Süt Humması (Doğum felci, Süt Humması (Doğum felci, Hipokalsemi)Hipokalsemi)

Genellikle doğum sırasında yada doğumu Genellikle doğum sırasında yada doğumu izleyen 6-48 saat içinde ortaya çıkarizleyen 6-48 saat içinde ortaya çıkar

Yaşlı (>5), yüksek verimli ve iyi Yaşlı (>5), yüksek verimli ve iyi kondüsyonlu inekler daha duyarlıdırkondüsyonlu inekler daha duyarlıdır

Nedeni, doku sıvılarındaki iyonize Ca Nedeni, doku sıvılarındaki iyonize Ca miktarının azalmasıdırmiktarının azalmasıdır

Doğum öncesi rasyon Ca düzeyi önemlidirDoğum öncesi rasyon Ca düzeyi önemlidir

SemptomlarSemptomlar

İlk devre:İlk devre: Kısa sürerKısa sürer Heycanlanma, tetaniHeycanlanma, tetani Baş ve ayaklarda titremelerBaş ve ayaklarda titremeler Baş sallamaBaş sallama Dilini ağızdan çıkartmaDilini ağızdan çıkartma Diş gıcırdatma gözlenirDiş gıcırdatma gözlenir Beden ısısı çok az artmıştırBeden ısısı çok az artmıştır

İkinci devre:İkinci devre: Hayvan göğsü üzerine yatarHayvan göğsü üzerine yatar Bilinç yarı yarıya kaybolmuşturBilinç yarı yarıya kaybolmuştur Dalgın görünüştedirDalgın görünüştedir Başını (S) formunda böğrüne dayayarak Başını (S) formunda böğrüne dayayarak

yataryatar Arka ayaklarda felç görülürArka ayaklarda felç görülür Merme kururMerme kurur Deri ve bacaklar soğurDeri ve bacaklar soğur Beden ısısı azalır (37-38 oC)Beden ısısı azalır (37-38 oC)

Üçüncü devre: Üçüncü devre: Hayvan yatmış ve koma Hayvan yatmış ve koma durumuna girmiştirdurumuna girmiştir

Bacakları uzanmış ve gevşek bir durum Bacakları uzanmış ve gevşek bir durum almıştıralmıştır

Ayağa kalkması imkansızdırAyağa kalkması imkansızdır Beden ısısı düşmüştür (36-37 oC)Beden ısısı düşmüştür (36-37 oC) Tedavi edilmeyen hayvanlar 2-24 saat Tedavi edilmeyen hayvanlar 2-24 saat

içinde ölüriçinde ölür

KomplikasyonlarıKomplikasyonları Güç doğumGüç doğum Prolapsus uteriProlapsus uteri Retensiyo sekundunaryumRetensiyo sekundunaryum MetritisMetritis Döl verimi düşüklüğüDöl verimi düşüklüğü TimpaniTimpani Abomasumun yer değiştirmesiAbomasumun yer değiştirmesi KetozisKetozis MastitisMastitis Süt veriminin düşmesiSüt veriminin düşmesi Verim ömrünün düşmesiVerim ömrünün düşmesi

TedaviTedavi

Parenteral Ca tuzları verilirParenteral Ca tuzları verilir Anyonik tuzlar (Anyonik tuzlar (amonyum klorit, amonyum klorit,

amonyum sülfat, kalsiyum sülfat, amonyum sülfat, kalsiyum sülfat, magnezyum sülfatmagnezyum sülfat) verilir) verilir

Koruyucu olarak, doğuma 2-3 hafta kala Koruyucu olarak, doğuma 2-3 hafta kala düşük Ca içeren yemler verilmelidirdüşük Ca içeren yemler verilmelidir

Koyun ve keçilerde süt hummasıKoyun ve keçilerde süt humması

Süt verimi yüksek Süt verimi yüksek koyun ve keçilerde, koyun ve keçilerde, gebeliğin son dönemi gebeliğin son dönemi ile laktasyonun ilk ile laktasyonun ilk döneminde ortaya döneminde ortaya çıkarçıkar

Hastalığın ortaya çıkmasında;Hastalığın ortaya çıkmasında;

-Hayvanın yaşı-Hayvanın yaşı

-Irkı-Irkı

-Beslenme -Beslenme etkili olmaktadıretkili olmaktadır

-Tedavi amacıyla Ca preparatları -Tedavi amacıyla Ca preparatları (%40 (%40 kalsiyum boroglukonat)kalsiyum boroglukonat) iv verilmelidir iv verilmelidir

Enzootic AtaxiaEnzootic Ataxia Yeni doğan kuzu ve Yeni doğan kuzu ve

oğlaklarda oğlaklarda bakır bakır yetersizliğiyetersizliği sonucu sonucu meydana gelir.meydana gelir.

