61
Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia w psychiatrii” lek. Tomasz Gutowski

Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia w psychiatrii”

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia w psychiatrii”. lek. Tomasz Gutowski. Najczęstsze stany wymagające natychmiastowej interwencji psychiatrycznej. I. Stany bezpośredniego zagrożenia życia: Tendencje samobójcze Zachowanie niebezpieczne dla otoczenia - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Stany zagrożenia życia

W-8

„Stany zagrożenia życia w psychiatrii”

lek. Tomasz Gutowski

Page 2: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Najczęstsze stany wymagające natychmiastowej interwencji psychiatrycznej

• I. Stany bezpośredniego zagrożenia życia:– Tendencje samobójcze– Zachowanie niebezpieczne dla otoczenia– Zachowanie zdezorganizowane

• II. Ostre zaburzenia psychiczne wymagające szybkich interwencji:– Ostry lęk– Ostre zaburzenia psychotyczne– Ostre pobudzenie– Ostre zaburzenia nerwicowe– Ostra depresja– Ostra mania– Ostre zaburzenia wywołane substancjami psychoaktywnymi

Page 3: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Objawy psychiczne na podłożu zaburzeń somatycznych

1. Choroby bezpośrednio zagrażające życiu manifestujące się zaburzeniami psychicznymi

2. Otępienie

3. Majaczenie

Page 4: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Inne stany nagłe w psychiatrii

• Ostra reakcja na stres

• Stany wyjątkowe

• Objawy uboczne po lekach psychotropowych

Page 5: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Schemat postępowania

1. Nawiązać kontakt i zebrać wywiad

2. Podstawowe badanie lekarskie (ew. z zastosowaniem środków przymusu bezpośredniego)

– Diagnoza w kierunku somatycznego podłoża zaburzeń• Strukturalne uszkodzenia oun• Zatrucia• Zaburzenia metaboliczne w przebiegu ch. somatycznych

– Ocena zagrożenia życia pacjenta i innych osób

3. Badanie stanu psychicznego w kierunku psychiatrycznego podłoża zaburzeń – ustalić wstępne rozpoznanie – opisać zespół dominujących objawów

Page 6: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Minimum badania somatycznego

• W przypadku każdego pacjenta zbadać:– Ciśnienie tętnicze krwi– Tętno– Częstość oddechów– Temperaturę ciała– Stan świadomości

Page 7: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Schemat zwięzłej oceny stanu somatycznego

Ogólne parametry– RR, HR, temperatura ciała, częstość oddechów

Wygląd ogólny– Stan odżywienia, nawodnienia– Ślady urazów, szczególnie głowy

Szyja– Zakres ruchomości, sztywność karku– Ocena tarczycy

Serce i płucaBrzuchKończyny dolne

– obrzęki

Page 8: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Schemat zwięzłej oceny stanu neurologicznego

Ocena stopnia przytomności – ilościowe zaburzenia świadomości– Senność– Senność głęboka (półśpiączka)– Śpiączka

Badanie gałek ocznych– Źrenice (wielkość, reakcja na światło)– Ruchomość gałek ocznych– Oczopląs– Wytrzeszcz gałek ocznych

Page 9: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

• Układ mięśniowy– Odruch kolanowy i ze ścięgna Achillesa– Ocena siły mięśniowej

• Funkcje móżdżkowe– Chód– Koordynacja

• Odruchy – Babińskiego– Chwytania– Ryjkowy– Ssania

• Kończyny– Drżenie– Ruchy pląsawicze– Drżenie metaboliczne mięśni

Page 10: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Najczęstsze stany wymagające natychmiastowych interwencji psychiatrycznych

• I. Stany bezpośredniego zagrożenia życia:– Tendencje samobójcze– Zachowanie niebezpieczne dla otoczenia– Zachowanie zdezorganizowane

