Stanisław Wyspiański WESELE THE WEDDING

1 | W E S E L E — T H E W E D D I N G

Stanisław Wyspiański

WESELE THE WEDDINGreżyseria i adaptacja, directed by

Radosław Rychcik

2 | W E S E L E — T H E W E D D I N G 3 | W E S E L E — T H E W E D D I N G

Dzisiaj, gdy patrzę na to wszystko z punktu widzenia dojrzałego człowieka, myślę, że z radością zamienił-bym tych parę symboli narodowych – szable, białe-go konia, czerwone maki, jarzębinę – na kilka sym-boli erotycznych z podręcznika Freuda. Ale ja się nie wychowałem na podręczniku Freuda! Sytuacja moja jest już beznadziejna. Dowiedziałem się o tym za późno, żeby móc to spożytkować jako własną siłę.

Andrzej Wajda

Wesele to z założenia wydarzenie radosne i niosące nadzieję. W kulturze polskiej motyw ten służy jednak rozliczaniu przeszłości oraz stawianiu pesymistycz-nych diagnoz współczesności. Trwale też został on połączony z chocholim tańcem wprowadzonym przez Wyspiańskiego. Pamiętając o różnicach doty-czących poetyk filmowych wybranych przez Wajdę, Zanussiego oraz Smarzowskiego, jak również wszel-kich związanych z tym wyborem uwarunkowań, doj-dziemy do przekonania, że ukazany przez nich obraz rzeczywistości przedstawia społeczeństwo polskie ulegające postępującej w czasie degeneracji. Czy warto żywić nadzieję na zmianę? Zanussi i Smarzowski podsuwają widzowi propozycję zwró-cenia się ku młodym ludziom, którzy buntują się przeciw światu pozbawionemu wartości. A jednak w „Kontrakcie” negacja rzeczywistości układów i przywilejów jest symboliczna: ucieczka Lilki sprzed ołtarza czy podpalenie przez Piotra domu za-możnego ojca niczego nie zmienią. Zakochani w so-bie Kaśka i jej były chłopak z filmu Smarzowskiego decydują się na utopijną ucieczkę z tak pokazanej wsi, ale jest to przecież tylko porzucenie starej formy – ich wyjazd nie zniszczy tej struktury. Może więc pozostaje czekać, aż współczesny Jasiek od-czaruje zaklęty krąg, znajdując zagubiony niegdyś złoty róg.

Beata Pieńkowska Od czasu Wyspiańskiego nie ruszyliśmy z miejsca w tej narodowej materii. Przez siedemdziesiąt lat! Niech to diabli. I kiedy polonez z „Popiołu i diamen-tu“ przechodzi Jasińskiemu w obłędną karuzelę ludzką, sznurem powiązaną, kręcącą się w ostrej muzyce coraz szybciej, aż pada jeden człowiek, dru-gi, ostatni — robi to wrażenie silniejsze niż chocholi taniec, bo chwyt jest teatralnie świeższy, niewytarty

— ale znaczy przecież ciągle to samo Wieczny jest ten polski sennik, tylko stron mu przybywa?

Konstanty Puzyna

B. Pieńkowska, „Święty rytuał wesela”, w: „Kino” 2004, nr 11.

K. Puzyna „Gorejąc nie wiesz”, „Sennik polski” w krakowskim Teatrze STU w reżyserii Krzysztofa Jasińskiego (premiera w grud-niu 1971), w: K. Puzyna „Półmrok. Felietony teatralne i szkice”, Warszawa 1982.

A. Wajda, „Obsesja historii. Tradycja romantyczna. Rozmowa Bolesława Michałka (1968)”, w: „Wajda mówi o sobie. Wywiady i teksty”, Kraków 2000.

Today when I look on everything with a grown man’s point of view, I think that I’d happily exchange this national symbols – sabres, white horse, red pop-py flowers, rowan – to some erotic symbols from Freud’s text book. But I wasn’t educated on Freud’s text book! My situation is already hopeless. I got to know that’s too late to use it as my own strength.

Andrzej Wajda

Wedding is assumed a joyful and hope bringing event. Still in Polish culture this motive works to settle up with the past and pessimist diagnos-ing of the present. Also it was permanently fixed with capsheaf’s dance introduced by Wyspiański. Remembering about difference of poetics chosen by Wajda, Zanussi and Smarzowski and all associat-ed with this choice conditionings we’ll soon see that the picture they have shown us represents Polish society yielding to degeneration in time. Can we hope a change will come? Zanussi and Smarzowski propose audience to turn to the youth who rebels against the world without values. Still in

“The Contract” negation of reality based on connec-tions and privileges is symbolic only; Lilka’s flight from the altar or Piotrek’s arson of a house of his wealthy father don’t change a thing. Lovers, Kaśka and her ex-boy-friend from Smarzowski’s film, de-cide on utopian eloping from the pictured village, but it’s only an abandonment of an old form – their departure won’t demolish this structure. So may-be we can only to wait till contemporary Jasiek will break the spell of the cursed circle, finding once lost golden horn.

Beata Pieńkowska Since Wyspiański’s time we didn’t get this nation-al matter going. For 70 years! To hell with it. And when polonaise from “Ash and Diamond” turns in Jasiński’s interpretation into demented human mer-ry-go-round, tided with rope, turning in shrill music faster and faster until one man falls, then second, then the last one – it makes stronger impression than capsheaf dance because the catch used here is theatre fresh, unused – but it means still the same. Eternal is this Polish dream-book or is it only en-riched with more pages?

Konstanty Puzyna

B. Pieńkowska, “Holy Ritual of Wedding” [in Polish], “Kino” 2004, iss. 11.

K. Puzyna, “Burning You don’t Know”, “Polish Dream Book” in Kraków Teatr STU, dir. by Krzysztof Jasiński (premiered in December 1971), in: K. Puzyna “Twilight. Feuilletons and essays” [in Polish], Warszawa 1982.

A. Wajda, “Obsession of History. Romantic Tradition. Bolesław Michałek’s Converstation (1968)”, in: “Wajda on Himself. Inteviews and Texts” [in Polish], Kraków 2000.

MIASTOTITANICA

THE CITY OF TITANIC

Stories like this are legion in Belfast, a city where your accent and the em-phasis on certain vowels could mean the difference between spending the next six months on an extended co-ma-holiday or getting a job. My grand-father, Patrick McFadden, worked at Harland and Wolff shipyard, home of the Titanic. This was back in the 1940’s when everyone was supposed to be pulling together to help the War effort, but still he had to call himself ‘Anthony’ McFadden. He was Catholic, but bi-zarrely his surname was Protestant and thus okay to use. But ‘Patrick’? The only thing more Catholic than Patrick would be to tattoo a picture of the Pope over his face and start singing the entire U2 back-catalogue. Even after he got the job he had to be care-ful lest some minute element of his accent give him away. You see, they all speak the same up there in the North, only some people speak a littler samer than others.

Peadar de Burca,Irish living in Gliwice,actor, playwright, regular columnist with “Gazeta Wyborcza”

Belfast zna setki takich opowieści. Jest to miasto, w którym twój akcent, a także sposób wymowy pewnych samogłosek może zadecydować o tym, czy najbliższe sześć miesięcy spędzisz w śpiączce czy może dosta-niesz dobrą pracę. Mój pradziadek, Patrick McFadden, pracował w stocz-ni Harland and Wolff, tej samej, gdzie powstał Titanic. Były to lata II Wojny Światowej i można by sądzić, że w ob-liczu zagrożenia różnice przestaną być istotne, a jednak pradziadek zmu-szony był funkcjonować jako Anthony McFadden. Był co prawda katolikiem, ale w kombinacji z protestanckim imie-niem Anthony całość stawała się możli-wa do przyjęcia. Patrick? Co może być bardziej katolickie od Patricka? Chyba tylko wytatuować sobie na czole papie-ża i odśpiewać wszystkie piosenki U2. Nawet po przyjęciu do pracy mój pra-dziadek musiał uważać, aby nie zdra-dzić się nieodpowiednią wymową pew-nych głosek. Bo, widzicie, na Północy wszyscy mówią tak samo, ale niektórzy jednak bardziej od innych.

Peadar de Burca,Irlandczyk mieszkający w Gliwicach,aktor, dramaturg i felietonista „Gazety Wyborczej”


Belfast jest miejscem przyjaznym dla wszystkich, poza tymi, którzy się w nim urodzili. Może dlatego, w ramach re-kompensaty za tego geograficznego pecha, daje drugą, a nawet trzecią szansę tym, którzy kiedyś walczyli w jego obronie — obojętne, czy nazwie się ich terrorystami, czy bojownikami o wolność. Dziś terroryści i bojownicy o wolność spotykają się na co dzień i mają do wyboru: albo żyć z ranami zadanymi przez wroga, albo się mścić z bólu.

Konflikt między protestantami a kato-likami, konflikt o ziemię, a nie o religię, trwał setki lat. Niełatwo jest o nim za-pomnieć, gdy obok ofiary mieszka kat. Czy to w ogóle możliwe?

Świat milczy o Belfaście, może niego-towy do konfrontacji z tym, co wiel-kie i straszne. Z nadludzką siłą prze-baczenia, nadludzką siłą nienawiści i nadludzką siłą miłości. Belfast jest areną ścierania się dobra i zła, tak po prostu. Czasem przegrywa i jedno, i drugie. Wtedy pozostaje smutek.

Aleksandra Łojek, autorka cyklu reportaży „Belfast. 99 ścian pokoju”, wydanych w 2015 r. przez Wydawnictwo Czarne

Belfast is a place friendly for all except those who were born there. Maybe that’s why within scope of compen-sation’s for this geography bad luck it gives second and even third chance to those that once were defending it — it doesn’t matter how one calls them, terrorists or freedom fighters. Today terrorists and freedom fighters meet every day and have a choice — to live with wounds inflicted by enemy or take vengeance because of pain.

Conflict between Protestants and Catholics, conflict over land, not reli-gion lasted for hundreds years. It’s not easy to forget about it when by a victim lives an executioner. Is it possible at all?

World keeps silent about Belfast, may-be not ready for confrontation with that what the great and the horrible. With superhuman strength of forgive-ness, superhuman strength of hate and superhuman strength of love. Belfast is simple the arena where good and evil cross swords one with another. Sometimes they both loose, then only sorrow stays.

Aleksandra Łojek, author of reportages cycle “Belfast. 99 Walls of Peace”, published in 2015 by Wydawnictwo Czarne

KONFLIKT O ZIEMIĘ

LAND CONFLICT

IRLANDIA PÓŁNOCNA / NORTHERN IRELAND: hrabstwa, które należą do Irlandiicounties belonging to Republic of Ireland

hrabstwa, które należą do Wielkiej Brytaniicounties belonging to Great Britain

Belfast

Dublin


Do dzisiaj nie ma „normy”, do której można powrócić po oficjalnym zakończeniu zamieszek między katolikami i pro-testantami zwanych Kłopotami (ang. The Troubles) w Irlandii Północnej. I choć dewizą jest hasło Quis separabit? (łac. Kto nas rozdzieli?) — wydaje się ono niezwykle ironiczne. Podkreślając przynależność do Korony Wielkiej Brytanii, jednocześnie zwraca naszą uwagę na niekończący się kon-flikt. Jednym z najpoważniejszych problemów, jakie do dziś mają miejsce na tych terenach, są tzw. małżeństwa mieszane (ang. mixed marriages), a właściwie małżeństwa międzywy-znaniowe. Jak żyć, kiedy dzieci chodzą do odmiennych szkół, młodzież gra w różne od siebie gry, a dorośli spotykają się w innych barach — gdzie znajduje się przestrzeń spotkania i czy jest w ogóle możliwa?

