Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych · Ŝe polityka społeczna jest polityką prorodzinną. W nauce o polityce społecznej terminem „problemy społeczne” oznacza

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych

Gminy Jarocin 2008 – 2020

Jarocin 2008

2

3

Dokument został opracowany przez

Zespół ds. opracowania Gminnej Strategii

Rozwiązywania Problemów Społecznych

w Miejsko-Gminnym Ośrodku Pomocy

Społecznej w Jarocinie

4

5

SPIS TREŚCI

I. PODSTAWY METODOLOGICZNE I WSTĘPNA ANALIZA PROBLEMÓW.........7

1. Podstawy prawne. .......................................................................................................7

2. ZałoŜenia metodologiczne. ........................................................................................8

3. ZałoŜenia wynikające z dokumentów strategicznych na szczeblu

europejskim i krajowym. ...........................................................................................11

3.1. Dokumenty wspólnotowe. .................................................................................12

3.2. Dokumenty krajowe. ..........................................................................................14

3.3. Dokumenty regionalne.......................................................................................15

II. CZĘŚĆ DIAGNOSTYCZNA. ......................................................................................20

1. Ogólna charakterystyka gminy. ...............................................................................20

2. Demografia gminy. ....................................................................................................20

3. Pomoc społeczna w gminie Jarocin. ......................................................................21

3.1. Bezrobocie...........................................................................................................24

3.2. Opieka nad dzieckiem. ......................................................................................25

3.3. Osoby niepełnosprawne....................................................................................28

3.4. Problem uzaleŜnień i przemocy w rodzinie. ...................................................29

3.5. Sytuacja zdrowotna mieszkańców...................................................................33

4. NajwaŜniejsze problemy społeczne w gminie.......................................................38

5. Analiza SWOT............................................................................................................39

6. Zasoby umoŜliwiające rozwiązywanie problemów społecznych. .......................43

III. CZĘŚĆ PROGRAMOWA. ........................................................................................46

1. Cele strategiczne i szczegółowe. ............................................................................46

2. Monitoring i wdraŜanie strategii...............................................................................56

3. Cechy programów i projektów. ................................................................................57

6

IV. SEKTOROWE PROGRAMY Z ZAKRESU POLITYKI SPOŁECZNEJ

W GMINIE JAROCIN. ............................................................................................... 59

1. Gminny system profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną. ............................ 59

2. Lokalny program pomocy społecznej. ................................................................... 66

3. Gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych

dla Gminy Jarocin. ................................................................................................... 70

4. Gminny program przeciwdziałania narkomanii dla Gminy Jarocin. .................. 71

5. Program przeciwdziałania przemocy dla Gminy Jarocin. .................................. 74

6. Program współpracy Gminy Jarocin z organizacjami pozarządowymi

oraz innymi podmiotami prowadzącymi działalność poŜytku publicznego. ..... 75

V. ZADANIA PRZEWIDZIANE DO REALIZACJI W GMINIE JARO CIN

NA LATA 2008 -2020. ...............................................Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.

7

I. PODSTAWY METODOLOGICZNE I WSTĘPNA ANALIZA PROBLEMÓW.

1. Podstawy prawne.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych ma stanowić podstawę

do realizacji względnie trwałych wzorów interwencji społecznych podejmowanych

w celu zmiany lub poprawy tych zjawisk występujących w obrębie danej

społeczności, które oceniane są negatywnie. Strategia charakteryzuje

w szczególności działania publicznych i prywatnych instytucji rozwiązujących

kwestie społeczne podejmowane dla poprawy warunków zaspokojenia potrzeb

przez wybrane kategorie osób i rodzin.

Obowiązek opracowania Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych

wynika wprost z ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004r.

RóŜnorodność problemów społecznych występujących w gminie powoduje

konieczność wzięcia pod uwagę takŜe innych aktów prawnych, które mają istotny

wpływ na konstrukcję dokumentu i rozwiązywanie zadań społecznych

w przyszłości. Są to m.in.:

− ustawa z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności poŜytku publicznego

i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873 z późn. zm.),

− ustawa z dnia 13 czerwca 2003r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. Nr 122, poz.

1143 z późn. zm.),

− ustawa z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku

pracy (Dz. U. Nr 99, poz.1001 z późn. zm.),

− ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości

i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz.1231 z późn.

zm.),

− ustawa z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz

zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 z późn. zm.),

− ustawa z dnia 24 kwietnia 1997r. o przeciwdziałaniu narkomanii

(Dz. U. z 2003r. Nr 24, poz. 198 z późn. zm.).

8

Oprócz powyŜszych aktów prawnych przy realizacji strategii moŜe

zachodzić potrzeba odwołania się równieŜ do ustaw i aktów wykonawczych

z zakresu ochrony zdrowia, oświaty i edukacji publicznej oraz budownictwa

socjalnego.

Opracowując lokalną strategię integracji i rozwiązywania problemów

społecznych, uwzględniono dokumenty programowe, w których akcentuje się

konieczność zapewnienia dialogu i partnerskiej współpracy instytucji rządowych,

samorządowych, organizacji pozarządowych oraz biznesu, a takŜe za niezbędną

uznaje się równieŜ partnerską współpracę z osobami podlegającymi wykluczeniu

społecznemu. Są to przede wszystkim:

− Narodowy Plan Rozwoju na lata 2007 – 2013,

− Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego,

− Sektorowy Program Operacyjny Kapitał Ludzki.

2. ZałoŜenia metodologiczne.

Nagła zmiana systemu politycznego w Polsce zaowocowała

demokratyzowaniem Ŝycia w wielu jego aspektach. Zapoczątkowała takŜe

odchodzenie od modelu państwa opiekuńczego. Tak duŜe zmiany połączone

z wprowadzeniem gospodarki rynkowej wywołały obok pozytywnych, takŜe

niekorzystne zmiany społeczne i takie negatywne zjawiska jak:

− rozwarstwienie społeczne (dychotomiczny podział na: wygrani – przegrani,

biedni – bogaci, pracujący – bezrobotni, itp.);

− marginalizacja społeczna wielu jednostek i duŜych grup społecznych;

− rosnąca pauperyzacja – znaczne obniŜenie standardu Ŝycia polskich rodzin;

− nierówności społeczne w dostępie do pracy, edukacji, kultury, lecznictwa.

PowyŜsze rodzi przed samorządem konieczność strategicznego rozwiązywania

problemów społecznych dotykających pojedynczych osób, rodzin oraz całych grup

społecznych, problemów o szczególnie wysokim stopniu dotkliwości dla Ŝycia.

Socjologowie utrzymują, Ŝe w obszarze polityki społecznej występuje konflikt

9

interesów, konflikt pomiędzy ideą a działaniem – idee wyprzedzają działania

i rzeczywistość.

Julian Auleytner, analizując politykę społeczną jako działalność państwa w pracy

„Polityka społeczna. Teoria i praktyka”, określa następująco rolę państwa

w zakresie podmiotu polityki społecznej:

− Celem działalności państwa i samorządu (jako podmiotu) jest poprawa

połoŜenia materialnego i wyrównywanie szans Ŝyciowych grup społeczeństwa

ekonomicznie i socjalnie najsłabszych;

− Prowadzenie bieŜących działań osłonowych;

− Widzenie zagroŜeń społecznych z wyprzedzeniem;

− Dorównywanie do standardów unijnych i międzynarodowych;

− Polityka społeczna w nowym ustroju przestała być własnością państwa;

− Określenie publicznych funduszów celowych i administrowanie nimi;

− Określenie zadań w zakresie socjalnej funkcji państwa.

W polityce społecznej Unii Europejskiej, co nie jest bez znaczenia z uwagi

na nasze przystąpienie do tej struktury, podstawę wszelkich działań stanowią cele

odnoszące się do trzech obszarów:

− polepszenie warunków Ŝycia, pracy i kształcenia;

− prawo do zatrudnienia i prawo do wykształcenia;

− stworzenie systemu zabezpieczenia społecznego.

Realizacja tych celów oparta jest na zasadach socjalnych wspólnoty:

− zasadzie subsydiarności,

− zasadzie osobistej wolności,

− zasadzie solidarności.

Ogólnie akceptowanymi wartościami współczesnej polityki społecznej, które

powinny znaleźć odzwierciedlenie w strategii, są:

− bezpieczeństwo socjalne, tzn. gwarancja dochodów i usług na wypadek

pojawienia się tzw. ryzyka socjalnego (choroba, bezrobocie, inwalidztwo, itp.);

10

− wiara w zasoby ludzkie, a więc inwestycje w człowieka, tzw. tworzenie równych

szans rozwoju dla ludzi;

− pokój społeczny, traktowany jako wartość podstawowa dla utrzymania

harmonijnej współpracy i współŜycia między ludźmi (redystrybucja dochodu

narodowego na rzecz grup upośledzonych jak i dialogu społecznego);

− Ŝycie rodzinne – uznanie rodziny za podstawową instytucję społeczną,

tzn. Ŝe polityka społeczna jest polityką prorodzinną.

W nauce o polityce społecznej terminem „problemy społeczne” oznacza się

wszelkiego rodzaju dolegliwości, zakłócenia, niedogodności występujące w Ŝyciu

zbiorowym. Natomiast określeniem „kwestia społeczna” wyróŜnia się wśród nich te,

które:

− odznaczają się szczególną dolegliwością dla potencjału osobowego

społeczeństwa,

− są następstwem niedostosowania sposobu, w jaki funkcjonuje społeczeństwo,

do podstawowych potrzeb indywidualnych i zbiorowych,

− nie są moŜliwe do rozwiązania siłami pojedynczych grup ludzkich.

W węŜszym znaczeniu termin kwestia społeczna oznacza konkretny problem

o szczególnie wysokim stopniu dotkliwości dla Ŝycia i współdziałania członków

społeczności.

W szerszym znaczeniu oznacza on przeciwieństwo pomiędzy zasadami

obowiązującymi w danym społeczeństwie, formacji ustrojowej czy nawet

cywilizacji, a dąŜeniami jednostek i zbiorowości do godnego Ŝycia. Jan Danecki

w publikacji „Kwestie społeczne – istota, źródła, zarys diagnozy” przyjmuje,

iŜ „źródła kwestii społecznych tkwią wewnątrz społeczeństwa: w mechanizmach

Ŝycia zbiorowego (…) mogą być – jak kaŜdy problem społeczny – ograniczane

i rozwiązywane we wszystkich skalach współŜycia: od rodziny poprzez środowiska

lokalne i zawodowe po skale ogólnopaństwową (…) równieŜ międzynarodową”.

Mechanizmów powstawania problemów społecznych – kwestii społecznych

upatrywać naleŜy w funkcjonowaniu społeczeństwa. Są nimi przede wszystkim:

− dezorganizacja społeczeństwa,

11

− gwałtowna zmiana społeczna,

− opóźnienia kulturowe,

− przemiany gospodarze wyprzedzające przemiany w sposobie myślenia

i działania,

− złe funkcjonowanie instytucji politycznych czy administracyjnych,

− niekompetencja polityków czy urzędników państwowych,

− dysfunkcjonalność instytucji społecznych,

− dominacja grup społecznych, eksploatacja, wyzysk,

− nierówności społeczne, niesprawiedliwość społeczna,

− złe funkcjonowanie instytucji edukacyjnych,

− nieprzystosowanie do pełnienia określonych ról społecznych.

W opracowaniu lokalnej strategii rozwiązywania problemów społecznych

wysoce przydatne moŜe być pojęcie deinstytucjonalizacji w pomocy społecznej,

gdzie pomoc winna po pierwsze słuŜyć Ŝyciowemu usamodzielnianiu się osób

i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem, po drugie umacniać rodzinę i wreszcie

być w moŜliwie najszerszym zakresie zapewniona w społeczności lokalnej.

3. ZałoŜenia wynikające z dokumentów strategicznych na szczeblu

europejskim i krajowym.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy jest obok

programów opracowywanych przez powiat, województwo czy na poziomie

krajowym, dokumentem pozwalającym na skuteczne programowanie działań

w obrębie lokalnym. WaŜne jest zatem, aby działania opracowane, a prowadzone

przez poszczególne jednostki szczebla terytorialnego nie powielały się, ale

wynikały jedne z drugich i uzupełniały się tworząc konstrukcyjną ciągłość.

12

3.1. Dokumenty wspólnotowe.

Polityka spójności Unii Europejskiej na lata 2007 – 2013.

WaŜnym ustaleniem podjętym przez Unię Europejską jest prowadzenie

polityki spójności. Oznacza to, Ŝe będzie ona nadal wspierać zmniejszanie

i znoszenie nierówności społecznych i ekonomicznych, ponadto od 2007 roku

równieŜ terytorialnych. Takie ustalenia są bardzo korzystne dla naszego kraju,

gdyŜ wspierają zmniejszenie róŜnic rozwojowych państwa i społeczeństwa

względem innych członków Unii Europejskiej.

Pozwala takŜe zmniejszać róŜnice rozwojowe wewnątrz kraju i daje moŜliwości,

jeśli nie ich całkowitej likwidacji, to przynajmniej ich zmniejszaniu się. Wynikające

z powyŜszych załoŜeń ramy polityki spójności na lata 2007 – 2013 opierać się

będą na następujących zasadach:

− koncentracji – zarówno tematycznej, jak i geograficznej,

− konwergencji – stymulowania potencjału wzrostu gospodarczego w odniesieniu

do regionów kwalifikujących się do wsparcia,

− regionalnej konkurencyjności i zatrudnienia – koncentracji na ograniczonej

liczbie priorytetów takich, jak badania, innowacyjność, dostępność i tworzenie

miejsc pracy,

− europejskiej współpracy terytorialnej – promocji silniejszej integracji,

− poprawie zdolności rządzenia.

Strategia Lizbońska.

Wśród załoŜeń zawartych w Strategii Lizbońskiej (dokumencie przyjętym na

Szczycie Rady Europejskiej w marcu 2000r.) waŜnym jest uczynienie z Unii do

2010 roku „najbardziej dynamicznej i konkurencyjnej, opartej na wiedzy gospodarki

świata, która zdolna byłaby do zrównowaŜonego wzrostu z większą liczbą lepszych

miejsc pracy i odznaczałaby się większą spójnością społeczną oraz szacunkiem

13

dla środowiska przyrodniczego” (element środowiska przyrodniczego został

wprowadzony po szczycie w Goeteborgu – czerwiec 2001). Dokument ten stał się

najwaŜniejszym programem społeczno-ekonomicznym w Unii Europejskiej

stanowiącym odpowiedź na postępującą globalizację, rozwój technologii, wzrost

konkurencyjności gospodarek na świecie, pojawienie się bezrobocia, a takŜe na

przemiany strukturalne spowalniające rozwój gospodarczy w Europie.

PowyŜsze stanowi główny cel Strategii Lizbońskiej, a jego zrealizowaniu słuŜyć

mają działania systemowo-regulacyjne oraz koncentracja wydatków środków

publicznych słuŜące:

− szybkiemu przechodzeniu do gospodarki opartej na wiedzy, w tym działania

ukierunkowane na rozwój społeczeństwa informacyjnego, badania i innowacje

oraz na kształcenie odpowiednich kwalifikacji i umiejętności;

− liberalizacji i integracji tych rynków i sektorów, których wspólny rynek de facto

nie objął - telekomunikacji, energetyki, transportu, poczty, a takŜe usług

finansowych oraz całość rynku usług;

− rozwojowi przedsiębiorczości - deregulacji i lepszemu wsparciu ze strony

administracji (likwidacja barier administracyjno-prawnych), łatwiejszemu

dostępowi do kapitału i technologii, ograniczaniu zakłócającej konkurencję

pomocy publicznej, tworzeniu równego pola konkurencji;

− wzrostowi zatrudnienia i zmianie modelu społecznego; wzrostowi aktywności

zawodowej, uelastycznieniu rynku pracy, poprawie edukacji, unowocześnieniu

systemu zabezpieczeń społecznych, ograniczaniu biedy i wykluczeniom

społecznym;

− dbałości o trwałe fundamenty rozwoju i środowisko przyrodnicze: ograniczaniu

zmian klimatycznych, zachowaniu zasobów naturalnych.

Strategia Lizbońska jest zgodna z interesami naszego kraju, co nie oznacza,

Ŝe naleŜy bezwzględnie akceptować i realizować wszystkie zawarte w niej

załoŜenia. NaleŜy wybrać cele priorytetowe dla Polski z wymienionych powyŜej,

które najszybciej i w sposób najbardziej korzystny dla społeczeństwa pozwolą

zmniejszyć róŜnice gospodarcze i społeczne. Efektywniejszemu i szybszemu

realizowaniu Strategii Lizbońskiej mają słuŜyć plany rozwoju opracowywane na

14

róŜnych szczeblach władzy i pomagające wprowadzać kolejne reformy słuŜące

realizacji zawartych w strategii celów ekonomicznych, społecznych

i ekologicznych.

3.2. Dokumenty krajowe.

Narodowy Plan Rozwoju .

Narodowy Plan Rozwoju na lata 2007 – 2013 jest dokumentem spajającym

wszystkie działania o charakterze rozwojowym podejmowane na terenie kraju. Jest

narzędziem programowania i koordynacji działań podmiotów publicznych,

prywatnych i społecznych. NPR jest koncepcją modernizacji polskiej gospodarki.

Zakłada interwencyjne działanie państwa, skoncentrowane na stymulowaniu

i utrwalaniu tendencji rozwojowych.

Strategia rozwoju województwa powinna wpisać się w projektowane w NPR cele

rozwojowe, by zapewnić Wielkopolsce moŜliwości realizacji własnych celów.

Cele formułowane są w NPR w trzech wymiarach:

− strukturalnym – poprzez oddziaływanie na cechy strukturalne gospodarki,

− przestrzennym – poprzez oddziaływanie na zagospodarowanie przestrzenne

kraju,

− regionalnym – poprzez oddziaływanie na rozwój i konkurencyjność regionów

(województw).

NPR określający zarówno oś rozwoju Polski, jak równieŜ jej pozycję konkurencyjną

w Unii Europejskiej. Wyznacza następujące cele strategiczne:

− utrzymanie gospodarki na ścieŜce wysokiego wzrostu gospodarczego,

− wzmocnienie konkurencyjności przedsiębiorstw i regionów oraz wzrost

zatrudnienia,

− podniesienie poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej.

Priorytetami w osiąganiu wymienionych celów mają być: wiedza i kompetencje,

zatrudnienie, aktywizacja i mobilność, przedsiębiorczość i innowacyjność,

15

integracja społeczna, inwestycje i gospodarowanie przestrzenią oraz dobre

rządzenie.

Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego .

Wśród załoŜeń NSRR widnieje zapewnienie wzrostu poziomu Ŝycia przy

zachowaniu zasad rozwoju konkurencyjności kraju i regionów oraz przy

jednoczesnej koncentracji na pobudzaniu i utrwalaniu pozytywnych tendencji

rozwojowych w regionach z wykorzystaniem ich wewnętrznych zasobów.

NSRR jako główne narzędzie polityki regionalnej państwa, określa zasadnicze cele

i kierunki rozwojowe oraz metody wyrównywania szans, mając na celu spójność

gospodarczą, społeczną i przestrzenną kraju oraz jego zrównowaŜony rozwój.