NedenleriNedenleri

Toprağın ve bitkilerin Cu bakımından Toprağın ve bitkilerin Cu bakımından yetersiz olmasıyetersiz olması

Rasyonun Cu bakımından yetersiz olmasıRasyonun Cu bakımından yetersiz olması Bakırın emilimini olumsuz etkileyen Bakırın emilimini olumsuz etkileyen

elementler (elementler (Mo, Ca, SO4Mo, Ca, SO4))

Bakır yetersizliğindeBakır yetersizliğinde AnemiAnemi Büyümede yavaşlamaBüyümede yavaşlama Kemikte bozukluklarKemikte bozukluklar Kıl ve yapağıda depigmentasyonKıl ve yapağıda depigmentasyon Yapağı verin ve kalitesinde bozukluklarYapağı verin ve kalitesinde bozukluklar Üreme performansında bozukluklarÜreme performansında bozukluklar Kardiovasküler defektlerKardiovasküler defektler Gastrointestinal bozukluklarGastrointestinal bozukluklar

SemptomlarSemptomlar

Hastalık iki şekilde görülür:Hastalık iki şekilde görülür:

1- 1- Kongenital formKongenital form (doğumla birlikte) (doğumla birlikte)

2- 2- Gecikmiş formGecikmiş form (doğumdan sonraki 4-8. (doğumdan sonraki 4-8. haftalar)haftalar)

--Hafif vakalardaHafif vakalarda; koşma esnasında arka ; koşma esnasında arka bacaklarda koordinasyon bozukluğu, ani bacaklarda koordinasyon bozukluğu, ani dönüşlerde bel bölgesinin yana kayması dönüşlerde bel bölgesinin yana kayması tipiktir. tipiktir.

Orta şiddetli vakalardaOrta şiddetli vakalarda;; Arka bacaklarda koodinasyon bozukluğu Arka bacaklarda koodinasyon bozukluğu

görülürgörülür Tutuk ve intizamsız yürümeTutuk ve intizamsız yürüme Sendeleyip yuvarlanmaSendeleyip yuvarlanma Köpek oturuşu Köpek oturuşu Bazı durumlarda körlük, sağırlık ve diş Bazı durumlarda körlük, sağırlık ve diş

gıcırdatması görülürgıcırdatması görülür Kan bakır seviyesi düşer (0.01-0.05 Kan bakır seviyesi düşer (0.01-0.05

mg/100 ml)mg/100 ml)

TedaviTedavi

Hastalara Cu takviyesi yapılmalıdır (bakır Hastalara Cu takviyesi yapılmalıdır (bakır glisinat 12.5 mg i.p., bakır sülfat oral, bakır-glisinat 12.5 mg i.p., bakır sülfat oral, bakır-kalsiyum asetat 50 mg i.p.)kalsiyum asetat 50 mg i.p.)

Bakır:molibden oranı dengelenmelidir Bakır:molibden oranı dengelenmelidir (Cu:Mo= 5:1)(Cu:Mo= 5:1)

Çayır-mera’ya 6-11 kg CuSO4/hektar Çayır-mera’ya 6-11 kg CuSO4/hektar püskürtülmelidirpüskürtülmelidir

Vit E/Se noksanlığı sendromuVit E/Se noksanlığı sendromu

Yüksek miktarda Yüksek miktarda doymamış yağ asitleridoymamış yağ asitleri veya veya bozulmuş yemlerinbozulmuş yemlerin tüketimi sonucu tüketimi sonucu ortaya çıkarortaya çıkar

Kötü depolama şartları hastalık riskini artırırKötü depolama şartları hastalık riskini artırır

NedenleriNedenleri

Yemlerde poli doymamış yağ asitlerinin fazla Yemlerde poli doymamış yağ asitlerinin fazla olmasıolması

Yemlerde yüksek miktarda peroksitlerin Yemlerde yüksek miktarda peroksitlerin varlığıvarlığı