Nazwy „małżeństwa mieszane” używa się do określania związku pomiędzy dwoma osobami, z których tylko jedna wyznaje religię rzymskokatolicką. Dopóki nie pojawili się protestanci, wszystko wydawało się proste — narzeczonych łączył jeden Kościół i to w jego obecności składali przysięgę

„i że Cię nie opuszczę, aż do śmierci.” Tymczasem reformacja wprowadziła w Kościele rozłam. Obok katolików pojawili się luteranie, anglikanie, ewangelicy, kalwiniści, adwentyści itd. Chociaż wszyscy oni są wyznawcami chrześcijaństwa, to róż-nią ich wyznania, a więc zestaw prawd wiary, wokół których

KTO NAS ROZDZIELI? Kiedy w 1974 roku irlandzkie „Kłopoty” po-chłonęły tysięczną ofiarę, młodzi ludzie obu wyznań decydowali się na zawieranie związków międzywyznaniowych, wierząc że pomogą one w rozwiązaniu konflik-tu. Założono wówczas Stowarzyszenie Małżeństw Mieszanych Irlandii Północnej.

są zgromadzeni. I choć zjawisko małżeństw mieszanych istnieje w wielu krajach (m.in. Francja, Niemcy, Włochy, USA, Austria, Szwajcaria), najbardziej problematyczne okazało się właśnie w Irlandii, gdzie konflikt pomiędzy katolikami i prote-stantami pozostaje zaogniony od setek lat.

Po sukcesie reformacji przestrzegano katolików przed kon-taktami z protestantami. Uznawano ich za heretyków, a wszel-kie akty kościelne z nimi związane, za nieważne. W Irlandii jednak, do roku 1793, prawo karne uznawało celebrację takich zaślubin przez katolickiego księdza za najwyższe wykrocze-nie (początkowo karane śmiercią, później grzywną). Jedynym miastem, które sprzeciwiło się temu prawu było Galway, gdzie małżeństwa mieszane mogły być zawierane zarówno w ko-ściołach protestanckich, jak i katolickich, a dzieci z takich związków były wychowywane według wyznania rodziców — syn według ojca, a córka według matki.

Specjalny synod w irlandzkim Thurles, zwołany w 1850 roku, ustalił, że małżeństwa mieszane potrzebują papieskiej dys-pensy, nie mogą być zawierane w kościele, a ślubowanie po-winno zostać podpisane przez małżonków na papierze i musi zawierać obietnicę, iż dzieci będą wychowywane w obrządku katolickim. Papieski edykt Ne Temere (łac. Nie swobodnie) z 1908 roku, potwierdził ustalenia synodu, dodając do nich

punkt, że obowiązkiem katolickiego małżonka w takim związ-ku jest nieustanna praca nad „nawróceniem” swojej partnerki bądź partnera. Dopiero papież Paweł VI unormował nieco sy-tuację, ogłaszając w 1970 prawo Matrimonia Mixta. Usunięto w nim zapisy o próbach „nawrócenia”, wyrażono zgodę na ślub w kościele i ustalono, że małżonek wyznania katolic-kiego, będzie się jedynie starał wychowywać dzieci zgodnie z zasadami Kościoła Katolickiego. W ten sposób małżeństwa mieszane weszły na nową drogę. To właśnie dlatego, kiedy w 1974 roku, irlandzkie Kłopoty pochłonęły tysięczną ofiarę, młodzi ludzie obu wyznań decydowali się na zawieranie tego typu związków, wierząc iż pomogą one w rozwiązaniu konflik-tu. Założono wówczas Stowarzyszenie Małżeństw Mieszanych Irlandii Północnej (ang. NIMMA — Northern Ireland Mixed Marriage Association), które istnieje do dziś, a jego zadaniem jest nie tylko pomoc takim parom, ale także propagowanie in-formacji na temat małżeństw mieszanych i walka o ich prawa.

Sytuacja mieszanych małżeństw wciąż pozostaje niepewna. Pomimo papieskich ustaleń, mieszkańcy Irlandii Północnej wciąż niechętnie podchodzą do kwestii małżeństw mieszanych, których liczba — pomimo to — nieustannie rośnie. Zarówno katolickie, jak i protestanckie rodziny nie są im przychylne, a wręcz postrzegają je jako coś wstydliwego, co powinno zostać przemilczane. Wiele tego typu par wciąż pozostaje

anonimowych, mieszkają w neutralnych częściach miast, a swoje dzieci posyłają do szkół „integracyjnych”, w których uczą się dzieci o obu wyznaniach. Status osób wychowanych w tego rodzaju związkach także pozostaje niejasny — choć chciałyby deklarować przynależność do obu wyznań, to w kraju, gdzie trzeba jasno określić, po której stronie się stoi, pozostają samotnie na „ziemi niczyjej”. Jak twierdzi Ken Dunn, prezes NIMMA: „Nigdy nie zaznamy prawdziwego pokoju, jeśli ci, którzy chcą zawierać małżeństwa międzywyznaniowe, nie będą czuli się prawdziwie wolni w swoim wyborze”.

BIBLIOGRAFIA:1. P. McLaughlin, „Mixed Emotions. Real stories of mixed marriage in Northern Ireland”, Belfast 2012.2. P. McLaughlin, „Both Sides Now. Real stories by the children of mixed marria-ges”, Belfast 2015.3. V. Morgan, M. Smyth, G. Robinson, G. Fraser, „Mixed Marriages in Northern Ireland”, Coleraine 1996.

Zdję

cie

/ Pi

ctur

e: A

nna

Mar

ia K

arcz

mar

ska,

Kat

arzy

na B

edna

rz, P

iotr

Lis

Na

zdję

ciu

/ In

the

pict

ure:

Jus

tyna

Pac

hla,

Mic

hał Z

drza

łek,

Mon

ika

Ols

zew

ska


Until today there’s no “norm” to which one can return after official end of skirmishes between Catholics and Protestants in Northern Ireland called The Troubles. And though the motto is the slogan Quis separabit? (Latin, Who will separate us?) it seems very ironic. Emphasizing affiliation to Great Britain at the same time it brings un-ending conflict to our notice. One of the most important problems existing on this territories are so called mixed marriages, namely interchurch ones. How to live when children go to different schools, youth is playing different games and adults meet in different bars — where is meeting space and is its existence possible at all?

The name “mixed marriages” one uses to describe matrimony of two persons of which only one professes Roman Catholic religion. As long as there were no Protestants everything seemed simple

— finances were united by one Church and just in it its presence they took an oath “I will not leave until death do us part”. Yet the Protestant Reformation made the Church split. Besides Catholics appeared Lutherans, Anglicans, Evangelists, Calvinists, Adventists and so forth. Though they all are Christians they are different by denomination, set of sacred truths of faith, around which they con-gregate. And though the phenomenon of mixed marriages exists in many countries (also in France, Germany, Italy, USA, Austria, Switzerland) it turned out to be the most problematic one just in Ireland, where conflict between Catholics and Protestants for ages is the most inflamed.

After success of the Reformation Catholics were cautioned against contacts with Protestants. They were regarded as heretics and all church ceremonies with them — as invalid. Still in Ireland until 1793 criminal law regarded celebration of this kind of marriage by Catholic priest as the highest crime (at first punished by death later by a fine). The only town that objected to this kind of regulation was Galway, where mixed marriages could be contracted both in Protestant and Catholic churches and children from these matri-monies were raised according to parents’ faith — son to father’s, daughter to mother’s.

Special synod in Irish Thurles summoned in 1850 decided that mixed marriages needed Papal dispensation, can’t be contracted in church and oath should be signed by spouses on paper and had to include a promise that children would be raised in Catholic faith. Papal edict from 1908 Ne Temere (Latin: Not freely) confirmed the synod’s decisions adding the paragraph that Catholic spouse’s obli-gation in this kind of matrimony is constant work and conversion of his/her partners. This situation lasted until pope Paul VI normalised it a bit declaring in 1970 regulation Matrimonia Mixta. Removed were the entries about conversion, given was assent to marriage in church and Pope decided that a spouse of Catholic faith would only try to raise children according to Catholic rules. This way mixed marriages began new chapter of their life. That’s why when in 1974 Irish Troubles claimed its thousandth victim young people of both faiths decided to contract this kind of matrimonies believing they will help to terminate the conflict. Then they founded Northern Ireland Mixed Marriage Association, existing until today and its goal is not only to help this kind of couples but also to propagate information about mixed marriages and fight for their rights.

Mixed marriages’ situation still is uncertain. Despite Pope’s ar-rangements Northern Ireland citizens still reluctantly treat a prob-lem of mixed marriages which number all the same is growing. Both Catholic and Protestant families still disapprove them, even see them as something embarrassing, something to be left unsaid. Many couples of this kind stays anonymous. They live in neutral parts of the cities, and they send their children to “integrative” schools, where children of both faiths are going. Status of persons raised in this kind of unions also stays unclear — though they would like to declare affiliation to both faiths in country where one have to declare clearly to which camp he/she belongs, they are lonely in no-man’s-land. As says Ken Dunn, a president of NIMMA “we never will know true peace, if those who must to contract mixed marriages will not feel that they are really free when making their choice”.

When in 1974 Irish Troubles claimed its tho-usandth victim young people of both faiths decided to contract interchurch matrimo-nies believing they will help to terminate the conflict. Then they founded Northern Ireland Mixed Marriage Association.

BIBLIOGRAPHY:1. P. McLaughlin, “Mixed Emotions. Real stories of mixed marriage in Northern Ireland”, Belfast 2012.2. P. McLaughlin,”Both Sides Now. Real stories by the children of mixed marriages”, Belfast 2015.3. V. Morgan, M. Smyth, G. Robinson, G. Fraser, “Mixed Marriages in Northern Ireland”, Coleraine 1996.

WHO WILL SEPARATE US?

Na

zdję

ciu

/ In

the

pict

ure:

Zuz

a M

ałec

ka, K

atar

zyna

Dud

ek, J

usty

na P

achl

a, J

akub

Pod

górs

ki, B

arto

sz B

iała

s, S

tani

sław

Rac

hoń

Zdję

cie

/ Pi

ctur

e: A

nna

Mar

ia K

arcz

mar

ska,

Kat

arzy

na B

edna

rz, P

iotr

Lis

1 0 | W E S E L E — T H E W E D D I N G 1 1 | W E S E L E — T H E W E D D I N G

Dość łagodne językowo określenie The Troubles paradoksal-nie odnosi się do krwawego i ponad trzydziestoletniego okre-su cywilnego konfliktu zbrojnego, który toczył się w Irlandii Północnej w latach 1968—1998.

