System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL

8/18/2019 System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL

1/28

Wykład: terminal, konsola, GUI, pseudoterminal,proces, zadanie, usługa, daemon, użytkownicy w

Linuxie, grupy, logowanie, uwierzytelnianie,autoryzacja, moduł ładowalny, !"

Linux cz#$: terminal,

użytkownicy, grupy


2/28

Wirtualny terminal i konsola

%erminale, konsole wirtualne# rocesy# raca w tle

%erminaldawniej, przez terminal komputerowy rozumieli&my urz'dzenie,kt(re pozwalało użytkownikowi na zdalne wykorzystanie mocyo)liczeniowej komputera, do kt(rego poł'czony )ył terminal#

*zi& pod poj+ciem terminal rozumiemy emulacj+ terminalasprz+towego, czyli wirtualny terminal udost+pniany przez systemoperacyjny, służ'cy użytkownikowi do porozumiewania si+ zkomputerem w try)ie tekstowym


3/28

Wirtualny terminal i konsola

onsolatak okre&lano dawniej terminal, na kt(rym pracował administratorsystemu# *zi& konsola podo)nie jak terminale r(wnież jestemulowana -czyli istnieje tylko wirtualnie. w systemie# ażdyterminal zostaje konsol' po zalogowaniu si+ do niego roota

/iekawostka: do dzi& istniejekonwencja, kt(ra terminemkonsoli pozwala nazywa0 tylko

ten terminal, na kt(rymzalogowany jest administrator-root.# 1ie wszyscy użytkownicyznaj' jednak etymologi+ tyc2sł(w i dlatego używaj' ic2zamiennie



4/28

%erminal wirtualny -3.

odł'czanie terminali sprz+towyc2 jest nadal możliwe, Linux)owiem o)sługuje takie urz'dzenia# W systemie Linuxterminal oznaczany jest skr(tem tty poc2odz'cym od słowateletypewriter, oznaczaj'cego dalekopis#

%erminale wirtualne działaj' we wsp(łpracy z powłok'systemow', kt(ra po)iera wpisane przez użytkownika wterminalu dane, przetwarza je i wypisuje w terminalu wynikidziałania program(w lu) w)udowanyc2 polece4#

W systemac2 Linux wystarczy wpisa0 w terminalu wirtualnym-po zalogowaniu si+. nazw+ zainstalowanej powłoki a)yrozpocz'0 w niej prac+#

5miany powłoki można dokona0 niemal w każdym momenciepracy w terminalu wirtualnym



5/28

%erminal wirtualny -$.

W systemac2 uniksowyc2 terminal wirtualny traktowany jest jak 6izyczne urz'dzenie wej&cia7wyj&cia# osiada )owiem sw(jplik specjalny w katalogu 8de9

Linux udost+pnia użytkownikowi kilka terminali wirtualnyc2,pomi+dzy kt(rymi może si+ przeł'cza0 używaj'codpowiednic2 kom)inacji klawiszy -o czym szerzej nanast+pnym slajdzie.#

W katalogu znajduj' si+ pliki tty3 , tty$, tty , itd#;dpowiadaj' one kolejnym terminalom wirtualnym#

lik tty odpowiada )ież'cemu terminalowi, na kt(rym wdanej c2wili pracuje użytkownik



6/28

%erminal wirtualny - .


7/28

%erminal wirtualny -C.

!)y rozpocz'0 prac+ na danej konsoli wirtualnej należy si+ naniej zalogowa0#

1a każdym terminalu wirtualnym może zalogowa0 si+ innyużytkownik#

%en sam użytkownik może )y0 zalogowany na kilkuterminalac2 r(wnocze&nie#

Wszystkie utworzone w ten spos() sesje s' r(wnocze&nieo)sługiwane przez system operacyjny#



8/28

Grap2ical User Inter6ace

Gra6iczny inter6ejs użytkownika -GUI.cz+sto nazywany też &rodowiskiem gra6icznym D okre&la spos()prezentowania in6ormacji przez komputer oraz interakcji zużytkownikiem

