17
STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN INDIVIDU MENJADI ATEIS SKRIPSI OLEH: Louis Maxell NRP 7103014048 Fakultas Psikologi Universitas Katolik Widya Mandala Surabaya 2019

STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN …repository.wima.ac.id/20511/45/ABSTRAKSI.pdf · 2020. 1. 16. · STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN INDIVIDU MENJADI

  • Upload
    others

  • View
    16

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN …repository.wima.ac.id/20511/45/ABSTRAKSI.pdf · 2020. 1. 16. · STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN INDIVIDU MENJADI

STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN

KEPUTUSAN INDIVIDU MENJADI ATEIS

SKRIPSI

OLEH:

Louis Maxell NRP 7103014048

Fakultas Psikologi Universitas Katolik Widya Mandala

Surabaya 2019

Page 2: STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN …repository.wima.ac.id/20511/45/ABSTRAKSI.pdf · 2020. 1. 16. · STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN INDIVIDU MENJADI

GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN SESEORANG

MENJADI ATEIS

SKRIPSI

Diajukan kepada Fakultas Psikologi Universitas Katolik Widya Mandala

Surabaya untuk memenuhi sebagian persyaratan memperoleh

gelar Sarjana Psikologi

OLEH:

Louis Maxell NRP. 7103014048

Fakultas Psikologi Universitas Katolik Widya Mandala

Surabaya 2019

Page 3: STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN …repository.wima.ac.id/20511/45/ABSTRAKSI.pdf · 2020. 1. 16. · STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN INDIVIDU MENJADI

ii

Page 4: STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN …repository.wima.ac.id/20511/45/ABSTRAKSI.pdf · 2020. 1. 16. · STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN INDIVIDU MENJADI

iii

Page 5: STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN …repository.wima.ac.id/20511/45/ABSTRAKSI.pdf · 2020. 1. 16. · STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN INDIVIDU MENJADI

iv

Page 6: STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN …repository.wima.ac.id/20511/45/ABSTRAKSI.pdf · 2020. 1. 16. · STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN INDIVIDU MENJADI

v

Page 7: STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN …repository.wima.ac.id/20511/45/ABSTRAKSI.pdf · 2020. 1. 16. · STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN INDIVIDU MENJADI

vi

Halaman Persembahan

Penelitian ini dipersembahkan untuk:

Kedua Orangtuaku Tercinta

Diriku Sendiri

Sahabat-sahabatku terkasih

Masyarakat yang membaca skripsi saya

Page 8: STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN …repository.wima.ac.id/20511/45/ABSTRAKSI.pdf · 2020. 1. 16. · STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN INDIVIDU MENJADI

vii

HALAMAN MOTTO

“Consider it Done.”

“True Morality is doing what is right without the threat of divine

retribution nor the possibility of divine reward”

“Extraordinary claims require extraordinary evidence”

“Become a person who lives for THIS life, not for the one AFTER”

Page 9: STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN …repository.wima.ac.id/20511/45/ABSTRAKSI.pdf · 2020. 1. 16. · STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN INDIVIDU MENJADI

viii

Ucapan Terima Kasih

Puji syukur kehadirat Tuhan Yang Maha Esa atas segala limpahan

rahmat-Nya, bimbingan-Nya kepada peneliti selama pengerjaan

skripsi ini. Peneliti juga ingin mengucapkan terima kasih kepada

semua pihak yang turut serta membantu dan mendukung peneliti

selama penulisan skripsi ini. Oleh karena itu, peneliti ingin

menyampaikan terima kasih kepada:

1. Ibu Florentina Yuni Apsari, S.Psi., M.Si. selaku dekan

Fakultas Psikologi UKWMS atas segala bantuan yang telah

diberikan, terkait dengan proses perijinan dan hal-hal lainnya

yang mendukung peneliti dalam penyelesaian skripsi ini.

2. Agustina Engry, M.Psi., Psikolog selaku dosen pembimbing

skripsi dan dosen pendamping akademik atas segala masukan

dan bimbingan yang telah diberikan kepada peneliti hingga

skripsi ini dapat selesai dengan baik. Terima kasih pula telah

meluangkan waktu, memberikan dorongan dan semangat serta

kepercayaan kepada peneliti.

3. Bu Lilis, Mbak Eva dan Pak Anang selaku selaku tim Tata

Usaha Fakultas Psikologi UWMS, atas segala bantuan yang

diberikan kepada peniliti sejak awal perkuliahan hingga

terselesaikannya skripsi ini.

4. Tim Dosen Fakultas Psikologi UKWMS, atas segala

bimbingannya selama proses perkuliahan dan ilmu yang telah

Page 10: STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN …repository.wima.ac.id/20511/45/ABSTRAKSI.pdf · 2020. 1. 16. · STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN INDIVIDU MENJADI

ix

diberikan sehingga peneliti dapat menyelesaikan skripsi ini

dengan baik.

