20092010

2011

2012

2013

2014

KRYTYKI POLITYCZNEJ

„NA GRANICY”raport z działań

20092010

2011

2012

2013

2014

20092010

2011

2012

2013

2014

20092010

2011

2012

2013

2014

Świetlica Krytyki Politycznej NA GRANICY w Cieszy-nie powstała, ponieważ pragniemy budowy lepszego świata – mimo trwającego kryzysu wyobraźni, rozpadu więzi społecznych i braku zaufania. W swoich codzien-nych działaniach od początku dążymy do budowania wspólnoty. Nie interesują nas spektakularne akcje, ale powolna, czujna praca u podstaw.

Dzięki pracy z dziećmi nauczyłyśmy się, jak waż-ne jest łączenie ludzi – instytucji, organizacji, ro-dziców i władz miasta. Plecenie sieci społecznych może zmienić rzeczywistość. Chcemy dać głos, tym, o których często się zapomina, i zmusić do słuchania tych, którzy dawno o słuchaniu innych nie pamiętają. Od samego początku angażujemy się w działania wy-chodzące naprzeciw społecznym oczekiwaniom, orga-nizujemy spotkania, przeprowadzamy badania, a kiedy dzieje się krzywda, interweniujemy. Jesteśmy z ludźmi nie tylko w Świetlicy, ale też na podwórkach, w miejscu ich pracy, zabawy – tam, gdzie po prostu są.

Wierzymy, że inny świat jest możliwy. Zmieniamy go, będąc częścią środowiska Krytyki Politycznej i uczest-nicząc w życiu lokalnej społeczności Cieszyna.

rys. Hubert Tereszkiewicz

22

208810

1426

32

6

2448

46

44

40

36

38

32

10

40

8

20

EDU

KACJ

A KU

LTU

-RA

LNA

WYO

BRAŹ

NIA

I DIA

LOG

GRA

I KS

IĄŻK

A O

WSP

ÓŁP

RACY

DEBA

TY

OPI

NIE

DZIA

ŁAJ

LOKA

LNIE

PRZE

STRZ

EŃPU

BLIC

ZNA

DZIE

NN

I-KA

RSTW

OO

BYW

A-TE

LSKI

E

WAR

SZTA

TY

W S

ZKO

ŁACH

KULT

URA

I ARC

HEO

-LO

GIA

WO

LNA

KULT

URA

KULT

URA

I LO

KALN

OŚĆ

KON

CERT

Y I P

OKA

ZY

FILM

OW

EZA

UFA

NIE

WSP

ÓŁ-

GRA

J

GRA

NIC

A

WIĘ

ZI

SOLI

-DA

R-N

OŚĆ

KULT

URA

I EDU

K-AC

JA

KSIĄ

ŻKI /

LE

TNIA

CZ

YTEL

NIA

SŁU

CHO

-W

ISKO

ww

w.m

apa

-cie

szyn

.pl

SPAC

ERY

ZAAN

GA-

ŻOW

ANE

BIED

A. P

RZEW

O-

DNIK

DLA

DZI

ECI

WSP

ÓŁ-

PRAC

A

EDU

KACJ

A O

BYW

A-TE

LSKA

KSIĘ

GAR

NIA

EDUKACJA KULTURALNA

CULTURAL EDUCATION

4

Od 2009 roku Świetlica Krytyki Politycznej „Na Granicy” prowadzi regularne, bezpłatne zajęcia dla grupy dzieci z Cieszyna. Wszystko zaczęło się od pracy na jednym ze śródmiejskich podwórek, teraz działamy przede wszystkim w Świetlicy, ale także poza nią. Do tej pory odbyło się ponad sześć trwających około pół roku cykli zajęć tematycznych, których efekty zostały docenione w skali ogólnopolskiej. Zespół Świetlicy prowadzi cotygodniowe warsztaty artystyczno-edukacyjne, zajęcia wakacyjne oraz wyjazdy tematyczne.

Organizujemy codzienne korepetycje lub zajęcia indywidualne dla dzieci i młodzieży.

W naszych zajęciach wzięła udział ponad setka dzieci, stała grupa to około trzydziestka osób w wieku 6-13 lat. Do tej pory dzieci miały okazję uczestniczyć w zajęciach m.in. z Joanną Rajkowską, Hubertem Czerepokiem, Aleką Polis, grupą PGR ART, Krzysztofem Trzewiczkiem, Maciejem Wojnickim, Szymonem Kobylarzem, Bogdanem Kosakiem, Markiem Glinkowskim, Katarzyną Majak, Agatą Tecl i wieloma innymi. Efekty ich pracy są dostępne w sieci oraz w formie publikacji drukowanych.Podczas zajęć chcemy nie tylko przybliżyć najmłodszym sztukę i kulturę współczesną, stosując w tym celu różnorodne nowoczesne narzędzia, zależy nam przede wszystkim na budowaniu kapitału kulturowego i społecznego dzieci. Razem z nami i zaproszonymi gośćmi poznają przestrzeń publiczną i próbują ją zmienić na lepsze.

5

Since 2009 Political Critique Cultural Center "On The Border" in Cieszyn has conducted many routine activities that are free of charge for the kids. The whole story began just around the corner, right in the backyard in the heart of the city. Now the field of action has extended way beyond the walls of our organization. Up to this day, we have managed to organize over six different theme oriented programmes, each lasting around 6 months. Their impact gained a lot of recognition in the country. The team of the common room is organizing artistic and educational workshops, holiday trips and other field excursions.