Rasyonda Rasyonda vit Evit E yetersizliği yetersizliği Yemlerin nemli ve sıcak depolanmasıYemlerin nemli ve sıcak depolanması Yemlerde ağır metallerin fazlalığıYemlerde ağır metallerin fazlalığı

SemptomlarSemptomlar Oluşan radikaller ekstra ve intraselüler zararlar verirler Oluşan radikaller ekstra ve intraselüler zararlar verirler

((hücre membranı, mitokondri ve mikrozomlar etkilenir, hücre membranı, mitokondri ve mikrozomlar etkilenir, elektron transportu bozulur, eritrosit hidrolizi görülürelektron transportu bozulur, eritrosit hidrolizi görülür))

Doku-sülfidril grupları azalırDoku-sülfidril grupları azalır Karaciğer, kalp ve kaslarda enzim konsantrasyonu ve Karaciğer, kalp ve kaslarda enzim konsantrasyonu ve

aktivitesi azalıraktivitesi azalır Deride kollegenlerin bileşimi değişirDeride kollegenlerin bileşimi değişir Beyincikte damarlar zarar görürBeyincikte damarlar zarar görür Mutagen ve kanserojen etkiler görülürMutagen ve kanserojen etkiler görülür Sığırlarda eşin atılamamasına yol açar Sığırlarda eşin atılamamasına yol açar

(retentio secundinarium)(retentio secundinarium)

Tedavi ve korumaTedavi ve koruma Rasyona Rasyona vit Evit E (30 mg/kg KM) ve (30 mg/kg KM) ve SeSe (0.1- (0.1-

0.2 ppm) ilavesi gerekir0.2 ppm) ilavesi gerekir Na-selenitNa-selenit (0.6 ppm/KM) (0.6 ppm/KM) Selenyum Selenyum (0.8-1.1 ppm/KM)(0.8-1.1 ppm/KM) Alfa-tokoferolAlfa-tokoferol (15-50 mg/100 kg CA) (15-50 mg/100 kg CA) SelevitSelevit (5 ml/100 kg CA) (5 ml/100 kg CA) Etoxiquin (EQ), butil-hidroxi tluen (BHT), Etoxiquin (EQ), butil-hidroxi tluen (BHT),

butil-hidroxi alanin (BHA), askorbik asit (vit butil-hidroxi alanin (BHA), askorbik asit (vit C) C)

ALKALİ HASTALIĞIALKALİ HASTALIĞI

Se fazlalığı halinde alkali hastalığı ortaya Se fazlalığı halinde alkali hastalığı ortaya çıkar. çıkar.

Akut zehirlenmelerde,Akut zehirlenmelerde,– körlük, körlük, – güç nefes alma, güç nefes alma, – nabız düşüklüğü, nabız düşüklüğü, – solunum yetmezliği sonucu ölüm şekillenir. solunum yetmezliği sonucu ölüm şekillenir.

Alkali HastalığıAlkali Hastalığı

selenyumdan zengin topraklarda yetişen selenyumdan zengin topraklarda yetişen bitkiler insan ve hayvanlar için zehirlenmeye bitkiler insan ve hayvanlar için zehirlenmeye sebep olabilir.sebep olabilir.

Bitkilerle alınan Se, organizmada bulunan Bitkilerle alınan Se, organizmada bulunan sistein ve methiyonindeki kükürtle yer sistein ve methiyonindeki kükürtle yer değiştirerek toksik hale gelirdeğiştirerek toksik hale gelir

Selenyum zehirlenmesi kanatlılar dahil tüm Selenyum zehirlenmesi kanatlılar dahil tüm hayvanlarda görülür.hayvanlarda görülür.

SisteinSistein Seleno sisteinSeleno sistein

Mineral Maddelerin Birbirlerine Mineral Maddelerin Birbirlerine EtkileriEtkileri

Bir mineralin başka bir mineralin alınabilirliği Bir mineralin başka bir mineralin alınabilirliği üzerine olumsuz etki yapmasına üzerine olumsuz etki yapmasına ANTAGONİZM,ANTAGONİZM,

bir besin mineralin başka bir mineralin bir besin mineralin başka bir mineralin alınabilirliğini olumlu etki yapmasına da alınabilirliğini olumlu etki yapmasına da SİNERJİZİMSİNERJİZİM denmektedir denmektedir

Antagonizm ( Elementler Arası Antagonizm ( Elementler Arası Geçimsizlik)Geçimsizlik)

Antagonistik ElementAntagonistik Element Alımına Mani Olunan ElementAlımına Mani Olunan Element