5. Keempat Orangtua tercinta, atas segala cinta, kasih sayang,

dukungan dan semangat yang tak henti diberikan kepada

peneliti sampai saat ini.

6. Para sahabat terkasih, atas dukungan dan bantuan serta selalu

memberikan kekuatan dan penghiburan pada peneliti disaat

ingin menyerah hingga akhirnya peneliti dapat menyelesaikan

skripsi hingga akhir.

7. Semua pihak terkait, teman-teman serta kerabat yang

selalu mendukung peneliti yang tidak dapat disebutkan satu

persatu.

8. Mas “A” selaku subjek penelitian ini, tanpa mu peneliti tidak

akan pernah menyusun skripsi ini hingga tuntas, terima kasih

atas kepercayaan dan pertolongan anda.

Surabaya, 30 November 2019

Louis Maxell

Page 11: STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN …repository.wima.ac.id/20511/45/ABSTRAKSI.pdf · 2020. 1. 16. · STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN INDIVIDU MENJADI

x

DAFTAR ISI

Halaman Judul ............................................................................... i Surat Pernyataan ............................................................................. ii Lembar Publikasi Karya Ilmiah ..................................................... iii Halaman Persetujuan ..................................................................... iv Halaman Pengesahan ...................................................................... v Halaman Persembahan ................................................................... vi Halaman Motto ............................................................................... vii Ucapan Terima Kasih ..................................................................... viii Daftar Isi ........................................................................................ x Daftar Tabel .................................................................................... xii Daftar Bagan ................................................................................... xiii Daftar Lampiran ............................................................................. xiv Abstraksi ......................................................................................... xv BAB I. PENDAHULUAN .............................................................. 1 1.1. Latar Belakang ......................................................................... 1 1.2. Fokus Penelitian ....................................................................... 5 1.3. Tujuan Penelitian .................................................................... 5 1.4. Manfaat Penelitian .................................................................. 5 1.4.1. Manfaat Teoritis ............................................................. 5 1.4.2. Manfaat Praktis .............................................................. 5 BAB II. LANDASAN TEORI ....................................................... 7 2.1. Kajian Literatur Seputar Fenomena Ateis ...................................... 7 2.2. Kajian Literatur Seputar Pengambilan Keputusan .......................... 11 2.3. Kajian Literatur Seputar Pengambilan Keputusan Seseorang Menjadi Ateis ......................................................................................... 14

Page 12: STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN …repository.wima.ac.id/20511/45/ABSTRAKSI.pdf · 2020. 1. 16. · STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN INDIVIDU MENJADI

xi

BAB III. METODE PENELITIAN ............................................... 17 3.1. Pendekatan Dalam Penelitian ................................................. 17 3.2. Informan Penelitian ................................................................. 18

3.2.1. Karakteristik Informan Penelitian ................................ 18 3.2.2. Cara Memperoleh Informan ......................................... 19

3.3. Metode Pengumpulan Data ..................................................... 19 3.3.1. Wawancara ................................................................... 19

3.4. Teknik Analisa Data ............................................................... 21 3.5. Validitas Penelitian .................................................................. 23 3.6. Etika Penelitian ....................................................................... 24 BAB IV. PELAKSANAAN DAN HASIL PENELITIAN ............ 25 4.1. Persiapan Pengambilan Data ................................................... 25

4.1.1. Peneliti .......................................................................... 25 4.1.2. Perijinan Penelitian ....................................................... 26

4.2. Proses Pengambilan Data ........................................................ 27 4.2.1. Pelaksanaan Pengambilan Data Dengan Informan “A” 27 4.2.2. Deskripsi Informan ....................................................... 28 4.2.3. Penambilan Data ........................................................... 28

4.3. Anamnesa ................................................................................ 29 4.4. Hasil Penelitian ........................................................................ 30

4.4.1. Pengolahan Data Informan ............................................ 30 4.4.2. Deskripsi Tema Informan .............................................. 43

4.5. Validitas Penelitian .................................................................. 52 BAB V. PENUTUP ........................................................................ 53 5.1. Bahasan .................................................................................... 53 5.2. Refleksi .................................................................................... 55 5.3. Kesimpulan .............................................................................. 55 5.4. Keterbatasan Penelitian ........................................................... 56 5.5. Saran ........................................................................................ 57 Daftar Pustaka ................................................................................ 59 Lampiran ......................................................................................... 62