Badacze tego zagadnienia zgodnie twierdzą, że nasilenie się konfliktu w XX wieku jest konsekwencją wielu złożonych wydarzeń, które dotykały Irlandię już od XII wieku, to jest od pierwszej inwazji Henryka II, króla Anglii. Jednak przełomem okazało się powstanie w XX wieku Irlandii Północnej. Po bez-skutecznych próbach zlikwidowania siłą proklamowanej przez Irlandczyków pod przywódctwem Éamona de Valery niepodległości, rząd brytyjski zmuszony został w 1921 roku do podpisania nowego układu ze swą byłą kolonią.

Od lat 20. XX wieku Irlandia dzieli się na dwie części: 26 ka-tolickich hrabstw ze stolicą w Dublinie oraz 6 protestanckich ze stolicą w Belfaście. Mieszkający w Irlandii Północnej najczęściej katoliccy Irlandczycy dążyli do przyłączenia do Republiki Irlandii, zaś zamieszkujący ten sam teren prote-stanccy Brytyjczycy, wierni królewskiej koronie (najczęściej angielskiego pochodzenia), chcieli utrzymania dotychczaso-wego układu z Wielką Brytanią.

Wart podkreślenia jest fakt, że trzydziestoletni konflikt pod nazwą „Kłopoty” był głównie terytorialny i narodził się na podłożu etniczno-politycznym (odmienne wizje ekonomiczne i proponowane polityczne rozwiązania), a nie jak się zwykło często przyjmować, na bazie konfliktu głównie religijne-go. Podczas krwawego okresu śmierć po obu stronach oraz wśród członków sił bezpieczeństwa poniosło ponad 3600 osób (głównie zastrzelonych i zabitych w czasie zamachów bombowych), a ponad 50 000 osób odniosło rany, w tym także z powodu tortur.

Trzydziestoletni okres napięć rozpoczął się paradoksalnie od pokojowych demonstracji (pierwsze w 1968 roku) na rzecz praw socjalnych i politycznych dla katolickiej mniejszości. Zarzewiem konfliktu stały się największe demonstracje, do jakich doszło m.in. w Londonderry, gdzie marsz katolików został zakłócony przez protestantów i doszło do ulicznych starć. W sierpniu 1969 roku rząd w Londynie wysłał woj-ska do Irlandii Północnej w celu zakończenia rozruchów. Paradoksem stał się fakt, że protestanccy Brytyjczycy weszli do protestanckiej Irlandii Północnej aby bronić praw kato-lików. Po prawie trzech dekadach, 9 kwietnia 1998 roku, za rządów pod przewodnictwem Tony’ego Blaira, doszło do pod-pisania Porozumienia Wielkopiątkowego ustalonego w dro-dze negocjacji. Tzw. Good Friday Agreement zawierało pięć głównych klauzul regulujących ustrój — katolicy i protestanci zgodzili się na przywrócenie rządu w Irlandii Północnej na mocy współdzielenia sił. Pomimo podpisania porozuWmienia, które określiło pokojową koegzystencję dwóch zwaśnionych społeczności, sprawa konfliktu jest wciąż aktualna i nadal dochodzi do aktów przemocy po obu stronach.

BIBLIOGRAFIA:1. W. Gruszka, „Konflikt w Irlandii Północnej. Przyczyny, przebieg i perspektywy uregulowania”, Warszawa 1977.2. A. Łojek, „Belfast. 99 ścian pokoju”, Wołowiec 2015.3. A. Piórko, „Tło historyczne oraz przebieg konfliktu w Irlandii Północnej”, praca magisterska, Akademia Pedagogiczna w Krakowie, Kraków 2005.4. „The Troubles 1968—1998”, seria filmów dokumentalnych BBC, dostęp: gru-dzień 2015. www.bbc.co.uk/history/troubles

KŁOPOTY Z POJEDNANIEMZdjęcie / Picture: Anna Maria Karczmarska, Katarzyna Bednarz, Piotr LisNa zdjęciu / In the picture: Dominik Więcek, Justyna Masłowska, Monika Olszewska, Arkadiusz Machel, Michał Zdrzałek i Justyna Pachla


Linguistically gentle term The Troubles paradoxically refers to bloody and over thirty-years long civil armed conflict in Northern Ireland during years 1968—1998.

Researchers of the matter say as one that intensification of the conflict in 20th century is a consequence of many complex events that Ireland has experienced already in 12th century, that is since first invasion of Henry II, king of England. But the breakthrough was 20th century creation of Northern Ireland. After unsuccessful attempts to liquidate by force independ-ence proclaimed by the Irish under Éamon de Valera’s lead-ership, British government was forced in 1921 to sign new arrangement with its ex-colony.

Since the end of 20th century Ireland is divided into two parts: 26 Catholic counties with capitol in Dublin and 6 Protestant ones with capitol in Belfast. Living in Northern Ireland most often Catholic Irish were striving to affiliation to Republic of Ireland, while living on the same land Protsestant British faith-ful to the Queen (most often of English descent) wanted the status quo, present affiliation with Great Britain.

It’s worth to underline, that 30-years conflict, The Troubles, was mainly territorial and was born on ethnic-political back-ground (different economic visions and proposed politic solutions), not as was usually assumed on the basis of mainly religious conflict. During bloody times died more than 3600 people (mainly shot and killed during bombing attacks) and more then 50 000 were injured also because of tortures. Thirty-years time of tensions started paradoxically from peace demonstrations (first in 1968) for social and political rights for Catholic minority. Seed of conflict were the greatest demon-strations, also in Londonderry, where Catholic march was interrupted by Protestants and street fights ensued. In August 1969 governament in London send army to Norhtern Ireland to finish riots. The paradox was that Protestand Britsh entered Protestant Northern Ireland to defend Catholics’ rights. After almost three decaded, on 9th April 1998, in times of Tony Blair’s government rule, signed was Good Friday Agreement

— with its main five clauses regulating the political system — Catholics and Protestants agreed to reestablish government in Northern Ireland based on power sharing. Despite signed agreement that established peace coexistence of two feuding societies conflict is still alive and still comes to acts of vio-lence at both sides.

BIBLIOGRAPHY:1. W. Gruszka, “Conflict in Northern Ireland. Causes, course and perspectives of settlement”, Warszawa 1977, [in Polish].2. A. Łojek, “Belfast. 99 Walls of Peace”, Wołowiec 2015, [in Polish].3. A. Piórko, “Historic Background and course of Conflict in Northern Ireland”, diploma work at Akademia Pedagogiczna in Kraków, Kraków 2005, [in Polish].4. “The Troubles 1968—1998”, BBC documental films cycle, access: December 2015. www.bbc.co.uk/history/troubles

Linguistically gentle term The Troubles paradoxically refers to bloody and over thirty-years long civil armed conflict in Northern Ireland during years 1968—1998.

TROUBLES WITH RECONCILIATION

Zdjęcie / Picture: Anna Maria Karczmarska, Katarzyna Bednarz, Piotr LisNa zdjęciu / In the picture: Jakub Podgórski, Monika Olszewska, Stanisław Rachoń, Zuza Małecka, Justyna Pachla, Bartosz Białas


WESELE THE WEDDING

STANISŁAW WYSPIAŃSKI

08.01.2016 DUŻA SCENAMAIN STAGE

Realizacj a / Production

reżyseria i adaptacja / direction and adaptation RADOSŁAW RYCHCIK

scenografia i kostiumy /stage design and costumes ANNA MARIA KARCZMARSKA

muzyka i wideo / music and videoMICHAŁ LIS, PIOTR LIS

choreografia / choreographyJAKUB LEWANDOWSKI

światło / lighting RADOSŁAW RYCHCIK,MARIA MACHOWSKA

realizacja światła / lightning operatorMARIA MACHOWSKA, SZYMON ADAMCZYK

realizacja dźwięku / sound operatorsMIKOŁAJ LICHTAŃSKI, PAWEŁ SZYMKOWIAK, MIROSŁAW WITEK

realizacja napisów / subtitles operatorMARCIN MÜLLER

asystentka reżysera / assistant director MARTYNA ŁYKO

asystentka scenografki / stage designer’s assistanat KATARZYNA BEDNARZ

inspicjent / stage maneger MARCIN CAŁKA

sufler / prompter MONIKA SZOMKO

autor angielskiego przekładu „Wesela” (Oberon Books) /author of English “Wedding” translation (Oberon Books) NOEL CLARK

konsultacje językowe / language consultancyPEADAR DE BURCA

sesja zdjęciowa do spektaklu /photo shoot KATARZYNA BEDNARZ,ANNA MARIA KARCZMARSKA,PIOTR LISLicencja na wystawienie utworu została wydana przez Stowarzyszenie Autorów ZAiKS. / Copyright by Stowarzyszenie Autorów ZAiKS.

W spektaklu wykorzystano fragmenty następującej muzyki / In the performance is used music from: Angelo Badalamenti „I’m Hurt Bad”, Jeff Beck „The Pump”, Queen Esther Marrow „Baby That’s What I Need (Walk Tall)”, Jimi Tenor „My mind”, Leon Thomas „Echoes”, Muddy Waters „Mannish Boy”, oraz Czesław Niemen — głos z filmu „Wesele”, reż. A. Wajda / and Czesław Niemen — voice from “The Wedding”, dir. A. Wajda.

Kasia (Aislin) / Kasia (Aislin) NATALIA JESIONOWSKA

Staszek (Padraig) / Staszek (Padraig) MICHAŁ PIOTROWSKI

Kasper (Ciarán) / Kasper (Ciarán) MICHAŁ ROLNICKI

Kuba (Peadar) / Kuba (Peadar) MAREK RACHOŃ

„Żyd” (Lenny Murphy) / “Jew” (Lenny Murphy) WIESŁAW KUPCZAK

Rachel (Jenny) / Rachel (Jenny) BARBARA LUBOS

STATYŚCI / EXTRAS:

Isia (Holly, Córka Gospodarzy) / Isia (Holly, Host’s Daughter)KATARZYNA DUDEK

Wojtek (Brian, Mąż Marysi) / Wojtek (Brian, Mąż Marysi) KAROL GAJ

Widmo Malarza (Billy Elliot) / Painter’s Ghost (Billy Elliot) DOMINIK WIĘCEK

Stańczyk (Bobby Sands) / Stańczyk (Bobby Sands)PAWEŁ ŚWIERCZEK

Rycerz / Knight JAKUB PODGÓRSKI

Wernyhora / Wernyhora MICHAŁ ZDRZAŁEK

Upiór (William Moore) / Spectre (William Moore) ARKADIUSZ MACHEL

Druhna Panny Młodej (Kyla) / Bridesmaid (Kyla) JUSTYNA MASŁOWSKA

Barman (Ted) / Barman (Ted) PIOTR NOWAK

TANCERZE WESELNI / DANCERS AT THE WEDDING: NOEMI BERENSTEIN, DANIELA KOMĘDERA, MONIKA OLSZEWSKA, JUSTYNA PACHLA, JAKUB PIWOWARCZYK