Aşırı Azot (N)Aşırı Azot (N) Potasyum (K), Bakır(Cu), Bor(B)Potasyum (K), Bakır(Cu), Bor(B)

Aşırı Fosfor (P)Aşırı Fosfor (P) Potasyum(K), Kalsiyum(Ca), Potasyum(K), Kalsiyum(Ca), Çinko(Zn), Demir(Fe), Bakır(Cu)Çinko(Zn), Demir(Fe), Bakır(Cu)

Aşırı Potasyum (K)Aşırı Potasyum (K) Magnezyum(Mg), Bor(B)Magnezyum(Mg), Bor(B)

Aşırı Çinko (Zn)Aşırı Çinko (Zn) Mangan (Mn), Demir(Fe), Bakır(Cu)Mangan (Mn), Demir(Fe), Bakır(Cu)

Aşırı Mangan (Mn)Aşırı Mangan (Mn) Çinko(Zn), Demir(Fe)Çinko(Zn), Demir(Fe)

Aşırı Demir (Fe)Aşırı Demir (Fe) Fosfor(P), Mangan(Mn)Fosfor(P), Mangan(Mn)

Aşırı Bakır (Cu)Aşırı Bakır (Cu) Çinko(Zn), Mangan(Mn), Demir(Fe)Çinko(Zn), Mangan(Mn), Demir(Fe)

Elementler arası etkileşimElementler arası etkileşim

NN PP KK MgMg CaCa ZnZn CuCu MnMn BB MoMo FeFe

Azot (N)Azot (N) AA SS AA AA

Fosfor (P)Fosfor (P) AA AA AA AA AA

Potasyum (K)Potasyum (K) AA SS AA SS

Magnezyum (Mg)Magnezyum (Mg) SS AA

Kalsiyum (Ca)Kalsiyum (Ca) AA AA AA AA AA AA AA

Çinko (Zn)Çinko (Zn) AA AA AA

Bakır (Cu)Bakır (Cu) AA AA AA

Mangan (Mn)Mangan (Mn) AA AA

Bor (B)Bor (B)

Molibden(Mo)Molibden(Mo) SS AA AA AA

Demir (Fe)Demir (Fe) AA AA

Bakırın diğer elementlerle ilişkisiBakırın diğer elementlerle ilişkisiCu-Fe Cu-Fe ilişkisiilişkisi

Cu ve Fe her ikiside hematopoeziste görevlidir.Cu Cu ve Fe her ikiside hematopoeziste görevlidir.Cu yetersizliğinde Fe emilimi düşer.Depo proteinlerden yetersizliğinde Fe emilimi düşer.Depo proteinlerden Fe’nin salınımı taşınması ,dokulara salınımınde Fe’nin salınımı taşınması ,dokulara salınımınde seruloplazmin görevlidir.seruloplazmin görevlidir.

Cu-Co Cu-Co ilişkisiilişkisi

Co, karaciğerde Cu depolanmasına hizmet Co, karaciğerde Cu depolanmasına hizmet eder.Otlardaki bakırın sindirebilirliğini arttırır.eder.Otlardaki bakırın sindirebilirliğini arttırır.

Cu-ZnCu-Zn

Cu-CdCu-Cd

Cu-PbCu-Pb

Bu üç elemen bakırın antiagonisti olarak ele Bu üç elemen bakırın antiagonisti olarak ele alınır.emilimde metallotiyoenine bağlanmak üzere alınır.emilimde metallotiyoenine bağlanmak üzere yarışırlar.emildikten sonra taşınmak içinde albumine yarışırlar.emildikten sonra taşınmak içinde albumine bağlanmak için yarışırlar. Pb, toksik etki yaparak bağlanmak için yarışırlar. Pb, toksik etki yaparak sekonder bakır yetersizliğine yol açar.sekonder bakır yetersizliğine yol açar.

Cu-Mo-S Cu-Mo-S ilişkisiilişkisi

Mo önemli bir bakır antiagonistidir. Mo dan zengin Mo önemli bir bakır antiagonistidir. Mo dan zengin rasyonlar bakır yetersizliğine yol açar. Tek başına Cu rasyonlar bakır yetersizliğine yol açar. Tek başına Cu retansiyonunu değiştirmez,kükürtle birlikte Mo retansiyonunu değiştirmez,kükürtle birlikte Mo toksisitesi artar.toksisitesi artar.

