczych, tworzonymi przede wszystkim na potrzeby młodzieŜy z danego środowiska.

Obecnie w strukturze OHP działa 72 ŚHP. Ich uczestnikami jest co roku ponad 10 000 osób.

Ośrodki Szkolenia Zawodowego System pomocy „na rzecz rynku pracy” wspomagany jest przez Ośrodki Szkolenia

Zawodowego, których działania i program ustalany jest na podstawie potrzeb zgłaszanych przez młodzieŜowe biura pracy i kluby pracy OHP oraz po wnikliwej analizie sytuacji grup bezrobotnych czy teŜ innych grup wymagających wsparcia. Na tej podstawie ośrodki są inicjatorami i organizatorami bogatej oferty szkoleń dla uczniów i kursów wyuczających zawodu, podnoszących kwalifikacje lub przekwalifikujących absolwentów i bezrobotnych w zawodach i specjalnościach poszukiwanych na ich lokalnych rynkach pracy. W 2003 roku przeszkolono na 224 kursach prawie 4 i pół tysiąca młodych osób.

Ochotnicze Hufce Pracy to nie tylko ponad 30 000 tysięcy młodzieŜy na stałe przebywającej w placówkach, czy teŜ 200 000 tysięcy osób odwiedzających młodzieŜowe biura pracy i kluby pracy. To takŜe ponad 2 000 tysiące osób kadry – pedagogów, psychologów, doświadczonych nauczycieli, doradców zawodowych przede wszystkim zaś ludzi o wielkiej pasji i wielkim zrozumieniu potrzeb młodzieŜy.

19

Mobilne Centra Informacji Zawodowej

Rządowy Program Aktywizacji Zawodowej Absolwentów „Pierwsza Praca” stworzył nowe moŜliwości pomocy młodym ludziom zarówno uczącym się, jak i wchodzącym na rynek pracy. Oprócz sprawdzonych juŜ narzędzi i metod aktywizacji młodzieŜy, w ramach II edycji Programu została podjęta niezmiernie waŜna inicjatywa utworzenia sieci Mobilnych Centrów Informacji Zawodowej.

Realizację tego projektu powierzono Ochotniczym Hufcom Pracy, które dzięki swojemu wieloletniemu doświadczeniu w kompleksowej pracy z młodzieŜą defaworyzowaną, zagroŜoną marginalizacją i wykluczeniem społecznym, a jednocześnie dzięki posiadaniu nowoczesnych zasobów ludzkich i materialnych, okazały się najlepszym kandydatem do realizacji powyŜszego zadania.

Działalność OHP na rzecz młodzieŜy znalazła swoje miejsce w realizacji „Narodowej Strategii Wzrostu Zatrudnienia i Rozwoju Zasobów Ludzkich w latach 2000–2006” oraz Sektorowym Programie Operacyjnym – Rozwój Zasobów Ludzkich na lata 2004–2006.

Nowoczesne rozwiązanie, jakim jest stworzony system Mobilnych Centrów Informacji Zawodowej odpowiada dokładnie na niebezpieczeństwa i wyzwania dzisiejszej rzeczywistości.

Zadaniem Mobilnych Centrów Informacji Zawodowej (MCIZ) jest przede wszystkim przełamywanie bariery dostępu do informacji zawodowej i zapobieganie wykluczeniu społecznemu młodzieŜy wchodzącej na rynek pracy. Zgodnie z misją OHP w pierwszej kolejności działaniem MCIZ objęta została młodzieŜ zamieszkała w małych miastach i gminach na terenach wiejskich i po byłych pegeerach.

MCIZ to nowoczesny system oferujący wysoką jakość doradztwa zawodowego i informacji zawodowej oparty na zintegrowanej sieci 49 centrów w całym kraju oraz jednego Centralnego Ośrodka Metodycznego koordynacji i rozwoju całego systemu, zgodny z załoŜeniami Memorandum on Lifelong Learning, które dotyczą tworzenia w krajach Unii Europejskiej systemu edukacji ustawicznej zgodnie z ustaleniami szczytu lizbońskiego.

Mobilne Centra Informacji Zawodowej zrealizowane zostały ściśle według jednolitego standardu funkcjonowania, wielkości, wyglądu i wyposaŜenia, co nadaje im charakter profesjonalnych form działalności o duŜym zasięgu i skali oddziaływania. Jakość i obraz usług kaŜdego centrum tworzony jest w oparciu o: – profesjonalną, wszechstronnie przygotowaną kadrę, – aktualną i rzetelną, nowocześnie opracowaną informację zawodową, – nowoczesne narzędzia, metody, warsztaty i treningi prowadzone przez kadrę doradców

zawodowych. Głównym celem działalności Mobilnych Centrów Informacji Zawodowej jest

umoŜliwienie młodzieŜy nabycia umiejętności aktywnego, elastycznego planowania rozwoju zawodowego, zdobycie wiedzy i umiejętności niezbędnych do przejścia z edukacji na rynek pracy, znalezienie zatrudnienia bądź uruchomienie własnej działalności gospodarczej.

Zadania te MCIZ realizują poprzez prowadzenie zajęć grupowych, porady indywidualne oraz udzielanie informacji zawodowych.

