SVJETSKA TRGOVINA

-Međuzavisnost - globalno selo

Determinante rasta : tehničko-tehnološki proces, proces liberalizacije, međunarodna standardizacija,

Determinante rasta (2)

unifikacija međunarodnog privrednog prava,

stabilnost deviznih kurseva,

Determinante rasta (3)

Ostali faktori: privatizacija državnih preduzeća, ukidanje državnih monopola,

međunarodni marketing, neravnomjeran rast,

Determinante rasta (4)

pogoršanje odnosa razmjene zemalja u razvoju,

proces smanjenja tržišta: 400.000 ljudi svakodnevno umire od gladi

Rast svjetske proizvodnje i trgovine

1950-60 1960-70 1970-80 1980-90 1990-05

trgovina 6,5 8,3 5,2 3,7 6

proizvodnja 4,2 5,3 3,6 2,8 3

razlika 2,3 3 1,6 0.9 3

Rast svjetskog izvoza i proizvodnjegodina Rast vrijednosti

svj. izvozaRast obima svj.

izvozaRast

ProizvodnjeSvjetski

Brutoproizvod

1990 100 100 100 100

1995 145 136 107 107

2005 181 196 127 125

Razvoj savremene trgovinske politike

1. faza razvoja : do 1972 . liberalizam

2. faza razvoja :od 1972. do 1994. protekcionizam

SAD, Evropa – Japan -sektori tekstil i poljoprivreda

Razvoj savremene trgovinske politike

3. faza razoja od 1994 – liberalizam, institucionalizacija

4. Faza razvoja od 2008. -

G A T T

ITO / International Trade Organisation/

GENERAL AGREEMENT OF TARIFFS AND TRADE (GATT) /

Opšti sporazum o carinama i trgovini / General Agreement on Tariffs and Trade/

G A T T

Principi :1. Klauzula najpovlaštenije nacije -The

Most Favoured Nations Clause2. Princip nediskriminacije - nacionalni

tretman3. Princip konsolidacije 8 rundi pregovora Urugvajska runda pregovora - osnov

za WTO

PREGLED TRGOVINSKIH RUNDIRUNDA TRAJANJE BROJ

UČESNIKA% SMANJE NJA CARINA

ŽENEVSKA 1947 23 73

Anesijeva-Fr. 1949 13 73

Torkejeva-V.Br 1951 38 73

ŽENEVSKA 1956 26 73

Dilonova-Ž 1960-61 26 73

Kenedijeva-Ž 1964-67 62 35

TOKIJSKA-Ž 1973-79 102

URUGVAJSKA-Ž 1986-93 123

Promjena carinskih tarifa po rundama pregovora

0

5

10

15

20

25

30

35

40

оснивањеGATT-a

Dillon рунда Kennedy рунда Tokyo рунда Уругвајскарунда

Проценат царине

SVJETSKA TRGOVINSKA ORGANIZACIJA/WORLD TRADE ORGANISATION/ WTO

INSTITUCIJA

,

•Sjedište: Ženeva, Švajcarska• Datum osnivanja: 1. januar 1995. godine• Osnov: Urugvajska runda (1986-94)• Budžet: 184 891 500 CHF u 2008.g.

•Broj zaposlenih: 630•Rukovođenje: Generalni sekretar

SVJETSKA TRGOVINSKA ORGANIZACIJA/WORLD TRADE ORGANISATION/ WTO

Generalni savjet

Savjeti

Odbori

Radne grupe

Min. konf.*

GLAVNI ORGAN -MINISTARSKA KONFERENCIJA,

Usaglašena pravila

SLOBODNA TRGOVINA

PRINCIPI:1. PRINCIP NAJPOVLAŠTENIJE NACIJE2. PRINCIP NACIONALNOG TRETMANA3. PRINCIP MULTILATERALNOG SPORAZUMJEVANJA

4. PRINCIP SNIŽAVANJA I KONSOLIDACIJE CARINA

5. PRINCIP POSTEPENOG UKIDANJA CARINA

6. PRINCIP POSEBNOG TRETMANA ZEMALJA U RAZVOJU

Na osnovi .....