NSRR jest dokumentem rządowym obowiązującym wszystkie resorty. NSRR

określa istotne zagadnienia rozwoju regionalnego kraju, dając rękojmię ich

realizacji samorządom wojewódzkim oraz ukierunkowuje i koordynuje istotne

działania sektorowe mające wpływ na rozwój regionalny państwa. Ustalenia

NSRR, powstające przy współudziale przedstawicieli samorządów wojewódzkich,

z uwzględnieniem regionalnych zróŜnicowań, powinny znajdować odbicie

i rozwinięcie w strategiach rozwoju województw. NSRR wyznacza następujące

cele kierunkowe:

− większa konkurencyjność województw,

− większa spójność społeczna, gospodarcza i przestrzenna,

− szybki wzrost - wyrównywanie szans rozwojowych.

3.3. Dokumenty regionalne.

Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego przyjęta w 2000 roku,

zawiera wizję i misję Wielkopolski jako regionu, a takŜe stanowi podstawę do

opracowania nowego dokumentu na lata 2007 – 2020.

16

Wizja:

Województwo Wielkopolskie regionem: Nowoczesnym, Zi ntegrowanym.

Misja:

Skupienie wszystkich podmiotów działających na rzecz wzrostu

konkurencyjności regionu i poprawy warunków Ŝycia mieszkańców.

Uzyskanie efektu synergii poprzez stworzenie spójne j koncepcji

wykorzystania środków.

Cele generalne i szczegółowe:

1. Zapewnienie mieszkańcom warunków do podwyŜszania poziomu Ŝycia,

poprzez rozwój takich elementów jak:

− praca,

− byt materialny,

− rozwój duchowy,

− bezpieczeństwo,

− opieka nad rodziną, troska o wychowanie młodego pokolenia,

upowszechnienie postaw solidarności społecznej, w tym troski o osoby

biedne, w starszym wieku, niepełnosprawne.

2. Zwiększanie konkurencyjności gospodarki w stosunku do innych regionów

Europy:

− unowocześnienie struktury gospodarki,

− znalezienie i wykorzystanie nowych kół napędowych gospodarki, w tym

budownictwa mieszkaniowego,

− wielofunkcyjny rozwój wsi,

− wzrost efektywności gospodarki,

− poprawa transferu technologii,

− wzrost konkurencyjności gospodarki,

− trwałość i harmonia rozwoju,

17

− rozwój i uelastycznienie kwalifikacji zawodowych mieszkańców oraz wzrost

ich aktywności gospodarczej (intensywny rozwój małych i średnich

przedsiębiorstw),

− przebudowa, a w znacznej części budowa zaplecza infrastrukturalnego.

3. Wzrost wewnętrznej integracji i istotna poprawa jakości przestrzeni:

− wewnętrzna integracja regionu,

− przezwycięŜanie partykularyzmów terytorialnych,

− właściwa struktura przestrzenna,

− stworzenie szans rozwoju społeczno-gospodarczego obszarom

ekonomicznie opóźnionym i nie posiadającym wystarczających własnych

czynników rozwoju,

− prowadzenie przyjaznej dla środowiska przyrodniczego polityki

inwestycyjnej i zagospodarowania przestrzennego (z systemem obszarów

chronionych),

− dostosowanie potencjału, struktury i organizacji województwa do wyzwań

XXIw. i wymagań jednoczącej się Europy.

4. Partnerska rola województwa:

− ulokowanie województwa w grupie obszarów aktywnej współpracy

międzyregionalnej i międzynarodowej,

− spoŜytkowanie efektu połoŜenia i korzyści tranzytowych oraz wykreowanie

Poznania na europejskiej rangi ośrodek metropolitalny,

− troska o toŜsamość regionalną poprzez uzyskanie wysokiego poziomu

aktywności społecznej w dziedzinie upowszechniania regionalnych wzorców

patriotycznych i postaw obywatelskich.

Według hierarchii cel nadrzędny stanowi poprawa jakości Ŝycia. Jego realizacja ma

w duŜej mierze dokonać się poprzez zwiększenie ilości miejsc pracy i poprawienie

warunków dla zatrudnionych. Temu z kolei słuŜy przedsiębiorczość zaleŜna od

infrastruktury i edukacji.

18

Strategia Rozwoju Powiatu Jarocińskiego na lata 2002 – 2011.

W uchwalonej w 2002r. Strategii Rozwoju Powiatu Jarocińskiego na lata

2002 – 2011 jako misję powiatu przyjęto: ”Powiat Jarociński dbający o dobro

mieszkańców i ochronę środowiska, przyjazny dla przedsiębiorców

i inwestorów, zachowujący tradycje kulturowe, atrakcyjny dla turystów” .

Misja ta realizowana jest poprzez szereg celów wyznaczonych do realizacji na

kolejne lata. Ze spraw społecznych najwaŜniejsza jest poprawa poziomu Ŝycia

mieszkańców. MoŜna to osiągnąć poprzez:

1. Eliminację skutków bezrobocia. W tym zakresie jako zadania do realizacji

określono:

− poprawę pracy oświatowej i wychowawczej w szkołach,

− poszerzenie zakresu działań prewencyjnych policji.

2. Sprawny system wymiany informacji. W tym zakresie jako zadania do realizacji

określono:

− stworzenie stałych form komunikacji (powiat – gminy – organizacje

społeczne i gospodarcze),

− koordynacja działań gmin i powiatu w poszczególnych sferach

aktywności – koncentracja sił i środków.

3. Wysoki poziom opieki społecznej i zdrowotnej. W tym zakresie jako zadania do

realizacji określono:

− rozbudowa szpitala o budynek zabiegowy (blok operacyjny, zespół izb

przyjęć, szpitalny oddział ratunkowy) – zadanie zrealizowane w 2007r.,

− organizacja bazy przygotowującej osoby niepełnosprawne do podjęcia

pracy,

− osiągnięcie odpowiedniego standardu usługi opieki społecznej

(zgodnego z przepisami),

− stworzenie Zespołu Wsparcia Rodziny w ramach Centrum Profilaktyki

i Terapii UzaleŜnień (udział sądu, policji, PCPR, OPS).

Realizacja tych zadań zaleŜna jest czynników wewnętrznych, a więc od kapitału

finansowego i społecznego powiatu, ale takŜe od niektórych czynników

19

zewnętrznych, niezaleŜnych od samego szczebla powiatowego. Do czynników

moŜemy zaliczyć m.in.:

− powstanie sprawnego systemu budownictwa społecznego,

− powstanie systemu poręczeń kredytowych wspierającego budownictwo

mieszkaniowe,

− zapewnienie wsparcia funduszu mieszkaniowego dla najuboŜszych rodzin,

− przyspieszenie restrukturyzacji zakładów przemysłowych,

− zabezpieczenie skupu produktów rolnych o oparciu o umowy kontraktacyjne,

− utrzymanie istniejącej infrastruktury kolejowej (przewozy i połączenia).

MoŜna dodać, Ŝe niektóre z wymienionych zadań zostały juŜ w ostatnich latach

zrealizowane i juŜ trwają pracę nad nowelizacją strategii rozwoju Powiatu

Jarocińskiego w dalszej perspektywie czasowej i w oparciu o nowe moŜliwości

absorpcji środków zewnętrznych, głównie akcesyjnych.

Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Jarocin .

Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Jarocin do roku 2015 została przyjęta

w 2002 roku jako dokument określający cele strategiczne i programy operacyjne,

których realizacja przyniesie konieczne i poŜądane przeobraŜenia gminy oraz

zapewni jej właściwy rozwój. Strategia Rozwoju pozwala na zwiększenie spójności

społeczno-ekonomicznej i konkurencyjności gminy Jarocin poprzez stworzenie

warunków do pełniejszego wykorzystania jej potencjału.

Obecnie trwają prace nad nowym dokumentem, obejmującym długofalową

politykę rozwoju Gminy Jarocin przy uwzględnieniu moŜliwości i programów Unii

Europejskiej.

20

II. CZĘŚĆ DIAGNOSTYCZNA.

W części tej zawarto diagnozę problemów społecznych Gminy Jarocin,

sporządzoną w oparciu o badanie istniejących źródeł i materiałów.

1. Ogólna charakterystyka gminy.

Jarocin leŜy w południowej części Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. W skład

gminy wchodzi miasto Jarocin oraz 26 miejscowości. Miasto Jarocin zajmuje

obszar 14,5 km, a cała gmina rozpościera się na powierzchni ponad 200 km. Przez

gminę przebiegają drogi krajowe: nr 11, 12 i 15. Miasto jest waŜnym węzłem

kolejowym. KrzyŜują się tutaj linie z Dolnego i Górnego Śląska prowadzące na

wybrzeŜe Bałtyku – do Szczecina, Kołobrzegu i Gdańska.

Jarocin jest ośrodkiem administracyjnym rozległej i gęsto zaludnionej gminy

o charakterze przemysłowo-rolniczym. Jarocin prowadzi współpracę z miastami

partnerskimi: Libercourt we Francji, Hatvan na Węgrzech, Veldhoven w Holandii,

Schluchtern w Niemczech, Aleksandrią na Ukrainie, a takŜe Korkuteli w Turcji.

Na terenie gminy funkcjonuje 11 szkół podstawowych, 6 gimnazjów, 5 szkół

ponadgimnazjalnych. W 11 szkołach (w tym 4 niepublicznych) i 6 gimnazjach

(w tym 2 niepublicznych) uczy się obecnie 4171 uczniów. Systematycznie wzrasta

liczba przedszkolaków, których obecnie w 14 placówkach (w tym 4 niepublicznych)

jest 1845. W Jarocinie znajdują się teŜ WyŜsza Szkoła Humanistyczno-

Ekonomiczna, kształcąca studentów na kierunku: administracja.

Jednym z wyróŜników Jarocina jest fakt ogromnej aktywności społecznej

mieszkańców, którzy załoŜyli i aktywnie działają w około 60 róŜnych

stowarzyszeniach, towarzystwach i klubach.

2. Demografia gminy.

Według Rocznika Statystycznego Województwa Wielkopolskiego na dzień

30.06.2007 roku, teren gminy Jarocin zamieszkiwały 45 572 osoby. Wskaźnik

21

gęstości zaludnienia w gminie był najwyŜszy w powiecie i wyniósł 221,6 osób/km.

22 040 mieszkańców to męŜczyźni, a 23 532 to kobiety.

Z danych statystycznych wynika, Ŝe około 60% ludności gminy to osoby w wieku

produkcyjnym, 30% to dzieci i młodzieŜ, natomiast emeryci i renciści stanowią 10%

populacji gminy.

Tabela 1. Liczba mieszkańców Gminy w 2007r. Ogółem Kobiety MęŜczyźni

osób % osób % osób %

Populacja 45 572 100 23 532 51,7 22 040 48,3

gęstość zaludnienia (mieszk./km²)

221,6 114,5 107,1

Źródło: Urząd Miejski w Jarocinie

3. Pomoc społeczna w gminie Jarocin.

W gminie Jarocin liczba osób objętych pomocą społeczną zmienia się z roku

na rok.

Tabela 2. Osoby objęte pomocą społeczną w latach 2003-2006 2003r. 2004r. 2005r. 2006r. Liczba rodzin, osób objętych pomocą społeczną 2284 1 890 1 366 1 997 Liczba osób w tych rodzinach 7195 6 229 4 177 6 117

Źródło: MGOPS Jarocin

Ogółem w latach 2003-2006 pomocą społeczną w Jarocinie objęto: w roku 2003 –

2284 rodziny, w 2004 – 1890 rodzin, w 2005 – 1366 rodzin, w 2006 – 1997

rodziny.

Porównywalnie kształtują się wielkości wydatków ogółem przeznaczonych

na pomoc społeczną. Wraz ze zmianą liczby beneficjentów zmienia się pula

środków finansowych pozostających w dyspozycji MGOPS-u.

Tabela 3. Wielkość wydatków przeznaczonych na pomoc społeczna w latach 2003-2006. 2003r. 2004r. 2005r. 2006r. BudŜet MGOPS Jarocin ogółem: 7 292 838,- 10 038 608,- 15 207 127,- 19 913 739,- - Zadania własne gminy 2 348 258,- 3 425 063,- 5 374 845,- 5 678 818,- - Zadania zlecone gminy, w tym: 4 944 580,- 1 958 583,- 1 441 510,- 2 562 095,- Świadczenia rodzinne 4 654 962,- 8 390 772,- 11 672 826,-


22

W tabeli przedstawiającej wysokość środków finansowych pozostających

w dyspozycji Ośrodka Pomocy Społecznej w Jarocinie uwzględniono wydatki na

zadania własne pochodzące z budŜetu gminy, wydatki na zadania zlecone

pochodzące z budŜetu państwa oraz wydatki ogółem. Analizując wysokość

nakładów przeznaczonych na pomoc społeczną w gminie, zauwaŜa się, iŜ nakłady

finansowe, przeznaczane na wspomaganie osób i rodzin, dostosowuje się do

liczby beneficjentów.

NaleŜy dodać, Ŝe wahania nakładów na pomoc społeczną uzaleŜnione są od

aktualnie obowiązujących aktów prawnych, w szczególności ustawy o pomocy

społecznej i ustawy o świadczeniach rodzinnych. Regulacje te, korygując

dostępność do poszczególnych świadczeń, ograniczają lub poszerzają ilość

beneficjentów systemu.

Analizując powyŜszą tabelę moŜna zauwaŜyć, Ŝe budŜet MGOPS Jarocin

z roku na rok jest coraz większy. Związane jest to z wprowadzaniem nowych

zadań do realizacji, m.in. takich jak dodatki mieszkaniowe od 2003r. oraz

świadczenia rodzinne od 2004r.

Tabela 4. Rodzaje pomocy udzielanej przez MGOPS w Jarocinie w latach 2004-2006 Lp.

Ś W I A D C Z E N I E L.rodzin/osób

korzystających ze świadczeń

L.rodzin/osób korzystających ze świadczeń

L.rodzin/osób korzystających ze

świadczeń 2004r. 2005r. 2006r.

1. Zasiłki celowe 906 731 970 2. Zdarzenia losowe 5 9 11 3. Schronienie 19 15 18 4. Posiłki w DzDPS 67 66 83 5. zasiłki okresowe 370 335 443 6. zasiłki stałe 156 127 142 7. dodatki mieszkaniowe 1 419 1 335 1 291


W latach 2003-2006 Ośrodek Pomocy Społecznej w Jarocinie udzielał swym

beneficjentom pomocy zarówno w formie świadczeń pienięŜnych, jak i w ramach

poradnictwa oraz pracy socjalnej. Liczba tych świadczeń na przestrzeni trzech lat

ulegała pewnym zmianom.

Wśród powodów trudnej sytuacji Ŝyciowej, ze względu na które beneficjenci

ubiegali się o pomoc, znalazły się wymieniane w ustawie o pomocy społecznej:

23

niepełnosprawność, bezrobocie, bezradność w sprawach opiekuńczo-

wychowawczych, alkoholizm oraz trudności w przystosowaniu się do Ŝycia po

opuszczeniu zakładu karnego.

Tabela 5. Powody przyznawania pomocy społecznej Liczba rodzin

2003 2004 2005 2006 Ubóstwo 1 520 1 280 1020 1361 Bezdomność 21 23 42 69 Potrzeba ochrony macierzyństwa 158 77 53 73 Bezrobocie 1 015 911 667 862 Niepełnosprawność 726 460 342 406 Długotrwała lub cięŜka choroba 625 517 284 353 Bezradność w sprawach opiekuńczo- wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego - Ogółem

651 308 304 516

W tym: Rodziny niepełne

235 200 137 226

Rodziny wielodzietne

428 122 191 320

Alkoholizm 159 132 114 126 Narkomania 6 10 5 7 Trudności w przystosowaniu się po opuszczeniu zakładu karnego

16 13 - -

Przemoc w rodzinie - - 19 24 Zdarzenia losowe 71 4 9 11

uwaga - liczba rodzin z poszczególnych kolumn nie stanowi sumy rodzin korzystających z pomocy Źródło: MGOPS Jarocin

Główną przyczyną przyznawania pomocy społecznej w gminie Jarocin jest

bezrobocie. Brak zatrudnienia dotyczy nie tylko bezpośrednio człowieka nim

dotkniętego, ale pośrednio wpływa na Ŝycie i funkcjonowanie całej rodziny, stając

się źródłem licznych problemów i dysfunkcji. W sumie osoby bezrobotne

znajdowały się w 862 rodzinach objętych wsparciem.

Kolejną przyczyną przyznawania pomocy w gminie był problem bezradności

w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego.

W tych przypadkach pomocą objęto 516 rodzin, z czego 226 to rodziny niepełne

i 320 rodziny wielodzietne. RównieŜ niepełnosprawność oraz długotrwała choroba

stanowiła waŜny powód wspierania osób i rodzin, dzięki czemu pomoc trafiła

łącznie do 759 rodzin. Nieznaczna ilość świadczeń została przyznana z powodu

alkoholizmu – 126 rodzin oraz z powodu narkomanii – 7 rodzin.

24

3.1. Bezrobocie.

Statystyki dotyczące bezrobocia w znacznym stopniu zniekształcają obraz

zjawiska ze względu na duŜy stopień tzw. bezrobocia utajonego oraz

powszechności „pracy na czarno”. Bezrobocie powoduje, iŜ standard Ŝycia wielu

ludzi stale się obniŜa i rozszerza się obszar patologii społecznej.

Bezrobotnym zgodnie z definicją ustawową jest osoba pozostająca bez pracy,

ale jednocześnie zdolna i gotowa do jej podjęcia w pełnym wymiarze czasu.

Bezrobocie, przyczyniając się do zuboŜenia materialnego, w bezpośredni sposób

wpływa na poziom Ŝycia rodzin i wywiera negatywne skutki, takie jak:

− dezintegracja rodziny,

− zmniejszenie siły wsparcia emocjonalnego i solidarności pomiędzy członkami

rodziny,

− zwiększenie ryzyka zaistnienia patologii Ŝycia społecznego.

Długookresowe bezrobocie ma wpływ na ekonomiczną i psychospołeczną

sferę Ŝycia człowieka bezrobotnego oraz jego rodzinę. Pierwszym i najbardziej

odczuwalnym skutkiem utraty pracy jest obniŜenie standardu Ŝycia rodziny, takŜe

wtedy, gdy otrzymywane są świadczenia kompensujące płace. Sytuacja materialna

osób dotkniętych bezrobociem zaleŜy od ich standardu Ŝycia w czasie

zatrudnienia, a zwłaszcza od posiadanych dóbr trwałego uŜytku, oszczędności

i długów. DuŜe znaczenie ma poziom, od którego zaczyna się proces degradacji

ekonomicznej i społecznej. Najbardziej dramatyczną sytuację mają rodziny

świadczeniobiorców pomocy społecznej, które od dawna korzystały z systemu

wsparcia socjalnego z powodu np.: niskich dochodów, wielodzietności,

inwalidztwa. Trudności finansowe w takich rodzinach prowadzą do drastycznych

ograniczeń wydatków nawet na podstawowe potrzeby bytowe.

Bezrobocie prowadzi równieŜ do pogorszenia funkcjonowania rodziny, co

przejawia się problemami opiekuńczo-wychowawczymi, przemocą, zanikiem

autorytetu rodzicielskiego i moŜe prowadzić do jej rozpadu. Pojawia się takŜe

25

groźba przyjmowania przez dzieci negatywnych wzorów osobowych,

a w konsekwencji dziedziczenia statusu bezrobotnego.

