Społeczno-polityczny Społeczno-polityczny wymiar transformacji wymiar transformacji

postsocjalistycznejpostsocjalistycznej

Karolina A. Kaszuba

LITSLITS( ( Life in transition surveyLife in transition survey))

pomysłodawca i główny wykonawca – Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju

badanie przeprowadzano w okresie sierpień-październik 2006 r., obejmowało ono 29 000 osób z 29 krajów postsocjalistycznych, w każdym kraju badano ok. 1000 osób,

postać badań : 45 - minutowy wywiad bezpośredni podział badanych krajów na 3 grupy : Europa Śr.-Wsch i obszar Bałtycki (CEB) Płd.-Wsch. Europa (SEE) byłe kraje ZSRR + Mongolia (CIS + M) pytania miały charakter subiektywny i obiektywny badanie składało się z 7 typów pytań

PytaniaPytania struktura gospodarstwa domowego

pomieszczenia mieszkalne i wydatki

postawy i wartości

aktualne zajęcia

edukacja i praca

życiorys

pytania osobiste (narodowość, religia, zdrowie, preferencje polityczne)

Stosunek do demokracjiStosunek do demokracji

Stosunek do gospodarki rynkowejStosunek do gospodarki rynkowej

Preferencje politycznePreferencje polityczne

Poziom posiadanych dóbr w gospodarstwach domowych w zależności od regionu

Dostęp do dóbr publicznych

Stosunek do transformacji

Priorytetowe inwestycje rządowePriorytetowe inwestycje rządowe

Korupcja

Częstotliwość łapówekCzęstotliwość łapówek

Społeczne zaufanie

Zaufanie do instytucji Zaufanie do instytucji publicznychpublicznych

Profil polskiego respondentaProfil polskiego respondenta

Wyjść z socjalizmu...Wyjść z socjalizmu...Rozmowy przeprowadzone przez G. Sormana Rozmowy przeprowadzone przez G. Sormana

w Polsce w roku 1990 r.w Polsce w roku 1990 r.

- Jaki byłby najlepszy system gospodarczy dla Polski ?

Wałęsa : - Nie jestem pewien, czy gospodarka rynkowa jest warta więcej niż socjalizm. Powinniśmy wziąć to, co najlepsze z każdego

systemu

- Co jest skutecznego w kapitalizmie?- Skuteczność - odpowiada Wałęsa – Skuteczność i wydajność,

kapitalizm świetnie funkcjonuje!- A w socjalizmie ?

Odpowiedź Wałęsy: - Niewiele się pracuje. Trzeba by to zachować. [...] Dzięki komputerom uda się nam pogodzić kapitalistyczną

skuteczność z dużą ilością wolnego czasu, właściwą dla socjalizmu...

- Komunizm w Polsce ma przed sobą przyszłość – oświadcza mi radośnie Jerzy Urban.

- - Polacy – oświadcza mi Jaruzelski – co czas jakiś dają sobą powodować rozmaitym romantycznym porywom, a potem sprawy się wyciszają;

wówczas brać sprawy w swe ręce musi „partia rzeczywistości”

- Gospodarka rynkowa ? To znaczy, że Kościół w Polsce musi się przeobrazić w „handlarza szczęściem”.[...] Anarchia cen, bezrobocie, pierwszeństwo pieniądza, skuteczność zastępująca absolutne wartości,

nietolerancja, zysk, chciejstwo – o. Stanisław Musiał

- Nie po to walczyliśmy z nazizmem i totalitaryzmem stalinowskim, aby ustanowić w Polsce dziki XIX-wieczny kapitalizm – Marek Edelman

- To, że wychodzimy z komunizmu nie oznacza, że komunizm wychodzi z nas... – mówi brat Aleksander, dominikanin. Lud przejawia nadmierny szacunek wobec hierarchii społecznej i instytucji, łącznie z Kościołem. [...] Gospodarka oparta na

zasadach chrześcijańskich może być tylko gospodarką liberalną, nie może być inna.

Na zakończenie – Na zakończenie – tzw. wzrost gospodarczy...tzw. wzrost gospodarczy...

Ludzie, którzy 15 lat temu nawet nie śnili o pożyczce w banku, dziś rutynowo otrzymują pożyczki, kredyty mieszkaniowe, używają kart kredytowych i debetowych. Podsyca to wielki boom konsumencki, który prowadzi kraje regionu do gospodarczego wzrostu.

New York Times, 24.02.2009 :

„Dynamiczny rozwój, dzięki któremu Polska, Węgry i inne dawne satelity sowieckie stały się jednymi z najatrakcyjniejszych rynków w Europie, jest na granicy załamania, rodząc obawy o nowe zagrożenia dla globalnego systemu finansowego, mogące odbić się rykoszetem na Stanach Zjednoczonych" - pisze gazeta.

Dziennik podkreśla, że po upadku muru berlińskiego państwa regionu przyjęły kapitalizm w stylu amerykańskim i zaczęły intensywnie pożyczać w zachodnich bankach, aby sfinansować swój wzrost. "Teraz będą musiały zapłacić za to rachunek" - czytamy.”