Svetislav Kostic jun2011

Uvod u finansijske derivate poreski aspekti

Beograd, 9. jun 2011. godine

Danas sa Vamamr Svetislav V. Kosti, LL.M Asistent na Pravnom Fakultetu Univerziteta u Beogradu (Poresko pravo) Saradnik Deloitte d.o.o. Beograd (Poreske usluge)

2011 Deloitte Touche Tohmatsu Limited

Uvod

Zakonski okvir i postojea tumaenja Ministarstva finansija Republike Srbije Uporedna praksa Ocena postojeeg stanja, mogua reenja i otvorena pitanja.


Zakonski okvir oporezivanja finansijskih derivata u Srbiji i tumaenja Ministarstva finansija Republike Srbije3Deloitte PowerPoint timesaver March 2011

Zakonski okvir oporezivanja finansijskih derivata u Srbiji

Zakon o porezu na dobit pravnih lica Zakon o porezu na dodatu vrednost Ugovori o izbegavanju dvostrukog oporezivanja

Osnovno pitanje za utvr ivanje poreskog tretmana - ta je po svojoj prirodi finansijski derivat, odnosno na koji nain utvrditi njegovu prirodu?


Tumaenja Ministarstva finansija Republike Srbije

Miljenje Ministarstva finansija Republike Srbije, br. 430-01-00328/2007-04 od 12. decembra.2007. godine:U sluaju zakljuenja kamatnog swap ugovora, ugovorne strane se obavezuju da plate odre ene iznose kamate, pa je obraunat iznos kamate koju rezidentni obveznik treba da plati nerezidentnom obvezniku (iznos koji se dobija primenom ugovorene kamatne stope na iznos glavnice - bruto iznos kamate koja u sebi sadri porez za obraun i plaanje) i osnovica za obraun poreza po odbitku, pri emu eventualna mogunost prebijanja ugovorom utvr enih obaveza ne moe biti od uticaja na poreski tretman kamate.

Miljenje Ministarstva finansija Republike Srbije, br. 430-07-00225/2009-04 od 7. oktobra 2009. godine:S obzirom da se, u konkretnom sluaju radi o opcijskom ugovoru (kao vrsti finansijskog derivata) koji je izveden iz drugog (osnovnog) pravnog posla (u ovom sluaju ugovora o kreditu zakljuenog izme u rezidentog pravnog lica (primaoca kredita) i nerezidentnog pravnog lica (davaoca kredita), a iji je predmet zatita od promene rasta kamatne stope (ugovorene u osnovnom pravnom poslu ugovoru o kreditu), te da izvravanje prava iz opcije upravo i zavisi od rasta te kamatne stope, miljenja smo da iznos premije, koju (na osnovu ugovora o opciji), rezidentnog pravno lice - kupac opcije plaa nerezidentnom - pravnom licu prodavcu opcije, u sutini ima prirodu prihoda nerezidenta, koji je, u skladu sa lanom 40. Zakona, oporeziv porezom po odbitku.2011 Deloitte Touche Tohmatsu Limited

Tumaenja Ministarstva finansija Republike Srbije razlike u pristupu

Miljenje iz 2007. godine znaaj upotrebe pojma kamata za utvr ivanje poreskog tretmana. Miljenje iz 2009. godine znaaj osnovnog odnosa iz koga je finansijski derivat izveden za utvr ivanje njegovog poreskog tretmana. Sudska praksa Vii trgovinskski sud, Reenje P. 10300/07 od 7. maja 2008. godine:Sledea napomena se tie finansijskih derivata. U ekonomskoj terminologiji finansijski derivati se sreu jo i pod nazivom izvedene hartije od vrednosti, pre svega zato to se njihova vrednost izvodi iz vrednosti neke druge osnovne aktive (sredstava - imovine, u obliku robe ili drugih hartija od vrednosti) koja se nalazi u njihovoj osnovi. Za razliku od obveznica ili akcija, finansijski derivati ne odravaju ni jedan od dva bazina odnosa koji se mogu pojaviti izme u emitenta (izdavaoca) i investitora ("ulagaa") u date hartije - ni duniko-poverilaki, ni vlasniki odnos. One predstavljaju neku vrstu uslovnih - kontigentnih prava na druge oblike finansijske aktive (akcije, obveznice, ostale osnovne hartije od vrednosti, kamatnu stopu, trine indekse, devizni kurs, itd.). Osnovno obeleje ovih finansijskih instrumenata je da njihova cena ne zavisi iskljuivo od odnosa ponude i tranje za njima, ve je od vrednosti vie osnovnih varijabila na ijoj osnovi su kreirani.


Oporezivanje finansijskih derivata prema tumaenju Ministarstva finansija Republike Srbije

Porez po odbitku iz lana 40. stav 1. Zakona o porezu na dobit pravnih lica. Alternativno oporezivanje po principu stalne poslovne jedinice (lan 3. stav 1 Zakona o porezu na dobit pravnih lica). PDV tretman u zavisnosti o prirode transakcije lan. 25 Zakona o PDV (oslobo enja bez prava na odbitak prethodnog poreza).