• II. Ostre zaburzenia psychiczne wymagające szybkich interwencji:– Ostry lęk– Ostre zaburzenia psychotyczne– Ostre pobudzenie– Ostre zaburzenia nerwicowe– Ostra depresja– Ostra mania– Ostre zaburzenia wywołane substancjami psychoaktywnymi

Page 11: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Stany bezpośredniego zagrożenia życia:

Tendencje samobójcze

• Samobójstwo to świadomy akt samounicestwienia spowodowany krańcowo frustrującą sytuacją, z której, zdaniem osoby podejmującej taką decyzję, nie ma innego wyjścia

• nie jest czynem przypadkowym,

• jest sposobem rozwiązania problemu,

• towarzyszy poczucie beznadziejności,

• jest to agresja skierowana przeciwko sobie

Page 12: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”
Page 13: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”
Page 14: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Kiedy istnieje duże ryzyko podjęcia samobójstwa?

1. Akcje pozorujące stan normalności

2. Spisanie testamentu

3. Przekazywanie posiadłości i przedmiotów osobistych

4. Listy pożegnalne

5. Nagła poprawa, uspokojenie

6. Depresja z agitacją, psychoza

7. Narkotyki, alkohol

Page 15: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Zagrożenie samobójstwem w przebiegu zaburzeń depresyjnych

Wysoki poziom lęku, przejawiający się niepokojem psychoruchowym, podnieceniem ruchowym,

Duże zaburzenia snu

Poczucie beznadziejności, sytuacji bez wyjścia, niemożność uzyskania pomocy od najbliższych lub personelu leczącego, przekonanie o nieuleczalności, obecności ciężkich chorób, urojenia nihilistyczne

Page 16: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Poczucie winy, przekonanie o dopuszczeniu się ciężkich grzechów, przestępstw, dążenie do poniesienia kary

Nastrój dysforyczny

Dolegliwości typu bólowego (ból pleców stwierdzony u pacjentów z zespołem depresyjnym zwiększa ryzyko samobójstwa)

Obecność przewlekłych chorób somatycznych

Uporczywe zaburzenia snu

Page 17: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Zasady postępowania z pacjentem z tendencjami samobójczymi

• Dokładnie pytać o to, jaką postać przybrały jego myśli?– Fantazje samobójcze?– Postawa rezygnacyjna?– Planowanie konkretnych działań?

• Ocenić ryzyko popełnienia samobójstwa: jak daleko zaawansowane były plany i czynności?– Czy były próby wcześniej? – W jakich okolicznościach?

– Skuteczność obranej metody • niebezpieczne: broń palna, powieszenie, skok z wysokości• Głębokość i umiejscowienie ran ciętych / kłutych• Ilość i dawka połkniętych leków• świadome działania uniemożliwiające odratowanie

Page 18: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Schemat postępowaniau pacjenta po próbie samobójczej

Opatrzenie ran i urazów

Medyczno – chirurgiczne komplikacje czynu samobójczego

Ścisła obserwacja uniemożliwiająca próby ucieczki lub ostatecznego dokonania aktu samobójczego

Farmakoterapia i psychoterapia uwzględniająca obraz psychopatologiczny

Organizacja psychicznego i życiowego wsparcia

Ew. kontakt z psychoterapeutą

Page 19: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Stany bezpośredniego zagrożenia życia: Zachowanie niebezpieczne dla otoczenia

AGRESJA

Zaburzenia psychiczne związane z agresją:– Zaburzenia osobowości (o. dyssocjalna, o. narcystyczna, o. chwiejna

emocjonalnie)

– Nadużywanie substancji psychoaktywnych (zatrucia, zesp. abstynencyjny, majaczenie)

– Ostre psychozy (schizofrenia, paranoja)

– Stan maniakalny rzadziej depresja– Zaburzenia stresowe pourazowe– Zaburzenia spowodowane uszkodzeniem lub dysfunkcją

mózgu– Agresja grupowa

Page 20: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Inne przykłady zaburzeń mogące stanowić przyczynę zachowań agresywnych

