STATISTIKE Paraqitjet grafike

8/9/2019 STATISTIKE Paraqitjet grafike

1/24

1

1-1

Paraqitjet grafikeQllimet:Pas ksaj ore t ligjeratave ju duhet t jeni n gjendje q t :

Dini rolin dhe rndsin e paraqitjeve grafike

Dini disa nga llojet e paraqitjeve grafike

Konstruktoni diagramet vijore dhe diagramin polar.

Konstruktoni diagramet siprfaqsore prmes shtyllave, tkatrorit dhe rrethit.

Kuptoni disa nga parimet e konstruktimit t paraqitjeve tndryshme grafike

2

Qllimi i paraqitjes grafikeGrafikt rrefejn nj tregim..

Shum njerz tregojn pak interesim osenuk kan koh q t analizojn shifratdhe faktet e ndryshme t dhna ngazetat ditore. Mirpo nse kto t dhna

jan t prezantuara grafikisht, ato bhenm t lehta pr tu kuptuar dhe mbesin prnj koh m t gjat n kujtes.

Prezantimi grafik i t dhnave e bjnleximin e tyre m interesant, m tshpejt dhe m leht t kuptueshme.

E met e prezantimit grafik t t dhnavesht mungesa e detaleve dhe saktsiam e vogl.


2/24

3

Qllimi i paraqitjes grafike

Paraqitja grafike prbn nj nga mjetet mefikase si prprshkrimin n form vizualet rezultateve t vrojtimit t shumta t nj apodisa karakteristikave t nj popullimistatistikor, ashtu edhe pr zbulimin eraporteve dhe ndrlidhjeve midis ktyrekarakteristikave ose midis ndryshimeve nkoh dhe hapsir t fenomeneve.

Paraqitja grafike lehtson kuptimin shum mshpejt sesa paraqitja e nj morie t madheshifrash, duke i kryer nj shrbim t madhshkencs dhe prbn nj mjet ndihmsshum t vlefshm pr studimet statistikore.

N ekonomi, nj figur e vrtet sht m e vlefshme se njmijfjal

4

Format e paraqitjes grafike

FORMAT E PARAQITJES GRAFIKE

Ideogramet/piktogramet

KartogrametDiagramet

-Piksore(stigmograme)-Vijore-Siprfaqsore-Hapsinore

-Kartodiagrame-Harta statistikore

Grafik me figuranatyrale


3/24

5

Diagramet

Stigmograme (diagrame piksore)

Diagrame vijore (prmes vijave)

Diagrame siprfaqsore (histograme)

Stereograme (hapsinore)

6

Diagrami vijor

Bazohet n pasqyrimin grafik prmes vijave tdrejta , t shtrembra dhe t thyera.

N konstruktimin e tyre , kryesisht,shfrytzohen sistemet koordinative:

-sistemi i koordinatave kndrejta dhe- sistemi polar

Prmes diagrameve vijore mund tpasqyrojm me sukses grafikisht nj ose tkrahasojm dy e m tepr seri kohore, pornse vlerat e tyre nuk dallohen shum dhense jan t shprehura n njsi t njeta tmatjes.


4/24

7

Diagrami vijor

Diagramet vijorejan t prshtashme pr tprezantuar ecurit e biznesit sepse prmestyre mund t shihen ndryshimet gjat trkohs. Variabla, si numri i njsive t shituraprezantohet n boshtin vertikal (ordinat)derisa koha prezantohet n boshtinhorizontal(abshis)

Prmes diagramit vijor me sukses mund tkrahasojm ecurit e eksportit, importit,t oferts , krkess, natalitetit dhemortalitetite kshtu me radh.

8

Shembull 1. Diagrami vijor

Shitjet e telefonave celular (n 000 cop) nnj shtet gjat periudhs 2000-2004 jan sin tabeln vijuese: Paraqitni t dhnat prmesdijagramit vijor.

Vitet Shitjet n000 cop

2000 2802001 300

2002 570

2003 900

2004 1200


5/24

9

Prezantimi i t dhnave prmes dijagramitvijor

Telefona te shitur

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

2000 2001 2002 2003 2004

Vitet

Nr.itelefonave

te

shitur

10

Diagrami polar

Diagrami polar shfrytzohet pr pasqyrimin edukurive t karkaterit sezonal, prkatsishtpr hulumtimin e variacioneve sezonale dhepasqyrohet n diagramin polar.

Variacione sezonale kan kto dukuri: numridhe bujtjet e turistve, qarkullimi hotelier,konstruktimi ndrtimor, konsumi i energjiselektrike, krkesa pr mallra sezonale etj.

Diagrami polar na mundson q n mnyrmjaft figurative t vrejm varaiacionet edukuris s vshtruar prmes muajve dhe tshikojm ndikimin e sezons n to.