Eystem operacyjny poz)awiony &rodowiska gra6icznego to system tekstowy # Eystemy komunikuj'ce si+ z użyciem &rodowiska gra6icznego to systemygra6iczne#

rzykładowe &rodowiska GUI:

G1;"F 7 Linux8Unix *F 7 Linux8Unix !ero 7 Windows ista8H%erminale, konsole wirtualne# rocesy# raca w tle


9/28

seudoterminal

orzystanie z terminali wirtualnyc2 )yło popularnew czasac2, gdy jeszcze nie stworzono &rodowisk gra6icznyc2#

*zisiaj, cz+&ciej niż z terminali wirtualnyc2 korzysta si+ zemulator(w wirtualnyc2 terminali uruc2amianyc2 w oknac2program(w &rodowiska gra6icznego -nazywane s' w(wczaspseudoterminalami.

seudoterminal

rogramowa emulacja terminala wirtualnego w &rodowiskugra6icznym



10/28

Gra6iczne emulatory terminali



11/28

Gra6iczne emulatory terminali

Istnieje kilka program(w udost+pniaj'cyc2 emulacj+terminali wirtualnyc2 w &rodowisku gra6icznym, oto niekt(rez nic2:

xterm 7 standardowy emulator terminala dla Window,

gnome7terminal 7 emulator terminala dla &rodowiskagra6icznego G1;"F

konsole 7 emulator terminala &rodowiska gra6icznego *F



12/28

ami+tacie, czy już zapomnieli&cieJ

Linux jest systemem wielodost+pnymi wielozadaniowym#


13/28

rocesy w systemie

ażdy nowo powstały proces otrzymuje unikalny numer,kt(ry go jednoznacznie identy6ikuje - I*.

W celu wykonania programu system operacyjny przydzielaprocesowi zaso)y -pami+0, czas procesora.

rocesegzemplarz danego programu posiadaj'cy własn' przestrze4adresow'



14/28

*ziałania na procesac2

roces można:

widzie0 na ekranie monitora -e6ekty pracy procesu )+d'

widoczne.# %aki proces nazywamy pierwszoplanowym przenie&0 w tło -ang# )ackground. przy użyciu /trl?z

oraz komendy )g dla danyc2 wyj&cia 7 proces )+dziepracował, ale )ez pokazywania e6ekt(w na ekranie.# %akiproces nazywamy drugoplanowym

zawiesi0, czyli wstrzyma0 -ang# suspend.# %aki procesr(wnież nazywamy drugoplanowym

za)i0, czyli zako4czy0 -ang# kill.



15/28

5adania# Usługi# *emony

5adanieto proces drugoplanowy, kt(ry może )y0 KzawieszonyK lu)działaj'cy Kw tleK#


Usługaczyli serwis systemowy 7 w Linuksie s' to programyuruc2amiane podczas startu systemu w celu wykonaniapewnyc2 czynno&ci

*emonusługa działaj'ca przez cały czas pracy systemu -działa jakoproces w tle, czyli nie jest podł'czona do żadnego terminala.


16/28


17/28

Użytkownicy w Linuxie -$.

użytkownik systemowyto każdy proces w systemie, kt(remu system przyznał odpowiedniepliki, katalogi oraz przestrze4 adresow', kt(re s' mu niez)+dne dopracy# Użytkownikiem systemowym nie może )y0 oso)a 6izyczna

Użytkownicy, grupy użytkownik(w# Logowanie i uwierzytelnianie w systemie


18/28

Użytkownicy w Linuxie - .

użytkownik zwykły jest to oso)a 6izyczna, kt(ra wykorzystuje system do realizacjizada4 niezwi'zanyc2 z administracj' systemu



19/28

5arz'dzanie użytkownikami

ażdy użytkownik otrzymuje unikalny numer, kt(ry go jednoznacznie identy6ikuje w systemie D UI* - User I* .

ażdy użytkownik maj'cy konto w systemie otrzymujem#in# własnykatalog domowy, stanowi'cy jego &rodowiskopracy