SCENY ZBIOROWE / GROUP SCENES: NOEMI BERENSTEIN, PAULINA CHYRA, KATARZYNA DUDEK, DANIELA KOMĘDERA, JUSTYNA MASŁOWSKA, MONIKA OLSZEWSKA, JUSTYNA PACHLA, MAGDALENA SZULC, KAROL GAJ, ARKADIUSZ MACHEL, JAKUB PIWOWARCZYK, JAKUB PODGÓRSKI, PAWEŁ ŚWIERCZEK, DOMINIK WIĘCEK, MICHAŁ ZDRZAŁEK

Obsada / CastRODZINA PANA MŁODEGO / GROOM’S FAMILY:

Gospodarz (Alex) / Host (Alex) ANDRZEJ DOPIERAŁA

Pan Młody (Rob) / Groom (Rob) MARCIN RYCHCIK

Dziennikarz (Stephen Nolan) / Journalist (Stephen Nolan) ARTUR ŚWIĘS

Nos (Eamonn) / Nose (Eamonn) GRZEGORZ PRZYBYŁ

Radczyni (Barbara) / Radczyni (Barbara) ANNA KADULSKA

Zosia (Rose) / Zosia (Rose) KARINA GRABOWSKA

Haneczka (Emily, Siostra Pana Młodego) / Haneczka (Emily, Groom’s Sister) EWA KUTYNIA

Maryna (Tracey) / Maryna (Tracey) AGNIESZKA RADZIKOWSKA

Poeta (Seamus Heaney) / Poet (Seamus Heaney) MATEUSZ ZNANIECKI

RODZINA PANNY MŁODEJ / BRIDE’S FAMILY:

Ksiądz (Wayne) / Priest (Wayne) ANTONI GRYZIK

Gospodyni (Pat, Siostra Panny Młodej) / Host’s Wife (Pat, Bride’s Sister) VIOLETTA SMOLIŃSKA

Panna Młoda (Penny) / Bride (Penny) EWELINA ŻAK

Marysia (Angela) / Marysia (Angela) DOROTA CHANIECKA

Ojciec (Joe) / Father (Joe) DARIUSZ CHOJNACKI

Dziad (Rick) / Grandad (Rick) ADAM KOPCIUSZEWSKI

Jasiek (Martin, Brat Panny Młodej) / Jasiek (Martin, Bride’s Brother) BARTŁOMIEJ BŁASZCZYŃSKI

Czepiec (Brendon) /Headman (Brendon) ZBIGNIEW WRÓBEL

Klimina (Jean Mcconville) / Klimina (Jean Mcconville) ANNA WESOŁOWSKA

↑ Z

djęc

ie /

Pic

ture

: Ann

a M

aria

Kar

czm

arsk

a, K

atar

zyna

Bed

narz

, Pio

tr L

isN

a zd

jęci

u /

In th

e pi

ctur

e: S

tani

sław

Rac

hoń,

Dom

inik

Wię

cek

i Ark

adiu

sz M

ache

l

→ Z

djęc

ie /

Pic

ture

: Ann

a M

aria

Kar

czm

arsk

a, K

atar

zyna

Bed

narz

, Pio

tr L

isN

a zd

jęci

u /

In th

e pi

ctur

e: J

usty

na P

achl

a, M

onik

a O

lsze

wsk

a, J

usty

na M

asło

wsk

a


GOSPODARZ (ALEX) — ANDRZEJ DOPIERAŁA Należał do UVF (Ulster Volouteer Force, starsza organizacja paramilitarna, przywiązana do idei jedności ze Zjednoczonym Królestwem). Miał 17 lat, kiedy strzelił w głowę mężczyźnie na oczach jego młodszego, jedenastoletniego brata. „Stałem się użyteczny — powiedział. — Poczułem się niezwyciężony”. Spędził 13 lat w więzieniu. Po wyjściu z więzienia skończył studia terapeutyczne. Dziś pracuje jako osoba, która ułatwia i umożliwia ofiarom różnych tragedii i przestępstw opowiada-nie o swoich doświadczeniach i uczy je jak dalej żyć, a nawet zrozumieć oprawców i im wybaczać.

PAN MŁODY (ROB) — MARCIN RYCHCIK Siedział za posiadanie broni z zamiarem jej użycia. Wtedy wszyscy posiadali broń, ale jego akurat złapano. Ma piękną twarz, regularne rysy, chłopięcą sylwetkę. Kiedyś bezro-botny, samouk, teraz oprowadza wycieczki po lojalistycz-nej części Belfastu. Nie zna się na komputerze i internecie. Wszędzie chodzi z książkami i kartkami jak student z epoki przedinternetowej.

DZIENNIKARZ (STEPHEN NOLAN) — ARTUR ŚWIĘS Zawsze z aparatem fotograficznym. Urodzony w 1973 roku w Belfaście w okolicy Shankill Road. Prezenter radiowy BBC Ulster i BBC5 Live — dwukrotnie wygrał plebiscyt Royal Television Society na najlepszego prezentera w kraju i otrzy-mał siedem Sony Gold Awards, w tym dla najlepszego pre-zentera. Radiosłuchacze kochają go lub nienawidzą. Uwielbia podróże i football. Pracuje siedem dni w tygodniu. W swoich programach dba, by głos jednostki został usłyszany. Szanuje polityków. Uwielbia północnoirlandzką politykę lokalną: uwa-ża, że zawsze balansuje na krawędzi i potrafi być agresywna.

NOS (EAMONN) — GRZEGORZ PRZYBYŁ Był w Iraku i w Afganistanie. Jego patrol wpadł na minę, a po-tem ostrzelali go Talibowie. Kiedy miał 14 lat, dostał od UVF karabin. Teraz jest włóczęgą. Każda komórka jego irlandzko-

-białego ciała jest pijana tanim alkoholem, na który wydaje szczodre brytyjskie zasiłki.

RADCZYNI (BARBARA) — ANNA KADULSKAOperatorka jednej z lojalistycznych firm taksówkarskich. Nie wyobraża sobie życia poza Belfastem, nie wyściubia nosa poza Shankill. Szczerze nienawidzi Irlandczyków, nazywa ich Paddies (co jest zdrobnieniem od imienia Patrick), Taigs (katole) lub Spongers (od angielskiego słowa gąbka), bo najbardziej ją irytuje przypisywane Irlandczykom zachłanne pobieranie zasiłków.

ZOSIA (ROSE) — KARINA GRABOWSKA Organizuje ustawki na Facebooku. Wraz z Haneczką piją cydr, czasem wąchają klej, by się najmocniej nabuzować.

HANECZKA (EMILY, Siostra Pana Młodego) — EWA KUTYNIA Naśladuje Zosię, chce jej imponować.

MARYNA (TRACEY) — AGNIESZKA RADZIKOWSKA Pracuje dla dobra społeczności — jest Community Worker. Realizuje projekty, za które płaci urząd miasta. Wypełnia luki, jakie po reformach zostawiają politycy, np. po cięciach budże-towych. Organizuje projekty edukacyjne, np. wśród bezro-botnej młodzieży. Czasem zdarza jej się wezwać policję. Jest oczami i uszami dzielnicy. Łagodzi spory, pilnuje dzieciaków na interfejsie — ziemi niczyjej między dzielnicami protestanc-kimi i katolickimi. Ma specjalny telefon, pod który można dzwonić 24 godziny na dobę.

POETA (SEAMUS HEANEY) — MATEUSZ ZNANIECKI Irlandzki noblista w dziedzinie literatury (1995). Urodzony w Irlandii Północnej, 30 mil na północny zachód od Belfastu. Wychował się w katolickiej rodzinie o tradycyjnie patriotycznych wartościach, np. hrabstwo, w którym się uro-dził, nazywa Derry, nie Londonderry. Uważa się za Irlandczyka, nie Brytyjczyka i potwierdził to publicznie, wystosowując protest w formie wierszowanego listu otwartego, kiedy umieszczono jego utwory w antologii poezji brytyjskiej z po-wodu przynależności Irlandii Północnej do Zjednoczonego Królestwa (1982):

„Mój paszport ma kolor zielony, nigdy nie wznosiłem toastu na cześć Korony”.

→ protestanci→ za koroną brytyjską: unioniści/lojaliści

(oranżyści) za unią z Wielką Brytanią, chcą pozostać pod panowaniem królowej

→ należą do: UVF (Ulter Volounteer Force — Oddziały Ochotników z Ulsteru)

→ zamieszkują: Shankill Road→ klub piłkarski: Linfield F.C. (przykład szkocki: Glasgow Rangers)

RODZINA PANA MŁODEGO

Zdję

cie

/ Pi

ctur

e: A

nna

Mar

ia K

arcz

mar

ska,

Kat

arzy

na B

edna

rz, P

iotr

Lis

Na

zdję

ciu

/ In

the

pict

ure:

Mic

hał Z

drza

łek,

Jak

ub P

odgó

rski

, Ark

adiu

sz M

ache

l, D

omin

ik W

ięce

k

Opisy postaci są inspirowane osobami opi-sanymi w cyklu reportaży Aleksandry Łojek

„Belfast. 99 ścian pokoju“ (Wydawnictwo Czarne, 2015 r.).


KLIMINA (JEAN McCONVILLE) — ANNA WESOŁOWSKAOwdowiała matka dziesięciorga dzieci, podejrzana przez IRA o bycie informatorką policji i współpracę z brytyjskim woj-skiem. Przeszła na protestantyzm po tym jak zakochała się w swoim przyszłym mężu-żołnierzu.

KASIA (AISLIN) — NATALIA JESIONOWSKA Zamula się tanim alkoholem oglądając „X-Factor”. Używa seksu, by osiągnąć swój cel: popularność na osiedlu.

STASZEK (PADRAIG) — MICHAŁ PIOTROWSKI W biurze zabezpieczonym stalowymi drzwiami, bez zewnętrz-nej klamki, umieścił święty obrazek. Nie opowiada o swojej przeszłości, ale z jego oczu można wyczytać wiele. Jako jeden z nielicznych przedstawicieli klasy średniej gdzieś w życiu zahaczył o dzielnice, w których toczyły się walki. Imponowała mu ta hardość dzieciaków ulicy widoczna tylko w tych miej-scach. Padraig przedzierał się do zakazanych dzielnic, żeby walczyć w słusznej sprawie. Kula lojalisty dosięgła jego przy-jaciela. Metr obok. Przyjaciel zmarł.

KASPER (CIARÁN) — MICHAŁ ROLNICKI Dziewiętnaście lat, ma ustalone priorytety i mimo młodego wieku „wie wszystko”. Jest cynicznym bezwzględnym gnoj-kiem, który aspiruje do miana gangstera.

KUBA (PEADAR) — MAREK RACHOŃSzesnaście lat, alkoholik. Podobno ma potencjał, ale jeszcze nie nabrał cech Ciarána. Nie chodzi do szkoły, ranki spędza trzeźwiejąc w łóżku, gibie się nerwowo w fotelu na kółkach, bo tli się w nim jeszcze to coś co mówi, że nie tędy droga.