W odpowiedzi na zwiększającą się liczbę osób bezrobotnych wśród

świadczeniobiorców pomocy społecznej połoŜono nacisk na wzrost zadań

i wydatków oraz konieczność dostosowania dotychczasowych form działania do

nowych potrzeb. Dominującą formą pomocy są świadczenia pienięŜne oraz

Ŝywność.

Poza przyznawaniem pomocy finansowej w wychodzeniu z bezrobocia

bardzo waŜne znaczenie ma praca socjalna zorganizowana w róŜnych formach.

Praca socjalna prowadzona przez pracowników socjalnych to między innymi

pomoc w planowaniu nowych koncepcji Ŝycia zawodowego, rozbudzanie motywacji

do działania ukierunkowanego na zatrudnienie, jak równieŜ technika kontaktu,

która pozwala na to, by udzielana pomoc uzaleŜniona była od aktywności

bezrobotnego i jego rodziny.

Niepokojący jest wpływ bezrobocia na zachowania patologiczne.

Szczególnie niebezpiecznym zjawiskiem staje się przemoc w rodzinie. Długie

pozostawanie bez pracy stymuluje procesy dezintegracji Ŝycia rodzinnego.

Przymusowa bezczynność zawodowa i nieuregulowany tryb Ŝycia wyzwalają

zachowania dewiacyjne, skierowane na rodzinę i lokalne środowisko społeczne.

Negatywne emocje związane z sytuacją bezrobocia przenoszone są na

najbliŜszych, dlatego ofiarami przemocy i złego traktowania są najczęściej kobiety

i dzieci. Długotrwałe bezrobocie, z jego negatywnymi konsekwencjami

psychospołecznymi, wymaga odpowiednich form oddziaływań.

3.2. Opieka nad dzieckiem.

Rodzina funkcjonalna, konsekwentnie i z powodzeniem spełniająca swoje

zadania, stanowi dla swych członków, przede wszystkim dzieci, źródło poczucia

własnej wartości, bezpieczeństwa, więzi i miłości. Rodzina taka, dzięki postawom

akceptacji i współdziałania, zaspokaja podstawowe potrzeby psychospołeczne,

stwarza okazje do kształtowania osobowości, uczy młode jednostki podstawowych

26

wartości oraz norm powszechnie akceptowanych w danej społeczności. Instytucje

oświatowe dopełniają te zadania i wspierają rodzinę w edukowaniu, wychowaniu

i opiece nad dzieckiem. Niestety, nierzadko bezradność w sprawach opiekuńczo-

wychowawczych rodziny, nieumiejętność rozwiązania problemów, z jakimi się

boryka, powodują głębokie kryzysy. Są to zazwyczaj bardzo dramatyczne

i traumatyczne sytuacje dla wychowujących się tam dzieci. Wówczas instytucje

oświatowe, ośrodki pomocy społecznej oraz placówki opiekuńczo-wychowawcze

odgrywają istotną rolę we wsparciu i pomocy rodzinie, podstawowej komórce Ŝycia

społecznego. Niejednokrotnie jednak instytucje te, poza prowadzeniem działań

doraźnych, organizowaniem i prowadzeniem specjalistycznego poradnictwa,

kierowaniem placówkami wsparcia dziennego bądź interwencyjnego, są zmuszone

przejąć opiekę nad dzieckiem. Aby ograniczyć takie przypadki do minimum, naleŜy

w lokalnym środowisku prowadzić prawidłowe działania profilaktyczne, edukacyjne

i naprawcze.

W Gminie Jarocin zadania oświatowe oraz opiekuńczo-wychowawcze

spełniają przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja i szkoły ponadgimnazjalne.

Na terenie gminy funkcjonuje 14 przedszkoli, z czego jedno jest przedszkolem

integracyjnym. W roku szkolnym 2005-2006 w 11 szkołach podstawowych

kształciło się 2.133 uczniów, w 6 gimnazjach pobierało naukę 2.038 uczniów, a do

5 szkół ponadgimnazjalnych uczęszczało 2.879 uczniów. Ponadto wszystkie szkoły

współpracują z poradnią psychologiczno - pedagogiczną, policją, pomocą

społeczną, a większość korzysta z pomocy kuratorów sądowych, lekarzy

i organizacji pozarządowych.

Istotną funkcją szkoły jest prowadzenie świetlicy oraz organizowanie zajęć

pozalekcyjnych dla uczniów, szczególnie tych ze specjalnymi potrzebami

edukacyjnymi oraz z rodzin zagroŜonych problemami i dysfunkcyjnych. W sumie

w sześciu szkołach działają świetlice szkolne, w których łącznie przebywa ok. 472

uczniów dziennie. Świetlice spełniają funkcję opiekuńczą wobec dzieci

dojeŜdŜających do szkół, ale przede wszystkim prowadzi się w nich zajęcia

świetlicowe, opiekuńczo-wychowawcze, rekreacyjno-sportowe oraz róŜnego

rodzaju koła zainteresowań. W pozostałych ośmiu szkołach (pięciu podstawowych

27

i trzech ponadgimnazjalnych) brak miejsca, w którym moŜna by zapewnić opiekę

po lekcjach. Ponadto szkoły prowadzą dla uczniów zajęcia wyrównawcze,

korekcyjno-kompensacyjne, logopedyczne, doradztwa zawodowego,

socjoterapeutyczne itp.

Problemami, które w powaŜnym stopniu dotykają środowisko uczniowskie,

są przede wszystkim trudne warunki materialne i ubóstwo rodziny. Uczniowie

odczuwają skutki bezrobocia rodziców, ich wyjazdów w celach zarobkowych

i pozostawianie dzieci bez opieki, uzaleŜnień od alkoholu, narkotyków oraz złe

relacje w rodzinie. Z badań wynika takŜe, Ŝe szkoła jest dziś miejscem szczególnie

naraŜonym na wnikanie w środowisko uczniowskie osób trzecich, z zewnątrz,

nierzadko dilerów narkotykowych, dlatego uczniowie mają łatwy dostęp do

środków psychoaktywnych. i są teŜ naraŜeni na niebezpieczeństwo w drodze do

i ze szkoły.

Aby zapobiegać negatywnym zjawiskom występującym na terenie szkół, czy

teŜ pojawiającym się w środowisku Ŝycia uczniów, szkoły wszystkich szczebli

edukacyjnych prowadzą zajęcia profilaktyczne, m.in. z zakresu profilaktyki

uzaleŜnień („Elementarz – czyli program siedmiu kroków”), profilaktyki przemocy

(„Agresja w naszym otoczeniu”) oraz inne dotyczące np. ochrony przed sektami,

umiejętności interpersonalnych, technik relaksacyjnych – „Stres pod kontrolą”,

tolerancji, promocji zdrowia, bezpieczeństwa na drodze do szkoły oraz „RóŜowe

wstąŜeczki” – program zapobiegający wadom cewy nerwowej u dzieci, skierowany

do uczniów szkół ponadpodstawowych.

Ponadto szkoły zapewniają uczniom i rodzicom m.in. następujące formy wsparcia:

− doradztwo psychologiczno-pedagogiczne, szkolenia, konsultacje,

− dostosowanie programów nauczania do potrzeb i moŜliwości ucznia,

− udział w szkolnych kołach zainteresowań, zajęciach adaptacyjno-

integracyjnych,

− interwencje w sytuacjach kryzysowych, wnioskowanie o wszczęcie postępowań

opiekuńczych bądź leczenie odwykowe rodziców,

− spotkania, rozmowy, pogadanki ze specjalistami, kursy i warsztaty,

− pomoc stypendialna, wyprawki dla pierwszaków,

28

− doŜywianie dzieci, pomoc rzeczowa.

Oprócz szkół na terenie gminy Jarocin działalność wychowawczo-opiekuńczą

prowadzą: świetlice socjoterapeutyczne, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna,

natomiast działalność kulturalną i sportową w głównej mierze prowadzą: Jarociński

Ośrodek Kultury oraz Biblioteka Publiczna i Jarocin Sport Sp.z oo.

3.3. Osoby niepełnosprawne.

Ustawa o pomocy społecznej definiuje niepełnosprawność jako stan fizyczny,

psychiczny lub umysłowy, powodujący trwałe lub okresowe utrudnienie,

ograniczenie bądź uniemoŜliwienie samodzielnej egzystencji. JednakŜe

niepełnosprawność jest dziś równieŜ rozumiana jako wynik barier społecznych,

ekonomicznych oraz fizycznych, jakie człowiek napotyka w środowisku

zamieszkania, dlatego teŜ polityka społeczna powinna prowadzić aktywne

działania, na wszystkich szczeblach Ŝycia społecznego i pracować aktywnie na

rzecz równouprawnienia osób niepełnosprawnych, przeciwdziałając ich

dyskryminacji oraz tworzyć mechanizmy wyrównujące szansy i warunki korzystania

z przysługujących im praw.

Osobą niepełnosprawną jest osoba, legitymująca się odpowiednim

orzeczeniem wydanym przez organ do tego uprawniony lub osoba, która takiego

orzeczenia nie ma, lecz odczuwa ograniczenie sprawności w wykonywaniu

czynności podstawowych dla swojego wieku (zabawa, nauka, praca,

samoobsługa). Zbiorowość osób niepełnosprawnych dzieli się na dwie

podstawowe grupy: osoby niepełnosprawne prawnie, czyli te, które posiadają

odpowiednie, aktualne orzeczenie wydane przez organ do tego uprawniony oraz

osoby niepełnosprawne biologicznie, czyli takie, które orzeczenia nie posiadają,

ale odczuwają całkowicie lub powaŜnie ograniczoną zdolność do wykonywania

czynności podstawowych. Kryterium prawnym zakwalifikowania danej osoby do

zbiorowości osób niepełnosprawnych jest posiadanie przez te osobę aktualnego

orzeczenia wydanego przez odpowiedni organ orzekający dla osób w wieku 16 lat

29

i więcej, bądź uprawnienia do pobierania zasiłku pielęgnacyjnego dla dzieci poniŜej

16 roku Ŝycia.

Na terenie gminy opieką nad dziećmi niepełnosprawnymi zajmuje się m.in.:

Przedszkole Integracyjne w Jarocinie oraz Zespół Szkół Specjalnych w Jarocinie.

Osoby niepełnosprawne wspiera Ośrodek Pomocy Społecznej w Jarocinie,

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Jarocinie, Polski Czerwony KrzyŜ Zarząd

Rejonowy w Jarocinie i inne organizacje pozarządowe. Na terenie gminy

prowadzony jest Środowiskowy Dom Samopomocy, mieszczący się w strukturze

Ośrodka Pomocy Społecznej w Jarocinie. Działają takŜe Warsztaty Terapii

Zajęciowej prowadzone przez stowarzyszenie „OPUS”.

3.4. Problem uzaleŜnień i przemocy w rodzinie.

Alkoholizm obok innych uzaleŜnień, takich jak narkomania i nikotynizm, to

zauwaŜalne zjawiska w obszarze pomocy społecznej. Ich źródłem oraz skutkiem

są inne problemy. Są one trudne do rozwiązania, gdyŜ zarówno ich źródłem, jak

i ich skutkiem są inne problemy.

NaduŜywanie alkoholu i środków psychoaktywnych powoduje szkody we

wszystkich sferach Ŝycia człowieka. Następstwa te dotyczą nie tylko zdrowia

fizycznego i psychicznego. Głównymi problemami współwystępującymi wraz

z uzaleŜnieniami są bezdomność, bezrobocie, ubóstwo, dysfunkcje rodziny,

długotrwała choroba, przestępczość – w tym przemoc w rodzinie.

Istotnymi przyczynami popadania w alkoholizm są: uwarunkowania społeczne,

nieprawidłowe wzorce rodzinne, brak celów Ŝyciowych, utratę zatrudnienia.

Zjawisko narkomanii natomiast, wzrasta z powodu zwiększającej się dostępności

do środków psychoaktywnych, swego rodzaju mody na zaŜywanie narkotyków

wśród młodzieŜy autorytetów takŜe braku autorytetów i celów Ŝyciowych.

Dla prawie 2-tysięcznej rzeszy beneficjentów MGOPS-u w Jarocinie w 2006

roku wydano aŜ 126 decyzji o przyznaniu pomocy z powodu problemu

alkoholowego w rodzinie oraz 7 decyzji z przyczyn uzaleŜnienia od narkotyków.

Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przyjęła 40 wniosków

30

dotyczących skierowania na leczenie odwykowe osób uzaleŜnionych. Wydała 35

skierowań do Sądu Rejonowego w Jarocinie o przymusowe leczenie.

Tabela 6. Środki finansowe przeznaczone na rozwiązywanie problemów uzaleŜnień w latach 2003-2006. Rodzaj działań 2003 2004 2005 2006 Środki uzyskane z tytułu opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaŜ napojów alkoholowych

530.800 580.381 572.687 640.000

Środki zaplanowane w budŜecie na realizację gminnego programu

417.700 591.500 574.025

596.000

Środki faktycznie wykorzystane na realizację gminnego programu 408.500 585.574

556.438

569.882

Wysokość środków przekazana w formie dotacji organizacjom pozarządowym, w tym:

87.000 154.000 147.033 148.400

• prowadzenie świetlic (kwota) - ilość świetlic - liczba dzieci

30.120 4

240

38.770 7

280

40.000 9

310

50.000 9

330 • prowadzenie szkółek sportowych (kwota)

- ilość szkółek - liczba dzieci

21.430 4

200

28.680 6

280

27.000 2

140

-

• organizacja obozów i półkolonii (kwota) - ilość zadań - liczba dzieci

34.450 7

445

81.550 19 750

80.833 22 989

89.700 20

957 Wydatki poniesione ze środków bieŜących na realizację następujących zadań: • prowadzenie świetlic (kwota)

- ilość świetlic - liczba dzieci

13.880 5

110

9360 3 85

6.318 3

67

-

• prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych (kwota) - liczba realizatorów - instruktorów - liczba uczestników

5.760

1 220

38.560

40 2.510

114.439

52 2.600

94.540

53 2.550

• organizacja obozów i półkolonii (kwota) - liczba dzieci

39.340 253

38.000 420

29.000 235

50.315 320

• realizacja programów profilaktycznych (kwota) - liczba uczniów - liczba rodziców

47.000 2.974 1.452

43.040 2.544 1.427

51.344 2.661 1.660

58.214 2.720 2.225

Źródło: Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

Wielkość środków przeznaczonych na profilaktykę i rozwiązywanie

problemów alkoholowych w gminie z roku na rok systematycznie wzrasta. Wzrasta

równieŜ wachlarz zadań finansowanych z tychŜe środków. Głównie są to zadania

skierowane na działania profilaktyczne wśród dzieci i młodzieŜy.

W Jarocinie działa równieŜ Ośrodek Terapii UzaleŜnień finansowany

w ramach kontraktu przez Narodowy Fundusz Zdrowia. W 2006 roku w Ośrodku

zarejestrowanych było ogółem 411 pacjentów. W omawianym okresie leczono 257

osób uzaleŜnionych, w tym 226 osób uzaleŜnionych od alkoholu i 31 osób

31

uzaleŜnionych od innych substancji psychoaktywnych i zachowań. W ogólnej

liczbie osób uzaleŜnionych było 30 kobiet, w tym 26 uzaleŜnionych od alkoholu.

Ogółem Ośrodek udzielił 6.375 porad.

Kolejnym powaŜnym zjawiskiem w obszarze problemów społecznych jest

występowanie przemocy domowej. Przemoc w rodzinie to jednorazowe albo

powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra

osobiste osób najbliŜszych lub innych osób wspólnie zamieszkujących lub

gospodarujących, w szczególności naraŜające te osoby na niebezpieczeństwo

utraty Ŝycia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność,

w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym,

a takŜe wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.

Rodzaje przemocy w rodzinie:

− przemoc fizyczna - wszelkiego rodzaju działania bezpośrednie z uŜyciem siły,

których rezultatem jest nieprzypadkowe zranienie, np. popychanie,

obezwładnianie, policzkowanie, szczypanie, kopanie, duszenie, bicie otwartą

ręką, pięścią lub przedmiotami, oblewanie wrzątkiem lub substancjami Ŝrącymi,

uŜycie broni,

− przemoc psychiczna – prowadzi do zniszczenia pozytywnego obrazu własnej

osoby, wykorzystuje mechanizmy psychologiczne, np. wyśmiewanie, poniŜanie,

upokarzanie, zawstydzanie, narzucanie własnych poglądów, ciągłe

krytykowanie, kontrolowanie, ograniczanie kontaktów z innymi ludźmi,

stosowanie gróźb, szantaŜowanie,

− przemoc seksualna – wmuszanie róŜnego rodzaju niechcianych zachowań

w celu zaspokojenia potrzeb seksualnych sprawcy, np. nieakceptowanych

pieszczot i praktyk seksualnych, seksu z osobami trzecimi, sadystycznych form

współŜycia, a takŜe krytykowanie zachowań seksualnych,

− przemoc ekonomiczna – prowadzi do całkowitego uzaleŜnienia finansowego od

sprawcy, np. poprzez odbieranie zarobionych pieniędzy, uniemoŜliwianie

podjęcia pracy, niezaspokajanie podstawowych potrzeb materialnych rodziny,

32

okradanie, zaciąganie kredytów i zmuszanie do zaciągania poŜyczek wbrew

woli współmałŜonka,

− zaniedbanie – ciągłe niezaspokajanie podstawowych potrzeb fizycznych

i emocjonalnych.

W 2007 roku Komenda Powiatowa Policji w Jarocinie odnotowała 593

interwencje domowe i załoŜyła 150 Niebieskich Kart w rodzinach, w których

występowały róŜne formy przemocy. Z porad prawnika dyŜurującego w punkcie

konsultacyjnym dla ofiar przemocy skorzystało 46 osób, którym udzielono 175

porad. Prokuratura Rejonowa w Jarocinie wszczęła 131 postępowań wobec

sprawców przemocy domowej, z czego wobec 62 osób wystąpiono z aktem

oskarŜenia do Sądu.

Na terenie miasta i gminy Jarocin rozwiązywaniem problemów alkoholowych

i przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie zajmują się następujące instytucje

i organizacje pozarządowe:

− Ośrodek Terapii UzaleŜnień,

− Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,

− Poradnia Zdrowia Psychicznego „Paracelsus”,

− Klub Abstynenta,

− Organizacje pozarządowe prowadzące świetlice socjoterapeutyczne,

− Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jarocinie,

− Ośrodek Interwencji Kryzysowej przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie,

− Komenda Powiatowa Policji i StraŜ Miejska w Jarocinie,

− Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna,

− Sąd i Prokuratura Rejonowa w Jarocinie,

− pedagodzy szkolni.

33

3.5. Sytuacja zdrowotna mieszkańców.

Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), zdrowie oznacza

dobre samopoczucie fizyczne, psychiczne i społeczne, pozwalające na

prowadzenie przez człowieka produktywnego, sensownego i twórczego Ŝycia

w sferze tak społecznej, jak i ekonomicznej. Przyjęta zasada równości,

sprawiedliwości i partycypacji w zdrowiu stanowi istotną przesłankę w realizowaniu

podstawowego prawa do zdrowia i korzystania z usług słuŜby zdrowia.