Młodzi ludzie mają ułatwiony dostęp do informacji edukacyjno-zawodowej, informacji o rynku pracy, specjalistycznych szkoleń, treningów i kursów umiejętności, narzędzi i metod planowania kariery, informacji o moŜliwych ścieŜkach kształcenia.

Działalność Mobilnych Centrów Informacji Zawodowej oparta jest o jednolity standard usług i jednakowe zasady, wśród których naleŜy wymienić: – dostępność usług dla całej populacji młodzieŜy ze szczególnym uwzględnieniem

młodzieŜy zagroŜonej marginalizacją i wykluczeniem społecznym, – równość w dostępie do usług bez względu na narodowość, płeć, wyznanie, przynaleŜność

do organizacji politycznych i społecznych, – bezpłatność korzystania z usług,

20

– poufność i ochrona danych osobowych. Wszystkie Centra wyposaŜane zostały w jednolicie opracowane narzędzia i metody do

planowania kariery, multimedialne oprogramowanie oraz pakiet informacji edukacyjno-zawodowej.

Jednakowy standard dotyczy równieŜ zewnętrznego wizerunku wszystkich MCIZ, wyposaŜanych w punkt recepcyjny, salę informacji zawodowej, pracownię poradnictwa i diagnostyki grupowej oraz gabinet poradnictwa i diagnostyki indywidualnej.

Inauguracja działalności Mobilnych Centrów Informacji Zawodowej odbyła się w dniu 11.10.2004 r. podczas Ogólnopolskich Targów Edukacyjno-Informacyjnych OHP, organizowanych pod hasłem „Z nami sukces jest moŜliwy”. A ju Ŝ od 12 października MCIZ rozpoczęły sesje wyjazdowe. Doradcy zawodowi MCIZ jeŜdŜą specjalnie oznakowanymi „busami” do małych miast i wsi, by słuŜyć pomocą młodzieŜy w podjęciu waŜnych decyzji zawodowych, jak wybór zawodu, kierunku kształcenia, czy przygotowania do wejścia na rynek pracy.

W IV kwartale bieŜącego roku w formie stacjonarnej i wyjazdowej MCIZ planowane jest udzielenie prawie 11 500 porad indywidualnych, w tym ponad 6 000 w trakcie blisko 480 sesji wyjazdowych. Doradcy zawodowi MCIZ udzielą ponad 1 000 informacji grupowych dla ponad 22 100 osób, z czego w trakcie ok. 620 wyjazdów dla 13 000 uczestników. Oprócz tych działań planowane jest równieŜ przeprowadzenie ponad 430 warsztatów grupowych, które obejmą ponad 7 300 osób, z czego 4 400 weźmie udział w 250 warsztatach w terenie.

Mobilne Centra Informacji Zawodowej w zamierzeniach Ochotniczych Hufców Pracy stanowią pierwszy etap na drodze do utworzenia ogólnopolskiego systemu informacji, poradnictwa zawodowego i pośrednictwa pracy dla młodzieŜy pod nazwą MłodzieŜowe Centra Kariery.

Jako stały element ogólnopolskiego systemu informacji i poradnictwa zawodowego dla młodzieŜy zagroŜonej marginalizacją i podejmującej pracę zawodową po raz pierwszy, MCIZ stanowić będą osnowę do budowy w ciągu najbliŜszych lat ogólnopolskiej sieci MłodzieŜowych Centrów Kariery.

Centra te dzięki nowoczesnym standardom pracy, oprzyrządowania, wyposaŜenia i systemu ciągłego szkolenia kadry zapewnią realizację usług na najwyŜszym europejskim poziomie – stanowić będą wizytówkę i przykład zdecydowanych działań rządu w kierunku długofalowych „inwestycji w zasoby ludzkie” w naszym kraju.

Wojskowe Centrum Aktywizacji Zawodowej świadczy usługi z zakresu poradnictwa zawodowego i pośrednictwa pracy dla kadry Ŝołnierzy zawodowych, która traci pracę w wyniku rekonwersji w wojsku. Odbiorcami usług tego Centrum są więc byli wojskowi, którzy zamierzają podjąć pracę w instytucjach cywilnych.

PODSUMOWANIE

W „Strategii rozwoju edukacji na lata 2007-2013” jednym z zamierzeń strategicznych jest zapewnienie dzieciom i młodzieŜy dostępu do poradnictwa wychowawczo-zawodowego. Planuje się, Ŝe wszyscy uczniowie będą mieli dostęp do darmowego poradnictwa wychowawczo-zawodowego, a dzięki czemu uzyskają pomoc m.in. przy wyborze ścieŜki edukacyjnej i przyszłej kariery zawodowej.

W szkolnictwie ogólnokształcącym wszystkich szczebli system doradztwa i poradnictwa powinien być rozbudowany, m.in. w oparciu o odpowiednio przeszkolonych wychowawców oraz nauczycieli pełniących funkcje doradcy. Planowane jest takŜe rozbudowanie funkcji doradczych poradni psychologiczno-pedagogicznych.

21

Niezbędne jest skorelowanie poradnictwa i doradztwa funkcjonującego w systemie edukacji z poradnictwem i doradztwem prowadzonym przez instytucje rynku pracy. Wskazane jest równieŜ budowanie sieci informacji młodzieŜowej, która ułatwi młodym ludziom podejmowanie decyzji dotyczących wyboru ścieŜki zawodowej.