Every day we offer tutoring and individual classes for the youth of the town.

Over 100 young people have taken part in

our projects; the group that takes part regulary numbers is around 30. One of the main objectives of our work is to build the cultural and social capital of the children that are attending our projects and classes. We always try to invite well-known artists and specialists to cooperate with us. The results are regularly published online along with printed versions of the work.

6

During the weekly workshops the children got to know and learn a lot about modern art and had the opportunity to take part in a series of workshops with art-ists. As a result of their work, a book titled Poverty. A guide for children was published*, written by Henryka Krzywonos and Han-na Gill-Piątek with illustrations by Anna Pluta. The book was recog-nized by the Teachers’ Union in Poland as one of the most impor-tant books of the decade.

During the individual work project, the kids have created a subjective map** of the town which was published online.

W roku 2010, podczas cotygodniowych warsztatów, dzieci poznawały sztukę współczesną oraz miały możliwość udzia-łu w serii warsztatów z artystami. W efek-cie zajęć powstała książeczka Bieda. Prze-wodnik dla dzieci* napisana przez Henrykę Krzywonos i Hannę Gill-Piątek z ilustracja-mi Anny Pluty. Publikacja jest polecana przez Związek Nauczycielstwa Polskiego oraz uznana została za jedną z najważniej-szych książek dla dzieci ostatniej dekady przez organizatora kampanii Cała Polska czyta dzieciom.

W tym samym roku, podczas indywidual-nej pracy ze studentami, dzieci stworzyły subiektywną mapę miasta**. Używając narzędzi wideo, animacji i fotografii, naj-młodsi cieszynianie sportretowali różne miejsca miasta i pokazali istniejące w nich problemy. Zdobyte dotychczas umiejętno-ści pozwalały im na swobodne wchodze-nie w badaną przestrzeń i krytyczne jej odczytywanie.

KULTURA CULTURE AND EDUCATION

* publ ikac ja dostępna na s t ron ie

www.issuu.com

** www.mapa-cieszyn.pl

7

Świetlica Krytyki Poli-tycznej „Na Granicy” to

miejsce, w którym można zoba-czyć, jak dzisiaj sprawdzają się wzory pracy z młodzieżą stwo-rzone przez Korczaka i Kuronia. Dzięki zaangażowaniu całego zespołu od lat zajmującego się pracą u podstaw w cieszyńskiej społeczności wartości, które zwykle piszemy wielkimi lite-rami, stają się elementem co-dziennej praktyki. Jeśli ktoś zwątpi w sens oddolnej aktyw-ności obywatelskiej, Cieszyn pomoże mu odzyskać wiarę!

dr Przemysław Sadura (socjolog i publicysta, Uniwersytet Warszawski)

8

While organizing a workshop with a famous designer and china maker - Bogdan Kosak - A souve-nir from Cieszyn was created. The participants found very special and unique pieces of porcelain from which they have created a very unusual project.

In 2012 Political Critique Cultur-al Center in Cieszyn together with the president of “Zachęta", The National Art Gallery, received the “Otwieracz” award from Creative Commons Polska.

W ramach współpracy ze znanym pro-jektantem i ceramikiem Bogdanem Kosa-kiem powstała Pamiątka z Cieszyna. Pod-czas warsztatów archeologicznych dzieci wyłowiły z dna Olzy fragmenty porcelany i szkła wygładzone przez cieszyńską rze-kę. W efekcie zebrane i opakowane przed-mioty stały się unikatowymi pamiątkami turystycznymi. Dochód z ich sprzedaży przeznaczamy na wakacyjny wypoczynek dzieci z O!Świetlicy.

Świetlica promuje otwartość w kulturze i edukacji. Udostępniamy konspekty na-szych zajęć w formie Inspiratorów publi-kowanych na otwartej licencji CC by. Przy-gotowujemy również studentów i animato-rów do wykorzystywania nowych mediów w swojej pracy.

W 2012 roku Świetlica Krytyki Politycz-nej w Cieszynie oraz dyrektorka Zachęty Narodowej Galerii Sztuki otrzymały na-grodę „Otwieracza” od Creative Commons Polska. Jest to nagroda przyznawana oso-bom i instytucjom działającym na rzecz otwartości i promocji otwartych modeli tworzenia i udostępniania zasobów wie-dzy oraz kultury.

KULTURA I ARCHEOLOGIA CULTURE AND ARCHEOLOGY

WOLNA KULTURA OPEN CULTURE

9

10

The youth of Cieszyn and the students have prepared a radio play* about Głęboka street - the main midtown street. The project consists of excerpts of interviews with the locals, shopkeepers and people who are strongly connect-ed with this part of town. This project however was not the only one connected with discovering the town and its hidden jewels.

W roku 2013, podczas trwających 6 mie-sięcy warsztatów z Wojciechem Jakub-cem (dyrektorem artystyczny Festiwalu Teatralna Maszyna Pszczyna) i muzykiem Pawłem Kuklą oraz Zespołem Świetlicy, młodzież z Cieszyna oraz studenci przy-gotowali słuchowisko*** o ulicy Głębokiej – głównej arterii miasta. Na ścieżce dźwiękowej znajdują się fragmenty wywia-dów, które przeprowadzili z mieszkańcami, sklepikarzami i innymi osobami związany-mi z tym miejscem. To również opowieść o ulicy, gdzie mieszkają dzieci ze Świetlicy Krytyki Politycznej.