Beslenme BiyokimyasıBeslenme Biyokimyası

Termodinamikte kavramlarTermodinamikte kavramlar

enerji (E)enerji (E) entalpi (H)entalpi (H) entropi (S)entropi (S) serbest enerji serbest enerji

(G)(G)

Termodinamikte bir organizma, bir hücre veya birbiri ile reaksiyona giren iki madde, sistem olarak tanımlanır. Bir sistem, bir çevre içinde yer almaktadır. Sistem ve çevrenin ikisi birlikte de evreni oluştururlar

de önemli termodinamik kavramlardır

Entalpi (H)Entalpi (H) enerji ile ilişkili bir durum fonksiyonudur; kimyasal reaksiyonlarda reaksiyon sisteminin ısı içeriğini tanımlar.

Bir kimyasal reaksiyon sırasında çevreye ısı yayılıyor veya çevreden ısı alınıyorsa reaksiyon sisteminde entalpi değişimi (H) olmaktadır.

H negatif () ise yani sistem çevreye ısı yayıyorsa, reaksiyon ekzotermik reaksiyondur

H pozitif (+) ise yani sistem çevreden ısı alıyorsa, reaksiyon endotermik reaksiyondur

Entropi (S)Entropi (S) Bir sistemdeki rasgelelik veya düzensizliğin kantitatif ifadesidir.

Bir kimyasal reaksiyonun ürünlerinin substratlardan daha kompleks ve daha düzensiz olmaları durumunda sistemin entropisinin arttığı [entropi değişimi (S) pozitif (+) ] kabul edilmektedir.

Bir kimyasal reaksiyonun ürünlerinin substratlardan daha az kompleks ve daha az düzensiz olmaları durumunda sistemin entropisinin azaldığı [entropi değişimi (S) negatif ()] kabul edilmektedir.

Serbest enerji (G)Serbest enerji (G) ((Gibbs serbest enerjisiGibbs serbest enerjisi))

iş yapmak için kullanılabilir enerjidir.

Kimyasal reaksiyonlarda reaksiyon sisteminin serbest enerjisi değişir (serbest enerji değişimi G sembolü ile ifade edilir). Bu değişiklik iş yapılmasıyla birlikte olur

[G negatif (G<0)] ise reaksiyon ekzergoniktir ve yazıldığı şekilde soldan sağa doğru kendiliğinden ilerler.

[G pozitif (G>0)] ise reaksiyon endergoniktir ve yazıldığı şekilde kendiliğinden ilerlemez.

Karbonhidratların sindirim ve Karbonhidratların sindirim ve emilimiemilimi

Nişasta ve glikojen tükürükteki -amilaz etkisiyle ağızda enzimatik olarak parçalanmaya başlar.

Pankreas -amilazı ve ince bağırsak 1,6-glikozidazı etkisiyle karbonhidrat sindirimi devam eder.

Disakkaritler, ince bağırsak epitel hücresi zarında yerleşik uygun disakkaridazlar tarafından tutulurlar.

Lipidlerin sindirim ve emilimiLipidlerin sindirim ve emilimi

Nötralize kimus içindeki lipidlerin ince bağırsakta sindiriminde ilk basamak emülsiyon oluşumudur.

Lipid sindiriminin ikinci basamağında emülsiyon partiküllerine safra tuzlarının katılmasıyla 16-20 Ao çapında miseller oluşur.

Misellerdeki lipidlere enzimlerin etkisi sonucu lipidler hidrolitik olarak parçalanırlar.

Trigliseridlerin hidrolizini katalize eden enzim, pankreas tarafından salgılanan ve optimal etkisini pH 7-9’da gösteren pankreatik lipazdır.

Proteinlerin sindirim ve emilimiProteinlerin sindirim ve emilimiHayvansal gıdalar ve baklagiller gibi bitkisel gıdalarla alınan proteinler, midede ısı ve HCl etkisiyle denatüre olurlar, midede ve ince bağırsaklarda proteinaz (pepsin, tripsin, kimotripsin, elastaz) ve peptidazlar (karboksipeptidaz, aminopeptidaz) yardımıyla parçalanırlar.

Proteinazlar ve peptidazlar mide ve bağırsak mukoza hücrelerinde, pankreas hücrelerinde, aktif olmayan proenzim (zimojen) şeklinde oluşurlar ve salgılandıktan sonra parçalanma suretiyle aktif hale gelirler