6/24

11

Paraqitja prmes diagramit polarShembull 2 Kurorzimet n Kosov n vitin 2004 sipas

muajve jan si n tabeln vijuese

Burimi:ESK: Analiza e statistikaveVitale t Kosovs pr periudhn

m t re, shukrt, 2008

12

Diagrami polar

Sa m tepr q vija i afrohet mesit trrethit (polit), do t thot se sezonindikon ashtu q dukuria zvoglohet.

Sa m tepr q vija largohet nga

mesi i rrethit

sezoni ndikon nrritjen e dukuris.


7/24

13

Diagramet siprfaqsore(histograme)

Diagramet siprfaqsore jan grafik tcilt prmessiprfaqeve t figurave

gjeometrike pasqyrojn t dhnatstatistikore. M t prdorshmit jan:

Shtyllat (bar diagramet)

Katrori

Rrethi

14

Diagramet me shtylla (Bar diagramet )

Diagramet me shtylla (bar diagramet ),prdoren shum n prezantimin e tdhnave. Ata mund t jen:

Shtylla t thjeshta,

Shtylla t dyfishta dhe tshumfishta

Shtyllat simetrike Shtylla t ndara ose strukturale

2-17


8/24

15

Shtyllat e thjeshta

Shtyllat e thjeshta shfrytzohen prparaqitjen e madhsis ose tnivelit t dukuris sipasmodaliteteve apo vlerave t njveorie ose sipas veoris kohore osehapsinore.

Me shtylla t thjeshta mund tprezantohen gati t gjitha llojet eserive.

16

Shembull 3 Shtyllat e thjeshta

Shitjet e telefonave celular (n 000 cop) n nj shtet gjatperiudhs 2000-2004 jan si n tabeln vijuese: Paraqitni tdhnat prmes shtyllave t thjeshta

Vitet Shitjetn 000cop

2000 2802001 300

2002 570

2003 900

2004 1200


9/24

17

Shembull 3- vazhdim Shtyllat e thjeshta/ t njfishta

0

200

400

600

800

1000

1200

Shitjet(n000

cop)

2000 2001 2002 2003 2004

Vitet

Shitja e telefonave celular

18

Shembull 4. Shtyllat e thjeshta/ t njfishta

Levizja e numrit t popullsis s Kosovs pr periudhn 123 vjeare

Burimi: ESK: Analiza e Statstikave Vitale t Kosovs pr periudhn m t re, Shkurt 2008.


10/24

19

Shembull 4. vazhdim Shtyllat e thjeshta/ t njfishta

20

Shtylla t dyfishta dhe tshumfishta

Shtyllat e dyfishta dhe t shumfishtashfrytzohen kur duam t krahasojmmadhsin, prkatsisht nivelin edy e m shum dukurive sipas tnjets veori, ndrsa t dhnat jant shprehura n njsi t njjta tmatjes.


11/24

21

Shembull 5. Shtyllat e dyfishta

22

Shembull 5. Shtyllat e dyfishta

Popullsia ne Kosove sipas gjinise, 2002-2005)

940

960

980

1000

1020

1040

1060

1080

2002 2003 2004 2005

Viti

Nr.ipopulls

ise(nemije)

Gra Burra


12/24

23

Shembull 5. Shtyllat e shumfishta

0

500

1000

1500

2000

2500

2002 2003 2004 2005

Nr.ipopullsise(nemije)

Viti

Popullsia totale e Kosoves sipas gjinise (2002-2005)

Gra Burra Gjithsej popullsia

24

Sygjerimet pr konstruktimin e Diagrameve me shtylla

Pr prgjigjet kategorike q jan kualitative, shtyllatduhet t konstruktohen horizontalisht kurse pr prgjigjenumerike shtyllat duhet t konstruktohen vertikalisht.

Hapsira n mes t shtyllave duhet t jet sa gjysma egjersis s shtylls ose sa gjersia e shtylls.

Shkallt dhe porosit jan mjet i rndsishm prleximin e grafve dhe duhet t prfshihen.

Boshtet duhet t definohen qart.

Titulli i grafit vendoset mbi grafik.

Burime te t dhnave dhe spjegime t tjera duhet tprezantohen.


13/24

25

Shtyllat simetrike

Shtyllat simetrike jan form specifike eshtyllave t dyfishta (ose binarve) t cilatjan t shtrira horizontalisht dhe pr ballnjri tjetrit.

M s shpeshti zbatohen nstatistikndemografike me qllim t pasqyrimit ttstrukturs s popullsis sipasgjinisdhe moshs.

Duke pasqyruar t dhnat e popullsissipas moshs dhe gjinis formojmPIRAMIDN E POPULLSIS

26

Shtyllat simetrike

Shtyllat simetrike shfrytzohen edhe prpasqyrimin dhe krahasimin e madhsis dhestrukturs s dukurive t cilat jan t kundrtanjra me tjetrn, por reciprokisht t lidhura dhet kushtzuara. Si p.sh.