„ŻYD” (LENNY MURPHY) — WIESŁAW KUPCZAK Świetnie ubrany, uśmiechnięty, uprzejmy. Niewykształcony, z prostej rodziny, jednak ma w sobie coś co sprawiało, że ła-two nawiązywał kontakty. Przychodził na rozmaite rozprawy sądowe i robił notatki — to był jego uniwersytet. Jest diabel-sko inteligentny. Nie bał się przesłuchań. Jedyną osobą, któ-rej naprawdę się bał, była jego matka. Członek organizacji paramilitarnej, a później przez nią wyklęty. Kochany przez kobiety, podziwiany przez mężczyzn. Zanim zabił, najpierw torturował. Szef „Rzeźników z Shankill”.

RACHEL (JENNY) — BARBARA LUBOSByła OC (Commanding Officer) — każda jednostka IRA mia-ła swojego dowódcę, oficera zajmującego się materiałami wybuchowymi, kwatermistrza odpowiedzialnego za finanse jednostki. Miała trzech synów. Najpierw zabito pierwszego, bo uważano, że to powstrzyma ją przed angażowaniem się w walkę o zjednoczenie Irlandii. Bo była dobra w tym co ro-biła. Nie powstrzymało. Potem zginął drugi i trzeci. A potem

Jenny już nie miała dzieci i do ideologii doszła chęć zemsty. Tyle, że nastał pokój. Jenny teraz pije codziennie. Wydawała rozkazy. Decydowała, kto ma zginąć. Przygotowywała i prze-prowadzała akcje zbrojne, w których ginęli synowie innych matek. Była kiedyś bezwzględną młodą kobietą z ogrom-ną zgubną władzą.

Pozostali goście:ISIA (HOLLY, Córka Gospodarzy) — KATARZYNA DUDEK

Nastolatka wychowywana w duchu katolickim. Jest dziew-czynką ze słynnego zdjęcia: w kraciastej sukience, na wrotkach, kręci się wokół brytyjskich żołnierzy.

WOJTEK (BRIAN, Mąż Marysi) — KAROL GAJCzłonek IRA. Dopuszcza myśl o powstaniu niezależnej pro-wincji obejmującej Irlandię Północną, niezależną od Londynu i Dublina. Udziela się jako Community Activist — pilnuje, żeby ludzie zgłaszali przestępstwa na policję, a dzieciaki się nie po-zabijały. Jest za dialogiem z protestantami. Chce pokojowych rozwiązań i referendum.

WIDMO MALARZA (BILLY ELLIOT) — DOMINIK WIĘCEK Postać filmowa. Nastolatek wychowywany wśród górników, który wbrew rodzinie marzy o występowaniu w balecie.

STAŃCZYK (BOBBY SANDS) — PAWEŁ ŚWIERCZEKIrlandzki republikanin, lider IRA. Więziony wraz z innymi członkami organizacji jako kryminalista, zainicjował strajk głodowy, żądając uznania ich za więźniów politycznych. Zmarł po 66 dniach. Oprócz Sandsa, zanim strajk został przerwany, zmarło także 9 innych głodujących więźniów. Na podstawie jego biografii powstał film „Głód“ w reżyserii Steve‘a McQueen’a (2008).

RYCERZ — JAKUB PODGÓRSKI Tancerz weselny.

WERNYHORA — MICHAŁ ZDRZAŁEKChłopak z waltornią.

UPIÓR (WILLIAM MOORE) — ARKADIUSZ MACHELCzłonek gangu „Rzeźnicy z Shankill”. Pracował jako pakowacz mięsa w Woodvale Meats przy Shankill Road. Zwalniając się z pracy zabrał ze sobą cały asortyment noży wędliniarskich i tasak do mięsa. Otrzymywał zlecenia objazdu katolickich dzielnic Belfastu w poszukiwaniu potencjalnych ofiar. Przy współpracy z innymi członkami gangu obezwładniał ofiarę, ładował ją do bagażnika, a potem torturował. Wycieńczone ofiary oddawał w ręce szefa, który podcinał im gardła dostar-czonymi przez Moore’a przyborami.

DRUHNA PANNY MŁODEJ (KYLA) — JUSTYNA MASŁOWSKA Pracuje jako ekspedientka w sklepie odzieżowym. Mieszka w katolickiej dzielnicy, chodziła do katolickiej szkoły. Nie ma uprzedzeń na tle wyznaniowym, w jej otoczeniu protestantów zwyczajnie nie było. Wierzy w miłość bez granic.

BARMAN (TED) — PIOTR NOWAK Były pracownik katolickiego pubu McGurk. Kiedy 4 grudnia 1971 r. UVF (Ulter Volounteer Force) zdetonowało w nim bom-bę, był akurat na urlopie. Nie żywi do nikogo urazy. Tu jest taka rzeczywistość — mówi, wciąż wykonując swoją pracę. Cieszy się, że żyje.

TANCERZE WESELNI – DANIELA KOMĘDERA, JUSTYNA PACHLA, NOEMI BERENSTEIN, MONIKA OLSZEWSKA, JAKUB PIWOWARCZYK.

→ katolicy→ republikanie — za przyłączeniem

Irlandii Północnej do Republiki Irlandii lub całkowitą autonomią)

→ należą do: IRA (Irish Republican Army — Irlandzkiej Armii Republikańskiejoraz jej licznych podgrup)

→ zamieszkują: Falls Road→ klub piłkarski: Glentoran F.C.

(przykład szkocki: Celtic Glasgow)

KSIĄDZ (WAYNE) — ANTONI GRYZIKPięćdziesiąt lat, ale zupełnie nie wygląda na swój wiek. Gdy słucha, jego twarz nabiera bardziej surowego wyrazu. Jaśnieje, gdy rozmawia z dzieciakami. Wtedy jego skupione oczy robią się bardziej ojcowskie, a głos mięknie. W młodości zabijał protestantów.

GOSPODYNI (PAT, Siostra Panny Młodej) — VIOLETTA SMOLIŃSKA Matkuje wszystkim lokalnym wyrzutkom. Zna każdą historię każdego wykolejonego dzieciaka i daje im drugą i trzecią szan-sę. Dlatego ma posłuch. I jako jedna z niewielu może powstrzy-mać młodzież, zanim od niewinnego rzucania kamykami i bu-telkami przejdą do wzajemnego obijania sobie twarzy.

PANNA MŁODA (PENNY) — EWELINA ŻAK Katoliczka z robotniczej rodziny. Jej rodzice byli prześladowa-ni przez protestancką większość. Dlatego ciułali każdy grosz i wysłali ją na uniwersytet, by ta nie doświadczała dyskrymi-nacji na żadnym tle.

MARYSIA (ANGELA) — DOROTA CHANIECKAPracuje jako nauczycielka irlandzkiego w jednej z protestanc-kich dzielnic. Powstaje coraz więcej takich kursów, ponieważ, jak uważa, język irlandzki został upolityczniony — republikanie traktują go jak narzędzie walki z okupantem, lojaliści jak ję-zyk, który rozsadzi imperium od środka, język opozycji, wroga.

Lojaliści jak się za coś wezmą, to są w tym naprawdę dobrzy. Proszą o więcej prac domowych i zaczynają mówić po irlandzku.

OJCIEC (JOE) — DARIUSZ CHOJNACKI Pięćdziesiąt lat. Był w IRA. Jako szesnastolatek brał czynny udział we wszystkim, w czym brała udział IRA: rabunki, po-bicia, grożenie śmiercią — we wszystkim miało to wytłuma-czenie ideologiczne. Nie chodził do szkoły, biegał po ulicach i wyobrażał sobie, że jest żołnierzem. Widział krew, martwe ciała, słyszał wybuchy bomb. Trafił do więzienia, tam nauczył się pisać. Z nudów. Miał wówczas trzydzieści lat. Potem od-krył bibliotekę więzienną, a w niej książki na temat konfliktu. Zrozumiał, że konflikt miał więcej wymiarów. Zobaczył, że mógł być postrzegany z innej perspektywy. Teraz pracuje z młodzieżą, organizuje jej czas. Proponuje zawody sportowe. Jego córka studiuje architekturę, jest jedną z najlepszych na roku. W jej wieku Joe umiał się tylko bić, zastraszać i rabować.

DZIAD (RICK) — ADAM KOPCIUSZEWSKI Nigdy nie siada tyłem do wejścia. Nawet w cywilu nosi przy sobie broń — widać lekkie wybrzuszenie z boku jego rdzawej, mocno znoszonej marynarki. Jest północnoirlandzkim poli-cjantem. Musi być ostrożny i czujny. Niedługo przechodzi na emeryturę, z tego powodu powoli popada w depresję. Nie bardzo ma inny pomysł na życie. Kocha swoją pracę i tylko to umie robić — być policjantem. Rick nie pije od ośmiu lat.

JASIEK (MARTIN, Brat Panny Młodej) — BARTŁOMIEJ BŁASZCZYŃSKIEmanuje życzliwością. Cierpi na padaczkę pourazową (ma bliznę na głowie — efekt jednej z wielu potyczek z wrogami). Bierze leki, dlatego świetnie funkcjonuje, ale wciąż musi się stosować do pewnych lekarskich zaleceń, np. nie jeździ autem. Jest bardzo otwarty. Pośrednik-mediator między organizacjami paramilitar-nymi oraz Community Worker. Jest republikaninem, ale uczest-niczy w wielu projektach skupiających młodzież z dwóch stron. Nie wstąpił do paramilitarnych, choć bardzo chciał. Ojciec pil-nował, żeby syn błądził w miarę rozsądnie w ramach młodzień-czego buntu. Martin znał wszystkich członków, dzięki temu dziś może robić to, co robi. Wie z kim można prowadzić negocjacje, a z kim nie. Budzi zaufanie policji i organizacji paramilitarnych.

CZEPIEC (BRENDON) — ZBIGNIEW WRÓBEL Pół życia spędził w więzieniu. Wielokrotnie aresztowany i wielokrotnie wypuszczany na wolność. Narkotykowy król jednej z dzielnic Belfastu. Podobno nawet organizacja go nie chce. Upadły anioł jest nietykalny. Jednak wszyscy podcho-dzą do niego z uznaniem, a on sam z nikim nie musi się liczyć. Młodzież ma do niego ogromny szacunek. Nigdy nie opuścił swojej dzielnicy, z wyjątkiem transportów do więzienia.

RODZINA PANNY MŁODEJ

Zdjęcie / Picture: Anna Maria Karczmarska, Katarzyna Bednarz, Piotr LisNa zdjęciu / In the picture: Michał Zdrzałek i Katarzyna Dudek


→ Protestants→ with British crown; unionist/loyalist

(orangemen) for union with Great Britain, they want to be ruled by the QueenGROOM’S FAMILY

→ they belong to: UVF (Ulster Volunteer Force)→ they live in: Shankill Road→ football club: Linfield F.C.

(in Scotland Glasgow Rangers)

Characters’ descriptions are inspired by persons described in reportage cycle

“Belfast. 99 Walls of Peace” by Aleksandra Łojek.