W 2014 Świetlica Krytyki Politycznej „Na Granicy” otrzymała od Ministra Kul-tury i Dziedzictwa Narodowego Bogdana Zdrojewskiego wyróżnienie za „wzmacnia-nie Cieszyńskiej tożsamości lokalnej oraz opracowanie wzorowych modeli współpra-cy z wolontariuszami”.

We współpracy z Muzeum Śląska Cie-szyńskiego realizujemy cykl spotkań dla dorosłych oraz warsztaty etnograficzne dla dzieci w ramach Roku Kolberga. Raz w miesiącu do końca 2014 roku odbywa-ją się spotkania z „lokalnymi kolbergami”, twórcami i badaczami ludowymi. Rozma-wiamy na temat ludowości, biorąc pod uwagę przemiany kultury oraz odczytując ludowość w nowym kontekście.

KULTURA I LOKALNOŚĆ CULTURE AND LOCAL ISSUES

*** www.soundcloud.com/kpcieszyn

11

12

Cieszyńska Świetlica Krytyki Politycznej jest jedną z najciekawszych inicjatyw oddolnych, ja-

kie powstały w Polsce w ostatnich latach. To więcej niż księgarnia położona na dawnym przejściu granicznym. Jej twórczynie i  uczestniczki umiejętnie połączyły za-dania klubu dyskusyjnego organizującego debaty, wy-kłady, pokazy filmowe, wystawy, koncerty i działania ar-tystyczne z projektami edukacyjnymi, socjalnymi i inte-gracyjnymi realizowanymi w szkołach i społecznościach lokalnych. W ciągu kilku lat działalności Świetlicy uda-ło się stworzyć rozpoznawalny i  tętniący życiem ośro-dek kulturalny i  społecznościowy aktywizujący miesz-kańców Cieszyna, ale też przyciągający uwagę ludzi z  całego kraju. Co ważne, jako takiej udało się jej tak-że zaistnieć w roli partnera społecznego dla samorządu w swoim mieście i regionie. Świetlica stała się ważnym podmiotem nie tylko uczestniczącym w debacie o istot-nych kwestiach życia miasta, ale także animującym ją. Wszystko to nie byłoby możliwe, gdyby nie niezwykły zespół Świetlicy łączący kompetencje i spontaniczność, profesjonalizm i zaangażowanie, lokalne działanie i glo-balne myślenie.

Przemysław Wielgosz (redaktor naczelny „Le Monde Diplomatique”, publicysta i dziennikarz, autor książek o problematyce społecznej i kulturalnej)

14

Since the very opening of Political Critique

Cultural Center we have organized many

concerts and movie nights. We always try

to keep the cultural events an opportunity

for discussion and a meeting point.

Free movie screenings and discussions

that took place during two editions of the cycle

“Engaged Cinema” has been a rather popular

event. It became an alternative to the movies

that you have to pay for in town. It was also

a beginning for an open discussion about the

current issues that are taking place in the mod-

ern world. Created in cooperation with: Against

Gravity, Tongariro, Planete+ Doc Film Festival.

Od otwarcia Świetlicy w 2009 roku regu-larnie odbywają się tu koncerty i pokazy filmowe. Staramy się, aby wydarzenia kul-turalne były okazją do spotkania i dyskusji. Od roku 2014 realizujemy cykl koncertów muzyki elektronicznej GRA/GRA/nica we współpracy z kuratorem muzycznym Woj-ciechem Kucharczykiem (muzyk, szef wy-twórni Mik.Musik.!).

Bezpłatne pokazy filmowe i dyskusje w ra-mach dwóch edycji cyklu Kino zaangażowane cieszyły się dużym zainteresowaniem. Sta-ły się one alternatywą do płatnych pokazów w mieście. Jednocześnie inicjowały dyskusje dotyczące problemów współczesnego świa-ta. Pokazy organizowane były przy współ-pracy z dużymi festiwalami filmowymi oraz dystrybutorami (Against Gravity, Tongariro, DocBoat).

KONCERTY I POKAZY FILMOWE CONCERTS AND MOVIE SCREENINGS

15

Koncert zespołów

Berlinska Dróha

i Čorna KruŠwa

z Berlina

16

RECEPTA NA KLĘSKĘ

reż. John WebsterFinlandia 2008, 85 min

21 LUTEGO(wtorek)godz. 19.00

21.11.2014/ Piątek/ 19.00/ WSTĘP WOLNY/ Świetlica Krytyki Politycznej NA GRANICY ul. Zamkowa1