T hyrat dhe t dalat

Eksporti dhe importi

T lindurit dhe t vdekurit

T shprngulurit dhe t kthyerit n njregjion t caktuar

Kurorzimet dhe shkurorzimet


14/24

27

Piramida e popullsis

Piramida e popullsis ,e quajtur gjithashtu piramidamosh-gjini e popullsisose diagrami i strukturs smoshs, sht ilustrim grafik q prezantonshprnadarjen e moshave t ndrysheme t popullsissipas gjinis (zakonisht pr nj shtet ose regjion).

Ajo prbhet nga dy bar diagrame t mbshteturashpin pr shpin ashtu q popullsia shnohet nboshtin X (abshis) kurse gjinia n boshtin Y,(ordinat),njra tregon gjinin femerore e tjetra gjininmashkullore, zakonisht n grupe moshore prej 5 vjet.

Meshkujt prezantohen n ann e majtkurse femratn ann e djathtdhe ata mund t prezantohen nprqindje ose me numrin absolut t popullsis.

28

Piramida e popullsis/ilustrim

Mosha


15/24

29

Piramida e popullsis s Kosovs(ESK: Anketa Demografike dhe Socio-ekonomike 1999),

30

Prdorimi i piramids s popullsis

Piramida e popullsis mund t shfrytzohet pr t gjeturnumrin e popullsis q sht ekonomikisht e varurngapjesa tjetr e popullsis.

Vartsit ekonomik( popullsia e paaft pr pun) jan ata qjan m t rinj se 15 vjet dhe ata mbi 65 vjet.

Natyrisht n disa vende m pak t zhvilluara fmijt fillojn tpunojn edhe para moshs 15 vjeare, kurse n disa vende ttjera sht e zakonshme q puna t filloj gjat moshs 18-21vjet, kurse njerzit mund t punojn edhe pas moshs 65vjeare ose t pensionohen m hert.Pr kt definimi sht njlloj vlersimi.

N shum vende,qeverit planifikojn zhvillimin ekonomik nat mnyr qpopullsia e aft pr pun duhet t mbshtespopullsisn e paaft pr pun.

Piramida e popullsis mund t shfrytzohet edhe pr vshtrimine rritjes natyrore t popullsis, lindjetdhe normn evdekjes s popullsis.


16/24

31

Diagramet prmes siprfaqes s

katrorit dhe rrethit

Katrort, gjegjsishtsiprfaqja ekatroritshfrytzohen pr pasqyrim grafikt dhnave me qllim t krahasimit tmadhsive t tyre t cilat mund t jenproporcionale me madhsin t cilat iprfaqsojn.

2S a siperfaqja e katrorit

a S brinja e katrorit

32

Shembull 6

Rastet e smundjeve

malinje, 2005

Nr. i t smurve

Niveli primar 3885

Niveli seknodar 462

Niveli terciar 1148

Gjithsej 5495

Smundjet nga kanceri n Kosov n vitin 2005sipas niveleve jan si n tabeln vijuese.Prezantoni grafikisht t dhnat prmes siprfaqess katrorit.

Burimi: ESK Statistikat sociale, Statistikat e shndetsis, 2005


17/24

33

Shembull 6 - vazhdim

Niveli primar=3885;S= 3885

Niveli sekondar= 462; S= 462

Niveli

terciar=1148S=1148

2

3885 62, 32 :10 6, 2 32 6

S a

a S cm

2

462 21, 49 : 10 2,149 2

S a

a S cm

2

1148 38, 38 : 10 3, 8 4

S a

a S cm

34


Fig. Smundjet nga kanceri sipas niveleve n vitin 2005 n Kosov.

Niveli primar

S= 3885 pacient

S= 462 pacientS= 1148 pacient

Niveli terciarNivelisekondar

a=62,32 (6 cm) a= 21,49 (2m) a=38,38 (4cm)



18/24

35

Diagramet siprfaqsore t rrethit

Diagramet siprfaqsore t rrethit, prdoren pr nevojat krahasimit t dhnave statistikore si dhe pr paraqitjen estrukturs s dukuris.

23,14S r

Sr r rrezja e rrethit

T dhnat e shembullit t gjasht t shfrytzohenpr paraqitjen e smundjeve nga kanceri sipasniveleve.

36

Shembull 7

Niveli primar=3885;S= 3885

Niveli sekondar =462; S= 462

Niveliterciar=1148S=1148

2

38851237,3 35,17 :10 3,517

3,14

S r

Sr cm

2

462147,13 12,3 :10 1,123

3,14

S r

S

r cm

2

1148365,6 19,12 :10 1,912

3,14

S r

Sr cm


19/24

37


Fig. Smundjet nga kanceri sipas niveleve n vitin 2005 n Kosov.