Page 13: STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN …repository.wima.ac.id/20511/45/ABSTRAKSI.pdf · 2020. 1. 16. · STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN INDIVIDU MENJADI

xii

DAFTAR TABEL

Tabel 4.2.1 Jadwal Wawancara Dengan Informan .......................... 27 Tabel 4.4.1. Pengolahan Data Informan ......................................... 30

Page 14: STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN …repository.wima.ac.id/20511/45/ABSTRAKSI.pdf · 2020. 1. 16. · STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN INDIVIDU MENJADI

xiii

DAFTAR BAGAN

Bagan 4.4.2 Deskripsi Bagan .......................................................... 51

Page 15: STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN …repository.wima.ac.id/20511/45/ABSTRAKSI.pdf · 2020. 1. 16. · STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN INDIVIDU MENJADI

xiv

DAFTAR LAMPIRAN

Pernyataan Kesediaan Mengikuti Wawancara Partisipan A …………... 62

Pernyataan Keabsahan Wawancara Partisipan A ……………………… 63

Page 16: STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN …repository.wima.ac.id/20511/45/ABSTRAKSI.pdf · 2020. 1. 16. · STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN INDIVIDU MENJADI

xv

Louis Maxell (2019). “Gambaran pengambilan keputusan seseorang menjadi ateis”. Skripsi Sarjana Strata 1. Fakultas Psikologi Universitas Katolik Widya Mandala Surabaya.

ABSTRAKSI

Indonesia merupakan negara yang mengakui enam agama resmi, yakni Islam, Kristen, Katolik, Hindu, Buddha dan Konghucu. Meski demikian sebagian kecil penduduk Indonesia memilih untuk tidak bertuhan (Ateis). Secara hukum, ateis tidak memiliki tempat di dalam konstitusi negara, dan berdampak pada hak-hak orang tersebut di mata hukum Dengan adanya penolakan dan kecaman dari masyarakat, keterbatasan hak-hak di mata hukum terhadap seseorang yang mengaku sebagai ateis, sangatlah tidak mudah bagi mereka untuk menjalani keseharian dan membuka diri kepada masyarakat mengenai apa yang menjadi keyakinannya. Untuk menjadi seorang yang ateis membutuhkan sebuah proses, peneliti ingin menggali lebih dalam mengenai gambaran pengambilan keputusan seseorang menjadi ateis, yang pada kenyataanya mereka adalah warga Negara Kesatuan Republik Indonesia yang pada dasarnya berlandaskan Ketuhanan yang Maha Esa dan menjunjung tinggi religiusitas. pengambilan keputusan adalah suatu hasil atau keluaran dari proses mental yang membawa pada pemilihan suatu jalur tindakan diantara beberapa alternatif yang tersedia. Penelitan ini merupakan penelitian kualitatif dengan pendekatan studi fenomenologi melalui metode wawancara dengan satu informan. Kriteria informan penelitian ini adalah seorang ateis, dengan usia dewasa madya. Hasil penelitian ini menunjukkan bahwa gambaran proses pengambilan keputusan informan memutuskan menjadi ateis paling dipengaruhi oleh pengalaman informan mengenai kenyataan yang ada tidak sesuai dengan apa yang diajarkan oleh agama yang dia yakini sebelumnya. Kata Kunci: Ateis, Pengambilan Keputusan, Agama

Page 17: STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN …repository.wima.ac.id/20511/45/ABSTRAKSI.pdf · 2020. 1. 16. · STUDI KUALITATIF GAMBARAN PENGAMBILAN KEPUTUSAN INDIVIDU MENJADI

xvi

Louis Maxell (2019). “An Overview of The Decision-making Process being an Atheist”. Thesis Bachelor Degree 1. Faculty of Psychology Widya Mandala Catholic University Surabaya.

ABSTRACT

Indonesia is a country that officially recognize six religions, it is Islam, Christianity, Catholicism, Hinduism, Buddhism and Confucianism. Nevertheless a small portion of the Indonesian population does not believe in God (Atheist). By law, atheists have no place in the country's constitution, and have an impact on the rights of that person before the law. With the rejection and condemnation of the community, limited rights in the eyes of the law for someone claiming to be an atheist, it is not very easy for them to go about their daily life and open themselves to the community about what they believe. To become an atheist requires a process, researchers want to dig deeper into the picture of a person's decision making to be an atheist, in fact they are citizens of the Unitary Republic of Indonesia which is basically based on a God and upholds religiosity. Decision making is an outcome or output from a mental process that leads to the choice of an action pathway among the available alternatives. This research is a qualitative research with a phenomenological study approach through the interview method with one informant. The criterion of the informants of this study is an atheist, in the middle-adulthood. The results of this study indicate that the description of the decision-making process of the informant deciding to be an atheist is most influenced by the informant's experience of the reality that is not in accordance with what was taught by the religion he believed in before.

Key words: Atheist, Decision making, Religion