Zdję

cie

/ Pi

ctur

e: A

nna

Mar

ia K

arcz

mar

ska,

Kat

arzy

na B

edna

rz, P

iotr

Lis

Na

zdję

ciu

/ In

the

pict

ure:

Mon

ika

Ols

zew

ska,

Jus

tyna

Pac

hla,

Jus

tyna

Mas

łow

ska


→ Catholics→ republicans — supporters of

incorporation Nnorthern Ireland to Republic of Ireland or full autonomy

→ against British crown (Great Britain), belong to IRA (Irish Republican Army — and her many subgroups).

→ residents of: falls road→ football club: Glentoran F.C.

(Scottish example: Celtic Glasgow)

BRIDE’S FAMILY

PRIEST (WAYNE) — ANTONI GRYZIK50-years old, but he doesn’t look his age. When he listens to somebody, his face gets sterner look. He brightens when talk-ing to children. Then his focussed eyes has more fatherly look and voice is softer. In young age he killed Protestants.

HOST’S WIFE (PAT, Bride’s Sister) — VIOLETTA SMOLIŃSKA She mothers all local bums. She knows history of every kid who went off the rails and gives him second and third chance. That’s why she has authority over them. And as one of a few she can stop the youth before from innocent stones and bot-tles throwing they go down to mutual face smashing.

BRIDE (PENNY) — EWELINA ŻAK The Catholic from working-class family. Her parents were persecuted by Protestant majority. That’s why they salt away every penny to send her to university and to save her from any kind of discrimination.

MARYSIA (ANGELA) — DOROTA CHANIECKAShe works as Irish language teacher in one of Protestant districts. More and more such classes appear because, as she thinks, Irish language became politicised — republicans treat it as a tool for battle against occupier, loyalist as a language that blows up empire from inside, language of opposition — enemy. When loyalist get stuck into something they are really good. They ask to get more homework and start to speak Irish.

FATHER (JOE) — DARIUSZ CHOJNACKI 50-years old, was in IRA. As sixteen-year old took part in all IRA doing: robberies, beating up, death threats — in all that had ideological account. He didn’t go to school, run in

made notes — it was his university. He’s hellishly intelligent. He wasn’t afraid of interrogations. One person he really was afraid of was his mother. A member of paramilitary organ-isation, later renounced by it, loved by women, admired by men, before he killed his victims he tortured them. Shankill Butchers‘ boss.

RACHEL (JENNY) — BARBARA LUBOSEx-OC (Commanding Officer) — every IRA unit has its com-mander, explosives officer, quartermaster, responsible for unit’s finances. She had three sons. First one was killed first, because it was thought this would stop her from commitment to battle for unification of Ireland. Because she was good at that what she was doing. It didn’t stop her. Later second and third were killed. And later Jenny had no more children and ideology was intensified with vengeful desire. But peace has come. Now Jenny drinks every day. She gave orders deciding who had to die. She prepared and conducted military oper-ations during which other mothers‘ sons died. Once she was ruthless young woman with great, fateful power.

Other GuestsISIA (HOLLY, Hosts‘ Daughter) — KATARZYNA DUDEKTeenager, raised in Catholic spirit, she is a girl from famous photo: in chequered dress, on roller skates she hovers around British soldiers.

WOJTEK (BRIAN, Marysia’s Husband) — KAROL GAJMember of IRA who takes into consideration a creation of in-dependent province including Northern Ireland, independent from London and Dublin. He’s a Community Activist — keeps a weather eye on reporting crimes to police and on children to keep them from killing one another. He’s for dialogue with Protestants. He wants a peaceful solutions and referendum.

PAINTER’S GHOST (BILLY ELLIOT) — DOMINIK WIĘCEK Film character. Teenager raised among pitmen who against his family’s wishes dreams about performing in a ballet.

STAŃCZYK (BOBBY SANDS) — PAWEŁ ŚWIERCZEKIrish republican, IRA leader. Imprisoned with other mem-ber of organisation as a criminalist, initiated a hunger strike, demanding recognition as political prisoners. He died after 66 days. Besides Sands — before the strike was interrupted

— also 9 other prisoners have died. After his biography film “Hunger” in 2008 was made, directed by Steve McQueen.

KNIGHT — JAKUB PODGÓRSKIDancer at the wedding.

WERNYHORA — MICHAŁ ZDRZAŁEK A boy with a French horn.

SPECTRE (WILLIAM MOORE) — ARKADIUSZ MACHELA member of Shankill Butchers gang. He worked in meat-pro-cessing factory, Woodvale Meats in Shankill Road. Quitting work he took with himself all assortment of meat knives and meat chopper. He was ordered to tour Catholic districts of Belfast and look for potential victims. With other members of the gang he overwhelmed the victim, packed him into car boot and later tortured. He gave wasted victim into hands of his boss who cut his throat with Moore’s tools.

BRIDESMAID (KYLA) — JUSTYNA MASŁOWSKA She works as clothes shop assistant. She lives in Catholic dis-trict, was going to Catholic school. She doesn’t have religious bias, in her surroundings simply there weren’t any Protestants. She believes in boundless love.

BARMAN (TED) — PIOTR NOWAK Ex-worker of s pub McGurk. When on 4th December 1971 UVF detonated a bomb there, he just was on a leave. He doesn’t bear a grudge against anybody — that‘s the reality here — he says, still doing his job. He’s glad to be alive.

DANCERS — DANIELA KOMĘDERA, JUSTYNA PACHLA, NOEMI BERENSTEIN, MONIKA OLSZEWSKA and JAKUB PIWOWARCZYK.

HOST (ALEX) — ANDRZEJ DOPIERAŁA Ex-member of UVF (older paramilitary organisation, all for union with United Kingdom). He was 17-years old when he shot a man in the head in front of his 11-years old brother’s eyes.

“I‘d become useful — he said — I felt invincible”. He spent 13 years in prison. Afterwards he did therapeutic studies. Today he works as a person who enables and makes easier for victims of various tragedies and crimes to talk about their ex-periences and teaches them how to live and even understand perpetrators and forgive them.

GROOM (ROB) — MARCIN RYCHCIK Did time in prison for having a gun with the object of using it. Then everyone had guns, but he was the one caught. He has beautiful face, regular features, boyish figure. Once unemployed, self-educated, now a guide in loyalist part of Belfast. He’s ignorant about computers and WWW. He goes everywhere with book and sheets of paper as student from before-internet era.

JOURNALIST (STEPHEN NOLAN) — ARTUR ŚWIĘS Always with a camera. Born in 1973 in Belfast in the Shankill Road neighbourhood. Anchorman of BBC Ulster Radio and BBC5 Live — twice winner of Royal Television Society pleb-iscite on best home anchorman and seven times winner of Sony Golds Awards, for the best anchorman included. Listeners love or hate him. Loves journeys and football. He works seven days a week. In his programmes he looks out for individual’s voice, he respects politicians — he loves local Northern Ireland’s politics, he thinks it‘s always on the edge and can be aggressive.

NOSE (EAMONN) — GRZEGORZ PRZYBYŁ He was in Iraq and Afghanistan. His patrol run on a mine and later was shelled by the Taliban. When he was 14 was given a rifle by UVF. Now he’s a tramp. Every cell of his Irish-white body is drunk with cheap liquor on which he spends bountiful British welfare.

RADCZYNI (BARBARA) — ANNA KADULSKAOperator of some loyalist cabbies‘ company. She doesn’t imagine herself life outside Belfast, she doesn’t show her face outside Shankill. She earnestly hates Irish, calls them Paddies, Taigs or Sponges because he Irish greedily claiming welfare benefits annoys the most.

ZOSIA (ROSE) — KARINA GRABOWSKA She organised clashes on Facebook. She and Haneczka drink cider, sometimes do glue-sniffing to booze themselves up as high as possible.

HANECZKA (EMILY, Groom’s Sister) — EWA KUTYNIA She imitates Zosia to impress her.

MARYNA (TRACEY) — AGNIESZKA RADZIKOWSKA Community Worker — she does projects payed by municipali-ty. She fills the gaps left by politicians after reform, f.ex, after budget cuts. She organises educational projects, f.ex. among unemployed youth. Sometimes she calls police. She’s eyes and ears of the district. She settles disputes, takes care of the kids on interface — no-man’s-land between Protestant and Catholic districts. She has special tel. number active round the clock.

POET (SEAMUS HEANEY) — MATEUSZ ZNANIECKI Irish Noble Prize winner (literature 1995). Born in Northern Ireland, 30 miles to the north-south of Belfast. Raised in Catholic family cherishing traditional patriotic values, f.ex. he calls shire where he was born Derry, not Londonderry. He founds himself Irish, not British and asserted that in public, writing an open letter in verse when his works were anthol-ogized in British poetry anthology because of affiliation of Northern Ireland to United Kingdom (1982):

“Be advised my passport’s green. No glass of ours was ever raised to toast the queen”.

the streets and imagined himself to be a soldier. He’s seen blood, corpses, he’s heard bomb explosions. He ended up in prison, there learned to write. Out of boredom. He was thirty then. Then discovered prison library, books on reasons of the conflict, he understood it had more dimensions, saw it can be seen from other perspective. He now works with youth, organ-ises their time. He proposes sports competitions. His daugh-ter studies architecture, is one of the best in her year. At her age Joe could only fight, bully and plunder.

GRANDAD (RICK) — ADAM KOPCIUSZEWSKI Never sits down with his back to the entry. Even when in plain clothes he carries a gun — one can see slight bulge at the side of his rust-coloured heavy worn-out jacket. He’s a Northern-Irish policeman. He must be cautious and vigilant. Soon to retire that’s why he slowly gets depressed. He has no other idea for his life. He loves his job and can do only that — to be a policeman. Rick doesn’t drink for eight years.

JASIEK (MARTIN, Bride’s Brother) — BARTŁOMIEJ BŁASZCZYŃSKIHe emanates kindness. He suffers from post-traumatic epilep-sy (he has a scar on his head — effect of one of many skirmishes against enemy). He takes medicines, so functions very well but still he must follow certain doctors‘ recommendations: he doesn’t drive a car. He’s very open-minded. A mediator among paramilitary organisations and community worker. He’s a re-publican but takes part in many projects for youth from both sides. He didn’t join paramilitary though he very much wanted to do that. His father looked after him so his son erred as sen-sibly as possible within a scope of youthful rebellion. Martin knew all members and thanks to that today he can do what he does. He knows with whom one can negotiate, with whom not. He’s trusted by police and paramilitary organisations.

HEADMAN (BRENDON) — ZBIGNIEW WRÓBEL Half of his life he spent in prison. Many times arrested, many times released. Drug king of a Belfast district. Reportedly even the organisation doesn’t want him. Fallen angel is un-touchable. Still all treat him with acclaim, he himself doesn’t have to reckon with anybody. The youth respect him greatly. He never has left his district, only when transported to prison.

KLIMINA (JEAN McCONVILLE) — ANNA WESOŁOWSKAWidow, mother of nine children, suspected by IRA of being a police and British army informer. She has converted to Protestantism when had fell in love in her future husband soldier.

KASIA (AISLIN) — NATALIA JESIONOWSKA She intoxicates herself with cheap liquor watching

“X-Factor”. She uses sex to achieve her goal — popularity at her housing estate.

