Streptococcal sýkingar

Þórir Svavar Sigmundsson

Læknanemi

Streptococcus

Gram pos coccar Vaxa í keðjum Aerob, anaerob, facultative anaerob Commensal vs. pathogen

Flokkun (hemolysa á blóðagar, mótefnavakar, lífefnahvörf) (mikil hemolysa) → Lancefield Group A - O (væg hemolysa) → Str.Viridans, Str.Pneumococcus

(engin hemolysa) → enterococcar

-hemolytískir Streptococcar

Gr A – str. pyogenes Gr B – str. agalactiae

(GBS) Til staðar í vaginal flóru

20 % kvenna Gr C – str. equisimilis,

str. dysgalactiae o.fl Gr D – s. bovis Gr F – s. millieri

“Grúppu A Streptococcus”

Sýkir um 20 – 30.000 Ísl á ári Algengast í börnum <10ára

Geta verið hluti af eðlilegri flóru (háls < 5%, nef, vagina, anus) Virulence háð yfirborðssameindum og toxínum...

M-prótein (>80 flokkar) bindast þekju hýsils Hindra upptöku átfruma – camouflage áhrif Samsvörun við klíníska mynd sýkingar

F-prótein bindast þekju hýsils via fibronectin C5a peptidase hindrar opsoneringu komplements Streptolysin O drepur átfrumur og hindrar migration þeirra SPE (streptococal pyrogenic exotoxin); nokkrar gerðir

Superantigen; Scarlett fever, Toxic Shock Syndrome ...og einnig ónæmiskerfi hýsilsins

Streptococcus Gr. A is starring Pharyngitis Scarlet Fever Erysipelas Cellulitis Necrotizing fascitis Proctitis Streptococcal toxic shock syndrome Also starring: impetigo, myositis, lymphangitis, pneumonia

...coming to a throat or a wound near you!!!

Pharyngitis (“hálsbólga”)

Hálssærindi, submandibular eitlastækkanir, hiti og hrollur Sjaldan hósti eða hæsi

Roði í koki, stækkaðar tonsillur og exudate, rauður og bólginn úfur Erfitt að greina í börnum

Rhinoveirur gefa svipuð einkenni Jafnvel í eldri börnum er klínísk greining einungis rétt í 75% tilvika Cecil´s

Textbook of medicine Lagast yfirleitt af sjálfu sér á 3-4 dögum með/án meðferðar Strep test (næmi 40-90%)

Pos → meðhöndla Penicillin 100mg/kg/d (1-12ára) / Clindamycin 10-20mg/kg/d Amoxiclav 20-40 mg/kg/d í 7-10 daga Cecils

Neg → hálskoksstrok í ræktun? Bíða með sýklalyf Fylgikvillar (hugsanlega): PSGN, Rheumatic fever, peritonsillitis

“Segðu Aaaaaaaa”

Scarlet Fever

Mun skæðari í byrjun 19.aldar (25-30% mortality) áður en sýklalyf og hitalækkandi lyf komu til sögunnar

“hálsbólga með útbrotum” Mikil hálssærindi, hár hiti

(delerium), aumir eitlar, útbrot (sandpappír, strawberry tounge), krampar

Fylgikvillar: Abscessar, OM + perforation,

meningitis, mastoiditis PSGN, Rheumatic fever

Meðferð

Erysipelas

Sýking í efstu húðlögum (dermis) – sjaldan invasive

Oftast á útlimum eða í andliti Áhættuþættir:

Rof á húð, sár, skert venu eða lymphuflæði

Skyndilegur roði, bólga og sársauki og hiti (systemic)

Skarpar útlínur Bullae á 2.-3.degi Strok? Penicillin i.v /Clindamycin i.v. Gengur yfir á 2-3 vikum

Húð flagnar af og ný vex í staðinn

Engin örmyndun

Cellulitis

Algengasta orsök cellulitis Einnig s.aureus

Sýking í dýpri húðlögum Roði (rauðbleikur), bólga, sársauki,

hiti (+systemic), hrollur, myalgia Vel afmarkað Vex hratt í byrjun (24 klst) Húðreaction; teygð, glossy, útbrot

Rx Status, diff, blóðræktun Strok?, biopsia?

Næmi 15-40% (Cecil´s) Meðferð:

Penicillin, Dicloxacillin, Clindamicin i.v. p.o.

Necrotizing Fasciitis

Flesh eating bacteria Mjög virulent, 20-30% mortality

Djúp sýking í mjúkvefjum Subcutis, fasciur, vöðvar

Íkomustaður baktería oft óljós Flís, nagli, glerbrot

Fyrstu 24 klst Roði, bólga, hiti, sársauki Vex mjög hratt proximalt og distalt

24-48 klst Roði dökknar (purple), blöðrur, bullae mæð tærum gulum vökva

4-5.dagur Dauði á vef (gangrene) - necrosis

Getur þróast yfir í Toxic Shock Syndrome

Necrotizing fasciitis

Meðferð

Meðferð i.v. Sýklalyf

Clindamycin Penicillin

Clindamycin talið betra í djúpum invasívum streptococcal sýkingum(cecil´s) Hemur tjáningu á M-próteinum Hindrar toxín myndun Lengri postantibiotic áhrif

Fasciotomy Léttir á þrýstingi Minnkar necrosu

Surgical debridement Amputation