UGOVOR O

USLUGAMA

UGOVOR O

RJEŠAVANJU SPORO

VA

OSTALI UGOVOR

I

O INTELE

K-TUALNO

J SVOJiNI

UGOVOR

O ROBA

MA

UGOVORI STO

Ciljevi WTO

-Milenijumska runda- ciljevi: eliminacija visokih carina na izvoz tekstila u SAD;

Eliminacija carina na poljoprivredne proizvode;

Eliminacija carina na regionalnim granicama;

Sporazumi o povećanju stranih investicija;

Ciljevi WTO

Liberalizacija kretanja stanovništva, Jačanje mehanizma za rješavanje

sporova Tretman Kine , Rusije

Regionalne integracije

Amerika : - NAFTA ( Nort American Free Trade Agreement)Sjevernoamerička zona slobodne trgovine

(SAD, Kanada, Meksiko) CACM ( Central American Common Market) SELA - Latinsko američki ekonomski sistem MERCOSUR - Brazil, Argentina, Paragvaj,Urugvaj LAIA ( Latin American Integration Assotiation) Latinsko-američko udruženje za integraciju

Regionalne integracije

Afrika: ECOWAS - Economic Community of

West African StatesEkonomska zajednica zapadno-

afričkih zemalja ACP - Afričko-karibske pacifičke

grupe CARICIM (Caribian Community.) Zajednica Kariba

Regionalne integracije

Azija: OPEC Udruženje zemalja izvoznica nafte AFTA (Asian Free Trade Assotiation)

Azijska zona slobodne trgovine ASEAN - Aassociation of South-East Asian

NationsUdruženje zemalja jugoistočne Azije(Malezija, Indonezija,Filipini, Tajland,

Regionalne integracije

EAEC (East Asian Economic Caucus) Istočnoazijski ekonomski proces ANZCERTA ( The Australia- New

zeland Closer Economic Relations Trade Assotiation)

Australijsko- novozelandski trgovinski sporazum o tješnjoj ekonomskoj saradnji

Regionalne integracije

Evropa : Evropska unija

INSTITUCIONALIZACIA

-WTO

- IMF - WB

INSTITUCIONALIZACIA

1. Organizacije UN -Ekonomsko socijalni savjet UN,

Ekonomska komisija za Evropu ECOSOC, Aziju,....

-Konferencija za trgovinu i razvoj -UNCTAD

-Organizacija za industrijski razvoj UNIDO -Organizacija za ekonomsku saradnju i

razvoj, OECD

GLOBALIZACIJA

Uzroci globalizacije Efekti globalizacije

TRANSNACIONALNE KOMPANIJE

10 NAJZNAČAJNIJIH

1. MICROSOFT /SAD/ 2. NOKIA /FINSKA/ 3 TOYOTA MOTORS /JAPAN/ 4. INTEL /SAD/ 5. COCA-COLA /SAD/

TRANSNACIONALNE KOMPANIJE

6. SONY /JAPAN/

7. IBM /SAD/ 8. GENERAL ELECTRIC /SAD/ 9. NIKE /SAD/ 10. CITIGROUP /SAD/

INSTRUMENTI ZAŠTITE

Carine Necarinski instrumenti zaštite

EFEKTI CARINA

1. PRIMARNI EFEKTI –Direktno dejstvo

-Efekat na smanjenje uvoza -Zaštitni efekat/na proizbođača i zemlju Efekat na potrošnju Redistributivni efekat -Fiskalni efekat

GRAFIČKI PRIKAZ

DERIVIRANI EFEKTIINDIREKTNO DEJSTVO

Preraspodjela nacionalnog dohotka -Povećanje zaposlenosti kapacioteta -Poboljšanje Terms of trade -Efekti na platni bilans Valutni efekat

Intenzitet dejstva carina

SRAZMJERAN VELIČINI ZEMLJE

NECARINSKI INSTRUMENTIZAŠTITE

Premije Retenciona kvota Damping Preferencijali Prelevmani Kontigenti i kvote Zabrana uvoza i izvoza, dozvole za uvoz i

izvoz Devizne kvote

ADMINISTRATIVNI PROTEKCIONIZAM

Izvozne takse Porez na promet Diferencirane transportne tarife Obaveza avansnog depozita

OSTALI INSTRUMENTI ZAŠTITE

-"Dobrovoljno ogričenje uvoza” Državna trgovina Odredbe o porjeklu proizvoda Administrativne takse Komplikovana procedura uvoza Različiti standardi Politika deviznog kursa

OSTALI INSTRUMENTI ZAŠTITE

Državna intervencija