POLLY TÝKK / DJ 2 LEWE RĘCE /

PIOTR TKACZ + WOJCIECH KUCHAR-

CZYK / GAAP KVLT / KUCHARCZYK /

KRZYSZTOF KASKADER

KONCERTGRA/GRA/nica

OSTATNI KONCERT PROJEKTU

Cieszyńska Świetlica jest dla mnie przykła-dowym dobrym miejscem. Bez napuszenia

i pretensjonalności dzieją się tam różne rzeczy, któ-re można nazwać kreatywnością. (...) Jako aktywny muzyk nieraz korzystałem z gościnności, zagrałem tam kilka koncertów, również ze znajomymi, a przy-jęcie było zawsze ciepłe i  mimo bardzo bazowego sprzętu nagłaśniającego każdy koncert był udany. Zawsze cieszę się, gdy mam na granicy zagrać. Na dodatek rzadko podczas koncertu można mieć wi-dok na dwa kraje jednocześnie, pod tym względem Świetlica/Strażnica bije większość miejscówek. To jest niezwykłe i  dodaje (kosmopolitycznego) kopa. Lubię też księgarnię i  zawsze mi się chce śmiać, kiedy tam wchodzę, bo doskonale pamiętam czasy, gdy dokładnie w tym pomieszczeniu siedzieli straż-nicy i celnicy, którzy zajmowali się wszystkim, lecz na pewno nie rozprzestrzenianiem kultury. Nie wy-obrażam sobie Cieszyna bez tego miejsca i mam na-dzieję, że będzie się bez przeszkód rozwijać.

Wojciech Kucharczyk (muzyk, szef wytwórni Mik Musik!)

18

EDUKACJA OBYWATELSKA

CIVIC EDUCATION

19

Ważnym obszarem naszej aktywności są działania z zakresu edukacji obywatelskiej. Podczas zajęć z dziećmi i młodzieżą staramy się zajmować wieloma kwestiami związanymi ze zmianą najbliższego otoczenia oraz zaangażowaniem mieszkańców w inicjatywy obywatelskie. Zależy nam, aby budować kapitał społeczny oraz przywracać ludziom głos w debacie publicznej. Podczas zajęć z dziećmi i młodzieżą poznajemy przestrzeń publiczną oraz uczymy, jak funkcjonuje miasto.

/

A field of action that we pay a lot of attention to is civic education. During the classes with the kids and youth we focus on many problems influencing the nearest surroundings, as well as engaging the inhabitants of the town in actions involving civic education. The objective here is to build social capital along with giving voice to the people to take part in public matters.

20

DZIAŁAJ LOKALNIE ACT LOCALLY

Podczas dwóch edycji Święta ulicy GŁĘ-BOKA FEST (grudzień 2011 i maj 2013) razem z dziećmi i młodzieżą udało nam się zaangażować mieszkańców do wspól-nego zorganizowania oddolnej, obywatel-skiej inicjatywy. Wydarzeniu towarzyszyło ponad 30 otwartych imprez. Powstał m.in. spektakl teatralny przy udziale rodziców oraz profesjonalne słuchowisko o ulicy Głębokiej. Dzieci przygotowały wystawy w przestrzeni miasta, gazetkę o ulicy Głę-bokiej oraz pracowały nad koordynacją całego przedsięwzięcia.

Ogródek nad Olzą (rzeką graniczną) po-wstał dzięki pracy dzieci i ich rodziców w kwietniu 2011 r. Wkrótce potem dzięki zaangażowaniu artystki Aleki Polis stwo-rzono również kompostownik dla miesz-kańców śródmieścia Cieszyna. Od tego czasu co roku przywracamy to miejsce do życia razem z dziećmi, rodzicami i młody-mi współpracownikami Świetlicy. Pomaga nam też stowarzyszenie „Serfenta”.

To nie jedyna nasza aktywność w prze-strzeni Cieszyna, gdzie razem z dziećmi i młodzieżą organizowaliśmy gry miejskie, wydarzenia kulturalne, informowaliśmy za pomocą vlepek o ważnych sprawach lokal-nych.

During the two editions of the “Głęboka Feast” we managed to encourage the people of the town to take part in organizing a real peoples’ initiative. In addition, over thirty different events took place during the festivals.

Olza Garden (the river on the bor-der between Poland and Czech Republic) happened thanks to the hard work of the children and their parents. Aleka Polis - an art-ist actively engaged in the project helped to create a composter for the people of the midtown. Since then we have been bringing the place back to life every year thanks to those involved.

PRZESTRZEŃ PUBLICZNA PUBLIC SPACE

22

Since 2011 we have organized workshops that are f ree of charge with notable journalists and writers at the local high school.

Przywracaliśmy również pamięć o Ży-dach mieszkających w mieście przed ro-kiem 1939, zachęcaliśmy ludzi do wspól-nego spędzania czasu i dbania o najbliż-sze otoczenie. Traktujemy miasto i jego ulice jak oczywiste pole działania i aktyw-ności obywatelskiej.

DZIENNIKARSTWO OBYWATELSKIE CIVIC JOURNALISM

Od 2011 roku organizujemy w I LO im. An-toniego Osuchowskiego bezpłatne warsz-taty ze znanymi dziennikarzami/dzienni-karkami i pisarzami/pisarkami. Do tej pory uczniów klasy dziennikarskiej odwiedzili m.in. Przemysław Wielgosz („Le Monde Diplomatique”), Marek Beylin („Gazeta Wyborcza”), Roman Kurkiewicz („Przekrój”, radio Tok FM), Marta Konarzewska (pisar-ka), Zbigniew Masternak (pisarz), Hanna Gill-Piątek („Krytyka Polityczna”), Tomasz Stawiszyński („Newsweek”, TVP Kultu-ra, „Dziennik Opinii”, Polskie Radio RDC). Podczas warsztatów powstały również teksty uczniów. O zajęciach z uczniami pisał m.in. Marek Beylin w „Gazecie Wy-borczej”****.