Polityka społeczna, mając na względzie stan zdrowia jednostki, bierze pod uwagę

czynniki ekonomiczne i społeczne. Jej zadaniem jest m.in. wyrównywanie dostępu

do słuŜby zdrowia oraz tworzenie warunków dla zdrowia społeczeństwa. W ramach

powyŜszych zadań polityka społeczna działa na trzech polach:

− profilaktyka – zapobieganie chorobom w społeczeństwie poprzez kształtowanie

odpowiedniego rozwoju człowieka oraz warunków jego Ŝycia wpływających na

jego zdrowie,

− lecznictwo – nastawienie na człowieka chorego, na rozpoznanie i leczenie,

− rehabilitacja – przywracanie do zdrowia, sprawności i przydatności społecznej

ludzi dotkniętych kalectwem lub upośledzonych fizyczne, psychicznie,

społecznie.

W myśl ustawy o samorządzie gminnym, gmina wykonuje określone ustawami

zadania dotyczące ochrony zdrowia, polityki prorodzinnej w tym, zapewnienia

kobietom w ciąŜy opieki socjalnej, medycznej i prawnej.

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej

finansowanych ze środków publicznych zawiera uregulowania słuŜące określeniu

roli poszczególnych szczebli samorządu terytorialnego. Do zadań gminy na tym

polu ustawa zalicza:

− opracowanie i realizację oraz ocenę efektów programów zdrowotnych

wynikających z rozpoznanych potrzeb zdrowotnych i stanu zdrowia

mieszkańców gminy,

− przekazywanie powiatowi informacji o realizowanych programach zdrowotnych,

34

− inicjowanie i udział w wytyczaniu kierunków przedsięwzięć lokalnych

zmierzających do zaznajamiania mieszkańców z czynnikami szkodliwymi dla

zdrowia oraz ich skutkami,

− podejmowanie innych działań wynikających z rozpoznanych potrzeb

zdrowotnych i stanu zdrowia mieszkańców gminy.

Zabezpieczenie świadczeń zdrowotnych.

Świadczeniem zdrowotnym są działania medyczne słuŜące profilaktyce,

zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działania

medyczne wynikające z procesu leczenia.

Podstawowa opieka zdrowotna .

Podstawowa opieka zdrowotna jest częścią systemu opieki zdrowotnej,

zapewniającą zdrowym i chorym świadczenia zdrowotne w miejscu zamieszkania

w warunkach ambulatoryjnych bądź domowych. Celem ogólnym funkcjonowania

placówek POZ jest zachowanie, umacnianie, przywracanie i poprawa stanu

zdrowia objętej opieką populacji.

Zadaniem podstawowej opieki zdrowotnej jest:

− udzielanie podopiecznym indywidualnych świadczeń profilaktycznych,

diagnostycznych, leczniczych, pielęgnacyjnych i rehabilitacyjnych w placówce

podstawowej opieki zdrowotnej i w domu pacjenta,

− edukowanie zdrowotne i aktywizowanie do działań na rzecz zdrowia własnego

i rodziny, oraz współdziałanie ze społecznością lokalną w zakresie promocji

zdrowia i ochrony środowiska.

Na terenie gminy Jarocin w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej działają

podmioty w formie niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej. Podmioty te

35

udzielają osobom uprawnionym bezpłatnych świadczeń zdrowotnych na podstawie

kontraktów z NFZ.

Tabela 7:Liczba i lokalizacja podmiotów udzielających wybrane świadczenia zdrowotne w ramach kontraktu z NFZ w 2006 roku Gmina/liczba podmiotów

Podstawowa opieka zdrowotna

Medycyna szkolna

Pielęgniarki środowiskowo

rodzinne

PołoŜne środowiskowo

rodzinne

Jarocin 8 4 7 3

Źródło: Starostwo Powiatowe w Jarocinie na podstawie danych z NFZ

Tabela 8:Liczba i lokalizacja podmiotów udzielających wybrane świadczenia medyczne ramach kontraktu z NFZ w 2006 roku

Gmina/liczba podmiotów

Rehabilitacja lecznicza

Zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne i środki

pomocnicze

Poradnia stomatologiczna

Jarocin 3 15 10

Źródło: Starostwo Powiatowe w Jarocinie na podstawie danych z NFZ

Specjalistyczna opieka ambulatoryjna .

Przez specjalistyczną opiekę zdrowotną naleŜy rozumieć świadczenia

realizowane przez lekarzy specjalistów w ramach lecznictwa otwartego, do których

dostęp moŜe odbywać się za skierowaniem lekarza POZ lub innego lekarza

specjalisty, jako kontynuacja leczenia szpitalnego lub teŜ bez skierowania.

Formami organizacyjnymi udzielania ambulatoryjnych świadczeń

zdrowotnych są poradnie specjalistyczne. Poradnie specjalistyczne działają

w formie niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej, bądź indywidualnych praktyk

i publicznego ZZOZ.

36

Tabela 9: Poradnie specjalistyczne działające w poszczególnych gminach w 2006 roku mające kontrakt z NFZ.

Umiejscowienie/liczba poradni Powiat Jarociński

Gmina Jarocin

Gmina śerków

Gmina Jaraczewo

Gmina Kotlin

Ginekologiczno – połoŜnicza 7 3 2 1 1

Alergologiczna 1 1 0 0 0

Logopedyczne 5 4 0 1 0

Neurologiczna 2 2 0 0 0

Neurochirurgiczna 1 1 0 0 0

Okulistyczna 3 3 0 0 0

Kardiologiczna 3 3 0 0 0

Ortopedyczna 2 2 0 0 0

Gruźlicy i chorób płuc 2 2 0 0 0

Diabetologiczna 1 1 0 0 0

Nefrologiczna 1 1 0 0 0

Otolaryngologiczna 3 3 0 0 0

Zdrowia psychicznego 2 2 0 0 0

Leczenia uzaleŜnień 1 1 0 0 0

Urologiczna 2 2 0 0 0

Chirurgiczna 1 1 0 0 0

Reumatologiczna 2 2 0 0 0

Dermatologiczna 1 1 0 0 0

Endokrynologiczna 1 1 0 0 0

Onkologiczna 2 2 0 0 0

Pracownie fizjoterapii 3 3 0 0 0

Rehabilitacyjna 1 1 0 0 0

Źródło: Narodowy Fundusz Zdrowia Oddział Wojewódzki w Poznaniu

Lecznictwo szpitalne w powiecie jarocińskim.

Na terenie gminy Jarocin funkcjonuje jeden publiczny zakład opieki

zdrowotnej, który zabezpiecza potrzeby mieszkańców powiatu jarocińskiego

w zakresie dostępności do świadczeń zdrowotnych lecznictwa szpitalnego

w szerokim zakresie. Organem załoŜycielskim Zespołu Zakładów Opieki

Zdrowotnej jest Powiat Jarociński.

37

ZZOZ w Jarocinie prowadzi działalność podstawową w zakresie świadczenia usług

medycznych w ramach:

a. Lecznictwa szpitalnego na oddziałach:

− wewnętrznym z podległymi komórkami organizacyjnymi,

− chirurgicznym z pododdziałem laryngologii i urologii z podległymi komórkami

organizacyjnymi,

− ginekologiczno – połoŜniczym z podległymi komórkami organizacyjnymi,

− noworodkowym z podległymi komórkami organizacyjnymi,

− anestezjologii i intensywnej terapii.

b. Pomocy doraźnej w Dziale Pomocy Doraźnej, Przyjęć i Pogotowia

Ratunkowego.

c. Rehabilitacji.

d. Szkoły rodzenia.

e. Wysoko specjalistycznych procedur zabiegowych (kolonoskopia).

f. Wysoko specjalistycznych procedur diagnostycznych (Doppler).

g. Nocna i świąteczna ambulatoryjna i wyjazdowa pomoc lekarska i pielęgniarska.

Poza świadczeniami wyŜej wymienionych usług ZZOZ w Jarocinie prowadzi

działalność usługową w zakresie:

− badań diagnostycznych RTG i USG oraz badań laboratoryjnych,

− sterylizacji,

− spalania odpadów medycznych,

− innych usług medycznych i niemedycznych.

W pewnym zakresie zadania dotyczące opieki zdrowotnej realizowane są

równieŜ przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Jarocinie. Dotyczy to

przede wszystkim opieki nad osobami niepełnosprawnymi, m.in.: dofinansowaniem

do zakupu sprzętu rehabilitacyjnego, leczenia wysoce specjalistycznego, turnusów

rehabilitacyjnych i wczasów zdrowotnych.

38

4. NajwaŜniejsze problemy społeczne w gminie.

Identyfikacja problemów społecznych jest jednym z najwaŜniejszych

elementów kaŜdego postępowania diagnostycznego mającego określić zasadnicze

problemy i ewentualne kierunki ich rozwiązywania.

NajwaŜniejsze problemy społeczne w gminie.

NajwaŜniejszymi problemami na terenie Gminy Jarocin są bezrobocie oraz

alkoholizm. Są one ze sobą silnie powiązane i w znacznym stopniu dotykają

mieszkańców gminy, a w niedalekiej przyszłości mogą być jeszcze bardziej

odczuwalne.

Alkoholizm jest widocznym i narastającym, negatywnym zjawiskiem

społecznym. PowaŜnym problemem jest postępujące uboŜenie mieszkańców

gminy, będące konsekwencją bezrobocia. Ograniczona ilość środków pienięŜnych

będących do dyspozycji rodziny, przyczynia się do pogłębiania patologii

społecznych, wzrostu niewydolności wychowawczej rodzin, pojawienia się

problemu narkomanii, demoralizacji młodzieŜy, chuligaństwa i przestępczości. Do

powstania takiego stanu rzeczy przyczynia się równieŜ niedostateczna organizacja

czasu wolnego dzieci i młodzieŜy, a takŜe mała aktywność społeczna

mieszkańców. ZauwaŜalnym problemem jest takŜe starzenie się społeczeństwa,

wzrost liczby osób wymagających pomocy oraz niski przyrost naturalny.

Szczególnie naraŜone grupy społeczne.

Do grup szczególnie naraŜonych i dotkniętych omawianymi problemami

społecznymi naleŜą osoby bezrobotne oraz dzieci i młodzieŜ, zwłaszcza te,

pochodzące z rodzin biednych, dysfunkcyjnych i wielodzietnych. Wybór właśnie

tych grup społecznych uzasadnia się głównie ubóstwem, brakiem miejsc pracy

oraz miejsc organizujących opiekę i wychowanie. Inną grupą mieszkańców,

odczuwającą skutki problemów społecznych, są ludzie starsi i samotni, renciści,

39

emeryci, osoby chore, niepełnosprawne oraz rodziny wielodzietne i borykające się

z problemem alkoholowym

Podmioty pomag ające w rozwiązywaniu problemów społecznych.

Wskazując na osoby i instytucje, które mogą przyczyniać się do

rozwiązywania lokalnych problemów, zwrócić naleŜy przede wszystkim uwagę na

wiodącą rolę Ośrodka Pomocy Społecznej w Jarocinie. MoŜna jednocześnie

zauwaŜyć pozytywne oddziaływanie pracowników Urzędu Miejskiego, Starostwa

Powiatowego, Powiatowego Urzędu Pracy, Powiatowego Centrum Pomocy

Rodzinie oraz członków i pracowników organizacji pozarządowych.

Wśród instytucji wzbudzających zaufanie wymienić moŜna równieŜ szkoły,

parafie, Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczną, Komendę Powiatową Policji

i StraŜ Miejską.

5. Analiza SWOT.

Metodą niezwykle uŜyteczną przy określaniu priorytetów rozwojowych jest

coraz powszechniej stosowana w pracach nad strategią analiza SWOT, poprzez

którą ocenia się zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne czynniki wpływające na

działania związane z programowaniem strategii.

Trafne opracowanie SWOT stanowi punkt wyjściowy dla określania celów

strategicznych oraz projektów socjalnych i jest istotnym etapem procesu

planowania strategicznego. W poniŜszej analizie SWOT odniesiono się wyłącznie

do kwestii społecznych.

40

Analiza SWOT została przygotowana w Miejsko -Gminnym Ośrodku Pomocy

Społecznej w Jarocinie.

Przedstawione poniŜej czynniki obejmują:

− siły – wewnętrzne uwarunkowania o pozytywnym wpływie na sytuację

społeczną,

− słabości – wewnętrzne uwarunkowania o negatywnym wpływie na sytuację

społeczną,

− szanse – zewnętrzne uwarunkowania o pozytywnym wpływie na realizację

celów,

− zagroŜenia – zewnętrzne uwarunkowania o negatywnym wpływie na realizację

celów.

Wynik tych prac obrazują prezentowane zestawienia według wybranych kwestii

społecznych:

Tabela 10. Kwestia dzieci, młodzieŜy i rodziny. Mocne strony Słabe strony

− aktywna praca na rzecz pomocy dzieciom i młodzieŜy,

− komunikacja podmiotów zajmujących się problematyką dzieci i młodzieŜy – rządowych i pozarządowych,

− wspieranie organizacji III sektora przez samorząd w działaniach na rzecz dzieci, młodzieŜy i rodziny,

− aktywne poszukiwanie środków pozabudŜetowych,

− propagowanie idei wolontariatu.

− niedostateczne zabezpieczenie dzieciom młodzieŜy dostępu do róŜnych form spędzania czasu wolnego,

− niewystarczająca ilość na terenie gminy placówek resocjalizacyjnych oraz dla nieletnich i samotnych matek z dzieckiem,

− brak poradni przedmałŜeńskich i rodzinnych,

− nieadekwatna do potrzeb liczba zatrudnionych pracowników merytorycznych oraz specjalistów do pracy z rodziną,

− niedostateczna współpraca z organizacjami i instytucjami dla skutecznej organizacji pracy socjalnej.

Szanse ZagroŜenia − wzrost znaczenia organizacji

pozarządowych na rzecz pomocy dzieciom i młodzieŜy,

− racjonalne rozdzielanie środków publicznych,

− prowadzenie szkolnych programów profilaktycznych.

− występowanie zagroŜeń funkcjonowania rodziny: uzaleŜnienia, rozpad więzi rodzinnych, bezrobocie, przemoc w rodzinie, ubóstwo,

− marginalizacja i alienacja grup i osób, − brak ofert szkoleń i doskonalenia

zawodowego dla kadry w dziedzinie pracy z rodziną.


41

Tabela 11. Kwestia osób bezrobotnych. Mocne strony Słabe strony

− wzrost znaczenia wykształcenia jako wartości,

− wykorzystywanie potencjału naukowego i technicznego w pracy z bezrobotnymi,

− współpraca władz lokalnych z organizacjami pozarządowymi,

− prowadzenie działań dla osób bezrobotnych, m.in. Klub Integracji Społecznej,

− istnienie Jarocińskiego Funduszu Poręczeń Kredytowych dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą,

− istnienie Gminnego Centrum Informacji skierowanego do osób bezrobotnych,

− moŜliwości pozyskania środków zewnętrznych, m.in. z EFS.

− wysoka skala bezrobocia, − wysokie bezrobocie długotrwałe zarówno

wśród kobiet, jak i męŜczyzn na terenach wiejskich,

− występowanie zjawiska dziedziczenia bezrobocia,

Szanse ZagroŜenia − spadający wskaźnik stopy bezrobocia na

terenie gminy, − wzrost mobilności zawodowej

i geograficznej, − przestrzeganie zasad partnerstwa

w zakresie współpracy z partnerami społecznymi.

− istnienie zjawiska nielegalnego zatrudnienia, − wzrost zjawiska wykluczenia społecznego

w grupach długotrwale bezrobotnych, − mała dostępność kształcenia ustawicznego

dla osób z terenów wiejskich,

Źródło: MGOPS Jarocin Tabela 12. Kwestia osób niepełnosprawnych.

Mocne strony Słabe strony − aktywnie funkcjonujące organizacje

pozarządowe komunikują się i współpracują z instytucjami samorządowymi,

− zaangaŜowanie osób niepełnosprawnych w samopomoc.

− istnienie barier utrudniających pełen udział osób niepełnosprawnych w Ŝyciu społecznym,

− niedostateczna baza rehabilitacyjna dla osób niepełnosprawnych,

− niedostateczna oferta opieki nad osobami niepełnosprawnymi, m.in.: brak mieszkań chronionych.

Szanse ZagroŜenia − wzrost społecznej akceptacji osób

niepełnosprawnych, − likwidowanie barier architektonicznych, − standaryzacja usług socjalnych dla osób

niepełnosprawnych.

− zmniejszanie się liczby miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych,

− nierównomierne korzystanie ze środków pozabudŜetowych i pomocowych,

− brak działań upowszechniających problematykę niepełnosprawności w celu kształtowania pozytywnych postaw.


42

Tabela 13. Kwestia ludzi starszych. Mocne strony Słabe strony

− dostateczny dostęp do jednostek organizacyjnych pomocy społecznej,

− moŜliwości kontynuowania aktywności zawodowej przez osoby starsze,

− moŜliwość samorealizacji osób starszych w organizacjach samopomocowych,

− profesjonalnie przygotowana kadra, − istniejące juŜ programy dla osób starszych,

np.: Uniwersytet III Wieku, Klub Seniora.

− wzrost liczby osób starszych, − marginalizacja problemów osób starszych, − niski poziom Ŝycia osób starych,

uwarunkowany prowadzoną polityką społeczną państwa,

− zmiana modelu rodziny z wielopokoleniowej na jedno, dwupokoleniowe.

Szanse ZagroŜenia

− koordynacja działań podmiotów na rzecz osób starszych,

− istnienie dokładnych statystyk osób w starszym wieku,

− podmiotowe traktowanie osób starszych, − prowadzenie promocji zdrowia dla osób

starszych.

− niedostosowanie standardów usług do wymogów Unii Europejskiej,

− niedostosowanie infrastruktury dla osób starszych,

− migracje ludzi młodych na inne tereny, − istnienie negatywnego stereotypu

człowieka starego. Źródło: MGOPS Jarocin Tabela 14. Kwestia osób uzaleŜnionych i przemocy w rodzinie.

Mocne strony Słabe strony − dobrze przygotowana kadra, − istnienie bazy lokalowej do działań

wspierających osoby uzaleŜnione i ich rodziny oraz bazy lecznictwa odwykowego,

− prawidłowe wykorzystywanie środków pochodzących z zezwoleń,

− współpraca oraz stały przepływ informacji pomiędzy instytucjami samorządowymi, a organizacjami pozarządowymi i kościelnymi działającymi w obszarze uzaleŜnień.

− brak miejsc pobytu dla sprawców przemocy i odpowiedniej terapii,

− zbyt utrudniony dostęp do leczenia szpitalnego (detoksykacja) osób uzaleŜnionych.

Szanse ZagroŜenia − wspólna praca fachowców róŜnych dziedzin

na rzecz przeciwdziałania uzaleŜnieniom, − traktowanie uzaleŜnienia w kategoriach

problemu społecznego, − istnienie systemu wsparcia dla osób i rodzin

wymagających specjalistycznej pomocy

− zbyt niska efektywność i skuteczność działań podejmowanych na rzecz osób uzaleŜnionych,

− pogłębiające się uboŜenie społeczeństwa, zjawisko zmęczenia i bezradności społecznej,

− niedostateczne wykorzystywanie systemu informacji.


43

Tabela 15. Rozwój kadr i słuŜb pomocowych. Mocne strony Słabe strony

− wyspecjalizowana kadra pracowników pomocy społecznej,

− prowadzenie działań socjalnych z rodziną.