Oporezivanje finansijskih derivata i ugovori o izbegavanju dvostrukog oporezivanja

Odredba ugovora o izbegavanju dvostrukog oporezivanja koja odgovara clanu 11.3 Modelkonvencije OECD: 3. The term ''interest'' as used in this Article means income from debt-claims of every kind, whether or not secured by mortgage and whether or not carrying a right to participate in the debtor's profits, and in particular, income from government securities and income from bonds or debentures, including premiums and prizes attaching to such securities, bonds or debentures. Penalty charges for late payment shall not be regarded as interest for the purpose of this Article

Paragraf 21.1 Zvanicnog komentara na clan 11.3 Model-konvencije OECD (u odnosu na koje se Srbija nije ogradila): The definition of interest in the first sentence of paragraph 3 does not normally apply to payments under certain kinds of nontraditional financial instruments where there is no underlying debt (for example, interest rate swaps). However, the definition will apply to the extent that a loan is considered to exist under a substance over form rule, an abuse of rights principle, or any similar doctrine.


Oporezivanje finansijskih derivata i ugovori o izbegavanju dvostrukog oporezivanja

Odnos izme u domaeg zakonodavsta i ugovora o izbegavanju dvostrukog oporezivanja (koliziona priroda normi o izbegavanju dvostrukog oporezivanja) i sukob u odre ivanju prirode prihoda. Iustracije radi pojam autorske naknade iz ugovora o izbegavanju dvostrukog oporezivanja. Ukoliko bi prihvatili tumaenja Ministarstva finansija Republike Srbije npr. kod kamatnih swap ugovora umesto lana kojim se ure uje oporezivanje kamata, pravo na oporezivanje bi trebalo da se odre uje na osnovu lana koji se odnosi na ostale prihode (lan 21. Model-konvencije OECD), a koji po pravilu uvek dodeljuje iskljuivo pravo na oporezivanje dravi rezidentstva, odnosno spreava oporezivanje takvih prihoda nerezidenta po odbitku u Srbiji.


Uporedna praksa

10

Deloitte PowerPoint timesaver March 2011


Oporezivanje finansijskih derivata i uporedna praksa

U najveem broju uporednih poreskih sistema finansijski derivati imaju tretman posebnog predmeta oporezivanja. Drugim reima poreski tretman finansijskih derivata se odre uje nezavisno od poreskog tretmana odnosa iz koga su izvedeni (npr. zajam). Poreske norme uglavnom prate stepen razvoja finansijskog trita. Kada je re o prekograninim transakcijama, gotovo po pravilu prihodi po osnovu finansijskih derivata nee biti podloni oporezivanju po odbitku (oporezivanje po bruto principu), ve e biti oporezovani u skladu sa principom stalne poslovne jedinice (oporezivanje po neto principu koje zahteva odre eni stepen neposrednog prisustva nerezidenta u zemlji izvora). Srpski poreski propisi omoguavaju barem naelno usaglaavanje sa uporednim reenjima (pred sobom imamo, za poetak, problem tumaenja, a ne samih pravnih normi).


Ocena postojeeg stanja, mogua reenja i otvorena pitanja

12

Deloitte PowerPoint timesaver March 2011


Nekoliko stvari koje Vam moda nee prijati

a) Nedostatak sistemske saradnje izme u privrede (u ovom sluaju prvenstveno finansijskog sektora) i dravnih organa. Ad hoc reavanje problema bez uzimanja u obzir irih posledica (primer utanjena kapitalizacija). b) Neophodnost sistemske saradnje izme u privrede (u ovom sluaju prvenstveno finansijskog sektora) i dravnih organa sa ciljem sveobuhvatnog i dugoronog reavanja problema. c) Ulaganje u obuku poreskih organa. d) Nepostojanje aktivnog pristupa samih poreskih obveznika koji bi bio zasnovan na sutinskom poznavanju srpskog zakonodavstva.


Ocena postojeeg stanja

Tumaenja Ministarstva finansija nisu u skladu sa odredbama Zakona o porezu na dobit pravnih lica (ni ono iz 2007, kao ni ono iz 2009. godine). Sklonost poreskih organa ka porezu po odbitku. Ogromno optereenje koje porez po odbitku predstavlja za REZIDENTNE PORESKE OBVEZNIKE. Znaaj finansijskih derivata za srpsku privredu i ogranienja koja pred razvoj ovog oblika finansijske privrede (pa samim time i privrede uopte) postavlja postojee tumaenje Ministarstva finansija.


Mogua reenja i otvorena pitanja

Reavanje pitanja kroz nova miljenja Ministarstva finansija setite se miljenja za primenu lana 22a Zakona o porezu na dobit preduzea i poreskih bilansa za 2008 i 2009 godinu. Primena ugovora o izbegavanju dvostrukog oporezivanja lan 11 ili lan 21? Sveobuhvatno ure enje oporezivanja finansijskih derivata kroz obavezujua uputstva Poreske uprave, uz odgovarajue prilago avanje propisa. Zajedno ste jai. Ne zaboravite PDV!


16

2011 Deloitte Touche Tohmatsu Limited 2011 Deloitte Global Services

Documents

Svetislav Kostic jun2011