STASZEK (PADRAIG) — MICHAŁ PIOTROWSKI In an office secured with steel door, without outside handle he placed a holy picture. He doesn’t tell about his past, but one can read much from his eyes. As one of a few representatives of middle-class sometime in his life he stopped off in districts where fights were going on. This urchins‘ haughtiness visi-ble only in these places impressed him. Padraig scrambled through to forbidden districts to fight for the cause. Loyalist’s bullet reached his friend. A yard away. The friend died.

KASPER (CIARÁN) — MICHAŁ ROLNICKI Nineteen-years old, he has fixed priorities and despite young age he “knows everything”. He’s a cynic, ruthless shitbag whose aspiration is to be called a gangster.

KUBA (PEADAR) — MAREK RACHOŃSixteen-years old, alcoholic. Supposedly he has a potential but still didn’t develop Ciarán’s traits. He doesn’t go to school, he spends mornings in bed, nervously rocks in a wheelchair because there still flicker in him this something what tells that it’s a road to nowhere.

“JEW” (LENNY MURPHY) — WIESŁAW KUPCZAK Very well dressed, smiling, polite. Uneducated, from simple family, still has in himself something that made for him easy to establish relations with others. He went to court hearings and

2 5 | W E S E L E — T H E W E D D I N G

→ Motyw wykrzywionej w krzyku twarzy czar-nego mężczyzny, ofiary fatalnej miłości, a po-śmiertnie mściciela, pochodzi z filmu „Candyman” w reż. Barnarda Rose'a z 1992 roku.

→ Kostiumy i rekwizyty utrwalone na fotografiach w programie to rekonstrukcja kostiumów i wyglądu postaci z fotografii reportażowych, dokumentują-cych walki w Belfaście i innych miastach Irlandii Północnej w trakcie „Kłopotów” („The Troubles”) w latach 70. XX w.

→ Niektóre rekwizyty pojawiające się w scenogra-fii to rzeczywiste artefakty z epoki: szafa grająca przebyła podróż w czasie i przestrzeni przemierza-jąc około 45 lat i dystans z USA przez Niemcy na Śląsk w Polsce w końcówce 2015 roku. Automat do papierosów pośredniczył w dystrybucji tytoniu w środkowo-południowych Niemczech w tym sa-mym czasie, gdy na ulicach północnoirlandzkich miast ścierali się lojaliści i republikanie.

→ Uliczne śmietniki przybyły wprost z Londynu. Ich wzornictwo nie zmieniło się od lat 60. XX wieku. To m.in. pokrywami takich śmietników mieszkanki Belfastu uderzały o chodniki ulic w trakcie manife-stacji i zamieszek.

→ Wiele elementów kostiumów to oryginalne eg-zemplarze uchowane przed zniszczeniem w szafach i magazynach niemieckich i polskich, dziś wydoby-te pozwalają nam wywołać miniony czas.

→ Wśród muzycznych inspiracji znalazła się cała twórczość Billa Contiego, szczególnie ścieżki dźwię-kowe do filmów o bokserze Rockym Balboa, a także wszyscy twórcy nurtu Blaxploitation oraz Angelo Badalamenti, Blues Brothers oraz Jimi Tenor.

→ Contorted in shout face of Afro-American man, victim of fatal love and after-death avenger comes from “Candyman” dir. Barnard Rose (1992).

→ Costumes and props on photos in programme are reconstructions of costumes and appearances of people from reportage pictures documenting fights in Belfast and other towns in Northern Ireland during The Troubles in 70’.

→ Some props are real vintage artefacts: juke box did a journey in time and space covering 45 years and distance form USA through Germany to Silesia in Poland at the end of 2015. Cigarette machine was selling tobacco in middle-south Germany in the same time when in Northen-Irish towns street were fighting loyalist and republicans.

→ Dustbins came straight from London. Their de-sign didn’t change since the end of 60’. With covers of these Belfast inhabitant beat on the sidewalks during manifestations and skirmishes.

→ Many costumes elements are originals hid in wardrobes and german and polish warehouses to-day took out let invoke past time.

→ Among music inspiration is whole creative out-put of Bill Conti, particularly soundtracks from films about Rocky Balboa and all artist of Blaxploitation and Angelo Badalamenti, Blues Brothers and Jimi Tenor.

CYTATY QUOTATIONS

Zdję

cie

/ Pi

ctur

e: A

nna

Mar

ia K

arcz

mar

ska,

Kat

arzy

na B

edna

rz, P

iotr

Lis

Na

zdję

ciu

/ In

the

pict

ure:

Jus

tyna

Mas

łow

ska


Radosław Rychcik

Reżyser teatralny, ur. w 1981 r., pocho-dzi z Działdowa. Absolwent polonistyki na Uniwersytecie Warszawskim i reżyserii w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie. Lubi wyzwania, amerykańską popkulturę oraz wysokie stężenie emocji. Jego

„Versus. W gęstwinie miast Brechta”, zrealizowa-ny w 2008 r. w Teatrze Nowym w Krakowie, był inspirowany esejem Rolanda Barthes’a o wolno-amerykance i rozgrywał się na bokserskim ringu. Wielkim sukcesem okazała się „Samotność pól bawełnianych” Bernarda-Marii Koltèsa z Teatru im. Stefana Żeromskiego w Kielcach. Powieść Gustawa Flauberta „Madame Bovary” w jego interpretacji (Teatr Dramatyczny w Warszawie) była histerycznie wykrzykiwaną operą o nie-nasyceniu. W „Hamlecie” z teatru w Kielcach, uznanym za najlepsze szekspirowskie przedsta-wienie sezonu 2010/11, narcystyczny i infantylny bohater mścił się na rodzinie nie w imieniu ojca, ale własnym, za dzieciństwo bez rodzicielskiej miłości i tresurę zamiast wychowania. Laureat wielu prestiżowych nagród, m.in. Lauru Konrada za reżyserię „Łyska z pokładu Idy” na XIII Ogólnopolskim Festiwalu Sztuki Reżyserskiej

„INTERPRETACJE“ w Katowicach (2011) i dwóch mieszków w tym konkursie od R. Talarczyka i G. Jarzyny (2014), Paszportu POLITYKI (2014) za „Dziady” z Teatru Nowego w Poznaniu i na-grody indywidualnej za reżyserię tarnowskie-go spektaklu „Grażyna” w konkursie MKiDN

„Klasyka Żywa“ (2015).

Anna Maria Karczmarska

(ur. 1981) artystka wizualna, performerka, sce-nografka i kostiumografka. Jej prace śledzą performatykę „wyglądu” pod kątem społecz-nym, historycznym i kulturowym. Od kilku lat tworzy krótkie filmy na taśmie 16 mm, budujące alternatywne historie miejsc („Pojedynek” 2008,

„Ktoś jadł z mojej miseczki” 2010, „Moszna” 2013). Swoje filmy pokazywała m.in. na Goldex Poldex w Krakowie, w Museum Moderner Kunst w Passau, Muzeum Narodowym w Krakowie, a także New Museum w Nowym Jorku. W 2007 r. stworzyła cykliczny performance „Objawienie” w PKiN w Warszawie, w 2010 wyreżyserowa-ła performance „Skala” z Pawłem Smagałą w Operze Narodowej w Warszawie, w 2011 wraz z Krzysztofem Kaliskim stworzyła performance

„Koncert po zbiorach” w Muzeum Czartoryskich

w Krakowie. Od 2005 r. związana z teatrem. Tworząc scenografie i kostiumy spółpracowała m.in. z reżyserami: Michałem Borczuchem (m.in.

„Lulu” w Starym Teatrze w Krakowie, „Portret Doriana Graya“ i „Metafizyka dwugłowego cielę-cia” w TR w Warszawie, „Der Krieg hat kein we-ibliche Gesicht” w Schauspielhaus Düsseldorf), Krzysztofem Garbaczewskim („Opętani” w Teatrze Szaniawskiego w Wałbrzychu, „Chór sportowy” i „Odyseja” w Teatrze Kochanowskiego w Opolu, w ramach którego wyreżyserowała performance „Monolog kobiecy” z Aleksandrą Cwen), Cezarym Tomaszewskim („Wesele Figara” w Muzeum Narodowym w Krakowie, „Orfeusz i Eurydyka” w Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół” w Krakowie), a obecnie głównie z Radosławem Rychcikiem („Niebezpieczne związki” w Teatrze Żeromskiego w Kielcach, „Powstanie” w Teatrze Dramatycznym w Warszawie, „Dwunastu gniewnych ludzi” i „Dziady” w Teatrze Nowym w Poznaniu). Wystawiała m.in w CSW w Warszawie, Kuenstlerhaus w Dortmundzie, Muzeum Czartoryskich w Krakowie, Mica Moca w Berlinie.

Michał Lis, Piotr Lis

Bracia, muzycy, członkowie zespołu TNBC, który w 2009 roku stworzył po raz pierwszy muzykę do spektaklu Radosława Rychcika „Samotność pól bawełnianych”. Po kilku miesiącach od premiery w Kielcach współtworzyli kolejny spektakl Rychcika, komponując i grając muzykę do przedstawienia

„Łysek z pokładu Idy” w Teatrze w Wałbrzychu. Od tego momentu na stałe współpracują z re-żyserem. Ich dźwięki można usłyszeć w takich spektaklach jak: „Dziady”, „Dwunastu gniewnych ludzi” (Teatr Nowy w Poznaniu), „Niebezpieczne związki” oraz „Hamlet” (Teatr im. S. Żeromskiego w Kielcach), „Diabeł” (Teatr Współczesny w Szczecinie), „Utalentowany pan Ripley” (Teatr Studio w Warszawie) i wiele innych. Razem z ze-społem zagrali także na żywo w spektaklach

„Powstanie” (Muzeum Powstania Warszawskiego i Teatr Dramatyczny w Warszawie) oraz „Wielkie Przemówienia” (PPA, Teatr Capitol we Wrocławiu). W 2014 roku zespół TNBC wydał debiutancki album. Muzycy koncertowali również na wielu polskich festiwalach, m.in. Heineken Open’er Festival, Coke Live Music Festival czy OFF Plus Camera. Bracia Lisowie inspirują się starymi analogowymi instru-mentami, estetyką rock’n’rolla i muzyką elektro-niczną. Oprócz komponowania zajmują się również multimediami w spektaklach Radosława Rychcika, tworząc video oraz teasery spektakli. W wolnym czasie razem ze swoim ojcem współtworzą audycję muzyczną „Lisia Nora” w Radiu Centrum.