• Ostre– Majaczenie– Zatrucia– Choroby metaboliczne– Napady padaczkowe– Ch. naczyniowe mózgu– Urazy głowy– Przełom tarczycowy

hipermetaboliczny– Infekcje oun

• Przewlekłe– Otępienie– Zespół Korsakowa

(amnestyczno – konfabulacyjny)

– Charakteropatia padaczkowa

– Upośledzenie umysłowe

– Pourazowe zespoły psychoorganiczne

Page 21: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Postępowanie z pacjentem agresywnym

Neutralna, nieodrzucająca postawa wobec badanego (nie oceniać, nie dać się sprowokować)

Nawiązać optymalny kontakt (podejście bezpośrednie, stanowcze)

Zebrać niezbędne informacje (pytać o przyczyny wybuchu agresji

Minimalizować uaktywnienie tendencji agresywnych i zapobiegać ich konsekwencjom (mówić spokojnie, stanowczo, nie blokować drzwi, nie zamykać drzwi pokoju)

Zapewnić obecność drugiej osoby w pomieszczeniu

Odpowiednio wcześniej zapewnić środki umożliwiające zastosowanie przymusu bezpośredniego (personel, sprzęt)

Page 22: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Postępowanie z pacjentem agresywnym

• Badanie somatyczne:– Ogólny wygląd– Skóra: wybroczyny, urazy, żółtaczka, ślady po wkłuciu igieł

– Odruchy, napięcie, siła mięśniowa– Bad. dodatkowe

• Morfologia, elektrolity, cukier, mocznik, gazometria (hipoksja?)

• Toksykologia • EKG, ew. CT, ew. bad. pł. m-r

Page 23: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Postępowanie z pacjentem agresywnym

Leczenie:

– Natychmiastowa interwencja:• Neuroleptyki i.m.

– Haloperidol, chlorpromazyna (Fenactil), lewomepromazyna (Tisercin), promazyna

• Benzodiazepiny i.m.– Diazepam (Relanium), klorazepat (Tranxene)

• NLP + BDZ potencjalizacja efektu

– Leczenie przyczynowe

Page 24: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Stany bezpośredniego zagrożenia życia: Zachowanie zdezorganizowane

• Wstępne postępowanie podobne jak w zagrożeniu agresją, ale tu konieczne jest jak najszybsze ustalenie przyczyn dezorganizacji

• Osoby zdezorganizowane zachowują się chaotycznie i nieprzewidywalnie

• W ich zachowaniu dominuje nadmierna aktywność lub spowolnienie psychoruchowe

• Ewidentne są trudności w konsekwentnym ukierunkowaniu działania na określony cel

• Pomimo braku wyraźnych tendencji autodestrukcyjnych czy agresywnych, istnieje poważne ryzyko przypadkowego spowodowania stanu zagrożenia życia

Page 25: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Przyczyny dezorganizacji zachowania

• Najczęściej:– Zaburzenia świadomości

(różnej etiologii)

– Głębokie zaburzenia pamięci (różnej etiologii)

• Otępienie, zesp.amnestyczny, zab.dysocjacyjne

– Zaburzenia organiczne (zwłaszcza z afazją)

– Zaostrzenia przewlekłej schizofrenii

– Pobudzenie psychoruchowe (różnej etiologii)

• Subs. psychoaktywne, psychozy, mania, majeczenie, otępienie, depresja

• Rzadziej:– Upośledzenie

umysłowe– Przewlekłe zaburzenia

psychotyczne– Osłupienie

• Katatonia, depresja, zab. dysocjacyjne

Page 26: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Ostre zaburzenia psychiczne wymagające szybkich interwencji:

Ostry lęk• Somatyczne

przyczyny lęku:– Zawał m. sercowego,

napad astmy, zaburzenia rytmu serca

– Ch. wieńcowa, kolka, przełom nadciśnieniowy

– Pheochromocytoma, hipoglikemia, nadczynność tarczycy, przytarczyc, kory nadnerczy, porfiria, hipokalcemia