− zbyt mała liczba specjalistów kompleksowo zajmujących się rodziną problemową,

− przeciąŜenie pracowników socjalnych ilością zadań,

− nie spełnienie wymogu ustawy o pomocy społecznej co do ilości mieszkańców przypadających na 1 pracownika socjalnego – zbyt duŜa liczba.

Szanse ZagroŜenia − stałe doskonalenie zawodowe

pracowników pomocy społecznej,

− brak współpracy z jednostkami pomocy społecznej prowadzonymi przez inne podmioty,

− niedostateczne finansowanie kadr pomocy społecznej, mogące skutkować odpływem wykwalifikowanych pracowników.

Źródło: MGOPS Jarocin Tabela 16. Poziom zaspokajania potrzeb uznanych za podstawowe.

Mocne strony Słabe strony − dostateczny dostęp do opieki medycznej, − dostęp do szkół gimnazjalnych

i ponadgimnazjalnych dla dzieci i młodzieŜy niepełnosprawnej.

− zła sytuacja mieszkaniowa, niedostateczna ilość mieszkań komunalnych i socjalnych,

Szanse ZagroŜenia − wzrost poziomu wykształcenia, − wykorzystywanie środków finansowych

pochodzących z Unii Europejskiej.

− wzrost patologii spowodowanych brakiem pracy i środków do Ŝycia oraz uzaleŜnieniami,

− postępująca apatia i zniechęcenie w społeczeństwie.


6. Zasoby umoŜliwiające rozwiązywanie problemów społecznych.

Zasobami umoŜliwiającymi rozwiązywanie problemów społecznych określa

się instytucje znajdujące się na terenie gminy, działające w obszarze polityki

społecznej i rozwiązujące dane problemy. NaleŜą do nich zarówno jednostki

samorządowe, jak i niepubliczne takie jak np. organizacje pozarządowe.

44

Instytucje samorządowe.

Najistotniejszą rolę w kwestii rozwiązywania problemów społecznych

w gminie odgrywa Ośrodek Pomocy Społecznej w Jarocinie. Ośrodek zatrudnia

wysoko wykwalifikowaną kadrę pracowników. Jednostka realizuje zadania

wynikające z ustawy o pomocy społecznej oraz innych ustaw z zakresu polityki

społecznej. W skład MGOPS-u wchodzą 2 ośrodki wsparcia: Środowiskowy Dom

Samopomocy dla osób z zaburzenia psychicznymi oraz Dzienny Dom Pomocy

Społecznej. OPS koordynuje rozwiązywanie problemów społecznych w gminie.

Ponadto wśród instytucji wyróŜniających się na polu oddziaływań polityki

społecznej na terenie gminy Jarocin znalazły się: Ośrodek Terapii UzaleŜnień,

Poradnia Zdrowia Psychicznego, kilka świetlic socjoterapeutycznych, Poradnia

Psychologiczno-Pedagogiczna, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Powiatowy

Urząd Pracy.

Na terenie gminy znajdują się takŜe Sąd Rejonowy, Prokuratura Rejonowa,

Komenda Powiatowa Policji oraz Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Instytucje pozarządowe.

Na terenie Gminy Jarocin funkcjonuje kilkadziesiąt stowarzyszeń o róŜnym

profilu działalności, kilkanaście parafii Kościoła rzymskokatolickiego. Działa

równieŜ kilka terenowych jednostek Ochotniczej StraŜy PoŜarnej, a takŜe inne

organizacje społeczne. Podmioty te działają na bardzo szerokim polu Ŝycia

społecznego m.in.: kultury, nauki, sportu, przedsiębiorczości i zainteresowań

mieszkańców Gminy Jarocin.

Pomiędzy sektorem publicznym a pozarządowym istnieje współpraca oraz

dobry przepływ informacji, dotyczący podopiecznych korzystających z pomocy.

Współpraca uregulowana jest określonym aktem prawa miejscowego, dzięki

czemu samorząd miasta i gminy dofinansowuje zadania w formie dotacji poprzez

konkursy.

45

Wśród organizacji pozarządowych znajdują się fundacje i stowarzyszenia

zajmujące się szeroko rozumianą polityką społeczną. NaleŜą do nich m.in.:

− Polski Czerwony KrzyŜ Zarząd Rejonowy w Jarocinie. PCK zajmuje się

świadczeniem pomocy osobom potrzebującym wsparcia, promocją i ochroną

zdrowia oraz pomocą osobom chorym i niepełnosprawnym, pomocą

w ratowaniu Ŝycia i mienia w przypadku klęsk Ŝywiołowych i katastrof oraz

promocją i upowszechnianiem krwiodawstwa i międzynarodowego prawa

humanitarnego.

− Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów Zarząd Rejonowy w Jarocinie.

Zrzesza emerytów, rencistów i inwalidów dla poprawy ich warunków socjalno-

bytowych, dla reprezentowania ich interesów oraz uczestnictwa w Ŝyciu

społecznym. Organizuje Ŝycie kulturalne emerytów, rencistów i inwalidów,

przygotowuje imprezy integracyjne dla osób niepełnosprawnych, niesie pomoc

samotnym i chorym.

− Polski Związek Niewidomych oraz Polski Związek Głuchoniemych oraz

Słabosłyszących Koła Terenowe w Jarocinie. Celem Związków jest społeczna

integracja, rehabilitacja, ochrona interesów zawodowych, ekonomicznych

i społecznych oraz przeciwdziałanie dyskryminacji osób niewidomych

i słabowidzących oraz głuchoniemych i słabosłyszących, a takŜe

reprezentowanie członków związku wobec organów naczelnych państwa,

administracji rządowej i samorządu terytorialnego oraz innych instytucji.

46

III. CZĘŚĆ PROGRAMOWA.

Część niniejsza zawiera szczegółowe programy polityki i pomocy społecznej do

realizacji na terenie gminy, ujęte w formie misji, celów strategicznych, celów

szczegółowych i kierunków działań.

MISJA

ZAPEWNIENIE WARUNKÓW OSOBISTEGO ROZWOJU ORAZ

PRZECIWDZIAŁANIE POWSTAWANIU ZJAWISK MARGINALIZACJI

I WYKLUCZENIA SPOŁECZNEGO W GMINIE JAROCIN POPRZEZ

STWORZENIE SPRAWNEGO SYSTEMU POLITYKI SPOŁECZNEJ.

1. Cele strategiczne i szczegółowe.

Problem 1:

Właściwa ocena moŜliwości lokalnego systemu pomocy społecznej i jego

rozwój zgodnie ze zmieniającymi się potrzebami społecznymi.

Cel strategiczny:

Systematyczna analiza istniejących problemów społecznych.

Cele szczegółowe:

1. Ocena stanu potrzeb społecznych.

2. Ocena moŜliwości skutecznego reagowania na pojawiające się kwestie

społeczne.

3. Stosowanie instrumentów aktywnej integracji, obejmujących instrumenty

o charakterze zatrudnieniowym, edukacyjnym, zdrowotnym i społecznym

w oparciu o właściwą diagnozę potrzeb społecznych.

47

Kierunki działania:

a. Systematyczny monitoring problemów społecznych realizowany przez

pracowników Ośrodka Pomocy Społecznej.

b. Systematyczna analiza zasobów finansowych przeznaczonych na realizacje

zadań własnych i zleconych.

c. Coroczne informowanie radnych i decydentów o istniejących potrzebach

i kwestiach społecznych.

d. Analiza świadczonej pomocy ze względu na efektywność i właściwość

adresatów.

e. Ciągłe podnoszenie kwalifikacji przez kadrę pomocy społecznej w celu

lepszego rozpoznawania i reagowania na pojawiające się kwestie

społeczne.

Problem 2:

Dysfunkcje opiekuńczo-wychowawcze w ro dzinach wymagających

profesjonalnej pomocy w rozwiązywaniu pojawiających się trudności, rzutują

na wszechstronny rozwój dzieci i młodzieŜy.

Cel strategiczny:

Wsparcie rodzin z dziećmi, a w szczególności zapobieganie patologiom w rodzinie.

Cele szczegółowe:

1. Wspomaganie rodziców w pełnieniu funkcji opiekuńczych i wychowawczych

prowadzące do utrzymania dziecka w rodzinie, w szczególności:

− pomoc rodzinom niewydolnym wychowawczo w przezwycięŜaniu

problemów opiekuńczo-wychowawczych poprzez odtworzenie bądź

wzmocnienie ich funkcji,

− zapewnienie dzieciom i młodzieŜy odpowiednich warunków do Ŝycia

i rozwoju, zgodnie z ich potrzebami i przysługującymi im prawami,

48

− pomoc młodzieŜy w Ŝyciowym usamodzielnieniu poprzez nabycie

umiejętności społecznych, umoŜliwiających im prawidłową adaptację

społeczną oraz integrację ze środowiskiem,

2. Zapewnienie opieki i wychowania dzieciom pozbawionym częściowo lub

całkowicie opieki rodziców z zachowaniem priorytetu prorodzinnych form opieki

zastępczej:

− zagwarantowanie dzieciom i młodzieŜy właściwych warunków opiekuńczo-

wychowawczych poprzez umieszczanie w prorodzinnych formach opieki

najbardziej zbliŜonych do środowiska rodzinnego lub formach

instytucjonalnych odpowiednio do diagnozy dziecka, na czas kryzysu

rodziny naturalnej,

− reintegracja rodziny poprzez ponowne podjęcie funkcji opiekuńczo-

wychowawczych przez rodzinę naturalną dziecka, po przezwycięŜeniu

problemów Ŝyciowych stanowiących przyczynę umieszczenia dziecka poza

rodziną oraz odtworzenie i wzmocnienie funkcji rodziny naturalnej.

3. Aktywne rozwiązywanie sytuacji kryzysowej w rodzinie:

− objęcie opieką psychologiczną i pedagogiczną rodziny, w której występuje

kryzys,

− wsparcie instytucjonalne rodziny pozostającej w kryzysie.


a. Systematyczna praca socjalna z rodzinami z problemem opiekuńczo-

wychowawczym polegająca m.in. na diagnozie deficytów w zakresie

pełnienia ról rodzicielskich, wydolności opiekuńczo-wychowawczej,

zaniedbań względem dzieci oraz ocenie sytuacji dziecka w rodzinie,

środowisku szkolnym, rówieśniczym.

b. Pomoc materialna dla rodzin pozostających w trudnej sytuacji ekonomicznej

realizowana przez Ośrodek Pomocy Społecznej:

− z systemu pomocy społecznej,

− z systemu świadczeń rodzinnych,

− z systemu dodatków mieszkaniowych.

49

c. Utworzenie Ośrodka Wczesnej Interwencji z poradnią małŜeńską,

zwłaszcza dla młodych kobiet i małŜeństw oferujących opiekę medyczną

oraz specjalistyczne poradnictwo z zakresu profilaktyki prenatalnej,

połoŜnictwa i rozwoju dziecka.

d. Tworzenie i utrzymywanie istniejących świetlic środowiskowych działających

w poszczególnych miejscowościach, oferujących całodzienną pomoc

dzieciom z rodzin z trudnościami opiekuńczo-wychowawczymi poprzez:

doŜywianie, właściwą opiekę pedagogiczną, pomoc w rozwiązywaniu

trudności szkolnych, moŜliwość konstruktywnego spędzania czasu wolnego,

nabywanie przez dzieci róŜnych umiejętności społecznych koniecznych do

samodzielnego funkcjonowania w dorosłym Ŝyciu oraz prowadzących grupy

wsparcia.

e. Organizowanie wypoczynku dzieciom z rodzin ubogich.

f. Systematyczna współpraca z istniejącymi w powiecie jarocińskim

jednostkami zapewniającymi całodobową opiekę dzieciom i młodzieŜy oraz

z wymiarem sprawiedliwości właściwym ze względu na połoŜenie gminy,

w szczególności z sądem rodzinnym i kuratorami sądowymi dla dzieci

i młodzieŜy.

g. Współpraca z organizacjami pozarządowymi promującymi rodzinne formy

opieki zastępczej.

h. Współuczestnictwo w kampaniach medialnych i informacyjnych

organizowanych przez inne podmioty pomocy społecznej (PCPR, ROPS,

inne).

i. Systematyczne współdziałanie MGOPS-u z placówkami oświatowymi w celu

bieŜącej analizy sytuacji dzieci i młodzieŜy uczęszczającej do szkół,

a w szczególności przeciwdziałanie pojawiającym się patologiom oraz

dofinansowywanie działań naprawczych prowadzonych przez szkoły, w tym

doŜywiania uczniów.

j. Utworzenie grup wsparcia dla młodzieŜy z problemami społecznymi.

k. Utworzenie na terenie gminy grup wsparcia dla samotnych matek.

l. Budowa mieszkań chronionych.

50

Problem 3:

Wysoki poziom bezrobocia na terenie gminy Ja rocin skutecznie uniemoŜliwia

realizację celów osobistych i zawodowych znacznej grupie mieszkańców,

pogłębiając obszary ubóstwa prowadzi do marginalizacji i wykluczenia

społecznego całych rodzin.

Cel strategiczny:

Budowa systemu wsparcia na rzecz osób i rodzin znajdujących się w stanie

ubóstwa m.in. z uwagi na brak pracy ze szczególnym uwzględnieniem ich

aktywizacji i przedsięwzięć ograniczających skutki Ŝycia w biedzie.

Cele szczegółowe:

1. Monitoring socjalny – wypracowanie form postępowania wobec osób w sytuacji

kryzysowej długotrwałego pozostawania bez pracy.

2. Rozwijanie aktywnych form pomocy skierowanych do osób zagroŜonych

wykluczeniem społecznym, długotrwale bezrobotnych, w tym szczególnie do

kobiet.

3. Podejmowanie działań na rzecz poprawy sytuacji bytowej osób i rodzin

Ŝyjących w biedzie.


a. Stała współpraca z Powiatowym Urzędem Pracy w Jarocinie w zakresie

monitorowania i rozwiązywania problemu wysokiego bezrobocia na terenie

gminy:

− organizacja prac interwencyjnych i robót publicznych,

− promowanie i organizowanie klubów pracy i szkoleń, skierowanych do

osób i grup zagroŜonych wykluczeniem społecznym, w tym m.in.:

długotrwale bezrobotnych, bezdomnych, opuszczających zakłady karne,

uzaleŜnionych, kobiet z terenów wiejskich,

51

− propagowanie działań zmierzających do przekwalifikowywania się osób

długotrwale bezrobotnych.

b. Dalsza działalność Klubu Integracji Społecznej, rozszerzanie oferty klubu

i w perspektywie przekształcenie w Centrum Integracji Społecznej. Działania

skupiałyby się głównie na prowadzeniu szkoleń, poradnictwie, zapoznaniu

osób bezrobotnych z aktywnymi technikami poszukiwania pracy.

c. Pozyskiwanie środków na programy dla osób bezrobotnych,

w szczególności kobiet i długotrwale bezrobotnych ze środków

pozabudŜetowych, w tym unijnych (projekty systemowe i konkursowe).

d. Objęcie pomocą materialną rodzin dotkniętych problemem ubóstwa

i bezrobocia.

e. Tworzenie na terenie gminy sprzyjającego klimatu dla potencjalnych

inwestorów, mogących tworzyć nowe miejsca pracy.

f. BieŜący monitoring ofert programowych i ewentualne opracowanie

projektów mających na celu rozwiązywanie problemu bezrobocia

w szczególności wśród kobiet i osób długotrwale bezrobotnych.

Problem 4:

Postępujące starzenie się społeczeństwa oraz pogarszająca się sytuacja

materialna osób starszych, samotnych i niepełnosprawnych skutecznie

ograniczają im samodzielny, pełny i czynny udział w Ŝyciu społecznym.

Cel strategiczny:

Rozwijanie zintegrowanego systemu wsparcia na rzecz osób starszych

i niepełnosprawnych, zapewniającego im właściwą opiekę.

Cele szczegółowe:

1. Zapewnienie odpowiednich form opieki osobom wymagającym pomocy.

2. Zwiększenie dostępności usług opiekuńczych i pielęgnacyjnych osobom

starszym i niepełnosprawnym.

52

3. Usprawnianie osób starszych i niepełnosprawnych.

4. Aktywizacja rodzin na rzecz zapewnienia opieki osobom najbliŜszym.

5. Podejmowanie działań zmierzających do ograniczenia skutków

niepełnosprawności.

6. Aktywizacja osób upośledzonych i chorych psychicznie.


a. Diagnoza potrzeb ludzi starszych i niepełnosprawnych oraz dąŜenie do ich

zaspokajania.

b. Utrzymanie osób niepełnosprawnych i starszych w miejscu ich

zamieszkania, w szczególności poprzez:

− propagowanie aktywnego i zdrowego stylu Ŝycia,

− ułatwienie kontaktu z placówkami rehabilitacyjnymi,

− rozwijanie usług opiekuńczych w szczególności poprzez podnoszenie

kwalifikacji kadry,

− uwraŜliwienie społeczności lokalnej na potrzeby osób starszych

i niepełnosprawnych,

− rozwój oferty kulturalnej adresowanej do osób w podeszłym wieku w celu

ich aktywizacji.

c. Tworzenie i prowadzenie placówek wsparcia dziennego o charakterze

półstacjonarnym i stacjonarnym w formie ośrodków wsparcia dla osób

starszych, w tym:

− Dziennego Domu Pomocy Społecznej w Jarocinie,

− Klubu Seniora,

− mieszkań chronionych, m.in. Pensjonatu dla osób starszych.

d. Rozwój pracy socjalnej i działań na rzecz integracji społecznej i partycypacji

osób starszych i niepełnosprawnych w Ŝyciu społecznym:

− tworzenie projektów socjalnych promujących integrację społeczną,

− organizowanie czasu wolnego w formie zajęć kulturalnych,

rekreacyjnych.

53

e. Wsparcie materialne dla osób samotnych, w podeszłym wieku i osób

niepełnoprawnych.

f. Podejmowanie działań zmierzających do systematycznego łamania barier

dla osób niepełnosprawnych ruchowo.

g. Współdziałanie z PFRON i organizacjami pozarządowymi dla

skuteczniejszego rozwiązywania problemów osób niepełnosprawnych oraz

z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie i Powiatowym Urzędem Pracy

w zakresie aktywizacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych.

h. Zorganizowanie miejsca wspólnych spotkań dla opiekunów rodzinnych

zajmujących się opieką nad najbliŜszymi, obłoŜnie chorymi członkami

rodziny.

Problem 5:

UzaleŜnienie od środków psychoaktywnych jest problemem społecznym,

który prz yczynia się do powstawania szeregu negatywnych zjawisk,

skutecznie ograniczających wydolność rodzin nimi dotkniętych.

Cel strategiczny:

Budowa zintegrowanego systemu profilaktyki i rozwiązywania problemów

uzaleŜnień oraz przeciwdziałania przemocy w rodzinie na terenie gminy.

Cele szczegółowe:

1. Zapobieganie powstawaniu nowych problemów uzaleŜnień i przemocy

domowej.

2. Zmniejszanie rozmiarów problemów, które aktualnie występują.

3. Zwiększenie zasobów niezbędnych do radzenia sobie z problemami juŜ

istniejącymi.


a. Ograniczanie i zmiana struktury spoŜycia napojów alkoholowych.