Radosław Rychcik

Stage director, b. 1981, comes from Działdowo. Graduated from Warszawa University (Polish Department) and National Academy of Theatre Arts in Kraków (Stage Direction). He likes chal-lenges, American pop-culture and high degree of emotions. His “Versus. Thickset of Brecht’s Towns” produced in 2008 in Kraków Teatr Nowy was inspired by Roland Barthes’ essay on catch wrestling and was performed in boxing ring. The great success was “Loneliness of Cotton Fields” by B.-M. Koltès produced in The Stefan Żeromski Teatre in Kielce. G. Flaubert’s “Madame Bovary” in his interpretation (Teatr Dramatyczny in Warszawa) was hysterically distorted opera about insatiation. In “Hamlet” from theatre in Kielce, recognised the best Shakespearean per-formance of 2010/2011 season, narcissistic and infantile protagonist took revenge on his family not in father’s name but his own, for childhood without parental love and taming instead of up-bringing. Laureate of many prestigious awards also Konrad’s Laurel for directing “Baldie from Ida Coal Seam” after Gustaw Morcinek at 13th All-Poland Director’s Art Festival INTERPRETATIONS in Katowice (2011) and two pouches in this contest, from R. Talarczyk and G. Jarzyna (2014), POLITYKA Passport (2014) for “The Forefathers’ Eve” from Teatr Nowy in Poznań and individu-al award for directing Tarnów performance of

“Grażyna” in Ministry of Culture and National Heritage “Living Classic” (2015).

Anna Maria Karczmarska

(b. 1981) visual artist, performer, stage designer and costumer. Her works watch production of

“insight” in social, historic and cultural terms. For some years does short films on 16 mm filmstrip, building alternative history of places (“Duel” 2008, “Someone Has Eaten From My Bowl” 2010,

“Moszna” 2013). Her films she has shown also on Goldex Poldex in Kraków, in Museum Moderner Kunst in Passau, Muzeum Narodowe in Kraków, and also in New Museum in New Yorks. In 2007 she did a cyclic performance “Revalation” in PKiN in Warszawa, in 2010 directed performance

“Scale” with Paweł Smagała in Opera Narodowa in Warszawa, in 2011 with K. Kaliski created per-formance “Concert After Harvest” in Muzeum Czartoryskich in Kraków. Sicnce 2005 associat-ed with theatre. Doing stage designs and cos-tumes she cooperated also with directors Michał

REALIZATORZYJakub Lewandowski

Choreograf. Stypendysta Centre Choregraphique Mathilde Monnier National de Montpellier we Francji. Absolwent Pedagogiki Artystycznej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Absolwent Pedagogiki Tańca na Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi. W latach 2004—2010 solista w zespo-le baletowym Teatru Rozrywki w Chorzowie. Obecnie artysta niezależny, współpracujący z różnymi teatrami w Polsce. W roku 2010 uhonorowany przez Marszałka Województwa Śląskiego Nagrodą Artystyczną dla Młodych Twórców. Rok później został laureatem Stypendium Artystycznego w Dziedzinie Kultury Województwa Śląskiego. Trzykrotnie nomino-wany do Nagrody Artystycznej Złota Maska. Laureat tej nagrody w roku 2011 za choreogra-fię do spektaklu „Hotel Nowy Świat” w Teatrze Polskim w Bielsku-Białej. Spektakl ten, bez słów, oparty na ruchu, został wystawiony tak-że na Festiwalu Teatro a Corte w Turynie we Włoszech. W 2015 r. spektakl „Cyrulik Sewilski” w Teatrze Wielkim, do którego stworzył cho-reografię, otrzymał nagrodę Złota Maska za najlepszy spektakl roku. Autor choreografii w wielu spektaklach dramatycznych, musi-calowych i operowych, m.in. takich produk-cji jak: „Hotel Nowy Świat” (reż. Magdalena Piekorz, Teatr Polski w Bielsku-Białej), „Wizyta starszej pani” (reż. Magdalena Piekorz, Teatr Śląski w Katowicach), „Bulwar zdradzonych marzeń” (reż. Robert Talarczyk, Gliwicki Teatr Muzyczny), „Wakacje Don Żuana” (reż. Anna Polony, Gliwicki Teatr Muzyczny), „Monsters. Pieśni morderczyń” (reż. Robert Talarczyk, Teatr Rampa w Warszawie), „Amadeus” (reż. Robert Talarczyk, Teatr Polski w Bielsku-Białej), „Our House” (reż. Michał Znaniecki, Teatr Rozrywki w Chorzowie), „My Fair Lady” (reż. Robert Talarczyk, Opera Śląska w Bytomiu), „Cyrulik Sewilski” (reż. Natalia Babińska, Teatr Wielki w Łodzi), „Eugeniusz Bodo. Czy mnie ktoś woła?” (reż. Rafał Sisicki, Teatr Zagłębia w Sosnowcu),

„Zorba” (reż. Witold Mazurkiewicz, Teatr Polski w Bielsku-Białej), „Rigoletto” (reż. Natalia Babińska, Opera Nova w Bydgoszczy), „Ożenek” (reż. Nikołaj Kolada, Teatr Śląski w Katowicach),

„Don Giovanni” (reż. Maria Sartova,Teatr Wielki w Łodzi). Współautor scenariusza Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej Opole 2014 „25 lat! Wolność kocham i rozumiem!” dla TVP1.

Borczuch (also “Lulu” in Stary Teatr in Kraków, “The Picture of Dorian Gray” and “Metaphysic of Two Head Calf” in TR in Warszawa, “Der Krieg hat kein weibliche Gesicht” in Schauspielhaus Düsseldorf), Krzysztof Garbaczewski (“The Possessed” in The Jerzy Szaniawski Theatre in Wałbrzych, “Sport Choir” and “Odyssey” in The Jan Kochanowski Theatre in Opole, within a scope of which she directed a performance

“Woman’s Monologue” with Aleksandra Cwen), Cezary Tomaszewski (“Figaro’s Wedding” in Muzeum Narodowe in Kraków, “Opheus and Erydice” in Towarzystwo Gimnastyczne “Sokół” in Kraków), and presently mainly with Radosław Rychcik (“Les Liaison Dangereuses” in Kielce,

“Uprising” in Teatr Dramatyczny in Warszawa, “12 Angry Men” and “Forefathers’ Eve” in Teatr Nowy in Poznań). She had exhibitions in CSW in Warszawa, Kuenstlerhaus in Dortmund, Muzeum Czartoryskich in Kraków, Mica Moca in Berlin.

Michał Lis, Piotr Lis

Brothers, musicians, members of TNBC band, that in 2009 for the first time created music for R. Rychcik performance “Loneliness of Cotton Fields”. Some months after opening night in Kielce co-created next Rychcik show, writing and playing music for “Baldie from Ida Coal Seam” in Theatre in Wałbrzych. Since then for good they cooperate with the director. Their sound can be heard in “The Forefathers’ Eve”,

“12 Angry Men” (Teatr Nowy in Poznań), “Les Liaison Dangereuses” and “Hamlet” (The Stefan Żeromski Theatre in Kielce), “Devil” (Teatr Współczesny in Szczecin), “The Talented Mr. Riplay” (Teatr Dramatyczny in Warszawa) and many others. With the band they also played in performance “Uprising”(Muzeum Powstania Warszawskiego and Teatr Dramatyczny in Warszawa). In 2014 TNBC band released debut album. Musicians also concerted on many pol-ish festivals, also Heineken Open’er Festival, Coke Live Music Festival or OFF Plus Camera. Lis brothers are inspired by old acoustic instru-ments, rock and roll aesthetics and electronic music. Besides writing music they also take care of multimedia in R. Rychcik’s performances, creating video and teasers. In their free time with their father they co-create musical programme

“Lisia Nora” [Fox Den] in Radio Centrum.

Jakub Lewandowski Choreographer. Holder of Mathilde Monnier scholarship given by National Centre Choregraphique de Montpellier in France. He graduated from University in Poznań, Pedagogy-Artistic Department and Humanist-Economics Academy in Łódź, Pedagogy of Dance Department. In years 2004—2010 soloist in ballet of Teatr Rozrywki in Chorzów. Now free-lance artist, cooperating with different theatres in Poland. In 2010 he honoured by Marshal od Silesia Voivodeship Artistic Award for Young Artists. Year later Silesia Voivodeship Artistic Scholarship in the Field of Culture laureate. Thrice Golden Mask Award nominee, in 2011 laureate of the Award for choreography in “Hotel New World” presented in Teatr Polski in Bielsko-Biała. This wordless show based on movement was also presented in Teatro Astra (Festival Teatro a Corte in Torino). In 2015 “The Barber of Seville” in Teatr Wielki with J. Lewandowski choreography got Golden Mask in category performance of the year. Author of choreography in many drama, music and opera performanc-es, also in: “Hotel New World” (dir. M. Piekorz, Teatr Polski in Bielsko-Biała), “The Visit” (dir. M. Piekorz, Teatr Śląski in Katowice), “Boulevard of Betrayed Dreams”(dir. R. Talarczyk, Teatr Muzyczny in Gliwice), “Don Juan’s Holiday” (dir. A. Polony, Teatr Muzyczny in Gliwice), “Monsters. Murderess’Song” (dir. R. Talarczyk, Teatr Rampa in Warszawa), “Amadeus” (reż. R. Talarczyk, Teatr Polski in Bielsko-Biała), “Our House” (dir. M. Znaniecki, Teatr Rozrywki in Chorzów),

“My Fair Lady” (dir. R. Talarczyk, Opera Śląska in Bytom), “The Barber of Seville” (dir. N. Babińska, Teatr Wielki in Łódź), “Eugeniusz Bodo. Does Anybody Call Me?” (dir. R.Sisicki, Teatr Zagłębia in Sosnowiec), “Zorba” (dir. W. Mazurkiewicz, Teatr Polski in Bielsko-Biała), “Rigoletto” (dir. N. Babińska, Opera Nova in Bydgoszcz).

“Marriage” (dir. N. Kolyada, Teatr Śląski in Katowice), “ Don Giovanni” (dir. M. Sartova, Teatr Wielki in Łódź). Co-author of script for National Festival of Polish Song Opole 2014, “25 Years! Freedom I Love and Understand!” for TVP1.

PRODUCER’S

2 8 | W E S E L E — T H E W E D D I N G

TEATR ŚLĄSKI IM. STANISŁAWA WYSPIAŃSKIEGO W KATOWICACHTHE STANISŁAW WYSPIAŃSKI SILESIA THEATRE IN KATOWICE

Rynek 1040-003 Katowice, Polskateatrslaski@teatrslaski.art.plwww.teatrslaski.art.plwww.facebook.com /TeatrSlaskiwww.doteatru.info

DYREKTOR / GENERAL MANAGER Robert Talarczyk

ZASTĘPCA DYREKTORA / ASSISTANT MANAGER Bogusław Jasiok

DORADCA DYREKTORA / GENERAL MANAGER’S ADVISOR Krystyna Szaraniec

PROGRAM / PUBLICATIONWydawca / Publisher: Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego w KatowicachRedakcja / Editor: Aleksandra Czapla-Oslislo, Martyna Łyko, Miłosz Markiewicz, Radosław RychcikTłumaczenie / Translation: Paweł Korombel, Adam LutogniewskiKorekta / Proofreader: Julia KorusTypografia / Typeface: Graphik, MonopolPapier / Paper: Munken Print White 15Druk / Print: Centrum Usług Drukarskich CUD Druk

Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach jest wojewódzką samorządową instytucją kultury — instytucją artystyczną. / The Stanisław Wyspiański Silesia Theatre is Silesian Voivodeship Self-Governance Art Institution.

PATRONI MEDIALNI / MEDIA PATRONAGE:

MECENASI / PATRONS:

Documents

Stanisław Wyspiański WESELE THE WEDDING