– Ch. Meniera, padaczka skroniowa, stwardnienie rozsiane, ch. naczyniowe

• Podłoże somatyczne• Składnik szerszego

zespołu objawów (psychotycznych, zab. nastroju)

• Wynik stosowania substancji psychoaktywnych

Page 27: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Lękzwiązek ze stresującymi problemami

• Ewidentny związek:– Zab. adaptacyjne– Ostra reakcja na stres– Zaburzenia stresowe

pourazowe– Zab. dysocjacyjne– Z. depersonalizacji -

derealizacji

• Brak prostego związku– Zab. lękowe uogólnione– Lęk napadowy– Lęk fobiczny– Zab. lękowo-depresyjne

mieszane– Zab. obsesyjno-

kompulsyjne– Zab. somatyczne– neurastenia

Page 28: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Lęk napadowy- Oddzielny epizod intensywnej obawy i dyskomfortu- Nagły początek- Maksimum natężenia w ciągu kilku minut, trwa co najmniej

kilka minut

- Objawy pobudzenia autonomicznego

- Objawy z zakresu klatki piersiowej i brzucha

- Objawy ogólne: uderzenia gorąca, zimna, drętwienie, swędzenie

- Objawy obejmujące stan psychiczny– Zwroty głowy, zab. równowagi, wrażenie omdlewania, oszołomienia– Derealizacja, depersonalizacja– Obawa utraty kontroli, ‘zwariowania’– Obawa śmierci

Page 29: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Farmakoterapia ostrego lęku:

benzodiazepiny

• Krótkodziałające– Lorazepam (Lorafen),– Oksazepam,– Alprazolam (Afobam,

Alprox, Xanax),– Temazepam (Signopam)

• Długodziałające– diazepam (Relanium),– klonazepam

(Clonazepamum),– Klorazepat (Cloranxen,

Tranxene),– Medazepam

(Medazepam, Rudotel)

Page 30: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Ostre pobudzenie i ostra psychoza

• Próba nawiązania kontaktu

• Podstawowe bad. lekarskie, w razie konieczności zastosowanie środków przymusu bezpośredniego

• Alkohol? Narkotyki? Interakcje z lekami psychotropowymi!

• Podłoże somatyczne, intoksykacyjne – leczenie przyczynowe

• Podawanie środków psychotropowych : leki przeciwpsychotyczne i.m.,

- benzodiazepiny i.m., / p.o.,

haloperidol+lorazepam, haloperidol+diazepam, chlorpromazyna, lewomepromazyna,diazepam, lorazepam, klorazepam

• Kontrolować RR, temperaturę ciała

Page 31: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Zaburzenia histeryczne(dysocjacyjne i konwersyjne)

- Częściowa lub zupełna utrata integracji pomiędzy wspomnieniami z przeszłości, poczuciem tożsamości, wrażeniami czuciowymi, kontrolą ruchów dowolnych ciała;

• wyparcie ze świadomości myśli, obrazów, wrażeń, uczuć, potrzeb (elementów przeżywania)

• Zwykle objawy pojawiają się w odpowiedzi na trudne sytuacje życiowe, problemy wewnętrzne

• Brak chorób somatycznych (konwersja), neurologicznych (dysocjacja)

Page 32: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Postaci zaburzeń dysocjacyjnych (konwersyjnych)

Amnezja dysocjacyjna• Utrata pamięci, najczęściej selektywnie dot. traumatycznego

przeżycia

Fuga dysocjacyjna• Współwystępowanie amnezji i podejmowanie podróży, dla

postronnych zachowanie prawidłowe

Osłupienie dysocjacyjne• Głębokie ograniczenie lub spowolnienie aktywności ruchowej,

poprzedzone traumatycznym wydarzeniem

Zaburzenia transowe• Czasowa utrata poczucia własnej torżsamości i rozpoznawania

otoczenia, niezależne od woli, niechciane

Page 33: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Dysocjacyjne zaburzenia ruchu• Utrata zdolności do poruszania kończyną, częścią ciała