**** Marek Beylin, Co dziś znaczy rewolucja? 10 lat „Krytyki Politycznej”, 26 maja 2012 r.

24

We organize activities with and for the local schools. These in-clude workshops concerning problems like poverty and coop-eration that are usually omitted in the regular school curriculum.

WARSZTATY W SZKOŁACH SCHOOL WORKSHOPS

Prowadzimy zajęcia w szkołach i dla szkół. Są to warsztaty tematyczne wokół proble-mów, które w ramach edukacji formalnej traktuje się marginalnie lub pomija, takich jak np. bieda, współpraca. Staramy się pre-zentować wyniki naszej pracy z dziećmi ze Świetlicy w ich klasach i szkołach.

WSPÓŁPRACA

COOPERATION

26

The president of Poland, Bro-nisław Komorowski, has visited our organization in Cieszyn with the aim of discussing the sub-jects of cooperation and trust. These topics are also the title of the book released by Political Critique’s publishing* house that was written as a result of the workshops with the kids.

ZAUFANIE TRUST

4 lutego 2013 roku Świetlicę Krytyki Poli-tycznej w Cieszynie odwiedził Prezydent Polski Bronisław Komorowski. Rozmawiał z dziećmi i młodzieżą o współpracy i za-ufaniu. Prezydent polecał wydaną przez Krytykę Polityczną książkę Współpraca. Przewodnik dla dzieci (2012) napisaną m.in. przez Janinę Ochojską. Książka jest efek-tem warsztatów prowadzonych przez Zes- pół Świetlicy.

Musimy wspólnym wysiłkiem sprawić, aby następne pokolenia wyra-stały w zdolności do odróżniania się, ale i jednoczesnego szukania tego,

co można robić wspólnie pomimo różnic.

Prezydent RP Bronisław Komorowski podczas spotkania z dziećmi i młodzieżą w Cieszynie

We have to make this happen, so that the next generations are being raised with the awareness of the ability of working together despite

the differences with the ability of being different, too.

President RP during the meeting with the children and youth in Cieszyn

Dwa słowa.Świetlica w Cieszynie odgrywa specjalną rolę nie tylko dla całej sieci

naszych instytucji, ale w ogóle wśród organizacji pozarządowych, szczególnie tych, które same działają jedynie w dużych miastach. W Warszawie czy Kra-kowie jest o niebo łatwiej niż takich miastach jak Cieszyn. Dlatego ta świetlica jest naszym oczkiem w głowie a jej zespół naszą dumą. Trzeba mi wybaczyć, bo nie łatwo tu o skromność, gdy przychodzi do mówienia o dziewczynach, które podejmują się tak trudnych i tak różnorodnych przedsięwzięć. Od sztuk wizu-alnych po bezrobocie, od filozoficznych książek po dziecięce rysunki, od idei z Paryża do mieszkańców Cieszyna i Tesina - takie drogi przemierzają na co dzień Aśka, Agnieszka i dwie Anki. Nie ma się co dziwić, że tym dziewczynom się nie odmawia. Dobry wybór, prezydencie Komorowski! Cieszyńska świetlica to jest miejsce, gdzie trzeba być!

Sławomir Sierakowski (założyciel i redaktor naczelny Krytyki Politycznej)

28

We cooperate with many non-gov-ernmental organizations that in-clude: Zamek Cieszyn, Centre for Contemporary Art Kronika in By-tom, “Bona Fides Organization”, The University of Silesia, The Mu-seum of Silesian Cieszyn, A. Osu-chowski Public High School.

Współpracujemy również z wieloma or-ganizacjami pozarządowymi i instytucja-mi m.in. Zamkiem Cieszyn, CSW Kronika w Bytomiu, Stowarzyszeniem Aktywności Obywatelskiej „Bona Fides”, Uniwersyte-tem Śląskim, Muzeum Śląska Cieszyń-skiego, I LO im. A. Osuchowskiego w Cie-szynie.

Cultural Center in Cieszyn plays an important role not only for the entire network of our institutions, but generally among NGOs, especially those active in big cities. It is much easier in Warsaw or Cracow than in such cities as Cieszyn. Therefore, this center is the apple of our eye and its team is our pride. You have to excuse me but it is not easy to be mo-dest when it comes to talking about girls who take on such difficult and diverse projects. From visual arts to unemployment, from philosophical books to children's drawings, from ideas coming from Paris to inhabi-tants of Polish Cieszyn and Český Těšín – these are the roads walked every day by Aśka, Agnieszka and two Ankas. No wonder no one can say no to these girls. Good choice, President Komorow-ski! Cultural Center in Cieszyn is the place to be!

Sławomir Sierakowski (founder and leader of Krytyka Polityczna)

Świetlica Krytyki Politycznej w  Cieszynie pro-wadzi innowacyjne zajęcia dla dzieci i młodzie-

ży. W  ciągu ostatnich trzech lat projekty realizowane w  Świetlicy uzyskały grant z  programu nowoczesnej edukacji kulturalnej Akademia Orange, prowadzonego przez Fundację Orange.