54

b. Zmiana zachowań i postaw mieszkańców w sytuacjach związanych

z alkoholem i narkotykami oraz przemocą.

c. WdroŜenie stosownych form profilaktyki alkoholowej i narkotykowej

kierowanej w szczególności do dzieci i młodzieŜy.

d. Budowanie skutecznych form kontroli prawnej i społecznej nad szkodliwymi

skutkami postępowania osób naduŜywających alkoholu i sprawcami

przemocy.

e. Zwiększenie skuteczności i dostępności leczenia i terapii osobom

uzaleŜnionym i współuzaleŜnionym w zakresie nowoczesnych strategii

i metod rozwiązywania problemów uzaleŜnień oraz wzmacnianie efektów

leczenia.

f. Dalsza działalność Ośrodka Terapii UzaleŜnień.

g. Przeciwdziałanie przemocy domowej i zaniedbaniom poprzez Ośrodek

Interwencji Kryzysowej.

Cele i kierunki działań są realizowane zgodnie z przyjmowanym corocznie

przez Radę Miejską Gminnym programem profilaktyki i rozwiązywania problemów

alkoholowych, Gminnym programem przeciwdziałania narkomanii, Programem

przeciwdziałania przemocy zawierającymi szczegółowe działania w tym zakresie.

Problem 6:

Znaczna ilość organizacji pozarządowych winna zacieśnić współpracę

z samorządem lokalnym, tak by lepiej koordynować działania związane ze

skuteczniejszym rozwiązywaniem problemów społecznych oraz rozwijać

społeczeństwo obywatelskie.

Cel strategiczny:

Zwiększenie koordynacji działań organizacji pozarządowych i rozwój wolontariatu.

55

Cele szczegółowe:

1. Ocena działań organizacji pozarządowych na terenie gminy.

2. Zwiększenie moŜliwości współpracy pomiędzy poszczególnymi organizacjami

pozarządowymi.

3. Stwarzanie korzystnych warunków dla rozwoju działalności wolontaryjnej na

terenie gminy.


a. Kontynuacja systematycznej współpracy samorządu lokalnego

z organizacjami pozarządowymi.

b. Podjęcie działań w kierunku inwentaryzacji moŜliwości działania i potrzeb

organizacji pozarządowych funkcjonujących na terenie gminy.

c. Zwiększenie dostępu do informacji o działalności organizacji

pozarządowych na terenie gminy.

d. Inicjowanie ruchu wolontaryjnego na terenie gminy, m.in. poprzez

działalność Centrum Wolontariatu i osób aktywnych na rzecz gminy przy

MGOPS Jarocin.

e. Propagowanie idei samopomocy, wolontariatu i obywatelskiego

uczestnictwa w Ŝyciu społeczności lokalnej, m.in. na rzecz osób starszych,

niepełnosprawnych, dzieci i młodzieŜy ze środowisk dysfunkcyjnych.

f. Tworzenie programów z zakresu polityki społecznej w partnerstwie

publiczno – społecznym i publiczno – prywatnym.

56

2. Monitoring i wdraŜanie strategii.

Monitoring i ewaluacja .

Skuteczność funkcjonowania przyjętej strategii zaleŜeć będzie od:

− monitoringu i ewaluacji,

− budowy programów celowych rozwijających przyjęte kierunki działań.

Monitoring i ewaluacja zapisów strategicznych polegają na systematycznej

ocenie realizowanych działań oraz modyfikacji kierunków działania w przypadku

istotnych zmian społecznych, które mogą pojawić się poprzez zmianę regulacji

prawnych czy teŜ narastanie poszczególnych dolegliwości społecznych.

Całościowa ocena wymaga odpowiedzi na pytania o zgodność ocenianej polityki

z przyjętymi wartościami i zasadami. Ewaluacja jest działalnością z natury

normatywną, gdyŜ z jednej strony wykorzystuje się w niej istniejące normy,

z drugiej zaś w jej wyniku mogą pojawić się propozycje wprowadzenia nowych

norm i procedur. Jest takŜe działalnością instrumentalną, poniewaŜ jej

podstawowym celem jest dostarczenie podmiotom polityki społecznej praktycznej

wiedzy potrzebnej przy podejmowaniu decyzji.

Elementami skutecznego monitoringu i ewaluacji będą przede wszystkim:

− Zespół wdraŜający strategię.

Zespół powinien zostać powołany przez Burmistrza Jarocina, a w jego skład

mogą wejść m.in.: Zastępca Burmistrza, Sekretarz Gminy, kierownik Ośrodka

Pomocy Społecznej, Naczelnik Wydziału Oświaty, radni Rady Miejskiej oraz

koordynator Gminnego Programu Profilaktyki Rozwiązywania Problemów

Alkoholowych.

− Roczna ocena wdraŜania strategii.

Zespół wdraŜający strategię winien się zbierać przynajmniej raz w roku i ocenić

poziom wdraŜania poszczególnych celów i kierunków działań. Zespół swoją

ocenę powinien przekazać Burmistrzowi i Radzie Miejskiej, sugerując przyjęcie

57

proponowanych rozwiązań, np. programów celowych, programu opieki nad

dzieckiem i rodziną oraz rozwiązywania problemów alkoholowych, itp

3. Cechy programów i projektów.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych będzie skuteczna, o ile

przedstawiciele samorządu lokalnego znajdą zasoby umoŜliwiające budowę

i realizacje programów celowych zgodnych z przyjętymi kierunkami działań.

Programy moŜna realizować w okresach rocznych, dłuŜszych lub krótszych,

w zaleŜności od charakteru danego projektu.

Przy budowie projektów i programów znaczenie będą miały środki przeznaczone

na ich realizację, według ich pochodzenia. Projekty moŜna realizować w ramach:

− własnych zasobów samorządu,

− poprzez organizacje pozarządowe,

− poprzez inne instytucje zewnętrzne,

− w partnerstwie publiczno-społecznym i publiczno-prywatnym.

Projekty i programy realizowane w ramach strategii powinny być zgodne

z przyjętymi kierunkami działań, ponadto powinna je cechować:

− efektywność – jest to jedna z najbardziej poŜądanych cech polityki społecznej

i jednocześnie kryterium jej oceny. Stosowana w polityce społecznej

w znaczeniach nadawanych jej przez ekonomię, prakseologię i socjologię. Jest

to relacja między osiągniętymi bądź planowanymi celami (korzyściami) danego

działania a ponoszonymi lub planowanymi nakładami. MoŜna tego dokonać

dwoma sposobami: osiągając maksymalny stopień realizacji celu przy danym

nakładzie zasobów (zwiększenie wydajności) lub uŜywając minimalnego

nakładu środków, by w jak największym stopniu zbliŜyć się do realizacji celu

(oszczędzanie zasobów). Efektywne programy realizowane w ramach strategii

rozwiązują jedną kwestię społeczną, nie przyczyniając się do powstania

nowych, słuŜą zachowaniu równowagi między interesami róŜnych grup

58

społecznych oraz podnoszą poziom zaspokajania potrzeb społeczeństwa,

oszczędnie i wydajnie dysponując posiadanymi środkami;

− skuteczność – jest to zgodność między stanem rzeczy określanym jako skutek

danego działania a zakładanym celem. Skuteczność jest stopniowalna: za

skuteczne uznaje się nie tylko działania, których skutki są toŜsame z celem, ale

i te, które zbliŜają do jego osiągnięcia. Skuteczność jest ocena, dla której

punktem odniesienia jest wzorzec stanu docelowego. Ten stan docelowy

w polityce społecznej moŜe być postrzegany bardziej konkretnie – jako

poŜądane i zaplanowane zmiany w jakiejś dziedzinie Ŝycia społecznego

(np. ograniczanie obszarów biedy);

− celowość – jest to cecha oznaczająca dotarcie z danym programem do

środowiska osób rzeczywiście go potrzebujących. Powinna się opierać na

rzetelnie przeprowadzonej diagnozie problemu.

59

IV. SEKTOROWE PROGRAMY Z ZAKRESU POLITYKI SPOŁECZNEJ

W GMINIE JAROCIN.

Część ta zawiera szczegółowe programy uzupełniające z zakresu polityki

społecznej dla Gminy Jarocin.

1. Gminny system profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną.

Gminny system profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną jest jednym

z programów mieszczących się w ramach Strategii Rozwiązywania Problemów

Społecznych Gminy Jarocin.

Podstawą do rozwiązywania problemów społecznych jest wsparcie rodziny

w odbudowywaniu prawidłowych relacji w rodzinie oraz we właściwym wypełnianiu

ról społecznych przez jej członków. Wsparcie rodziny powinno być w miarę

moŜliwości wczesne i mieć charakter profilaktyczny, ochronny. Priorytetem

wspierania rodziny jest zapewnienie odpowiednich warunków rozwoju dzieci,

młodzieŜy oraz kształtowania wartości i norm związanych z ich wychowaniem.

Rodzina, w pierwszej kolejności, powinna mieć moŜliwość samodzielnego

zmierzenia się ze swymi problemami, co pozwala zwiększyć jej szansę na

prawidłowe funkcjonowanie w środowisku oraz stymuluje aktywność własną,

wyzwala potencjał i pozwala na uczenie się nowych umiejętności.

Pomoc powinna w miarę moŜliwości doprowadzić do Ŝyciowego

usamodzielnienia osób i rodzin poprzez przezwycięŜanie trudnych sytuacji

Ŝyciowych przy wykorzystaniu własnych zasobów oraz zasobów środowiska.

Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są obowiązane do współudziału

w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji Ŝyciowej.

Pomoc powinna być nakierowana na wykorzystanie zasobów własnych

rodziny, na wsparcie osoby w rodzinie, w środowisku lokalnym. Wsparcie

instytucjonalne powinno być w sytuacji, gdy osoba lub rodzina staje przed

problemami, których samodzielnie nie potrafi rozwiązać. Pomoc powinna słuŜyć

60

odbudowie i podtrzymaniu umiejętności uczestniczenia w Ŝyciu społeczności

lokalnej i pełnieniu ról społecznych.

Zadanie to powinno być realizowane przede wszystkim przez :

− Wzmocnienie i wyzwalanie zasobów tkwiących w rodzinach.

− Wspieranie rodziców w ich funkcjach opiekuńczo – wychowawczych.

− Poprawę bezpieczeństwa socjalnego rodzin.

− Poprawę jakości Ŝycia rodzin zagroŜonych ubóstwem i innymi problemami

społecznymi.

− Zapewnienie równego i sprawiedliwego dostępu do socjalnej, oświatowej

i kulturalnej infrastruktury Gminy.

Głównymi celami programu są:

− Poprawa jakości Ŝycia i zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego rodzin.

− Przeciwdziałanie stanom groŜącym degradacją społeczną, bezradnością

społeczną.

− Kompensowanie deficytów zdrowotnych, edukacyjnych, wychowawczych,

społecznych i materialnych rodzin i dzieci.

− Promowanie zdrowego stylu Ŝycia.

− Integracja podmiotów stanowiących bezpośrednie otoczenie wychowawcze

dziecka oraz prewencja, redukcja, likwidacja czynników dezorganizujących

środowisko wychowawcze dzieci i młodzieŜy.

− Rozwijanie środowiska społecznego sprzyjającego wyzwalaniu potencjału

intelektualnego, twórczego, organizacyjnego i społecznego ludzi młodych.

− Ochrona dzieci i młodzieŜy przed porzuceniem, zaniedbaniem, przemocą,

uzaleŜnieniami oraz przestępczością.

61

Cele te moŜna realizować poprzez zadania zgrupowane w najwaŜniejsze tematy:

1. Wzmacnianie potencjału rozwojowego rodziny, w tym:

− Inicjowanie programów słuŜących rozwojowi młodego pokolenia i rodziny,

wzmocnieniu czynników zapobiegających dezorganizacji Ŝycia rodzinnego.

− Rozbudowa zaplecza usługowego wspierającego rodzinę w wypełnianiu jej

funkcji i zadań.

− Rozwijanie lokalnej infrastruktury informacyjnej, edukacyjnej, terapeutycznej

wspomagającej rodzinę w rozumieniu i rozwiązywaniu problemów

społecznych.

2. Wspieranie rodziców w ich funkcjach opiekuńczo – wychowawczych poprzez:

− Organizowanie na terenie placówek oświatowych zajęć informacyjno-

warsztatowych rozbudowujących wiedzę rodziców na temat rozwoju dzieci

i młodzieŜy.

− Włączenie rodziców w proces dydaktyczno – wychowawczy dzieci.

− Rozwijanie systemu wsparcia dla rodzin w kryzysie oraz dla rodzin

zagroŜonych uzaleŜnieniami i przemocą.

− Rozwijanie poradnictwa i edukacji dla rodziców słuŜących rozpoznawaniu

zagroŜeń i uzaleŜnień dzieci i młodzieŜy.

3. Poprawa standardu i jakości Ŝycia rodzin umoŜliwiających realizowanie funkcji

i zadań słuŜących rozwojowi oraz osiąganiu samodzielności, zaradności,

niezaleŜności i odpowiedzialności jej członków, w tym:

− Rozbudowa zintegrowanego systemu chroniącego rodzinę przed utratą

bezpieczeństwa socjalnego (głównie wsparcie dla rodzin z osobami

długotrwale bezrobotnymi).

− Rozwój zintegrowanego systemu wsparcia dla rodzin z niepełnosprawnymi

członkami rodziny lub mieszkającymi z osobami starszymi.

62

4. Wspieranie rodzin zagroŜonych ubóstwem poprzez:

− Dostarczenie usług i świadczeń pomocy społecznej rodzinom Ŝyjącym

w trudnych warunkach materialnych.

− Zapewnienie dzieciom i młodzieŜy z rodzin ubogich posiłków w szkole,

wyposaŜenia w podręczniki i przybory szkolne, wypoczynku w czasie ferii

letnich i zimowych.

5. Wzbogacenie standardowej oferty dydaktycznej przez:

− Włączanie w proces dydaktyczny programów otwierających świadomość

młodego pokolenia na problemy osób starszych i ludzi niepełnosprawnych

oraz zagroŜenia cywilizacyjne i zachowania prowadzące do utraty

bezpieczeństwa fizycznego, zdrowotnego i socjalnego.

− Wspieranie zajęć słuŜących budowaniu postaw sprzyjających rozwijaniu

umiejętności społecznych oraz przedsiębiorczości młodego pokolenia.

− Szkoła jako placówka integrująca wiedzę z róŜnych dziedzin; słuŜąca

wszechstronnemu rozwojowi indywidualnemu, ucząca krytycyzmu oraz

angaŜująca i przygotowująca uczniów do rozwiązywania problemów

jednostki, rodziny i społeczności.

6. Wsparcie systemu norm i wartości społecznych gwarantujących prawidłowy

przebieg procesu wychowania, w tym:

− Kontynuowanie, wzbogacenie istniejących programów profilaktycznych

i edukacyjnych wspierających wychowanie dzieci i młodzieŜy.

− Inicjowanie programów wyłaniania liderów młodzieŜowych w róŜnych

sferach Ŝycia publicznego.

− Wspieranie idei wolontariatu oraz innych form aktywności sprzyjających

uwraŜliwieniu młodzieŜy na potrzeby innych ludzi i budowaniu postaw

prospołecznych oraz podejmowaniu działań na rzecz środowiska lokalnego

i szerszych zbiorowości;

− Inicjowanie programów informujących o źródłach zagroŜeń cywilizacyjnych

i kulturowych, metodach i technikach budowania odporności na manipulację

63

medialną, grupową, ekonomiczną, sposobach prewencji i radzenia sobie

w sytuacjach trudnych.

7. Ochrona dzieci i młodzieŜy przed nieprzystosowaniem społecznym,

marginalizacją i społecznym wykluczeniem poprzez:

− Wprowadzenie do gimnazjalnych programów dydaktycznych zajęć

profilaktyczno – edukacyjno - wychowawczych z zakresu dewiacji i patologii

społecznej ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki uzaleŜnień;

8. Rozbudowa warunków słuŜących aktywności sportowej i rekreacyjnej młodego

pokolenia oraz uczestnictwo dzieci i młodzieŜy w zajęciach sportowo-

rekreacyjnych, w tym:

− Współpraca z klubami sportowymi.

− Wspieranie plenerowych imprez sportowych, rekreacyjnych dla dzieci

i młodzieŜy.

− Wyrównywanie dysproporcji w dostępie dzieci i młodzieŜy do oferty

sportowej, rekreacyjnej turystycznej.

− Wspieranie stałych zajęć rekreacyjnych i sportowo-rehabilitacyjnych dla

osób niepełnosprawnych.

− Wykorzystanie gminnej bazy sportowej na cele rekreacyjne i aktywność

ruchową dzieci i młodzieŜy.

− Wspieranie róŜnych form turystyki krajowej.

9. Promocja form spędzania czasu wolnego przez młodzieŜ, sprzyjających

rozwojowi zainteresowań i przeciwdziałaniu nudzie, w tym:

− Realizacja projektów słuŜących zdrowemu stylowi Ŝycia, przeciwdziałanie

uzaleŜnieniom i biernym formom spędzania czasu wolnego.

− Poszerzenie oferty zajęć pozalekcyjnych.

− W okresie wakacyjnym zagospodarowanie czasu wolnego dzieciom

i młodzieŜy.

64

10. Kompensowanie deficytów zdrowotnych oraz świadczeń i usług z zakresu

promocji zdrowia i zadań ze sfery zdrowia publicznego (poza pakietem

ubezpieczenia zdrowotnego) poprzez:

− Wspieranie cyklicznych badań stanu zdrowia i sprawności młodego

pokolenia.

− Realizacja ochrony zdrowia z zakresu zdrowia publicznego (higiena,

szczepienia ochronne itp.).

− Realizacja programów profilaktycznych i prozdrowotnych w szkole – wady

postawy, wzroku, uzaleŜnień i prawidłowego Ŝywienia.

− Realizacja programów propagujących zasady bezpiecznego zachowania na

drodze, ulicy, w domu, w czasie zabawy, na wakacjach, w kontaktach

z innymi ludźmi.

11. Zwiększenie poczucia bezpieczeństwa i społecznej pewności siebie dzieci

i młodzieŜy przez:

− Wspieranie programów ilustrujących zagroŜenia współczesności i sposoby

prewencji i radzenia sobie w trudnych sytuacjach, uczących odporności na

manipulację medialną, grupową, ekonomiczną.

− Promocja programów profilaktyczno-edukacyjnych realizowanych z policją.

12. Profilaktyka i zmniejszenie rozmiarów uzaleŜnień oraz przeciwdziałanie

przemocy wobec dzieci i młodzieŜy, w tym:

− Promocja programów edukacyjnych, profilaktycznych i terapeutycznych

związanych z uzaleŜnieniem, adresowanych do dzieci i młodzieŜy (nikotyna,

alkohol, narkotyki).

− Cykliczne szkolenia dla nauczycieli związane z uzaleŜnieniami.

− Kontrola zakazu dystrybucji papierosów, alkoholu dzieciom i młodzieŜy.

− Ochrona dzieci przed uzaleŜnieniami w rodzinie.

− Rozwijanie programów przeciwdziałania przemocy rówieśniczej i szkolnej

w środowisku lokalnym.

65

− Promocja działalności programu NIEBIESKA LINIA oraz uruchomienie

telefonu zaufania.

− Utworzenie na poziomu powiatu Ośrodka Interwencji Kryzysowej we

współpracy z samorządem gminnym.

13. Zapobieganie przestępczości dziecięcej i młodzieŜowej poprzez:

− Szkolenie nauczycieli, wychowawców w kwestiach związanych

z diagnozowaniem, wczesnym rozpoznaniem dewiacji i patologii wśród

młodzieŜy oraz sposobami zapobiegania i pomocy.