Drgawki dysocjacyjne• Przypominają napady padaczkowe, ale bez przygryzienia języka,

bez urazów, bez oddania moczu

Dysocjacyjne znieczulenie i utrata czucia zmysłowego• Brak czucia, czasem parestezje, niedowidzenie, niedosłyszenie

Zespół depresonalizacji – derealizacji• Poczucie obcości otoczenia, własnego ciała, myślenie oderwane

od odczuć, bez zaburzeń świadomości, zachowanie adekwatne do sytuacji

Page 34: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Inne zaburzenia dysocjacyjne

• Zespół GanseraChory sprawia wrażenie zdezorientowanego, ma zdziwiony wyraz

twarzy, udziela jaskrawo błędnych odpowiedzi, nie reaguje na polecenia lub wykonuje je na opak; po ustąpieniu chory zwykle nie pamięta swoich przeżyć

• Otępienie rzekomeZaburzenia orientacji, pamięci, utrata posiadanej wiedzy, chorzy nie

udzielają odpowiedzi lub odpowiadają błędnie na najprostsze pytania, mimika żywa

• PuerylizmZachowanie jak u małego dziecka, mówienie zdrobniale o sobie i

otoczeniu, demonstrowanie niewiedzy jak u dziecka

Page 35: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Alkohol i inne substancje psychoaktywne

Page 36: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Objawy psychiczne na podłożu zaburzeń somatycznych

• Choroby bezpośrednio zagrażające życiu manifestujące się zaburzeniami psychicznymi

• Otępienie

• Majaczenie

Page 37: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Choroby bezpośrednio zagrażające życiu manifestujące się zaburzeniami psychicznymi

1.Zapalenie opon mózgowych lub mózgu– Obj.: gorączka, drgawki, ból głowy, sztywnośc karku– bad. lab.: leukocytoza

2. Majaczenie– Działanie leków nasennych lub uspokajających– Zespół abstynencyjny– Hipoglikemia– Tyreotoksykoza– Zatrucie subst. psychostymulującymi

• Tachykardia, nadciśnienie, nadmierne pocenie, drżenie, rozszerzone ale reagujące źrenice

• Bad. Lab.: bad. Toksykologiczne, glikemia, elektrolity, mocznik, kreatynina

Page 38: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

3. Encefalopatia nadciśnieniowa lub krwotok wewnątrzczaszkowy– nadciśnienie, ból głowy, sztywność karku, badanie

dna oka

4. Niedotlenienie mózgu z powodu niewydolności układu krążenia lub oddechowego– sinica, zaburzenia oddychania,

obj. zastoinowej niewydolności serca, – gazometria

5. Zatrucie środkami antycholinergicznymi– Sztywne, rozszerzone źrenice, tachykardia,

gorączka, suche błony śluzowe

Page 39: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Choroby bezpośrednio zagrażające życiu manifestujące się zaburzeniami psychicznymi

• Encefalopatia Wernickego– Obj.: oczopląs, ostre zaburzenia świadomości, wywiad

alkoholowy

• Stan po napadzie padaczkowym– Obj. padaczkowe w wywiadzie, zab. świadomości, często

odchylenia w bad. neurologicznym, przygryziony język, mimowolne oddanie moczu

– Ocenić poziom leków p/padaczkowych

• Krwiak pourazowy– Niedawny uraz głowy w wywiadzie, neurologiczne obj.

ogniskowe, tarcza zastoinowa

Page 40: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

• Hipo- lub hipertermia– Temperatura ciała

• Podostre bakteryjne zapalenie wsierdzia– Obj.: nowe szmery nad sercem

• Niewydolność wątroby– Obj.:żółtaczka, palpacyjne wyczuwalne zmiany wątroby– Bad. Lab.: próby wątrobowe