Innowacyjność polega na skutecznym łączeniu pasji do pracy z  dziećmi z  odpowiednim doborem tematyki warsztatów (zagadnienia istotne społecznie: współ-praca, poznawanie roli instytucji społecznych, lokalna tożsamość, wykorzystanie nowych technologii w pracy twórczej). Dzięki temu połączeniu dzieci biorące udział w zajęciach nabywają kompetencji niezbędnych w dal-szym życiu (współpraca, kreatywność, poczucie spraw-stwa).

Świetlica jest również przykładem organizacji, która świadomie włącza wolontariuszy – studentów do dzia-łań realizowanych z  dziećmi. To sprawia, że zyskują wszyscy – organizacja, dzieci i wolontariusze.

Świetlica upowszechnia efekty swoich działań w po-staci ogólnodostępnych opublikowanych na otwartych licencjach konspektów zajęć, dzięki czemu dobre po-mysły mogą być realizowane przez inne organizacje.

Te cechy sprawiają, że doceniamy projekty realizo-wane przez zespół Świetlicy i propagujemy ich rozwią-zania wśród innych organizacji realizujących projekty w Akademii Orange.

Maria Adamiec (Akademia Orange, koordynatorka programów edukacyjnych)

32

Co-play is a game that younger kids have created with the uni-versity students. The preliminary preparation consisted of artistic and educational workshops and individual meetings and activities that took over half a year’s time. The main objective was to learn about how the public institutions can cooperate together and how much that matters for the citizens of Poland.

From the very beginning of its existence, the team of “Political Critique’s common room On The Border" has been built upon the values of trust and attachment. The actions of the organization are constantly supported by its partners and coworkers.

WSPÓŁGRAJ CO-PLAY

Współgraj to gra, którą stworzyły dzieci ze świe-tlicy razem ze studentami z Uniwersytetu Ślą-skiego wydziałów w Cieszynie. Wcześniej pod-czas warsztatów artystyczno-edukacyjnych i in-dywidualnych zajęć przez ponad pół roku uczy-liśmy się, jak mogą współpracować instytucje publiczne w Polsce i jakie mają znaczenie dla obywateli. Efekty można znaleźć w Inspiratorze O!Świetlicy! oraz na stronie internetowej, gdzie znajduje się gra. Poza pytaniami opracowany-mi przez dzieci, można znaleźć te od znanych ludzi nauki i kultury jak m.in. Krzysztofa Czy-żewskiego (animator kultury, eseista, tłumacz, dyrektor Ośrodka „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” w Sejnach), Sebastiana Cichockiego (główny kurator Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie), Mirosława Filiciaka (dr hab., me-dioznawca, adiunkt w Szkole Wyższej Psycho-logii Społecznej, redaktor kwartalnika “Kultura Popularna”), Wojciecha Ziemilskiego (reżyser teatralny, artysta wizualny).

Od samego początku tworzymy zespół Świe-tlicy Krytyki Politycznej „Na Granicy” w oparciu o zaufanie i więzi. Działania Świetlicy aktywnie wspomaga grupa partnerów, czyli przyjaciół Świetlicy. Część prowadzi korepetycje lub zaję-cia indywidualne dla dzieci, inni pomagają przy spotkaniach bądź organizują samodzielne ini-cjatywy.

WIĘZI BONDS

34

Nasz zespół to młodzi ludzie głów-nie z I LO im. Antoniego Osuchowskiego oraz studenci i pracownicy Uniwersyte-tu Śląskiego (Wydział Artystyczny oraz Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji). Nie tylko pomagają młodszym w od-rabianiu lekcji i douczaniu z trudniej-szych przedmiotów, ale także prowadzą spotkania. Uczennice Agnieszka Babi-lon i Ania Jarosz moderowały spotka-nie z Kingą Dunin o książce Kochaj i rób.

Podczas wakacji przyjeżdżają pomagać nam studenci i uczniowie szkół z różnych miejsc w Polsce. Od początku działania Świetlicy pomogło nam w codziennej pra-cy ponad 60 osób.

Our team is created by the young people from the local high school and the students and em-ployers of The University of Sile-sia.

During the holidays we get a lot of help from people coming from all over Poland. Since we opened, we have received regular help and hospitality on a daily basis from over sixty people.

35

Stały zespół Świetlicy

(od lewej)

/ The current team consists of (from left):

Anna Pluta Agnieszka Muras Ania CieplakJoanna Wowrzeczka

36

Spotkanie z Henryką Krzywonos pod-czas pierwszych urodzin Świetlicy w roku 2010. Rozmawialiśmy o biogra-fii działaczki pt. Duża Solidarność, mała solidarność, napisanej przez Agnieszkę Wiśniewską.

SOLIDARNOŚĆ SOLIDARITY

37

Dla mnie wy jesteście bohaterami za to, co robicie. Wiem, jak wiele uwagi

poświęcacie dzieciom, organizując dla nich zajęcia. To właśnie jest solidarność.

Henryka Krzywonos podczas spotkania w Świetlicy

You are heroes to me for all the work you do. I know very well about all the

attention you devote to those children, orga-nizing the classes for them, that is how soli-darity looks like.

Henryka Krzywonos.

38

Political Critique Cultural Center "On The Border" is located in the old border guard building.