Niveli primar

Niveli terciarNivelisekondar

r=35,17 (3,5 cm) r= 12,13 (1,2cm) r=19,12 (1,9cm)


r=3,5cm

r=1,2cm

r=1,9cm

38

Rrethi struktural/diagrami tort

Diagrami struktural sht nj grafik indar n sektore, i cili ilustronfrekuencat n prqindje.

N daigramin tort madhsia e do

sektori sht proporcionale me sasitq prezanton.

Bashkrisht t gjith sektortkrijojn rrethin e plot.


20/24

39


Hapat pr ndrtimin e diagramit torte ose rrethitstruktural:

Komponentet e veanta t variablave konvertohen nprqindje pr t ndrtuar diagramin tort.

Kto prqindje konvertohen n shkallkorresponduese t rrethit.

Vizatohet rrethi me kompas me madhsi adekuate.

Maten pikat n rreth q prezantojn madhsin e dosektori me ndihmn e kndmatsit.

Aranzhohen sektort sipas madhsis.

Prdoren ngjyra t ndryshme pr t dalluar pjest eveanta.

40


Diagrami tort veanrisht sht iprshtatshm pr prezantimin edistribucionit relativ dhe n prqindjet frekuencave. Rrethi sht i ndar nmnyr proporcionale me frekuencat

relative dhe pjest e rrethit eprgjigjen grupeve t ndryshme.

SHEMBULL 5: Prgjigjet e 200lojtarve n lidhje me llojin e patikaveq preferojn jan si n tabeln

vijuese:

2-20


21/24

41

Shembull 8- vazhdim

Lloji ipatikave

Nr. ilojtarve

Struktura%

Shkallt e rrethit

Nike 92 46% 46x3,6=165,6o

Adidas 49 24,5% 24,5 x 3,6=88,2o

Reebok 37 18,5% 18,5 x 3,6=66,6o

Ascis 13 6,5% 6,5 x 3,6=23,4o

T tjera 9 4,5% 4,5 x3,6=16,2o

Gjithsej 200 100 360o

Bazuar n t dhnat n vijim , prezantoni ato prmesdiagramit tort.

42

Diagrami tort pr preferencat e lojtarve

Adidas

24%

Reebok

18%

Asics

6%

Nike

46%

T tjera

4%

Nike

Adidas

ReebokAsics

T tjera

2-22


22/24

43


Derisa diagrami tort ndoshta sht grafikustatistikor m i prhapur n botn e biznesitdhe t mas mediave, ai rrall shfrytzohetpr publikime shkencore dhe teknike.

Esht nj prej grafikve m t kritikuar, dheshum statisticient rekomandojn q teliminohet krejt nga prdorimi , duke theksuarveanrisht se sht vshtir t krahasohenpjes t ndryshme t nj grafiku t dhn, ose

t krahasohen t dhnat nga diagrame tndryshme strukturale.

44

Forma t tjera t paraqitjes grafike

Kartogrami- i cili mund t paraqitetsi kartodiagram dhe si hart.

Ideogrami /Piktogrametparaqiten prmes simboleve dhe

figurave natyrale

Shtrirja territoriale e dukuris m smiri mund t pasqyrohet prmeskartodiagramit.


23/24

45

Paraqitja grafike prmes hartave

46

Disa rekomandime pr ndrtimin e grafikve

do grafik duhet t prmbaj n vetvete tgjith treguesit e nevojshm pr interpretimin esakt t tij, pavarsisht nga teksti, pra:

-titullin e qart t objektit q paraqitet;-periudhs s cils i referohen t dhnat;-hapsirn territoriale;-burimin si dhe-shkallt e matjeve q jan zbatuar. Numrat dhe fjalt q prmban grafiku,duhet t

lexohen pa e rrotulluar fletn.


24/24

47

Disa rekomandime pr ndrtimin e grafikve

- vazhdim

Duhet zgjedhur drejt metoda eparaqitjes,n mnyr q ajo t jet m eprshtatshmja pr nj tip tabele tcaktuar, kur mund t prdorenkorrektsisht disa metoda, prparsiduhet dhn metods m t thjesht;

N boshtet duhet treguar saktsishtgjithmon prmbajtja e variablave dhe

njsia e matjes; Prerjet e shkallve duhet treguar

nprmjet ndrprerjes s boshteve, etj.

48

Konceptet kye

Diagramet

Diagramet vijore

Diagrami polar

Diagrametsiprfaqsore

Shtyllat e thjeshta,t shumfishta

Shtyllat simetrike

Piramida e popullsis

Katrori

Rrethi

Diagrami struktural

Kartodiagramet

Ideogramet

Documents

STATISTIKE Paraqitjet grafike