• Mocznica– obj.: zaburzenia oddychania, obrzęki– Bad. Lab.: zwiększone stężenie mocznika, zab.

elektrolitowe

Page 41: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Choroby bezpośrednio zagrażające życiu manifestujące się zaburzeniami psychicznymi

• Hipoglikemia– Obj.: Hipoglikemia: zaburzenia wzrokowe, szerokie źrenice, drgawki,

blada, zimna, spocona skóra– Bad.lab.: zmniejszone stęż. glukozy

• Kwasica ketonowa– Obj.:polinuria, zab. oddychania, nudności, bóle brzucha, zapach

acetonu, odwodnienie tachykardia– Bad. Lab.: zwiększone stężenie glukozy, kwasica metaboliczna,

ketonuria

Page 42: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Majaczenie

1. zaburzenia świadomości

2. zmiana funkcjonowania procesów psychicznych, zab. spostrzegania

3. zaburzenia rozwijają się w krótkim czasie, zmieniają nasilenie w ciągu dnia

4.są konsekwencją:

Page 43: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

• Przyczyn somatycznych– Hipoglikemia– Hipoksja– Infekcje (zap. płuc, zom-r, posocznica)

– Ch. kardiologiczne– Awitaminozy– Przyczyny mózgowe (zator, krwotok,

niedokrwienie), padaczka– Urazy głowy– Mocznica– Niewydolność wątroby– Zatrucia– Zab. endokrynologiczne– oparzenia

• Wynik nasilonej reakcji abstynencyjnej na odstawienie/zmniejszenie ilości przyjmowanej substancji psychoaktywnej

– Alkohol– Narkotyki– Leki

podział wg DSM IV

Page 44: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”
Page 45: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Majaczenie alkoholowe

• Pojawia się kilka godzin po ostatnim spożyciu alkoholu– Potliwość,– tachykardia, nadciśnienie– drżenie rąk,– bezsenność,– nudności, wymioty,– lęk,– napady drgawkowe– Podniecenie

psychomotoryczne– Złe samopoczucie– Bóle głowy– Zwiewne omamy

• Związek przyczynowy i czasowy między przerwaniem picia a wystąpieniem zaburzeń

• Obj. abstynecyjne oraz:– Zaburzenia świadomości

(dezorientacja w czasie i miejscu)– Drżenie mięśniowe– Lęk– Omamy i złudzenia, gł. Wzrokowe,

dotykowe, słuchowe– Urojenia (dziania się,

prześladowcze)– Podniecenie psychoruchowe– Odwrócony rytm sen-czuwanie– Nadaktywnośc ukł. autonomicznego

• Wykluczenie innej choroby somatycznej lub psychicznej

Zespół odstawienia

Page 46: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Majaczenie

• Diagnostyka– Wywiad– Bad. przedmiotowe– Bad. Lab

• OB.• Morfologia• Bad. ogólne i toksykologiczne

moczu• Elektrolity, mocznik,

kreatynina, kw. moczowy• Próby wątrobowe• EKG• RTG klatki piersiowej• TK głowy• Badanie pł. m-r

• Leczenie– Z przyczyn somatycznych:

Przyczynowe!– Alkoholowe: objawowe

• Nawadnianie• Tiamina, cocarboksylaza,

vit. C• Wyrównanie elektrolitów• Obniżenie temperatury

ciała• Zwolnienie HR, obniżenie

RR• Benzodiazepiny,

hemineuryna, neuroleptyki?