In 2012 our organization was the main arranger of study vis-its to Czech Republic (Ostrava, Prague) and Poland (Wroclaw, Katowice). The participants in these visits were journalists and activists working in both countries. During the project we ran the “Czech News Bulle-tin” that was published online (www.dziennikopinii.pl).Many meetings were organized devoted to Polish-Czech matters.

GRANICA THE BORDER

Świetlica Krytyki Politycznej „N Granicy” znajduje się w dawnym punkcie Kon-trolnym Straży Granicznej na Moście Przyjaźni. Kiedyś pracowali tutaj celnicy i straż graniczna.

W maju 2013 roku zorganizowali-śmy nocne zwiedzanie budynku byłego przejścia granicznego. Oprowadzali nas dawni pracownicy budynku. Stało się to pretekstem do dyskusji na temat granicy i przemian, które miały miejsce w Cieszy-nie i środkowej Europie.

W 2012 roku Świetlica była głównym organizatorem wizyt studyjnych do Re-publiki Czeskiej (Ostrawa, Praga) oraz Polski (Wrocław, Katowice), w których udział wzięli dziennikarze i aktywiści działający w obydwu krajach. W czasie kilkumiesięcznej pracy prowadziliśmy Serwis czeski na stronie Dziennika Opi-nii (www.dziennikopinii.pl). Odbyły się również spotkania dotyczące spraw pol-sko-czeskich w Łodzi, Warszawie, Gdań-sku i Cieszynie. Od tego czasu regularnie współpracujemy z czeskim dwutygo-dnikiem „Advojka” oraz dziennikiem in-ternetowym A2larm. Artykuły czeskich partnerów ukazują się na stronie inter-netowej Dziennika Opinii.

39

40

In the year of 2012 we opened "On The Border" - a bookstore that functions as an active reading room, located in the same build-ing as the common room. This space is open for people who want to read, talk, meet or just hang. Many sections are to be found at the bookshop, including social sciences, engaged liter-ature and a children’s literature section with a lot of board games.

During the summertime we open an outdoor “Summer Read-ing Space”. Among other activ-ities that focus on promoting reading and literature, we organ-ize meetings with authors and we offer many workshops and con-certs.

KSIĘGARNIA/CZYTELNIA „NA GRANICY” BOOKSHOP AND READING ROOM ON THE BORDER

W 2012 roku otworzyliśmy Księgarnię/Czytelnię „Na Granicy”, która znajduje się w tym samym budynku, co Świetlica. To miejsce, gdzie można poczytać, porozma-wiać, spotkać się. Znajdziecie u nas dział książki społecznej, literaturę zaangażowa-ną dla dorosłych i młodzieży oraz specjal-ny dział dziecięcy wraz z grami.

Od dwóch lat w sezonie wiosen- no-letnim pod wiatą dawnego Punktu Kon-trolnego Straży Granicznej działa również LETNIA CZYTELNIA. Organizujemy plene-rowe spotkania, warsztaty, i koncerty w te-matyce książkowej i upowszechniające czytelnictwo.

41

WYOBRAŹNIA I DIALOG

IMAGINATION AND DIALOGUE

Świetlica Krytyki Politycznej „Na Granicy” próbuje odpowiadać na kryzys więzi i kryzys wyobraźni, biorąc pod uwagę lokalne potrzeby. Z jednej strony organizujemy debaty, na które zapraszamy najważniejszych ludzi świata nauki, kultury i polityki – wzięło w nich już udział ponad 120 panelistów i panelistek. Z drugiej strony inicjujemy dialog między mieszkańcami a samorządem. Poszerzamy pole dyskusji i staramy się organizować spotkania na tematy, które dotyczą bezpośrednio mieszkańców Cieszyna.

/

Political Critique Cultural Center "On The Border" focuses on work centered around the crisis of human bondage and the crisis of imagination, looked at from a local point of view. We organize debates where we invite figures active in the fields of science, culture and politics. So far we have had over 120 guests visiting. The other target areas are the initiation of a dialogue between the locals and the authorities. We try to expand the field where the discussion takes place, centering the topics that are strictly connected with the inhabitants of Cieszyn.

Ekonomista prof. Tadeusz

Kowalik podczas spotkania na

temat transformacji.

Dziennikarz „Polityki” Edwin

Bendyk podczas spotkania na

temat edukacji i nowych me-

diów. Prowadzenie: Agnieszka

Muras.

Jedno ze spotkań z kandyda-

tami na radnych do Rady Miej-

skiej, Starostwa Powiatowego

i na stanowisko burmistrza

miasta Cieszyna (2010). Pierw-

sze debaty przed wyborami,

które odbyły się w Cieszynie

zainicjowała Świetlica Krytyki

Politycznej „Na Granicy”.

Dyskusja na temat komunika-

cji w Cieszynie. Udział wzięli:

Adam Swakoń (wiceburmistrz

Cieszyna) , przedstawiciel

Urzędu Marszałkowskiego,

Wojciech Makowski (INSPRO).

Prowadzenie: Bartłomiej Białek.

Dyskusja na temat 7. Berliń-

skiego Biennale Sztuki Współ-

czesnej. Udział wzięli: Stani-

sław Ruksza (CSW Kronika

w Bytomiu), Wojciech Zrałek-

-Kossakowski, Zofia Waślicka,

dr Joanna Wowrzeczka.

Otwarcie Kongresu Kultury i Ko-

munikacji w Cieszynie (2012).