− Tworzenie programów integrujących i aktywizujących społeczność lokalną

na rzecz przeciwdziałania dewiacjom i patologii wśród młodzieŜy i dzieci.

Realizatorami powyŜszego programu mogą być podmioty z terenu Gminy Jarocin,

zajmujące się polityką społeczną, w tym m.in.:

− Samorząd gminny, głównie Wydział Oświaty UM w Jarocinie,

− Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jarocinie,

− placówki oświatowe z terenu Gminy Jarocin (przedszkola, szkoły podstawowe

i gimnazja),

− Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,

− niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej,

− organizacje pozarządowe.

W realizację programu powinny być takŜe zaangaŜowane instytucje obejmujące

swoją działalnością teren Powiatu Jarocińskiego, m.in.:

− Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie,

− Komenda Powiatowa Policji,

− Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna,

− Powiatowy Urząd Pracy.

66

2. Lokalny program pomocy społecznej.

Osoby i rodziny borykające się z problemami społecznymi oczekują pomocy

głównie od instytucji działających na szczeblu lokalnym i to najczęściej w postaci

finansowej. WaŜne jest natomiast, aby osoby te nie oczekiwały biernie na pomoc,

ale same wykazywały aktywność do działania w celu poprawy swojej sytuacji

bytowej. Jedną z form takiego oddziaływania jest zaproponowanie określonej

aktywności społecznej na rzecz własnego środowiska. Najczęściej stosowanym

i najprostszym sposobem udzielania pomocy są, w myśl ustawy o pomocy

społecznej, róŜnego rodzaju zasiłki wypłacane przez pomoc społeczną. System

taki nie jest ani skuteczny, ani efektywny i często prowadzi do uzaleŜnienia się

osób i rodzin od instytucji pomocowej. Zmiany na rynku pracy, duŜe bezrobocie,

wysokie wymagania potencjalnych pracodawców powodują frustrację u osób

korzystających z pomocy społecznej. DuŜa część spośród nich nie posiada

Ŝadnych kwalifikacji zawodowych lub mają przygotowanie do zawodu, na który

brak jest zapotrzebowania na lokalnym rynku pracy. Są teŜ tacy, którzy nie potrafią

odnaleźć się w nowych realiach. Wiele osób długotrwale bezrobotnych nie

poszukuje, bądź nie umie szukać pracy, potrzebują oni odpowiedniego bodźca do

działania, dlatego teŜ często oczekują najprostszych rozwiązań, aby choć trochę

poprawić swoją sytuację materialną.

Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej z 2004r. obowiązek zorganizowania

pomocy społecznej spoczywa na organach administracji rządowej i samorządowej

we współpracy z innymi jednostkami. Ustawa ta nakłada równieŜ na osoby

korzystające z pomocy obowiązek współudziału w rozwiązywaniu ich trudnej

sytuacji Ŝyciowej. Idea utworzenia Centrum Wolontariatu i Osób Aktywnych na

Rzecz Gminy Jarocin, ma być zachętą do działania dla róŜnych osób i daje szansę

uaktywnienia szczególnie często korzystających z pomocy społecznej.

67

ZałoŜenia projektu.

W ciągu ostatnich lat nastąpił wzrost liczby rodzin objętych róŜnymi formami

pomocy społecznej w Gminie Jarocin. Pojawiło się wiele rodzin dysfunkcyjnych

z wieloma problemami do rozwiązania. NajwaŜniejszym spośród nich było i nadal

jest bezrobocie. Na marginesie rynku pracy pozostaje duŜo osób bez perspektywy

na jakiekolwiek zatrudnienie. Pewnym rozwiązaniem dla tych osób jest

proponowana do realizacji próba pobudzenia ich własnej aktywności.

Utworzenie Centrum Wolontariatu i Osób Aktywnych na Rzecz Gminy

Jarocin jest zgodne z dokumentami planistycznymi na poziomie województwa,

w szczególności z programem wsparcia rodzin, a takŜe programem

przeciwdziałania i zwalczania bezrobocia, którego załoŜenia mówią o zapobieganiu

poczucia zagubienia i odrzucenia społecznego. Ponadto utworzenie takiego

Gminnego Centrum jest zgodne ze strategią naszej gminy, a w szczególności

z zapisem o aktywności społecznej mieszkańców.

Cel główny projektu.

Głównym załoŜeniem projektu jest stworzenie odpowiedniej strategii

w rozwiązywaniu róŜnych problemów społecznych, ze szczególnym

uwzględnieniem poprawy jakości Ŝycia rodzin na terenie Gminy Jarocin przy

pomocy m. in. ich własnej aktywności. Przy zaangaŜowaniu przede wszystkim

pracowników Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej i pracowników

Urzędu Miejskiego, a takŜe przedstawicieli spółek komunalnych i innych

podmiotów działających na terenie gminy istnieje moŜliwość wskazania obszarów

w gminie, na terenie których moŜna zlecić prace społecznie uŜyteczne dla osób

aktywnych na rzecz gminy, korzystających jednocześnie z pomocy społecznej.

Mimo zwiększonych środków na zasiłki wypłacane w ramach zadań własnych

gminy są one niewystarczające do pełnego zaspokojenia potrzeb zgłaszanych

przez podopiecznych Ośrodka. Stąd konieczność poszukiwania innych rozwiązań

mających pomóc najbardziej potrzebującym, ale teŜ najbardziej aktywnym.

68

Bezpośredni cel projektu.

Czynnikiem dominującym wśród rodzin ubiegających się o pomoc

społeczną jest bezrobocie połączone z ubóstwem. Brak stałego źródła dochodu

jest najczęściej połączone z długotrwałym bezrobociem. Wśród podopiecznych

Ośrodka, oprócz osób o niskich lub Ŝadnych dochodach, są teŜ osoby samotne.

Ze względu na trudną sytuację finansową wiele osób deklaruje chęć podjęcia pracy

w róŜnym charakterze, takŜe w ramach prac społecznie uŜytecznych na rzecz

gminy.

Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej podejmuje wspólnie z innymi

instytucjami działania mające na celu aktywizację zawodową społeczności lokalnej

polegającą na:

− podawaniu do wiadomości osób bezrobotnych zgłaszających się o pomoc do

tut. Ośrodka, informacji o aktualnych ofertach pracy w Powiatowym Urzędzie

Pracy, a takŜe darmowe udostępnienie telefonu umoŜliwiającego kontakt

z pracodawcą (dotyczy to osób bez dochodu),

− w przypadku osób zagroŜonych wykluczeniem społecznym ze względu na

uzaleŜnienia konieczność podjęcia terapii odwykowej w Ośrodku Terapii

UzaleŜnień,

− zawieranie kontraktów z osobami chcącymi wykazać się aktywnością poprzez

wykonywanie prac społecznie uŜytecznych na rzecz gminy bądź Ośrodka.

Niniejszy projekt został opracowany w celu utworzenia Gminnego Centrum

Wolontariatu i Osób Aktywnych na Rzecz Gminy Jarocin.

WdroŜenie projektu i jego realizacja będzie naleŜała do Miejsko – Gminnego

Ośrodka Pomocy Społecznej przy współpracy z innymi instytucjami i spółkami

funkcjonującymi na terenie gminy.

69

Oczekiwania dotyczące utworzenia Gminnego Centrum Wolontariatu i Osób

Aktywnych na Rzecz Gminy Jarocin:

− zawieranie kontraktów z osobami chętnymi do przystąpienia do w/w Centrum,

− poprawa sytuacji materialnej uczestników projektu poprzez wykorzystanie ich

własnej aktywności,

− utworzenie grupy wolontariuszy angaŜujących się w realizację zadań pomocy

społecznej oraz grupy klientów pomocy społecznej aktywnych na rzecz gminy,

− wykonywanie na bieŜąco prac społecznie uŜytecznych,

− zmiana wizerunku klienta pomocy społecznej poprzez jego działania na rzecz

gminy.

Dla zapewnienia prawidłowej realizacji projektu naleŜy podjąć następujące

działania:

1. Stworzenie grupy nadzorującej realizację projektu, w skład której wejdą

przedstawiciele:

− radni Rady Miejskiej,

− wolontariusze działający przy MGOPS Jarocin,

− przedstawiciele spółek gminnych, instytucji oraz innych podmiotów, na rzecz

których będą wykonywane róŜne prace,

− pracownicy MGOPS.

2. Rozpropagowanie idei wolontariatu wśród społeczności lokalnej i wzajemnej

samopomocy.

Oczekiwane efekty projektu:

1. Utworzenie bazy danych o:

− niezbędnych do wykonania pracach na rzecz gminy,

− osobach chętnych do działania w Gminnym Centrum Wolontariatu i Osób

Aktywnych na Rzecz Gminy.

2. Grupa nadzorująca, monitorująca i uaktualniająca projekt.

3. Osoby zaangaŜowane w realizację projektu będą rozpowszechniać ideę do

samopomocy.

70

4. Rozpropagowanie wśród młodzieŜowych wolontariuszy idei dobrowolnej

i bezinteresownej pomocy.

3. Gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych dla

Gminy Jarocin .

Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych

realizowany jest we współpracy z osobami, instytucjami rządowymi

i samorządowymi oraz organizacjami pozarządowymi, zajmującymi się zdrowiem,

pomocą społeczną, bezpieczeństwem publicznym, edukacją, kulturą, sportem oraz

wychowaniem w trzeźwości. Program uwzględnia lokalne moŜliwości

przeciwdziałania uzaleŜnieniom poprzez leczenie, rehabilitację i resocjalizację

osób uzaleŜnionych i członków ich rodzin, edukację publiczną lokalnej

społeczności oraz promowanie zdrowego stylu Ŝycia.

Głównymi celami programu jest:

− zmniejszenie rozmiarów aktualnie istniejących problemów wynikających

z zaŜywania substancji uzaleŜniających,

− zapobieganie powstawaniu nowych problemów,

− zwiększenie zasobów niezbędnych do radzenia sobie z istniejącymi

problemami,

− edukacja publiczna o konsekwencjach naduŜywania substancji

uzaleŜniających,

− promocja zdrowego stylu Ŝycia, trzeźwości i abstynencji.

Zamierzone efekty to m. in. zmniejszenie:

− ilości spoŜywania substancji uzaleŜniających,

− śmiertelności i degradacji psychofizycznej osób uzaleŜnionych,

− ilości i dolegliwości zaburzeń Ŝycia rodzinnego,

− ilości wypadków oraz strat ekonomicznych spowodowanych nietrzeźwością,

− ilości naruszania prawa i porządku publicznego.

71

Zadania gminnego programu:

− zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób

uzaleŜnionych od alkoholu,

− udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy

psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą

w rodzinie,

− prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie

rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii,

w szczególności dla dzieci i młodzieŜy, w tym prowadzenie pozalekcyjnych

zajęć sportowych, a takŜe działań na rzecz doŜywiania dzieci uczestniczących

w pozalekcyjnych programach opiekuńczo - wychowawczych

i socjoterapeutycznych,

− wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, słuŜącej

rozwiązywaniu problemów alkoholowych,

− podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych

w art. 13 i 15 ustawy o wychowaniu w trzeźwości oraz występowanie przed

sądem w charakterze oskarŜyciela publicznego - w razie zaistnienia takich

zdarzeń,

− wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie

centrów integracji społecznej - w przypadku składanych wniosków.

Realizatorem Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów

Alkoholowych jest Wydział Oświaty i Spraw Społecznych Urzędu Miejskiego

w Jarocinie.

4. Gminny program przeciwd ziałania narkomanii dla Gminy Jarocin.

Pod pojęciem uŜywania narkotyków rozumie się stosowanie w celach

innych niŜ medyczne róŜnorodnych środków psychoaktywnych, zakazanych przez

prawo międzynarodowe. UŜywanie narkotyków jest nielegalne i często ukrywane,

trudno jest ocenić rozmiar występowania tego zjawiska oraz związanych z nim

72

niekorzystnych konsekwencji zdrowotnych. Pomimo tych trudności oczywiste jest,

Ŝe narkotyki są przyczyną istotnego obciąŜenia chorobami, a ich konsumpcja

z roku na rok wzrasta.

Z badań ESPAD (Europejskie Szkolne Badania Ankietowe nt. Alkoholu

i Narkotyków), obejmujących uczniów w wieku 15 i 16 lat, które miały miejsce

w latach 1995 i 1999, wynika, Ŝe w latach dziewięćdziesiątych nastąpił kilkukrotny

wzrost rozpowszechniania uŜywania narkotyków wśród młodzieŜy szkolnej

z ok. 5 % w 1992 roku do blisko 20 % w latach 1999/2000. Średnie tempo wzrostu

w drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych wynosiło ok. 20 % rocznie. Trzeba jednak

podkreślić, Ŝe przytaczane dane dotyczą młodych ludzi, którzy próbowali

narkotyków w ciągu roku poprzedzającego badanie lub kiedykolwiek w Ŝyciu.

Odsetki bardziej regularnych uŜytkowników są znacznie mniejsze i w przypadku

biorących raz w miesiącu lub częściej spadają do 2-3 %. Rozpowszechnienie

uŜywania narkotyków w Polsce jest bardzo zróŜnicowane. Są szkoły i miasta,

gdzie jakieś doświadczenia z narkotykami ma ponad 30 % młodzieŜy szkolnej;

istnieją takie, gdzie narkotyków praktycznie nie ma. Najbardziej popularnymi

narkotykami są pochodne konopi (marihuana i haszysz). Doświadczenia z innymi

środkami ma mniej niŜ dziesięć procent uczniów. Na tle innych krajów

europejskich, polski model konsumpcji ma swoją specyfikę związaną ze względnie

wysoką konsumpcją legalnych leków psychoaktywnych. Dane z ostatnich lat

sygnalizują wyraźny wzrost rozpowszechnienia heroiny do palenia (brown sugar),

zwłaszcza w duŜych miastach.

Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii realizowany będzie we

współpracy z osobami, instytucjami rządowymi i samorządowymi oraz

organizacjami pozarządowymi, zajmującymi się zdrowiem, pomocą społeczną,

bezpieczeństwem publicznym, edukacją, kulturą, sportem oraz wychowaniem.

Program uwzględnia lokalne moŜliwości przeciwdziałania narkomanii poprzez

leczenie, rehabilitację i resocjalizację osób uzaleŜnionych i członków ich rodzin,

edukację publiczną lokalnej społeczności oraz promowanie zdrowego stylu Ŝycia.

73

Cele główne programu:

− profilaktyka problemów związanych z uŜywaniem narkotyków,

− leczenie, rehabilitacja, reintegracja i ograniczenie szkód zdrowotnych,

− promocja zdrowego stylu Ŝycia.

Cele operacyjne programu:

− podniesienie poziomu wiedzy społeczeństwa na temat problemów związanych

z uŜywaniem środków psychoaktywnych,

− wzrost zaangaŜowania społeczności lokalnych w działania profilaktyczne,

− wzrost skuteczności leczenia, rehabilitacji, reintegracji oraz ograniczenie szkód

zdrowotnych osób biorących narkotyki.

Zadania gminnego programu:

− zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób

uzaleŜnionych i osób zagroŜonych uzaleŜnieniem,

− udzielanie rodzinom, w których występują problemy narkomanii, pomocy

psychospołecznej i prawnej,

− prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej, edukacyjnej oraz

szkoleniowej w zakresie rozwiązywania problemów narkomanii,

w szczególności dla dzieci i młodzieŜy, w tym prowadzenie pozalekcyjnych

zajęć sportowo-rekreacyjnych dla uczniów, a takŜe działań na rzecz doŜywiania

dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo -

wychowawczych i socjoterapeutycznych,

− wspomaganie działań instytucji, organizacji pozarządowych i osób fizycznych,

słuŜących rozwiązywaniu problemów narkomanii,

− pomoc społeczna osobom uzaleŜnionym i rodzinom osób uzaleŜnionych

dotkniętym ubóstwem i wykluczeniem społecznym i integrowanie ze

środowiskiem lokalnym tych osób z wykorzystaniem pracy socjalnej i kontraktu

socjalnego.

74

Realizacja i finansowanie programu:

− Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii będzie realizowany przez

Wydział Oświaty i Spraw Społecznych Urzędu Miejskiego w Jarocinie.

− W budŜecie Gminy Jarocin w rozdziale 85153 przewidziane są środki

finansowe na realizację zadań związanych z przeciwdziałaniem narkomanii.

Środki pochodzą z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaŜ napojów

alkoholowych.

5. Program pr zeciwdziałania przemocy dla Gminy Jarocin.

Zadania w tym zakresie reguluje ustawa z dnia 29 lipca 2005r.

o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.

W celu zwiększenia skuteczności przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz

inicjowania i wspierania działań polegających na podnoszeniu świadomości

społecznej w zakresie przyczyn i skutków przemocy w rodzinie Gmina Jarocin

zawarła w 2008 roku porozumienie z Powiatem Jarocińskim.

Realizatorem zadań w tym zakresie będzie Ośrodek Interwencji Kryzysowej przy

Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie.

Do zadań Ośrodka Interwencji Kryzysowej naleŜy:

− tworzenie systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie,

− prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy

w rodzinie,

− opracowanie i realizacja programów ochrony ofiar przemocy,

− prowadzenie grup wsparcia dla ofiar przemocy,

− opracowanie i realizacja programów korekcyjno-edukacyjnych dla osób

stosujących przemoc w rodzinie,

− podejmowanie działań na rzecz osób i rodzin będących w stanie kryzysu,

− poradnictwo psychologiczne, pedagogiczne i prawne,

− konsultacje w zakresie uzaleŜnień,

− organizacja szkoleń.

75

6. Program współpracy Gminy Jarocin z organizacjami pozarządowymi oraz

innymi podmiotami prowadzącymi działalność poŜytku public znego.

Uchwalona 24 kwietnia 2003 r. ustawa o działalności poŜytku publicznego

i o wolontariacie nadaje „Trzeciemu Sektorowi” systemowe miejsce w polskim

prawodawstwie, wśród innych instytucji społeczeństwa obywatelskiego, co

w konsekwencji ma ogromne znaczenie dla funkcjonowania demokracji w ogóle.

Burmistrz Jarocina przekonany, Ŝe społeczna aktywność organizacji

pozarządowych stanowi bardzo waŜny wkład w budowanie społeczeństwa

obywatelskiego oraz kształtowanie społeczności lokalnej, deklaruje wolę

współpracy z organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami w zakresie

prowadzonej działalności w sferze zadań publicznych. Zasady współpracy określa

roczny Program Współpracy Gminy Jarocin z organizacjami pozarządowymi oraz

innymi podmiotami prowadzącymi działalność poŜytku publicznego.

Podstawę prawną uchwalania Programu Współpracy stanowią:

− art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym,

− art. 118 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych,

− art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności poŜytku

publicznego i o wolontariacie.

Głównym celem współpracy jest kształtowanie demokratycznego ładu

społecznego w środowisku lokalnym, poprzez budowanie partnerstwa między

administracją publiczną i organizacjami pozarządowymi. SłuŜyć temu ma

wspieranie organizacji pozarządowych w realizacji waŜnych celów społecznych.

Szczegółowe cele współpracy:

− Umocnienie lokalnych działań, stworzenie warunków dla powstania inicjatyw

i struktur funkcjonujących na rzecz społeczności lokalnych.