Page 47: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

C. Inne stany nagłe w psychiatrii

• Ostra reakcja na stres

• Stany wyjątkowe

• Objawy uboczne po lekach psychotropowych

Page 48: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Ostra reakcja na stres• Rozwija się u osoby bez żadnych innych wyraźnych zaburzeń

psychicznych

• Jest to reakcja na wyjątkowo silny, fizyczny lub psychiczny uraz

• Ustępuje w ciągu kilku godzin lub dni

• Objawy mają mieszany i zmieniający się w czasie obraz:– Stan oszołomienia– Wycofanie (osłupienie) bądź pobudzenie, hiperaktywność (fuga)– Objawy wegetatywne (jak w lęku panicznym): tachykardia, potliwość,

czerwienienie się– Objawy pojawiają się kilka minut po zadziałaniu bodźca, znikają po

krótkim czasie– Może wystąpić częściowa lub pełna amnezja

Page 49: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Ostra reakcja na stres - zasady postępowania

• Zapewnić spokój, możliwie komfortowe warunki

• Nie pozostawiać chorego samego sobie, zapewnić możliwość kontaktu, nie narzucać się, być do dyspozycji

• Jeśli kilka osób dotknęła tragedia pozwolić im być razem

• Istotne: zadbać by było takim osobom ciepło, dać pić, jeść

• Pozwolić na wyrażanie uczuć związanych z trudną sytuacją

Page 50: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

• Umożliwić kontakt (telefoniczny) z bliskimi

• Zaproponować pomoc w rozwiązaniu problemów wynikających z niespodziewanej zmiany sytuacji

• Podawanie leków ograniczone do sytuacji bardzo silnego pobudzenia – stłumienie uczuć odwleka jedynie w czasie adaptację psychiczną do przeżytego urazu

• Konsultacja psychiatryczna, gdy podejrzenie poważniejszych zaburzeń

• Pozwolić na wyrażenie bardzo silnych, czasem nieuzasadnionych i trudnych uczuć dla słuchaczy:– Zaprzeczania oczywistym faktom, poczucie winy, poczucie

zagrożenia, pretensje do nieżyjących osób

Page 51: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Stany wyjątkowe w psychiatrii

Nagłe, krótkotrwałe, ostre zaburzenia psychiczne związane zwykle z zaburzeniami świadomości, niekiedy z urojeniami i omamami

Zwykle kończą się snem terminalnym

Objęte są częściową lub całkowitą niepamięcią

Page 52: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Objawy uboczne po lekach psychotropowych

• Objawy pozapiramidowe• Ostra reakcja dystoniczna• Akatyzja – poneuroleptyczny zespół

pobudzeniowy• Późna dyskineza• Złośliwy zespół poneuroleptyczny• Letalny zespół katatoniczny• Zespół serotoninergiczny• Zespół antycholinergiczny

Page 53: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Objawy pozapiramidowe

Najczęstsze odwracalne objawy

uboczne przyjmowania neuroleptyków,

Objawy: zaburzenia napięcia i funkcji mieśni:

• Drżenie (zamiarowe, spoczynkowe, gł. kkg, żuchwy, języka)• Sztywność (obj. koła zębatego, ołowianej rury)• Bradykineza ( powolność ruchów, maskowata twarz,

mikrografia, przygarbiona sylwetka, zab. koordynacji ruchowej)

Leczenie: Leki przeciwparkinsonowskie (Akineton, Pridinol)

Page 54: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Ostra reakcja dystoniczna• Niekontrolowany kurcz pewnych grup mięśni• Pojawia się nagle, zwykle kilka dni po rozpoczęciu leczenia

neuroleptykami• Głównie pojawia się u młodych mężczyzn

Objawy: kurcz mięśni : - gałek ocznych - twarzy i szyi, opadnięta, ‘zablokowana’ żuchwa,

wysunięty język, przekręcona głowa - mięśni tułowia, kończyn - rzadziej, ale stwarza potencjalne zagrożenie:

kurcz mięśni krtani

Różnicowanie: napad padaczkowy, tężęc, kręcz szyi, reakcja histeryczna

Leczenie: - nieleczone ustępuje w ciągu kilku godzin lub dni - farmakologiczne daje natychmiastową poprawę - stosuje się: leki przeciwparkinsonowskie i.m., diazepam

(Relanium) i.m., następnie leki przeciwparkinsonowskie p.o.