Etworzenie nowego użytkownika polega na dodaniu go do)azy użytkownik(w i nast+pnie utworzeniu dla niego

katalogu domowego *o zarz'dzania użytkownikami s' używane polecenia, np:

useradd , passwd, usermod , userdel , su



20/28

lik 2aseł -)aza użytkownik(w.

odstawow' )az' użytkownik(w w Linuxie jest tzw# plik2aseł: 8etc8passwd# ażdy wiersz tego pliku zawiera in6ormacjeo jednym koncie i składa si+ z H warto&ci oddzielonyc2dwukropkami:

3# 1azwa użytkownika $#x lu) Moznaczaj'cy, że 2asło znajduje si+ w innym pliku # UI* C# GI* N# Imi+ i nazwisko oraz opis użytkownika

O# Pcieżka katalogu domowego H# owłoka logowania -program uruc2amiany po zalogowaniu.

! gdzie te 2asłaJ 5najduj' si+ w postaci zakodowanej wpliku 8etc8s2adow, kt(ry może )y0 odczytany tylko przez roota



21/28

Grupy użytkownik(w

Grupytworzone s' dla użytkownik(w c2arakteryzuj'cyc2 si+ dan'cec2'# *zi+ki grupom możliwe jest ustalenie uprawnie4 dozaso)(w dla wi+kszego grona użytkownik(w jednocze&nie7 nie za& dla każdego indywidualnie



22/28

5arz'dzanie grupami

ażda grupa otrzymuje unikalny numer, kt(ry jednoznacznie identy6ikuje j' w systemie D GI*-Group I* .


23/28

lik in6ormacji o grupac2

Wszystkie grupy zapisane s' w pliku: 8etc8group#

ażdy wiersz tego pliku zawiera in6ormacje o jednej grupie

i składa si+ z C warto&ci oddzielonyc2 dwukropkami: 3# 1azwa grupy $# Qasło 7 jeżeli warto&0 jest pusta, to 2asło nie jest wymagane # GI*

C# Lista użytkownik(w należ'cyc2 do tej grupy



24/28

Logowanie


Logowanieproces uwierzytelniania i autoryzacji użytkownika komputera,polegaj'cy najcz+&ciej na podaniu identy6ikatora użytkownika oraz2asła uwierzytelniaj'cego w celu uzyskania dost+pu oraz

okre&lonyc2 uprawnie4 do korzystania z systemu komputerowego


25/28

Uwierzytelnianie# !utoryzacja


Uwierzytelnianieproces polegaj'cy na zwery6ikowaniu wiarygodno&ci użytkownikapr()uj'cego uzyska0 dost+p do zaso)(w systemu

!utoryzacja -upoważnienie.proces pozwalaj'cy zdecydowa0 do jakic2 zaso)(w danyużytkownik może uzyska0 dost+p i jakie operacje może wykona0

w systemie


26/28

Linux !"


Eystem !"-ang# lugga)le ! ut2entication " odules. )i)lioteki pozwalaj'ce nauwierzytelnienie użytkownika przez programy w systemie

!" zapewnia r(żne rodzaje autoryzacji,poczynaj'c od trywialnej autoryzacji poprzez2asło, a ko4cz'c na autoryzacji poprzez głos, liniepapilarne lu) jednorazowe 2asło

*odatkowo !" może zad)a0 automatycznie ozarz'dzanie 2asłami i ic2 automatyczn'aktualizacj+, )lokowanie kont po upływieokre&lonego czasu )ezczynno&ci, o)sług+za)lokowanyc2 kont, logowanie roota tylko do

jednego terminalu, zapisywanie do log(w danyc2wymienionyc2 z programem po zalogowaniu


27/28


28/28

Eystemy operacyjne i sieci komputerowe# /z# 3#WEI # rzyszto6 ytel, Eylwia ;setek

Eystemy operacyjne i sieci komputerowe# /z# $#

WEI # rzyszto6 ytel, Eylwia ;setek

Sr(dła

Documents

System Linux Cz2 Terminal Uzytkownicy Grupy PL