− Zwiększenie wpływu sektora obywatelskiego na kreowanie polityki społecznej

w gminie.

− Poprawa jakości Ŝycia, poprzez pełniejsze zaspokajanie potrzeb społecznych.

76

− Integracja podmiotów polityki lokalnej obejmującej swym zakresem sferę zadań

publicznych wymienionych w art. 4 ustawy o działalności poŜytku publicznego

i o wolontariacie.

− Udział zainteresowanych podmiotów przy tworzeniu Programu Współpracy.

− Otwarcie na innowacyjność, konkurencyjność poprzez umoŜliwienie

organizacjom pozarządowym indywidualnego wystąpienia z ofertą realizacji

projektów konkretnych zadań publicznych, które obecnie prowadzone są przez

samorząd.

− Wypracowywanie rocznego modelu lokalnej współpracy pomiędzy

organizacjami pozarządowymi a jednostkami samorządu terytorialnego jako

elementu długoterminowego programu współpracy obejmującego okres kilku

lat.

Zakres współpracy Gminy Jarocin z organizacjami pozarządowymi

obejmuje:

− Podejmowanie wspólnych działań na rzecz diagnozowania problemów i potrzeb

mieszkańców Gminy Jarocin z zakresu zadań publicznych zaliczanych do sfery

poŜytku publicznego.

− Współpracę przy opracowywaniu i realizacji programów na rzecz podnoszenia

poziomu Ŝycia i szerszego zaspokajania potrzeb mieszkańców Gminy Jarocin.

− Współpracę przy wykorzystywaniu środków z zewnętrznych źródeł

finansowania.

− Koordynację działań w celu rozwiązywania problemów społecznych.

− Wypracowanie sprawnego systemu informacji o aktualnie obowiązujących

przepisach prawnych oraz źródłach i zasadach pozyskiwania środków na

realizację projektów.

− Promocję najskuteczniejszych i efektywnych rozwiązań realizowanych przez

organizacje pozarządowe na rzecz rozwiązywania problemów społecznych

i zaspokajania potrzeb mieszkańców Gminy Jarocin.

− Inspirowanie działań na rzecz rozwoju współpracy międzynarodowej

umoŜliwiającej wymianę informacji i doświadczeń w zakresie roli organizacji

77

pozarządowych w rozwiązywaniu problemów społecznych regionu i środowisk

lokalnych.

− Wypracowanie jasnych i korzystnych dla obu stron metod współpracy.

Gmina Jarocin realizuje zadania publiczne we współpracy z organizacjami

pozarządowymi według następujących zasad:

− Pomocniczości przy suwerenności stron - Gmina Jarocin, respektując

odrębność i suwerenność organizacji pozarządowych, uznaje ich prawo do

samodzielnego definiowania i rozwiązywania problemów, takŜe tych

naleŜących do sfery zadań publicznych. Gmina współpracuje z organizacjami

pozarządowymi, wspiera ich działalność oraz umoŜliwia im realizację zadań

publicznych na zasadach i w formie określonej przez ustawę o poŜytku

publicznym i o wolontariacie.

− Partnerstwa - Organizacje pozarządowe uczestniczą w identyfikowaniu

i definiowaniu problemów związanych ze sferą działalności publicznej,

wypracowywaniu sposobów ich rozwiązania oraz wykonywaniu zadań

publicznych.

− Efektywności – Gmina, przy zlecaniu organizacjom pozarządowym zadań

publicznych do realizacji, dokonuje wyboru najefektywniejszego sposobu

wykorzystania środków publicznych, przestrzegając zasad uczciwej konkurencji

oraz z zachowaniem wymogów określonych w art. 25 i art. 28 ust. 3 ustawy

o finansach publicznych.

− Jawności – Gmina udostępnia organizacjom pozarządowym informacje

o zamiarach, celach i środkach przeznaczonych na realizację zadań

publicznych, w których wykonaniu zamierza z nimi współpracować oraz

o kosztach realizacji tych zadań w roku poprzednim.

Formy współpracy obejmują:

− Zlecanie realizacji zadań publicznych na zasadach określonych w ustawie

z dnia 24.04.2003 r. o działalności poŜytku publicznego i o wolontariacie.

78

− Udostępnianie, przez podmioty Programu Współpracy, lokali na spotkania,

szkolenia, konferencje oraz umoŜliwienie organizacjom skorzystania

z preferencyjnych zasad uzyskiwania lokali na działalność.

− Współpracę w gromadzeniu środków na działalność poŜytku publicznego

z innych źródeł niŜ budŜet gminy poprzez:

a) opiniowanie wniosków o dotacje celowe,

b) promowanie ciekawych projektów mogących uzyskać środki z innych źródeł,

c) konsultacje projektów na etapie ich przygotowywania,

d) wspólne aplikowanie o środki zewnętrzne.

− Szkolenia i konsultacje w celu zwiększenia profesjonalizmu działań

podejmowanych przez organizacje pozarządowe i inne podmioty prowadzące

działalność poŜytku publicznego.

− Pomoc w nawiązywaniu kontaktów krajowych i międzynarodowych.

− Tworzenie wspólnych zespołów o charakterze doradczym i inicjatywnym,

złoŜonych z przedstawicieli organizacji pozarządowych i samorządu.

− Organizowanie spotkań informacyjnych rozumianych jako forum wymiany

informacji na temat podejmowanych działań, moŜliwość wymiany doświadczeń

i spostrzeŜeń, nawiązania współpracy i koordynacji podejmowanych działań.

− ZałoŜenie i prowadzenie elektronicznej bazy danych o Jarocińskich

Organizacjach Pozarządowych.

− Wspólne opracowanie systemu wymiany informacji rozumiane jako:

a) utworzenie interaktywnego serwisu informacyjnego na stronach

internetowych Urzędu Miejskiego,

b) informowanie Urzędu Miejskiego oraz organizacji pozarządowych o aktualnie

składanych i realizowanych projektach,

c) wzajemne informowanie się o aktualnych moŜliwościach składania wniosków

o dotację,

d) koordynację podejmowanych działań.

79

Przekazywanie środków finansowych dokonywane jest w oparciu o Ustawę

o działalności poŜytku publicznego i o wolontariacie, niniejszy Program Współpracy

Gminy Jarocin z organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami

prowadzącymi działalność poŜytku publicznego, na zasadach określonych

w Regulaminie Otwartego Konkursu Ofert na realizację zadań publicznych,

finansowanych z budŜetu Gminy Jarocin.

Otwarty konkurs ofert na realizację zadania publicznego ogłaszany jest corocznie.

Ogłoszenie konkursu następuje po przedłoŜeniu Radzie Miejskiej projektu budŜetu

na następny rok.

Oferty złoŜone w konkursie opiniowane są przez Zespół Konsultacyjny

ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi.

Ostateczną decyzję w sprawie przyznania dotacji oraz jej wysokości podejmuje

Burmistrz Jarocina.

Organizacje pozarządowe mogą z własnej inicjatywy złoŜyć ofertę realizacji zadań

publicznych.

Realizacja zadania następuje na podstawie umowy o powierzenie lub wsparcie

wykonania zadania poŜytku publicznego.

Wykorzystanie udzielonej dotacji niezgodnie z przeznaczeniem, nieterminowe oraz

nienaleŜyte wykonywanie umowy, skutkuje rozwiązaniem umowy, zwrotem

otrzymanej dotacji, bądź jej części, w ostateczności wykluczeniem organizacji

pozarządowej z ubiegania się o środki z budŜetu Gminy Jarocin przez okres 3 lat.

Podstawą współpracy pomiędzy Gminą Jarocin a organizacjami

pozarządowymi jest sprawny system wzajemnej komunikacji oraz monitoring

przeprowadzanych wspólnie przedsięwzięć dotyczących sfery publicznej.

Organizacje pozarządowe współpracujące z Gminą Jarocin zobowiązane są do

informowania partnera samorządowego o przebiegu realizacji wspólnych

projektów. Gmina Jarocin zobowiązana jest do udzielania wszelkiej moŜliwej

pomocy pozafinansowej niezbędnej do prawidłowej realizacji przedsięwzięć.

Miernikami efektywności realizacji Programu Współpracy w danym roku są

informacje dotyczące:

80

− liczby organizacji pozarządowych oraz innych podmiotów prowadzących

działalność poŜytku publicznego podejmujących działania na rzecz lokalnej

społeczności,

− liczby odbiorców – mieszkańców Gminy Jarocin, do których adresowane były

działania,

− ilość projektów zrealizowanych przez organizacje pozarządowe i inne

uprawnione podmioty, w oparciu o środki pochodzące z budŜetu gminy,

− wysokość środków finansowych zaangaŜowanych w realizację zadań

publicznych pochodzących z budŜetu Gminy Jarocin oraz pozyskanych

z innych źródeł,

− efekty wspólnego działania finansowego dla społeczności lokalnej.

81

82

V. ZADANIA PRZEWIDZIANE DO REALIZACJI W GMINIE JAROCI N NA LATA 2008-2020

83

Lp. Nazwa zadania Jednostka organizacyjna realizująca zadanie

Okres realizacji zadania

Program I - Systematyczna analiza istnie jących problemów społecznych.

1 Systematyczny monitoring problemów społecznych realizowany przez pracowników MGOPS Jarocin MGOPS 2008-2020

2 Systematyczna analiza zasobów finansowych przeznaczonych na realizację zadań własnych i zleconych MGOPS 2008-2020

3 Coroczne informowanie radnych i decydentów o istniejących potrzebach i kwestiach społecznych

MGOPS 2008-2020

4 Analiza świadczonej pomocy ze względu na efektywność i właściwość adresatów MGOPS 2008-2020

5 Ciągłe podnoszenie kwalifikacji przez kadrę pomocy społecznej w celu lepszego rozpoznawania i reagowania na pojawiające się kwestie społeczne.

MGOPS 2008-2020

Program II - Dysfunkcje opiekuńczo-wychowawcze w rodzinach wymagających profesjonalnej pomocy w rozwiązywaniu pojawiających się trudności rzutują na wszechstronny rozwój dzieci i młodzieŜy.

1

Systematyczna praca socjalna z rodzinami z problemem opiekuńczo-wychowawczych polegająca m.in. na diagnozie deficytów w zakresie pełnienia ról rodzicielskich, wydolności opiekuńczo-wychowawczej, zaniedbań względem dzieci oraz ocenie sytuacji dziecka w rodzinie, środowisku szkolnym, rówieśniczym.

MGOPS 2008-2020

2 Pomoc materialna dla rodzin pozostających w trudnej sytuacji ekonomicznej realizowana przez OPS: a) z systemu pomocy społecznej, b) z systemu świadczeń rodzinnych, c) z systemu dodatków mieszkaniowych.

MGOPS 2008-2020

3 Utworzenie Ośrodka Wczesnej Interwencji z poradnią małŜeńską, zwłaszcza dla młodych kobiet i małŜeństw oferujących opiekę medyczną oraz specjalistyczne poradnictwo z zakresu profilaktyki prenatalnej, połoŜnictwa i rozwoju dziecka.

Organizacje pozarządowe 2008-2020

4 Tworzenie nowych i utrzymywanie istniejących świetlic środowiskowych w poszczególnych miejscowościach, oferujących całodzienną pomoc dzieciom z rodzin z trudnościami opiekuńczo-wychowawczymi


84

5 Organizowanie wypoczynku dzieciom z rodzin ubogich Organizacje pozarządowe 2008-2020

6 Systematyczna współpraca z jednostkami zapewniającymi całodobową opiekę dzieciom i młodzieŜy oraz wymiarem sprawiedliwości, a w szczególności z sądem rodzinnym i kuratorami.

MGOPS 2008-2020

7 Współpraca z organizacjami pozarządowymi promującymi rodzinne formy opieki zastępczej. PCPR MGOPS 2008-2020

8 Współuczestnictwo w kampaniach medialnych i informacyjnych organizowanych przez inne podmioty pomocy społecznej

Urząd Miejski MGOPS 2008-2020

9 Systematyczna współpraca MGOPS-u z placówkami oświatowymi w celu bieŜącej analizy sytuacji dzieci i młodzieŜy, a takŜe przeciwdziałanie patologiom oraz dofinansowanie działań naprawczych prowadzonych przez szkoły, w tym doŜywiania uczniów

MGOPS 2008-2020

10 Utworzenie grup wsparcia dla młodzieŜy z problemami społecznymi Organizacje pozarządowe 2008-2020

11 Budowa mieszkań chronionych JTBS 2008-2010

12 Utworzenie na terenie gminy grup wsparcia dla samotnych matek. MGOPS


Program III - Budowa systemu wsparcia na rzecz osób i rodzin znajdujących się w stanie ubóstwa.

Współpraca z Powiatowym Urzędem Pracy w Jarocinie w zakresie monitorowania i rozwiązywania problemu wysokiego bezrobocia na terenie gminy, w tym:

2008-2020

a) organizacja prac interwencyjnych i robót publicznych, Urząd Miejski MGOPS 2008-2020

b) promowanie i organizowanie klubów pracy i szkoleń, skierowanych do osób i grup zagroŜonych wykluczeniem społecznym, w tym m.in. długotrwale bezrobotnych, bezdomnych, opuszczających zakłady karne, uzaleŜnionych, kobiet z terenów wiejskich,

PUP Urząd Miejski MGOPS 2008-2020

1

c) propagowanie działań zmierzających do przekwalifikowywania się osób długotrwale bezrobotnych

PUP MGOPS 2008-2020

85

2 Działalność Klubu Integracji Społecznej i przekształcenie w Centrum Integracji Społecznej. MGOPS


3 Pozyskiwanie środków na programy dla osób bezrobotnych, w szczególności kobiet i długotrwale bezrobotnych ze środków pozabudŜetowych, w tym unijnych (projekty systemowe i konkursowe)

PUP MGOPS 2008-2020

Program IV - Rozwijanie zintegrowanego systemu wsparcia na rzecz osób starszych i niepełnosprawnych, zapewniającego im właściwą opiekę.

1 Diagnoza potrzeb ludzi starszych i niepełnosprawnych MGOPS 2008-2009

Wspieranie osób starszych i niepełnosprawnych w miejscu ich zamieszkania, poprzez:

a) propagowanie aktywnego i zdrowego stylu Ŝycia, Starostwo Powiatowe

Urząd Miejski 2008-2020

b) ułatwienie kontaktu z placówkami rehabilitacyjnymi PCPR MGOPS 2008-2020

c) rozwijanie usług opiekuńczych Organizacje pozarządowe

MGOPS 2008-2020

d) uwraŜliwienie społeczności lokalnej na potrzeby osób starszych i niepełnosprawnych Starostwo Powiatowe


2

e) rozwój oferty kulturalnej adresowanej do osób w podeszłym wieku w celu ich aktywizacji. JOK


Tworzenie nowych i prowadzenie istniejących placówek wsparcia dziennego o charakterze półstacjonarnym i stacjonarnym w formie ośrodków wsparcia dla osób starszych, w tym:

a) Dziennego Domu Pomocy Społecznej, MGOPS 2008-2020

b) Klubu Seniora, Organizacje pozarządowe 2008-2020

3

c) mieszkań chronionych, m.in.w formie Pensjonatu dla osób starszych JTBS MGOPS 2008-2020

86

Rozwój pracy socjalnej i działań na rzecz integracji społecznej i partycypacji osób starszych i niepełnosprawnych w Ŝyciu społecznym:

a) tworzenie projektów socjalnych promujących integrację społeczną, MGOPS

Organizacje pozarządowe 2008-2020 4

b) organizowanie czasu wolnego w formie zajęć kulturalnych, rekreacyjnych. Organizacje pozarządowe 2008-2020

5 Wsparcie materialne dla osób samotnych, w podeszłym wieku i osób niepełnosprawnych o najniŜszych dochodach.

PCPR MGOPS 2008-2020

6 Likwidacja istniejących barier architektonicznych utrudniających funkcjonowanie osobom niepełnosprawnym

PCPR MGOPS 2008-2020

7 Aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych PCPR PUP MGOPS 2008-2020

Program V - Budowa zintegrowanego systemu profilaktyki i rozwiązywania problemów uzaleŜnień oraz przeciwdziałania przemocy w rodzinie na terenie Gminy Jarocin

1 Ograniczanie i zmiana struktury spoŜycia napojów alkoholowych Urząd Miejski

Gminna Komisja RPA 2008-2020

2 Zmiana zachowań i postaw mieszkańców w sytuacjach związanych z alkoholem i narkotykami oraz przemocą.

Urząd Miejski – Wydział Oświaty

2008-2020

3 WdroŜenie stosownych form profilaktyki alkoholowej i narkotykowej kierowanej w szczególności do dzieci i młodzieŜy


2008

4 Budowanie skutecznych form kontroli prawnej i społecznej nad szkodliwymi skutkami postępowania osób naduŜywających alkohol i sprawcami przemocy.

Sąd Rejonowy StraŜ Miejska

Gminna Komisja RPA 2008-2020

Zwiększenie skuteczności i dostępności leczenia i terapii osobom uzaleŜnionym i współuzaleŜnionym, wzmacnianie efektów leczenia oraz przeciwdziałanie zjawiskom przemocy domowej poprzez m.in. działalność:

a) Ośrodka Terapii UzaleŜnień, Urząd Miejski –

Wydział Oświaty NFZ 2008-2020 5

b) Ośrodka Interwencji Kryzysowej PCPR MGOPS 2008-2020

87

Program VI – Zwiększenie koordynacji działań organizacji pozarządowych i rozwój wolontariatu

1 Kontynuacja systematycznej współpracy samorządu lokalnego z organizacjami pozarządowymi.


2 Podjecie działań w kierunku inwentaryzacji moŜliwości działania i potrzeb organizacji pozarządowych funkcjonujących na terenie gminy.

Urząd Miejski – Wydział Oświaty 2008

3 Zwiększenie dostępu do informacji o działalności organizacji pozarządowych na terenie gminy - opracowanie informatora


2008

4 Inicjowanie ruchu wolontaryjnego na terenie gminy, m.in. poprzez działalność Centrum wolontariatu i osób aktywnych na rzecz gminy

MGOPS 2008-2020

5 Propagowanie idei samopomocy, wolontariatu i obywatelskiego uczestnictwa w Ŝyciu społeczności lokalnej, m.in.na rzecz osób starszych, niepełnosprawnych, dzieci i młodzieŜy ze środowisk dysfunkcyjnych.

MGOPS Organizacje pozarządowe

2008-2020

6 Tworzenie programów z zakresu polityki społecznej w partnerstwie publiczno – społecznym i publiczno – prywatnym.

Urząd Miejski MGOPS Organizacje pozarządowe

2008-2020

Program VII - Budowa i modernizacja infrastruktury społecznej

Rozbudowa i poszerzenie kompleksu Centrum Socjalnego Jarocinie poprzez:

a) remont i modernizację budynku Warsztatów Terapii Zajęciowej pod kątem lepszego dostosowania dla osób niepełnosprawnych,

MGOPS 2008-2010 1

b) remont i modernizację budynku Jarocińskiego Ośrodka Kultury pod kątem potrzeb organizacji pozarządowych działających na rzecz osób starszych i niepełnosprawnych

MGOPS 2008-2010

Documents

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych · Ŝe polityka społeczna jest polityką prorodzinną. W nauce o polityce społecznej terminem „problemy społeczne” oznacza