Page 55: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Akatyzja

• Objawy: znaczny niepokój, wewnętrzna potrzeba ruchu, niemożność ustania w miejscu, bezustanne zmienianie pozycji

• Leczenie: - leki antycholinergiczne (przeciwparkinsonowskie)

- benzodiazepiny

- beta-blokery

Page 56: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Późne dyskinezy• Mimowolne ruchy warg, żuchwy, języka, znacznie rzadziej

tułowia i kończyn

• Efekt długotrwałego leczenia neuroleptykami

• Najczęściej przy zmniejszaniu dawki lub odstawianiu

• Częściej u kobiet

• Ustępują tylko w 5 – 40%

Leczenie: - jeśli to możliwe zmniejszyć dawkę, odstawic dany neuroleptyk, zamienic na inny

- karbamazepiny, lit, benzodiazepiny - nie stosować leków antycholinergicznych

(przeciwparkinsonowskich), bo pogarszają obraz kliniczny nasilając ruchy

Page 57: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Złośliwy zespół poneuroleptyczny• Poważna, potencjalnie śmiertelna komplikacja leczenia neuroleptykami

• Występuje rzadko: 0,2 – 1,0%, najczęściej w pierwszym m-cu leczenia

• Mechanizm patofizjologiczny: blokada receptorów dopaminowych w mózgu, gł. w podwzgórzu i jądrach podstawy

• Wywoływany przez leki o mechanizmie antydopaminowym

• Śmiertelność 9 – 25%

• Zgon następuje jako etap zzpn lub w wyniku powikłań sercowych, krążeniowych, oddechowych, nerkowych

• Czynniki ryzyka: podawanie neuroleptyków o znacznej sile działania, szczególnie w formie depot, płeć męska, ogólne osłabienie, odwodnienie, zaburzenia elektrolitowe, wyczerpanie fizyczne, inne choroby, polifarmakoterapia (lit)

• Etiologia do końca nie jest poznana

Page 58: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”
Page 59: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Przebieg kliniczny zzpn• Wysoka temperatura• Objawy pozapiramidowe• Objawy wegetatywne (tachykardia, ślinotok)• Zaburzenia świadomości (dezorientacja,

zamącenie)• Drgawki, sztywność mięśni• Rozwija się w ciągi 1-3 dni, trwa ok. tygodnia od

odstawienia neuroleptyku• Bad. lab.:

– Zwiekszona aktywnośc fosfokinazy kreatyninowej– Leukocytoza– Kwasica metaboliczna– Zaburzenia funkcji wątroby– mioglobinuria

• Różnicowanie: ch. zakaźne gorączkowe, stan katatoniczny, udar cieplny, hipertermia złośliwa

Page 60: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Postępowanie w zzpn- Odstawić podejrzany lek- Monitorować podstawowe czynności życiowe

- Nawadniać- Obniżyć temperaturę farmakologicznie i metodami zewn.

- podawać leki dopaminergiczne (bromokryptyna 2,5-6,0mg/d, amantadyna 100-400mg/d)

- miorelaksanty: benzodiazepinyAlternatywne metody leczenia: EW, klozapina,

benzodiazepiny, karbamazepina, pochodne kw walproinowego, sole litu, fenytoina, klonidyna

tlen, gospodarki wodno-elektrolitowej i RKZ

• Możliwe powikłanie: DIC

Page 61: Stany zagrożenia życia W-8 „Stany zagrożenia życia  w  psychiatrii”

Letalny zespół katatoniczny

Rzadki zespół, który może wystąpić u pacjentów długo leczonych neuroleptykami

Objawy prodromalne: narastający niepokój, pobudzenie ruchowe (dni, tygodnie, miesiące)

Okres kulminacyjny: stupor, śpiączka, zgon