Od lewej: prof. Tadeusz Sławek,

dr Łucja Ginko, prof. Katarzyna

Olbrycht.

46

The idea that became a routine cycle, started by the students, is aimed at the involvement of the people in the town’s matters. Lo-cal experts and specialists are invited to take part in the strolls that are now regularly organized. During these town trips, as we call them, we discuss topics in culture, tourism, history and so-ciology.

SPACERY ZAANGAŻOWANE SPACERY EDUKACYJNE ENGAGED AND EDUCATIO-NAL STROLLS

Regularnie organizujemy otwarte spotka-nia spacerowe dla mieszkańców, w ra-mach cyklu Spacery edukacyjne: kierunki kultury, które prowadzą eksperci z Polski oraz lokalni specjaliści. Podczas wycie-czek po mieście dyskutujemy na tematy związane z kulturą, turystyką, historią, so-cjologią.

Joanna Rzepka-Dziedzic z galerii „Szara” oraz dr Bogusław Dziadzia (Uniwersytet Ślą-ski) podczas spaceru szlakiem sztuki w przestrzeni publicznej Cieszyna.

We write and comment on current events at "Opinion Daily". All the comments and texts we publish are mainly focused on topics of culture and education. Apart from "Opinion Daily", our writings are to be found in the local and national press.

Our team is often invited to take part in conferences and meetings.

Our work was filmed and shown in the documentary Transforma-tion Places and in a film about long term effects of the work done thanks to Orange Academy.

OPINIE OPINIONS

Piszemy i komentujemy bieżące wydarze-nia na łamach Dziennika Opinii. Teksty, które publikujemy, dotyczą przede wszyst-kim, choć nie tylko, edukacji i kultury. Do-datkowo nasze wypowiedzi, wywiady, komentarze i publikacje można znaleźć w mediach lokalnych oraz ogólnopolskich. Nasze doświadczenia dotyczące edukacji obywatelskiej i kulturalnej opisywałyśmy m.in. w publikacjach Społecznego Moni-tora Edukacji czy Narodowego Centrum Kultury.

Jesteśmy zapraszane na konferencje, spotkania i prowadzimy warsztaty tema-tyczne w całej Polsce.

O naszej działalności można też dowie-dzieć się z filmu Miejsca transformacji w re-żyserii Łukasza Konopy oraz prezentacji podczas TEDx Kraków, czy filmu na temat efektów długofalowych Akademii Orange.

Organizations that work with us:

• Ministry of National Education• Ministry of Culture

and National Heritage• Ministry of Labour

and Social Policy• Ministry of Foreign Affairs• Orange Foundation• Muncipal House of the Social

Services in Cieszyn• City Hall in Cieszyn• Open Society Foundations

Political Critique Cultural Center was founded and is run by Stanisław Brzozowski Association

We are most grateful to our friends, partners and donors for all their support.

We would like to invite you to keep on supporting our activities and we thank you for doing so in advance.

Do tej pory zaufali nam i nasze działania wsparli m.in.:• Ministerstwo Edukacji Narodowej• Ministerstwo Kultury

i Dziedzictwa Narodowego• Ministerstwo Pracy

i Polityki Społecznej• Ministerstwo Spraw Zagranicznych• Fundacja Orange• Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej

w Cieszynie• Urząd Miasta Cieszyna• Open Society Foundation

DZIĘKUJEMY THANK YOU

Świetlica Krytyki Politycznej została po-wołana i jest prowadzona przez Stowarzy-szenie im. Stanisława Brzozowskiego

Dziękujemy za wspieranie naszych działań wszystkim przyjaciołom, partnerom i dar-czyńcom!

Z A C H Ę C A M Y D O D A L S Z E G O W S PA R C I A ,

Z GÓRY DZIĘKUJEMY ZA POMOC!

Darowizny można przekazać, dokonując dobrowolnych wpłat na konto:

Tytuł przelewu „Darowizna na rzecz Świe-tlicy KP w Cieszynie”.

(KRS 0000242083, REGON 140369159, NIP 701-000-25-99)

Donations can be transferred by making voluntary contributions to the account:

Transfer title: " Donation for Politi-cal Critique Cultural Center ”.

Stowarzyszenie im. Stanisława BrzozowskiegoDNB Bank Polska S.A. nr konta 74 1370 1037 0000 1706 4446 9316

tekst: Anna Cieplak

redakcja: Zespół KP

skład i projekt: Anna Pluta

Cieszyn 2014

• Šimon Horák - koncert zespołu Berlinska Dróha i Čorna KruŠwa z Berlina (str.: 14, 15, 39, 40)

• Agnieszka Szreder - spotkanie z prezydentem Polski Bronisławem Komorowskim (str.: 26, 27, 29)

• Anna Jarosz - Głęboka Fest 2 (str.: 21, 34)

• Pozostałe zdjęcia: Świetlica Krytyki Politycznej „Na Granicy”

Supported by a grantfrom the Open Society Fundations.

Książka ukazuje się przy wsparciu Open Society Fundations.

Świetlica Krytyki Politycznej O!Świetlica Księgarnia/Czytelnia „Na Granicy”

Otwórz szkołę ! Świetlica KP na MixCloud Świetlica na Vimeo Inspirator

www.krytykapolityczna.pl/kluby/cieszyn

www.krytykapolityczna.pl